SKKN một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi thông qua tác phẩm văn học tại trường mầm non nga phú

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN
NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI THÔNG
QUA CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC

Người thực hiện: Trần Thị Hương
Chức vụ: Giáo Viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Phú
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2018
1


MỤC LỤC
NỘI DUNG

Trang

1. Mở đầu

1

1.1. Lí do chọn đề tài

1

1.2. Mục đích nghiên cứu

2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

2

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2.2. Thực trạng

4

2.2.1 Thuận lợi

4

2.2.2 khó khăn

4

2.3 Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các biện pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề
2.3.1 Các giải pháp

6

2.3.2 Tổ chức thực hiện

6

a, Sử dụng đồ dùng trực quan

6

b, Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học

7

c, Tổ chức hoạt động có chủ định cho trẻ

9

d, Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt động
khác

13

e, Cho trẻ làm quen với văn học ở mọi lúc, mọi nơi

14

f, Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh

15

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục với
bản thân, đồng nghiệp và nhà trường

16

3. Kết luận, kiến nghị

17

3.1 Kết luận

17

3.2 Kiến nghị

18

6

Tài liệu tham khảo
Danh mục các đề tài SKKN đã được Hội đồng các cấp đánh giá

2

1. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Văn học là loại hình nghệ thuật là một kho tàng trí thức giữ vai trò lớn đối
với con người nói chung và đặc biệt là đối với trẻ mầm non nói riêng. Là con
đường hướng con người đến vẻ đẹp hoàn thiện cả về tri thức lẫn tâm hồn, hướng
con người đến cái chân, thiện, mỹ. Cũng chính vì điều này nên văn học luôn là
đề tài hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ. Có lẽ vì vậy mà khi
nhắc đến văn học là ta lại cảm thấy rất quen thuộc, rất gần gũi nhưng không vì
thế mà nhàm chán mà ngược lại ta lại thấy rất hấp dẫn và lôi cuốn. Qua bao thời
gian tác phẩm văn học vẫn mãi trường tồn vẫn như thách thức với thời gian bởi
giá trị cuộc sống và tính nghệ thuật của nó.
Một nhà thơ đã nói rằng:
“Thơ như bài hát ru ngây ngất đầu giường thơ bé”.
Đối với trẻ mầm non trẻ chưa hiểu gì về tác phẩm văn học, nhưng từ lúc
còn nằm nôi trẻ được nghe những bài ca dao tục ngữ trong lời ru của mẹ hay
những câu chuyện cổ tích thần kỳ qua lời kể thì thầm của bà thì đã đưa trẻ đến
một thế giới bình yên hạnh phúc ở đó có những con người tốt làm những điều
tốt, việc tốt .
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là giúp trẻ có một tâm hồn trong
sáng hơn, giúp trẻ cảm nhận về tình mẹ, tình thân trong gia đình, tình yêu quê
hương đất nước, yêu tất cả những gì xung quanh trẻ. Qua các tác phẩm văn học
trẻ biết kính trọng lễ phép với người trên biết nhường nhịn em nhỏ đoàn kết giúp
đỡ mọi người biết đánh giá hành vi tốt xấu để từ đó trẻ có những hành vi đẹp và
ước muốn tạo ra cái đẹp.
Những bài thơ câu chuyện ngắn gọn, dễ hiểu là chiếc cầu nối là phương
tiện dìu dắt trẻ những tiếng nói đầu tiên, những bước đi đầu tiên. Ngôn ngữ
trong những bài ca dao, bài thơ, câu chuyện là tấm gương mẫu mực về lời ăn

tiếng nói cho trẻ học tập đồng thời kích thích ngôn ngữ, tư duy, trí tưởng tượng
của trẻ phát triển làm cho trẻ hoạt động tích cực hơn, trẻ thể hiện được mong
muốn của bản thân từ đó có mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh.Vì vậy
việc dạy trẻ làm quen với văn học là quan trọng và cần thiết, có thể tận dụng ở
mọi lúc, mọi nơi khi ở nhà khi đến trường. Đặc biệt trường mầm non là một môi
trường thuận lợi để cung cấp kiến thức cho trẻ thông qua hoạt động văn học.
Nhận thức được tầm quan trọng của văn học đối với trẻ mầm non như vậy,
là giáo viên đang trực tiếp dạy trẻ tôi thấy mình cần có phương pháp như thế nào
để giúp trẻ ham thích hoạt động và tiếp nhận một cách nhẹ nhàng hơn. Chính vì
vậy nên tôi chọn Đề Tài “Một số phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ
mẫu giáo 4 - 5 tuổi thông qua các tác phẩm văn học” để nghiên cứu và tìm ra
phương pháp dạy học như thế nào cho có hiệu quả.

1


1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc cho trẻ 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ
thông qua các tác phẩm văn học.
- Nghiên cứu thực tế việc cho trẻ 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua
các tác phẩm văn học tại trường MN Nga Phú.
- Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho
trẻ 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua các tác phẩm văn học tại trường MN
Nga Phú. Nhằm đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo
4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua các tác phẩm văn học tại trường MN
Nga Phú. Khả thi góp phần phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.
1. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ
mẫu giáo 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua các tác phẩm văn học
- Phạm vi nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông

qua các tác phẩm văn học tại trường MN Nga Phú
1.4. Phương pháp nghiên cứu :
Phương pháp nghiên cứu lí luận: thu thập và phân tích tư liệu, sách báo,
tạp chí... có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng cơ sở lí luận cho đề tài
- Phương pháp khảo sát bằng phiếu : nhằm tìm hiểu thực trạng về việc dạy
ngôn ngữ cho trẻ MGN (4-5 tuổi) thông hoạt động kể chuyện có tranh minh họa,
thực trạng hiệu quả của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các biện pháp
này.
- Phương pháp quan sát: quan sát và ghi chép việc sử dụng các biện pháp
phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi qua kể chuyện có tranh minh họa.
- Phương pháp thống kê toán học.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1.CƠ SỞ LÝ LUẬN:
* Cơ sở tâm lý
Phát triển ngôn ngữ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất của giáo
dục mần non. Ngôn ngữ là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi, ngôn
ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển tâm lí của trẻ. Bên cạnh đó ngôn ngữ
còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện bao gồm sự phát triển về
đạo đức và chuẩn mực văn hóa.
Khả năng hoàn chỉnh về phát âm của trẻ được tăng dần theo từng độ
tuổi, trẻ 4 - 5 tuổi đã định vị được các âm vị có cấu âm đơn giản, những âm vị có
2


cấu âm phức tạp trẻ dễ mắc lỗi, xong nếu kiên trì tập luyện thì hầu hết trẻ em
đều có khả năng định vị được các âm vị của tiếng mẹ đẻ ( Trừ các trẻ có khuyết
tật về cơ quan phát âm hoặc cơ quan thính giác)
* Đặc điểm vốn từ của trẻ 4 - 5 tuổi đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 4
- 5 tuổi nói riêng. Trẻ rất nhạy cảm với ngôn từ, âm điệu, hình tượng của các bài

thơ, đồng dao, ca dao, dân ca sớm đi vào tuổi thơ. Những câu chuyện cổ tích
thần thoại đặc biệt hấp dẫn trẻ chính vì hoạt động cho trẻ tiếp xúc với văn học là
con đường phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt nhất hiệu quả nhất
Thông qua việc dạy trẻ đóng kịch giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, óc
tưởng tượng sáng tạo, biết yêu quí cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Khi trẻ kể chuyện,
ngôn ngữ của trẻ phát triển, trẻ phát âm rõ ràng, mạch lạc, vốn từ phong phú.
Trẻ biết bày tỏ ý kiến, suy nghĩ, kể về một sự vật hay, sự kiện nào đó....Bằng
chính ngôn ngữ của trẻ
Thông qua việc dạy trẻ tập kể chuyện sẽ giúp trẻ ở lứa tuổi này phát triển
ngôn ngữ mạch lạc hơn, nói rõ ràng và đầy đủ câu hơn để trẻ học chữ cái được
tốt hơn.
Ngôi trường tôi đang công tác luôn đề cao việc dạy hoạt động cho trẻ làm
quen với các hoạt động phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất. Việc phát triển
ngôn ngữ cho trẻ là một trong những mục tiêu phát triển toàn diện cho trẻ mầm
non. Do vậy là giáo viên dạy trẻ 4 - 5 tuổi tôi đã nhận thức được rõ tầm quan
trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động dạy trẻ làm quen
với các tác phẩm văn học. Từ đó tôi đã đi sâu và nghiên cứu tìm một số biện
pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các tác phẩm văn học
* Cơ sở sinh lí
Ở lứa tuổi này sự hình thành của não bộ đang trên đà phát triển mạnh, sự
nhận thức về thế giới xung quanh của trẻ rất đa dạng và phong phú chính vì thế
việc cho trẻ tiếp xúc với văn học vào lúc này là thích hợp bởi trẻ nhận thấy được
sự phong phú và đa dạng của cuộc sống có ngay trong các tác phẩm văn học.
Học thuyết về hệ thống tín hiệu đã khẳng định: Ngôn ngữ là hệ thống tín
hiệu thứ 2, là sự hoạt động đặc biệt của vỏ bán cầu đại não. Học thuyết này đảm
bảo cho phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ lựa chọn đúng các phương
pháp trong việc dạy nói cho trẻ, nhấn mạnh hiệu quả của những phương pháp
tích cực: Tích cực nhận thức và tích cực thực hành ngôn ngữ.
Chính vì ngôn ngữ là hệ thống tín hiệu thứ 2, là sự hoạt động đặc biệt của
vỏ bán cầu đại não cho nên việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ phải liên quan mật

thiết với việc phát triển, hoàn thiện bán cầu đại não và hệ thần kinh nói chung.
Các nhà giải phẫu khẳng định: Trong 3 năm đầu là kết thúc sự trưởng thành về
mặt giải phẫu những vùng não chỉ huy ngôn ngữ. Vì thế cần phải phát triển ngôn
ngữ đúng lúc mới đạt kết quả tốt.
* Đặc điểm ngôn ngữ
* Đặc điểm ngữ âm của trẻ 4- 5 tuổi
3


Số lượng từ trẻ 4 - 5tuổi tăng nhanh từ 1300-2000 từ
* Đặc điểm về ngữ pháp lời nói mạch lạc của trẻ 4 - 5 tuổi
- Trẻ dùng câu dài hơn
- Trẻ ít sử dụng câu ghép, ít sử dụng câu cụt hơn
- Trẻ có khả năng kể lại chuyện, kể theo tranh và theo trình tự trước sau
tuy nhiên trẻ dùng từ chưa chính xác.
2.2 THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ.
2.2.1.Thuận lợi.
Năm 2017 - 2018 tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp 4-5 tuổi tại
Trường Mầm Non Nga Phú. Trẻ lớp tôi rất ham học hỏi. Các con chăm ngoan,
nhanh nhẹn thích khám phá điều thú vị mới lạ.Với tổng số là 55 cháu trong đó
23 cháu nữ, 32 cháu nam với độ tuổi đồng đều các cháu ngoan ngoãn, mạnh
dạn, hồn nhiên, đạt yêu cầu về phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ và tình
cảm xã hội, cảm thụ cái hay cái đẹp trong cuộc sống xung quanh trẻ. Đó là một
thuận lợi lớn để tôi rèn luyện việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua các
tác phẩm văn học cho trẻ.
Tôi được ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi xây dựng
môi trường văn học phong phú và có nội dung đa dạng về hình thức, hài hoà về
thẩm mỹ, phù hợp với khả năng nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
Bản thân luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn nghiệp
vụ. Tìm tòi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tiết dạy.

Trẻ ở gần trường lên rất chăm chỉ đến lớp, tỷ lệ chuyên cần cao
Đối với phụ huynh: Phụ huynh rất quan tâm tới các cháu, luôn thực hiện tốt
các phong trào đóng góp của nhà trường để phục phụ cho công tác giáo dục
trong trường.
2.2.2. Khó khăn

- Sự quan tâm của gia đình dành cho các cháu là không đồng đều, đa
số phụ huynh của các cháu là làm nông nghiệp qua thực tế tôi thấy phụ
huynh còn nói ngọng chữ l-n.,e
- Phòng học chật hẹp, số trẻ đông, môi trường tạo hứng thú cho trẻ còn hạn
chế.

- Đồ dùng phục vụ cho tiết dạy còn nghèo nàn, đồ chơi của trẻ cũng rất ít,

thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động để trẻ quan sát, chủ yếu đồ dùng của trẻ là
do chúng tôi tự làm.
- Một số trẻ trong lớp phát âm còn ngọng, nói lắp, nói tiếng địa

phương
* Số liệu điều tra trước khi thực hiện

4


Trước khi thực hiện đề tài này tôi đã điều tra khả năng phát âm, khả
năng diễn đạt ngôn ngữ, khả năng sử dụng ngôn ngữ của trẻ trong cuộc
sống, trong các tiết học và kết quả đạt được, được thể hiện dưới bảng thống
kê số liệu sau
* Kết quả thực trạng trên.
Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trẻ với kết quả như sau:

Kết quả
S

ST

T
T

khảo
sát

1

55

2

55

3

55

4

55

5

55

6

55

Đạt
Nội dung khảo sát

Trẻ phát âm đúng,
to, rõ ràng, mạch
lạc
Trẻ sử dụng từ ngữ
linh hoạt, phong
phú trong giao tiếp .
Trẻ biết thể hiện
ngôn ngữ, giọng
điệu trong kể
chuyện sáng tạo và
kể chuyện theo trí
nhớ
Trẻ biết đọc thơ
diễn cảm
Trẻ mạnh dạn trả lời
câu hỏi của giáo
viên.
Trẻ tự tin trong giao
tiếp với mọi người
xung quanh

Tốt

Khá

Chưa
đạt

TB

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

23

42

15

27

7

13

10

18

21

38

12

22

9

17

13

23

20

36

15

27

9

17

11

20

23

42

13

24

10

18

9

16

23

42

15

27

10

18

7

13

20

36

15

27

9

17

11

20

Với kết quả trên tôi băn khoăn trăn trở để tìm ra phương pháp, biện phápkhắc
phục thực trạng trên. Tôi đã mạnh dạn áp dụng “Một số phương pháp phát
triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi thông qua các tác phẩm văn học”
mà tôi chủ nhiệm.

5


2.3. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
2.3.1. Các giải pháp.
* Sử dụng đồ dùng trực quan.
* Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
* Tổ chức hoạt động có chủ định cho trẻ.
* Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt động
có chủ định khác.
* Cho trẻ làm quen với văn học ở mọi lúc mọi nơi.
* Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh.
2.3.2. Tổ chức thực hiện
a. Sử dụng đồ dùng trực quan
Với trẻ mầm non thì việc sử dụng đồ dùng trực quan là khâu quan trọng nó
quyết định tiết dạy có thành công hay không .Với trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi thì tư
duy của trẻ là tư duy trực quan hành động và đang phát triển sang loại tư duy
trực quan hình tượng vì vậy đòi hỏi cô chuẩn bị đồ dùng phải đẹp, sáng tạo màu
sắc tươi sáng có đường nét rõ ràng an toàn và thuận tiện khi sử dụng. Khi sử
dụng đồ dùng trực quan trong các hoạt động có chủ định thì phải sử dụng triệt
để, có tính khoa học, gọn nhẹ tránh rườm rà rắc rối để làm sao cho trẻ dễ quan

sát, dễ hiểu và nắm được nội dung tác phẩm một cách dễ dàng nhất đồng thời
phải đưa ra hợp lý đúng lúc thì mới đạt được hiệu quả cao.
Ví dụ : Ở chủ đề: “Thế giới thực vật” khi dạy trẻ bài thơ “Mµu hoa” tôi
chuẩn bị mô hình về các loại cây hoa thật để giới thiệu bài cho trẻ làm cho trẻ
hứng thú để vào bài học một cách nhẹ nhàng hơn.
Hình ảnh 1: phụ lục 1.hình ảnh của hoa cà, hoa mướp và hoa lựu
Hay ở trong các câu chuyện tôi có thể sử dụng bộ rối dẹt khi kể chuyện cho
trẻ nghe
Ví dụ 1: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện: “Chim sÎ, cµo cµo, Õch, l¸ hoa
sóng.” trong chủ đề “Thế giới động vật” tôi làm bộ rối dẹt: Chim sÎ cµo cµo,
Õch.
Tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách: Cho trẻ xem các hình rối: Chim sẻ, cào
cào, ếch, và gọi tên các hình rối này, sau đó trò chuyện với trẻ về môi trường
sống và cách di chuyển của chúng. Tôi kích thích tính tò mò của trẻ bằng cách
đề nghị trẻ nghĩ làm cách nào để cả ba con vật đều cùng nhau sang bên kia bờ ao
cùng một lúc. Trẻ tự đưa ra các cách khác nhau. Sau đó tôi đề nghị trẻ im lặng
để nghe cô kể tiếp và điều khiển con rối minh họa xem các con vật sang bờ ao
bên kia bằng cách nào. Từ đó làm cho trẻ hứng thú và hiểu nội dung câu chuyện
một cách dễ dàng hơn.

6


Bên cạnh đó khi cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi còn sử dụng sa bàn
chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển nhân vật đó trên sa bàn, nói
đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng
Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Dê con nhanh trí” tôi làm sa bàn về
câu chuyện có nhân vật dê mẹ, dê con và chó sói. Lời dẫn “Trong khu rừng nọ
có một chú Dê mẹ và một chú Dê con. Một hôm trước khi ra đông ăn cỏ Dê mẹ
dặn Dê con” thì đồng thời cô cũng đưa nhân vật Dê mẹ và Dê con chuyển động

từ trong cánh gà ra giữa sa bàn sao cho lời kể khớp với con vật đang di chuyển
Như vậy việc sử dụng đồ dùng trực quan mà tôi tiến hành đã gây được
hứng thú rất cao trẻ chăm chú nghe cô kể chuyện và hiểu nội dung một cách dễ
dàng.
Víi từng hoạt động và đề tài cụ thể, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn
dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt, hơn nữa với mỗi hoạt động
phải chuẩn bị hệ thống câu hỏi có tính lôgic để đàm thoại với trẻ một cách sôi
nổi luôn lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động để phát huy trí tưởng tượng,
cũng như cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn phù hợp với từng nội dung hoạt
động mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.
b. Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Môi trường giáo dục có vai trò hết sức to lớn đối với công tác chăm sóc
giáo dục trẻ, đặc biệt môi trường văn học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng hơn bởi
tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận ra các mối quan
hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình cảm, tình huống truyện và nhân vật,
giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật, giữa không khí, âm
sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động của nhân vật. Chưa
yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt
được chính, phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt
truyện trong mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Để giúp trẻ cảm thụ tốt tác phẩm văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ tiếp
xúc với tác phẩm văn học phải thường xuyên vì vậy xây dựng môi trường văn
học trong và ngoài lớp học là điều tôi luôn chú trọng.
*Xây dựng môi trường trong lớp học.
Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng một góc thư viện mang nội dung văn
học bằng cách đưa các hình ảnh bài thơ, câu chuyện nổi bật vào góc văn học.
Trang bị cho góc các loại truyện tranh trong chương trình, sưu tầm các loại sách
ngoài chương trình phù hợp với trẻ như: chuyện nhi đồng, tạp chí tập san, những
bài thơ câu chuyện ngoài chương trình có nội dung phù hợp với lứa tuổi và chủ
đề thực hiện.

Để cho góc thư viện được phong phú hơn tôi đã làm những cuốn truyện
tranh và viết chữ to ở phía dưới dán lên những mảng tường trống hướng dẫn trẻ
tri giác những tranh truyện giúp trẻ có thể tự đọc

7


Ví dụ: Ở chủ đề: “Giao thông” tôi vẽ các hình ảnh các con vật trong câu
chuyện: “Kiến con đi xe ô tô” “Kiến thi an toàn giao thông”.
Trong bài thơ: “Gấu qua cầu” tôi làm mô hình bài thơ có 2 chú gấu và cây
cầu trưng bày trong góc để cho trẻ nhìn thấy mô hình mà hình dung nhớ lại nội
dung của bài thơ.
Hoặc tôi có thể vẽ bộ tranh liên hoàn và treo vào góc để hướng dẫn trẻ kể
chuyện sáng tạo và mời trẻ đặt tên cho câu chuyện mà mình vừa kể . Tôi ghi lại
tên mà trẻ vừa đặt đọc cho cả lớp nghe và nhận xét động viên khuyến khích trẻ.
Ví dụ1: Với bộ tranh truyện “Bạn Nam và chú chim nhỏ” trong chủ đề
“Thế giới động vật” tôi vẽ các loại tranh:
Tranh 1: Bạn Nam đang đi trên đường
Tranh2: Bạn Nam nhìn thấy một con chim nhỏ bị thương nằm trên đường
Tranh 3: Bạn Nam cho chim về nhà cho vào lồng đẹp và chăm sóc
Tranh 4: Chim khỏe dần và bay được
Tranh 5: Bạn thả chim cho chim bay đi tìm đàn
Tôi cho một nhóm trẻ về góc kể nội dung từng tranh sau đó tập cho trẻ tự
kể.
Để cho góc thư viện thêm phong phú tôi xây dựng góc mở văn học với tiêu
đề “Ngôi nhà cổ tích” tôi chuẩn bị hình ảnh, nhân vật trong bài thơ, câu chuyện
trẻ đã học, khi cho trẻ hoạt động yêu cầu trẻ chọn hình ảnh trong bài thơ hay
nhân vật trong câu chuyện mà trẻ thích rồi đọc, kể lại bài thơ câu chuyện có hình
ảnh nhân vật mà trẻ đã chọn
Ví dụ 2: ở chủ đề; “thế giới động vật” tôi yêu cầu trẻ về nhà xiêu tầm các

loại tranh ảnh động vật, mà các con yêu thích, sau đó mang đến lớp làm thành
bộ siêu tập thế giới động vật, có thể cắt và phân loại theo từng nhóm, động vật
sống trong gia đình, động vật sống dưới nước, để làm thành quyển cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học
Ví dụ: chủ đề: “Quê hương, đất nước ,con người” tôi đã xiêu tầm những bài
thơ câu truyện kèm tranh minh hoạ nói về quê hương Nga sơn, viết về truyền
thuyết Mai An Tiêm trồng dưa, cấy lúa, chiếu cói Nga Sơn, Về Từ Thức, Giáng
Hương, tôi treo tranh ở các góc cho trẻ quan sát thông qua đó trẻ cảm nhận được
vẻ đẹp của quê mình đang sinh sống có truyền thuyết đáng tự hào. Từ đó giáo
dục trẻ biết yêu quê hương, đất nước trong đó có quê hương Nga Sơn, và yêu
các nghề truyền thống của địa phương, quý trọng và biết bảo vệ các sản phẩm
truyền thống nơi trẻ sinh ra.
Hình ảnh 3: phụ lục 3 Cây lúa và Cây dưa hấu. “Mai Ăn Tiêm”
Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình ”tôi thiết kế góc mở thành 3 cột :
Cột 1: - Kí hiệu của bé
Cột 2: - Hình ảnh bé yêu
Cột 3 : - Nhân vật bé thích
8


Tôi chuẩn bị hình ảnh có trong bài thơ “Ông mặt trời ” Ông mặt trời, mẹ
dắt tay bé hay trong bài thơ “Em yêu nhà em” các hình ảnh: Ngôi nhà, đàn chim
sẻ, Vườn ngô, ao cá cờ. Hay trong câu chuyện “Tích Chu” tôi vẽ hình ảnh bà,
hình ảnh Tích Chu, hình ảnh con chim uống nước, sau đó bỏ vào túi lô tô để cho
trẻ hoạt động,
Hình ảnh 4: Phụ lục 4. Hình ảnh góc thư viện
Ngoài ra tôi còn đi sâu vào làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt
động như: Một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng
những sản phẩm vẽ của trẻ cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép thành câu chuyện,
thành nội dung bài thơ .

Điều đặc biệt nữa là tôi suy nghĩ làm các loại rối tay. Qua nghiên cứu tìm
tòi tôi đã vận dụng làm từ các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi, để làm mặt
rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi sử dụng không bị thô
và cứng các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ vào nội dung bài thơ hay câu chuyện
cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Tôi may các con giống bằng vải, con rối bằng len, rạ làm nhà tranh
để làm mô hình cho các câu chuyện.
Hình ảnh 5: Phu Lục 5 .Hình ảnh các con rối
Ở góc thư viện của lớp ngoài các tranh ảnh, sách thì lớp tôi còn được nhà
trường đầu tư về phương tiện nghe nhìn với các loại đĩa CD về các câu chuyện
cổ tích phù hợp với nội dung chương trình.
* Môi trường ngoài lớp học.
Với môi trường ngoài lớp học trên những mảng tường trống ở bên ngoài
lớp tôi đã vẽ những hình ảnh, các nhân vật có trong bài thơ câu chuyện để khi
hoạt động ngoài trời tôi gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện.
Ví dụ: Tôi vẽ hình ảnh các con vật nghộ nghĩnh như: Con thỏ, con gà, hoặc
các nhân vật trong các câu chuyện như cô tiên lên mảng tường.
Hình ảnh 6: Phụ lục 6 Bài thơ: “Mèo đi câu cá”
Hình ảnh 7: Phụ lục 7 “ Nàng tiên”
Hình ảnh 8: phụ lục 8: Câu chuyện: “cáo thỏ và gà trống
Kết quả: Tôi đã làm được bộ tranh thơ, mô hình về rối dẹt phục vụ cho
truyện kể, tranh về câu chuyện sáng tạo.
Như vậy việc tạo môi trường văn học cho trẻ làm quen là việc làm vô cùng
quan trọng bởi đó là chỗ dựa là cơ sở gợi mở cho trẻ có cảm xúc về tác phẩm
văn học.
c. Tổ chức hoạt động có chủ định cho trẻ.
Đối với trẻ mầm non việc tổ chức hoạt động có chủ định là yêu cầu quan
trọng đòi hỏi cao về kiến thức, kỹ năng sư phạm và khả năng truyền thụ của
người giáo viên đặc biệt là văn học. Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt
động một cách tích cực, chủ động tôi chọn lựa các hình thức tổ chức phù hợp,

9


hấp dẫn như qua tổ chức hội thi: “Bé yêu thơ”, sử dụng câu đố và đặc biệt là lựa
chọn những hình ảnh thật đẹp, những nhân vật thật ngộ nghĩnh, sáng tạo đưa
vào công nghệ thông tin để trẻ hoà nhập, hoá thân thành nhân vật mà tôi lồng
ghép được, từ đó trẻ chú ý xem, lắng nghe cô kể chuyện dẫn đến trẻ nắm bắt
được, nội dung câu truyện và tham gia hoạt động một cách chủ động và sáng
tạo.Với từng chủ đề cụ thể tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic
để đàm thoại với trẻ. Vì vậy khi cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi luôn
nghiên cứu kỹ tác phẩm, xác định được mục đích, lựa chọn hình thức cho phù
hợp, cách giới thiệu bài, giọng đọc, kể diễn cảm tác phẩm văn học.
Muốn cho trẻ hứng thú vào hoạt động của mình thì tôi luôn tìm tòi cách
giới thiệu bài như thế nào cho hay, hấp dẫn .Có nhiều hình thức giới thiệu bài
hay, hấp dẫn và nhẹ nhàng bằng các hình thức như qua câu đố, bài hát, lời dẫn
và qua tranh ảnh và các phương tiện công nghệ thông tin.
Ví dụ1: Ở hoạt động kể chuyện: “Kiến con đi xe ô tô”
Tôi đọc câu đố: “Con gì bé tý
Đi lại thành đàn
Kiếm được mồi ngon
Cùng tha về tổ ”
Các con cùng xem đó là con gì nhé! Tôi kích vào hình ảnh con kiến trong
vi tính cho trẻ xem
Bây giờ cô đố khó hơn các con hãy chú ý nhé!
“Con gì ngủ suốt mùa đông
Mút chân cho đỡ đói lòng trong hang
Mùa xuân chim hót rộn ràng
Tỉnh giấc chỉ thích mật vàng của
ong” Tôi kích hình ảnh bác gấu trong vi tính
Kiến con và bác gấu là hai nhân vật trong câu chuyện “Kiến con đi xe ô tô

’’mà hôm nay cô sẽ kể cho các con nghe đấy.
Ví dụ 1: Ở hoạt động thơ “Hoa kết trái” ở chủ đề “Thế giới thực vật”
Tôi chuẩn bị ở góc khám phá khoa học về các loài hoa và cho trẻ đi tham
quan (Hoa hồng ,hoa cúc, hoa đồng tiền)
Ở góc khám phá khoa học có những gì? (Có các loại
hoa) Các loại hoa này dùng để làm gì?
Còn có rất nhiều các loài hoa có loài hoa dùng để trang trí cũng có loài hoa
thì kết trái cho chúng ta quả ngọt bây giờ cô mời các con về chỗ ngồi của mình
nghe cô đọc bài thơ “Hoa kết trái”để xem còn có những loài hoa gì cho chúng ta
quả ngọt nhé.
Với các câu chuyện tôi có thể cho trẻ hóa trang các nhân vật trong câu
chuyện để giới thiệu bài làm cho trẻ rất tò mò
10


Ví dụ 2: Hay trong bài thơ: “Cây dừa” Tôi có thể đưa ra hình ảnh của hoa
cây dừa để đàm thoại với trẻ về bài thơ.Từ đó tôi đã tạo được sự hứng thú cho
trẻ khám phá về cây dừa.
Sao dừa lại có nước?
Sao nước dừa lại ngọt?
Hình ảnh 9: Phụ lục 9 Hình ảnh về cây dừa
Thông qua đây tôi đã cho trẻ biết được về uống nước dừa cung cấp cho
chúng ta chất gì? Tôi giáo dục trẻ cách chăm sóc và bảo vệ các cây trong gia
đình cũng như cộng đồng.
Ví dụ: Trong câu chuyện “Thánh Gióng”ở chủ đề “Quê hương đất nước
Bác Hồ”
Tôi cho một trẻ mặc quần áo lính cái đầu đội nón tốt đóng vai sứ giả cầm
loa nói: “Loa! loa ! loa ! Ai là người tài giỏi hãy ra tay đánh giặc cứu
nước,loa ! loa ! loa!”
- Các con có biết đó là giọng của ai không ?

Vào đời vua Hùng Vương thứ 18 nước ta bị giặc chiếm đóng rất cần người
tài giỏi đi đánh giặc cứu nước. Từ một cậu bé ba tuổi không biết nói biết cười đã
đứng dậy đánh giặc cứu nước, để biết cậu bé đó đánh giặc như thế nào hôm nay
cô kể cho các con nghe câu chuyện Thánh Gióng nhé!
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học việc tổ chức cho trẻ đàm thoại
nhằm củng cố và khắc sâu kiến thức cho trẻ, ở phần này nếu không tổ chức tốt
sẽ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán.
Để giúp trẻ đàm thoại tốt cũng có thể sử dụng hình thức thông thường là
cho trẻ ngồi tại chỗ và nghe cô đọc câu hỏi nhưng trong quá trình giảng dạy tôi
thấy thay đổi hình thức đàm thoại gây được hứng thú nhiều hơn đối với trẻ
Ví dụ: Ở bài thơ “Tết đang vào nhà” trong chủ đề “Thế giới thực vật - tết và
mùa xuân” khi đàm thoại với trẻ tôi tổ chức dưới hình thức “Ai nhanh h¬n” tôi
chuẩn bị bảng găm về các câu hỏi yêu cầu trẻ lên bắt thăm và trả lời câu hỏi cho
các bạn nghe
Với các câu chuyện tôi có thể cho trẻ trả lời theo nhóm hay theo tổ để trẻ
có thể bàn bạc và thảo luận
Hình ảnh 10: Phụ lục 10: Hoạt động có chủ đích
Ví dụ: Trong câu chuyện “Dê con nhanh trÝ ” ở chủ đề “Thế giới động vật”
tôi cho trẻ ngồi theo ba tổ, cử đại diện của tổ lên bắt thăm câu hỏi với nội dung:
Tổ 1: - Sao dê mẹ đi lại dặn dê con đừng mở cửa? (Sợ chó sói vào ăn thịt)
- Dê mẹ phải nói gì dê con mới mở cửa? (Con ở nhà đứng mở cửa
chó sói vào ăn thịt đấy)
11


Tổ 2: - Ai đã nghe được lời dê mẹ dặn dê con?(Chó sói)
- Dê con có mở cửa cho con chó sói không? (Không)
Tổ 3: - Khi dê mẹ về dê con có mở cửa cho mẹ của mình không? (Có)
- Vì sao dê con lại biết đó là mẹ của mình? (Vì nó nhìn qua kẽ cửa và
nghe được giọng nói của mẹ nó)

Sau đó cô đi từng tổ và đàm thoại với trẻ yêu cầu trẻ trả lời câu hỏi, trong
tổ trẻ bàn bạc nhớ lại lời thoại các nhân vật và cử đại diện trả lời, các thành viên
trong tổ có thể bổ sung khi bạn trả lời còn thiếu.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là một biện pháp cực kỳ quan
trọng, để trẻ thuộc và nhớ lâu tác phẩm thì dạy trẻ đọc thuộc thơ và biết kể lại
chuyện là biện pháp đòi hỏi cô phải nghiên cứu và tìm ra hình thức nào cho hay,
hấp dẫn và trẻ dễ tiếp nhận.
Cô có thể cho trẻ đọc kể theo cá nhân hay theo nhóm. Cô đánh giá nhận xét
về bài thơ câu chuyện bạn vừa kể, theo dõi cách sử dụng đồ dùng trực quan của
trẻ để nhận xét góp ý
Ví dụ: Hoạt động văn học “Thơ”. “Ảnh Bác” trong chủ đề “Quê hương đất
nước Bác Hồ”
Khi cho trẻ đọc thơ cô mời trẻ lên đọc và yêu cầu trẻ chỉ vào tranh theo
trình tự nội dung bài thơ qua đó trẻ có thể nhớ lại nội dung bài thơ qua tranh và
biết được cách sử dụng tranh khi đọc thơ.
Đối với truyện ngoài cho trẻ kể theo nhóm hay cá nhân thời gian đầu
hướng dẫn trẻ kể theo mẫu của cô sau đó có thể là trẻ yếu kể theo mẫu của cô.
Để tập cho trẻ kể tôi sử dụng kể từng câu một sau đó đặt câu hỏi để trẻ kể
Ví dụ: Trong câu chuyện “Ngêi lµm vên vµ c¸c con trai” Khi sắp qua đời ông gọi các con và bảo gì?
Khi trẻ kể thạo trẻ tự kể mà không cần mẫu của cô. Khi trẻ kể tôi thường
nhắc trẻ đứng quay mặt về phía các bạn, giọng kể rõ ràng tốc độ vừa phải tư thế
tự nhiên thoải mái. Trẻ kể sai tôi để cho trẻ kể xong rồi mới sửa sai nếu trẻ quên
tôi đặt câu hỏi gợi ý cho trẻ.
Ngoài ra thì tổ chức cho trẻ đóng kịch là một phương pháp tốt nhất giúp trẻ
nhớ lâu tác phẩm để trẻ đóng kịch tốt tôi dạy cho trẻ thuộc truyện, tôi là người
dẫn truyện và khuyến khích trẻ kể cùng cô trẻ có thể đọc lời thoại của các nhân
vật.
Để chuẩn bị cho trẻ đóng kịch cô chuẩn bị truyện, trang phục, sân khấu
nhạc nền
Ví dụ: Truyện “Mỗi người một việc” ở chủ đề “Bản thân” thì cho trẻ đàm

thọai về các bộ phận của cơ thể . Khi miệng không ăn thì chuyện gì xảy ra? Sau
đó cho trẻ nhận vai với các cử chỉ điệu bộ:
12


- Mắt: Hai tay giơ lên ngang mặt và chớp chớp khi nói
- Tai: Hai tay khum khum đưa lên ngang vai
- Miệng: Buồn bã mắt nhìn xuống
Qua cách làm này tôi đã giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ, rèn luyện
ngôn ngữ mạch lạc, làm tăng sự cảm thụ hiểu biết tác phẩm văn học của trẻ làm
cho hoạt động học sinh động hứng thú trong các hoạt động tiếp theo.
d. Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt
động khác.
Thông qua các hoạt động như: Tạo hình, âm nhạc, khám phá khoa học, tôi
củng cố kiến thức về văn học cho trẻ. Ở những hoạt động học này các tác phẩm
văn học đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hay củng cố bài.
* Trong hoạt động âm nhạc khi dạy hát bài “Màu hoa” để giới thiệu bài hát
tôi cho trẻ đọc bài thơ “Hoa kết trái” đàm thoại với trẻ về bài thơ và giới thệu
tên bài hát.
* Trong hoạt động tạo hình để gợi ý đề tài cho trẻ hoạt động vào đầu hoạt
động tôi đọc bài thơ, cho trẻ nghe đàm thoại với trẻ về nội dung bài thơ từ
những hình ảnh trong bài thơ trẻ hình dung ra ý tưởng mà mình muốn thực hiện
Ví dụ: Cho trẻ hoạt động tạo hình với đề tài “Vẽ theo ý thích ” tôi đọc bài
thơ “Em vẽ” cho trẻ nghe và đàm thoại:
Các con vừa nghe cô đọc bài thơ gì?
Trong bài thơ bạn nhỏ đã vẽ những gì?
Từ những hình ảnh trong bài thơ trẻ có thể lấy làm đề tài để vẽ.
* Với hoạt động cho trẻ làm quen với biểu tượng toán nếu không lồng ghép
các hoạt động học thì sẽ trở nên khô khan và cứng nhắc vì vậy ở hoạt động này
tôi luôn lồng ghép hoạt động văn học để gây cho trẻ hứng thú hơn.

Ví dụ: Ở đề tài: Dạy trẻ phân biệt phía trên phía dưới phía trước phía sau
của đối tượng tôi lồng ghép vào câu chuyện “H¹t ®ç sãt”. Tôi kể dẫn dắt truyện
và đưa mô hình nhân vật câu chuyện ra đàm thoại:
- Vì sao lại gọi là hạt đỗ sót? (Vì bà đổ mà vẫn còn)
- Nhớ vào dâu mà hạt đỗ đã dược ra khỏi bình (Các chú kiến)
- Cây đỗ lớn lên ở đâu? (Ở đất )
- Cây mọc ở phía nào của ngôi nhà (Phía sau)
- Cây đẫ được gặp ai? (Những bạn của mình)
* Với hoạt động khám phá khoa học tôi cũng đã lồng ghép hoạt động văn
học cho trẻ.

13


Ví dụ :Đề tài: “Một số loài hoa” trong chủ đề “Thế giới thực vật” khi kết
thúc hoạt động học tôi cho trẻ đọc bài thơ “Hoa kết trái ” để trẻ mở rộng vốn
hiểu biết của mình về các loại hoa
e. Cho trÎ làm quen với văn học ở mọi lúc mọi nơi.
Ngoài các hoạt động có chủ định tôi còn cho trẻ làm quen tác phẩm văn
học ở mọi lúc mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày với bài sắp học, ôn bài cũ, kể
chuyện theo tranh.
* Trong hoạt động đón trẻ.
Trong hoạt động đón trẻ tôi mở các loại băng đĩa về các bài thơ phù hợp
với nội dung trong chương trình cho trẻ nghe, hay yêu cầu trẻ đọc, kể lại tác
phẩm mà cô đã cho trẻ làm quen trong chủ đề.
*Trong hoạt động góc.
Để tạo hứng thú cho trẻ tôi cho trẻ đọc bài thơ phù hợp với nội dung
chương trình và đàm thoại với trẻ về buổi chơi.
Hình ảnh 11: Phụ lục 11:Hình ảnh Góc thư viện
Ví dụ: Ở chủ đề “Trường mầm non” tôi cho trẻ đọc bài thơ “Nghe lời cô

giáo” và đàm thoại để về góc chơi
Quá trình chơi ở góc nghệ thuật tôi hướng dẫn cho trẻ chơi trò chơi đóng
kịch “Món quà của cô giáo”.
* Hoạt động ngoài trời.
Với hoạt động ngoài trời việc lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học
càng gây được hứng thú nhiều hơn cho trẻ thông qua hoạt động quan sát và
thông qua trò chơi.
Khi cho trẻ quan sát một đối tượng nào đó tôi cho trẻ đọc một bài thơ và đi
đến nơi quan sát.
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới thực vật ” khi cho trẻ quan sát cây bắp cải tôi
cho trẻ đọc bài thơ “Cây bắp cải ” rồi đàm thoại trẻ.
Hay ở chủ đề “Thế giới động vật” khi cho trẻ quan sỏt con gà đang ấp tôi
có thể cho trẻ đọc bài thơ “ Mười quả trứng tròn”. Tôi đã cho trẻ quan sát băng
hình ảnh
Hình ảnh 12: phụ lục 12: Hình ảnh bài thơ “Mười quả trứng tròn”
Khi tổ chức chơi trò chơi cho trẻ thì các bài đồng dao trong dân gian là tác
phẩm văn học dễ lôi cuốn trẻ với các câu từ gần gũi dễ hiểu, ngắn gọn và vui
tươi. Vì vậy trò chơi dân gian là trò chơi mà tôi hay tổ chức cho trẻ chơi.
Ví dụ: Trò chơi “Lộn cầu vồng” “Dung dăng dung dẻ” “Nu na nu nống”
Thả đỉa ba ba”…
*Hoạt động ăn trưa.

14


Trong ăn trưa để giúp trẻ ăn ngon miệng và cũng là cho trẻ tiếp xúc thêm
với tác phẩm văn học tôi đọc cho trẻ nghe các bài thơ, câu chuyện ca dao, đồng
dao vui tươi nhộn nhịp nói về các thực phẩm và giáo dục trẻ trong bữa ăn
Ví dụ : Ở chủ đề: “Thế giới thực vật ” tôi đọc bài ca dao: “Lúa ngô là cô
đậu nành”

*Hoạt động ngủ trưa.
Để giúp trẻ đi vào giấc ngủ nhẹ nhàng hơn và có tinh thần thoải mái từ các bài
thơ, bài ca dao được các nghệ sĩ ngâm và ru có nội dung phù hợp với lứa tuổi tôi
sưu tầm trên mạng trên thông tin đại chúng tôi làm thành đĩa CD và mở nhỏ cho
trẻ nghe khi trẻ bắt đầu đi ngủ.
*Hoạt động trả trẻ.
Kết thúc một hoạt động trong ngày thì hoạt động trả trẻ là hoạt động giúp
trẻ có được một tâm thế thoải mái trước khi ra về vì vậy các tác phẩm văn học là
yếu tố phù hợp nhất để cung cấp cho trẻ. Ở thời gian này tôi đã sưu tầm các loại
đĩa CD về các câu chuyện cổ tích và mở cho trẻ xem .Tùy vào từng chủ đề mà
tôi lựa chọn nội dung câu chuyện cho phù hợp. Một hình thức nữa mà tôi thực
hiện có hiệu quả là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học theo các chủ đề, tôi tổ
chức cho các cháu trong lớp liên hoan biểu diễn văn nghệ. Nó có tác dụng cổ vũ
động viên các cháu giỏi đồng thời cũng khuyến khích các cháu yếu nhút nhát
tham gia vào các hoạt động nghệ thuật. Trong các buổi biểu diễn văn nghệ của
trường tôi đăng ký cho các cháu lên tham gia đọc thơ kể chuyện đồng thời trong
buổi biểu diễn tôi cũng động viên các cháu nhút nhát lên tham gia nhằm khích lệ
trẻ
f. Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh.
Tuyên truyền và phối hợp cho các bậc phụ huynh là việc làm quan trọng
mà giáo viên cần nắm bắt được. Ngoài thời gian ở trường thì thời gian ở nhà của
trẻ cũng góp phần tích cực giúp trẻ hiểu và cảm nhận tác phẩm tốt hơn.
Thời gian trẻ ở nhà thì buổi tối trước khi đi ngủ trẻ được nghe những câu
chuyện cổ tích ,những bài thơ bài ca dao đó là lời ru nhẹ nhàng đưa trẻ vào giấc
ngủ một cách dễ dàng hơn.
+ Tôi luôn trao đổi với phụ huynh tạo điều kiện để trẻ được nghe đài, xem
các chương trình thiếu nhi có nội dung liên quan đến văn học.
+ Tôi phô tô các bài thơ câu chuyện trong chương trình gửi đến các phụ
huynh để họ nắm bắt được và kết hợp dạy trẻ ở nhà. Gợi ý cho cha mẹ kể
chuyện đọc thơ cho trẻ nghe và nên lắng nghe trẻ kể lại

+ Trao đổi với gia đình nên khích lệ khích lệ trẻ đã làm tốt.
Hình ảnh 13: Phụ lục 13: Hình ảnh phụ huynh dự giờ lớp học
+ Kêu gọi phụ huynh quyên góp, ủng hộ tranh,sách truyện nguyên vật liệu
để làm đồ dùng đồ chơi.
15


+ Trao đổi với phụ huynh cho trẻ đi học đều đặn giúp trẻ tiếp thu bài có hệ
thống và đạt hiệu quả hơn.
Sau khi kết hợp với phụ huynh tôi thấy trẻ rất hứng thú khi đọc thơ hay
tham gia kể chuyện, trẻ tự tin lên rất nhiều khi thể hiện các tác phẩm văn học
trước cô giáo và bạn bè, việc cho trẻ làm quen tác phẩm văn học trở nên nhẹ
nhàng và đạt hiệu quả cao hơn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải
quyết vấn đề
Qua quá trình thực hiện một số biện pháp trên, tôi thấy chất lượng lớp tôi
đạt kết quả đáng kể.
* Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trẻ với kết quả như sau:
Kết quả
S

ST

T
T

khảo
sát

1

2

55

55

3

4

55

5

55

6

55

Đạt
Nội dung khảo sát

Trẻ phát âm đúng,
to, rõ ràng, mạch
lạc
Trẻ sử dụng từ ngữ
linh hoạt, phong
phú trong giao tiếp .

Trẻ biết thể hiện
ngôn ngữ, giọng
điệu trong kể
chuyện sáng tạo và
kể chuyện theo trí
nhớ
Trẻ biết đọc thơ
diễn cảm
Trẻ mạnh dạn trả lời
câu hỏi của giáo
viên.
Trẻ tự tin trong giao
tiếp với mọi người
xung quanh

Tốt

Khá

Chưa
đạt

TB

Số
trẻ

%

Số

trẻ

%

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

23

42

15

27

7

13

10

18

21

38

12

22

9

17

13

23

20

36

15

27

9

17

11

20

23

42

13

24

10

18

9

16

23

42

15

27

10

18

7

13

20

36

15

27

9

17

11

20

16


Kết quả
S

ST

T
T

khảo
sát

1

55

2

55

3

55

4

55

5

55

6

55

Đạt
Nội dung khảo sát

Trẻ phát âm đúng,
to, rõ ràng, mạch
lạc
Trẻ sử dụng từ ngữ
linh hoạt, phong
phú trong giao tiếp .
Trẻ biết thể hiện
ngôn ngữ, giọng
điệu trong kể
chuyện sáng tạo và
kể chuyện theo trí
nhớ
Trẻ biết đọc thơ
diễn cảm
Trẻ mạnh dạn trả lời
câu hỏi của giáo
viên.
Trẻ tự tin trong giao
tiếp với mọi người
xung quanh

Tốt

Khá

Chưa
đạt

TB

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

40

73

8

14

5

10

2

3

36

66

10

18

6

11

3

5

31

56

12

22

7

13

5

9

33

60

10

18

7

13

5

9

36

66

10

18

6

11

3

5

35

64

9

16

7

13

4

7

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:

3.1. Kết luận

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi thông qua các tác phẩm văn học ở
trường mầm non là một việc làm thiết thực nhất trong chương trình đổi mới hiện
nay, đòi hỏi giáo viên phải có lòng yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm
cao trong công việc. Đặc biệt phải có vốn kiến thức chuyên môn, có kinh
nghiệm, biết xây dựng và sử dụng linh hoạt những phương pháp, biện pháp, thủ
thuật đề ra trong tiết học và nó còn là phương tiện thiết thực cho các hoạt động
giáo dục khác.
17


Qua tìm kiếm và xây dựng tôi thấy đề tài nghiên cứu đã thu được kết quả
nhất định. Những vấn đề thuộc về lý luận chung và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi
giúp chúng ta thấy rõ khả năng, năng lực cảm thụ của trẻ. Dựa trên các đặc điểm
đó, chúng ta có hướng tác động phù hợp làm cho quá trình tâm lý của trẻ ngày
càng phát triển hoàn thiện hơn.
3.2. Kiến nghị:
* Đối với phòng giáo dục:
+ Tôi kính mong phòng giáo dục sẽ tổ chức cho chúng tôi nhiều những
buổi dự giờ kiến tập của các trường trong huyện để chúng tôi được học hỏi
những cái mới cái hay của các trường từ đó kiến thức chuyên môn nghiệp vụ
của chúng tôi được nâng cao đảm bảo chất lượng giáo dục tốt nhất.
Bên cạnh đó tôi cũng xin kính mong phòng giáo dục sẽ quan tâm hơn nữa
tới việc đầu tư các trang thiết bị dạy học cho trường chúng tôi
* Đối với ban giám hiệu nhà trường:
- Tổ chức học tập nâng cao kiến thức làm quen tác phẩm văn học cho giáo
viên.
- Tạo điều kiện cho chị em giáo viên được dự giờ đồng nghiệp để cùng
trao đổi kinh nghiệm giảng dạy
Trên đây là một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 - 5 tuổi thông
qua hoạt động cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học tôi đã áp dụng thành

công trên trẻ. Trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những thiếu sót,
tôi rất mong nhận được sự góp ý của hội đồng khoa học để đề tài của tôi được
hoàn chỉnh hơn
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga phú, ngày 10 tháng 04 năm 2018
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người thực hiện

Nguyễn Thị Hồng

Trần Thị Hương

DANH MỤC
18


CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ tên tác giả: Trần Thị Hương
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường Mầm Non Nga Phú
TT

Tên đề tài sáng kiến

Cấp đánh giá Kết quả
xếp loại
đánh giá xếp

loại
Phòng giáo
C
dục Nga Sơn

Năm đánh
giá xếp loại

1

Đã có sáng kiến kinh
nghiệm được HĐKH
ngành xếp loại

2

Phát triển ngôn ngữ
cho trẻ 25-36TT thông
qua giờ kể chuyện

Phòng giáo
dục Nga Sơn

C

2012 - 2013

3

Một số biện pháp phát Phòng giáo

triển thẩm mỹ cho trẻ dục Nga Sơn
3-4 tuổi thông qua hoạt
động tạo hình

B

2014-2015

4

Một số biện pháp tạo
Phòng giáo
hứng thú giúp trẻ 4-5
dục Nga Sơn
tuổi tích cực tham gia
hoạt động giáo dục âm
nhạc

C

2015 - 2016

2007-2008

* TÀI LIỆU THAM KHẢO
19


1. Lã Thị Bắc Lý
“ Văn học thiếu nhi với giáo dục trẻ em lứa tuổi mầm

non” Nhà xuất bản Đại học sư phạm Hà Nội
2. Đinh Hồng Thái
“ Phương pháp phát triển lời nói trẻ em”
Nhà xuất bản Đại học sư phạm
3. Nguyễn Ánh Tuyết chủ biên – Nguyễn Như Mai – Đinh Kim Thoa
“Tâm lý học trẻ em”
NXB giáo dục 1983
4. Bùi Kim Tuyến ( Chủ biên) Nguyễn Thị Cẩm Bích – Lưu Thị Lan
Vũ Thị Hồng Tâm – Đặng Thu Quỳnh
“ Các hoạt động phát triển ngôn ngữ của trẻ mầm
non” ( Theo chương trình giáo dục mầm non mới)
NXB giáo dục Việt Nam
5. PGS.TS.Hà Nguyễn Kim Giang
“ Phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học

PHỤ LỤC
20


CÁC HÌNH ẢNH MINH HỌA CHO CÁC THÍ NGHIỆM
MÀ TÔI ĐÃ THỰC HIỆN

Hình ảnh 1: phụ lục 1.hình ảnh của hoa cà, hoa mướp và hoa lựu

21


Hình ảnh 2: phụ lục 2 Cây lúa và Cây dưa hấu. “Mai Ăn Tiêm”

Hình ảnh 3: Phụ lục 3. Hình ảnh góc thư viện

22


Hình ảnh 4: Phu Lục 4 .Hình ảnh các con rối

Hình ảnh 5: Phụ lục 5: Bài thơ: “Mèo đi câu cá”

23