SKKN biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh bậc tiểu học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC CÁC
TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO HỌC SINH BẬC TIỂU
HỌC

Người thực hiện: Lê Thị Tú
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường tiểu học Điện Biên 2
SKKN lĩnh vực (môn): Công tác Đội

THANH HOÁ NĂM 2018


1. Mở Đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:
Trò chơi dân gian Việt Nam là kho tàng đời sống tinh thần vô cùng phong
phú. Các trò chơi dân gian thường mang tính tập thể, tính cộng đồng, tinh thần
đoàn kết trong nhân dân nói chung, trong các hoạt động của thanh thiếu nhi nói
riêng. Các trò chơi này đã thu hút được sự háo hức của trẻ em khi chơi, cùng sự
quan tâm của người lớn. Các trò chơi dân gian thường đơn giản, không cầu kỳ,
tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm, dễ làm, chủ
yếu lấy từ trong tự nhiên.
Trò chơi dân gian ra đời và gắn liền cùng môi trường sống vốn rất gần gũi
với thiên nhiên và con người Việt Nam, tác động không nhỏ đến sự phát triển cả
về thể chất, tâm hồn và trí tuệ của các em. Cuộc sống đối với trẻ em không thể
thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là một trò chơi của trẻ

con mà nó chứa đựng cả một nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản
sắc. Trò chơi dân gian không chỉ nâng cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển
khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình
yêu gia đình, quê hương, đất nước... Ngược dòng thời gian với những người đã
từng học tập ở thập kỉ 80 trở về trước. Những trò chơi như u tù, kéo co, thả diều,
đánh chuyền, nhảy dây …. Kí ức tuổi thơ còn đọng lại trong ta là sự sảng khoái,
hả hê khi thắng cuộc trò chơi kéo co, sung sướng đến tê người khi cánh diều no
gió, bay bổng của trò chơi thả diều, là sự ú tim hồi hộp của trò chơi trốn tìm. Có
lẽ những kỉ niệm thời thơ ấu gắn liền với những trò chơi hấp dẫn lôi cuốn của trẻ
thơ.Tiếc rằng những trò chơi hồn nhiên ấy, đang dần mai một, ngày càng bị lãng
quên. Ngày nay trước sự bùng nổ của công nghệ số. Trong quá trình công nghiệp
hóa - hiện đại hóa, quá trình đô thị hóa và sự phát triển như vũ bão của công
nghệ thông tin, những trò chơi dân gian trở nên xa lạ đối với trẻ thơ. Thay vào
đó, là những trò chơi điện tử mang tính bạo lực, nguy hiểm. Các hàng trò chơi
điện tử mọc lên nhan nhản từ miền ngược đến miền xuôi mà khách hàng ở đây
chủ yếu là các em nhỏ ở lứa tuổi tiểu học. Lời cảnh báo của chúng ta những
người làm công tác giáo dục :“Hãy ngăn chặn các trò chơi vô bổ, bằng việc phát
huy tốt trò chơi dân gian - một di sản văn hóa quý báu của dân tộc”. Hưởng ứng
phong trào:“ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”của Bộ Giáo
dục và Đào tạo phát động trong đó có nội dung đưa trò chơi dân gian vào trường
học. Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian thực sự có hiệu
quả, lôi cuốn và hấp dẫn được các em tham gia là một bài toán khó với các giáo
viên.
Là một giáo viên Tổng phụ trách Đội, tôi luôn trăn trở và tìm ra “Biện
pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học”
để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.

1

1.2.Mục đích nghiên cứu
Dựa trên nghiên cứu về lý luận và thực tiễn về trò chơi dân gian trong nhà
trường tiểu học, đề tài đề xuất những giải pháp phù hợp để đưa trò chơi dân gian
vào các hoạt động vui chơi của học sinh tiểu học, trên cơ sở đó từng bước nâng
cao chất lượng hoạt động vui chơi của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục tiểu học.
1.3.Đối tượng nghiên cứu
Gải pháp đưa trò chơi dân gian vào nhà trường tiếu học.
1.4.Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp xây dựng cơ sở lí thuyết.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê, phân tích số liệu, xử lí số liệu.
2. Nội Dung
2.1. Cơ sở lí luận:
Trong xã hội xưa, trò chơi dân gian chiếm vị trí quan trọng trong không
gian giải trí của cả người lớn lẫn trẻ nhỏ. Thông qua hoạt động của nguời lớn,
trẻ nhỏ thường học bằng cách bắt chước, và cứ như vậy, các trò chơi dân gian
được lưu truyền qua các thế hệ. Chính nhờ những trò chơi đơn giản nhưng thú vị
đó mà trẻ em xưa được giáo dục nh©n cách và phát triển thể chất.
Bên cạnh đó, các trò chơi dân gian cũng là môi trường rèn luyện kỹ năng
sống của trẻ. Chỉ khi chơi các trò chơi tập thể, tinh thÇn đoàn kết của các em
mới được phát huy và giúp các em biết cách yêu thương, sẻ chia.
Như vậy, trò chơi dân gian có khả năng giúp trẻ em phát triển toàn diện cả
về thể chất lẫn tâm hồn, trong học tập cũng như trong cuộc sống. Có được
khoảng thời gian vui chơi thoải mái sẽ giúp các em học tập thêm sôi nổi, hào
hứng. Sân chơi lành mạnh còn có vai trò phát huy những năng khiếu tự nhiên
hay những phẩm chÊt tốt ở trẻ và hạn chế được những tính cách không tốt.
Nhận thức được vai trò giáo dục trẻ th«ng qua các trò chơi dân gian đang
được tái hiện trong cuộc sống hiện đại, trong những năm gần đây, nhiều trường
Tiểu học đã bắt đầu hướng dẫn học sinh chơi các trò chơi truyền thống như một

phần nội dung giáo dục trong nhà trường. Giáo dục sẽ trang bị cho thế hệ trẻ
một hệ thống giá trị, năng lực và khả năng phù hợp với sự phát triển của một xã
hội hiện đại đồng thời đảm bảo phát huy những giá trị truyền thống của người
Việt Nam. Vấn đề giáo dục năng lực, phẩm chất đạo đức của con người mới, đặc
biệt là nét văn hoá mang bản sắc dân tộc cho thế hệ trẻ trong xu thế phát triển
toàn cầu hiện nay là vô cùng quan trọng, cần thiết đồng thời là sứ mạng của sự
nghiệp giáo dục và đào tạo nước nhà.

2


Luật giáo dục được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam
khoá XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14/06/2005 quy định mục tiêu giáo dục
Tiểu học là:
“Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu
cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và
các kĩ năng cơ bản, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội
chủ nghĩa, bước đầu xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho
học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”.
Để thực hiện được mục tiêu trên, yếu tố giáo viên, học sinh,...có ý nghĩa
quan trọng quyết định trong việc hoàn thành mục tiêu giáo dục. Vì vậy trong
năm qua với cương vị là giáo viên Tổng phụ trách Đội của trường, tôi rất chú
trọng đến công tác tổ chức “các hoạt động ngoài giờ lên lớp” và xem đó là một
trong những hoạt động chuyên môn. Kết quả khích lệ học sinh hăng hái tham
gia, các em đã nhanh nhẹn, hoạt bát hơn trong học tập, năng nổ hơn trong hoạt
động xã hội, vui vẻ ham học góp phần đưa chất lượng giáo dục toàn diện năm
sau cao hơn năm trước, không khí học tập của học sinh toàn trường thân thiện,
tích cực. Chính vì thế mà tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm về nội dung
“Biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh
Tiểu học - Trường Tiểu học Điện Biên 2 thành phố Thanh Hóa”

2.2. Thực trạng hiện nay của việc tổ chức các trò chơi dân gian trong nhà
trường
2.2.1. Thực trạng chung:
Từ thực tế cho thấy không ít trường học còn gặp nhiều lúng túng trong
việc đưa trò chơi dân gian vào nhà trường do những khó khăn như: cơ sở vật
chất chưa được đầu tư đúng mức, thời gian tổ chức các trò chơi ít, cách thức tổ
chức các trò chơi, chơi như thế nào để vừa vui tươi lành mạnh vừa đảm bảo an
toàn cho học sinh. Trong khi nhiều học sinh hiện nay, nhất là ở các trường trong
thành phố, việc tiếp cận với các trò chơi dân gian, bản thân nhiều giáo viên còn
bỡ ngỡ trước các trò chơi dân gian. Vì vậy, việc tổ chức các trò chơi dân gian
cho học sinh còn mang tính hình thức, đối phó, chưa có chất lượng, còn hời hợt,
chưa có sự đổi mới dẫn đến chất lượng giáo dục đạt kết quả chưa cao.

2.2.2. Thực trạng công tác tổ chức các trò chơi dân gian ở trường Tiểu học

Điện Biên 2 hiện nay.
Công tác tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh của trường Tiểu học
Điện Biên 2 cũng như thực trạng chung là nó đã được quan tâm nhưng chưa đúng
mức. Nhà trường chưa xây dựng cụ thể trong mỗi năm học, việc tổ chức các trò
chơi dân gian chủ yếu là vào các tiết quy định (4 tiết/ tháng) hoặc các ngày lễ lớn
trong năm. Bên cạnh đó cơ sở vật chất phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động giáo
dục còn thiếu nhiều như: Thiết bị tổ chức, kinh phí tổ chức, không gian, thời gian…
Đội ngũ giáo viên chưa nhiệt tình, năng lực tổ chức các hoạt động trò chơi.
a. Về phía giáo viên:
- Từ trước đến nay giáo viên Tổng phụ trách Đội chỉ làm công tác kiêm
nhiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu cho nên chủ yếu chỉ tổ chức theo kinh
nghiệm là chính, cho học sinh chơi các trò chơi tự do là chủ yếu, các trò chơi
3

thường khô khan, gò ép, lặp đi lặp lại nhiều lần, không theo chủ đề,… nên dễ
gây nhàm chán.
- Giáo viên chưa thật sự tạo môi trường nhằm kích thích học sinh hứng
thú vui chơi, chưa nắm được nội dung các trò chơi dân gian.
b. Về phía cha mẹ học sinh:
Nhiều bậc cha mẹ học sinh quan niệm trò chơi dân gian không mang lại
lợi ích gì cho con họ, chỉ làm các em mệt mỏi, không muốn học văn hóa. Họ có
tâm lý muốn con học hành đỗ đạt cao mà không quan tâm đến việc cho các em
các trò chơi dân gian để giúp tăng cường sức khỏe, thể chất, phát triển trí tuệ của
trẻ em, phát huy sáng kiến, năng khiếu thẩm mỹ… cần thiết cho hiện tại và cả
tương lai sau này.
c. Về phía học sinh:
- Đa số các em còn rụt rè, thiếu tự tin, kĩ năng làm việc theo nhóm còn
hạn chế, khả năng ứng xử trước các tình huống không linh hoạt.
Thực tế hiện nay, do áp lực học tập, nhiều học sinh phải thay đổi nếp sinh
hoạt gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của các em.
d. Về cơ sở vật chất của nhà trường:
Nhìn chung cở sở vật chất của nhà trường hiện nay tương đối đầy đủ,
khuôn viên nhà trường thoáng mát, vệ sinh sạch sẽ, có đủ các phòng học chức
năng, phòng hiệu bộ, phòng y tế học đường được trang bị tủ thuốc, … Tuy
nhiên, do kinh phí hạn hẹp nên chưa thể thường xuyên tổ chức các hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp nói chung và tổ chức các trò chơi dân gian nói riêng.
Khảo sát tại lớp đầu năm:

Khối
lớp

Tổng

Ham thích

Hiểu biết

số
học
sinh

trò chơi
dân gian

về trò chơi
dân gian

1
2
3

46
45
48

TS
27
25
30

4

42

21

5

43

30

Tổng

224

133

Mạnh dạn,
tự tin khi
tham gia
trò chơi
TS %
10
21.7
21
46.6
21
43.8

%
TS %
58.7 30
65.2

55.6 20
44.4
27
56.3
62.5
26
61.9 25
59.5
50.0
25
58.1 30
69.8
69.8
59.4 128 57.1
107 47.8

Thể hiện
tinh thần
đoàn kết
TS %
25 54.3
25 55.6
24
50
25

59.5

22

51.1

121 54

Sáng tạo
trong khi
chơi trò
chơi
TS
%
2
4.3
5
11.1
1
20.8
0
1
40.5
7
1
53.3
6
50
22.3

Nhìn vào bảng khảo sát trên ta thấy, học sinh ham thích trò chơi dân gian
chiếm tỉ lệ chưa cao. Đặc biết là sự mạnh dạn, tự tin khi tham gia trò chơi, thể
hiện tinh thần đoàn kết và sáng tạo trong khi chơi trò chơi đạt tỉ lệ quá thấp. Vậy
làm thế nào để các em ham thích trò chơi dân gian, hiểu biết về trò chơi dân

4


gian, mạnh dạn, tự tin khi tham gia trò chơi, thể hiện tinh thần đoàn kết và sáng
tạo trong khi chơi.
2.3. Các biện pháp tổ chức thực hiện:
Xuất pháp từ thực tế trên, trong quá trình tổ chức các trò chơi dân gian
cho học sinh, bản thân tôi đã suy nghĩ, tìm tòi để đưa“Biện pháp nâng cao hiệu
quả tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh Tiểu học - trường Tiểu học
Điện Biên 2 Thành phố Thanh Hóa” để nâng cao chất lượng giáo dục ngoài
giờ lên lớp nói chung và tổ chức các trò chơi dân gian nói riêng trong trường
nhằm hoàn thành mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh.
Cụ thể: Bám sát các công văn chỉ đạo của ngành giáo dục, hội đồng Đội các cấp
và các công văn có liên quan đến giáo dục ngoài giờ lên lớp để xây dựng kế
hoạch và tổ chức các hoạt động cho học sinh.
Biện pháp 1: Chủ động phối với ban giám hiệu nhà trường xây dựng kế
hoạch tố chức các trò chơi dân gian trong nhà trường.
- Phối hợp với Ban giám hiệu nhà trường thành lập Ban chỉ đạo hoạt động
Giáo dục ngoài giờ lên lớp và tổ chức các trò chơi dân gian.
- Xây dựng đội ngũ anh chị phụ trách là giáo viên chủ nhiệm vững mạnh.
- Xây dựng phong trào luyện tập các trò chơi dân gian trong học sinh.
- Phối hợp với các ban ngành, đoàn thể ở địa phương, hội cha mẹ học sinh
cùng chăm lo công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp nói chung và các trò chơi dân
gian nói riêng.
- Tăng cường tổ chức cho học sinh hoạt động nhiều hình thức khác nhau,
tăng cường giao tiếp thầy - trò kết hợp mở rộng giao tiếp trò - trò;
- Tổ chức các hội thi, từ đó chọn ra những em xuất sắc để tuyên dương, khen
thưởng và nêu gương cho học sinh học tập và thêm yêu thích các trò chơi dân
gian.

- Tham mưu với ban giám hiệu xây dựng nguồn kinh phí phục vụ cho hoạt
động tổ chức các trò chơi dân gian.
Biện pháp 2: Tìm hiểu và sưu tầm các trò chơi dân gian phù hợp để phổ biến
và hướng dẫn Giáo viên và học sinh.
Các trò chơi dân gian của Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng nhưng
không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế để tìm hiểu và sưu tầm
các trò chơi giân gian tôi đã tìm qua sách báo, tài liệu, các kênh truyền hình, hệ
thống Internet, thu thập các trò chơi từ thực tế qua ông cha để lại, có ghi chép
cẩn thận để làm tài liệu khi cần sử dụng …tôi đã lựa chọn cho học sinh chơi các
trò chơi có luật chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Bên cạnh đó, trong
trường Tiểu học lại có sự phân chia học sinh theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại
có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì thế,
các trò chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp với từng độ tuổi.
Cụ thể như sau:
+ Với học sinh lớp 1, lớp 2, lớp3 ( từ 6 đến 8 tuổi ): khả năng chú ý nhận
thức của các em còn đơn giản hơn so với lớp 4, lớp 5. Vì vậy tôi đã chọn các trò
chơi như: Nu na nu nống, chi chi chành chành, mèo đuổi chuột, cờ vua…

5


+ Với học sinh lớp 4, lớp5 ( từ 9 đến 10 tuổi ): khả năng chú ý có chủ
định và nhận thức của trẻ đã cao hơn rất nhiều so với lứa tuổi trước. Vì thế, các
em có thể chơi được các trò chơi dài hơn và khó hơn, tôi đã lựa chọn các trò
chơi như: Ô ăn quan, Trốn tìm, Trồng nụ, trồng hoa, Chơi chuyền, …
Biện pháp 3: Hướng dẫn giáo viên tìm hiểu và tổ chức các trò chơi dân gian
cho học sinh.
- Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của trò chơi dân gian trong nhà trường,
ảnh hưởng của trò chơi dân gian đối với sức khoẻ của học sinh.
- Đẩy mạnh việc cải tiến phương pháp tổ chức phù hợp với đặc điểm tâm,

sinh lý học sinh.
- Tích cực tự học tập, nghiên cứu các tài liệu nghiệp vụ tại tổ, trường.
- Tăng cường nghiên cứu, trao đổi, thảo luận trong nhóm, tổ chuyên môn và
vận dụng giải quyết từng vấn đề theo yêu cầu của nội dung trò chơi cần triển
khai giáo dục.
- Khi tổ chức một trò giáo viên phải phổ biến đến học sinh là trò chơi được
diễn ra ở đâu, dịp nào và chơi như thế nào…
Ví dụ: Trò chơi: Kéo co (Dành cho học sinh khối 4,5)
- Thời gian: 9h ngày 26/3/2018
- Địa điểm: Sân trường
- Số lượng người chơi: Hai đội mỗi đội 10 em
- Hình thức thi: Hai đội sẽ cầm một sợi dây thật chắc, có dãi đỏ buộc ở giữa
để phân cách hai đội, có vạch cấm hai bên cho hai đội, khi có hiệu lệnh còi hai
đội dùng sức kéo khi giải khăn sang bên vạch đội nào thì đội đó thắng cuộc.
Biện pháp 4: Quan tâm đến công tác chuẩn bị trước khi tổ chức cho học sinh
tham gia vào các trò chơi dân gian.
a. Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi cho các trò chơi dân gian:
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vô cùng đa dạng và
phong phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi
của từng trò chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi
tương ứng mà thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành được.
Ví dụ tổ chức trò chơi: “ Ô ăn quan” đòi hỏi phải có 50 viên đá ( sỏi) nhỏ và hai
vật cứng to hơn…. Hay như trò chơi “ Nhảy dây” cũng không thể được tổ chức
nếu không có dây nhảy đơn hoặc nhảy tập thể…Chính vì vậy, trước khi tổ chức
cho học sinh chơi một trò chơi dân gian nào đó, giáo viên cần tìm hiểu kỹ lưỡng
về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có đồ dùng đồ chơi phục vụ
cho trò chơi để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cho trò chơi. b.
Dạy trẻ đọc thuộc lời ca ( đối với những trò chơi có lời đồng dao):
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian ở một số trò chơi đó là khi
chơi phải vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó

khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng dao
nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
Ví dụ khi tổ chức chơi trò chơi: “Nu na nu nống” thì trước khi chơi phải
dạy cho học sinh thuộc lời đồng dao:
Nu na nu nống
Con cóc nhảy ra

6


Cái cóng nằm
Ông già ú ụ
trong
Bà mụ thổi xôi
Cái ong nằm ngoài Nhà tôi nấu chè
Củ khoai chấm mật Tè he chân rụt
Bụt ngồi bụt khóc
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian
trước. Khi các em đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho các em chơi các trò
chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, các em chơi rất hứng thú và tích cực
tham gia chơi.
c. Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi:
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi và không gian chơi
khác nhau. Có những trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số
lượng người tham gia chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải tổ chức ở ngoài sân
trường như: “Kéo co”; “Rồng rắn lên mây”; “Thả đỉa ba ba”; “Trồng nụ trồng
hoa”…
Nhưng lại cũng có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm như:
“ Chơi chuyền”; “ Ô ăn quan”; “ Chơi cờ” thì các em có thể tổ chức chơi ở

trong các tiết hoạt động tập thể…
Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của
từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ
chơi.
Biện pháp 5: Tổ chức các trò chơi dân gian thông qua các hoạt động ngoài
giờ lên lớp
Chất lượng các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được nâng cao sẽ giúp
học sinh:
- Mở rộng, củng cố kiến thức, tạo cơ sở để nhớ lâu và biết vận dụng vào
cuộc sống.
- Giáo dục đạo đức, tác phong, tình cảm, ý thức tổ chức kỷ luật, rèn kĩ
năng sống.
- Rèn luyện, nâng cao thể lực.
- Xây dựng và phát triển năng lực cảm thụ thẩm mỹ, mong muốn đưa cái
đẹp vào cuộc sống
- Xây dựng ý thức, thói quen lao động tốt.
Vì vậy Giáo cần viên tích cực đổi mới phương pháp tổ chức các hoạt
động, tập trung vào các phương pháp phát huy tính tích cực, tự giác luyện tập
của học sinh, phù hợp với sức khoẻ của học sinh và đảm bảo an toàn góp phần
vào thực hiện giáo dục toàn diện học sinh.
Lồng ghép trò chơi dân gian vào hoạt động GDNGLL theo quy định 4 tiết/
tháng Theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGD ĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng
Bộ GD&ĐT
- Các tiết học giáo dục ngoài giờ lên lớp trên mỗi lớp là hình thức tổ chức cơ
bản, bắt buộc đối với mọi học sinh giúp các em nắm được kỹ năng, kỹ xảo của

7


các hoạt động nói chung và các hoạt động trò chơi nói riêng. Qua nội dung chơi

giúp các em cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần.
- Nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy nội dung các trò chơi dân gian vào các
tháng theo từng chủ điểm.
Ví dụ: Ngày 1/3, tuần 24, tiết 4, lớp 5A6
Nội dung tổ chức trò chơi dân gian kéo co
Cách tổ chức chơi: + Nêu được tên trò chơi
+ Mục đích yêu cầu của trò chơi
+ Hình thức chơi
+ Luật chơi, cách chơi
+ Tổ chức chơi
+ Nhận xét – đánh giá
- Tổ chức nhiều trò chơi thông qua các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp cho tất cả các khối lớp.
Là một giáo viên Tổng phụ trách Đội, người chịu trách nhiệm chính trong
việc hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng như tổ
chức các trò chơi dân gian cho học sinh, tôi đã phân các trò chơi dân gian thành
bốn nhóm chính:
Nhóm 1: Nhóm trò chơi vận động giúp phát triển sức khỏe thể chất như: Kéo
co, chồng nụ chồng hoa, mèo đuổi chuột, nhảy dây, Rồng rắn lên mây...
Trò chơi: Mèo đuổi chuột
Tác dụng của trò chơi Mèo đuổi chuột rèn luyện tính nhanh nhẹn, linh hoạt.

Học sinh khối 4 đang chơi trong tiết hoạt động NGLL

8


Nhóm 2: Nhóm trò chơi học tập tập cho trẻ em cách quan sát, tính toán như: các
loại cờ, ô ăn quan, đánh chuyền,...
Trò chơi: Ô ăn quan

Trò chơi này nhằm giáo dục cho học sinh tính sáng tạo, cách thức tính
toán, qua trò chơi tạo nên sự đoàn kết, gần gủi trong học sinh.

Học sinh vui chơi tại nhà đa năng của trường.
Trò chơi “ Rồng rắn lên mây”
Rồng rắn lên mây là trò chơi dân gian khá phổ biến cho lứa tuổi thiếu nhi,
trò chơi gắn với đồng dao nhằm rèn luyện sự nhanh nhẹn, khéo léo, phát huy
tinh thần đoàn kết, tôn trọng kỷ luật và khả năng đối đáp.

9


HS lớp 5 đang chơi trong tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp
Trò chơi : Đánh chuyền
Trò chơi rèn luyện tính nhanh nhẹn, khéo léo của tay kết hợp tay và mắt.

Các bạn học sinh nữ đang chơi trong giờ ra chơi
Nhóm 3: Nhóm trò chơi tạo sự đoàn kết.
Trò chơi: Nu na nu nống

10


Trò chơi: kéo co

Học sinh lớp 4 đang thi nhau kéo co.
Nhóm 4: Trò chơi bịt mắt bắt dê.
11

Trò chơi thể hiện sự nhanh nhẹn, giúp các em phát triển thính giác.

Biện pháp 7: Tổ chức trò chơi dân gian thông qua hội thi.
Là Tổng phụ trách đội tôi đã tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường và
lập kế hoạch tổ chức hội thi cho hiệu trưởng nhà trường duyệt nhằm ôn lại
truyền thống sinh hoạt văn hóa dân gian, góp phần tạo sân chơi bổ ích, an toàn,
lành mạnh cho các em học sinh, giúp các em có cơ hội được vui chơi, giao lưu,
học hỏi lẫn nhau.
- Việc tổ chức hội thi đảm bảo an toàn, tiết kiệm, phù hợp với điều kiện thực tế
của nhà trường.
VD:Tổ chức hội thi nhân dịp các ngày lễ lớn như chào mừng ngày thành lập
Đoàn 26/3...
+ Chuẩn bị nội dung cụ thể: Khối 4,5.Trò chơi “Kéo co”
Khối 1,2,3. Trò chơi “Em làm cô tấm”
+ Địa điểm: Sân trường(Trước sự chứng kiến của Giáo viên, học sinh, Phụ
huynh...)
+ Ban giám khảo: Bí thư chi Đoàn - TPT Đội - Hội phụ huynh
+ Kinh Phí cho hội thi : Lấy từ nguồn quỹ, vân động các ban ngành...
+ Tổng kết đánh giá - trao giải thưởng - Rút kinh nghiệm sau hội thi.
Qua hội thi nhằm tạo phong trào, không khí phấn khởi trong nhà trường
giúp các em học sinh gần nhau hơn, hòa đồng hơn và thêm yêu quý và gìn giữ
các trò chơi dân gian.
Ngoài ra Giáo viên nên phát động thêm các cuộc thi tìm hiểu thêm các
trò chơi dân gian ở địa phương, tổ chức thi ở các lớp về sự hiểu biết các trò chơi
qua đó Tổng phụ trách đội tổng hợp các loại trò chơi trình ban giám hiệu duyệt
và lưu giữ để có nhiều trò chơi phổ biến đến các thế hệ học sinh .
- Sự thi đua trong khi chơi giúp trẻ thực sự học được cách ứng xử trong quá
trình phát triển nhân cách. Dụng cụ để chơi cũng rất dễ tìm và chủ yếu từ các vật
12

liệu tự nhiên. Đây là điều kiện để trẻ gắn bó môi trường tự nhiên, giúp các em
sớm làm quen với các mối quan hệ tương tác giữa các thành tố thiên nhiên và
khi hiểu hơn, các em sẽ yêu quý và dễ hình thành trách nhiệm với môi trường
sau này.
2.4. Kết quả:
Qua việc áp dụng một số kinh nghiệm của bản thân vào việc tổ chức các trò
chơi dân gian cho học sinh của trường, tôi đã thu được nhiều kết quả tốt.
Cụ thể :

Khối
lớp

Tổng
số

Ham thích
trò chơi

Hiểu biết
về trò chơi

học
sinh

dân gian

dân gian

TS

%

TS

%

Mạnh dạn,
tự tin khi

tham gia
trò chơi
TS
%

Thể hiện
tinh thần
đoàn kết
TS

Sáng tạo
trong khi

chơi trò
chơi
TS
%

%
10

1
46
44 95.7 44 95.7 40 86.9 46
0
25 54.3
2
45
45
45 10
43 95.6 42 93.3
100
0
30 66.6
3
48
48
48 10
48 100 48 100
100
0
25 52.1
4
42
42
42 10
42 100 42 100
100
0
30 71.4
5

43
43
43 10
43 100 43 100
100
0
20 46.5
Tổng 224 220
98.2 219
97.7 218
97.3 224 100 130
58.1
Nhìn vào bảng khảo kết quả trên ta thấy, phần đa số học sinh đã ham thích
trò chơi dân gian, hiểu biết về trò chơi dân gian, đặc biết là sự mạnh dạn, tự tin
khi tham gia trò chơi, thể hiện tinh thần đoàn kết tỉ lệ đạt được rất cao ( từ
93,3% – 100%), chỉ còn kết quả sáng tạo trong khi chơi trò chơi đạt tỉ lệ chưa
cao so với các mặt khác, song vẫn cao hơn rất nhiều so với đầu năm học.
Trong thực tế từ nhiều năm qua, giờ giải lao học sinh chỉ hay chơi tự do
như chạy nhảy đuổi nhau, có khi lại nghịch đất, hoặc chơi trò chơi thường khô
khan, gò ép, lặp đi lặp lại nhiều lần không theo chủ đề nên dễ gây nhàm chán.
Do đó giáo viên phải thường xuyên thay đổi các trò chơi, đặc biệt là giáo viên
Tổng phụ trách Đội mặc dù đã lên kế hoạch trò chơi cụ thể từng tháng. Tuy
nhiên giáo viên có thể thay đổi trò chơi để phù hợp với điều kiện thời tiết, sân
bãi….
3. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
3.1. Kết luận:
Trò chơi dân gian giúp cho các em rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở nên
nhanh nhẹn hoạt bát, tạo sự hoà đồng, thân thiện, đoàn kết và yêu thiên nhiên...
Những phút vui chơi thoải mái, lành mạnh sẽ giúp các em thêm hào hứng để học
tập và sống hồn nhiên hơn. Hơn nữa, việc vui chơi lành mạnh còn tạo ra nhiều

đức tính tốt đẹp, hạn chế những tật xấu, đồng thời rèn luyện thể chất và tâm hồn
các em theo chiều hướng tốt hơn.
13


Để văn hóa truyền thống thấm dần vào tâm hồn trẻ em, không có cách nào
hay hơn là áp dụng trò chơi dân gian vào trường học. Sự kết hợp giữa các trò
chơi dân gian sẽ giúp các em trau dồi thêm kiến thức về lịch sử, văn hóa dân
gian dân tộc…
Đối với học sinh đặc biệt là học sinh Tiểu học, trò chơi dân gian là một
trong những yếu tố hình thành nên bản sắc văn hoá dân tộc, là nguồn sữa nuôi
dưỡng thế giới tinh thần, là nhịp cầu nối tâm thức các em với mọi bài học về
cuộc sống xã hội bởi vì nó có sức hấp dẫn, lôi cuốn mạnh mẽ nhất đối với các
em. Tổ chức cho các em chơi các trò chơi dân gian là phương tiện giúp các em
phát triển tình cảm, đạo đức, tình đoàn kết, mở rộng nhận thức, tình yêu thiên
nhiên, yêu quê hương đất nước, qua đó góp phần giáo dục các em về truyền
thống văn hoá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
3.2. Những đề xuất:
a. Về phía Phòng GD&ĐT
- Cần tổ chức chuyên đề đưa trò chơi dân gian vào trường học để tất cả
các giáo viên mạnh dạn áp dụng.
- Cần quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư cơ sở vật chất nhằm phục vụ
cho việc tổ chức trò chơi dân gian trong trường học.
b. Về phía nhà trường:
Nên tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm hàng
tháng trong đó có lồng ghép các trò chơi dân gian cho học sinh.
c. Về phía giáo viên:
- Khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ giáo viên cần tìm hiểu kỹ cách
chơi, luật chơi và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành trò chơi.
- Cần phải tổ chức cho các em các trò chơi dân gian để phát triển ở trẻ

tinh thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm
của mình với bạn khác.
- Cần linh hoạt sáng tạo và biết tận dụng mọi cơ hội để tổ chức các trò
chơi dân gian cho các em.
Trên đây là “Biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức các trò chơi dân gian
cho học sinh Tiểu học- trường Tiểu học Điện Biên 2”. Rất mong nhận được sự
góp ý, bổ sung của đồng nghiệp.

XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 26 tháng 3 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Người viết
(ký, ghi rõ họ tên)

14


Lê Thị Tú

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Bộ sưu tập 100 trò chơi dân gian. Tác giả: Đặng Thanh Nghị.
2- Chỉ thị 04 của BGD – ĐT về việc phát động phong trào thi đua “ xây
dựng trường học thân thiện – học sinh tích cực”.
3- Bộ sưu tập 100 trò chơi dân gian. Tác giả: Nguyễn Hùng.
4- Cẩm nang 100 trò chơi dân gian (Nhà xuất bản kim Đồng).

15


MỤC LỤC
1.PHẦN MỞ ĐẦU

Trang
1

1.1.Lý do chọn đề tài

1

1.2. Mục đích nghiên cứu

2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

2

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

2.1. Cơ sở lý luận của sang kiến kinh nghiệm

2

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiếm kinh nghiệm

3

2.3. Các biện pháp tổ chức thực hiện

4

2.4. Hiệu quả của sang kiến kinh nghiệm

13

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

13
16


17