SKKN 2019 NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MÔN BÓNG CHUYỀN CHO HỌC SINH THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI
TRƯỜNG THPT SỐ 1 SA PA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH
TRƯỜNG THPT SỐ 1 SA PA HỌC TỐT
MÔN BÓNG CHUYỀN

Lĩnh vực/ môn: Thể dục
Tên tác giả: Nguyễn Minh Hiền
Giáo viên môn: Thể dục
Chức vụ: Chủ tịch công đoàn

Năm học: 2019 – 2020


THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
––––––––––––––––––
1. Tên đề tài: Những giải pháp giúp học sinh trường THPT số 1 Sa Pa học tốt
môn Bóng chuyền
2. Lĩnh vực áp dụng: Thể dục thể thao trong trường THPT
3. Tác giả
Họ và tên: Nguyễn Minh Hiền
Giới tính: Nam
Ngày tháng năm sinh: 02/8/1975
Trình độ chuyên môn: Đại học TDTT
Chức vụ: CTCĐ
Đơn vị: Trường THPT số 1 Sa Pa
Điện thoại: 0978786486
E-mail:

MỤC LỤC
Trang
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ……………………………………………………. 1
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN…………………………………………………………. 1
III. CƠ SỞ THỰC TIỄN……………………………………………………… 2
IV. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI…………………………………………………3
V.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU…………………………………………..3
VII. PHẠM VI NGHIÊN CỨU………………………………………………..3
VIII.TỔ CHỨC THỰC HIỆN…………………………………………… …...4
IX. HIỆU QUẢ ĐỀ TÀI……………………………………………………….9
X. ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ…………………………………………………..10
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………11


I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, môn bóng chuyền là một môn thể thao rất được ưa thích ở
trường THPT vì môn bóng chuyền có những kỹ thuật rất đơn giảng và dễ tập
trong đó bao gồm những kỹ thuật như : chuyền bóng thấp tay, chuyền bóng cao
tay, chắn bóng, phát bóng cao tay và phát bóng thấp tay. Vì vây, đòi hỏi người
chơi phải vận động cả toàn thân như tay, chân và di chuyển một cách hợp lý và
kip thời. Bóng chuyền là môn thể thao mà đòi hỏi người tập luyện và người chơi
có được một sức khỏe bền bỉ, khéo léo và nhanh nhẹn.
Tập luyện bóng chuyền còn mang tính đồng đội với sự phối hợp hành
động khi thực hiện các chiến thuật tạo vẻ đẹp và sức lôi cuốn người xem. Điều
đó chứng tỏ bóng chuyền là môn thể thao có sức hấp dẫn với quần chúng ở các
lứa tuổi, đối tượng, ngành nghề khác nhau và đội ngũ người tập bóng chuyền
ngày càng phát triển lớn mạnh.
Vì thế, bóng chuyền ngày nay được áp dụng rộng rãi cho những người

yêu thích môn bóng chuyển có thể tập luyện và thi đấu.
Đối với trường THPT hiện nay thì Hội Khỏe Phù Đổng được tổ chức 4
năm một lần trong đó có môn bóng chuyền giúp cho các em cọ sát và giao lưu
học hỏi lẫn nhau ngoài ra, còn giúp các em nâng cao trình độ môn bóng chuyền.
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Trải qua nhiều năm giảng dạy môn thể dục trong nhà trường, qua nhiều
năm quan sát và theo dõi các em học sinh tập luyện các môn thể thao theo
chương trình giáo dục phổ thông, bản thân tôi nhận thấy rằng học sinh rất hăng
say và có hứng thú với các môn bóng như bóng đá; bóng chuyền và bóng bàn,
không những học sinh nam mà cả học sinh nữ. Từ sự đánh giá sức hút của cacs
môn bóng như vậy tôi đã bắt đầu đi vào nghiên cứu và tìm tòi hướng phát triển
các môn bóng sao cho phù hợp với đối tượng học sinh và đặc thù địa phương.

1


Từ những suy nghĩ đó tôi đã chọn môn Bóng chuyền để làm đề tài nghiên
cứu từ đó đưa gia các giải pháp củng cố và nâng cao kỹ thuật và thành tích cho
đội tuyển bóng chuyền của trường THPT số 1 Sa Pa.
III. CƠ SỞ LÝ THỰC TIỄN
Sự phối hợp hoạt động trong môn bóng chuyền rất đa dạng, phức tạp.
Bóng chuyền là môn tập thể nên tính phối hợp về chiến thuật cao đòi hỏi người
chơi phải có óc quan sát, có tinh thần đồng đội cao để có thể phát huy hết khả
năng của mình. Để nâng cao thành tích và hoàn thiện kĩ thuật, thể lực người tập
phải dựa trên sự tập luyện kiên trì, tốn nhiều thời gian và công sức nên đòi hỏi
người tập phải có một tinh thần tốt.
Tập luyện và thi đấu bóng chuyền là quá trình rèn luyện, bồi dưỡng con
người phát triển toàn diện về phẩm chất tâm lý, ý chí, tinh thần tập thể, tính kiên
trì, dũng cảm. Sự đa dạng của các kỹ năng, kỹ xảo vận động và hành động thi
đấu khác nhau không chỉ về cường độ dùng sức mà cả về cấu trúc phối hợp sẽ

tạo điều kiện phát triển các tố chất thể lực của con người như: Sức nhanh, sức
mạnh, sức bền, mềm dẻo và tính khéo léo trong những động tác phối hợp hài
hoà.
Tập luyện và thi đấu bóng chuyền ảnh hưởng tích cực tới sự phát triển
cho người tập lòng dũng cảm, tính kiên định, tính quyết đoán, tính sáng tạo và
kỷ luật. Người tập biết hành động tập thể, thường xuyên hợp tác và giúp đỡ lẫn
nhau, điều đó sẽ góp phần giáo dục ý thức trách nhiệm tập thể, tình cảm bạn bè,
tính tập thể ... cho người tập.
Để học sinh có thành tích tốt trong học tập thì người giáo viên giảng dạy
trong một tiết học, một nội dung môn học phải thể hiện được ba mục đích cho
người tập đó là thành thục về kĩ năng động tác, đảm bảo khối lượng vận động
trong tiết học và nâng cao được thành tích vận động.
Muốn đạt được mục đích như đã nêu trên thì đòi hỏi người giáo viên phải
biết tổ chức giảng dạy để học sinh nắm được kĩ thuật động tác, tổ chức tập luyện
2


nghỉ ngơi tích cực, tăng cường khối lượng vận động hợp lí để thúc đẩy các em
say mê tập luyện. Đối với học sinh bậc THPT các em đang trong thời kì phát
triển của cơ thể, đòi hỏi phải vận động nhiều. Vì vậy, việc tập luyện thường
xuyên, đều đặn hợp lí, tích cực, khoa học ở lứa tuổi này dễ đem lại thành tích
cao.
Bóng chuyền là nội dung thi đấu tập thể ngoài những dụng cụ cần thiết
như: lưới, bóng….còn đòi hỏi phải có một sân tập đủ kích thước và khoảng
trống cần thiết cho học sinh tập luyện hoặc khởi động. Tuy nhiên, hiện nay đa số
các trường THPT trên địa bàn tỉnh việc có một sân tập đủ chuẩn cho học sinh tập
luyện là rất ít. Vì vậy, giáo viên đứng lớp phải biết vận dụng điều kiện thực tế tại
đơn vị để giảng dạy sao cho phù hợp nhất, giúp học sinh nắm vững kỹ thuật và
đảm bảo quá trình tập luyện đạt hiệu quả cao nhất.
Với nhiều năm công tác tại trường THPT bản thân tôi đã rút ra được một

số kinh nghiệm giảng dạy môn bóng chuyền mà tôi đã thực hiện tại trường, nay
tôi xin phép được thực hiện đề tài “ NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH
TRƯỜNG THPT SỐ 1 SA PA HỌC TỐT MÔN BÓNG CHUYỀN ”
IV. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI
Từ những giải pháp tôi đưa ra đã giúp đội tuyển hăng say luyện tập hơn,
tập luyện tự giác tích cực và chủ động trong các hoạt động.
Các em đã tự xây dựng hệ thống các tổ hợp bài tập để tự tổ chức tập
luyện. Kỹ thuật động tác và thành tích được nâng lên rõ dệt.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Trong đề tài tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp thuyết trình
Phương pháp đối sử cá biệt
Phương pháp tập luyện tích cực
Phương pháp phân tích
Phương pháp tổ chức hoạt động nhóm
3


III.TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
1. Đối tượng, phạm vi thực hiện :
-

Đội tuyển bóng chuyền nam và nữ chuẩn bị cho tham gia thi HKPĐ cấp
tỉnh năm 2020.
Phạm vi thực hiện: cấp đội tuyển của trường THPT số 1 Sa Pa.

2. Công việc cụ thể :
Giải pháp 1:
Tôi tổ chức chia đội tuyển ra thành bốn đội có cả nam và nữ sẽ thi đấu
một hiệp 25 điểm và loại trực tiếp.

Cách chơi: một đội 6 học sinh nam đứng ở sáu vị trí trên sân thi đấu khi bắt đầu
thi đấu mỗi bên chỉ được chạm ba lần và không chạm liên tục khi vận động viên
đó có bóng, đưa bóng qua lưới vào sân đối phương thì thắng điểm, thi đấu cho
tới khi đội nào thắng 25 điểm trước thì đội đó dành thắng chung cuộc (chú ý
không xoay cầu).
Bốn đội thi đấu loại trực tiếp vào vòng chung kết .
Tương tự thực hiện với đội nữ cùng thi đấu chọn ra đội thắng chung cuộc.
Giải pháp 2:
Qua quan sát các em thi đấu bóng chuyền lần thứ nhất tôi thấy các em học
sinh còn trở ngại về khâu đập bóng, hầu như các em chưa xác định được điểm
rơi của bóng trên lưới nên khi bóng rơi xuống lưới hầu hết các em toàn dùng kỹ
thuật chuyền bóng thấp tay hay chuyền bóng cao tay đưa bóng qua lưới qua sân
đối phương thì làm giảm đi một pha bóng mà pha bóng đó có thể ghi được điểm
cho đội mình. Vì thế, tôi nghĩ ra các cách sau đây để giúp các em có thể đập
bóng trên lưới qua sân đối phương một cách dễ dàng nhằm tạo ra sự hứng thú
trong quá trình thi đấu của học sinh đó và cũng giúp cho trận đấu được thu hút
và hấp dẫn hơn.
Cách thứ nhất:
4


Tôi treo một quả bóng trên cao trước mặt sau đó tôi cho từng em vào đà
bật nhảy đập bóng trên không bằng tay thuận từ từ tôi nâng cao quả bóng lên
nhằm tạo vào đà mà các em đã học để thực hiện đập bóng .
Tổ chức:
Tôi chia lớp ra thành 4 tổ, mỗi tổ một quả bóng được treo sẵn và lần lượt
các em tập. Đầu tiên các em xếp thành một hàng theo thứ tự bật tại chổ để đập
bóng sau đó các em thực hiện tiếp theo một hoặc hai và ba bước vào đà để đập
bóng trên không.
Sau khi các em đã có cảm giác đập bóng trên không hoàn thiện thì tôi đưa

ra cách tập thứ hai.
Cách thứ hai:
Khi các em đã có cảm giác vào đà đập bóng trên không lúc này tôi không
treo quả bóng trên không nữa mà tôi yêu cầu từng em cầm quả bóng tiến lại gần
lưới và tung bóng lên trên cao qua mặt lưới lúc này người tung sẽ tự quan sát
điểm rơi của quả bóng để bật lên đúng lúc và dùng tay thuận đập bóng qua lưới
vào bên kia sân, khi thực hiện xong các em tự đi lượm bóng và di chuyển về
phía sau để chuẩn bị tới lượt. Khi học sinh nào đã hoàn thiện thì tự mình thực
hiện tung bóng để thực hiện các bước vào đà để đập bóng mạnh và có uy lực
hơn.
Cách thứ ba:
Từng em cầm quả bóng xếp thành một hàng dọc đối diện lưới để tung
bóng cho chuyền hai người chuyền hai đoán bóng và chuyền bóng lên cao trên
lưới về phía trước người tung bóng đoán quả bóng rơi thực hiện các bước vào đà
để bật lên đập bóng qua lưới vào bên kia sân. Khi thực hiện xong chạy đi lượm
bóng và di chuyển trở về hàng để chuẩn bị tiếp theo.
Tương tự tôi cũng chia làm 4 tổ và cử ra tổ trưởng chuyền bóng trước
cho các tổ viên tự tập luyện cho hết hàng sau đó đổi người chuyền cho tổ trưởng
tập luyện.
5


3. Thời gian thực hiện :
Thời gian bắt đầu
-

Tháng 10/2019 căn cứ vào chọn lựa đội tuyển và kết quả đội tuyển đạt
được tại HKPĐ cấp huyện tháng 10 năm 2019 và cá nhân lên kế hoạch thực
hiện sáng kiến kinh nghiệm.

Thời gian kết thúc : tháng 3 năm 2020
4. Những điều kiện cần thiết trong giảng dạy môn bóng chuyền
Do đặc thù bộ môn và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường mà tôi xây
dựng lên những điều kiện cần thiết để có thể hướng dẫn và huấn luyện cho đội
tuyển một cách tốt nhất.
a. Chuẩn bị sân bãi, dụng cụ.
Điều đầu tiên và không thể thiếu trong giảng dạy thể dục thể thao đó là
dụng cụ và sân bãi, trong môn bóng chuyền cũng vậy ngoài việc có sân bóng và
bóng tập giáo viên cần chú ý hơn độ an toàn của sân bãi và dụng cụ như : sân tập
phải phẳng không có đá và vật nhọn, không có chướng ngại vật xung quanh sân
b. Chuẩn bị giáo án giảng dạy.
Để có một giờ dạy đạt hiệu quả thì người giáo viên phải soạn một giáo án
giảng dạy cụ thể, phải đầu tư suy nghĩ chuẩn bị tốt cho bài soạn theo hướng tích
cực, chủ động, phải thể hiện rõ nội dung bài học, lượng vận động, thời gian từng
nội dung, lồng ghép những nội dung gì vào bài học cho hợp lí, đưa trò chơi nào,
bài tập bổ trợ nào để nâng cao kỹ năng vận động, hình thành động tác góp phần
nâng cao thành tích...
c . Chuẩn bị cho giờ trên lớp.
Đảm bảo giảng dạy đủ nội dung của phân phối chương trình trong một tiết
dạy.
Bố trí hợp lí từng nội dung trong bài học sao cho phù hợp với lượng vận
động của học sinh theo nguyên tắc tăng tiến, tuần tự.
6


Tăng lượng vận động phù hợp, số lần lặp lại nhiều lần, giáo viên năng
động tích cực chủ động hướng dẫn học sinh tập luyện, sửa sai, sử dụng các hình
thức trò chơi ,thi đấu để giờ học không đơn điệu, tẻ nhạt, tạo được sự ganh đua
trong học tập, hạn chế tối đa thời gian chết.
Theo tôi giáo viên cần sử dụng phương pháp phân nhóm quay vòng vào

các giáo án để tạo sự linh hoạt cho bài giảng.
d. Thực hiện đánh giá kiểm tra thường xuyên.
Việc kiểm tra đánh giá thường xuyên giúp học sinh phấn đấu tập luyện,
cũng thông qua đó giáo viên nắm được và điều chỉnh phương pháp giảng dạy
cho phù hợp với từng nhóm học sinh, xác định học sinh còn yếu điểm nào để
điều chỉnh.
Ngoài ra, các phần thực hành thì kiểm tra theo nhóm, tùy theo trình độ
của nhóm giáo viên có thể yêu cầu nội dung thực hành, tuy nhiên cần tập trung
vào một số nội dung sau
+ Luyện tập các bài tập bỗ trợ : Động tác đệm, chuyền không bóng, các
bước di chuyển..
+ Luyện tập động tác đệm, chuyền không qua lưới, đệm chuyền và phát
bóng qua lưới.
e. Cho các bài tập về nhà.
- Mỗi tuần học sinh chỉ được học 02 tiết. Với thời gian đó cho dù giáo viên sử
dụng phương pháp tích cực thì cũng khó nâng cao được thành tích của học sinh
nên giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh tập luyện ở nhà với sự hướng dẫn rõ
ràng về cách thức tập luyện cũng như dụng cụ hỗ trợ để học sinh tập luyện một
cách có hiệu quả các bài tập về nhà.
f. Tổ chức thi đấu và trò chơi
Đối với học sinh việc giảng dạy thuần túy sẽ không gây hứng thú trong
tập luyện, để khắc phục điều đó giáo viên chỉ cần kích thích bằng việc trong mỗi
buổi học chuẩn bị 01 trò chơi nhỏ để tạo không khí sôi nổi. Ngoài ra, còn tổ
7


chức thi đấu trong nhóm với nhau để tạo sự ganh đua và cố gắng nâng cao thành
tích.
Giáo viên có thể sử dụng hình thức thi đấu vào cuối giờ học, cuối một nội
dung học để thông qua đó đánh giá kết quả học tập của học sinh, phải luôn đôn

đốc học sinh tập luyện trong và ngoài giờ, luôn động viên khích lệ kịp thời để
các em tự tin phấn đấu đạt thành tích cao.
5. Quá trình thực hiện :
Từ cơ sở trên tôi sẽ vận dụng một cách thực tế vào giảng dạy với những
nội dung cơ bản sau :
a. Mục đích – yêu cầu:
-

Nhằm hình thành kỹ năng động tác đệm bóng, chuyền bóng, phát bóng....
Luyện tập và thi đấu thường xuyên.

-

Phát hiện những học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng thi đấu Hội Khỏe
Phù Đổng Cấp Tỉnh.

-

Yêu cầu học sinh tích cực tập luyện, nắm vững kiến thức bài học, lắng
nghe và thực hiện đủ bài tập được giao.

b. Phương pháp giảng dạy.
-

Giáo viên phân tích, giảng giải kết hợp làm mẫu động tác, dùng tranh ảnh,
hình vẽ để minh họa.

-

Có thể sử dụng phương pháp lần lượt, lặp lại và sử dụng trò chơi – thi

đấu.

-

Theo phân phối chương trình trong một tiết học có lồng ghép các môn
khác vào nên giáo viên có thể kết hợp để rèn luyện cho học sinh.

-

Giáo viên phải giám sát việc tập luyện, đồng thời sử dụng cán sự lớp để
quản lý nhóm và quản lý lượng vận động.

c. Chuẩn bị của giáo viên: Sân bóng, bóng tập, đồng hồ bấm giây, còi…
Cần chú ý để tập luyện được môn bóng chuyền đòi hỏi phải trang bị dụng
cụ cho đầy đủ, đặc biệt là bóng tập. Đảm bảo ít nhất là 4 học sinh có 1 quả bóng
8


thì mới đảm bảo tập luyện tốt và học sinh mới tiến bộ. Muốn có bóng tập ngoài
việc bóng do nhà trường cấp (thường số lượng ít) giáo viên cần huy động bóng
tập từ các lớp học thể dục, mỗi lớp từ 1 đến 2 bóng, giáo viên gom bóng lại để
sử dụng cho các lớp, kết thúc môn học sẽ trả lại cho từng lớp.
IV. HIỆU QUẢ ĐỀ TÀI:
Với những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã áp dụng thông qua giờ dạy
trong những năm qua đã đem lại kết quả cao trong việc rèn luyện kỹ thuật thể
lực, sức khỏe và nâng cao thành tích ở bộ môn bóng chuyền, đặc biệt là áp dụng
thi đấu cho đội tuyển của trường của trường luôn luôn đem lại hiệu quả cao
trong học tập. Sau đây là kết quả thống kê của các đợt thi đấu giữa các tổ đối
với môn thể thao tự chọn bóng chuyền trong thời gian qua :
Từ kết quả qua hai lần thi đấu giữa nam và nữ cho thấy các đội có trình độ

kỹ thuật tương đối đồng đều và trận đấu diễn ra rất gây cấn, tất cả đều nắm chắc
được luật thi đấu bóng chuyền.
Việc vận dụng đề tài “NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH THPT
TRƯỜNG SỐ 1 SA PA HỌC TỐT MÔN BÓNG CHUYỀN ” mà bản thân
tôi tiến hành thực hiện trong thời gian qua không những nâng cao được chất
lượng giảng dạy cho môn bóng chuyền mà còn nâng cao được tố chất vận động,
rèn luyện thể lực cho học sinh thông qua giờ học thể dục. Đây cũng chính là
đòn bẩy để thúc đẩy các hoạt động TDTT của nhà trường ngày càng đạt kết quả
tốt. Hiện nay trường đã thành lập được câu lạc bộ bóng chuyền và hoạt động
hàng tuần, tạo được sân chơi lành mạnh cho học sinh.
Việc vận dụng đề tài này vào giảng dạy, tôi nhận thấy rằng đây là việc làm
thiết thực phù hợp với chương trình đổi mới theo hướng tích cực hóa cho người
học hiện nay, đồng thời giúp cho người học chủ động chống thói quen tập luyện
thụ động, phát huy tính năng động sáng tạo đúng với phương pháp dạy học
“Phát huy tính tích cực học tập của học sinh”.

9


Nói tóm lại, hoạt động TDTT là một bộ phận không thể tách rời với việc
học các bộ môn văn hóa khác. Vì vậy, việc tập luyện phải thường xuyên liên tục
là hết sức cần thiết, vừa rèn luyện thân thể, vừa tăng cường sức khỏe, giáo dục
nhân cách đạo đức lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn hóa, tinh
thần cho mọi người. Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân đã tích lũy
được trong quá trình giảng dạy, mặc dù có nhiều cố gắng trong việc tổng hợp và
áp dụng nhưng vẫn còn là những ý kiến mang tính chủ quan. Vì vậy, khi xem xét
đề tài này mong các bạn đồng nghiệp và quý thầy cô góp ý để đề tài hoàn thiện
hơn.
Đề tài vẫn trong quá trình triển khai và áp dụng đến hết tháng 3 năm
2020.

V. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Đề tài này mang tính hiệu quả cao đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo
dục thể chất hiện nay theo tôi có thể áp dụng nhân rộng ra cho toàn trường.
Đề nghị tăng cường đầu tư về cơ sở vật chất cho môn bóng chuyền và
hàng năm nên có các giải đấu để thúc đẩy phong trào, tạo điều kiện giao lưu học
hỏi lẫn nhau.

VI .TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Giáo trình bóng chuyền ĐH thể dục thể thao I
Nhà xuất bản thể dục thể thao năm 2000

2.

Giáo trình lý luận và phương pháp Thể dục thể thao.
Đại học thể dục thể thao II - Dương Thế Hiển năm 2002.

3.

Cơ sở lý luận và phương pháp đào tạo VĐV
PGS.PTS Nguyễn Toán – nhà xuất bản TDTT năm 1998

4.

Sách giáo viên thể dục lớp 11,12.
10


11

12