Tứ thánh bất tử là ai lý do gì để người việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng ý nghĩa

Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

LỜI MỞ ĐẦU
Trong những truyền thuyết liên quan tới tín ngưỡng thờ phụng đã
đi vào sâu trong tâm khảm của người Việt Nam thì “ Tứ bất tử” được coi
là một tín ngưỡng đặc biệt. Đặc biệt trong cách người Việt Nam ta chọn
trong rất nhiều những vị Thánh để được bộ Tứ như hiện tại, đặc biệt
trong cách người Việt Nam yêu mến họ, tôn sùng họ. Vậy vì đâu mà
chúng ta lại coi họ- “Tứ bất tử”, là một trong những điều đặc biệt nhất
trong những điều đặc biệt? Sau đây, nhóm chúng em xin trình bày về
những điều đã làm nên sự đặc biệt đó của “Tứ bất tử”.

1|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

NỘI DUNG
“Tứ bất tử” là một huyền thoại về việc nhân dân ta tôn vinh và thờ
phụng “bốn vị thánh không bao giờ chết” (Tứ bất tử) : Thánh Tản Viên,
Thánh Gióng, Thánh Chử Đồng Tử và Thánh mẫu Liễu Hạnh. Các vị
thánh thần mà dân gian tôn sùng thì rất nhiều nhưng chỉ có bốn vị được
đặt riêng ra, liệt vào hạng “siêu thánh”. Khi nghiên cứu kĩ về mọi
phương diện, chúng ta sẽ tìm được những căn nguyên vừa sâu xa vừa
độc đáo và giàu chất văn hóa sử thi của truyền thống dân tộc được lưu
truyền bao đời nay trong dã sử.

2|Page

Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

1. Số Bốn.
Trước hết, nói về con số bốn (tứ). Trong tư duy của người Việt, con số
này mang tính ước lệ và có ý nghĩa rất lớn. Tứ (bốn) là một hằng số
được dùng để khái quát về một phạm trù nào đó; ví dụ: Tứ trấn, An Nam
tứ đại tài, Tràng An tứ hổ, Sơn Tây tứ quý... Con số bốn trong dân gian
từ xưa cũng đã có nhiều ý nghĩa mang tính triết lí như: “bốn phương tám
hướng, tứ trụ triều đình, tứ tuyệt...”. Có thể thấy rằng, mọi cơ cấu giá trị
vật chất và tinh thần nhiều khi được bắt đầu bằng “bộ tứ”. Chẳng vậy mà
thiên nhiên tuần hoàn theo quy luật bốn mùa “xuân – hạ - thu - đông”,
đời người theo vòng “sinh – lão – bệnh – tử”, trời đất có bốn phương
“đông – tây – nam – bắc”... Và cũng chẳng ngẫu nhiên, quan niệm thẩm
mỹ của người Á Đông trong văn thơ trung đại nói nhiều tới các hình ảnh
ước lệ như “tùng – cúc – trúc - mai” để miêu tả thiên nhiên, “ngư – tiều
– canh – mục” để thể hiện cái chí của người quân tử, “long – ly – quy –
phượng” khi nhắc tới tứ linh...
Tứ thánh được người xưa chọn cũng đã thể hiện được những nét tâm
linh của con người, ở Thánh Tản Viên biểu hiện được ước vọng chiến
thắng thiên tai lũ lụt; Thánh Gióng kết tinh ý chí chống giặc ngoại xâm,
còn Thánh Chử Đồng Tử tượng trưng cho tình yêu và Thánh Bà Chúa
Liễu biểu hiện cho cuộc sống phồn vinh về tinh thần.
Qua đây ta có thể thấy rằng việc chọn lấy bốn trong toàn thể một tập
hợp là chọn lấy những gì tiêu biểu nhất độc đáo nhất; số bốn luôn gợi sự
cân bằng, chắc chắn và khó chuyển rời. Có lẽ nhân dân ta chọn tứ bất tử
cũng là vì ý nghĩa đó
2. Tứ Thánh bất tử.
Theo các nhà nghiên cứu ( Trần Ngọc Thêm 2000), Thánh Tản

Viên được coi là vị thánh được nhắc tới đầu tiên. Có lẽ đây là vị thánh
liên quan tới truyền thuyết về việc bảo tồn, giữ gìn đất nước trong cuộc
3|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

đấu tranh đối chọi với thiên nhiên và với giặc ngoại xâm của dân tộc.
Truyện kể về xung đột mang màu sắc “tình ái” giữa hai vị thần tượng
trưng cho hai thế lực đối chọi nhau: Thuỷ Tinh (Thần Nước), là sức
mạnh tự nhiên, biểu hiện của thiên tai lũ lụt, bão tố … mà hàng năm
nhân dân ta phải gánh chịu, nhất là cư dân lưu vực đồng bằng sông Hồng
(mà Thăng Long là vùng chịu ảnh hưởng khá nặng nề). Còn Sơn Tinh
(Thần Núi), còn gọi là Thánh Tản Viên, đại diện cho sức mạnh vật chất,
ý chí, sự thông minh, lòng quả cảm và sự đoàn kết toàn dân, đã chống
chọi kiên cường và chống chọi thành công với sức huỷ diệt tàn phá của
mọi thiên tai địch hoạ.
Trong tâm thức dân gian của người Việt, Tản Viên là vị thánh biểu đạt
cho những khả năng to lớn và vĩnh viễn của cộng đồng trong lao động
sáng tạo ra nguồn của cải vô tận và trong chiến đấu chống thiên tai (lũ
lụt) để bảo vệ cuộc sống chung.
Tuy nhiên, đã có hai quan niệm và cách giải thích nguồn gốc của vị
Thánh này.
Các học giả thời phong kiến cho Tản Viên là “hạo khí anh linh của
trời đất sinh ra” ,hoặc cho “Tản Viên là 1 trong 50 người con của Lạc
Long Quân, Âu Cơ theo cha xuống biển ” . Chàng “từ biển đi vào, qua
cửa Thần Phù, ngược sông Hồng đến Long Đỗ (Hà Nội), Trấn Trạch, rồi
ngược sông Lô, đến Phúc Lộc giang”. Từ đấy, “nhìn thấy núi Tản Viên
cao vời, xinh đẹp, lại thêm phía dưới dân chúng thuần phác, thái bình”,

nên chàng “đã làm một con đường thẳng như kẻ chỉ, từ Bạch Phiên Tân
lên thẳng phía Nam núi Tản Viên, tới động An Uyên, thì lập diện để nghỉ
ngơi”.
Trong khi đó theo quan niệm của mọi người, được thể hiện qua các
bản thần thích thần phả ở các làng trong vùng Truyền thuyết Sơn Tinh,
Thủy Tinh (Hà Tây, Hà Nội, Vĩnh Phú) thì Thánh Tản Viên lại là người
4|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

có thực, xuất thân từ tần lớp nghèo khổ trong dân chúng. Chàng tên thực
là Nguyễn Tuấn, có tài “hô phong hoán vũ”, dũng cảm, được Hùng
Vương kén làm rể, gả con gái Mỵ Nương. Sau đó, Thủy Tinh vì không
được chọn, đã nổi giận đem binh đến đánh, xảy ra các cuộc chinh chiến
trong nhiều năm trời. Rốt cuộc, Thủy Tinh luôn là kẻ bại trận…
Quan niệm này phù hợp với những quan niệm chung đã có về các
thánh bất tử trong tâm thức dân gian, bởi vì chính quan niệm ấy đã tạo
nên một hình tượng “Thánh Tản Viên” có tính nhất quán và hoàn chỉnh.
Còn Thánh Gióng là một vị thánh quá quen thuộc với nhân dân ta.
Truyền thuyết này gắn bó và lưu truyền với mọi thế hệ người Việt.
Thông qua một câu chuyện một đứa trẻ kì lạ, lên 3 rồi mà chẳng biết nói
cười gì cả. Vậy mà khi giặc Ân từ phương Bắc tới thì cậu bé tầm thường
kia bỗng nhiên đổi khác, đứng dậy nói năng hết sức dõng dạc và mau
chóng lớn thành một tráng sĩ. Vị tráng sĩ này cưỡi ngựa sắt, đội nón sắt,
cầm gậy sắt … một mình xông ra giữa trận tiền. Đánh tan giặc Ân, vị
anh hùng bỏ lại tất cả, một mình một ngựa bay thẳng lên trời. Đây chắc
chắn là bài ca hào hùng nhất về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân
tộc ta. Những con người bình dị, lớn lên từ nghèo khó, nhưng khi đất

nước lâm nguy thì sẵn sàng xả thân, hy sinh vì nghĩa lớn. Lúc đó, họ trở
thành một con người khác hẳn, có sức mạnh phi thường. Truyền thuyết
sử thi giàu chất anh hùng ca này vẫn còn lưu giữ bằng các di tích rất
phong phú tại làng Gióng, Sóc Sơn, Hà Nội.
Truyền thuyết còn kể rằng: Ông sinh ra tại xã Phù Đổng, huyện
Gia Lâm, Hà Nội thời Vua Hùng thứ 6. Thánh Gióng là người “trời” đầu
thai làm đứa trẻ tuy lên 3 mà không biết nói cười. Trong trận chiến với
giặc Ân, Thánh Gióng cùng chiến đấu với Thánh Hùng Linh Công, cả
hai cùng hợp binh đánh một trận quyết định ở chân núi An Vũ Ninh Sơn.
Hùng Linh Công là cháu ruột Vua Hùng, một danh tướng thuộc đời
Hùng Vương thứ 6 (1718 – 1631 TCN), ông được vua trao cho kim đao
5|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

và 3 vạn binh mã đi tiên phong cùng với Thánh Gióng đánh tan giặc Ân.
Ông được Vua Hùng giao cho cai quản xứ Kinh Bắc, ông cũng có công
trừ hổ để giữ cuộc sống an bình cho dân. Ông sinh ra và mất trên đất
Hiệp Hòa, Bắc Giang và được thờ ở Đền IA khoảng 3.700 năm nay.
Trong “Trường thiên đối liên” (mỗi vế đối có 71 chữ Hán) còn lưu lại ở
Đến IA có câu nêu công đức của hai Thánh: “… Diệt quốc cừu, điện
quốc cơ, trùng tiêu quốc xí/Đương ư sóc phong liệt tướng/Thành sở vị:
giang nam nhất nhân, giang bắc nhất nhân” (dịch nghĩa: “… Diệt giặc
nước, xây móng nền, dựng cờ Tổ quốc/Cùng trang liệt tiếng Sóc
Sơn/Thành truyền thuyết: phía Nam sông tướng giỏi, phía Bắc sông
người tài” (tức là phía Nam sông Cầu có tướng giỏi là Thánh Gióng,
phía Bắc sông Cầu có người tài là Hùng Linh Công).
Truyền thuyết thứ ba là truyền thuyết về Thánh Chử Đồng Tử, lan

truyền từ thế kỉ XV. Đây là câu chuyện về tình duyên giữa công chúa
Mỵ Nương Tiên Dung với chàng trai nghèo khổ Chử Đồng Tử.
Tương truyền Chử Đồng Tử sống cùng cha là Chử Cù Vân tại Chử
Xá (huyện Văn Giang, Hưng Yên); có bản viết là Chử Vi Vân. Theo
“Việt sử giai thoại” của Nguyễn Khắc Thuần – NXB Giáo dục). Chẳng
may nhà cháy, mất hết của cải, hai cha con chỉ còn lại một chiếc khố
phải thay nhau mà mặc. Lúc người cha lâm chung, ông gọi con lại bảo
rằng hãy giữ chiếc khố lại cho bản thân. Thương cha nên Chử Đồng Tử
liệm khố theo cha, mình thì chịu cảnh trần truồng khổ sở, kiếm sống
bằng cách ban đêm câu cá, ban ngày dầm nửa người dưới nước, đến gần
thuyền bán cá hoặc xin ăn.
Thời ấy Vua Hùng Vương thứ ba có cô con gái tên là Tiên
Dung đến tuổi cập kê mà vẫn chỉ thích ngao du sơn thủy, không chịu lấy
chồng. Một hôm thuyền rồng của công chúa đến thăm vùng đó. Nghe
tiếng chuông trống, đàn sáo lại thấy nghi trượng, người hầu tấp nập, Chử
Đồng Tử hoảng sợ vội vùi mình vào cát lẩn tránh. Thuyền ghé vào bờ,
6|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

Tiên Dung dạo chơi rồi sai người quây màn ở bụi lau để tắm, ngờ đâu
đúng ngay chỗ của Chử Đồng Tử. Nước xối dần để lộ thân hình Chử
Đồng Tử dưới cát. Tiên Dung kinh ngạc bèn hỏi han sự tình, nghĩ ngợi
rồi xin được cùng nên duyên vợ chồng.
Vua Hùng nghe chuyện thì giận dữ vô cùng, không cho Tiên Dung
về cung. Nàng biết ý nên cùng chồng mở chợ Hà Thám đổi chác với dân
gian. Buôn bán tấp nập, phồn thịnh, ai cũng kính thờ Tiên Dung-Chử
Đồng Tử làm chúa (theo “Việt sử giai thoại” của Nguyễn Khắc Thuần,

NXB Giáo dục).
Một hôm có người bày cho cách ra ngoài buôn bán nhiều lãi, Tiên
Dung khuyên chồng nghe theo. Chử Đồng Tử bèn theo khách buôn đi
khắp ngược xuôi. Một hôm qua ngọn núi giữa biển tên Quỳnh Tiên (có
bản ghi là Quỳnh Vi – tham khảo “Việt sử giai thoại” – Chuyện kể Chử
Đồng Tử; đây là tên một ngọn núi chỉ có trong thần thọai), Chử Đồng
Tử trèo lên am trên núi và gặp một đạo sĩ tên Phật Quang. Chàng bèn
giao tiền cho khách buôn đi mua hàng, còn mình thì ở lại học phép thuật.
Sau thuyền quay lại đón, Phật Quang tặng Chử Đồng Tử một cây gậy và
một chiếc nón lá, dụ rằng đây là vật thần thông.
Về nhà, Chử Đồng Tử truyền mọi sự lại cho vợ. Tiên Dung giác
ngộ bèn bỏ việc buôn bán, cùng chồng chu du tìm thầy học đạo. Một
hôm tối trời, đã mệt mà không có hàng quán ven đường, hai vợ chồng
dừng lại cắm gậy úp nón lên trên cùng nghỉ. Bỗng nửa đêm, chỗ đó nổi
dậy thành quách, cung vàng điện ngọc sung túc, người hầu lính tráng la
liệt. Sáng hôm sau, dân chúng quanh vùng kinh ngạc bèn dân hương hoa
quả ngọt đến xin làm bầy tôi. Từ đấy chỗ đó phồn thịnh, sung túc như
một nước riêng.
Nghe tin, Vua Hùng cho là có ý tạo phản, vội xuất binh đi đánh.
Quân nhà vua đến, mọi người xin ra chống cự nhưng Tiên Dung chỉ cười
7|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

và từ chối không kháng cự cha mình. Trời tối, quân nhà Vua đóng ở bãi
Tự Nhiên cách đó một con sông. Đến nửa đêm bỗng nhiên bão to gió
lớn nổi lên, thành trì, cung điện và cả bầy tôi của Tiên Dung-Chử Đồng
Tử phút chốc bay lên trời. Chỗ nền đất cũ bỗng sụp xuống thành một cái

đầm rất lớn.
Nhân dân cho đó là điều linh dị bèn lập miếu thờ, bốn mùa cúng tế
và gọi đầm đó là đầm Nhất Dạ Trạch (Đầm Một Đêm), bãi cát đó là Bãi
Tự Nhiên hoặc Bãi Màn Trù và chợ đó là chợ Hà Thị.
Sự gặp gỡ có phần kì bí đã thêu dệt nên một thiên tình sử lạ vào
loại bậc nhất trong lịch sử dân tộc. Lạ lùng là ở đây có một tình yêu và
quan niệm bạo dạn, tới mức dũng cảm, vượt qua tất cả mọi ranh giới.
Nàng Tiên Dung dám yêu, dám lấy chàng Chử Đồng Tử nghèo hèn, bất
chấp mọi lễ giáo phong kiến và ngôi vị thứ bậc trong xã hội. Đây là một
nét đẹp đậm chất nhân văn nhất trong bốn vị Thánh của “Tứ bất tử”. Câu
chuyện thể hiện nguyện vọng xây dựng một cuộc sống phồn vinh vật
chất trên nền tảng một tình yêu đích thực. Người ta đã thống kê có tới 72
làng lập điện thờ Chử Đồng Tử, rải rác ở hai bờ tả ngạn sông Hồng.
Trong đó, có một đền thờ lớn lập tại thôn Chử Xá, Văn Đức, Gia Lâm,
Hà Nội.
Vị thánh cuối cùng trong bốn vị, có tên thật là Liễu Hạnh, sinh ra
vào thời Lê (1557). Liễu Hạnh Công chúa là một trong những vị thần
quan trọng nhất của tín ngưỡng Việt Nam. Bà còn được gọi bằng các
tên: Bà Chúa Liễu, Liễu Hạnh, Mẫu Liễu Hạnh hoặc ở nhiều nơi thuộc
vùng Bắc Bộ bà được gọi ngắn gọn là Thánh Mẫu.
Liễu Hạnh Công chúa được thờ ở rất nhiều nơi như Phủ Giầy
( Nam Định), phủ Tây Hồ và đền Sòng Sơn Vọng Từ (phố Tôn Đức
Thắng) ở (Hà Nội), đền Dâu Tam Điệp, (Ninh Bình), đền Sòng và đền
Phố Cát (Thanh Hóa), đền Phủ Giày (TP Hồ Chí Minh) … trong đó, phủ
8|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

Giầy ở Vụ Bản Nam Định là nơi quan trọng nhất. Hàng năm, đến ngày
huý của bà, dân chúng đi trẩy hội rất đông, đặc biệt là ở hội Phủ
Giầy vào tháng 3 âm lịch (từ mồng 1 đến mồng 10). Dân gian có câu:
“Tháng Tám giỗ Cha, tháng Ba giỗ Mẹ”, nói về ngày giỗ của hai vị được
dân gian thờ cúng: “Cha” là Vua cha Bát hải Động Đình và Trần Hưng
Đạo, còn “Mẹ” chính là bà Chúa Liễu.
Liễu Hạnh là một điển hình về sự khẳng định vai trò của người phụ
nữ, dám nói lên tiếng nói phản kháng với triều đình phong kiến, còn
mang nặng tư tưởng Nho giáo, không coi trọng vai trò của người phụ nữ.
Liễu Hạnh được dân gian tôn sùng là Thánh Mẫu.
Đó chính là tất cả những lý do mà tại sao người Việt lại chọn bốn
người họ làm Tứ thánh bất tử.

9|Page


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

3. Ý nghĩa
Việc phụng thờ Tứ Bất tử là một tín ngưỡng thuần túy Việt Nam, kết
tinh từ những truyền thuyết đẹp đẽ và là một bộ phận không thể tách rời
trong di sản tôn giáo và tinh thần của đất nước.Tục thờ Tứ bất tử là một
tục lệ mang màu sắc tín ngưỡng nhưng lại phản ánh đậm nét truyền
thuyết lịch sử và có giá trị văn hoá rất sâu sắc. Đây chính là nền tảng tư
tưởng làm nên cốt cách của con người Việt Nam: kiên trung, bất khuất,
thông minh, sáng tạo, tình nhà nghĩa nước hài hoà. Chất nhân văn được
kết tinh, chắt lọc trong bao chặng đường lịch sử đã làm nên biểu trưng
hiển hách nhất của con người Việt Nam ta. Đó là bề dày, là cội nguồn
của đời sống tinh thần làm nên sức mạnh của dân tộc trong mọi hoàn

cảnh từ xưa tới nay.
Thánh Tản Viên – người đứng đầu trong hàng Tứ bất tử bởi ở ngài
hội tụ sức mạnh, trí tuệ đây là người anh hùng văn hóa, mà sức mạnh
của người là khát vọng thành thật của con người về cuộc sống bình an,
mưa thuận gió hòa. Người anh hùng văn hóa Tản Viên đóng vai trò quan
trọng trong đời sống tâm linh người dân Việt. Hiện nay, từ vùng đồng
bằng châu thổ sông Hồng rộng lớn cho đến vùng dân tộc thiểu số đều
phục thờ ngài, có khi Tản Viên sơn thánh lại đóng vai trò là thành hoàng
làng, có khi ngài ngự trong các cung như Đông Tây Nam Bắc, hay là
những ngôi đền các triều đại phong kiến đã đề cao uy linh của ngài bằng
các sắc phong. Tiêu biểu cho đến ngày nay là đền thờ Thánh Tản Viên
trên núi Tản Viên Ba Vì Hà Nội, và các dịp lễ hội là những nghi lễ báo
ơn của nhân dân trong vùng tới ngài được củ hành trang trọng dưới sự
thành kính của nhiều người. Dưới sự bảo trợ của thần linh mùa màng đã
được mưa thuận gió hòa.Trong tâm thức dân gian của người Việt, Tản
Viên là vị thánh biểu đạt cho những khả năng to lớn và vĩnh viễn của
cộng đồng trong lao động sáng tạo ra nguồn của cải vô tận và trong
chiến đấu chống thiên tai (lũ lụt) để bảo vệ cuộc sống chung.
10 | P a g e


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

Người anh hùng thứ hai là Thánh Gióng:
“Ai ơi mồng chính tháng tư
Không đi hội Gióng cũng hư mất người”
Với người anh hùng văn hóa này, người Việt đã gửi gắm không chỉ
khát vọng về sức mạnh mà còn có những tư tưởng văn hóa triết lý. Việc
ngài dùng tre làm vũ khí đánh giặc, rồi tre bị phun lửa vàng óng cho tới

tận ngày nay, tạo lên phần uy linh huyền diệu, thấy được lòng thành kính
của nhân dân trong đức tin linh thiêng của mình. Đây chắc chắn là bài ca
hào hùng nhất về truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc ta. Những
con người bình dị, lớn lên từ nghèo khó, nhưng khi đất nước lâm nguy
thì sẵn sàng xả thân, hy sinh vì nghĩa lớn. Lúc đó, họ trở thành một con
người khác hẳn, có sức mạnh phi thường. Truyền thuyết sử thi giàu chất
anh hùng ca này vẫn còn lưu giữ bằng các di tích rất phong phú tại làng
Gióng, Sóc Sơn, Hà Nội. Nếu Thánh Tản Viên là đại diện cho sức mạnh
chống lại thiên nhiên hà khắc thì Thánh Gióng là biểu hiện cho sức
mạnh chống lại giặc ngoại bang và sức mạnh của tuổi trẻ.Thánh Gióng
là hào khí của bản anh hùng ca hoành tráng từ ngàn xưa vọng lại niềm tự
hào kính trọng về sức mạnh đoàn kết của dân tộc trong công cuộc chống
giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước. Bên cạnh đó đây còn là bản anh hùng
ca tuyệt đẹp về tình mẫu tử, trách nhiêm của cá nhân đối với đất nước.
Vị Thánh thứ ba đó là Chử Đồng Tử, Thánh Chử Đồng Tử trong tâm
thức người dân đất Việt không chỉ tượng trưng cho tình yêu, hôn nhân
mà còn là ý chí mở mang khai phá cải tạo ruộng đồng, phát triển ngành
nghề xây dựng và phát triển cộng đồng.Người ta đã thống kê có tới 72
làng lập điện thờ Chử Đồng Tử, rải rác ở hai bờ tả ngạn sông Hồng.
Trong đó, có một đền thờ lớn lập tại thôn Chử Xá, Văn Đức, Gia Lâm,
Hà Nội. Nhân dân tôn sùng ông với rất nhiều phẩm chất cao quý, mối
quan hệ với Tiên Dung đã bỏ qua sự phân biệt giàu nghèo, vua tôi đi đến
11 | P a g e


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

hạnh phúc bằng tình yêu đích thực, cuộc sống sung túc. Chử Đồng Tử đi
vào tâm thức dân gian không chỉ là người con hiếu thảo, nhân ái, mà còn

là biểu tượng của một chí hướng phát triển cộng đồng: mở mang khai
phá đồng bằng trũng lầy lội thành cánh đồng tươi tốt, phát triển nghề
trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải và phát triển nhiều ngành nghề khác, đặc
biệt xuất hiện một ngành nghề mới, nghề đi buôn. Chử Đồng Tử đã mở
một hướng đi mới cho sự phát triển của dân tộc, tạo nên sự giao lưu giữa
dân tộc Việt và cộng đồng bên ngoài.
Vị Thánh cuối cùng trong Tứ bất tử là Thánh Mẫu Liễu Hạnh là
một vị thánh nữ uy linh.Trong tiềm thức của nhân dân, Liễu Hạnh là một
vị thần, một biểu tượng của khát vọng tự giải phóng, nhất là phụ nữ
muốn thoát khỏi sự ràng buộc của xã hội, của lễ giáo phong kiến, khát
vọng vươn tới đạt được những ước vọng của hạnh phúc gia đình. Dân
gian tin tưởng nên đã lập đền thờ Liễu Hạnh Công chúa ở rất nhiều nơi
như Phủ Giầy ( Nam Định), phủ Tây Hồ và đền Sòng Sơn Vọng Từ (phố
Tôn Đức Thắng), đền Dâu Tam Điệp (Ninh Bình), đền Sòng và đền Phố
Cát (Thanh Hóa), đền Phủ Giày (TPHCM) … trong đó, phủ Giầy ở Vụ
Bản Nam Định là nơi quan trọng nhất.

12 | P a g e


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

KẾT LUẬN
Tục thờ Tứ bất tử là một tục lệ mang màu sắc tín ngưỡng nhưng lại
phản ánh đậm nét truyền thuyết lịch sử và có giá trị văn hóa rất sâu sắc.
Đây chính là nền tảng tư tưởng làm nên cốt cách của con người Việt
Nam: kiên trung, bất khuất, thông minh, sáng tạo, tình nhà nghĩa nước
hài hòa. Chất nhân văn được kết tinh, chắt lọc trong bao chặng đường
lịch sử đã làm nên biểu trưng hiển hách nhất của con người Việt Nam ta.

Đó là bề dày, là cội nguồn của đời sống tinh thần làm nên sức mạnh của
dân
tộc
trong
mọi
hoàn
cảnh
từ
xưa
tới
nay.

13 | P a g e


Tứ thánh bất tử là ai? Lý do gì để người Việt lựa chọn “tứ thánh” để thờ phụng? Ý nghĩa?
-Nhóm 3 Lớp N02 Đại Cương Văn Hóa Việt Nam-

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. “Cở sở văn hóa Việt Nam” – Trần Ngọc Thêm. Nxb Giáo dục 2000
2. “Việt sử giai thoại” của Nguyễn Khắc Thuần – NXB Giáo dục
3. />4. />option=com_content&view=article&id=1556:ly-giai-ve-tu-battu&catid=303:van-hoa-phat-giao&Itemid=532
5. />
14 | P a g e