Nghiên cứu giải pháp kỹ thuật nhằm bảo đảm chất lượng xây dựng

LỜI CẢM ƠN
Luận văn thạc sĩ với đề tài “Nghiên cứu giải pháp kỹ thuật nhằm bảo đảm
chất lượng xây dựng trạm bơm Hán Quảng huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh” đã
được hoàn thành với sự nỗ lực của bản thân, sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô
trong Bộ môn Công nghệ và Quản lý xây dựng, khoa Công trình - Trường Đại học
Thuỷ lợi - Hà Nội, và bạn bè đồng nghiệp.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Hữu
Huế và PGS.TS. Nguyên Quang Cường đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng như
cung cấp các tài liệu thông tin khoa học cần thiết để tác giả hoàn thành luận văn
này.
Tác giả xin chân thành cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Bộ môn Công nghệ
và Quản lý xây dựng, khoa Công trình, và các thầy cô giáo trong trường Đại học
Thủy lợi đã tận tình giúp đỡ và truyền đạt kiến thức trong suốt thời gian học tập
chương trình cao học cũng như trong quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả chân thành cám ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và những người
đi trước đã chỉ bảo, khích lệ, động viên, ủng hộ nhiệt tình về mọi mặt trên con
đường học hỏi nghiên cứu khoa học.
Do trình độ có hạn và thời gian nghiên cứu ngắn, nên luận văn không thể
tránh khỏi những tồn tại, hạn chế, tác giả mong nhận được mọi ý kiến đóng góp và
trao đổi chân thành của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Tác giả mong
muốn những vấn đề còn tồn tại sẽ được tác giả nghiên cứu sâu hơn để góp phần đưa
những kiến thức khoa học vào phục vụ sản xuất.
Hà Nội, tháng 5 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Văn Hợi


LỜI CAM KẾT
Tên tôi là Nguyễn Văn Hợi, học viên lớp cao học 20QLXD11, chuyên ngành
quản lý xây dựng. Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Nghiên cứu giải pháp kỹ thuật

nhằm bảo đảm chất lượng xây dựng trạm bơm Hán Quảng huyện Quế Võ tỉnh Bắc
Ninh” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những nội dung và kết quả trình bày
trong luận văn là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ đề tài nghiên cứu
nào.
Hà Nội, tháng 5 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Văn Hợi


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁC CÔNG TRÌNH XÂY
DỰNG
2
1.1.
Chất lượng thi công công trình xây dựng trong và ngoài nước ......................2
1.1.1.
Chất lượng thi công trên thế giới ................................................................2
1.1.2.
Tình hình chất lượng công trình xây dựng nói chung hiện nay ở nước ta ..6
1.2.
Những tồn tại và sự cố trong xây dựng trạm bơm. .......................................11
1.2.1.
Trạm bơm không hoạt động đúng với hiệu quả thiết kế ...........................12
1.2.2.
Các sự cố liên quan đến nền móng công trình ..........................................14
1.2.3.
Các sự cố lún nền, gây gãy móng, sạt trượt nhà trạm ...............................18
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................19

CHƯƠNG 2.
NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP KỸ THUẬT NHẰM BẢO
ĐẢM CHẤT LƯỢNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH THỦY LỢI ..........................20
2.1.
Hệ thống văn bản pháp lý về quản lý chất lượng công trình xây dựng ........20
2.1.1.
Một số văn bản pháp lý về quản lý chất lượng công trình xây dựng ........20
2.1.2.
Nội dung quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp – Thủy
lợi.
21
2.1.3.
Một số tồn tại của hệ thống văn bản pháp lý về quản lý chất lượng công
trình xây dựng ...........................................................................................................22
2.2.
Những tồn tại, hạn chế trong xây dựng công trình thủy lợi. .........................23
2.2.1.
Vấn đề về quy hoạch .................................................................................23
2.2.2.
Vấn đề quản lý của chủ đầu tư. .................................................................24
2.2.3.
Công tác đấu thầu còn nhiều hạn chế ........................................................24
2.2.4.
Vấn đề khảo sát địa chất thủy văn. ............................................................24
2.2.5.
Vấn đề tư vấn thiết kế công trình ..............................................................25
2.2.6.
Đơn vị tư vấn thẩm định ...........................................................................26
2.2.7.
Vấn đề về thi công.....................................................................................26

2.2.8.
Về công tác quản lý khai thác và bảo vệ công trình .................................27
2.2.9.
Công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ còn nhiều hạn chế .............................28
2.2.10.
Tổ chức quản lý đầu tư xây dựng công trình còn chậm đổi mới ..........28
2.3.
Các giải pháp kỹ thuật nhằm bảo đảm chất lượng công trình thủy lợi. .......28
2.3.1.
Hoàn chỉnh công tác quy hoạch và thiết kế ..............................................28
2.3.2.
Bảo đảm chất lượng công trình xây dựng ................................................29
2.4.
Lựa chọn giải pháp bảo đảm chât lượng xây dựng công trình thủy lợi ......31
2.4.1.
Công tác tiêu nước bề mặt và nước ngầm .................................................32
2.4.2.
Công tác thi công hố móng .......................................................................37
2.4.3.
Công tác xử lý nền. ...................................................................................44
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................51
CHƯƠNG 3.
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KỸ THUẬT NHẰM BẢO ĐẢM CHẤT
LƯỢNG XÂY DỰNG TRẠM BƠM HÁN QUẢNG, HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH
BẮC NINH
52
3.1.
Giới thiệu trạm bơm Hán Quảng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh .................52

3.1.1.
Giới thiệu tổng quan ..................................................................................52
3.1.2.
Đặc điểm địa chất công trình đầu mối. .....................................................55
3.1.3.
Đặc điểm điều kiện thi công công trình, lựa chọn giải pháp thi công công
trình.
60
3.2.
Giải pháp kỹ thuật cho xây dựng trạm bơm Hán Quảng huyện Quế Võ tỉnh
Bắc Ninh ....................................................................................................................60
3.2.1.
Công tác nền. .............................................................................................60
3.2.2.
Biện pháp đào móng trạm bơm .................................................................61
3.2.3.
Tiêu nước hố móng. ..................................................................................62
3.2.4.
Biện pháp thi công xử lý nền. ...................................................................63
3.2.5.
Biện pháp thi công cống xả qua đê ...........................................................70
3.2.6.
Một số công tác thi công khác. .................................................................71
3.3.
Công tác kiểm tra chất lượng ........................................................................76
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................83
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................84


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1.

Các chỉ tiêu cơ lý đất nền dùng cho tính toán .......................................56

Bảng 3.2.

Các chỉ tiêu cơ lý đất nền dùng cho tính toán (Tiếp theo) ....................58

Bảng 3.3.

Hàm lượng cho phép bùn, bụi sét và các tạp chất trong cát .................73

Bảng 3.4.

Hàm lượng cho phép bùn, đất sét và các tạp chất trong cát ..................74

Bảng 3.5.

Tiêu chuẩn lấy số lần lấy mẫu thử cường độ và độ chống thấm...........81


DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 1.1.

Đường sắt xuyên Siberia, Nga .................................................................2

Hình 1.2.

Tòa tháp Burj Khalifa ..............................................................................3

Hình 1.3.

Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản ......................................3

Hình 1.4.

Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản ......................................4

Hình 1.5.

Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản ......................................4

Hình 1.6.

Hồ chứa nước Gileppe (Bỉ)......................................................................5

Hình 1.7.

Đập Tam Hiệp (Trung Quốc) ..................................................................5

Hình 1.8.

Trạm bơm Heathwall kết hợp đập dâng nước trên sông Nine ................6

Hình 1.9.

Cầu Nhật Tân – Hà Nội ...........................................................................8

Hình 1.10. Cầu Đông Trù – Đông Anh – Hà Nội ......................................................8
Hình 1.11. Toàn cảnh thủy điện Lai Châu sau khi hoàn thành..................................9

Hình 1.12. Hồ chứa nước Cửa Đạt ............................................................................9
Hình 1.13. Trạm bơm Liên Nghĩa tiêu thoát nước cho thành phố Hà Nội ..............10
Hình 1.14. Trạm bơm Ba Giọt .................................................................................12
Hình 1.15. Trạm bơm Như Quỳnh – Hưng Yên hoạt động kém hiệu quả do nguồn
nước ít và mực nước bể hút quá thấp ........................................................................13
Hình 1.16. Hệ thống vớt rác tự động Trạm bơm Như Quỳnh – Hưng Yên ............14
Hình 1.17. Nhìn từ hạ lưu trạm bơm Cẩm Giang ....................................................15
Hình 1.18. Mặt cắt ngang mô tả vết nứt ..................................................................16
Hình 1.19. Xử lý mái trạm bơm...............................................................................18
Hình 2.1.

Sơ đồ làm việc của một giếng đơn hạ mực nước ngầm.........................32

Hình 2.2.

Các loại chắn giữ bằng cọc hàng ...........................................................38

Hình 2.3.

Sơ đồ nguyên lý thi công cọc cát ...........................................................45

Hình 2.4.

Thiết bị đóng cọc cát..............................................................................45

Hình 2.5.

Cách bố trí cọc trộn khô.........................................................................47

Hình 2.6.

Cách bố trí cọc trùng nhau theo khối .....................................................48

Hình 2.7.

Cách bố trí cọc trộn ướt trên mặt đất .....................................................48


Hình 2.8.

Cách bố trí cọc ướt trên biển .................................................................48

Hình 3.1.

Cắt ngang nhà trạm trạm bơm Hán Quảng[8] .......................................53

Hình 3.2.

Cắt dọc nhà trạm trạm bơm Hán Quảng[8] ...........................................54

Hình 3.3.

Mặt bằng bản đáy trạm bơm ..................................................................64

Hình 3.4.

Mô hình không gian phân bố hệ cọc- đài móng trạm bơm Hán Quảng 65


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trạm bơm được sử dụng với mục đích chính là cung cấp nước và tiêu thoát
nước nói chung. Đối với ngành nông nghiệp và hệ thống thủy nông thì trạm bơm có
vai trò là công trình đầu mối cung cấp nước cho hệ thống thủy lợi để phục vụ công
tác tưới, tiêu những diện tích trong lưu vực. Chính vì vậy nó đóng vai trò quan trọng
trong hệ thống thủy lợi.
Tỉnh Bắc Ninh gồm hai hệ thống thuỷ nông là Bắc Đuống và Nam Đuống. Các
công trình đầu mối của hai hệ thống này đều được đầu tư xây dựng từ những năm
60 của thế kỷ trước hiện nay nhiều công trình đã bị xuống cấp không đáp ứng được
yêu cầu cho nên việc đầu tư xây dựng các trạm bơm để bảo đảm việc cung cấp nước
tưới cho sản xuất nông nghiệp và tiêu úng phục vụ dân sinh kinh tế trong mùa mưa
bão. Chính vì vậy nhu cầu đầu tư xây dựng các trạm bơm là rất lớn và cấp bách.
Khi đầu tư xây dựng trạm bơm chủ đầu tư cần phải có một khoản kinh phí
khá lớn và trong thời gian dài. Do vậy ngoài việc xem xét vị trí đặt trạm bơm,
nghiên cứu địa chất, thuỷ văn, lưu vực tưới, tiêu tính toán kết cấu, ổn định thị việc
bảo đảm chất lượng xây dựng của công trình góp phần rất lớn đến hiệu quả kinh tế
mà công trình mang lại.
Đề tài “Nghiên cứu giải pháp kỹ thật nhằm bảo đảm chất lượng xây dựng trạm
bơm Hán Quảng huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh” có ý nghĩa khoa học và thực tiễn nhằm
giúp cho các nhà thiết kế, các chủ đầu tư tính toán lựa chọn giải pháp phù hợp khi đầu
tư xây dựng trạm bơm vừa bảo đảm an toàn và đem lại hiệu quả kinh tế cao.
2. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu tổng quan, thu thập, phân tích đánh giá trên cơ sở các tài liệu
thực tế
- Phạm vi nghiên cứu: chất lượng xây dựng công trình trạm bơm
4. Kết quả dự kiến đạt được
Đề xuất được giải pháp kỹ thuật nhằm bảo đảm chất lượng xây dựng trạm
bơm Hán Quảng huyện Quế Võ tỉnh Bắc Ninh.

2
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ CHẤT LƯỢNG CÁC CÔNG TRÌNH
XÂY DỰNG
1.1. Chất lượng thi công công trình xây dựng trong và ngoài nước
1.1.1. Chất lượng thi công trên thế giới
Ngành xây dựng (bao gồm cả thiết kế quy hoạch, thiết kế kiến trúc, thiết kế
kết cấu…, sản xuất vật liệu xây dựng và thi công xây lắp công trình) là một trong
những ngành sản xuất vật chất xuất hiện sớm nhất trong lịch sử phát triển của nhân
loại. Với trình độ khoa học ngày càng phát triển, con người đã từng bước đạt được
rất nhiều thành tựu về xây dựng. Hàng loạt công trình mới được xây nên làm cho
cuộc sống của con người được tốt hơn. Có thể kể đến một số các công trình tiêu
biểu như:
- Tuyến đường sắt xuyên Siberia, Nga nối liền Đông Nga với Nhật Bản, Trung
Quốc và Mông Cổ. Phía Bắc Siberia vốn có địa hình rất hiểm trở để băng qua, chính
điều đó đã làm cho công trình dài 8.851km này càng trở nên đặc biệt ấn tượng.[23]

Hình 1.1. Đường sắt xuyên Siberia, Nga
- Tòa tháp Burj Khalifa là công trình nổi tiếng bậc nhất tại Dubai. Đây hiện là
tòa tháp cao nhất thế giới với chiều cao ước tính khoảng 828m, được khai trương
ngày 4/1/2010. Đến Dubai, bạn có thể ngắm nhìn vẻ đẹp lung linh của tòa nhà khi
đêm xuống, đó thực sự là một tác phẩm kiến trúc hoàn hảo.


3

Hình 1.2. Tòa tháp Burj Khalifa
- Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản: Hơn 2 triệu người đã lao
động trong 10 năm để xây dựng nên Akashi Kaikyo, một cầu treo kiểu kết cấu dây
võng. Cây cầu này kết nối thành phố Kobe với Iwaya trên đảo Awaji. Đây là cây

cầu treo có nhịp dài nhất thế giới với tổng chiều dài là 3.911m.

Hình 1.3. Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản
- Tháp Tokyo Sky Tree, Nhật Bản: là niềm tự hào của Nhật Bản. Với chiều
cao 634 mét, đây là tòa tháp truyền hình cao nhất thế giới, với kiến trúc thép đặc


4
biệt có thể chống ảnh hưởng của động đất. Tokyo Sky Tree có thể chịu được động
đất 8 độ richter, điều này đã được chứng minh trong trận động đất tại Nhật Bản hồi
tháng 3/2012.

Hình 1.4. Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản
- Cầu cạn Millau Viaduct là cây cầu cạn dây văng bắc qua thung lũng của sông
Tarn gần Millau phía nam nước Pháp. Đây là cây cầu cao nhất thế giới, với đỉnh cao
nhất của một cột là 343 m.

Hình 1.5. Cầu Akashi Kaikyo, eo biển Akashi, Nhật Bản
Đối với các công trình thủy lợi thì cũng không nằm ngoài quy luật đó. Trên
thế giới hồ chứa nước trên thế giới được xây dựng và phát triển rất đa dạng, phong
phú. Đến nay trên thế giới đã xây dựng hơn 1.400 hồ có dung tích hơn 100 triệu mét


5
khối nước mỗi hồ với tổng dung tích các hồ là 4.200 tỷ mét khối. Theo tiêu chí phân
loại của Ủy ban quốc tế về đập lớn, hồ có dung tích từ một triệu mét khối nước trở
lên hoặc có chiều cao trên 15 mét, thuộc loại hồ đập lớn. Hiện thế giới có hơn
45.000 hồ. Trong đó châu Á có 31.340 hồ (chiếm 70%), Bắc và Trung Mỹ có 8.010
hồ, Tây Âu có 4.227 hồ, Đông Âu có 1203 hồ, châu Phi 1.260 hồ, châu Đại Dương
577 hồ. Đứng đầu danh sách các nước có nhiều hồ là Trung Quốc (22.000 hồ), Mỹ

(6.575 hồ), Ấn Độ (4.291 hồ), Nhật Bản (2.675 hồ), Tây Ban Nha (1.196 hồ).

Hình 1.6. Hồ chứa nước Gileppe (Bỉ)

Hình 1.7. Đập Tam Hiệp (Trung Quốc)


6

Hình 1.8. Trạm bơm Heathwall kết hợp đập dâng nước trên sông Nine
Để chống ngập lụt hay tưới cho các vùng cho khu vực khô hạn ngoài việc xây
dựng các đập hồ chứa thì biện pháp xây dựng các trạm bơm đầu mối cũng là một
trong những giải pháp hiệu quả, vì lý do đó các trạm bơm quy mô lớn và hiện đại
cũng được xây dựng nhiều hơn.
1.1.2. Tình hình chất lượng công trình xây dựng nói chung hiện nay ở nước ta
1.1.2.1. Vai trò của ngành xây dựng trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa
đất nước.
Xây dựng cơ bản có thể coi là một ngành sản xuất vật chất, ngành duy nhất tạo
ra cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ cho sản xuất, đời sống y tế, quốc phòng, giáo dục
và các công trình dân dụng khác.
Trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, hoạt động xây dựng
cơ bản góp phần to lớn vào việc tạo ra cơ sở hạ tầng cho các ngành khác. Nhìn vào
cơ sở hạ tầng của các ngành đó ta có thể thấy được trình độ phát triển, hiện đại của
ngành đó như thế nào.


7
Nhờ có việc thi công các công trình xây dựng đô thị hóa nông thôn mà nó đã
góp phần vào việc cải thiện khoảng cách giữa thành thị và nông thôn, nâng cao trình
độ văn hóa và điều kiện sống cho những người dân vùng nông thôn, từ đó góp phần

đổi mới đất nước.
Ngoài ra, ngành xây dựng còn đóng góp rất lớn vào tổng GDP của cả nước. Sự
phát triển của ngành cho thấy sự lớn mạnh về nền kinh tế đất nước. Các cơ sở hạ
tầng, kiến trúc đô thị càng hiện đại càng chứng tỏ đó là một đất nước có nền kinh tế
phát triển, có nền khoa học công nghệ tiên tiến và mức sống của người dân nơi đây
rất cao.
1.1.2.2. Những mặt đã đạt được trong công tác nâng cao chất lượng công trình xây
dựng ở nước ta.
Từ khi Đảng ta thực hiện đường lối đổi mới, ngành xây dựng có cơ hội lớn
chưa từng có để phát triển. Thành công của công cuộc đổi mới đã tạo điều kiện vô
cùng thuận lợi cho ngành xây dựng vươn lên, đầu tư nâng cao năng lực, vừa phát
triển, vừa tự hoàn thiện mình, và đã đóng góp không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế
đất nước. Các doanh nghiệp của ngành không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, làm chủ
được công nghệ thiết kế và đã thi công xây dựng được những công trình quy mô
lớn, phức tạp mà trước đây phải thuê nước ngoài.
Chúng ta đã tự thiết kế, thi công nhà cao tầng, nhà có khẩu độ lớn, các công
trình ngầm, công trình thủy lợi và nhiều công trình đặc thù khác. Bằng công nghệ
mới, chúng ta đã và đang xây dựng thành công các công trình tầm cỡ thế giới nhiều
loại cầu vượt sông khẩu độ lớn như: cầu Nhật Tân là một trong số rất ít cầu dây
văng liên tục nhiều nhịp trên thế giới, ngoài công nghệ thi công cầu dây văng nhiều
nhịp, thì phần cầu chính còn áp dụng nhiều công nghệ tiên tiến lần đầu được áp
dụng ở Việt Nam.[22]


8

Hình 1.9. Cầu Nhật Tân – Hà Nội
Cầu Đông Trù – Hà Nội ứng dụng công nghệ vòm ống thép nhồi bê tông, đây
là phương pháp lắp đặt vòm thép chưa có tiền lệ thi công cầu ở Việt Nam cho đến
nay…

Hình 1.10. Cầu Đông Trù – Đông Anh – Hà Nội
Nhờ áp dụng các biện pháp thi công công nghệ mới các nhà máy nhiệt điện,
thủy điện quy mô lớn đang được xây dựng nhiều hơn. Trong nhiều năm qua Nhà
nước và nhân dân đã đầu tư nhiều tiền của, công sức để xây dựng hồ chứa nước
phục vụ cho phát triển sản xuất. Hiện nay, trên địa bàn 45 tỉnh, thành phố trong cả
nước xây dựng được 6648 hồ chứa nước các loại với tổng dung tích trữ trên 49,88


9
tỷ m3 nước. Nhiều hồ chứa nước lớn như hồ Hòa Bình (Hòa Bình), Thác Bà (Yên
Bái), Sơn La (Sơn La), Na Hang (Tuyên Quang), Núi Cốc (Thái Nguyên), Cấm Sơn
(Bắc Giang), Cửa Đạt, Sông Mực (Thanh Hóa), Kẻ Gỗ (Hà Tĩnh), Phú Ninh (Quảng
Nam), Dầu Tiếng (Tây Ninh).v.v…mang lại lợi ích to lớn, cấp nước phục vụ cho
sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt, cải tạo môi trường sinh thái, còn có
nhiệm vụ cắt lũ bảo đảm an toàn cho hạ du.

Hình 1.11. Toàn cảnh thủy điện Lai Châu sau khi hoàn thành

Hình 1.12. Hồ chứa nước Cửa Đạt


10

Hình 1.13. Trạm bơm Liên Nghĩa tiêu thoát nước cho thành phố Hà Nội
Ngoài ra, Các đô thị mới, khang trang, hiện đại đã và đang mọc lên bằng chính
bàn tay, khối óc con người Việt Nam. Qua thử thách, nhiều doanh nghiệp xây dựng
nhanh chóng trưởng thành, khẳng định vị thế ngày càng cao.
1.1.2.3. Những bất cập về vấn đề chất lượng công trình xây dựng hiện nay.
Mặc dù Nhà nước đã có nhiều có gắng trong việc bảo đảm, nâng cao, kiểm

soát chất lượng công trình và cũng đã đạt được một số thành tích đáng kể. Tuy
nhiên, số lượng công trình kém chất lượng hoặc vi phạm về chất lượng vẫn còn khá
nhiều. Vấn đề này đã gây nhiều bức xúc trong xã hội.
Bên cạnh đó, tại các tỉnh, thành phố trên cả nước cũng có nhiều công trình xây
dựng tư nhân đã xảy ra sự cố ngay khi đang thi công, gây ảnh hưởng nghiêm trọng
đến tính mạng của người lao động cũng như sự an toàn của các công trình lân cận.
Các công trình vốn tư nhân tuy ngày càng có quy mô lớn nhưng cơ quan chức năng
không thể kiểm tra hết nếu không có chế độ báo cáo nghiêm ngặt với mẫu biểu chi
tiết, khoa học.
1.1.2.4. Ý nghĩa của việc nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng.
Chất lượng công trình xây dựng là một vấn đề sống còn được Nhà nước và
cộng đồng hết sức quan tâm. Nếu ta quản lý chất lượng công trình tốt thì sẽ không
có chuyện công trình chưa xây xong đã đổ do các bên đã tham ô rút ruột nguyên vật


11
liệu hoặc nếu không đổ ngay thì tuổi thọ công trình cũng không được bảo đảm như
yêu cầu. Vì vậy việc nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình không chỉ là
bảo đảm chất lượng công trình mà còn góp phần chủ động chống tham nhũng chủ
động ngăn ngừa tham nhũng, ngăn ngừa thất thoát trong xây dựng. Theo kết quả
thực tế cho thấy, ở đâu tuân thủ nghiêm ngặt những quy định của nhà nước về quản
lý chất lượng công trình thì ở đó chất lượng công trình tốt. [19]
Công trình xây dựng khác với sản phẩm hàng hoá thông thường khác vì công
trình xây dựng được thực hiện trong một thời gian dài do nhiều người làm, do nhiều
vật liệu tạo nên chịu tác động của tự nhiên rất phức tạp. Vì vậy, việc bảo đảm công
tác quản lý chất lượng công trình là rất cần thiết, bởi nếu xảy ra sự cố thì sẽ gây ra
tổn thất rất lớn về người và của, đồng thời cũng rất khó khắc phục hậu quả.
Nâng cao công tác quản lý chất lượng công trình là góp phần nâng cao chất
lượng sống cho con người. Vì một khi chất lượng công trình được bảo đảm, không
xảy ra những sự cố đáng tiếc thì sẽ tích kiệm được rất nhiều cho ngân sách quốc gia.

Số tiền đó sẽ được dùng vào công tác đầu tư cho phát triển kinh tế xã hội, nâng cao
đời sống cho nhân dân, hoặc dùng cho công tác xóa đói giảm nghèo.
1.2. Những tồn tại và sự cố trong xây dựng trạm bơm.
Trạm bơm được sử dụng với mục đích chính là cung cấp nước và tiêu thoát
nước nói chung. Đối với ngành nông nghiệp và hệ thống thủy nông thì trạm bơm có
vai trò là công trình đầu mối cung cấp nước cho hệ thống thủy lợi để phục vụ công
tác tưới, tiêu những diện tích trong lưu vực. Chính vì vậy nó đóng vai trò quan trọng
trong hệ thống thủy lợi.
Khi đầu tư xây dựng trạm bơm chủ đầu tư cần phải có một khoản kinh phí khá
lớn. Do vậy ngoài việc xem xét vị trí đặt trạm bơm, nghiên cứu địa chất, thuỷ văn,
lưu vực tưới, tiêu thì yêu cầu an toàn về tính toán kết cấu, ổn định của công trình
trong quá trình vận hành sử dụng dưới tác dụng của các loại tải trọng, đồng thời bảo
đảm hiệu quả kinh tế là rất cần thiết. Khi tiến hành đầu tư xây dựng trạm bơm cần
bảo đảm rằng: Ứng suất và biến dạng của kết cấu phải thỏa mãn các điều kiện bền,
cứng và ổn định trong quá trình vận hành, làm việc của trạm bơm dưới tác động của


12
các loại tải trọng (tải trọng tĩnh, tải trọng động, động đất ..v.); Trên cơ sở các loại
thiết bị máy bơm có sẵn trên thị trường để đưa ra các giải pháp phù hợp, tổng mức
đầu tư nhỏ nhất và thuận lợi cho quá trình khai thác và sử dụng.
Thực tế, trong quá trình thiết kế và xây dựng, do nhiều nguyên nhân khách
quan và chủ quan mà một số công trình khi hoàn thành đưa vào sử dụng không đáp
ứng được mục đích sử dụng. Các sự số thường gặp trong xây dựng trạm bơm là:
1.2.1. Trạm bơm không hoạt động đúng với hiệu quả thiết kế
Trong quá trình thiết kế việc thu thập tài liệu, tính toán thủy văn, chưa chính
xác. Mực nước ngoài sông biến đổi thất thường, không nằm trong tần suất thiết kế,
tính toán các thông số của trạm bơm chưa chính xác và chưa lường hết những vấn
đề xảy ra khi đưa vào hoạt động.Có nhiều trạm bơm sau khi xây dựng được đưa vào
sử dụng nhưng sau một thời gian hoạt động thì bị các sự cố như hư hỏng thiết bị

máy bơm, mực nước bể hút quá thấp không đủ nước về cho máy bơm hoạt động…
Ví dụ như:
Trạm bơm Ba Giọt ở xã Phú Vinh (huyện Định Quán-Phú Yên) được xây
dựng xong và bàn giao cho huyện quản lý khai thác vào cuối năm 2009. Thế nhưng,
vừa đi vào vận hành, trạm bơm liên tục hư hỏng.

Hình 1.14. Trạm bơm Ba Giọt


13
Theo thiết kế, hệ thống trạm bơm Ba Giọt đi vào hoạt động sẽ cung cấp nước
tưới cho khoảng 400 hécta cây trồng lâu năm ở ấp 1, 2 và 3 của xã Phú Tân (huyện
Định Quán), đồng thời cung cấp gần 900m3 nước thô/ngày cho Xí nghiệp nước Tân
Định để xử lý phục vụ sinh hoạt. Trạm bơm có 3 máy bơm, công suất 450
m3/giờ/máy. Tuy nhiên, khi mới đi vào hoạt động, máy bơm liên tục bị hư hỏng,
dẫn đến việc cung cấp nước không đều và hệ thống ống tưới hay bị bùn đất lắng
đọng nên cuối đường ống không thể truyền nước cho tuyến kênh phụ.
Trạm bơm Như Quỳnh – Hưng Yên nằm trong tiểu dự án cải tạo và nâng cấp
hệ thống thủy nông Gia Thuận phục vụ cho sản xuất nông nghiệp của các tỉnh Hưng
Yên và thành phố Hà Nội. Dự án này có tổng mức đầu tư gần 75 tỷ đồng trong đó
riêng phần chi phí xây lắp cho trạm bơm Như Quỳnh là gần 6,6 tỷ đồng, trang bị máy
vớt rác thủy lực là 500 triệu đồng, chưa kể các chi phí thiết bị điện, cơ khí. Theo thiết
kế, trạm bơm này được xây mới, nằm trong phạm vi mặt bằng trạm bơm cũ với 4 tổ
máy bơm có công suất động cơ 300 KW, tổng lưu lượng bơm 12.600 m3/h.

Hình 1.15. Trạm bơm Như Quỳnh – Hưng Yên hoạt động kém hiệu quả do
nguồn nước ít và mực nước bể hút quá thấp


14

Hình 1.16. Hệ thống vớt rác tự động Trạm bơm Như Quỳnh – Hưng Yên
Nhiều năm nay, do mực nước sông Hồng xuống quá thấp, trong thời kỳ tưới
dưỡng, nhiều lúc trạm bơm đã phải hoạt động với số máy ít, chạy nhiều giờ, thậm
chí phải dừng hoạt động vài ngày do nguồn nước ít và mực nước bể hút quá
thấp. Những năm gần đây, khu đầu mối trạm bơm được Nhà nước, tỉnh đầu tư kinh
phí cải tạo, nâng cấp bảo đảm phục vụ tốt nhu cầu nước tưới, tiêu cho toàn bộ lưu
vực. Tuy nhiên, do đặc thù nằm ở khu vực dân cư và chợ thị trấn Như Quỳnh (Hưng
Yên) lượng rác thải xả xuống lòng kênh dẫn bể hút nhiều đã gây ách tắc dòng chảy
và một số sự cố về máy bơm.
1.2.2. Các sự cố liên quan đến nền móng công trình
Việc khảo sát, thiết kế, thi công, quản lý thi công hố móng và mái hố móng
trong suốt quá trình xây dựng công trình thường hay xảy ra nhiều sự cố khác nhau
và mức độ ảnh hưởng cũng khác nhau. Sự phá hoại của hệ thống chống đỡ đất
không nhất thiết xảy ra bởi sự sụp đổ của kết cấu, mà còn do một số nguyên nhân
phá hoại khác như: sự biến dạng quá mức của đất và kết cấu chống đỡ, sữ mất cân
bằng khi hạ mực nước ngầm, hệ thống chống đỡ đất không đủ độ bền gây ra phá
hoại theo thời gian.


15
Bản thân công trình hố móng là một công trình hệ thống do nhiều khâu tạo
thành như chắn đất, chống giữ ngăn nước, hạ nước ngầm, đào đất… Chỉ một khâu
nào đó sai phạm là gây ra sự cố ngay. Công trình bất kể về mặt lý thuyêt hay về mặt
kiểm nghiệm thực tế đều còn tồn tại nhiều chỗ chưa hoàn thiện, mà bản thân công
trình lại cực kỳ trọng yếu, cả hai yếu tố này đều tồn tại tính không xác định, cũng là
nguyên nhân gây ra sự cố.
Người phụ trách công trình hố móng phải có tri thức khoa học như cơ học lý
thuyết, sức bền vật liệu, cơ học kết cấu, kết cấu công trình, địa chất công trình và
thủy văn, cơ học đất và nền móng… đồng thời phải có kinh nghiệm thi công phong

phú, phải biết kết hợp địa chất ở hiện trường với hoàn cảnh môi trường xung quanh
mới có thể đưa ra được phương án thực hiện công trình hố móng hợp lý, thích ứng
với tình hình cụ thể của công trình.
Công trình hố móng có tính khu vực rất rõ rệt, khi một đội ngũ thiết kế và thi
công từ vùng khác đến, thường là do chưa hiểu được đặc điểm của công trình hố
móng ở vùng này, tiến hành công việc trong tình trạng vừa làm vừa mò mẫm, cũng
là một trong những nguyên nhân gây ra sự cố.
Ví dụ: sự cố trạm bơm Cẩm Giang 1.
Trạm bơm Cẩm Giang 1 được xây dựng bên bờ tả sông Mã tỉnh Thanh Hoá.
Công tác khảo sát, thiết kế thực hiện vào năm 1996 và xây dựng năm 1997-2000.

Hình 1.17. Nhìn từ hạ lưu trạm bơm Cẩm Giang


16
Nhà trạm nằm cách mép sông gần 2m, kích thước 5x5,8 cao 3,6m bố trí một
máy bơm xiên P18M của ấn Độ với lưu lượng thiết kế 550l/s và công suất động cơ
N=110Kw. Kết cấu nhà loại khung sàn bê tông cốt thép, tường gạch xây dày 11cm,
móng đơn kết hợp giằng móng.
Sự cố lần 1: tháng 3/1998 khi thi công các mố đỡ ống thì xuất hiện vết nứt
hình vòng cung ở cao độ +21,50m dài khoảng 50m chiều rộng vết nứt lớn nhất
10cm độ sâu vết nứt 1,2m. Sau khi xảy ra sự cố Cơ quan thiết kế đã thay đổi đồ án
bằng cách cho kéo dài các trụ đỡ A1 và A 2 xuống cao độ +12 và +12.36, làm thêm
trụ đỡ A4, lùi nhà trạm vào phía trong 2m và thay đổi hình thức kết cấu từ tường chịu
lực, móng đá xây sang kết cấu khung, móng đơn bê tông cốt thép kết hợp giằng.
Toàn bộ phần đất nằm trong khối trượt được đào ra và đắp lại, đầm kỹ. Sau đó
thi công hòan tất tòan bộ công trình và bàn giao cho đơn vị quản lý sử dụng, trong
quá trình không xuất hiện vết nứt hay trượt.
Sự cố lần 2: xảy ra đột ngột, các vết nứt và chuyển vị đều xuất hiện trong
khỏang thời gian chiều và tối 30/1/2002. Phía trong nhà trạm bệ đặt máy và nền

xuất hiện nhiều vết nứt rộng 5÷ 7cm. Bên ngoài nhà nhiều nơi nền bị lún, nứt vỡ và
bong mạch vữa.

Hình 1.18. Mặt cắt ngang mô tả vết nứt


17

Nguyên nhân sự cố:
Sau khi tính toán kiểm tra, nguyên nhân chủ yếu gây sự cố là mái sông không
bảo đảm ổn định gây trượt mái đất kết hợp cùng một số yếu tố như:
Nước rút nhanh: Vị trí trạm bơm đặt đúng vào khuỷ cong bờ sông Mã chịu tác
động phức tạp về chế độ thuỷ lực, mực nước mùa kiệt có cao độ 14,50 ÷ 15,0m,
mùa lũ lên đến 20,00 ÷ 21,00m. Một đặc điểm của sông Mã là vào mùa lũ nước lên
nhanh và rút cũng rất nhanh, độ bền kháng cắt của đất có thể giảm khi mực nước
sông thay đổi đột ngột và tác dụng chống trượt của nước bị loại bỏ.
Về địa tầng: Lớp 3 là hỗn hợp cát cuội sỏi lẫn đất khá dày có tính thấm nước
mạnh. Khi quá trình rút nước nhanh xảy ra áp lực nước trong lớp 3 bị giảm đột
ngột có khả năng mang theo một lượng cát và đất của lớp này gây lún cho lớp 2
nằm trên nó.
Vị trí: Bờ sông khu vực này có tiền sử chưa ổn định. Theo dân sở tại cho biết
trước khi xây trạm bơm Cẩm Giang 1, sau các mùa lũ khu vực bờ sông thường xuất
hiện các vết nứt. Có năm đã xảy ra sụt lún ở bờ sông đất phía dưới bị cắt do kết quả
của sự dịch chuyển và kéo theo là độ bền của nó giảm đi chỉ bằng 50% độ bền ban
đầu. Mặt khác các vết nứt lại không được khảo sát và xử lý triệt để ví dụ như vết
nứt năm 1998 do đó vẫn tiềm ẩn nguy cơ tái diễn trượt mái.
Giải pháp thiết kế: Trạm bơm đặt bên bờ sông có chiều cao 11m, dài 27m lại
được chất thêm 2m đất, mặt khác khi nước ao hồ dâng cao hoặc khi kênh tưới dẫn
nước, mực nước ngầm dâng cao (cách mặt đất khoảng 2m) nhưng không có biện
pháp thoát nước. Vì vậy việc chất tải và không làm thoát nước đã thúc đẩy sự phá

hoại mái dốc.
Biện pháp xử lý:
Giảm tải trọng: dỡ bỏ nhà trạm, tường rào, và khối đất tôn nền, bạt đất (phá
bớt trụ bê tông đỡ ống) tạo mái dốc 2.5 và làm thêm cơ rộng 2m tại cao độ +20.00.
Thoát nước: Bao gồm thoát nước mặt và nước ngầm bằng các rãnh thoát nước và
mương thấm nối với nhau bằng các ống PVC φ300 tại cao độ 20.00 và 25.00 và mạng


18
ống thoát nước PVC φ50 khoảng cách 2m được bố trí từ cơ +20.00 xuống +15.50
Bảo vệ mái: Xây đá dày 30cm bên dưới là các lớp đá dăm dày 15cm và cát thô
dày 10cm toàn bộ mái từ cao độ +20,00 xuống +15,50. Khu vực chân mái dốc cao độ
+15,50m được xếp đá dày 40cm trong khung đá xây bên dưới là vải địa kỹ thuật.

Hình 1.19. Xử lý mái trạm bơm
Các biện pháp trên đã bảo đảm hệ số ổn định mái tối thiểu 1,2; công việc sửa
chữa hoàn tất vào cuối năm 2002, đến nay trạm bơm hoạt động tốt, mái sông ổn định.
1.2.3. Các sự cố lún nền, gây gãy móng, sạt trượt nhà trạm
Nguyên nhân sau đây gây ra.
- Đánh giá sai tình hình địa chất công trình
- Hầu hết các trạm bơm khi thiết kế không tính lún, khi xẩy ra lún mới tính
kiểm tra, hoặc chỉ tính lún của trạm bơm không tính lún của bể xả và gian phân phối
điện là những bộ phận không xử lý nền, hoặc xử lý nền chỉ bằng đệm cát nhất là các
trạm bơm có địa chất rất xấu.
- Chưa tính đến ảnh hưởng của lớp đất đắp sau tường bên của bể xả hoặc các
công trình bên cạnh trạm bơm.
- Thiết kế biện pháp xử lý nền không bảo đảm chất lượng.
- Không xử lý bằng cùng một biện pháp tương xứng hoặc do sự cố kết của phần
đất tiếp xúc với bộ phận công trình làm phát sinh lực nén tác động vào công trình.
- Tính toán chiều dài gia cố nền bằng cọc không chính xác, đóng cọc chưa đạt

độ chối cần thiết.