SKKN nghiên cứu lựa chọn bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nữ học sinh lớp 11c7 THPT lam kinh, thọ xuân –thanh hóa

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Đất nước ta đang trong giai đoạn công nghiệp hoá hiện đại hoá, thực hiện dân
giầu nước mạnh xã hội công bằng văn minh, xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ
nghĩa. Việc đào tạo con người có đầy đủ tri thức và thể chất là vấn đề cốt lõi và có
ý nghĩa quyết định đến sự thành công.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế, khoa học kỹ thuật và sự quan tâm
của Đảng và Nhà nước thì thể dục thể thao đã phát triển mạnh mẽ nhất là thời gian
gần đây. Là một bộ phận không thể thiếu trong quá trình đổi mới đất nước cũng
như con người phát triển toàn diện, có đầy đủ phẩm chất: Trí, đức, thể, mĩ, lao
động, thể dục thể thao (TDTT) còn là nguồn động lực cổ vũ to lớn cho mọi tầng lớp
nhân dân. Mặt khác, TDTT góp phần nâng cao vị thế chính trị của Đất nước với các
quốc gia trên thế giới, mang lại tình đoàn kết các dân tộc, các quốc gia khác nhau.
Sức khoẻ là vốn quí của con người, tập TDTT là chìa khoá để giữ gìn và phát
triển vốn quí đó. Lúc sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết lời kêu gọi toàn dân
tập thể dục: "Giữ gìn dân chủ xây dựng đất nước, gây dựng đời sống mới, việc gì
cũng cần có sức khoẻ mới thành công. Mỗi một người dân yếu ớt làm cho cả nước
yếu ớt một phần, mỗi người dân khoẻ mạnh, tức là làm cho cả nước khoẻ
mạnh….Dân cường thì nước thịnh, tôi mong đồng bào ai cũng tập thể dục, tự tôi
ngày nào cũng tập." (trích tuyển tập Hồ Chí Minh tập 4 trang 122 - NXB Sự Thật 1984).
Điền kinh là môn thể thao cơ bản nhất và phổ biến. Nó chiếm một vị trí quan
trọng trong hệ thống giáo dục, trong nhà trường các cấp, tập luyện Điền kinh có tác
dụng nâng cao sức khoẻ, giáo dục tinh thần dũng cảm, tính kiên trì, bền bỉ và phát
triển toàn diện các tố chất thể lực như sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo…
Trong môn nhảy xa việc chuẩn bị các tố chất thể lực mà đặc biệt là sức mạnh
tốc độ có ý nghĩa quan trọng quyết định thành tích nhảy xa. Đặc biệt là ở lứa tuổi
1


trung học phổ thông việc áp dụng các bài tập nhằm phát triển sức mạnh tốc độ cho
các em có ý nghĩa rất lớn trong môn nhảy xa và các môn thể thao khác.

Một điều đáng chú ý là trong những năm trở lại đây, tại các hội khoẻ Phù
Đổng các cấp thì thành tích và kỹ thuật của các em khi thi đấu các môn điền kinh
đã được nâng cao, đặc biệt là môn nhảy xa.
Vì vậy việc lựa chọn xây dựng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ phù hợp
với lứa tuổi các em để đạt được thành tích cao trong thể thao có ý nghĩa thiết thực.
Song một vấn đề cấp bách ở đây là làm thế nào phát triển toàn diện các tố chất thể
lực nói chung và phát triển sức mạnh tốc độ nói riêng một cách có hiệu quả để tăng
thành tích, kích thích phong trào Điền kinh. Để phát triển sức mạnh tốc độ cho
người tập người ta dùng các bài tập đa dạng về nội dung, phương pháp tập luyện,
hình thức tập luyện nhưng chỉ mới áp dụng ở các trung tâm thể thao lớn, các trường
nghiệp vụ TDTT, lớp năng khiếu TDTT ở các thành phố lớn. Còn ở các tỉnh, huyện
và miền núi thì hầu như chưa được áp dụng. Ngoài nguyên nhân khách quan là do
điều kiện sân bãi, dụng cụ tập luyện còn đơn sơ thiếu thốn thì còn nguyên nhân chủ
quan là việc giáo viên, huấn luyện viên còn thiếu hoặc trình độ chưa cao nên trong
quá trình giảng dạy, huấn luyện chưa phát huy hết khả năng người tập. Việc giảng
dạy, huấn luyện ở một số nơi còn quá chú trọng kỹ thuật mà xem nhẹ việc phát
triển tố chất thể lực hoặc có chú ý nhưng đạt hiệu quả thấp do thiếu khoa học hoặc
mắc sai lầm.
Với những lý do trên chúng tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài:
"Nghiên cứu lựa chọn bài tập phát triển sức mạnh tốc độ nhằm nâng cao
thành tích nhảy xa ưỡn thân cho nữ học sinh lớp 11C7 THPT Lam Kinh, Thọ
Xuân –Thanh Hóa"
1.2. Mục đích nghiên cứu.

2


1.2.1. Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm phát triển sức mạnh tốc độ cho
môn nhảy xa ưỡn thân ở nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ
Xuân - Thanh Hóa.

1.2.2. Bằng thực nghiệm sư phạm, vận dụng vào giảng dạy và đánh giá thành
tích của hai nhóm khi thực hiện các bài tập
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
- 10 nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1.4.1. Phương pháp đọc, phân tích và tổng hợp tài liệu
Phương pháp này là tổng hợp các nguồn thông tin và thu thập tài liệu về vấn
đề mà đề tài nghiên cứu, có được cách đánh giá sức mạnh tốc độ, có cơ sở lý luận
để tiến hành giải quyết các mục tiêu nghiên cứu.
1.4.2. Phương pháp phỏng vấn
Đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn để thu thập và xử lý thông tin ban đầu
từ các chuyên gia theo phương pháp phỏng vấn gián tiếp nhằm thu thập, tham khảo
các nội dung như nguyên tắc, xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung huấn luyện và
các bài tập hợp lý để phát triển sức mạnh tốc độ, lựa chọn các test và phương pháp
đánh giá.
1.4.3. Phương pháp quan sát sư phạm
Tiến hành quan sát nắm những diễn biến cụ thể, ghi chép lại thành văn bản,
đánh giá kết quả nhận xét kết quả học tập ở mỗi buổi học trong những giờ giảng
dạy để xác định kết quả học tập, từ đó ứng dụng bài tập sát với đối tượng nghiên
cứu, đảm bảo tính khoa học trong ứng dụng và quá trình giảng dạy.
1.4.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm
Để thực hiện mục đích nghiên cứu, đề tài sử dụng những nội dung kiểm tra
đánh giá trình độ sức mạnh tốc độ của nữ học sinh nhằm thu thập số liệu cho việc
chứng minh tính khoa học của các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong nhảy xa
3


được xác định cho nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân Thanh Hóa.
1.4.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Sau khi đã lựa chọn các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ, đề tài sử dụng

phương pháp thực nghiệm và so sánh kết quả song song để kiểm tra tính khoa học
và tính hiệu quả của các bài tập đã chọn.
1.4.6. Phương pháp toán học thống kê
Phương pháp sử dụng toán học thống kê để phân tích và xử lý số liệu thu thập được trong quá trình nghiên
cứu đề tài.
n

x

1. Giá trị trung bình cộng

i

X

i1

n
n

2. Phương sai:

2

(x

x ) (với n < 30)

i

i1

n 1

3. Độ lệch chuẩn:
2

4. Tính t: Công thức so sánh 2 tỷ lệ quan sát ở mẫu bé
t

x1

xn

2

2

nA

Trong đó

2

nB

2

(xA

)2

) (xB
xA
nA

(n <30)

xB
nB 2
n

5. Hệ số tương quan: r

(xi

x )( yi

y)

i1

(xi x)2

( yi

y)2

4

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Như chúng ta đã biết sức mạnh tốc độ là khả năng sinh lực của cơ thể trong
các động tác nhanh với thời gian ngắn, có rất nhiều các bài tập được sử dụng nhằm
phát triển sức mạnh tốc độ tuy nhiên không phải bài tập nào cũng mang lại hiệu quả
cho quá trình huấn luyện. Vì vậy khi lựa chọn các bài tập thì người giáo viên, huấn
luyện phải nắm rõ được cơ chế tác động của các bài tập đó lên cơ thể vận động
viên, đồng thời việc sử dụng mỗi loại bài tập cần phải nghiên cứu và thử nghiệm
nhiều lần trong thực tiễn.
Thông thường khi phát huy tốc độ cao nhất, con người phải khắc phục lực cản
bên ngoài khá lớn (như trọng lực, lực cản không khí…) trong trường hợp đó tốc độ
đạt được nhờ vào sức mạnh cơ bắp. Trong vùng trọng lượng vật thể lớn thì sức
mạnh tốc độ của con người tăng lên và ngược lại. Nếu tập luyện làm tăng tốc độ tối
đa thì khả năng tốc độ tối đa và sức mạnh chỉ tăng trong vùng lực cản bên ngoài
(còn nếu lực cản bên ngoài tương đối lớn thì thực tế sẽ không ảnh hưởng nhiều đến
tốc độ động tác, chỉ tăng động tác trị số tối đa của lực và tốc độ mới làm cho tốc độ
tăng lên trong vùng lực cản bên ngoài. Như vậy về nguyên tắc có thể tăng tốc độ
một động tác nào đó bằng hai cách:
+ Tăng tốc độ tối đa
+ Tăng sức mạnh tối đa
Kinh nghiệm giảng dạy huấn luyện cho thấy nâng cao tốc độ tối đa là việc làm
khó khăn trong khi đó nâng cao sức mạnh đơn giản hơn nhiều, vì vậy trong thực
tiễn người ta sử dụng rộng rãi các bài tập sức mạnh để nâng cao tốc độ, ở đây hiệu
quả của bài tập sức mạnh được nâng cao khi lực đối kháng càng lớn. Trong quá
trình giảng dạy, huấn luyện sức mạnh để phát triển tốc độ cần phải tuân thủ hai
nguyên tắc cơ bản sau:
+ Nâng cao sức mạnh tốc độ
5

+ Giáo dục khả năng phát huy sức mạnh lớn trong điều kiện vận động nhanh.
Để giảng dạy và huấn luyện khả năng nhanh chóng phát huy sức mạnh người
ta sử dụng phương pháp nỗ lực động lực, trong trường hợp này căng cơ tối đa tạo
nên bằng ngưỡng đối kháng dưới mức tới hạn và tốc độ lớn nhất. Trong giảng dạy,
huấn luyện sức mạnh tốc độ cần lưu ý rằng động tác phải thực hiện với biên độ cực
đại. Nếu thực hiện động tác với biên độ hạn chế (có chỗ dừng) thì những mối liên
hệ bất lợi sẽ được củng cố. Vì vậy bài tập gánh tạ phải được kết thúc bằng động tác
kiễng gót. Cần phải sử dụng các bài tập sức mạnh tốc độ với các bài tập sức mạnh
đơn thuần và lấy các bài tập sức mạnh đơn thuần làm cơ sở nếu chỉ sử dụng các bài
tập tốc độ thì sức mạnh tốc độ sẽ không được nâng lên một cách đáng kể bởi vì
trong các động tác nhanh thời gian tác động lên hệ thần kinh cơ ngắn. Song khi tập
sức mạnh đơn thuần để phát triển tốc độ cần lưu ý rằng trong thời gian tập sức
mạnh đơn thuần sức mạnh thường giảm đi chỉ qua 2 - 6 tuần sau khi ngừng hoặc
đột ngột giảm lượng vận động đó thì tốc độ mới bắt đầu tăng lên. Trong thời gian
dừng các bài tập sức mạnh đơn thuần người ta sử dụng chủ yếu các bài tập sức
mạnh tối đa. Các bài tập sức mạnh chỉ ảnh hưởng tích cực đến sức nhanh khi chúng
tăng cường sức mạnh ở các động tác cần phát huy sức mạnh tối đa.
- Trong huấn luyện sức mạnh tốc độ cần lựa chọn lượng đối kháng lớn nhất
nhưng vẫn không rối loạn cấu trúc bài tập thi đấu, có như vậy mới có tác động
đồng thời với kỹ thuật và tố chất thể lực.
Trong các động tác thực hiện với tốc độ cao việc điều chỉnh sai sót trong hoạt
động rất khó khăn vì vậy việc thực hiện kỹ thuật bài tập với kỹ thuật cao là nhiệm
vụ rất phức tạp và khó khăn, mặt khác giữa kỹ thuật và tốc độ tối đa có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau do đó huấn luyện kỹ thuật là thành phần quan trọng trong
huấn luyện tốc độ, trong thực tế người ta thường dạy kỹ thuật bài tập bằng 2 cách:
+ Dạy động tác với tốc độ chậm sau đó tăng tốc độ tới mức cực
đại + Dạy động tác với tốc độ cực đại
6

Trong cách đầu tiên sau khi học thành thạo kỹ thuật động tác với tốc độ chậm
sau đó tăng tốc độ tới mức cực đại có ưu điểm là dễ học và nắm vững kỹ thuật
nhưng cách này lại có nhược điểm là khi tăng tốc độ thì kỹ thuật dễ bị sai lệch.
Trong cách thứ hai người học phải tiếp thu kỹ thuật ở tốc độ cực đại, người tập
không thể thực hiện hai ý muốn đúng và nhanh cùng lúc, hơn nữa độ phức tạp của
kỹ thuật bài tập vượt quá sức tiếp thu của người tập nên cuối cùng họ không thể
tiếp thu một cách chính xác.
Để khắc phục những nhược điểm trên trong huấn luyện sức mạnh tốc độ cần
tuần thủ hai điều kiện sau:
+ Cần tiến hành dạy học động tác ở tốc độ xấp xỉ tối đa (9/10) để cấu trúc sức
mạnh tốc độ không khác biệt nhiều so với khi thực hiện với tốc độ tối đa đồng thời
có thể kiểm tra kỹ thuật.
+ Cần biến đổi tốc độ động tác từ thấp tới cực đại.
Qua các yếu tố quan trọng này ta thấy có sự liên quan chặt chẽ đến nhau.
Vì vậy khi xây dựng các bài tập này ta thấy có sự liên quan chặt chẽ đến nhau.
Vì vậy khi xây dựng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ để nâng cao thành tích
nhảy xa cần phải đảm bảo tính khoa học hợp lý để phát triển đồng đều các yếu tố
trên.
2.2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Điền kinh là môn thể thao “Nữ hoàng” không chỉ phong phú, đa dạng hấp
dẫn, phù hợp mọi lứa tuổi; giới tính, mà còn là một nội dung thi đấu chủ yếu trong
các kỳ Hội thao, Hội khỏe Phù Đổng ...
Nhảy xa là một môn của điền kinh được giảng dạy trong chương trình các
khối lớp (từ lớp 11đến lớp 12) của cấp THPT và cũng là một nội dung thi học sinh
giỏi cấp tỉnh.
Trường THPT Lam Kinh trong một số năm gần đây đạt được một số kết quả.
Năm học 2015 – 2016 đạt giải khuyên nhảy xa nam tại hội thi học sinh giỏi cấp

7

tỉnh. Mặc dù đội tuyển trường THPT Lam Kinh đạt một số giải đáng khích lệ ở một
số nội dung thi khác xong môn nhảy xa vẫn chưa đạt thành tích cao lí do chính là
do thể lực, sức mạnh tốc độ, sức mạnh bột phát của các em học sinh còn yếu,
Chính vì thế, việc giảng dạy, học tập môn nhảy xa một cách cơ bản có hệ thống
ở trường THPT Lam Kinh là một việc cần thiết và càng phải được chú ý đầu tư để
phát triển mới có thể đáp ứng được yêu cầu ngày cao của thực tiễn.
Môn nhảy xa là môn thể thao có những yêu cầu cao về năng lực sức mạnh tốc
độ của vận động viên biểu hiện ở mức độ đáng kể như các cú nhảy, sức nhanh thực
hiện các động tác khác nhau, tốc độ di chuyển..., điều đó khẳng định tố chất sức
mạnh tốc độ trong nhảy xa là rất quan trọng.
Trong những năm gần đây, chất lượng đào tạo môn nhảy xa ở trường THPT
Lam Kinh còn nhiều vấn đề đặt ra cho cán bộ giáo viên chuyên môn, đặc biệt là
công tác huấn luyện đội tuyển của trường như : làm thế nào để phát triển sức mạnh
tốc độ ; làm thế nào để các em nắm bắt bài tập nhanh hơn; làm thế nào để chất
lượng đào tạo, bồi dưỡng đội tuyển đồng đều hơn, thành tích tốt hơn…
2.3. Giải quyết vấn đề.
2.3.1. Giải quyết vấn đề 1.
Nghiên cứu lựa chọn một số bài tập nhằm phát triển sức mạnh tốc độ cho
môn nhảy xa ưỡn thân ở nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ
Xuân - Thanh Hóa.
Đúc rút kinh nghiệm thực tế và nghiên cứu trong quá trình giảng dạy và huấn
luyện người ta đã sử dụng nhiều phương tiện khác nhau nhằm tăng thành tích cho
người tập, trong đó có bài tập sức mạnh tốc độ là thành phần không thể thiếu trong
quá trình giảng dạy và huấn luyện nhảy xa, nó cũng là yếu tố thể lực quan trọng
quyết định đến thành tích môn nhảy xa.
* Những căn cứ để lựa chọn bài tập có hiệu quả:
- Căn cứ vào nguyên lý, đặc điểm, cấu trúc của kỹ thuật
8

- Căn cứ vào đặc điểm của đối tượng áp dụng bài tập
- Căn cứ vào điều kiện tổ chức giảng dạy, huấn luyện
- Căn cứ vào phương pháp giảng dạy, huấn luyện
- Căn cứ vào nguyên tắc giảng dạy và huấn luyện thể thao
- Căn cứ vào quá trình hình thành và phát triển kỹ năng kĩ xảo
* Sau khi đã lựa chọn bài tập theo căn cứ trên thì cần phải xác định được
những yêu cầu sau:
- Các bài tập phải tác dụng trực tiếp hoặc gián tiếp đối với các quá trình hình
thành các kỹ năng riêng lẻ và kỹ thuật hoàn chỉnh
- Các bài tập phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý cũng như trình độ phát
triển thể chất của người tập.
- Các bài tập phải làm phong phú kỹ năng kĩ xảo của người tập
- Các bài tập phải khắc phục các yếu tố làm ảnh hưởng tới việc nắm bắt kỹ
thuật và nâng cao thành tích.
- Cần đa dạng hoá các phương tiện tập luyện giúp quá trình chuyển đổi và liên
kết kỹ năng tốt hơn.
- Các bài tập phải hợp lý, vừa sức và nâng dần độ khó, khối lượng tập luyện
đặc biệt chú ý an toàn trong tập luyện.
Từ các tài liệu tham khảo các giáo án giảng dạy, quan sát các buổi giảng dạy
huấn luyện điền kinh tại trường Cao Đẳng TDTT Thanh Hóa, tại sân vận động
Thanh Hóa và các trường trung học phổ thông trong huyện, cùng với các căn cứ và
các yêu cầu của việc lựa chọn các bài tập có hiệu quả trong giảng dạy và huấn
luyện chúng tôi đã lựa chọn được các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong môn
nhảy xa.

9

Bảng 1. Kết quả phỏng vấn về các bài tập SMTĐ (n= 15)
TT

Nội dung bài tập

1

Bài tập khắc phục trọng lượng cơ thể
Bật cao liên tục trên hố cát 30 lần x 3 tổ, quãng nghỉ
3 phút

Số phiếu
tán thành

Tỷ lệ
%

14

93

2

Bật xa tại chỗ 5 lần x 3 tổ, quãng nghỉ 1 phút/lần, 3
phút/tổ

15

100

3

Tại chỗ bật xa 3 bước 5 lần x 2 tổ, nghỉ giữa quãng
1 phút/lần, 3 phút/tổ

13

86

4
5
6
7

Bật cóc 40m x 5 lần, quãng nghỉ 2 phút
Bật nhảy qua 7 rào 5 lần, quãng nghỉ 2 phút
Nhảy lò cò 30m x 5 lần, quãng nghỉ 3 phút
Đạp sau 50m x 3 lần, quãng nghỉ 3 phút
Bài tập khắc phục trọng lượng bên ngoài
Gánh tạ bật nhảy 30 lần x 3 tổ, trọng lượng tạ 15kg,
quãng nghỉ 5 phút

15
12
9
10

100
80
60

66

14

93

9

Gánh tạ đi bước 30mx 5 tổ, trọng lượng tạ 20kg,
quãng nghỉ 5 phút

9

60

10

Gánh tạ đạp sau 30m x 5 tổ, trọng lượng tạ 10kg,
quãng nghỉ 5 phút

13

86

11

Gánh tạ bật nhảy đổi chân lên bục 20cm, 20 lầnx3tổ
trọng lượng tạ 15kg, quãng nghỉ 5 phút

15

100

12

Nằm ngửa trên ghế kéo tạ từ sau đầu lên trên về
trước bụng 10 lần x 4 tổ, trọng lượng tạ 10kg, quãng

12

80

8

nghỉ 4 phút
13

Gánh tạ đứng lên ngồi xuống 10 lần x 4 tổ, trọng
lượng tạ 30kg, quãng nghỉ 5 phút

7

46

14

Gánh tạ gập gối vuông góc rồi bật kiễng gót cao
thẳng người 7 lần x 4 tổ trọng lượng tạ 25kg, quãng

15

100

10


nghỉ 4 phút
15 Cõng bạn tập trên vai đứng lên ngồi xuống 20 lần x
3 tổ, quãng nghỉ 4 phút

6

40

Bài tập hoàn thiện kỹ thuật
16 Chạy đà 3 - 5 bước giậm nhảy bước bộ trên không 5
lần x 4 tổ, quãng nghỉ 2 - 3 phút

13

86

17 Chạy đà ngắn giậm nhảy bước bộ trên không 5 lần x
3 tổ, quãng nghỉ 2 - 3 phút

8

53

18 Chạy đà trung bình giậm nhảy bước bộ trên không 5

lần x 3 tổ, quãng nghỉ 2 - 3 phút

8

53

19 Nhảy xa với đà ngắn 5 lần x 2 tổ, quãng nghỉ 4 phút
20 Nhảy xa với đà trung bình 5 lần x 3 tổ, quãng nghỉ 4
phút

7
13

46
86

21 Nhảy xa với toàn đà 6 lần x 2 tổ, quãng nghỉ 5 phút
15
100
Qua bảng 1 chúng tôi lựa chọn được 13 bài tập để đem vào ứng dụng thực
nghiệm. Các bài tập được lựa chọn đều có từ 80% số phiếu đồng ý trở lên với các
đối tượng được phỏng vấn là những giáo viên, huấn luyện viên, nhà nghiên cứu có
kinh nghiệm, có thâm niên trong giảng dạy và huấn luyện nhảy xa. Các bài tập
được lựa chọn được trình bày ở bảng sau:

Bảng 2. Nội dung bài tập phát triển sức mạnh tốc độ
TT

1

Nội dung bài tập

Tổng
số lần

Mục đích, yêu cầu

Bài tập khắc phục trọng lượng cơ thể
Bật cao liên tục trên hố cát 30
90
Phát triển sức mạnh cổ chân,
lần x 3 tổ, quãng nghỉ 3 phút
bàn chân

2

Bật xa tại chỗ 5 lần x 3 tổ, quãng
nghỉ 1 phút/lần, 3 phút/tổ

15

Tăng sức mạnh cổ chân, tăng
khả năng phối hợp vận động

3

Tại chỗ bật xa 3 bước 5 lần x2tổ,

10

Yêu cầu nỗ lực cao trong từng
11


nghỉ giữa quãng 1 phút/lần, 3
phút/tổ

lần bật, nghỉ ngơi tích cực sau
mỗi lần thực hiện

4

Bật nhảy qua 7 rào x 5 lần,
quãng nghỉ 2 phút

35

5

Bật cóc 40m x 5 lần, quãng nghỉ
4 phút

5

6

Phát triển cơ chân đùi
Yêu cầu bật duỗi thẳng chân

Bài tập khắc phục trọng lượng bên ngoài

Gánh tạ bật nhẩy 30 lần x 3 tổ,
Phát triển sức mạnh chân, cổ
trọng lượng tạ 15kg, quãng n
90
chân, đùi
Yêu cầu chân chạm đất nhanh,
dùng lực ở mũi chân nhiều

7

8

Gánh tạ đạp sau 30m x 5 lần,
trọng lượng tạ 10kg, quãng nghỉ

5

Tăng nỗ lực cơ bắp và ý chí
Yêu cầu giữ tư thế thân trên

5 phút

khi thực hiện

Gánh tạ bật nhẩy đổi chân lên
bục 20cm, 30 lần x 3 tổ, trọng

Phát triển sức mạnh, quen với
việc giậm nhảy

90

lượng tạ 15kg, quãng nghỉ 5 phút

Yêu cầu thân người thẳng, đùi
vuông góc.

9

10

Nằm ngửa trên ghế kéo tạ từ sau
đầu lên trên về trước bụng 10 lần

40

Phát triển sức mạnh chi trên,
cơ lưng, cơ bụng

x 4 tổ, trọng lượng tạ 10kg,

Yêu cầu tăng dần biên độ động

quãng nghỉ 4 phút

tác

Gánh tạ gập gối vuông góc rồi
bật kiễng gót cao thẳng người 7

Bổ trợ, tăng phối hợp trọng
giậm nhẩy

lần x 4 tổ, trọng lượng tạ 25kg,

28

Yêu cầu xuống chậm lên nhanh

quãng nghỉ 4 phút
11

Bài tập hoàn thiện kỹ thuật
Chạy đà 3 - 5 bước giậm nhẩy
Nâng cao tính nhịp điệu và sự
bước bộ trên không 5 lần x 4 tổ,
20
ổn định trong chạy đà
quãng nghỉ 2 - 3 phút
12


12 Nhảy xa với đà trung bình 5 lần
x 3 tổ, quãng nghỉ 4 phút

15

Hoàn thiện kỹ thuật ở mức
trung bình

13 Nhảy xa với toàn đà 8 lần, quãng
nghỉ 5 phút

8

Đánh giá mức độ hoàn thiện kỹ
thuật

Chúng tôi áp dụng 13 bài tập đã chọn vào việc giảng dạy cho đối tượng là các
nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh đã được chọn và được tiến hành
theo như đã trình bày ở bảng 2.Cụ thể chúng tôi tiến hành thực nghiệm trong 10
tuần, mỗi tuần 3 buổi tập, mỗi buổi tập 90 phút, trong đó bài tập sức mạnh tốc độ
chiếm khoảng 30 phút.
2.3.2. Bằng thực nghiệm sư phạm, vận dụng vào giảng dạy và đánh giá thành
tích của hai nhóm khi thực hiện các bài tập
- Được sự cho phép của lãnh đạo nhà trường và sự giúp đỡ của các giáo viên
giảng dạy môn thể dục trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa Chúng tôi
tiến hành tổ chức thực nghiệm với 10 nữ học sinh lớp 11C7 chia thành 2 nhóm, mỗi
nhóm có 5 học sinh được gọi là nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng. Nhóm thực
nghiệm là nhóm sẽ được tập theo chương trình với các bài tập do chúng tôi chọn
như đã nêu ở phần trước còn nhóm đối chứng sẽ tập luyện theo chương trình giảng
dạy của sách giáo khoa.
- Thời gian thực nghiệm: Thời gian đề tài thực nghiệm là 10 tuần, mỗi tuần 3
buổi, mỗi buổi tập 90 phút, trong đó bài tập phát triển sức mạnh tốc độ là 30 phút.
- Kiểm tra đánh giá: Để thực hiện đề tài chúng tôi tiến hành 2 đợt kiểm tra:
Kiểm tra trước thực nghiệm và kiểm tra sau thực nghiệm. Sau đó chúng tôi sẽ tiến
hành so sánh kết quả của 2 lần kiểm tra để thấy rõ hiệu quả của bài tập và phương
pháp giảng dạy mà chúng tôi chọn so với các bài tập và phương pháp giảng dạy các
bài tập cũ.

13


Đợt 1 trước thực nghiệm, chúng tôi tiến hành kiểm tra ban đầu, chọn ra 10 nữ
học sinh có các chỉ số, hình thái cơ thể và thành tích tương đối ngang bằng nhau để
đảm bảo tính công bằng và chính xác cho đề tài.
* Trước thực nghiệm
- Trước khi tiến hành thực nghiệm chúng tôi đã tiến hành cuộc kiểm tra và
chọn ra được 10 nữ học sinh thông qua các chỉ số hình thái cơ thể và các test: Bật
xa tại chỗ (cm), chạy 40m xuất phát cao (s), nhảy xa toàn đà (cm). Qua kiểm tra
chúng tôi đã thu được và xử lý các số liệu bằng phương pháp toán học thống kê.
Các số liệu thu được trình bày như bảng sau:

Bảng 3. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm (n =5)
Test Bật xa tại chỗ
(cm)
Chỉ số

Năm

2015 2016

2016 - 2015 2017
2016
244
4,23
1,060

2016 2017

Nhảy xa toàn
đà (cm)
2015 2016

2016 2017

4,82
471
473
0,25
4,03
4,10
ttính
1,085
1,128
tbảng
2,179
P
<0,05
Từ bảng 3 ta có thể kết luận: Kết quả kiểm tra ban đầu có điểm chung là
x

241
4,34

Chạy 40m XPC
(s)

4,84
0,23

ttính
14


có ý nghĩa. Vậy trước thực nghiệm sức mạnh tốc độ của 2 nhóm là tương đương
nhau.
Sau 10 tuần thực nghiệm, mỗi tuần 3 buổi, mỗi buổi 90 phút, nhóm thực
nghiệm đã tập luyện theo lịch trình giảng dạy của chúng tôi đưa ra (phần phụ lục)
dựa trên cơ sở là bảng 2 (nội dung bài tập phát triển sức mạnh tốc độ), chúng tôi
tiến hành kiểm tra cả 2 nhóm bàng các test như kiểm tra ban đầu đê kiểm tra sự
phát triển của sức mạnh tốc độ. Các số liệu của kiểm tra sau thực nghiệm được
trình bày ở bảng sau:

Bảng 4. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm (n = 5)
Test Bật xa tại chỗ
(cm)
Chỉ số

Nhóm

Đối
chứng

Chạy 40m XPC
(s)

Thực
Đối

nghiệm chứng

Thực
Đối
Thực
nghiệm chứng nghiệm

4,57
478
499
0,15
4,65
4,55
ttính
2,465
3,453
tbảng
2,179
P
<0,05
Qua bảng 4 ta có thể dễ dàng nhận thấy sự phát triển thành tích của nhóm thực
x

247
265
4,22
4,34
3,107

Nhảy xa toàn

đà (cm)

4,78
0,13

nghiệm so với nhóm đối chiếu, thành tích kiểm tra của nhóm thực nghiệm tốt hơn
hẳn nhóm đối chiếu. Chúng tôi đưa ra những nhận định về quá trình thực nghiệm
sau:
1
5


+ Sau thời gian thực nghiệm, cả nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng đều có

thành tích tốt hơn trước thực nghiệm đồng nghĩa với việc sức mạnh tốc độ của 2
nhóm cũng tốt hơn
+ Nhóm thực nghiệm có thành tích tốt hơn hẳn nhóm đối chứng. Và quan trọng
hơn là qua phương pháp so sánh toán học thống kê ta có kết quả t tính>tbảng ở ngưỡng P
<0,05, tức là sự khác biệt về thành tích sau thực nghiệm của 2 nhóm là có

ý nghĩa. Như thế có nghĩa là sức mạnh tốc độ của nhóm thực nghiệm tốt hơn hẳn
đáng kể so với nhóm đối chứng sau thời gian thực nghiệm.
Bảng kết quả thực nghiệm chúng tôi đã chứng minh được hiệu quả của những
bài tập đã lựa chọn nhằm phát triển sức mạnh tốc độ ở môn nhẩy xa ưỡn thân cho
nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa Kết quả
thực nghiệm cũng cho thấy các bài tập đã chọn phù hợp với trình độ tập luyện của
các nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa Để
thấy rõ hơn hiệu quả của bài tập mà chúng tôi lựa chọn và đã sử dụng trong thực
nghiệm chúng tôi đã dựng biểu đồ so sánh thành tích của cả 2 nhóm trước và sau
thực nghiệm như sau:

265
260
255
250
245
240

Tr í c thùc
nghiÖm
Sau thùc nghiÖm

235
230
225 Nhãm ®èi
chøng

Nhãm thùc
nghiÖm

16


Biểu đồ 4.1. So sánh thành tích bật xa tại chỗ (cm)

4.85
4.8
4.75
4.7
4.65

4.6
4.55
4.5
4.45
4.4 Nhãm ®èi
chøng

Tr í c thùc
nghiÖm
Sau thùc nghiÖm

Nhãm thùc
nghiÖm

17


Biểu đồ 4.2. So sánh thành tích chạy 40m XPC (s)

500
495
490
485
480
475
470
465
460
455 Nhãm ®èi

Tr í c thùc
nghiÖm
Sau thùc nghiÖm

Nhãm thùc

chøng

nghiÖm

Biểu đồ 4.3. So sánh thành tích nhảy xa (cm)
2.4. Hiệu qủa của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
- Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm trong phạm vi Ngành giáo dục tỉnh.
- Sáng kiến kinh nghiệm này đối với bản thân là đã biếp áp dụng một cách phù hợp
có hiệu quả các bài tập để giảng dạy và huấn luyện sức mạnh tốc độ cho môn nhảy
xa ưỡn thân.

18


- Đối với đồng nghiệp thì sáng kiến kinh nghiệm là tài liệu,đọc tham khảo và cùng
áp dụng giảng dạy và huấn luyện.
- Đối với nhà trường thì sáng kiến kinh nghiệm là tài liệu lưu thư viện để đọc tham
khảo.

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận
Từ những kết quả nghiên cứu của đề tài, chúng tôi rút ra những kết luận sau:
3.1.1 Thành tích nhảy xa ưỡn thân phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Thể lực, kỹ

thuật, tâm lý… trong đó thể lực mà chủ yếu là sức mạnh tốc độ đóng vai trò Quyết
định.
3.1.2. Căn cứ vào vai trò quan trọng của sức mạnh tốc độ đối với thành tích nhảy
xa, chúng tôi đã nghiên cứu, phỏng vấn chuyên gia, xác định mối tương quan, kết
quả thu được 3 test đánh giá năng lực sức mạnh tốc độ và góp phần nâng cao hiệu
quả trong việc tuyển chọn, kiểm tra định kỳ cho vận động viên nhảy xa. Các test đó
là:
- Bật xa tại chỗ (cm)
- Chạy 40m xuất phát cao (s)
- Nhảy xa toàn đà (cm)
3.1.3. Qua nghiên cứu đề tài đã lựa chọn được 13 bài tập nhằm nâng cao thành tích
nhảy xa ưỡn thân cho nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân Thanh Hóa Đó là các bài tập:
- Bật cao liên tục trên hố cát
- Bật xa tại chỗ
- Tại chỗ bật xa 3 bước
- Bật nhảy qua 7 rào
19


- Bật cóc 40cm
- Gánh tạ bật nhảy
- Gánh tạ đạp sau
- Gánh tạ bật nhảy đổi chân lên bục
- Nằm ngửa trên ghế kéo tạ từ sau đầu lên trước về trước bụng
- Chạy đà 3 - 5 bước giậm nhảy bước bộ trên không
- Nhảy xa với đà trung bình
- Nhảy xa với toàn đà
3.2. Kiến nghị.
Từ kết quả của đề tài, chúng tôi xin đưa ra một số kiến nghị:
- Các bài tập chúng tôi nghiên cứu lựa chọn có tác động lớn đến thành tích nhảy xa

ưỡn thân của nữ học sinh lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh
Hóa Vì vậy có thể vận dụng để giảng dạy và huấn luyện nhảy xa ưỡn thân cho nữ
học lớp 11C7 trường THPT Lam Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa và nữ học sinh
khối 11một số trường THPT khác có đặc điểm tương đồng với trường THPT Lam
Kinh - Thọ Xuân - Thanh Hóa
- Đề tài mới chỉ nghiên cứu và ứng dụng ở phạm vi nhỏ, cần mở rộng đối tượng và
phạm vi nghiên cứu để hoàn chỉnh hệ thống bài tập phát triển toàn diện các tố chất
cho học sinh theo cấp học và lứa tuổi.
- Đề tài thực hiện trong thời gian có hạn, trang thiết bị còn thiếu và sơ sài nên còn
nhiều thiết sót, kính mong các đồng nghiệp góp ý và tiếp tục nghiên cứu mở rộng
đề tài để đề tài được hoàn thiện hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

LAM KINH

Thanh Hoá, ngày…tháng 6 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
Mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
20


Nguyễn Mạnh Hưng

21


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất
Ts Vũ Đào Hùng – PTS Nguyễn Mậu Loan – NXB giáo dục-1998

2. Giáo trình Điền kinh
Dương Nghiệp Chí – NXB TDTT Hà nội – năn 2000.
3.Điền kinh trong trường phổ thông
Quang Hưng – NXB TDTT Hà Nội – năm 1996.
4. Toán học thống kê ( Nguyễn Đức Văn)
5.Sinh lý học thể dục thể thao.
6. Sách giáo viên môn thể dục: 10, 11, 12

22


23


24


2
5