Bài giảng Sinh học 11 - Bài 29: Điện thế hoạt động và sự lan truyền xung thần kinh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.21 MB, 26 trang )
Góp những kiến thức nhỏ để mở
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Ở trạng thái nghỉ, bên trong tế bào có
nồng độ Na+ ,K+ như thế nào?
a.Na+ có nồng độ cao hơn ngoài tế bào
b.K+ có nồng độ thấp hơn ngoài tế bào
c.K+ có nồng độ cao hơn ngoài tế bào
d.Na+có nồng độ bằng nồng độ ngoài tế bào
KIỂM TRA BÀI CŨ
2.Vai trò của bơm NaK khi tế bào ở
trạng thái nghỉ
a.Chuyển Na+ từ ngoài màng vào trong màng tế bào
b.Chuyển K+ từ ngoài màng vào trong màng tế bào
c.Chuyển K+ từ trong màng ra ngoài màng tế bào
d.Chuyển Na+ từ trong màng ra ngoài màng tế bào
KIỂM TRA BÀI CŨ
3.Khi tế bào ở trạng thái nghỉ ngơi
a.Cổng Na+ và K+ cùng mở
b.Cổng Na+ và K+ cùng đóng
c.Cổng K+ đóng và Na+ mở
d.Cổng K+ mở và Na+ đóng
KIỂM TRA BÀI CŨ
4. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ do :
a. Do sự phân bố các ion ở hai bên màng
tế bào, sự di chuyển của ion qua màng tế
bào (quan trọng nhất là ion K+ và ion
Na+).
b. Tính thấm có chọn lọc của màng tế bào
với ion.
c. Bơm NaK.
d. Cả a,b,c.
MÀNG TẾ BÀO
BÊN TRONG TẾ BÀO
K
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
K
K
K
Na
Na
K
Na
K
CỔNG K+
Na
K
K
Na
K
Na
K
Na
K
CỔNG Na
Na
K
K
+
Na
Na
Na
Na
K
K
K
Na
Na
K
K
Na
Na
K
Na
K
Na
K
K
Na
Na
Na
K
CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐIỆN THẾ NGHỈ
Na
BÀI: 29
I. Điện thế hoạt động
II. Lan truyền xung thần kinh
trên sợi thần kinh
I. Điện thế hoạt động:
mV
+50
+40
+30
+20
1.Đồ thị điện thế hoạt động
B
ằng cách nào ng
ười ta xác định đ
ượ
ế bào bị kích
Qua đ
ồ thị ở hình 29.1 cho ta bi
ết nh
ữc khi t
ng thông tin gì?
thích sẽ xuất hiện điện th
ạế
t đ nào là đi
ộng? ện thế hoạt động?
Vếậ ho
y th
Giai đoạn đảo cực
+10
+
0
0
-10
-20
-30
-50
-70
2
3
Giai đoạn mất
phân cực
-40
-60
1
+
Kích thích
+ +
Điện thế nghỉ
4
5
6
Giai đoạn tái phân cực
+
‰ giây
I.Điện thế hoạt động:
1. Đồ thị điện thế hoạt động
Đồ thị điện thế hoạt động; gồm 3 giai đoạn:
mất phân cực (khử cực), đảo cực và tái phân cực.
-Điện thế hoạt động : Là sự thay đổi điện thế
giữa trong và ngồi màng khi nơron bị kích
thích.
2 Cơ chế hình thành điện thế hoạt động:
Ngun nhân là do: sự thay đổi tính thấm của
màng đối với các ion thay đổi, gây nên sự khử cực
(khi Na+ từ ngồi vào tế bào) đảo cực (Na+ tiếp
tục vào) tái phân cực (khi K+ từ trong tế bào ra
ngồi).
I. Điện thế hoạt động:
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động
Các
giai
đoạn
Mất
phân
cực
Đảo
cực
Tái
phân
cực
Cổng Ion Ion qua
(mở,đóng) màng
Cổng
Na+ mở
Na+
Cổng
Na+ mở
Na
Cổng Na+
đóng
K+ mở
+
Tác dụng
(hiện tượng gì?)
Vì sao khi
Na+ tích điện dương
đi vào màng TB
làm trung hòa điện
tích âm+ở
cổng Na
mmặt
ở
trong tế bào gây nên
t phân c
Na+ mồấ ạ
t từ ực
ngoài vào
Na+ tiếp tục vào dư
thừa làm cho mặt
trong tế bào tíchtrong t
điện dương
so với
ế bào
mặt ngoài tích điện âm gây nên đảo
cực.
K+
K+ đi ra mang theo điện tích dương nên
làm cho mặt ngoài màng tế bào mang điện
tích dương , gây nên tái phân cực.
MÀNG TẾ BÀO
BÊN TRONG TẾ BÀO
K
K
K
K
Na
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
Na
Na
K
CỔNG K+
Na
K
K
Na
K
Na
Na
Na
Na
K
K
K
Na
Na
Na
Na
Na
K
K
CỔNG Na+
K
Na
K
K
Na
Na
Na
K
K
MấtĐảo
phân
cực
cực
K
Na
Na
K
K
Na
Na
K
K
K
Na
Na
Na
Na
MÀNG TẾ BÀO
BÊN TRONG TẾ BÀO
K
K
BÊN NGOÀI TẾ BÀO
Na
Na
K
K
K
K
Na
K
Na
Na
K
Na
Na
K
K
K
Na CỔNG K+
Na
Na
Na
K
Na
Na
Na
K
Na
K
K
Na
CỔNG Na+
K
K
Na
K
K
Na
K
K
K
Na
Na
Na
Na
K
Na
Na
Đảo
cựccực
Tái
phân
Na
Sau ba giai đoạn: Na+ bên trong nhiều, K+ bên ngoài nhiều.
Sau ba giai đoạn chênh lệch điện tích đã
Để duy trì n
ộ ion Na+ bên ngoài nhi
ều, K+ bên trong nhiều
trở lồ
ạng đ
i – 70mV nh
ưng ion trong và ngoài
của trạng thái đi
ện th
ế ngh
ỉ, thì c
ần có s
ựướ
trảc? lại ion, quá trình
màng thay đ
ổi nh
ư th
ế nào so v
ới tr
này nhờ hoạt động của bơm NaK
2K+
NGOÀI TB
2K+ 2K+ 2K+
2K+
Na+
Na+
2K+
+ + + + + + + + + + + + + + + + + +
BƠM NaK
MÀNG TB
TRONG TB
ATP
2K+ 2K+
+
3Na
ADP
3Na+ 3Na+ 3Na+
3Na+ Na+ 3Na+
I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG :
II. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH
Sợi thần kinh không có bao
miêlin
Eo Ranvie
Sợi thần kinh có bao miêlin
Bao miêlin
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
Nghiên cứu SGK và quan đoạn phim sau để hoàn thành
phiếu học tập;
NỘI
DUNG
KHÔNG CÓ BAO
MIÊLIN
Cách
lan
truyền
XTK lan truyền liên tục
từ vùng này sang vùng
khác kề bên.
XTK lan truyền theo cách
nhảy cóc từ eo Ranvie
này đến eo Ranvie khác
Cơ chế
Do mất phân cực,đảo
cực và tái phân cực liên
tiếp hết vùng này sang
vùng khác trên sợi thần
kinh
Do mất phân cực,đảo cực
và tái phân cực liên tiếp từ
eo Ranvie này sang eo
ranvie khác trên sợi thần
kinh
Tốc độ
Tốc độ chậm: 3-5m/s
CÓ BAO MIÊLIN
Tốc độ nhanh: 100m/s
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh không có
bao miêlin
A
+
+-
B
++-
C
++-
D
+
-
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
1.Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh có bao
miêlin
A
+
+-
Bao Miêlin
B
++-
C
++-
Eo Ranvie
D
+
-
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
Trên sợi thần kinh không có bao miêlin, xung
thần kinh truyền liên tục từ vùng này sang
vùng khác kế tiếp.
Trên sợi thần kinh có bao miêlin, xung thần
kinh truyền theo kiểu nhảy cóc từ eo Ranvie
này sang eo Ranvie tiếp theo tốc độ truyền
xung nhanh hơn trên sợi không có bao miêlin.
II. LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SI THẦN
KINH:
Vì miêlin có tính chất cách điện, nên
không khử cực và đảo cực ở vùng có bao
miêlin.
Tại sao điện thế hoạt động lan truyền
trên sợi TK có bao miêlin theo lối “nhảy
CÂU LỆNH SGK
Xung thần kinh lan truyền theo các bó sợi thần
kinh có bao miêlin từ vỏ não xuống đến các cơ
ngón chân làm ngón chân co lại. Hãy tính thời
gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ não xuống
ngón chân (biết chiều cao của người nào đó là
1,6 m, tốc độ lan truyền là 100 m/ giây).
Giải:
Thời gian xung thần kinh lan truyền từ vỏ
não xuống ngón chân là:
1,6 m : 100 m / giây = 0,016 giây
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần kinh
A
+
+-
B
++-
C
+
-
D
+
-
Khi xung thần kinh lan truyền từ A sang B, xung ở B
kích thích C tại sao lại không kích thích trở lại A?
Do điểm A đang bị khử cực và đảo cực, hưng tính giảm,
đang ở giai đoạn bị trơ không nhận kích thích nên xung
không truyền trở lại.
Tại sao sau 45 phút học bài căng
thẳng cần có 5 – 10 phút giải lao?
Sau 1 thời gian dài lao động trí óc
căng thẳng thì khả năng nhận và trả
lời kích thích của tế bào thần kinh
giảm xuống, dẫn đến khả năng tiếp
thu bài giảm, cần phải nghỉ ngơi để
khôi phục trở về như cũ.
Caự
ẹuoỏi
ẹieọnphaựtralaứ
60V
Caù
Chình
Ñieän phaùt ra laø
600V
Caù Nheo
Ñieän phaùt ra laø
400V
