Đa dạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 6 tuổi tại trường mầm non đỗ đình thiện lạc thủy hòa bình

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

NGUYỄN MINH THƢ

ĐA DẠNG HÌNH THỨC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI
TẠI TRƢỜNG MẦM NON ĐỖ ĐÌNH
THIỆN - LẠC THỦY - HÒA BÌNH

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục mầm non

HÀ NỘI – 2018


TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

NGUYỄN MINH THƢ

ĐA DẠNG HÌNH THỨC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI
TẠI TRƢỜNG MẦM NON ĐỖ ĐÌNH
THIỆN - LẠC THỦY - HÒA BÌNH
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Phƣơng pháp tổ chức hoạt động tạo hình

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Ths.Vũ Long Giang

HÀ NỘI – 2018

LỜI CẢM ƠN

Chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo trường Đại học Sư phạm
Hà Nội 2 đã tận tình truyền thụ những kiến thức, những phương pháp giảng
dạy ở bậc học giáo dục mầm non giúp cho việc học tập và nghiên cứu, tiếp
thu kiến thức, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ đạt được kết quả như mong
muốn.
Chân thành cảm ơn Thầy Vũ Long Giang đã tận tình hướng dẫn, cung
cấp những tri thức, những kinh nghiệm quý báu, động viên, khuyến khích,
giúp đỡ tôi hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này.
Chân thành cảm ơn cán bộ giáo viên, nhân viên trường Mầm non Đỗ
Đình Thiện đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
Do thời gian có hạn nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi
rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các Thầy, Cô giáo, bạn bè và
bạn đọc để đề tài này được hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên

Nguyễn Minh Thƣ


LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận là kết quả cố gắng của bản thân tôi trong quá trình học tập
và nghiên cứu ở trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Tôi xin cam đoan kết
quả nghiên cứu của đề tài “Đa dạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5
- 6 tuổi tại trường mầm non Đỗ Đình Thiện - Lạc Thủy - Hòa Bình” không
có sự trùng lặp với bất kì một đề tài nào khác. Nếu sai tôi xin chịu trách
nhiệm hoàn toàn!

Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên

Nguyễn Minh Thƣ


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................ 2
3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 3
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu: ............................................................... 3
4.1 Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3
4.2 Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3
5. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 4
6. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4
7. Cấu trúc khóa luận: ....................................................................................... 5
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐA DẠNG HÌNH THỨC TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI ....................................... 6
1. Hoạt động vẽ của trẻ mầm non .................................................................. 6
2. Vai trò quan trọng của hoạt động vẽ với trẻ mẫu giáo lớn ..................... 9
2.1. Hoạt động vẽ với sự phát triển trí tuệ, nhận thức cho trẻ .......................... 9
2.2 Hoạt động vẽ với giáo dục đạo đức ........................................................... 9
2.3 Hoạt động vẽ với giáo dục thẩm mỹ ......................................................... 11
2.4 Hoạt động vẽ với phát triển thể chất: ........................................................ 12
3. Đặc điểm vẽ của trẻ 5 - 6 tuổi:.................................................................. 12
4. Nội dung hoạt động vẽ của trẻ 5 - 6 tuổi trong chƣơng trình GDMN . 16
4.1 Vẽ theo mẫu .............................................................................................. 16
4.2 Vẽ theo đề tài............................................................................................. 17
5. Các hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi: .......................... 18

5.1 Hoạt động vẽ trên tiết học ......................................................................... 19
5.2 Hoạt động vẽ ngoài tiết học ...................................................................... 20


5.3. Tổ chức hoạt động vẽ trong lớp học ........................................................ 21
5.4 Tổ chức hoạt động vẽ ngoài lớp học ......................................................... 23
6. Lý luận về đa dạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi . 26
6.1 Vai trò của hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi .................. 26
6.2 Tác động của thay đổi hình thức tổ chức hoạt động vẽ ............................ 27
6.3 Ảnh hưởng của đa dạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ với trẻ 5 - 6 tuổi28
CHƢƠNG 2: NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẦM NON ĐỖ ĐÌNH THIỆN
- LẠC THỦY - HÒA BÌNH. ......................................................................... 29
1. Một số nét về trƣờng mầm non Đỗ Đình Thiện ..................................... 29
2. Nội dung khảo sát thực trạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5
- 6 tuổi tại trƣờng mầm non Đỗ Đình Thiện - Lạc Thủy - Hòa Bình ....... 30
2.1 Nội dung khảo sát thực trạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi30
2.2 Kết quả khảo sát thực trạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6
tuổt tại trường mầm non Đỗ Đình Thiện ........................................................ 32
2.3 Nội dung khảo sát về nhận thức của giáo viên ......................................... 35
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐA DẠNG HÌNH THỨC
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TẠI TRƢỜNG
MẦM NON ĐỖ ĐÌNH THIỆN - LẠC THỦY - HÒA BÌNH .................... 43
1. Cơ sở đề xuất biện pháp ........................................................................... 43
2. Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động vẽ cho trẻ 5 6 tuổi ............................................................................................................... 44
2.1 Tích hợp hoạt động vẽ thông qua các môn học khác ............................... 44
2.2 Tổ chức hoạt động vẽ theo phương pháp Giáo dục Montessori ............... 49
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 54
1. Kết luận chung........................................................................................... 54
2. Một số khuyến nghị sƣ phạm ................................................................... 54

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 56
PHỤ LỤC
PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Theo bước phát triển của nhân loại, ta dễ dàng nhận thấy rằng hoạt
động tạo hình, đặc biệt là hoạt động vẽ đóng vai trò vô cùng lớn trong đời
sống, sinh hoạt của con người. Từ khi chưa phát minh ra ngôn ngữ, cha ông ta
đã biết sử dụng các loại hình vẽ như một phương tiện giao tiếp và truyển đạt
kinh nghiệm cho thế hệ sau. Điều đó chứng tỏ, hoạt động tạo hình là hoạt
động vô cùng quan trọng và thiết yếu với con người.
Đối với trẻ mầm non, đa số trẻ đều biết vẽ trước khi biết viết, hoạt động
vẽ là một trong những nội dung giáo dục toàn diện, giúp trẻ phát triển về mọi
mặt: đạo đức, trí tuệ, thể lực, thầm mỹ, lao động.Thông qua đó còn phát triển
cho trẻ cảm xúc, tri giác, cảm thụ và khả năng sáng tạo,đồng thời hoạt động
vẽ giúp trẻ biểu hiện thái độ, tình cảm, cảm xúc của mình với thế giới xung
quanh. Trẻ nhỏ luôn muốn thông qua mọi phương tiện để biểu đạt cảm xúc
của mình với cuộc sống muôn màu đầy mới mẻ và lý thú, trong điều kiện
ngôn ngữ phát triển chưa toàn diện thì hội họa là phương tiện đắc lực để giúp
trẻ thỏa mãn nhu cầu đó. Hiện nay, vẽ là hoạt động phổ biến ở các trường
mầm non, hoạt động này được trẻ yêu thích và làm quen ngay từ lứa tuổi nhà
trẻ. Khi tiếp xúc với hoạt động vẽ, trẻ có cơ hội được trải nghiệm, thể hiện
cảm xúc phong phú, thể hiện các hình ảnh - hình tượng theo cảm xúc và ý
tưởng riêng từ việc thay đổi màu sắc, nét vẽ, từ đó phát huy sự sáng tạo, nhạy
cảm, linh hoạt của trẻ. Đồng thời, việc tham gia hoạt động vẽ không chỉ giúp

trẻ thđược các bài vẽ theo hướng dẫn mà còn tạo tiền đề thuận lợi để trẻ thực
hiện các hoạt động tạo hình khác như vẽ trang trí, nặn, xé dán, chắp ghép,…
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, đây là độ tuổi trẻ chuẩn bị bước và học cấp I, đặc
điểm tâm sinh lý của trẻ gần như đã phát triển toàn diện. Thời điểm này, trẻ

1


có nhiều ham muốn học hỏi, tìm tòi, khám phá sáng tạo, đặc biệt trẻ bị thu hút
và rất thích thú với hoạt động tạo hình, trong đó hoạt động vẽ là hoạt động mà
trẻ có được những nét đặc trưng riêng biệt nhất.
Qua nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy rằng việc tổ chức hoạt động vẽ tại
trường mầm non Đỗ Đình Thiện đã được quan tâm trú trọng, trẻ rất có tiềm
năng, tuy nhiên, hoạt động vẽ của trẻ mầm non nói chung và trẻ lứa tuổi mẫu
giáo lớn nói riêng tại trường còn có thể phát triển hơn nữa.
Vì vậy, xuất phát từ vấn đề trên, đồng thời nhận thấy ảnh hưởng tích
cực của giáo dục qua hoạt động vẽ là rất lớn, tôi đã lựa chọn đề tài “Đa dạng
hình thức tổ chức hoạt động tạo vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường mầm non Đỗ
Đình Thiện - xã Cố Nghĩa - huyện Lạc Thủy - tỉnh Hòa Bình” làm đề tài
nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong giáo dục mầm non, tạo hình được coi là môn học trọng tâm và
hoạt động vẽ đặc biệt được các quốc gia quan tâm và trú trọng. Trên thế giới
có rất nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động này như: Tác giả Kazakova,
(1995), Hãy phát triển tính sáng tạo của trẻ mẫu giáo, NXB Sư phạm Hà nội;
Vưgotxki, (1985), Trí tưởng tượng và sáng tạo ở tuổi thiếu nhi, NXB phụ nữ.
Các công trình này tập trung nghiên cứu vấn đề nâng cao khả năng sáng tạo
cho trẻ.
Ở Việt Nam, đã có nhiều nhà khoa học tiến hành nghiên cứu về hoạt
động vẽ cho trẻ mầm non như:

- Tác giả Nguyễn Quốc Toản: Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình
cho trẻ mầm non
- Tác giả Lê Đức Hiền: Tạo hình và phương pháp hướng dẫn trẻ mầm
non hoạt động tạo hình.

2


- Tác giả Lê Thanh Thủy: Các quan điểm tâm lý học về nguồn gốc và
bản chất hoạt động tạo hình cho trẻ em. Các quan điểm này tập trung vào việc
trả lời cho câu hỏi “ Trẻ em vẽ gì?”
- Tác giả Ngô Bá Công: Tư duy và cảm xúc của trẻ mẫu giáo qua tranh vẽ
Tuy nhiên, đề tài “Đa dạng hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6
tuổi tại trường mầm non Đỗ Đình Thiện - xã Cố Nghĩa - huyện Lạc Thủy tỉnh Hòa Bình” thì chưa được tìm hiểu.Vì vậy, tôi chọn đề tài này để tiến hành
thực hiện nghiên cứu.
3. Đối tƣợng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Mối quan hệ giữa hình thức tổ chức và hoạt
động vẽ.
- Khách thể nghiên cứu : Quá trình hoạt động vẽ.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
4.1 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận: Phân tích và hệ thống hóa 1 số vấn đề lý luận có
liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Nghiên cứu thực trạng: Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động vẽ, đặc biệt
là các hình thức tổ chức hoạt động vẽ của trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm non Đỗ
Đình Thiện.
- Nhằm đề xuất 1 số hình thức tổ chức phát triển hoạt động vẽ cho trẻ 5
- 6 tuổi tại trường mầm non Đỗ Đình Thiện.
4.2 Mục đích nghiên cứu
Thông qua đề tài “Phát triển hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5- 6

tuổi tại trường Mầm non Đỗ Đình Thiên - Lạc Thủy - Hòa Bình” tôi sẽ đề xuất
một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động vẽ trẻ ở trường mầm non
Đỗ Đình Thiện.

3


5. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trường
mầm non Đỗ Đình Thiện - xã Cố Nghĩa - huyện Lạc Thủy - tỉnh Hòa Bình,
thời gian thực hiện từ 12/2017 đến 5/2018.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
Tìm đọc, tìm hiểu và phân tích các tài liệu về cơ sở phương pháp luận ,
những tài liệu giáo trình tâm lý học, giáo dục học, các công trình nghiên cứu thực
tiễn đã công bố,… nhằm làm rõ cơ sở lý luận liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Phƣơng pháp quan sát tự nhiên
Quan sát các tiết vẽ của trẻ và cách tổ chức hoạt động vẽ của giáo viên
nhằm tìm hiểu khả năng sáng tạo của trẻ theo các tiêu chí đã đưa ra. Đồng
thời thu nhập 1 số thông tin để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu.
- Phƣơng pháp trò truyện
Trao đổi với giáo viên, tìm hiểu những thông tin liên quan đến khả
năng tưởng tượng sáng tạo của trẻ qua hoạt động vẽ.
Trò chuyện với trẻ để nắm bắt thái độ, vốn kinh nghiệm…của trẻ về đối
tượng nào đó. Đặc biệt tôi sử dụng phương pháp này đối với từng trẻ trong
suốt quá trình các cháu vẽ tranh với các câu hỏi thường trực như: “con sẽ
(đang) vẽ tranh gì ?”, “con vẽ tranh đó để làm gì?”, “con tô màu cho bức
tranh này như thế nào? ”…
- Phƣơng pháp phỏng vấn
Dùng phiếu câu hỏi đối với các giáo viên đứng lớp ở trường mầm non

Đỗ Đình Thiện để tìm hiểu thêm thông tin về nhận thức và việc tổ chức,
hướng dẫn, đánh giá trẻ vẽ tranh theo hướng khuyến khích trẻ tưởng tượng
sáng tạo của giáo viên đó.

4


- Phƣơng pháp thực nghiệm
Tiến hành dạy thực nghiệm trên 25 trẻ mẫu giáo lớn tại trường mầm
non Đỗ Đình Thiện - huyện Lạc Thủy - tỉnh Hòa Bình.
- Phƣơng pháp phân tích sản phẩm
Thông qua việc thu nhận các bức tranh vẽ của trẻ có thể đánh giá được
nội dung ý tưởng, vốn hiểu biết và kinh nghiệm, kỹ năng vẽ tranh theo chủ đề
và khả năng tưởng tượng sáng tạo của trẻ.
Tuy nhiên, trẻ mầm non nhiều khi không thể hiện hết được ý muốn hoặc
hiểu biết của mình qua sản phẩm. Với một kết quả như nhau nhưng cách thức,
tốc độ tạo ra sản phẩm đó có thể có sự khác nhau. Vì thế tôi luôn kết hợp đánh
giá sản phẩm với đánh giá qua ý tưởng, tiến trình trẻ làm ra sản phẩm đó.
Ngoài ra, tôi cũng chú ý đến sự tập trung chú ý và hứng thú của trẻ trong suốt
qúa trình trẻ vẽ tranh.
7. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, nội dung chính của khóa
luận bao gồm:
Chƣơng 1: Cơ sở khoa học của đa dạng hình thức tổ chức hoạt
động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi
Chƣơng 2: Nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 6 tuổi tại trƣờng mầm non Đỗ Đình Thiện - Lạc Thủy - Hòa Bình
Chƣơng 3: Đề xuất 1 số hình thức phát triển tổ chức hoạt động vẽ
cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng mầm non Đỗ Đình Thiện - Lạc Thủy - Hòa
Bình

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐA DẠNG HÌNH THỨC TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG VẼ CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI
1. Hoạt động vẽ của trẻ mầm non
Vẽ là một hoạt động được rất nhiều trẻ em yêu thích, trẻ có nhiều điều
kiện thể hiện những cảm xúc, ấn tượng của mình ở mọi lúc mọi nơi mà không
phải chờ đến khi có điều kiện mới thực hiện được. Như chúng ta đã biết, hoạt
động vẽ có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ
mầm non, nó giúp trẻ phát triển các mặt thể lực, thẩm mỹ, trí tuệ, đạo đức, lao
động. Từ đó, hoạt động vẽ trở thành công cụ đắc lực giúp trẻ phát triển tình
cảm, khả năng sáng tạo, tư duy, trí tưởng tượng phong phú,… giúp trẻ hình
thành và phát triển nhân cách. Quan trọng hơn, hoạt động vẽ góp phần giúp
trẻ có những kiến thức sơ đẳng về tự nhiên và xã hội, tạo tiền đề cho trẻ học
tập tốt ở các bậc học tiếp theo.
Về khái niệm “hoạt động vẽ” thì có rất nhiều những ý kiến được đưa ra.
Theo từ điển tiếng Việt thì “Vẽ là dùng bút mà tả hình trạng các vật cho được
như thực bằng đường nét, màu sắc”. Tác giả Nguyễn Quốc Toản thì cho rằng
“Hoạt động vẽ là hoạt động tạo ra sản phẩm trên mặt phẳng bằng nhiều chất
liệu khác nhau”. Tóm lại, có rất nhiều quan điểm khác nhau về hoạt động vẽ
nhưng tựu chung lại đều có những điểm giống nhau là hoạt động vẽ là hoạt
động tạo ra sản phẩm trên mặt phẳng bằng đường nét và màu sắc.
Khi tìm hiểu về hoạt động vẽ, tác giả Lê Thanh Thủy cho rằng vẽ chính
là sự thể hiện những biểu tượng, ấn tượng và suy nghĩ tình cảm của trẻ, là
cách thức để trẻ giao tiếp bằng các hình thức, phương tiện mang tính vật thể
khi ngôn ngữ còn đang hạn chế. Theo tác giả Nguyễn Ánh Tuyết cho rằng vẽ
là một dạng thức của hoạt động tạo hình ( bên cạnh cắt, nặn, xé dán) mà ở đó

6


trẻ được lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng để tạo ra những sản phẩm mang
tính nghệ thuật. Từ đó có thể khẳng định rằng, hoạt động vẽ vừa là một quá
trình quan trọng giúp trẻ thu nhận các kinh nghiệm, kiến thức xã hội, vừa là
một hoạt động sáng tạo nghệ thuật phản ánh những suy nghĩ, cảm nhận, tình
cảm về cuộc sống của đứa trẻ bằng các phương tiện, chất liệu nghệ thuật
thông qua hoạt động mang tính nghệ thuật.
Ở trẻ nhỏ, hoạt động tạo hình chưa phải là một hoạt động sáng tạo nghệ
thuật thực thụ. Với hoạt động này, chúng ta không đặt nặng mục đích rằng
những đứa trẻ phải tạo nên những sản phẩm phục vụ xã hội, cải tạo thế giới
hiện thực xung quanh. Mục đích cốt lõi và quan trọng nhất vẫn là sự biến đổi,
phát triển về các mặt của đứa trẻ.
Nổi bật nhất trong đặc điểm tạo hình của trẻ là tính duy kỷ. Trẻ thường
không quan tâm đến việc vẽ như thế nào, các bước vẽ ra sao mà thường quan
tâm hơn đến việc mình đang vẽ cái gì. Đặc điểm này đã khiến cho trẻ nhỏ tiếp
cận với hoạt động vẽ một cách rõ ràng hơn: trẻ có thể vẽ bất cứ cái gì với
trạng thái sẵn sàng, dễ dàng lựa chọn đối tượng miêu tả bởi đó thường là cái
nó thích, nó muốn vẽ chứ không phải cái dễ vẽ.
Ở giai đoạn này, hoạt động vẽ của trẻ đại đa số được thể hiện bằng
những nét vẽ thô sơ, có khi còn nghệch ngoạc, nên mối quan tâm chính trong
hoạt động tạo hình của trẻ phải được tập trung vào cảm xúc, biểu cảm, sự thể
hiện chứ không phải hình thức bên ngoài của tác phẩm. Đối với trẻ càng nhỏ,
điều này được thể hiện càng rõ, bản thân trẻ càng nhỏ càng ít quan tâm đến
“hình thức” của tác phẩm mà chỉ cố gắng thể hiện và truyền đạt giúp người
xem hiểu được suy nghĩ, thái độ, tình cảm của mình qua những gì được miêu
tả. Đồng thời, với người xem, không nên chú trọng đánh giá thẩm mỹ mà nên
quan tâm đến cảm xúc được gửi gắm trong đó.
Ngoài ra, hoạt động tạo hình của trẻ còn có một đặc điểm tâm lý rất nổi

bật là tính không chủ định. Do đặc điểm này, trẻ mẫu giáo thường nảy sinh

7


các ý định miêu tả một cách bất chợt, ngẫu hứng mà chưa có suy nghĩ độc lập
tự chủ trong việc sắp xếp công việc sắp diễn ra một cách chi tiết, hợp lý và có
kế hoạch. Khi chuẩn bị tạo hình, trẻ cũng có những suy nghĩ về từng bước để
thực hiện sản phẩm, tuy nhiên những suy nghĩ này có thể không rõ ràng và dễ
bị lung lay, thay đổi bởi các yếu tố ngoại cảnh bất chợt xuất hiện.
Quan sát tranh của trẻ, đôi khi chúng ta có thể rất khó khăn khi phải tìm
ra bố cục hay sự vật, nhân vật chính, có lúc tranh tồn tại những cái rất phi lý
nếu nhìn từ góc độ của người lớn. Bởi tính chân thực, hồn nhiên trong tranh
vẽ của trẻ được thể hiện rõ nét qua hình thức, cách thức mô tả, trẻ chưa phân
biệt được nội dung chính trong tranh và chưa biết cách làm nổi bật nó. Đặc
biệt với những trẻ lứa tuổi nhỏ hơn, hoạt động vẽ mang tính bản năng, tranh
trẻ vẽ thường là những nét ngang, gạch, vòng vo, chồng chéo, to nhỏ, dài
ngắn khác nhau, chưa ra hình cụ thể. Hình vẽ của trẻ tự nhiên, đơn giản, trẻ vẽ
bằng sự thích thú hơn là hiểu biết. Trẻ vẽ để cảm nhận, để khám phá cuộc
sống và “nói” lên những gì mình thấy khi mà chưa đủ vốn từ để diễn đạt. Vì
thế, một số người đánh giá tranh vẽ của trẻ là vẽ “ linh tinh” , “vẽ bậy”,... là
chưa thật sự hiểu về trẻ.
Tổng kết lại, những gì người lớn nhìn thấy và những gì trẻ vẽ ra chưa
hẳn đã giống nhau. Bởi trẻ nhìn đối tượng bằng một lăng kính khác, vẽ theo
những gì nó nghĩ, nó biết và nó thích. Đây là một đặc điểm đáng lưu ý, một
điều kiện thuận lợi mà người ta đã tận dụng để đi sâu tìm kiếm đặc điểm tâm
lí của trẻ. Tuy nhiên, cứ để lặp lại hiện tượng này thì có thể là một nhược
điểm gây khó khăn cho sự phát triển của hình tượng nghệ thuật. Để khắc phục
nhược điểm này, cần giúp trẻ bổ sung cho nội dung tranh vẽ của mình bằng
những kinh nghiệm thu từ quá trình quan sát, từ các sự vật, hiện tượng có

trong hiện thực, những hình tượng có trong tác phẩm nghệ thuật.

8


2. Vai trò quan trọng của hoạt động vẽ với trẻ mẫu giáo lớn
2.1. Hoạt động vẽ với sự phát triển trí tuệ, nhận thức cho trẻ
Khi thực hiện quá trình tạo hình, trẻ có rất nhiều cơ hội để tiếp xúc với
những sự vật, hiện tượng xung quanh. Trẻ sẽ có cơ hội khám phá và thu nhận
kiến thức về đặc điểm của từng sự vật cụ thể như hình dáng, màu sắc, kích cỡ,
đặc điểm đặc trưng,... Từ đó, xây dựng những biểu tượng đơn giản về sự vật
hiện tượng, dần dần trong quá trình tri giác, trẻ sẽ tiếp thu, bổ sung hình thành
hoàn chỉnh các biểu tượng, mang đến những hình tượng có tính nghệ thuật.
Quá trình này cần có thời gian và sự nỗ lực thực hiện các thao tác như phân
tích, so sánh, đối chiểu, tổng hợp, khái quát,… từ đó tạo cơ hội cho trẻ rèn
luyện các kỹ năng kể trên.
Theo lứa tuổi, trẻ thực hiện yêu cầu vẽ sẽ vận dụng vốn kiến thức đã có
khám phá, tạo dựng những hình tượng mới. Vốn hiểu biết sẽ ngày một tăng
lên, phong phú và hấp dẫn hơn.
Ngoài ra, trẻ còn được tìm hiểu bản chất của các vật liệu tạo hình, sự
liên quan gắn kết giữa vật liệu tạo hình với kết quả thu được, các kỹ năng sử
dụng dụng cụ, chất liệu trong quá trình thực hiện nhiệm vụ vẽ.
Đặc biệt, quá trình vẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, khi trẻ nhận biết, phân
tích đối tượng, so sánh, nhận xét sản phẩm tạo hình của mình và của bạn sẽ kích
thích trẻ phát triển vốn từ, lời nói lưu loát, ngôn ngữ mạch lạc. Đồng thời, quá
trình này cũng giúp trẻ học hỏi được các bài học về khả năng độc lập tổ chức,
điểu khiển, điều chỉnh việc nhận thức của bản thân,… là điều kiện thuận lợi để
trẻ hình thành, rèn luyện và phát triển các phẩm chất trí tuệ như tính tự giác, ham
hiểu biết, khả năng tưởng tượng sáng tạo, tính tích cực trong nhận thức.
2.2. Hoạt động vẽ với giáo dục đạo đức

Hoạt động vẽ có vai trò rất lớn trong việc giáo dục đạo đức và hình
thành nhân cách cho trẻ

9


Vẽ không phải là hoạt động chốc nhát sẽ cho ra kết quả, vì thế khi tham
gia vào hoạt động vẽ trẻ sẽ học được tính kiên trì, kiên nhẫn và tích cực chủ
động để hoàn thiện sản phẩm.
Ngoài việc giúp trẻ có những nhận thức về thế giới xung quanh, hoạt
dộng vẽ còn là phương tiện giúp trẻ bộc lộ cảm xúc, tình cảm của mình với
cuộc sống muôn màu qua những gì trẻ thể hiện. Tham gia và hoạt động vẽ trẻ
có nhiều điều kiện tiếp thu các chuẩn mực đạo đức trong xã hội, trải nghiệm
các xúc cảm, tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về các kỹ năng trong xã hội và
đánh giá các hành vi văn hóa xã hội qua các hình tượng, các sự kiện, hiện
tượng được miêu tả.
Hoạt động tạo hình của trẻ có nguồn gốc xã hội và thể hiện sự định
hướng xã hội cho sự phát triển nhân cách của trẻ. Ở lứa tuổi nhỏ, khi ngôn
ngữ chưa phát triển thì hoạt động tạo hình đóng vai trò là một phương tiện
giao tiếp quan trọng. Việc trẻ vẽ như một hành động thay lời nói để truyền đạt
những gì trẻ hiểu, trẻ biêt, trẻ nghĩ, qua hoạt động vẽ, trẻ mong muốn người
xem hiểu được những điều trẻ gửi gắm trong tác phẩm của mình. Đồng thời,
trẻ luôn mong muốn được người khác tiếp nhận và cảm nhận, luôn háo hức,
chờ đợi những phản ứng tích cực ở người xem như việc khen ngợi, động viên,
khuyến khích,… Việc thể hiện sự định hướng xã hội còn được thể hiện rõ
trong nội dung miêu tả của trẻ, thông thường trẻ hay vẽ những sự vật, con
người, hiện tượng thiên nhiên gần gũi với cuộc sống của trẻ. Điều đó chứng tỏ
hoạt động vẽ là nhân tố quan trọng dẫn dắt trẻ hòa nhập với cuộc sống, nhanh
chóng trở thành một phần của xã hội, giúp trẻ không cảm thấy lạ lẫm với cuộc
sống muôn hình vạn trạng.

Hoạt động vẽ còn thể hiện tính xã hội và ý thức cộng đồng rất rõ nét.
Khi tham gia vào hoạt động vẽ với mục đích tạo ra những sản phẩm đẹp cho
mình và người khác, trẻ sẽ có cơ hội trải nghiệm những xúc cảm đặc biệt như

10


tình yêu thương, mong muốn làm những điều tốt đẹp cho mọi người,… điểu
đó dần hình thành nhân cách tốt, tình cảm đẹp với vạn vật, tính chu đáo, biết
chia sẻ, quan tâm,… đồng thời, đó còn là cơ hội để trẻ rèn rũa các kỹ năng
giao tiếp xã hội.
2.3 Hoạt động vẽ với giáo dục thẩm mỹ
Ở trường mầm non, hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói
riêng khá được trú trọng và chiếm nhiều thời gian. Là một hoạt động nghệ
thuật, hoạt động vẽ mang đến cho trẻ những tác động mạnh trong việc phát
triển cảm giác, tri giác thẩm mỹ. Trong quá trình vẽ, giáo viên tạo điều kiện
cho trẻ tiếp xúc, quan sát, tri giác để nhận ra các đặc điểm thẩm mỹ của sự vật
qua hình dáng, màu sắc, kích cỡ,… Không chỉ dừng lại ở đó, việc cho trẻ tiếp
xúc, khám phá những sự vật tươi đẹp sẽ kích thích trẻ nảy sinh những cảm
xúc, rung động thẩm mỹ (ví dụ như việc trẻ thích thú, xúc động khi nhìn thấy
một khung cảnh tuyệt diệu hay một màu sắc rực rỡ). Từ tiền đề là những cảm
xúc tích cực đó, trẻ hình thành được tình cảm và thái độ thẩm mỹ. Trẻ biết
cảm nhận, thưởng thức cái đẹp, biết đưa ra những nhận xét đơn giản về cuộc
sống và các tác phẩm nghệ thuật.
Thông qua tiết học vẽ, trẻ được tiếp cận với cái đẹp trong cuộc sống và
cái đẹp của nghệ thuật thông qua các tranh ảnh, hình vẽ. tượng,…
Sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền
cảm đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, màu
sắc, bố cục không gian,... chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn
hóa thẩm mĩ rất phù hợp với lứa tuổi trẻ em. Trên cơ sở đó hình thành thị hiếu

thẩm mĩ sau này.
Trong quá trình thực hiện tạo hình, năng khiếu sáng tạo nghệ thuật của
trẻ được phát triển, trẻ biết vận dụng những hiểu biết về cái đẹp vào cuộc
sống hàng ngày như biết lựa chọn trang phục ăn mặc sao cho đẹp, biết bày

11


biện trang trí phòng riêng, biết ở gọn gang ngăn nắp,… từ đó hình thành ý
thức tôn trọng và biết bảo vệ cái đẹp.
2.4 Hoạt động vẽ với phát triển thể chất:
Hoạt động vẽ có vai trò rất lớn đối với phát triển thể chất của trẻ, đặc
biệt là sức khỏe tinh thần.
Khi tham gia các giờ hoạt động vẽ với bầu không khí thoải mái, vui vẻ,
tự do khám phá và tìm tòi sẽ mang đến cho trẻ tâm lý thích thú, háo hức, hưng
phấn. Chính sự hưng phấn này sẽ tạo ra những ảnh hưởng tích cực cho hệ
thần kinh, tạo tiền đề dẫn đến sự điều hòa đều đặn cho các hoạt động của bộ
phận trong cơ thể.
Không chỉ có thế, hoạt động vẽ có ảnh hưởng rất lớn đến việc phát triển
vận động tinh cho trẻ. Việc thực hành các thao tác vẽ sẽ giúp trẻ rèn luyện các
kỹ năng cầm, nắm, di chuyển,… của bàn tay, ngón tay và cách kết hợp tay
mắt nhịp nhàng, linh hoạt. Trẻ nhỏ thường quá vui vẻ, phấn khích chú tâm
vào hoạt động chính mà quên đi các quy định về tư thế khi hoạt động, nhằm
tránh cho trẻ những tác động tiêu cực đến sức khỏe như: cận thị, cong vẹo cột
sống, lệch vai,.... giáo viên cần bao quát, chú ý nhắc nhở, điều chỉnh cho trẻ
tư thế ngồi đúng.
Đặc biệt hơn, hoạt động vẽ còn được coi là liều thuốc đặc biệt khi là
một trong những biện pháp trị liệu tâm lý hữu dụng và phổ biến cho những trẻ
khuyết tật hay mắc bệnh tâm lý.
3. Đặc điểm vẽ của trẻ 5 - 6 tuổi

Về tâm - sinh lý, trẻ mẫu giáo lớn các bộ phận và các chức năng dần
được hoàn thiện và ổn định. Chính vì thế mà đặc điểm về các mặt tâm sinh lí
có sự biến đổi và phát triển vượt bậc. Trẻ đã có thể tập chung, chú ý vào các
sự vật, hiện tượng trong khoảng thời gian lâu hơn; các đặc điểm về ngôn ngữ,
tư duy, thể chất, tri giác thể hiện sự thay đổi rõ rệt. Trẻ nắm được các kỹ năng

12


tạo hình và hoạt động hứng thú, có kết quả khả quan, thể hiện được sự cảm
thụ và hiểu biết về cuộc sống xung quanh.
Về khả năng vận động, trẻ phân biệt tay trái và phải. Trẻ biết gấp tờ
giấy làm đôi bằng cách so các góc vào nhau.Trẻ có thể dùng các ngón tay để
nặn các đồ vật nhỏ. Đồng thời, trẻ có thể vẽ một số hình đơn giản. Thích tô
màu và viết chữ. Đặc biệt, trẻ có thể vẽ nét theo ý muốn, điều khiển các khớp
tay, cổ tay một cách linh hoạt.
Về nhận thức, trẻ 5 - 6 tuổi đã có 1 vốn kiến thức về một số sự vật, hiện
tượng nào đó nhưng chưa có hiểu biết đầy đủ về sự vật, hiện tượng đó. Trẻ có
thể tự tạo ra các thí nghiệm để xem việc gì sẽ xảy ra và nghĩ ra lời giải thích cho
những gì trẻ quan sát được, mặc dù trẻ vẫn chưa đủ khả năng sử dụng suy luận
lô-gic và trừu tượng.
Trẻ cũng có thể làm một số thí nghiệm do cô hướng dẫn và có thể giải
thích theo nhiều cách khác nhau. Trẻ thường dành nhiều thời gian và chú ý hơn
vào các hoạt động mà trẻ thích. Thích chơi theo nhóm 5 - 6 trẻ và thích trao đổi
trong nhóm nhỏ, thích vẽ và viết để lưu lại các sự vật, sự việc. Biết so sánh để
nhận biết sự khác nhau về các đối tượng và biết đặt tên cho các sản phẩm của
mình (tranh tĩnh vật, tranh phong cảnh,…), gọi được tên các dụng cụ tạo hình
(bút chì, bút màu, bút dạ,…).
Về khả năng trí giác, trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tri giác nhìn và tri giác
nghe đã phát triển đáng kể. Tuỳ hoàn cảnh mà trẻ tự mình phát biểu lên những

điều đã tri giác theo nhiệm vụ do cô giáo đặt ra. Điểm mới trong tri giác của
trẻ là xuất hiện các hình tượng nghệ thuật. Trẻ biết quan sát khi không chỉ
nhìn tất cả các sự vật, hiện tượng mà còn ghi nhớ sự tồn tại, trật tự và nhất là
mối liên hệ giữa các chi tiết đó. Khi có sự hướng dẫn của người lớn thì trẻ có
sự quan sát phù hợp, ghi nhớ sự vật, hiện tượng tốt hơn, hiểu đúng bản chất.
Có khả năng phân tích, phán đoán lý giải khi có những sự vật tương tự, hoặc

13


có mối liên hệ nhất định về các sự vật đã biết. Ở lứa tuổi này trẻ biết tập
trung quan sát từ chi tiết nhỏ đến chi tiết lớn, từ đặc điểm hình dáng đơn giản
đến phức tạp theo hướng dẫn của giáo viên, từ đó trẻ ghi nhớ lại các hình ảnh
mà mình đã quan sát được, hiểu bản chất đối tượng, và có thái độ thẩm mĩ
một cách khá rõ ràng.
Về khả năng so sánh, ở lứa tuổi này khả năng so sánh ở mức biết, hiểu
và vận dụng những điều đã học vào vào việc giải quyết vấn đề:
Trẻ biết nhắc lại bằng lời hay hành động trình tự các bước của quy trình
so sánh của 2 đối tượng như cô đã chỉ dẫn.Trẻ hiểu và giải thích được bằng
lời hay hành động từng bước của quy trình so sánh hai đối tượng trong mối
quan hệ với nhau. Đặc biêt, trẻ biết cách vận dụng sự biết và hiểu để tự so
sánh hai hay ba đối tượng bất kì.
Về khả năng thể hiện bằng đường nét và hình dáng, ở trẻ 5 - 6 tuổi đã
có sự phát triển vượt bậc về mặt thể chất, vận động tinh đã được rèn rũa nên
đã có khả năng tạo ra các đường nét khá phức tạp đòi hỏi sự khéo léo. Ở lứa
tuổi nhỏ hơn, do khả năng thao tác còn hạn chế nên hình vẽ của trẻ còn mang
tính sơ đồ, lắp ráp từ những hình học. Sau đó, sự phát triển về cả chất và
lượng của vốn kiến thức, cảm xúc, tình cảm khiến trẻ cảm thấy không hài
lòng với các sản phẩm trước đây của mình do sự hạn chế về đường nét, hình
vẽ. Từ đó, với trình độ phát triển chung của năng lực nhận thức thẩm mỹ và

kỹ năng vận động, trẻ ở lứa tuổi này có thể cảm nhận được tính nguyên thể
của các đối tượng, hình ảnh và biết dùng các đường nét liền mạch, mềm mại,
uyển chuyển để mô phỏng, truyền đạt vào tác phẩm, hình dạng của sự vật một
cách hợp lý, đồng thời thể hiện tư thế vận động khá linh hoạt trong việc biến
đổi, phối hợp các đường nét và hình để thể hiện vẻ độc đáo, riêng biệt của
hình sự vật, sự việc cụ thể. Chính vì thế, tranh của trẻ ở giai đoạn này đã trở
nên “dễ nhìn”, hình tượng đã đến gần với thế giới hiện thực hơn.

14


Về khả năng thể hiện màu sắc, trẻ ở độ tuổi này có những biến chuyển rõ
rệt. Màu sắc là yếu tố không thể thiếu trong quá trình khơi gợi, đem lại hiệu
quả thẩm mỹ cao cho hình ảnh và cũng là nhân tố tác động mạnh nhất tới thẩm
mỹ của trẻ cũng như người xem tranh. Trẻ thường ít quan tâm đến sự thể hiện
màu sắc mặc dù dấu hiệu về màu sắc được trẻ nhận biết, phân biệt nhanh hơn
so với dấu hiệu hiệu hình dáng (ví dụ trẻ biết và phân biệt rất nhanh tên các
màu, nhưng trong quá trình hoạt động vẽ thường không áp dụng nhiều màu sắc,
hoặc chỉ tô lặp đi lặp lại 1 màu sắc lên các chi tiết của sự vật, hiên tượng). Có 2
cách sử dụng màu sắc trong hoạt động vẽ của trẻ là “vẽ màu không bắt chước”
và “vẽ màu bắt chước”. Trẻ có thể “vẽ màu bắt chước” kiểu thuộc lòng và sao
tô lại màu quy định, đặc trưng của sự vật, hiện tượng (ví dụ như mặt trời màu
đỏ, lá cây màu xanh,…) hoặc trẻ “vẽ màu không bắt chước” theo kiểu tự do
ngẫu nhiên mà không theo bất cứ quy tắc màu sắc nào (ví dụ trẻ tô lá cây màu
đỏ, nền đất màu vàng, mặt trời màu xanh,…), nhưng tình trạng sử dụng màu
ngẫu hứng kiểu, thích thì tô mà không có liên hệ gì với nội dung miêu tả thì
vẫn còn tồn tại khá nhiều. Tuy nhiên, dù sử dụng cách nào thì hai cách sử dụng
màu này đều có ảnh của tranh vẽ, là sự truyền cảm của hình tượng đã được trẻ
tạo nên và tăng hứng thú và niềm say mê của trẻ khi hoạt động tạo hình. Trẻ ở
độ tuổi này đã có thể vẽ màu tươi sáng, đã chú ý đến độ đậm nhạt của màu vẽ

và vẽ màu gọn gàng hơn trong hình. Một số trẻ đã trang bị cho mình một khối
lượng kiến thức về màu sắc khá phong phú, đã có kỹ năng độc lập quan sát để
thấy được sự biển chuyển linh hoạt của màu sắc cũng như một số cách phối
hợp màu sắc sao cho đẹp và nổi bật. Việc phát triển và có cơ hội mài rũa các kỹ
năng quan sát và tính tích cực nhận thức là tiền đề giúp trẻ khám phá, đào sâu
việc sử dụng màu sắc, ngoài việc hạn chế được tình trạng sử dụng màu ngẫu
hứng không suy nghĩ trẻ còn biết sử dụng màu một cách sinh động, sáng tạo, có
tính nghệ thuật, biết sử dụng màu để bộc lộ thái độ yêu - ghét, cảm xúc của
mình với sự vật hiện tượng.

15


Màu sắc có vai trò quan trọng trong quá trình vẽ của trẻ, vì vậy trẻ cần
có sự kích thích đúng đắn và hợp lý từ giáo viên để cảm nhận được vẻ đẹp
của màu sắc trong sự vật, hiện tượng. Giáo viên tuyệt đối không được áp đặt
trẻ trong việc sử dụng màu, điều đó sẽ làm sản phẩm của trẻ trở nên dập
khuôn, nhàm chán, óc sáng tạo tưởng tượng của bị gò bó, vô tình làm cho sự
hứng thú của trẻ với hoạt động này dần biến mất, sự truyền tải cảm xúc từ đó
cũng không được phát triển.
Ở khả năng xây dựng bố cục tranh, ở lứa tuổi nhỏ hơn, rất khó để tìm ra
bố cục trong tranh của trẻ, nhưng với lứa tuổi mẫu giáo lớn, trẻ đã biết tạo ra
bố cục tranh theo thế cân bằng qua các cách sắp xếp đối xứng và không đối
xứng (các hình ảnh không đồng đều: to - nhỏ, cao - thấp). Để tạo mối liên hệ
giữa nội dung với hình thức của tranh, nhiều trẻ đã biết dùng cách sắp xếp thể
hiện sự vận động, hành động và các mối quan hệ giữa các sự vật, nhân vật để
tạo ra một không gian có chiều sâu với nhiều tầng cảnh. Tính nhịp điệu trong
tranh vẽ của trẻ 5 - 6 tuổi được thể hiện ở nhiều vẻ: bằng sự sắp xếp lặp đi,
bằng sự sắp xếp đan xen các hình ảnh không cùng loại bằng sự phân biệt, thể
hiện quan hệ chính - phụ,... Việc hạn chế trong xây dựng bố cục của trẻ ở lứa

tuổi này là các sự vật, nhân vật trong tranh của trẻ thường mang tính chất liệt
kê, trải dài các hình trên mặt giấy, không tuân theo tỉ lệ cũng như các quy tắc
trước - sau, xa - gần trong thực tế.
4. Nội dung hoạt động vẽ của trẻ 5 - 6 tuổi trong chƣơng trình GDMN
4.1. Vẽ theo mẫu
Vẽ theo mẫu là việc trẻ nhìn mẫu có thực để mô tả, mô phỏng, vẽ lại
theo cách cảm nhận riêng của trẻ, nhằm lột tả những đặc điểm cơ bản của đối
tượng. Hoạt động vẽ theo mẫu tạo cho trẻ cơ hội nắm được những kỹ năng
khi vẽ các hình cơ bản, tạo điều kiện để thực hiện các loại bài vẽ khác một
cách dễ dàng hơn.

16


Trong quá trình thực hiện hoạt động vẽ theo mẫu, thông thường trẻ sẽ
được nhìn và vẽ lại mẫu có thực, đôi khi trẻ sẽ nhớ lại và vẽ những gì trẻ đã nhìn
thấy. Mẫu vẽ cho trẻ phải được lựa chọn từ những sự vật sự việc quen thuộc
trong cuộc sống hàng ngày như các đồ vật, các con vật, các loại quả,… Mẫu vẽ
nên đơn giản, có hình dáng đường nét rõ ràng, màu sắc hài hòa, nổi bật.
- Yêu cầu đối với trẻ 5 - 6 tuổi trong hoạt động vẽ theo mẫu:
+ Quan sát: Từ bao quát đến chi tiết, tìm ra đặc điểm của hình mẫu:
hình dáng, đường nét tiêu biểu và tỉ lệ bộ phận.
+ Tìm ra cách vẽ: Từ hình hướng dẫn, trẻ biết vẽ gì trước, vẽ gì sau.
+ Bố cục: Cân đối khổ giấy hay ở vở tập vẽ.
+ Hình vẽ: Rõ đặc điểm.
+ Vẽ màu: theo cảm nhận riêng, không nhất thiết phải vẽ màu như có ở mẫu.
4.2. Vẽ theo đề tài
Ở hoạt động vẽ tranh theo đề tài, trẻ được tập vẽ các thể loại tranh đơn
giản như tranh tĩnh vật, tranh phong cảnh, tranh chân dung,… Trẻ sẽ được
quan sát, cảm nhận vẻ đẹp và tự mình vẽ tranh theo khả năng và cảm nhận

của bản thân.
Khi vẽ tranh theo đề tài cho trước, cả lớp sẽ vẽ một đề tài nhưng mỗi
trẻ lại có một cách nhìn, cách cảm nhận, cách sắp xếp riêng nên sản phẩm tạo
ra vô cùng phong phú về hình ảnh và màu sắc.
Với tiết vẽ tranh đề tài tự do, trẻ có quyền được lựa chọn đề tài trẻ yêu thích,
thông thường trẻ hay lựa chọn các tranh đề tài phong cảnh hay vẽ chân dung.
Tiết vẽ tranh theo đề tài thường rất hấp dẫn trẻ vì trẻ được thoải mái
phát huy tính sáng tạo và tưởng tượng của mình.
- Yêu cầu đối với trẻ 5 - 6 tuổi khi vẽ tranh theo đề tài:
+ Trẻ biết được các loại tranh: Tranh phong cảnh, tranh tĩnh vật,...
+ Biết cách vẽ tranh.

17


+ Trẻ biết được các loại tranh có các hình ảnh rõ nội dung.
+ Vẽ màu theo cảm nhận riêng: Vẽ màu kín mặt tranh, có đậm nhạt.
Như vậy, ở độ tuổi 5 - 6 tuổi, trẻ đã quen với hoạt động vẽ và vẽ có kết
quả khá rõ. Vì thế tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ cần nhấn mạnh đến bố cục và
suy nghĩ, tìm tòi để bài vẽ của trẻ có tính sáng tạo hơn về hình, về màu.
5. Các hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi
Khác với ở các cấp học phổ thông, ở trường mầm non, hoạt động chủ
yếu của trẻ là hoạt động vui chơi. Vì thế, hình thức tổ chức hoạt động học tập
nói chung và tổ chức hoạt động vẽ nói riêng ở trường mầm non vừa phải cung
cấp cho trẻ những kiên thức sơ đẳng về cuộc sống xung quanh, vừa phải hấp
dẫn, vui nhộn, dễ hiểu, thoải mái, tránh gây nhàm chán, căng thẳng cho trẻ.
Khối lượng tri thức và kĩ năng cung cấp cho trẻ mẫu giáo trên các hoạt động
học không đáng kể so với phổ thông. Song khối lượng tri thức đó có ý nghĩa
vô cùng quan trọng để phát triển trí tuệ cho trẻ ở những cấp học tiếp theo.
Có thể nói hình thức cơ bản của dạy học mẫu giáo là “hoạt động học”,

số lượng, thời gian cho hoạt động học là rất ít. Do đó, ngoài các hình thức cơ
bản của dạy học còn có các hình thức ngoài hoạt động học, nhằm bổ trợ cho
trẻ vốn hiểu biết và hệ thống tri thức phong phú hơn.
- Tổ chức hoạt động tạo hình nói chung và tổ chức hoạt động vẽ nói
riêng là một trong những hoạt động dạy và học chính, chiếm khá nhiều thời
gian trong trường mầm non.
- Trong hoạt động vẽ của trẻ bao gồm các nội dung sau:
+ Hoạt động vẽ theo mẫu.
+ Hoạt động vẽ tranh theo đề tài (Vẽ tranh đề tài theo chủ đề cho sẵn).
Có nhiều cách tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ ở trường mầm non. Mỗi
hình thức đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định của nó. Các hình thức
tổ chức hoạt động vẽ trong trường mầm non được chia thành 5 loại.

18