Khóa luận tốt nghiệp: Một số giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trường Thành vào thị trường Hoa Kỳ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETING
KHOA THƢƠNG MẠI

HỌ VÀ TÊN SV: TỪ THỊ THÍCH
LỚP: 12DTM2
MSSV: 1212 050 165

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI
GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG
XUẤT KHẨU SẢN PHẨM CHẾ BIẾN TỪ GỖ CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN KỸ NGHỆ GỖ
TRƢỜNG THÀNH VÀO THỊ TRƢỜNG HOA KỲ

GVHD: HÀ ĐỨC SƠN

TP.HCM, tháng 05 năm 2016

i


LỜI CẢM ƠN
Cuộc sống luôn có sự đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau để tạo nên thành
công và chúng ta phải sống với phương châm“ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
khi nhận được sự giúp đỡ của mọi người. Để hoàn thành bài báo cáo
khóa luận tốt nghiệp này, em đã nhận được sự hỗ trợ của rất nhiều cá
nhân, tập thể, em xin gửi lời tri ân.
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các thầy cô trường Đại
học tài chính-marketing nói chung cũng như các thầy cô Khoa Thương
Mại nói riêng đã tận tình truyền đạt kiến thức của các môn học để em có

thể vận dụng vào phân tích bài báo cáo. Đặc biệt, em xin trân trọng cảm
ơn thầy – Th.s Hà Đức Sơn đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo em trong
suốt quá trình tìm hiểu và hoàn thiện bài phân tích của mình. Em cũng
xin cảm ơn CTCP Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trường Thành (TTF) đã tạo điều
kiện để em thực tập, tìm hiểu, cung cấp số liệu để em hoàn thiện bài báo
cáo một cách hoàn chỉnh nhất. Đồng thời, em xin cảm ơn toàn thể các
anh chị khóa trước đã giúp đỡ, truyền đạt kinh nghiệm cũng như tác giả
của những bài viết, báo cáo, phân tích trên các trang Web, các bài tiểu
luận mẫu, các trang thông tin đã cung cấp thông tin thiết thực cho em.
Bài báo cáo khóa luận tốt nghiệp này là bước đệm để em tiếp tục những
tiểu luận về sau của mình. Vì kiến thức còn hạn hẹp, thiếu kinh nghiệm
thực tế, thời gian tìm hiểu ngắn nên chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, em
kính mong quý thầy cô thông cảm và góp ý để em có thể rút kinh nghiệm
cho lần sau. Em xin cam đoan đây là bài viết của chính em và những số
liệu sử dụng trong bài là hoàn toàn trung thực.
Cuối cùng em xin gửi lời chúc sức khỏe đến quý thầy cô, thầy Sơn và các
anh chị, cô chú của TTF!
Em xin chân thành cám ơn!

i


NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

ii


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

iii


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM PHẢN BIỆN
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: GDP của Hoa Kỳ qua các năm ................................................................... 48
Bảng 2.2: Tỷ trọng và thứ hạng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giữa
Việt Nam – Hoa Kỳ giai đoạn 2012-2015 .................................................................. 51
Bảng 2.3: Những mặt hàng chủ yếu Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ năm 2015 ... 53
Bảng 2.4: Những mặt hàng chủ yếu Việt Nam nhập khẩu từ Mỹ năm 2015 ............. 54
Bảng 2.5: Những văn bản pháp luật điều tiết chế độ nhập khẩu hàng hóa nhóm
HTS44 (gỗ và sản phẩm gỗ) ....................................................................................... 62
Bảng 2.6: Những văn bản pháp luật điều tiết chế độ nhập khẩu hàng hóa nhóm
HTS94 (đồ nội thất) .................................................................................................... 63
Bảng 2.7: Nhập khẩu gỗ và gỗ chế biến nhóm HTS94 của Mỹ qua các năm ............ 64
Bảng 2.8: Nhập khẩu gỗ và gỗ chế biến nhóm HTS44 của Mỹ qua các năm ............ 65
Bảng 2.9: Thị phần nhập khẩu đồ nội thất của Mỹ (HTS94) năm 2015 .................... 66
Bảng 3.1 : Bảng cân đối kế toán (đơn vị: triệu VND) ................................................ 95
Bảng 3.2: Doanh thu, lợi nhuận qua các năm của TTF .............................................. 97
Bảng 3.3: Chỉ số tài chính qua các năm...................................................................... 98
Bảng 3.4: Kết quả kinh doanh qua các năm của TTF, đơn vị: triệu VND ............... 109
Bảng 3.5: Kim ngạch xuất khẩu và tốc độ tăng trƣởng qua các năm của TTF ........ 110
Bảng 3.6: Kim ngạch và cơ cấu thị trƣờng xuất khẩu qua các năm ......................... 111
Bảng 3.7: Kim ngạch xuất khẩu vào Hoa Kỳ theo hình thức xuất khẩu trực tiếp
qua các năm............................................................................................................... 113
Bảng 3.8: Kim ngạch xuất khẩu theo loại sản phẩm qua các năm, đơn vị: triệu
USD........................................................................................................................... 114
Bảng 3.9: Kim ngạch xuất khẩu theo phƣơng thức thanh toán quốc tế qua các
năm............................................................................................................................ 115
Bảng 3.10: Kim ngạch xuất khẩu theo điều kiện Incoterms 2010 qua các năm ....... 115
Bảng 3.11: Cơ cấu doanh thu xuất khẩu qua các năm, triệu đồng ........................... 116

v

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Dự báo nhu cầu nhập khẩu gỗ và sản phẩm chế biến từ gỗ của Hoa
Kỳ đến năm 2020 ........................................................................................................ 67
Biểu đồ 3.1: Tốc độ tăng trƣởng CPI và GDP của Việt Nam qua các năm ............... 85
Biểu đồ 3.2: Thị trƣờng tiền tệ của Việt Nam qua các năm ....................................... 86
Biểu đồ 3.3: Cơ cấu nhân lực TTF năm 2015............................................................. 94
Biểu đồ 3.4: Tăng trƣởng nguồn vốn qua các năm của TTF ...................................... 96
Biểu đồ 3.5: Tăng trƣởng doanh thu, lợi nhuận qua các năm của TTF .................... 109
Biểu đồ 3.6: Tăng trƣởng sản lƣợng và giá xuất khẩu của công ty qua các năm ..... 112

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Trình tự thực hiện hợp đồng xuất khẩu ..................................................... 13
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức bộ máy TTF ...................................................................... 78
Sơ đồ 3.2: Cơ cấu tổ chức công ty mẹ TTF ................................................................ 79
Sơ đồ 3.3: Quy trình sản xuất sản phẩm chế biến từ gỗ tại TTF ................................ 82

vi


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................... I
NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP ................................................................... II
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN ................................................... III
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM PHẢN BIỆN .............................. IV
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. V
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .......................................................................... VI
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ .............................................................................. VI
MỤC LỤC ....................................................................................................... VII
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. X

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH
DOANH XUẤT KHẨU............................................................................................... 1
1.1 Vấn đề chung về xuất khẩu ..................................................................................... 1
1.1.1 Khái niệm ............................................................................................................. 1
1.1.2 Các hình thức xuất khẩu ...................................................................................... 2
1.1.3 Vai trò của xuất khẩu ........................................................................................... 4
1.1.3.1 Vai trò đối với nền kinh tế Việt Nam ............................................................... 4
1.1.3.2 Vai trò đối với doanh nghiệp Việt Nam ......................................................... 10
1.1.4 Nội dung hoạt động kinh doanh xuất khẩu của doanh nghiệp........................... 11
1.1.4.1 Nghiên cứu thị trƣờng ..................................................................................... 11
1.1.4.2 Lập kế hoạch kinh doanh xuất khẩu ............................................................... 12
1.1.4.3 Giao dịch, đàm phán, ký kết hợp đồng xuất khẩu .......................................... 12
1.1.4.4 Thực hiện hợp đồng xuất khẩu ....................................................................... 13
1.1.4.5 Đánh giá kết quả xuất khẩu............................................................................. 16
1.1.5 Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động kinh doanh xuất khẩu của doanh
nghiệp .......................................................................................................................... 17
1.1.5.1 Các nhân tố của môi trƣờng vĩ mô.................................................................. 18
1.1.5.2 Các nhân tố của môi trƣờng vi mô.................................................................. 24
1.1.5.3 Các nhân tố của môi trƣờng nội vi.................................................................. 28
1.2 Vấn đề chung về rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu............................ 30
1.2.1 Khái niệm, đặc điểm rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu .................. 30
1.2.2 Phân loại rủi ro ................................................................................................... 34
1.2.2.1 Nhóm rủi ro do nguyên nhân khách quan ....................................................... 34
1.2.2.2 Nhóm rủi ro do nguyên nhân chủ quan .......................................................... 37
1.2.3 Ảnh hƣởng của rủi ro trong hoạt động xuất khẩu .............................................. 39
1.2.4 Sự cần thiết của việc đƣa ra biện pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động xuất
khẩu ............................................................................................................................. 42
CHƢƠNG 2: THỊ TRƢỜNG HOA KỲ ĐỐI VỚI SẢN PHẨM CHẾ BIẾN TỪ
GỖ .............................................................................................................................. 44
2.1 Khái quát về thị trƣờng Hoa Kỳ ........................................................................... 44

2.1.1 Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên .................................... 44
2.1.2 Dân số, văn hóa, xã hội ...................................................................................... 46
vii


2.1.3 Kinh tế-chính trị ................................................................................................. 47
2.1.4 Quan hệ thƣơng mại giữa Việt Nam với Hoa Kỳ .............................................. 49
2.1.4.1 Các Hiệp định, Văn bản đã đƣợc ký kết ......................................................... 49
2.1.4.2 Quan hệ thƣơng mại........................................................................................ 50
2.2 Quy định chung về sản phẩm chế biến từ gỗ khi nhập khẩu vào Hoa Kỳ ............ 56
2.3 Tình hình xuất nhập khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của thị trƣờng Hoa Kỳ ........ 64
2.4 Dự báo nhu cầu nhập khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của thị trƣờng Hoa Kỳ
trong tƣơng lai ............................................................................................................. 67
2.5 Cơ hội và rào cản thách thức khi xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ vào thị
trƣờng Hoa Kỳ ............................................................................................................ 68
2.5.1 Cơ hội................................................................................................................. 68
2.5.2 Thách thức ......................................................................................................... 70
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
SẢN PHẨM CHẾ BIẾN TỪ GỖ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP ĐOÀN
KỸ NGHỆ GỖ TRƢỜNG THÀNH VÀO THỊ TRƢỜNG HOA KỲ ................... 74
3.1 Tổng quan về Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành ................. 74
3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ........................................................................ 74
3.1.2 Chức năng, nhiệm vụ ......................................................................................... 76
3.1.2.1 Chức năng ....................................................................................................... 76
3.1.2.2 Nhiệm vụ......................................................................................................... 76
3.1.3 Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý ........................................................................ 77
3.1.4 Giới thiệu sản phẩm xuất khẩu chế biến từ gỗ của Công ty Cổ phần Tập
đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành.................................................................................. 82
3.1.4.1 Mặt hàng ngoại thất ........................................................................................ 83
3.1.4.2 Mặt hàng nội thất ............................................................................................ 83

3.1.4.3 Ván sàn ........................................................................................................... 83
3.1.4.4 Sản phẩm công trình ....................................................................................... 84
3.1.5 Môi trƣờng kinh doanh của công ty................................................................... 84
3.1.5.1 Môi trƣờng vĩ mô ............................................................................................ 84
3.1.5.2 Môi trƣờng vi mô ............................................................................................ 91
3.1.5.3 Môi trƣờng nội vi ............................................................................................ 93
3.2 Quy trình thực hiện xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ gỗ của Công ty vào
thị trƣờng Hoa Kỳ ..................................................................................................... 102
3.2.1 Kiểm tra L/C hoặc nhận thanh toán TTR trƣớc ............................................... 102
3.2.2 Chuẩn bị hàng để xuất khẩu ............................................................................. 103
3.2.3 Kiểm tra chất lƣợng hàng hóa .......................................................................... 104
3.2.4 Làm thủ tục hải quan ....................................................................................... 105
3.2.5 Giao hàng cho phƣơng tiện vận tải .................................................................. 106
3.2.6 Mua bảo hiểm cho hàng hóa ............................................................................ 106
3.2.7 Lập bộ chứng từ thanh toán ............................................................................. 107
3.2.8 Khiếu nại và giải quyết khiếu nại .................................................................... 108
3.3 Thực trạng xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của Công ty Cổ phần Tập
đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành vào thị trƣờng Hoa Kỳ .......................................... 109
3.3.1 Thị trƣờng xuất khẩu ....................................................................................... 110
3.3.2 Giá xuất khẩu ................................................................................................... 111
3.3.3 Hình thức xuất khẩu ......................................................................................... 112
viii


3.3.4 Loại sản phẩm .................................................................................................. 114
3.3.5 Phƣơng thức thanh toán quốc tế ...................................................................... 114
3.3.6 Điều kiện Incoterms 2010 ................................................................................ 115
3.3.7 Đánh giá kết quả xuất khẩu sang Hoa Kỳ........................................................ 116
3.4 Thực trạng rủi ro trong hoạt động xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của
Công ty Cổ phần Tập đoàn Kỹ Nghệ gỗ Trƣờng Thành vào thị trƣờng Hoa Kỳ ..... 117

3.4.1 Rủi ro do biến động của nền kinh tế ................................................................ 118
3.4.1.1 Rủi ro tăng trƣởng ......................................................................................... 118
3.4.1.2 Rủi ro lạm phát ............................................................................................. 119
3.4.1.3 Rủi ro lãi suất ................................................................................................ 119
3.4.1.4 Rủi ro tỷ giá .................................................................................................. 120
3.4.2 Rủi ro do khan hiếm và biến động giá nguyên liệu đầu vào ........................... 121
3.4.3 Rủi ro rào cản thƣơng mại từ thị trƣờng Hoa Kỳ ............................................ 123
3.4.4 Rủi ro thanh toán.............................................................................................. 124
3.4.5 Rủi ro trong chuẩn bị, kiểm tra, vận chuyển, xếp dỡ hàng xuất khẩu ............. 125
3.4.5.1 Rủi ro trong chuẩn bị hàng xuất khẩu ........................................................... 125
3.4.5.2 Rủi ro trong kiểm tra hàng xuất khẩu ........................................................... 125
3.4.5.3 Rủi ro trong vận chuyển, xếp dỡ hàng xuất khẩu ......................................... 125
3.4.6 Rủi ro trong nghiệp vụ thuê phƣơng tiện vận tải ............................................. 126
3.4.7 Nguyên nhân các rủi ro trong hoạt động xuất khẩu của công ty ..................... 127
3.4.7.1 Nguyên nhân khách quan .............................................................................. 127
3.4.7.2 Nguyên nhân chủ quan ................................................................................. 128
3.5 Đánh giá chung ................................................................................................... 129
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT
KHẨU SẢN PHẨM CHẾ BIẾN TỪ GỖ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN TẬP
ĐOÀN KỸ NGHỆ GỖ TRƢỜNG THÀNH VÀO THỊ TRƢỜNG HOA KỲ ..... 130
4.1 Định hƣớng chiến lƣợc xuất khẩu của công ty trong thời gian tới ..................... 130
4.2 Cơ sở đề xuất giải pháp....................................................................................... 131
4.3 Quan điểm chung về giải pháp phòng ngừa rủi ro trong xuất khẩu ................... 132
4.4 Giải pháp ............................................................................................................. 135
4.4.1 Chủ động và tăng cƣờng hơn nữa về Marketing xuất khẩu ............................. 135
4.4.1.1 Sự cần thiết của giải pháp ............................... Error! Bookmark not defined.
4.4.1.2 Nội dung thực hiện ......................................... Error! Bookmark not defined.
4.4.2 Phòng ngừa các rủi ro từ các nghiệp vụ xuất khẩu .......................................... 135
4.4.2.1 Sự cần thiết của giải pháp ............................... Error! Bookmark not defined.
4.4.2.2 Nội dung thực hiện: ........................................ Error! Bookmark not defined.

4.4.3 Tham gia bảo hiểm tín dụng xuất khẩu ............. Error! Bookmark not defined.
4.4.3.1 Sự cần thiết của giải pháp ............................... Error! Bookmark not defined.
4.4.3.2 Nội dung thực hiện ......................................... Error! Bookmark not defined.
KIẾN NGHỊ .............................................................................................................. 138
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 143
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 144

ix


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, xu hƣớng toàn cầu hóa - hội nhập kinh tế quốc tế là một tất yếu
khách quan đối với mỗi quốc gia, mở ra nhiều cơ hội và thách thức cho sự phát
triển nền kinh tế. Trong những năm qua, Việt Nam đã hội nhập ngày càng sâu
rộng vào nhịp đập kinh tế khu vực và thế giới, biểu hiện rõ nhất là khi Việt Nam
chính thức trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức Thƣơng mại thế giới–
WTO. Và mới đây nhất là bƣớc đệm tiến đến hội nhập toàn diện với Hiệp đinh
đối tác kinh tế chiến lƣợc xuyên Thái Bình Dƣơng – TPP. Trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế, hoạt động xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo
ra thu nhập cho quốc gia, công ăn việc làm cho ngƣời lao động trong nƣớc. Bên
cạnh đó, quá trình hội nhập làm gia tăng mức độ cạnh tranh hàng hoá, dịch vụ
giữa các quốc gia, các khu vực, các khối kinh tế với nhau. Các quan hệ kinh tế
ngoại thƣơng của nƣớc ta ngày càng phát triển hết sức phong phú, khẳng định
ngày càng đầy đủ hơn vị trí và vai trò của Việt Nam trong cộng đồng thế giới.
Vì vậy phát triển ngoại thƣơng, chú trọng kinh doanh xuất nhập khẩu là nhiệm
vụ hàng đầu của nƣớc ta trong quá trình hội nhập.
Nhƣ chúng ta đều biết, gỗ có giá trị rất nhiều mặt trong đời sống kinh tế-xã hội
Việt Nam cũng nhƣ các nƣớc trên thế giới. Là một nƣớc đang phát triển với
phần lớn dân số hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, phát triển lâm nghiệp

xuất khẩu gỗ và các sản phẩm chế biến từ gỗ là một trong những lĩnh vực xuất
khẩu chủ đạo của nƣớc ta hiện nay. Nhƣ vậy, có thể nói xuất khẩu các sản phẩm
chế biến từ gỗ góp phần đem lại nguồn thu lớn cho Nhà nƣớc, đóng góp một tỷ
trọng không nhỏ trong tổng kim ngạch xuất khẩu và giải quyết công ăn việc làm
cho ngƣời lao động, cũng nhƣ có ý nghĩa to lớn trong công cuộc xóa đói giảm
nghèo. Hơn nữa, trồng cây để khai thác gỗ nguyên liệu còn giúp phủ xanh đất
trống đồi trọc, ngăn chặn phần nào bão lũ hằng năm, cải thiện môi trƣờng sinh
thái, bảo vệ môi trƣờng sống cho nhiều loài động vật. Mặt khác, có thể thấy gỗ
là một thành phần không thể thiếu trong kho nguyên liệu của đời sống hằng
ngày bởi tính ƣu việt mà nó đem lại. Với lƣợng cầu tiêu dùng các sản phẩm
x


đƣợc chế biến từ gỗ ngày càng tăng thì đây là một lợi thế để xuất khẩu gỗ và các
sản phẩm chế biến từ gỗ có những bƣớc tiến mới, cộng với những điều kiện tốt
về khí hậu, đất đai, nhân công nhƣ ở Việt Nam thì sản lƣợng trồng và khai thác
gỗ nguyên liệu có khả năng phát triển hơn nữa. Chính vì những lẽ đó, trong
nhiều năm qua, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam liên tục đạt đƣợc nhiều
thành tựu, cả về diện tích trồng, sản lƣợng cũng nhƣ kim ngạch xuất khẩu, vƣợt
cả chỉ tiêu Nhà nƣớc đề ra đến năm 2015. Tuy nhiên, tình hình xuất khẩu phụ
thuộc vào rất nhiều yếu tố nhƣ thời tiết, khí hậu, tình hình kinh tế-xã hội các
nƣớc trên thế giới nên việc hoạch định đề ra các chiến lƣợc cạnh tranh gia tăng
xuất khẩu là rất thiết yếu.
Xuất khẩu cũng nhƣ bất kỳ một hoạt động kinh tế nào khác đều hàm chứa
những rủi ro hữu hình hoặc vô hình làm ảnh hƣởng không nhỏ đến lợi ích của
doanh nghiệp. . Đƣợc thành lập từ năm 1993, với bề dày hoạt động lâu năm, đến
nay Công ty cổ phần tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành (TTF) là một trong
những Tập Đoàn chế biến gỗ hàng đầu Việt Nam với hệ thống 8 nhà máy đa số
đƣợc trang bị công nghệ chế biến hiện đại của Châu Âu với công suất hiện tại
của các nhà máy đạt mức 5500 container 40ft/năm, phục vụ cho nhu cầu và thị

hiếu tiêu dùng của khách hàng nội địa cũng nhƣ khách hàng nƣớc ngoài. TTF là
một tập đoàn lớn hoạt động trên phạm vi toàn cầu, do đó những rủi ro gặp phải
trong hoạt động xuất khẩu là điều khó có thể tránh khỏi, vì vậy cần phải có biện
pháp để phòng ngừa, hạn chế những rủi ro trong hoạt động xuất khẩu tại công
ty. Hơn nữa, Hoa Kỳ là một thị trƣờng lớn đầy tiềm năng không chỉ riêng với
TTF mà cũng nhƣ tất cả các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu tại Việt
Nam, đây cũng là một thị trƣờng “khó chịu” với hệ thống rào cản kỹ thuật vô
cùng chặt chẽ, công ty phải cố gắng đáp ứng những tiêu chuẩn đƣợc yêu cầu để
hạn chế rủi ro khi xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ gỗ sang thị trƣờng này, đó
là vấn đề cần đƣợc quan tâm và chú trọng xuyên suốt quá trình vận hành, hoạt
động của công ty. Hiện nay, khi mà Việt Nam đã là một trong những thành viên
tham gia TPP thì vấn đề rủi ro trong hoạt động xuất khẩu còn nhiều hơn bởi tính
cạnh tranh toàn cầu.

xi


Chính vì những lẽ trên, qua quá trình học tập và tìm hiểu thực tiễn, nhận thức
đƣợc mức độ nguy hiểm của những rủi ro thƣờng gặp phải trong hoạt động xuất
khẩu, em quyết định chọn đề tài “Một số giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt
động xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ
nghệ gỗTrường T àn

ào

ị rường Hoa Kỳ”.

2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở tình hình thực tế những rủi ro thƣờng gặp phải trong hoạt động xuất
khẩu của Việt Nam nói chung cũng nhƣ Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ

Trƣờng Thành nói riêng, cùng với những kiến thức căn bản về kinh doanh xuất
khẩu, có thể thấy đƣợc có nhiều biện pháp đề phòng ngừa đƣợc những rủi ro
thƣờng xảy ra, song với nền kinh tế còn nhiều biến động kéo theo sự phức tạp
trong hoạt động xuất khẩu và nhiều thủ tục hành chính nhƣ hiện nay thì vẫn còn
vô vàn khó khăn cần đƣợc đề phòng trƣớc và có những phƣơng án hạn chế.
Xuất phát từ đó, mục tiêu nghiên cứu của đề tài bao gồm:
-

Khái quát chung về rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu, tác hại của

rủi ro đối với doanh nghiệp.
-

Phân tích thực trạng tình hình xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ tại Công ty

Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành vào thị trƣờng Hoa Kỳ, những rủi
ro thƣờng gặp trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu của công ty và nguyên
nhân xảy ra rủi ro, đồng thời phân tích những rủi ro có thể xảy ra.
-

Phân tích ảnh hƣởng của những rủi ro đến kết quả hoạt động kinh doanh của

công ty.
-

Đƣa ra một số giải pháp phòng ngừa và hạn chế những rủi ro đã đề cập.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Những rủi ro thƣờng g ặp trong hoạt động xuất khẩu tại Công ty cổ phần tập

đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành
3.2. Phạm vi nghiên cứu
-

Phạm vi không gian

xii


Hoạt động xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ của Công ty cổ phần tập đoàn kỹ
nghệ gỗ Trƣờng Thành sang thị trƣờng Hoa Kỳ
Địa điểm: Công ty cổ phần tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trƣờng Thành
-

Phạm vi thời gian

Phân tích số liệu trong phạm vi năm 2012-2015 của công ty và các số liệu,
thông tin từ các nguồn khác trong những năm gần đây.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
-

Phƣơng pháp thống kê: thu thập thông tin từ bên trong và bên ngoài công ty,

thống kê, tìm hiểu các chỉ tiêu về số lƣợng, về kinh doanh, về thị trƣờng xuất
khẩu, những rủi ro nào công ty hay gặp phải trong xuất khẩu… cũng nhƣ các
thông tin khác liên quan đến đề tài nghiên cứu
-

Phƣơng pháp phân tích: phân tích các thông số, dữ liệu của công ty để nắm

bắt đƣợc tình hình hoạt động của công ty
-

Phƣơng pháp logic: Tổng hợp, đánh giá, nhận xét về tình hình, thực trạng tại

công ty cũng nhƣ đƣa ra những giải pháp trên cơ sở khoa học và thực tiễn.
-

Ngoài ra, còn vận dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp khác để đảm bảo một

cách tối đa cơ sở khoa học, logic cho bài cáo cáo.
5. Nội dung báo cáo
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 4 chƣơng:
Chương 1: Cơ sở lý luận về rủi ro trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu
Chương 2: Thị trường Hoa Kỳ đối với sản phẩm chế biến từ gỗ
Chương 3: Thực trạng rủi ro trong hoạt động xuất khẩu sản phẩm chế biến từ
gỗ của Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trường Thành vào thị trường
Hoa Kỳ
Chương 4: Một số giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động xuất khẩu sản phẩm
chế biến từ gỗ của Công ty Cổ phần Tập đoàn kỹ nghệ gỗ Trường Thành vào thị
trường Hoa Kỳ

xiii


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT

ĐỘNG KINH DOANH XUẤT KHẨU
1.1 Vấn đề chung về xuất khẩu
1.1.1 Khái niệm
Xuất khẩu là việc bán hàng hóa hoặc dịch vụ cho nƣớc ngoài trên cơ sở dùng tiền
tệ làm phƣơng thức thanh toán. Trong đó hàng hóa hay dịch vụ có thể di chuyển
qua biên giới hoặc không. Hàng hóa xuất khẩu bao gồm tất cả các động sản có mã
số và tên gọi theo quy định của pháp luật đƣợc xuất khẩu trực tiếp ra nƣớc ngoài,
hàng hóa đã làm thủ tục hải quan đƣợc gửi tại kho ngoại quan chờ xuất khẩu.1 Mục
đích của hoạt động xuất khẩu là nhằm khai thác đƣợc lợi thế so sánh của từng quốc
gia trong phân công lao động quốc tế.
Xuất khẩu hàng hóa là việc hàng hóa đƣợc đƣa ra khỏi Việt Nam hoặc đƣa vào
các khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam đƣợc coi là khu vực hải quan
riêng theo quy định của pháp luật.2 Nhƣ vậy, xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ là
việc đƣa các sản phẩm chế biến từ gỗ từ quốc gia này sang quốc gia khác, cụ thể ở
đây là từ Việt Nam sang các quốc gia khác và khu vực hải quan riêng của Việt
Nam.
Xuất khẩu hàng hóa nằm trong lĩnh vực phân phối và lƣu thông hàng hóa của một
quá trình tái sản xuất mở rộng, nhằm mục đích liên kết sản xuất với tiêu dùng của
nƣớc này với nƣớc khác.3 Nền sản xuất xã hội của một nƣớc phát triển nhƣ thế nào
phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động kinh doanh này. Chính vì thế, trong xu hƣớng
hội nhập kinh tế toàn cầu, Đảng và Nhà nƣớc chủ trƣơng “mở cửa kinh tế, thực
hiện chiến lƣợc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc hƣớng về xuất khẩu”. Bởi
xuất khẩu đóng góp một phần rất lớn cho sự phát triển của nƣớc ta ngày nay. Với
một nền kinh tế còn nhiều vấn đề khó khăn, chúng ta chủ trƣơng đẩy mạnh hoạt
động thƣơng mại quốc tế, quan trọng là phải chủ động, tích cực tham gia hội nhập
quốc tế và nâng cao sức cạnh tranh toàn cầu, cụ thể là đối với hàng hóa xuất khẩu.
Vì lẽ đó, chúng ta đã và đang cố gắng cải thiện và nâng cao khả năng cạnh tranh

1

Giáo trình Kỹ thuật Nghiệp vụ Ngoại thƣơng, PGS.NSUT Vũ Hữu Tửu, NXB Giáo dục, 2007
Điều 28 Luật Thƣơng mại năm 2005
3
Giáo trình Kỹ thuật Nghiệp vụ Ngoại thƣơng, PGS.NSUT Vũ Hữu Tửu, NXB Giáo dục, 2007
2

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

1


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

đối với hàng hóa xuất khẩu sang các thị trƣờng lớn, đặc biệt là các mặt hàng nông
lâm thủy sản chủ chốt, trong đó có gỗ và sản phẩm chế biến từ gỗ đƣợc chú trọng
phát triển, phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc trong
thời kỳ gia nhập WTO.
1.1.2 Các hình thức xuất khẩu
Xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam có nhiều loại hình đa dạng phù hợp với
từng điều kiện cụ thể của mỗi doanh nghiệp tại mỗi thời điểm. Căn cứ vào tính
chất, đặc điểm, địa điểm thực hiện và mức độ tham gia của doanh nghiệp có thể
chia xuất khẩu thành 7 hình thức với nội dung thực hiện và những ƣu nhƣợc điểm
riêng.
THEO TÍNH CHẤTĐẶC ĐIỂM

THEO NƠI DIỄN RA
HOẠT ĐỘNG XK

THEO MỨC ĐỘ
THAM GIA CỦA DN

XK TẠI CHỖ

BUÔN BÁN ĐỐI
LƢU

XK TRỰC TIẾP

GIA CÔNG
HÀNG XK
XK ỦY THÁC

HTXK

TẠM NHẬP TÁI
XUẤT

XK HÀNG HÓA
THEO NGHỊ
ĐỊNH THƢ
ƯU ĐIỂM

NỘI DUNG

NHƯỢC ĐIỂM

-XK các loại HH và DV do -Thông qua đàm phán thảo luận -Dễ xảy ra rủi ro nếu không
chính DN sản xuất ra hoặc thu trực tiếp, dễ dàng đi đến thống nghiên cứu kỹ thị trƣờng,

XUẤT
KHẨU
TRỰC
TIẾP

mua từ các đơn vị SX trong nhất, ít xảy ra hiểu lầm.

bạn hàng, luật đàm phán.

nƣớc tới khách hàng nƣớc -Giảm chi phí trung gian, tăng -Cần phải XK một khối
ngoài thông qua các tổ chức lợi nhuận
của mình.

lƣợng hàng hóa lơn để bù

-Phát huy tính độc lập của DN, đắp chi phí giao dịch.

-Đơn vị XK trực tiếp ký kết chủ động trong việc tiêu thụ SP -Chuẩn bị tốt về nhân lực
HĐ ngoại thƣơng với tƣ cách HH của mình.

kiến thức đàm phán tốt mới

là một bên thực hiện HĐ.

không bị rủi ro.

=> dần tạo uy tín cao cho DN

XUẤT

Đơn vị XK đóng vai trò là -Đơn vị nhận ủy thác nắm rõ -Lợi nhuận bị chia sẻ.

KHẨU

ngƣời trung gian thay cho đơn thông tin bên NK, đàm phán tốt, -Đơn vị XK không liên kết

ỦY

vị SX tiến hành ký kết HĐ có khả năng đẩy mạnh việc buôn đàm phán trực tiếp với đơn

THÁC

XK, tiến hành làm các thủ tục bán.

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

2

vị NK.


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

cần thiết để XK và hƣởng phí -Tránh đƣợc rủi ro đáng tiếc nếu -Phải đáp ứng những yêu
ủy thác nhất định từ đơn vị SX không hiểu rõ đối tác.
HH đó.

sách của đơn vị nhận ủy

-Tạo thêm công ăn việc làm cho thác.
bên nhận ủy thác, tiết kiệm đƣợc
khoản phí giao dịch cho bên ủy
thác.

-Là phƣơng thức giao dịch XK
trong XK kết hợp chặt chẽ với
NK, ngƣời bán đồng thời là
ngƣời mua, lƣợng trao đổi có
BUÔN

-Không dùng hoặc dùng rất ít
tiền cho việc thanh toán, tạo
điều kiện cho các DN thiếu hụt
ngoại tệ.

giá trị tƣơng đƣơng.

-Các công ty có thể nhận
những SP mình không quen
thuộc từ bên đối tác, khó
khăn trong tiêu thụ SP hoặc
chuyển nợ cho bên thứ ba.

-XK HH để lấy về một lƣợng

-Giúp các DN tránh sự kiểm

ĐỐI

HH khác, tiền chỉ là thƣớc đo

soát trong chính sách ngoại hối.

LƯU

giá trị chứ không phải là -Giúp các DN phát triển hơn do cả theo thời gian.

BÁN

phƣơng tiện trao đổi.

-Diễn ra trong thời gian dài
do đó thƣờng gặp rủi ro giá

quá trình chuyển giao công -Rủi ro không thực hiện
nghệ.

HĐ cho các DN.
-Cạn kiệt nguồn nguyên
liệu của DN.

XKHH

-Là hình thức XK HH thƣờng -DN tiết kiệm đƣợc các khoản -Tỷ trọng của hình thức XK

THEO

để gán nợ, đƣợc ký kết theo chi phí nghiên cứu thị trƣờng, này rất nhỏ, chỉ diễn ra đối

NGHỊ

Nghị định thƣ giữa hai Chính đối tác, giao dịch,…

ĐỊNH

phủ.

THƯ

-Chủ yếu dành cho các DNNN

-Tránh đƣợc rủi ro thanh toán.

với những DNNN, giữa hai
nƣớc có quan hệ mật thiết.

Đây là hình thức kinh doanh -Ngƣời XK không cần thâm -Lƣợng hàng XK không
mới, đang đƣợc phát triển rộng nhập thị trƣờng, không tiến hành nhiều, phụ thuộc vào số
XUẤT
KHẨU
TẠI

rãi, hàng hóa không cần vƣợt các thủ tục hải quan, mua bảo lƣợng khách du lịch nƣớc
qua biên giới quốc gia mà hiểm, tiết kiệm chi phí, thanh ngoài.
khách hàng vẫn mua đƣợc.

toán nhanh chóng, thuận tiện.

-Phải có nhiều khu chế xuất

-Hợp tác với các tổ chức du lịch trong nội địa.

CHỖ

để cung ứng SP DV, thu nhiều
ngoại tệ phục vụ cho NK,
khuếch trƣơng hình ảnh DN.

GIA

-Bên nhận gia công nhận -Bên đặt gia công tiết kiệm chi -Thù lao gia công tƣơng đối

CÔNG

nguyên vật liệu hoặc bán thành phí vì lợi dụng nhân công, thấp.

HÀNG

phẩm của bên đặt gia công để nguyên phụ liệu giá rẻ.

XK

-Các DN nhận gia công

chế biến ra thành phẩm giao -Bên nhận gia công giải quyết không phải lúc nào cũng

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

3


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

cho bên đặt gia công và nhận đƣợc công ăn việc làm, học hỏi thu lợi từ việc chuyển giao
thù lao gọi là phí gia công.

kỹ thuật công nghệ trong quá công nghệ và thiết bị, đó có

-Các DN VN thƣờng là bên trình gia công, nhập thiết bị hiện thể là thiết bị “rác” hoặc
nhận gia công.

đại.

công nghệ cũ kỹ lỗi thời.

Là hình thức XK trở ra nƣớc DN có thể thu đƣợc lợi nhuận Đòi hỏi sự nhạy bén tình
TẠM
NHẬP
TÁI
XUẤT

ngoài những HH trƣớc đây đã cao mà không cần phải tổ chức hình thị trƣờng và giá cả, sự
NK, chƣa qua chế biến ở nƣớc SX, đầu tƣ vào nhà xƣởng máy chính xác và chặt chẽ trong
tái xuất, qua HĐ tái xuất bao móc thiết bị, khả năng thu hồi các hoạt động mua bán, các
gồm NK và XK với mục đích vốn cũng nhanh hơn.

DN cần phải có đội ngũ cán

thu về số ngoại tệ lớn hơn số

bộ chuyên môn cao.

ngoại tệ đã bỏ ra ban đầu.

1.1.3 Vai trò của xuất khẩu
Xuất khẩu hàng hóa là hoạt động kinh doanh buôn bán ở phạm vi quốc tế, nó
không phải là hành vi mua bán riêng lẻ mà là cả một hệ thống các quan hệ mua
bán trong một nền thƣơng mại có tổ chức. Xuất khẩu nhằm mục tiêu bán đƣợc sản
phẩm, hàng hóa sản xuất trong nƣớc ra nƣớc ngoài thu ngoại tệ, qua đó đẩy mạnh
phát triển sản xuất hàng hóa, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, từng bƣớc nâng cao đời
sống nhân dân. Vì thế có thể nói xuất khẩu là liều thuốc “an thần” khá tốt cho sự
phát triển còn bấp bênh của nƣớc ta, tuy nhiên nếu liều thuốc này đƣợc dùng
không đúng cách hoặc quá lạm dụng sẽ phải đƣơng đầu với những tác dụng phụ
không mong muốn, đó là phải đối mặt với một hệ thống kinh tế khác từ bên ngoài
mà các doanh nghiệp Việt Nam tham gia xuất khẩu không dễ gì tránh khỏi đƣợc.
Đối với nƣớc ta, nền kinh tế đang bƣớc đầu phát triển và hoàn thiện, cơ sở hạ tầng
còn thấp kém, lạc hậu, cũ kỹ, không đồng bộ, cộng với tình hình gia tăng dân số
đáng báo động thì việc đẩy mạnh XK thu ngoại tệ để cải thiện tình hình là một yêu
cầu bức thiết. Đảng và Nhà nƣớc ta chủ trƣơng phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại
hƣớng mạnh vào XK là một chủ trƣơng hết sức đúng đắn và phù hợp, vì những lợi
ích do xuất khẩu mang lại, bao gồm:
1.1.3.1 Vai trò đối với nền kinh tế Việt Nam
- Hoạt động xuất khẩu tạo nguồn vốn ngoại tệ quan trọng để đảm bảo nhu cầu
nhập khẩu

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

4


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Với tình hình hiện tại thì tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc theo
hƣớng đi đúng đắn là con đƣờng duy nhất để phát triển nền kinh tế, khắc phục tình
trạng nghèo nàn, lạc hậu, đuổi kịp thời đại. Để làm đƣợc điều đó, điều kiện tiên
quyết là phải nhập khẩu máy móc, thiết bị công nghệ hiên đại từ các nƣớc phát
triển đồng thời xây dựng, tu chỉnh cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật cho phù hợp.
Chúng ta cần phải có ngoại tệ để nhập khẩu, nguồn ngoại tệ rất đa dạng, nhƣ liên
doanh với nƣớc ngoài, vay nợ, viện trợ, tài trợ, thu từ hoạt động du lịch, dịch vụ,
xuất khẩu sức lao động…
Trong các nguồn thu ngoại tệ trên, có thể thấy xuất khẩu là nhân tố chiếm tỷ trọng
cao nhất, bởi vay nợ hay liên doanh, đầu tƣ, viện trợ thì cuối cùng bằng mọi cách
chúng ta vẫn phải trả cho chủ thể, còn xuất khẩu nguồn ngoại tệ thu về là của
chúng ta, do chúng ta quyết định và chính thức sở hữu. Một điều đáng chú ý nữa
là cơ hội đầu tƣ và vay nợ từ nƣớc ngoài và các tổ chức quốc tế chỉ thuận lợi khi
các chủ đầu tƣ và ngƣời cho vay thấy đƣợc khả năng xuất khẩu - nguồn vốn duy
nhất để trả nợ - hiện thực.
VD: Khi một doanh nghiệp A tiến hành xuất khẩu sản phẩm X sang Hoa Kỳ,
doanh nghiệp A sẽ thu đƣợc một lƣợng ngoại tệ USD từ tiền thanh toán của nhà
nhập khẩu, A sẽ đổi USD sang VND để trang trải chi phí, phần ngoại tệ còn lại A
dùng để mua máy móc thiết bị phục vụ cho hoạt động tái sản xuất kinh doanh, A
nhập khẩu máy móc từ nƣớc ngoài và thanh toán bằng ngoại tệ. Vì thế, lƣợng
ngoại tệ A thu đƣợc từ xuất khẩu đóng vai trò là nguồn ngoại tệ để A có khả năng
thanh toán cho nhà xuất khẩu khác. Tƣơng tự với quy mô lớn hơn.

Nhƣ vậy, cả về ngắn hạn lẫn dài hạn thì xuất khẩu luôn là dấu hỏi cho nhập khẩu.
Xuất khẩu và nhập khẩu luôn là điều kiện và tiền đề của nhau, xuất khẩu để nhập
khẩu và nhập khẩu để phát triển xuất khẩu.
-

Hoạt động xuất khẩu phát huy tối đa thế mạnh của đất nƣớc

Để xuất khẩu đƣợc, các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu phải lựa chọn đƣợc
những ngành nghề, mặt hàng có tổng chi phí nhỏ hơn giá trị trung bình trên thị
trƣờng thế giới. Đồng thời, họ phải căn cứ vào tình hình thực tế đất nƣớc để lựa

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

5


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

chọn ngành hàng, mặt hàng xuất khẩu khai thác đƣợc các lợi thế tƣơng đối và cả
lợi thế tuyết đối trong nƣớc.
Hoạt động xuất khẩu vừa thúc đẩy khai thác các lợi thế của đất nƣớc vừa làm cho
việc khai thác đó có hiệu quả hơn nhờ thu đƣợc ngoại tệ phục vụ cho việc nhập
khẩu máy móc thiết bị công nghệ hiện đại nâng cao năng suất lao động. Có thể
thấy nƣớc ta là một trong những nƣớc có nguồn lao động dồi dao, giá nhân công
rẻ, nguồn tài nguyên thiên nghiên phong phú và vị trí địa lý đẹp. Đây cũng chính là
những lợi thế để các doanh nghiệp Việt Nam khai thác một cách triệt để, sản xuất
hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu.
VD: Ngành may mặc là ngành cần nhiều nhân công, ƣu thế của Việt Nam là có

nguồn nhân lực dồi dào, giá nhân công rẻ, các doanh nghiệp sẽ thuê nhân công với
giá thấp, do đó giảm đƣợc chi phí lƣơng cho nhân công, giảm giá thành sản phẩm,
nhờ đó hàng may mặc của Việt Nam có khả năng cạnh tranh cao khi xuất khẩu.
- Xuất khẩu góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển
Thành quả của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã dẫn đến sự
chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhƣ là một tất yếu khách quan trong quá trình công
nghiệp hóa phù hợp với xu hƣớng phát triển của kinh tế thế giới. Có hai cách nhìn
nhận về tác động của xuất khẩu đối với sản xuất và chuyển dịch cơ cấu kinh tế:
Thứ nhất, xuất khẩu chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vƣợt quá
nhu cầu nội địa. Trong trƣờng hợp nếu nền kinh tế còn lạc hậu và chậm phát triển
nhƣ nƣớc ta, sản xuất về cơ bản vẫn chƣa đủ tiêu dùng, nếu chỉ thụ đông chờ ở sự
“thừa ra” của sản xuất thì xuất khẩu vẫn cứ nhỏ bé và tăng trƣởng chậm, do đó tình
hình sản xuất và sự thay đổi cơ cấu kinh tế rất chậm chạp.
VD: Khi chúng ta sản xuất đƣợc 10 tấn gạo, nhƣng nhu cầu tiêu dùng của nhân dân
cả nƣớc chỉ khoảng 7 tấn gạo, khi đó thừa 3 tấn gạo chúng ta sẽ đem đi xuất khẩu,
tuy nhiên điều này rất khó có khả năng xảy ra. Vì vây, xuất khẩu theo phƣơng án
này không khả thi và lợi nhuận không nhiều.
Thứ hai, coi thị trƣờng và đặc biệt thị trƣờng quốc tế là hƣớng quan trọng để tổ
chức sản xuất, chính là xuất phát từ nhu cầu của thị trƣờng thế giới để tổ chức sản
xuất.
SVTH: TỪ THỊ THÍCH

6


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

VD: Nhật Bản là nƣớc công nghiệp phát triển, nhƣng họ không có điều kiện thuận

lợi để phát triển nông nghiệp, do đó họ cần nhập khẩu một lƣợng lớn gạo mỗi năm,
đây chính là cái đích để các nhà kinh doanh xuất khẩu hƣớng tới, họ sẽ tăng cƣờng
tập trung sản xuất gạo để xuất khẩu sang Nhật Bản – nơi mà gạo có nhu cầu rất
lớn. Nghĩa là chúng ta xuất khẩu theo nhu cầu của ngƣời tiêu dùng chứ không phải
theo nhu cầu xuất khẩu của chúng ta. Nói một cách đơn giản, chúng ta xuất khẩu vì
ngƣời khác muốn nhập khẩu, chứ không phải mình muốn xuất khẩu là có thể làm
đƣợc.
Những điều tƣơng tự nhƣ vậy có tác động tích cực đến dich chuyển cơ cấu kinh tế,
thúc đẩy sản xuất phát triển.
Hơn nữa, chúng ta cũng biết rằng có 2 xu hƣớng để xuất khẩu: xuất khẩu đa dạng
và xuất khẩu mũi nhọn.
 Xuất khẩu đa dạng là có mặt hàng nào xuất khẩu đƣợc thì cứ đẩy mạnh xuất
khẩu nhằm thu đƣợc nhiều ngoại tệ nhất, nhƣng với mỗi mặt hàng thì lại nhỏ bé về
quy mô, chất lƣợng thấp vì không đƣợc tập trung đầu tƣ, do đó xuất khẩu không
hiệu quả.
 Xuất khẩu mũi nhọn là tuân theo quy luật lợi thế so sánh của David Ricardo, tức
là tập trung vào sản xuất và xuất khẩu những mặt hàng mà mình có điều kiện nhất,
có lợi thế so sánh hay chính là việc thực hiện chuyên môn hóa và phân công lao
động quốc tế.
Kết hợp hƣớng xuất khẩu thứ hai, đó là nhắm vào nhu cầu của thị trƣờng quốc tế
và xuất khẩu mũi nhọn, chúng ta có thể thấy xuất khẩu có tác dụng nhƣ đầu của
một con tàu, tuy nhỏ bé nhƣng nó có động cơ, do đó nó có thể kéo cả đoàn tàu tiến
lên, đồng thời kết hợp xuất khẩu đa dạng để tăng thu ngoại tệ.
Khi xuất khẩu mũi nhọn đem lại hiệu quả cao thì các doanh nghiệp sẽ tập trung
đầu tƣ để phát triển ngành hàng đó dẫn đến phát triển các ngành hàng có liên quan.
VD: Khi ngành xuất khẩu gạo phát triển sẽ làm cho ngành hóa chất phát triển vì
sản xuất thuốc trừ sâu, phân bón cung cấp cho việc trồng lúa.

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

7


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Hơn nữa, xuất khẩu các ngành hàng mũi nhọn còn làm thay đổi cơ cấu các ngành
sản xuất trong nền kinh tế vì cơ cấu một nền kinh tế chính là số lƣợng các ngành
sản xuất và tỉ trọng của chúng so với tổng thể.
VD: Khi có lợi thế trong xuất khẩu nông lâm thủy sản, các mặt hàng này sẽ phân
phối lại sản lƣợng của ngành nông nghiệp, làm cho cơ cấu của mỗi chuyên ngành
nông – lâm – ngƣ khác nhau, đó chính là một tác động của xuất khẩu.
Mặt khác, thông qua xuất khẩu, hàng hóa của chúng ta sẽ tham gia vào thị trƣờng
cạnh tranh khốc liệt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tổ chức lại sản xuất, hình thành
cơ cấu sản xuất luôn thích nghi đƣợc với thị trƣờng quốc tế, nâng cao chất lƣợng
sản phẩm, giảm chi phí để có thể tồn tại và phát triển lâu dài.
VD: Cụ thể nhƣ sản phẩm chế biến từ gỗ, khi xuất khẩu qua các thị trƣờng nhƣ
Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nga,…, chúng ta cần phải cải tiến, nâng cao chất lƣợng sản
phẩm để có thể cạnh tranh với các nƣớc có trình độ khoa học kỹ thuật cao hơn
trong hoạt động sản xuất sản phẩm chế biến từ gỗ nhƣ Ấn Độ, Thái Lan,
Malaysia,…
Nhƣ vậy, toàn bộ các tác động trên làm cơ cấu nền kinh tế chuyển biến theo hƣớng
tích cực hơn, do đó thúc đẩy sản xuất phát triển, phù hợp với mục tiêu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nƣớc nhờ vào xuất khẩu.
- Hoạt động xuất khẩu tạo công ăn việc làm, tăng thêm thu nhập và nâng cao mức
sống
Về ngắn hạn, để tập trung phát triển các ngành hàng xuất khẩu thì phải cần nhiều
lao động, còn để xuất khẩu có hiệu quả thì phải tận dụng đƣợc lợi thế lao động
nhiều, giá rẻ ở nƣớc ta. Chính vì thế, chúng ta chủ trƣơng đẩy mạnh xuất khẩu các

ngành hàng cần nhiều lao động nhƣ may mặc, gia công, giày dép, cà phê, cao su,
gỗ chế biến, thủ công mĩ nghệ, … Bên cạnh đó, xuất khẩu còn tạo ra nguồn vốn để
nhập khẩu những vật phẩm tiêu dùng thiết yếu giúp tái sản xuất ra sức lao động,
đồng thời đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng phong phú của nhân dân. Mặc dù
chúng ta có thể tự sản xuất giày dép, tuy nhiên mức sống ngày càng cao đòi hỏi
cần có lƣợng giày dép phong phú với nhiều mẫu mã hơn, lúc này buộc các doanh

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

8


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

nghiệp phải xuất khẩu để tạo nguồn vốn mua lại hàng xuất khẩu của các nƣớc khác
về phân phối cho thị trƣờng trong nƣớc để đáp ứng nhu cầu của ngƣời tiêu dùng.
Tham gia vào hoạt động xuất khẩu không chỉ đơn thuần đem hàng hóa đến với bạn
bè thế giới, góp phần vào việc mở rộng khả năng tiêu dùng của nhân loại mà còn
mang bản sắc của dân tộc mình giới thiệu cho thế giới.
Ngày nay, Việt Nam chúng ta đang trên đà phát triển, do đó xuất khẩu đóng vai trò
quan trọng để giải quyết công ăn việc làm cho nhân dân, vì xuất khẩu sẽ đẩy mạnh
sản xuất.
VD: Khi một doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chế biến từ gỗ, họ sẽ
cần nhiều nhân công để hoàn thành trong thời gian nhanh nhất. Do đó, lực lƣợng
lao động không có công ăn việc làm từ các vùng quê sẽ tới xí nghiệp, nhà máy chế
biến của doanh nghiệp đó để làm việc. Nhƣ vậy, doanh nghiệp đã góp phần giải
quyết việc làm cho ngƣời lao động. Hơn nữa, khi đã có công việc ổn định, họ
không có thời gian chơi bời lêu lổng, giảm đƣợc tệ nạn xã hội, đồng thời có lƣơng

phụ giúp gia đình trang trải cho cuộc sống hằng ngày. Nhƣ vậy, cuộc sống sẽ ngày
càng đƣợc nâng cao, cải thiện.
- Hoạt động xuất khẩu giúp nâng cao uy tín nƣớc ta trên trƣờng thế giới, mở rộng
kinh tế đối ngoại
Hoạt động xuất khẩu đem lại ngoại tệ, góp phần làm cân bằng cán cân thanh toán,
là một trong bốn điều kiện đánh giá nền kinh tế của một nƣớc. Hơn nữa, xuất khẩu
tăng trƣởng giúp tăng xuất siêu, tăng tích lũy ngoại tệ, đảm bảo khả năng thanh
toán với đối tác, tăng uy tín của doanh nghiệp Việt Nam với các đối tác nƣớc
ngoài. Đối với khách hàng, quan trọng nhất là giữ chữ tín, vì thế việc đảm bảo
nguồn cung ngoại tệ cho việc thanh toán phụ thuộc thuộc rất lớn vào hoạt động
xuất khẩu. Thông qua xuất khẩu, hàng hóa Việt Nam đƣợc bày bán trên thị trƣờng
thế giới, khuếch trƣơng đƣợc tiếng vang và sự hiểu biết.
VD: Trƣớc thời kỳ mở cửa 1986, nƣớc ta còn duy trì hình thái bao cấp quan liêu tự
cung tự cấp với sản phẩm làm ra phục vụ nhân dân trong nƣớc. Nhƣng từ khi mở
cửa, chúng ta bắt đầu xuất khẩu và mở rộng hoạt động xuất nhập khẩu với các
nƣớc trên thế giới với phƣơng châm “tất cả đều là đối tác”. Chính điều này đã giúp
SVTH: TỪ THỊ THÍCH

9


GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

cho quan hệ kinh tế đối ngoại của Việt Nam ngày càng đƣợc mở rộng và củng cố.
Hơn nữa, khi xuất khẩu các mặt hàng chất lƣợng tốt, đối tác sẽ ngày càng tin tƣởng
hơn vào Việt Nam, tiêu biểu là các mặt hàng nông lâm thủy sản với sản lƣợng xuất
khẩu hàng năm rất lớn.
1.1.3.2 Vai trò đối với doanh nghiệp Việt Nam

Dƣới góc độ vĩ mô của một nền kinh tế, hoạt động xuất khẩu đem lại những lợi ích
vô cùng to lớn đối với mỗi doanh nghiệp.
Trƣớc tiên hoạt động xuất khẩu tạo tiền đề vốn (chủ yếu là ngoại tệ) cho doanh
nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu bởi vì hoạt động này ảnh hƣởng tích cực tới xu
thế phát triển theo hƣớng công nghiệp hóa tổng thể nền kinh tế. Mỗi doanh nghiệp
là một tế bào sống trong tổng thể ấy nên cũng chịu tác động dƣơng trƣớc hiệu quả
kinh doanh đột biến mà nguyên nhân là những khoản lợi nhuận khổng lồ đƣợc đem
đến bởi những hợp đồng xuất khẩu qui mô lớn từ đó tạo tiền đề về vốn cho doanh
nghiệp.
Khi đã có điều kiện về vốn, doanh nghiệp có thể nhập khẩu máy móc thiết bị kĩ
thuật, xây dựng mở rộng cơ sở hạ tầng, … đem đến khả năng mở rộng qui mô sản
xuất dẫn đến một loạt các tác động tích cực sẽ xảy ra. Doanh nghiệp sẽ có lợi thế
về qui mô – chi phí bình quân cho sản xuất sẽ giảm dần khi qui mô sản xuất tăng
lên nghĩa là giá thành sản phẩm sẽ giảm, chất lƣợng mẫu mã sản phẩm đƣợc cải
thiện và nâng cao, kế tiếp là hiệu quả tích cực –doanh nghiệp nâng cao đƣợc khả
năng cạnh tranh, và mục tiêu cuối cùng của doanh nghiệp đã đạt đƣợc – lợi nhuận
của doanh nghiệp tăng lên chƣa từng thấy.
Bên cạnh đó khi tham gia vào hoạt động kinh doanh xuất khẩu doanh nghiệp sẽ
học hỏi đƣợc rất nhiều từ đối tác nƣớc ngoài nhƣ các cơ hội nâng cao nghiệp vụ
kinh doanh, các phƣơng thức tổ chức quản lý. Đồng thời trong môi trƣờng kinh
doanh quốc tế, mọi chuyện không đơn giản nhƣ kinh doanh nội địa, tính rủi ro của
môi trƣờng kinh doanh rất cao nếu các doanh nghiệp không tìm cách tự hoàn thiện
tri thức cũng nhƣ sự hiểu biết của mình thì doanh nghiệp sẽ bị động và gặp rủi ro.
Nắm bắt khoa học công nghệ cũng là một nhân tố khiến cho doanh nghiệp tìm
cách thúc đẩy hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của mình, đồng thời, doanh

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

10

GVHD: THS. HÀ ĐỨC SƠN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

nghiệp chủ động chuẩn bị cho mình đội ngũ chuyên viên quan hệ quốc tế tốt, kỹ
thuật nghiệp vụ ngoại thƣơng đầy đủ để lôi kéo khách hàng.
1.1.4 Nội dung hoạt động kinh doanh xuất khẩu của doanh nghiệp
Hoạt động kinh doanh xuất khẩu của một doanh nghiệp đi theo một quá trình yêu
cầu sự chính xác với thời gian ngắn và chi phí thấp nhất.
1.1.4.1 Nghiên cứu thị trƣờng
Nghiên cứu thị trƣờng là quá trình thu thập, xử lý các thông tin nhằm giúp ngƣời
xuất khẩu ra quyết định đúng đắn, đồng thời hoạch định chính sách marketing phù
hợp để tránh rủi ro. Trong bƣớc này, nhà quản trị tập trung nghiên cứu mô hình
PEST: Chính trị (political) – Kinh tế (Economic) – Văn hóa-Xã hội (SocialCultural) – Khoa học công nghệ kỹ thuật (Technological). Mô hình này phải đƣợc
nghiên cứu kỹ cả trong nƣớc và ngoài nƣớc để thấy rõ ƣu nhƣợc điểm của từng
yếu tố, cuối cùng nhà quản trị phải tóm tắt đƣợc:
Nghiên cứu thị rường rong nước
 Nghiên cứu xem doanh nghiệp mình có lợi thế nào để phát huy với điều kiện
hiện tại trong nƣớc
 Nghiên cứu tình hình tiêu thụ sản phẩm đó trong nƣớc để xác định liệu đã chọn
đúng mặt hàng xuất khẩu hay chƣa và biết đƣợc những ảnh hƣởng của tiêu dùng
trong nƣớc đến sản phẩm xuất khẩu.
Nghiên cứu thị rường ngoài nước
 Phải nắm vững thị trƣờng nƣớc ngoài nhƣ dung lƣợng thị trƣờng, tập quán, thị
hiếu tiêu dùng, các kênh tiêu thụ, sự biến động về giá cả, hệ thống pháp luật điều
chỉnh thƣơng mại.
 Nhận biết đƣợc vị trí của hàng hóa xuất khẩu trên thị trƣờng nƣớc ngoài cũng
nhƣ nhu cầu của khách hàng và loại hàng xuất khẩu đó
 Lựa chọn khách hàng phù hợp

Có rất nhiều phƣơng pháp nghiên cứu và tiếp cận thị trƣờng thông qua báo đài,
Internet, các cơ quan xúc tiến thƣơng mại, tƣ vấn, hội chợ, triển lãm, …

SVTH: TỪ THỊ THÍCH

11