Tóm tắt luận án Tiến sĩ Quản lý Giáo dục: Quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN HUY ĐỨC

QUẢN LÝ PHỐI HỢP NHÀ TRƢỜNG VỚI GIA ĐÌNH
TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ
HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9 14 01 14

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Xuân Thanh

Hà Nội, năm 2020


Cơng trình đƣợc hồn thành tại
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Xuân Thanh
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Xuân Thanh

Phản biện 1: PGS. TS. Nguyễn Thành Vinh

Phản biện 2: PGS. TS. Phan Trọng Ngọ

Phản biện 3: TS. Nguyễn Mạnh Hải

Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án tiến sỹ
cấp Học viện tại Học viện Khoa học xã hội – Viện Hàn lâm Khoa
học xã hội Việt Nam
Vào hồi, giờ ngày tháng năm 2020

Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia Việt Nam
- Thư viện Học viện Khoa học xã hội


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đảng ta đã khẳng định “Giáo dục là sự nghiệp của toàn dân”. Điều
đó có nghĩa tồn dân đều có trách nhiệm tham gia vào quá trình giáo dục.
Sự nghiệp được hiểu là giáo dục cần được tiến hành trong một thời gian
dài. Thực hiện chủ trương của Đảng, các cấp, ngành giáo dục đã cụ thể
hóa thành những văn bản quy phạm, chương trình, kế hoạch cụ thể. Sự
phối hợp giữa nhà trường, gia đình, xã hội, đặc biệt là nhà trường với gia
đình càng chặt chẽ, đồng bộ thì hiệu quả giáo dục cho học sinh sẽ nâng
lên.
Hoạt động giáo dục đạo đức, pháp luật là một quá trình lâu dài và
mang tính tương tác rất cao. Trong đó, việc hình thành và phát triển nhân
cách, ý thức chấp hành pháp luật ở học sinh chịu tác động từ nhiều phía
như: nhà trường, gia đình, xã hội. Mỗi lực lượng đều có những phương
thức, cách thức giáo dục có những điểm mạnh, điểm yếu riêng. Vì vậy,
vấn đề đặt ra ở đây đối với nhà nghiên cứu là phát huy mặt tích cực đồng
thời hạn chế những tiêu cực để thực hiện hiệu quả phối hợp giữa nhà
trường, gia đình cho giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức, pháp luật cho

học sinh.
Tại nước ta, vị trí, vai trị của giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật
và mối liên kết giữa chúng nhìn chung chưa được nhận thức một cách rõ
ràng và đầy đủ. Bộ môn giáo dục công dân hay còn gọi là giáo dục đạo
đức bao nhiêu năm qua vẫn là một trong những môn được phân bổ ít thời
lượng nhất, học sinh thường tập trung học các môn khối tự nhiên hoặc xã
hội mà chưa chú trọng đến môn giáo dục đạo đức. Thành phố Hà Nội với
vị trí là trung tâm văn hóa, giáo dục, chính trị và kinh tế của cả nước nên
có trách nhiệm phải đi đầu trong mọi lĩnh vực. Trong lĩnh vực giáo dục
cũng không phải ngoại lệ. Học sinh các cấp nói chung và học sinh trung
học cơ sở thành phố Hà Nội hiện nay phải là những tấm gương đi đầu
trong học tập nói chung, rèn luyện phẩm chất đạo đức, thức chấp hành
pháp luật nói riêng. Qua đó, từng bước phấn đấu trở thành những công
dân tốt, những con người “vừa hồng, vừa chuyên” – như lời Bác Hồ đã

1


dạy. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả khả quan, do có điều kiện tiếp
xúc sớm và thường xuyên với nhiều nguồn thơng tin, hình ảnh khác nhau
trên các phương tiện truyền thông nên phải thừa nhận rằng vẫn tồn tại
những hiện tượng, hành vi lệch chuẩn mực đạo đức, thậm chí vi phạm
pháp luật ở các em học sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội. Có nhiều
nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, và một trong những nguyên nhân là
do hoạt động phối hợp và quản lý phối hợp nhà trường với gia đình chưa
thể hiện được vai trò và tầm quan trọng trong giáo dục đạo đức, pháp luật
cho học sinh. Bên cạnh đó, yêu cầu đổi mới giáo dục đòi hỏi nhiều hơn ở
học sinh về mặt kỹ năng, giao tiếp, ứng xử xã hội. Do thiếu vắng sự phối
hợp với nhà trường đến từ phía gia đình nên nhiều em học sinh chưa rèn
luyện thường xuyên tại nhà các kiến thức, kỹ năng được học trên lớp.

Hơn nữa, công tác quản lý phối hợp nhà trường, gia đình trong giáo
dục, đặc biệt trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh hiện nay vẫn
được thực hiện theo lối mòn. Đối diện với sự phát triển của xã hội, công
tác quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh đã bộc lộ những hạn chế, thiếu đồng bộ và không
hiệu quả. Hiệu trưởng các trường trung học chưa nhận thức đầy đủ tầm
quan trọng của phối hợp nhà trường, gia đình; tính thiết yếu của giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh. Xuất phát từ nhận thức chưa đầy đủ như
vậy nên nhà quản lý chưa đưa ra được một mơ hình quản lý hiệu quả mối
quan hệ phối hợp nhà trường với gia đình.
Xuất phát từ những căn cứ trên, đề tài: “Quản lý phối hợp nhà
trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung
học cơ sở thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục” được
nghiên cứu sinh lựa chọn thực hiện đề tài luận án tiến sỹ.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực
trạng quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội, Luận án đề
xuất các giải pháp quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật góp phần cải thiện chất lượng phối hợp nhà

2


trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật
cho học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục hiện nay
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu tổng quan những cơng trình khoa học trong và ngồi
nước về phối hợp, quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo

dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Hệ thống hóa, bổ sung cơ sở lý luận về phối hợp nhà trường với gia
đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật và quản lý phối hợp nhà trường
với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ
sở.
Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý phối hợp nhà trường với
gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở
thành phố Hà Nội.
Đề xuất các giải pháp quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở tại thành
phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
2.3. Giả thuyết khoa học
Giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh tất yếu phải có những
thay đổi trước yêu cầu đổi mới giáo dục. Để nâng cao hiệu quả rèn luyện
phẩm chất đạo đức, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật ở học sinh, hoạt
động giáo dục đòi hỏi sự tham gia từ nhiều phía như nhà trường, gia đình
và các lực lượng ngồi xã hội, trong đó đặc biệt là mối quan hệ phối hợp
nhà trường với gia đình. Trong những năm qua việc phối hợp giữa nhà
trường và gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung
học cơ sở đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, với những
điều kiện phát triển xã hội hiện nay và trước yêu cầu đổi mới giáo dục
đang đặt ra yêu cầu ngày càng cao. Nếu nghiên cứu và phân tích thực
trạng quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp đảm bảo tính
khoa học, thực tiễn, tạo ra sự đổi mới ở các yếu tố như mục tiêu, nội
dung, phương thức phối hợp nhằm phát huy tính tích cực của chủ thể

3

tham gia. Thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, pháp
luật nói riêng và giáo dục toàn diện cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay nói chung.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp quản lý phối hợp nhà trường
với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ
sở thành phố Hà Nội.
3.2. Khách thể nghiên cứu: Các lực lượng tham gia giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài là nhà
trường mà đại diện là hiệu trưởng và cán bộ quản lý khác, giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ mơn và gia đình học sinh trung học cơ sở thành phố
Hà Nội.
Hoạt động giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trường trung
học cơ sở thành phố Hà Nội.
Hoạt động phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Chủ thể quản lý chính trong luận
án này là hiệu trưởng và cán bộ quản lý khác trong trường trung học cơ
sở.
- Giới hạn nội dung nghiên cứu: Quản lý phối hợp nhà trường với
gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở
theo tiếp cận hoạt động từ mục tiêu, nội dung, phương thức đến kiểm tra
kết quả phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp
luật cho học sinh trung học cơ sở.
- Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Hệ thống các trường trung học cơ
sở công lập trên địa bàn thành phố Hà Nội tại 6 quận, huyện: Ba Đình,
Hồn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Cầu Giấy, Ứng Hòa, Phúc Thọ.
- Giới hạn khách thể khảo sát: Luận án tập trung khảo sát các đối
tượng sau: học sinh, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, phụ huynh học

sinh.

4


4. Các phƣơng pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu: Phân tích, tổng
hợp, hệ thống hóa các tri thức trong các cơng trình nghiên cứu mơ hình
quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục cho học sinh.
Các văn kiện của Đảng và Nhà nước liên quan đến đề tài nhằm phát triển
cơ sở lý luận của luận án.
4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra
bảng hỏi; Phương pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp thống kê xác xuất
toán học.
4.3. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu: Tiếp cận hệ thống; Tiếp
cận quá trình; Tiếp cận thực tiễn; Tiếp cận tham gia, Tiếp cận chức năng,
Tiếp cận hoạt động.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
5.1. Về mặt lý luận
Luận án làm rõ thêm nội hàm khái niệm đạo đức, pháp luật, giáo
dục đạo đức, giáo dục pháp luật, khái niệm phối hợp nhà trường với gia
đình, nội dung quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trong giáo dục phổ thông đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục hiện nay. Luận án sử dụng cách tiếp cận quá trình
trong quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh trung học cơ sở và góp phần bổ sung cơ sở lý luận
về mơ hình quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
5.2. Về mặt thực tiễn
Thơng qua khảo sát và phân tích thực trạng, luận án đã chỉ ra được

những bất cập trong phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo
đức, pháp luật và quản lý hoạt động phối hợp này trong trường trung học
cơ sở ở thành phố Hà Nội. Qua đó, luận án đã phân tích và tìm ra nguyên
nhân của thực trạng này. Đó là: cơ chế phối hợp nhà trường với gia đình
chưa được hồn thiện; Mục tiêu, nội dung và phương thức phối hợp trong
một số trường hợp chưa được thống nhất; Chưa đổi mới phương thức
phối hợp nhà trường với gia đình…Từ đó, luận án đề xuất các giải pháp

5


quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp
luật cho học sinh các trường trung học cơ sở nói chung và ở thành phố
Hà Nội nói riêng một cách hiệu quả và thuận tiện.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận
Quản lý phối hợp tiếp cận quá trình phù hợp với đặc điểm hoạt
động phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật
cho học sinh, đặc biệt trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Gia đình học sinh cần được nhìn nhận như một lực lượng quan
trọng trong quá trình giáo dục trong nhà trường. Để nâng cao chất lượng
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở, cần phát huy
nhiều hơn nữa vai trò của gia đình học sinh trong các hoạt động trên lớp
cũng như hoạt động trải nghiệm do nhà trường tổ chức.
Hoạt động phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở phụ thuộc vào nhiều yếu tố,
trong đó yếu tố có vai trò quyết định là đổi mới phương thức phối hợp
nhà trường với gia đình, đa dạng hóa nội dung phối hợp.
Sự kết hợp đồng bộ các giải pháp quản lý mục tiêu, nội dung,
phương thức, quá trình phối hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo

dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Bên cạnh những kết quả khả quan trong học tập, rèn luyện đạo đức,
ý thức chấp hành pháp luật của đại bộ phận học sinh, vẫn còn tồn tại một
số trường hợp vi phạm nội quy, quy định liên quan đến pháp luật. Có
nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên, trong đó có một phần nguyên
nhân đến từ hoạt động quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh chưa thể hiện được vai trò và
tầm quan trọng đối với hoạt động giáo dục trong nhà trường phổ thơng.
Việc nghiên cứu và đề xuất thí điểm mơ hình quản lý phối hợp tiếp cận
q trình đảm bảo tính khoa học, thực tiễn nhằm khắc phục những bất
cập trong thực tiễn diễn ra hoạt động phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh.

6


6.3. Câu hỏi nghiên cứu
1. Tại sao phải quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở tại Hà Nội đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục?
2. Thực trạng công tác quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở tại Hà Nội
theo hướng tiếp cận quá trình hiện nay như thế nào?
3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác quản lý phối hợp nhà
trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung
học cơ sở tại Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay?
7. Kết cấu của luận án
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến quản lý
phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho

học sinh trung học cơ sở.
Chương 2: Cơ sở lý luận của quản lý phối hợp nhà trường với gia
đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Chương 3: Thực trạng quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố
Hà Nội.
Chương 4: Giải pháp quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố
Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
QUẢN LÝ PHỐI HỢP NHÀ TRƢỜNG VÀ GIA ĐÌNH TRONG
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT CHO HỌC SINH
TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu
1.1.1. Nhận xét chung
Một số đề tài, cơng trình nghiên cứu chưa làm rõ nội hàm phối hợp,
nguyên tắc phối hợp, phân tích, làm rõ nội dung quản lý sự phối hợp nhà
trường với gia đình trong giáo dục cho học sinh. Các đề tài, cơng trình

7


nghiên cứu có nội dung liên quan đến đề tài luận án phần lớn chưa lựa
chọn hướng nghiên cứu mối quan hệ phối hợp giữa nhà trường với gia
đình theo hướng tiếp cận mơ hình quản lý phù hợp.
Nhiều đề tài, cơng trình nghiên cứu đề xuất các giải pháp đã được
áp dụng trong quá khứ. Tuy nhiên, khó có thể áp dụng trong bối cảnh
hiện nay. Việc phân tích các số liệu khảo sát được tiến hành chủ yếu bằng
phương pháp thống kê, tính giá trị trung bình. Tuy nhiên, dung sai kết

quả lớn dẫn đến những nhận định, phân tích trong các đề tài, cơng trình
nghiên cứu chưa đảm bảo tin cậy. Vì vậy, trong nghiên cứu thực tiễn cần
lựa chọn các thuật toán sao cho kết quả thu lại đảm bảo độ tin cậy cao
nhất.
1.1.2. Những vấn đề đặt ra luận án cần tập trung nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận về quản lý giáo dục đạo đức, giáo dục pháp luật
cũng như mối quan hệ phối hợp nhà trường với gia đình, luận án của tác
giả tập trung phát triển và hoàn thiện hệ thống lý luận, khái niệm công cụ
nghiên cứu về quản lý mối quan hệ phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh.
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng, luận án đánh giá và phân tích
thực trạng tiến hành mối quan hệ phối hợp nhà trường với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở tại Hà Nội. Từ
đó chỉ ra ưu điểm, những hạn chế; phân tích nguyên nhân dẫn đến những
mặt hạn chế trong quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh, đề xuất giải pháp nhằm đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục hiện nay: Tăng cường đổi mới phương thức phối
hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học
sinh.
CHƢƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ PHỐI HỢP NHÀ TRƢỜNG
VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ
2.1. Các khái niệm cơ bản
2.1.1. Khái niệm đạo đức, pháp luật

8


Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội đặc biệt bao gồm một hệ

thống những quan điểm, quan niệm, những quy tắc, nguyên tắc, chuẩn
mực xã hội. Nó ra đời, tồn tại và biến đổi từ như cầu của xã hội, nhờ đó
con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với lợi ích,
hạnh phúc của con người và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ giữa
con người với con người, giữa cá nhân và xã hội.
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự, là công cụ điều chỉnh các
quan hệ xã hội do Nhà nước ban hành, thể hiện ý chí của giai cấp thống
trị và được thực hiện bằng các biện pháp cưỡng chế của Nhà nước, là
cơng cụ có hiệu lực nhất để điều chỉnh các quan hệ xã hội cơ bản phù hợp
với ý chí và lợi ích của giai cấp thống trị trong xã hội có giai cấp.
2.1.2. Khái niệm giáo dục đạo đức, pháp luật
Giáo dục đạo đức là quá trình hình thành và phát triển ý thức, tình
cảm, niềm tin, hành vi và thói quen đạo đức cho học sinh dưới những tác
động có mục đích được tổ chức một cách có kế hoạch, được chọn lọc về
nội dung, phương pháp, phương tiện phù hợp với đối tượng giáo dục
trong môi trường kinh tế xã hội nhất định.
Giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có mục
đích của chủ thể giáo dục tác động lên đối tượng giáo dục nhằm hình
thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm và hành vi ứng xử phù hợp với
pháp luật hiện hành.
2.1.3. Khái niệm nhà trường và gia đình
Nhà trường là tổ chức xã hội đặc thù với tổ chức chặt chẽ về mặt
cấu trúc có nhiệm vụ chuyên biệt là: “nâng cao dân trí, đào tạo nguồn
nhân lực, phát hiện bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Gia đình là một thiết chế xã hội đặc thù, là tế bào xã hội, là nơi con
người sinh sống, lớn lên và hình thành nhân cách của mình, gia đình là cơ
sở để duy trì nịi giống và là cơ sở của việc giáo dục thế hệ trẻ.
2.1.4. Khái niệm phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật

cho học sinh là sự cùng bàn bạc, hỗ trợ của nhà trường với gia đình nhằm

9


tạo ra sự thống nhất về nhận thức, hành động trong công tác giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh.
2.1.5. Khái niệm quản lý, quản lý phối hợp nhà trường với gia
đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có tổ chức, có kế
hoạch và hệ thống của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý dựa trên
những thơng tin về tình trạng của đối tượng hình thành một mơi trường
phát huy một cách hiệu quả các tiềm năng, các cơ hội của cá nhân và tổ
chức để đạt được mục tiêu đã đề ra.
Quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh theo nghĩa tổng quan là những tác động có mục
đích của nhà quản lý nhằm điều phối hoạt động phối hợp nhà trường với
gia đình theo kế hoạch và được cam kết nhằm đẩy mạnh công tác giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh theo yêu cầu đổi mới giáo dục.
2.2. Giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trƣờng trung học
cơ sở thành phố Hà Nội
2.2.1. Đặc điểm tâm, sinh lý học sinh trung học cơ sở
Lứa tuổi học sinh trường trung học cơ sở bao gồm những em ở độ
tuổi từ 11 tuổi đến 15 tuổi. Đó là những em đang theo học từ lớp 6 đến
lớp 9 ở trường trung học cơ sở. Đây là thời kỳ các em có bước nhảy vọt
cả về thể chất lẫn tinh thần, các em từng bước tách khỏi thời thơ ấu để
tiến sang giai đoạn phát triển cao hơn.
2.2.2. Yêu cầu cần đạt được ở học sinh về phẩm chất chủ yếu và
năng lực đạo đức, pháp luật
Theo nội dung chương trình giáo dục cơng dân nằm trong Chương

trình giáo dục phổ thông tổng thể năm 2018, yêu cầu cần đạt được đối
với học sinh cấp học trung học cơ sở cụ thể như sau:
a. Năng lực điều chỉnh hành vi
b. Năng lực phát triển bản thân
c. Năng lực tìm hiểu và tham gia hoạt động kinh tế – xã hội
2.2.4. Hình thức giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh thông qua các môn học.

10


Giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh thông qua hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp.
Giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh thông qua phối hợp với
gia đình và các lực lượng ngồi xã hội.
2.2.5. u cầu đổi mới giáo dục hiện nay
Trên cơ sở Nghị quyết số 29 – NQ/TW, Đảng ta đã xác định
phương hướng, nhiệm vụ với 8 vấn đề lớn: Chuyển mạnh quá trình giáo
dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất và
năng lực người học; đổi mới chương trình, nội dung giáo dục theo hướng
tinh giản, hiện đại, thiết thực, phù hợp với lứa tuổi, trình độ và ngành
nghề; hồn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo
dục mở, học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập; đổi mới căn bản
công tác quản lý giáo dục và đào tạo, bảo đảm dân chủ, thống nhất; phát
triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục và đào tạo; đổi mới chính sách, cơ chế tài chính, huy động sự tham
gia đóng góp của tồn xã hội; nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu
và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là khoa học giáo dục và khoa
học quản lý. Phạm vi đổi mới không chỉ trong nội bộ nhà trường mà cịn
trong cả mơi trường xã hội và mơi trường gia đình.

2.3. Hoạt động phối hợp nhà trƣờng với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
2.3.1. Tính tất yếu của hoạt động phối hợp nhà trường với gia
đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Về mặt lý luận, việc thống nhất tác động giáo dục từ nhà trường và
gia đình là điều kiện cần thiết để đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra
Về mặt thực tiễn, hiện nay, yêu cầu đổi mới giáo dục đòi hỏi sự
thay đổi về nội dung, hình thức giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh,
chuyển từ truyền đạt kiến thức sang giáo dục kỹ năng trong khi môi
trường học sinh đang sinh sống, học tập, bên cạnh các mặt có tác động
tốt, các ảnh hưởng tiêu cực luôn song hành tồn tại. Chủ thể giáo dục là
nhà trường, chủ thể phối hợp là gia đình đồng thời cùng nhau tác động
đến đối tượng là học sinh theo cùng một chiều hướng sẽ giúp quá trình

11


giáo dục diễn ra liên tục, tạo tiền đề đạt được mục tiêu giáo dục.
2.3.2. Nguyên tắc phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Một là, phối hợp dựa trên nguyên tắc kết hợp đúng đắn, hài hịa lợi
ích của hai bên nhà trường và gia đình.
Hai là, phối hợp nhà trường với gia đình cần dựa trên tinh thần dân
chủ, tự nguyện, bình đẳng, phát huy được thế mạnh của cả hai bên.
Ba là, phối hợp nhà trường với gia đình cần đảm bảo tính phù hợp
với học sinh.
2.3.3. Mục tiêu phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục
Nâng cao nhận thức, thái độ và hành vi của gia đình trong giáo dục

đạo đức, pháp luật cho học sinh. Phối hợp nhà trường với gia đình cịn
định hình cho các em về giá trị của thẩm mỹ, định hình quan điểm đúng
đắn về cái đẹp. Ban đầu định hướng nghề cho học sinh. Nâng cao vai trò,
tầm quan trọng của giáo dục gia đình trong q trình phát triển, hồn
thiện nhân cách, ý thức chấp hành pháp luật của học sinh.
2.3.4. Nội dung phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục
Phối hợp với gia đình học sinh trong xây dựng Kế hoạch phối hợp
Phối hợp với gia đình học sinh trong giáo dục các chuẩn mực đạo
đức, pháp luật.
Phối hợp với gia đình học sinh trong giáo dục tri thức đạo đức,
pháp luật.
Phối hợp với gia đình học sinh trong giáo dục tình cảm đạo đức, ý
thức chấp hành pháp luật.
Phối hợp với gia đình học sinh trong giáo dục giá trị đạo đức, pháp
luật.
Phối hợp với gia đình học sinh trong giáo dục lí tưởng đạo đức,
pháp luật.

12


Phối hợp trong công tác đảm bảo an ninh trật tự tại nhà trường.
2.3.5. Phương thức phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục
Qua sổ liên lạc truyền thống; Qua phương tiện hiện đại: thư điện
tử, SMS, mạng xã hội; Qua các giờ sinh hoạt chuyên đề trên lớp; Qua các
cuộc họp của giáo viên và Hội phụ huynh học sinh; Qua các hoạt động

trải nghiệm; Qua tham gia xây dựng môi trường lành mạnh ở cộng đồng;
Qua hoạt động kiểm tra, đánh giá học sinh.
2.4. Quản lý phối hợp nhà trƣờng với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục
2.4.1. Chủ thể và nhiệm vụ của các chủ thể phối hợp trong quản
lý phối hợp nhà trường với gia đinh trong giáo dục đạo đức, pháp luật
cho học sinh trung học cơ sở
Với vai trò là trung tâm điều phối mọi hoạt động giáo dục trong
nhà trường phổ thông, nhà trường mà đại diện là Hiệu trưởng chính là
chủ thể chính trong quản lý phối hợp nhà trường với gia đinh.
Chủ thể phối hợp là giáo viên chủ nhiệm, giáo viên môn giáo dục
công dân và cha mẹ hoặc người được ủy quyền chăm sóc các em học sinh
2.4.2. Nội dung quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục
Quản lý mục tiêu phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Quản lý nội dung phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Quản lý phương thức thực hiện phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Quản lý thực hiện phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục
đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
Quản lý kiểm tra kết quả phối hợp nhà trường với gia đình trong

13


giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.

2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý phối hợp nhà trƣờng
với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung
học cơ sở
* Nhóm yếu tố chủ quan
* Nhóm yếu tố khách quan
CHƢƠNG 3
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHỐI HỢP NHÀ TRƢỜNG VỚI
GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT CHO
HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HÀ NỘI
3.1. Khái quát chung về giáo dục trung học cơ sở thành phố Hà
Nội
3.1.1. Khái quát về đội ngũ giáo viên trung học cơ sở
Giáo dục trung học cơ sở thành phố Hà Nội có 218 trường trung
học cơ sở và 16 trường liên cấp; với 4.499 lớp và 176.734 học sinh.
Ngồi cơng lập có 9.279 học sinh chiếm tỷ lệ 5,3%.
Đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục trong hệ thống giáo
dục trung học cơ sở thành phố Hà Nội nói chung có phẩm chất đạo đức
tốt, có năng lực sư phạm, thường xuyên được tập huấn, nâng cao trình độ
cũng như kỹ năng cần thiết phục vụ quá trình giảng dạy.
Tính đến hết năm học 2018-2019, tồn thành phố có hơn 20.986
giáo viên. Trong đó, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn ở cấp trung học cơ sở là
trên 99%, trên chuẩn đạt 75.6%. Cùng với đó, số giáo viên được công
nhận giáo viên dạy giỏi cấp quận, cấp thành phố đạt tỷ lệ cao, đạt nhiều
thành tích khả quan tại các hội thi giáo viên giỏi toàn quốc.
Thành phố đã tập trung chỉ đạo thực hiện nghiêm túc và đạt kết quả
cao chương trình và quy chế chun mơn. Bên cạnh đó, cơng tác giáo dục
đạo đức, pháp luật và cơng tác xã hội hóa được Thành phố quan tâm, chỉ
đạo các đơn vị tích cực thực hiện, huy động nhiều hơn sự tham gia của
các lực lượng giáo dục, đặc biệt là phía gia đình học sinh trong giáo dục

14


cho học sinh. Hà Nội hiện có 102 dự án xã hội hóa với tổng mức đầu tư
lên tới 14.825 tỷ đồng, sử dụng 1.826.350 m2 đất, 68 dự án đã triển khai,
38 dự án được hoàn thành, đã đi vào hoạt động như: THCS&THPT
Marie Curie tại khu đô thị Mỹ Đình - Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm với
tổng số kinh phí là 350 tỷ đồng, trường THCS&THPT Vinschool tại
Minh Khai, Hai Bà Trưng với tổng kinh phí hơn 800 tỷ đồng…
3.1.2. Thực trạng chất lượng giáo dục
Công tác giáo dục đạo đức, pháp luật được đẩy mạnh, đa số học
sinh ngoan, lễ phép, chấp hành nghiêm chỉnh nội quy trường, lớp, không
vi phạm pháp luật. Các phong trào ngoại khóa, văn-thể-mỹ trong các nhà
trường diễn ra sơi nổi, quy tập được sự tham gia nhất định từ phía phụ
huynh học sinh. Công tác bảo đảm an ninh trật tự, phòng chống tệ nạn xã
hội như ma túy, mại dâm, cờ bạc, cá độ trong trường học được tăng
cường chỉ đạo và thực hiện tốt.
Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực của đại bộ phận các
em học sinh có kết quả rèn luyện đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật tốt,
một thực trạng đáng lo ngại là tình hình vi phạm những chuẩn mực đạo
đức, vi phạm phấp luật đang diễn ra ngày một phổ biến.
3.2. Tổ chức khảo sát thực trạng
3.2.1. Mục tiêu khảo sát
Khảo sát thực trạng phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cũng như quản lý hoạt động này nhằm tìm ra
những ưu điểm, hạn chế còn tồn tại, xác định nguyên nhân của những ưu
điểm, hạn chế để tiếp tục phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn
chế để quản lý có hiệu quả hoạt động phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
3.2.2. Nội dung khảo sát

- Khảo sát thực trạng đạo đức của học sinh trung học cơ sở Hà Nội
hiện nay, bao gồm: thực trạng về nhận thức, thái độ, hành vi đạo đức của
học sinh trung học cơ sở.
- Khảo sát thực trạng chấp hành pháp luật của học sinh trung học
cơ sở Hà Nội hiện nay, bao gồm: thực trạng về nhận thức, thái độ, hành

15


vi chấp hành pháp luật của học sinh trung học cơ sở.
- Khảo sát thực trạng phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
- Khảo sát thực trạng quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở.
- Khảo sát, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phối hợp
nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
trung học cơ sở.
3.2.3. Phương pháp khảo sát
Xây dựng phiếu khảo sát để trưng cầu ý kiến của cán bộ quản lý và
giáo viên, phụ huynh, học sinh. Xây dựng đề cương phỏng vấn sâu để
phỏng vấn xin ý kiến của 100 phụ huynh học sinh.
3.2.4. Đối tượng khảo sát
Đối tượng khảo sát: 500 cán bộ quản lý, 500 giáo viên, 1.000 phụ
huynh, 1.000 học sinh tại 10 trường trung học cơ sở trên địa bàn thành
phố Hà Nội, bao gồm các trường: Trưng Vương, Thăng Long, Ba Đình,
Chu Văn An, Hà Nội – Amsterdam, Nghĩa Tân, Thịnh Quang, Thượng
Lâm, Thạch Xá, Hòa Phú. 100 phụ huynh học sinh tham gia phỏng vấn
sâu.
3.2.5. Đánh giá kết quả khảo sát
- Đánh giá về thực trạng đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học

cơ sở theo các mức độ: Tốt tương ứng với 4 điểm; Khá tương ứng với 3
điểm; Trung bình tương ứng với 2 điểm; Yếu tương ứng với 1 điểm sau
đó tính điểm TB và xếp thứ bậc.
- Đánh giá về kết quả phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở theo các mức độ: Tốt
tương ứng với 4 điểm; Khá tương ứng với 3 điểm; Trung bình tương ứng
với 2 điểm; Yếu tương ứng với 1 điểm sau đó tính điểm TB và xếp thứ
bậc.
- Đánh giá về kết quả quản lý phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở theo các
mức độ: Tốt tương ứng với 4 điểm; Khá tương ứng với 3 điểm; Trung

16


bình tương ứng với 2 điểm; Yếu tương ứng với 1 điểm sau đó tính điểm
TB và xếp thứ bậc.
3.2.6. Xử lý số liệu và tổng hợp kết quả
Xử lý các Phiếu khảo sát và các số liệu thống kê thu được để phân
tích, so sánh, xây dựng các bảng phục vụ cho việc nghiên cứu.
Điểm trung bình (ĐTB) về mức độ đánh giá của mỗi nội dung
được tính theo công thức:

1
x
N
Với

4

xn
i 1

i i

xi là điểm được cho ứng với từng mức độ đánh giá,

xi  1, 2,3, 4

ni là số người cho điểm tương ứng với từng mức độ xi
N là tổng số người cho điểm của từng nội dung.
3.3. Thực trạng đạo đức, pháp luật của học sinh trung học cơ
sở thành phố Hà Nội
Qua khảo sát về nhận thức, thái độ và hành vi đạo đức, pháp luật
của học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội, bên cạnh những biểu
hiện tốt thì vẫn cịn tồn tại một bộ phận học sinh cịn có biểu hiện chưa
tốt. Đặc biệt, trong những năm gần đây, khi xu thế hội nhập ngày càng
sâu rộng, công cuộc giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh ngày càng
đòi hỏi cao hơn sự tham gia của tất cả các lực lượng giáo dục, trong đó
giữa vai trị chủ đạo là nhà trường và gia đình học sinh. Vì vậy, cần thiết
phải có sự kết hợp đồng bộ nhà trường với gia đình, đổi mới các loại hình
hoạt động giáo dục đạo đức, pháp luật, phát huy hơn nữa vai trò của quan
hệ phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật
cho học sinh.
3.4. Thực trạng phối hợp nhà trƣờng với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố Hà
Nội
Qua khảo sát về mức độ tham gia phối hợp, giáo viên và phụ huynh
17

học sinh cảm thấy thích thú nhất và tham gia nhiều nhất vào các hoạt
động do nhà trường tổ chức thông qua các dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn
như Lễ khai giảng, Ngày Nhà giáo Việt Nam…với mức điểm trung bình
lần lượt cho mức độ tham gia thường xuyên và thích thú là 2,68 và 2,59 ở
mức khá. Điều đó cho thấy, phụ huynh học sinh các trung học cơ sở khá
quan tâm đến các hoạt động do nhà trường tổ chức, tuy nhiên mức độ
tham gia là không thường xuyên.
Đối với các hoạt động khác mang tính trải nghiệm, các hoạt động
xã hội do nhà trường tổ chức như: Hoạt động thăm viếng và tu sửa nghĩa
trang liệt sỹ (điểm trung bình 2,09), Thăm các gia đình thương binh liệt
sĩ, gia đình có cơng với Cách Mạng (điểm trung bình 2,14), gia đình học
sinh hầu như ít tham gia. Vì vậy, hình thức phối hợp này có thể là một
trong những cách làm nhằm đổi mới phương thức phối hợp với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh.
3.5. Thực trạng quản lý phối hợp nhà trƣờng với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở
Đánh giá chung
Thứ nhất, trong xây dựng mục tiêu phối hợp, cơ bản nhà trường đã
bám sát các yêu cầu cơ bản như mang tính khả thi và mang tính định
lượng. Đây là một trong những yếu tố quan trọng nhằm đánh giá mức độ
hồn thành mục tiêu của q trình phối hợp.
Thứ hai, thơng qua kết quả khảo sát thực trạng, có thể đưa ra nhận
định nhà trường đã tập trung xây dựng nội dung phối hợp phù hợp với
đặc điểm tình hình của nhà trường và gia đình học sinh, chú trọng đến
việc xây dựng cơ sở, trang thiết bị vật chất cần thiết để phục vụ quá trình
phối hợp.
Thứ ba, nhà quản lý đã phát huy tốt vai trò của mình, là trung tâm
điều phối mọi hoạt động quản lý trong nhà trường trong triển khai các
phương thức phối hợp, chỉ đạo đội ngũ giáo viên trong việc xây dựng và

lựa chọn các phương thức phối hợp phù hợp nhằm đạt mục tiêu đề ra ban
đầu.
Thứ tư, trong quá trình tổ chức thực hiện, có thể thấy giáo viên và

18


một bộ phận lớn gia đình học sinh đã có nhận thức đẩy đủ và đúng đắn về
vai trò, tầm quan trọng của hoạt động phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục nói chung, giáo dục đạo đức, pháp luật nói riêng.
Hạn chế:
Thứ nhất, trong q trình tổ chức thực hiện phối hợp, do chưa nắm
bắt đầy đủ nguyện vọng từ phía gia đình học sinh, chưa tạo sự đồng thuận
từ phía gia đình học sinh nên nhà quản lý chưa kịp thời điều chỉnh mục
tiêu phối hợp phù hợp với tình hình thực tiễn. Nhất là trước yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay, mục tiêu phối hợp cần phải phù hợp với mục tiêu
giáo dục của chương trình phổ thơng mới.
Thứ hai, nhà quản lý chưa giành sự quan tâm đúng mực đến các
nội dung còn lại của phối hợp nhà trường với gia đình. Những nội dung
đó là: Đảm bảo an ninh, trật tự, an tồn trong nhà trường; Phối hợp với
gia đình đảm bảo an ninh, trật tự, an tồn tại gia đình. Quản lý học sinh
trong rèn luyện ý thức chấp hành pháp luật và đạo đức được Hiệu trưởng
giao thầy, cô giáo phụ trách nên trong một số tình huống kết quả báo cáo
về tình hình rèn luyện đạo đức, pháp luật của các em học sinh chưa phản
ánh chính xác thực tiễn.
Thứ ba, về quản lý phương thức phối hợp, nhà trường hiện nay vẫn
giành sự tín nhiệm cao đối với các phương thức phối hợp truyền thống.
Điều đó thể hiện sự lựa chọn an toàn của nhà trường. Tuy nhiên, trong
bối cảnh đổi mới giáo dục, tập trung hình thành năng lực và phẩm chất
người học, nhà trường chưa thật sự đáp ứng được yêu cầu này trong quản

lý phương thức phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh.
Thứ tư, quá trình phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong giáo
dục đạo đức, pháp luật cho học sinh cũng bộc lộ ít nhiều những hạn chế.
Đó là phương thức giảng dạy đạo đức, pháp luật còn đơn giản, chưa tạo
sức thu hút với học sinh, những hoạt động phối hợp chưa thật sự tạo được
hứng thú tham gia với đông đảo gia đình học sinh.

19


CHƢƠNG 4
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ PHỐI HỢP NHÀ TRƢỜNG VỚI
GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC, PHÁP LUẬT
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ HÀ NỘI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC
4.1. Những nguyên tắc xây dựng giải pháp
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
- Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
- Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
- Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
- Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp
4.2. Giải pháp quản lý phối hợp nhà trƣờng với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở thành phố
Hà Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
Xây dựng và hoàn thiện cơ chế phối hợp nhà trường với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh theo hướng huy động
nhiều hơn sự tham gia của gia đình
Xây dựng tiêu chí thống nhất về nội dung, và hình thức phối hợp
nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh

Chỉ đạo đổi mới phương pháp và hình thức phối hợp với gia đình
trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh.
Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý các hoạt động phối hợp cho
giáo viên và phụ huynh trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
Phối hợp xây dựng nội dung chương trình giáo dục đạo đức, pháp
luật phù hợp với học sinh trung học cơ sở thành phố Hà Nội
Đổi mới phương thức kiểm tra kết quả hoạt động phối hợp nhà
trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh
4.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp
Vì khơng có giải pháp nào mang lại hiệu quả tuyệt đối nên việc áp
dụng nhiều giải pháp sẽ giúp hỗ trợ và bổ sung cho nhau, phát huy mặt
tích cực, hạn chế những mặt còn tồn tại của từng giải pháp bởi vì xét về
bản chất, các giải pháp đều có mối liên hệ chặt chẽ và hữu cơ với nhau.

20


4.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp
Qua kết quả khảo nghiệm, cho thấy cả 6 giải pháp đề xuất được các
chuyên gia đánh giá có tính khả thi và rất cấp thiết. Tỷ lệ ý kiến đánh giá
cho rằng các giải pháp mang tính rất cấp thiết dao động từ 78.67% đến
93.33%. Tính khả thi dao động từ 64% đến 72%. Tính cấp thiết từ 6.67%
đến 21.33%. Không cấp thiết chiếm tỷ lệ rất thấp 4%. Rất khả thi dao
động từ 21% đến 36%. Không khả thi chiếm 8% tỷ lệ đánh giá.
Như vậy, việc tiến hành khảo nghiệm các giải pháp quản lý phối
hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học
sinh trung học cơ sở cho kết quả rất cầp thiết và mang tính khả thi từ ý
kiến đánh giá của các chuyên gia.
4.6. Tổ chức thử nghiệm
Thử nghiệm giải pháp “Tăng cường đổi mới phương pháp và hình

thức phối hợp với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học
sinh” nhằm mục đích minh chứng giải pháp đề xuất nếu được triển khai
bài bản sẽ nâng cao chất lượng phối hợp nhà trường với gia đình trong
giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh trung học cơ sở ở thành phố Hà
Nội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
- Địa điểm thử nghiệm: Trường THCS Trưng Vương - Quận Hoàn
Kiếm – Thành phố Hà Nội.
- Mẫu thử nghiệm: Mời đại diện phụ huynh của 1 lớp khối 6, phụ
huynh của 1 lớp khối 7, phụ huynh của 1 lớp khối 8, phụ huynh của 1 lớp
khối 9 tham gia thử nghiệm. Tổng số: 75 vị phụ huynh.
Trước khi tiến hành thử nghiệm, phụ huynh đã có nhận thức đúng
về mục tiêu, nội dung và phương thức phối hợp nhà trường với gia đình.
Tuy nhiên mức độ nhận thức chưa tương xứng với vai trị và tầm quan
trọng của cơng tác phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo
đức, pháp luật cho học sinh. Vẫn tồn tại một bộ phận nhỏ chưa nhận thức
đầy đủ về mục tiêu dẫn đến những đánh giá chưa chính xác về nội dung
và phương thức phối hợp.
Sau khi triển khai giải pháp: “Tăng cường đổi mới phương pháp và
hình thức phối hợp với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho

21


học sinh” thực hiện song hành với các nhiệm vụ công việc khác trong
thời gian biểu một năm học của khối trường trung học cơ sở, kết quả triển
khai đã cho thấy hiệu quả ở cả ba khía cạnh là mục tiêu, nội dung và
phương thức phối hợp. Điều này minh chứng quản lý phối hợp nhà
trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh tiếp
cận quá trình là cách thức quản lý phù hợp và có hiệu quả.
Bối ảnh đổi mới giáo dục hiện nay ngày càng đặt các nhà quản lý,

đội ngũ giáo viên cùng các lực lượng khác tham gia vào quá trình giáo
dục phải đổi mới phương pháp, đa dạng nội dung nhưng phải luôn kiên
định với mục tiêu phát triển toàn diện về văn-thể-mỹ ở học sinh và huy
động ngày càng nhiều sự tham gia của toàn xã hội trong giáo dục cho các
em. Giải pháp “Tăng cường đổi mới phương pháp và hình thức phối hợp
với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật cho học sinh” trong một
phạm vi nhất định đã đáp ứng được yêu cầu về tính khoa học, khả thi và
khách quan. Trên cơ sở đó, có thể nghiên cứu, triển khai diện rộng trên
địa bàn cả nước để công tác phối hợp nhà trường với gia đình thể hiện
đúng vai trị và tầm quan trọng đối với giáo dục phổ thông hiện nay.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức,
pháp luật cho học sinh là một bộ phận không thể tách rời của quản lý giáo
dục trong nhà trường phổ thông. Thêm vào đó, quản lý phối hợp có vai
trị và vị trí đặc biệt quan trọng, góp phần quyết định đến chất lượng giáo
dục đào tạo. Đây là quá trình lâu dài, địi hỏi sự quan tâm khơng chỉ từ
phía nhà trường mà cịn cần sự tương tác từ phía gia đình học sinh. Việc
nâng cao chất lượng quản lý phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo
dục đạo đức, pháp luật vì vậy là yêu cầu cần thiết và cấp bách.
Về mặt lý luận: Việc nghiên cứu cơ sở lý luận mang tính chất định
hướng, giúp tác giả hình thành khung nghiên cứu chính xác và phù hợp
với đặc điểm của đối tượng nghiên cứu. Bên cạnh đó là việc nắm bắt và
định hình được bộ cơng cụ nghiên cứu nhằm tiến hành khảo sát và phân

22


tích thực trạng phối hợp một cách chính xác, khoa học và khách quan
nhất.

Việc tiếp cận quá trình trong quản lý phối hợp nhà trường với gia
đình phù hợp với đặc thù quá trình tổ chức thực hiện phối hợp. Bên cạnh
đó, việc hình thành nhân cách và ý thức chấp hành pháp luật ở học sinh
đòi hỏi phải được tiến hành bài bản và mất nhiều thời gian. Do vậy, tiếp
cận quá trình sẽ giúp tác giả nghiên cứu đối tượng khách quan và chính
xác nhất.
Về mặt thực tiễn: Qua nghiên cứu và khảo sát thực trạng, tác giả
luận án có thể đưa ra nhận định. Một mặt, cơng tác quản lý phối hợp nhà
trường với gia đình đã có những ưu điểm, đạt được những kết quả hết sức
khả quan. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới từ thực tiễn, công tác quản lý
phối hợp cũng đã bộc lộ một số những hạn chế mà nếu không được khắc
phục sẽ làm giảm chất lượng công tác giáo dục đạo đức, pháp luật nói
chung hay cơng tác phối hợp nhà trường với gia đình nói riêng. Thêm
vào đó, một số nhà trường chưa thật sự sâu sát trong điều chỉnh mục tiêu
nhằm thích ứng với những thay đổi từ thực tiễn. Một bộ phận khơng nhỏ
gia đình học sinh hiện nay chưa có nhận thức đúng đắn và đày đủ về vai
trị cũng nhưng tầm quan trọng của cơng tác phối hợp. Việc khảo nghiệm
và nghiên cứu thực tiễn cho thấy, nếu tăng cường đổi mới phương thức,
đa dạng hóa nội dung phối hợp thì chất lượng quản lý phối hợp nhà
trường với gia đình sẽ được cải thiện đáng kể.
Kết quả nghiên cứu: Luận án đã đề xuất 7 giải pháp quản lý phối
hợp và tiến hành khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết, thử nghiệm 1
giải pháp trong thực tế. Kết quả khảo nghiệm cho thấy luận án cơ bản đã
bám sát mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ nghiên cứu đã đề ra. Luận án cơ bản
mang tính thực tiễn vì đã tập trung khắc phục hạn chế lớn nhất trong tổ
chức thực hiện phối hợp nhà trường với gia đình. Với những nghiên cứu
của mình, tác giả luận án hy vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản
lý, cải thiện nhận thức của gia đình về vai trị và tầm quan trọng của cơng
tác phối hợp nhà trường với gia đình trong giáo dục đạo đức, pháp luật
cho học sinh.

23