Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật - Môn Sinh học: Hiệu quả kinh tế từ việc tái sử dụng thùng xốp trồng nha đam Mỹ

Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
Hiện nay xu hướng tái sử dụng các vật dụng cũ như thùng xốp, chậu nhựa, thùng 
nhựa….để trồng rau sạch và an tồn ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Ngồi việc 
cung cấp rau sạch, an tồn cho gia đình, người ta có thể trồng với số lượng lớn cung cấp  
cho thị  trường. Với phương pháp này, một phần đã giúp con người góp một phần nhỏ 
vào việc bảo vệ mơi trường. Khơng chỉ dừng lại ở việc trồng rau sạch, người ta cịn có 
thể  trồng các loại cây khác đem lại hiệu quả  kinh tế  khơng nhỏ  cho con người. Một  
trong những loại cây trồng có thể đem lại hiệu quả kinh tế mà em muốn giới thiệu chính 
là cây nha đam Mỹ. 

Hình 1. Trồng rau trong thùng xốp

Bên cạnh đó , ý tưởng thực hiện đề  tài của em cịn xuất phát từ  một bài báo của  
trang   />ngay. Theo đó, ơng Phạm Văn Mỹ  ­ là một trong những nơng dân đầu tiên  ở  xã Thạnh 
Hịa, huyện Phụng Hiệp tỉnh Hậu Giang đã thực hiện thành cơng mơ hình trồng cây nha  
đam Mỹ trong thùng xốp đạt hiệu quả  kinh tế cao. Chỉ với diện tích trồng trên 500 m 2, 
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 1


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

thu nhập của ơng từ  cây nha đam Mỹ  lên đến hơn 500 ngàn đồng/ ngày.  Đó là giá thu  

nhập 
đáng   mơ 
ước   của 
nhiều   hộ 
nơng dân.

Hình 2. Mơ hình trồng nha đam mỹ tại nhà ơng 
Mỹ

Khi khảo sát khu vực huyện Ba Tri, em thấy cây nha đam mỹ đã được người dân  
trong huyện biết đến và trồng khoảng hơn 5 năm nay ( tính đến 11/2015). Tuy nhiên, 
hiện nay mơ hình trồng cây nha đam Mỹ  chưa được phổ biến và đồng bộ. Ngun nhân  
là do nhiều người chưa biết hiệu quả kinh tế từ cây nha đam Mỹ, cũng như chưa thật sự 
biết hết về những cơng dụng có ích từ cây nha đam. Bên cạnh đó, mỗi hộ nơng dân trồng 
nha đam mỹ theo một cách khác nhau, chưa biết cách chăm sóc hợp lí. Đa số  người dân 
trồng ngồi đất, một số  trồng trong chậu như  hoa kiểng. Chính vì vậy mà chất lượng,  
hiệu 
quả   kinh 
tế 
chưa cao. 

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 2


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Hình 3. Nha đam mỹ được trồng tại nhà chị Nguyễn Thị Mười ở xã An Ngãi Trung – Ba 
Tri

Hiện nay, nhu cầu sử  dụng nha đam và những sản phẩm từ  nha đam ngày càng  
tăng. Điều đó chứng tỏ  việc  trồng cây nha đam có tiềm năng kinh tế  rất lớn. Vậy làm 
thế nào để mơ hình trồng nha đam m
Mỹ  vừa   mang lại  hiệu  quả   kinh tế  cao vừa   bền vững  và  thân  thiện  với  mơi 
trường?  Mong rằng thơng qua dự án của em có tên: “ Hiệu quả  kinh tế từ  việc tái sử  
dụng thùng xốp trồng nha đam Mỹ  ”   sẽ  giới thiệu cũng như  trình bày một phương 
pháp trồng nha đam mỹ vừa mang hiệu quả kinh tế cao vừa bền vững và thân thiện với 
mơi trường. 
II. Mục đích nghiên cứu
Thực hiện đề án này với những mục đích cụ thể như sau:
­ Xây dựng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch nha đam hợp lí.
­ Giới thiệu những lợi ích từ nha đam
­ So sánh hiệu quả kinh tế vượt trội của giống nha đam m
Mỹ   so  với   giống   nha   đam  thường   trồng  trước   đây  (   Thông   qua   kết   quả   trồng  thực 
nghiệm)
­ Thống kê kết quả một số phương pháp trồng nha đam hiện nay. Đề xuất phương pháp 
tái sử  dụng thùng xốp cũ trồng nha đam mỹ  vừa mang hiệu quả  kinh tế  cao vừa bền  
vững và thân thiện với mơi trường. ( Thơng qua kết quả trồng thực nghiệm)
­ Đề xuất thực hiện cơng trình thanh niên tại trường THPT Phan Ngọc Tịng. 
III. Đối tượng nghiên cứu
­ Cây nha đam Mỹ 
­ Cây nha đam thường
IV. Phương pháp và phương tiện nghiên cứu
1. Phương pháp
­ Nghiên cứu tài liệu, sách, báo, tạp chí về cây nha đam.
­ Trồng thực nghiệm so sánh 2 giống: giống nha đam thường và nha đam mỹ.
­ Trồng thực nghiệm so sánh giống nha đam mỹ với các cách trồng phổ biến hiện nay. 

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 3


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

­ Quan sát, theo dõi, ghi chép, chụp ảnh.
­ Đo, cân, đếm, phân tích, xử lí và  thống kê kết quả. 
2. Phương tiện
­  Máy ảnh KTS
­ Máy vi tính
­ Thước dây, cân đồng hồ
­ Sổ, bút ghi chép.
­ Cây nha đam thường và nha đam Mỹ
­ Hỗn hợp đất trồng gồm ( phân bị, mụn dừa, tro, tro trấu….)
­ Thùng xốp cũ, chậu nhựa, chậu xi măng
V. Phạm vi nghiên cứu
1. Thời gian nghiên cứu :  8 tháng. (Từ tháng 2 đến tháng 11/2015)
2. Phạm vi nghiên cứu: Cây nha đam 
3. Lĩnh vực nghiên cứu: Khoa học thực vật

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 4


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
   1. Tổng quan về cây nha đam
1.1 Nguồn gốc, phân loại học
a. Nguồn gốc
Nha   đam   có    nguồn   gốc   từ Bắc   Phi.   Theo   truyền   thuyết Ai   Cập thì nữ   hồng 
Cléopâtre  đã sử dụng nha đam để  tạo ra một làn da mịn màng, tươi tắn.  Cịn đại đế Hy 
Lạp Alexandros đã dùng nha đam để chữa vết thương cho binh lính của mình trong những 
cuộc viễn chinh. Những dịng chữ  tượng hình và những hình vẽ  cịn lưu lại trên những  
bức tường  ở những đền đài Ai Cập cho thấy cây nha đam đã được biết đến và sử  dụng 
cách đây hơn 3000 năm. Cho đến tận ngày hơm nay con người đã chứng minh và khẳng 
định được vai trị của cây nha đam trong cuộc sống con người. Cụ thể hơn là trong lĩnh  
vực dược phẩm, thực phẩm và mỹ phẩm
Vào cuối thế  kỷ  13 một du khách người Italia tên là Marco Polo (1254­1323) đã 
thực hiện một chuyến đi thám hiểm tồn châu Á. Đến  Trung Quốc, Polo đã giới thiệu 
cho người dân bản xứ một dược thảo mà sau này người ta gọi là nha đam hay lơ hội.
Từ Trung Hoa cây nha đam được di chuyển sang Việt Nam. Trong khoảng 180 lồi 
thì chỉ  có 4 lồi được sử  dụng để  làm thuốc. Hai lồi được chú ý nhiều nhất là  Aloe  
ferox Mill., 1768 và  Aloe vera L., 1753 (đồng nghĩa Aloe barbadensis Mill., 1768).
Ở   Việt   Nam,   nha   đam   mọc   nhiều   ở   các   vùng Phan   Thiết, Phan   Rang, Phan 
Rí thuộc các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận. Chúng chịu hạn hán và khơ nóng rất giỏi. Vì 
thế chúng được trồng rải rác khắp Việt Nam để làm thuốc hoặc làm cây cảnh.
b. Phân loại học
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 5

Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Cây nha đam cịn được gọi là cây Lơ hội, Long tu (có nơi gọi là lưu hội, long thủ, 
lưỡi hổ ...), có tên khoa học là Aloe vera hoặc Aloe barbadensis.

Phân loại khoa học cây lơ hội ( nha đam)
Aloe vera (L.
   ) B
  URM.F , 1768
.
Giới (regnum): Plantae
Bộ (ordo):  Asparagales
Họ (familia) : Asphodelaceae 
Chi (genus):  Aloe
Lồi (species):  A. vera
Tên  Aloe vera được chính thức cơng nhận bởi quy ước quốc tế về danh xưng thực  
vật (International rules of botanical nomenclature). Tuy nhiên, trong danh mục cây thuốc 
của Tổ  chức y tế thế giới (WHO),  Aloe được xem là tên chung của khá nhiều lồi khác 
nhau như  Aloe chinensis, A. elongata, A. indica… Ngồi ra, một lồi Aloe khác, Aloe ferox 
cũng được chấp nhận là một cây cung cấp nhựa Aloe.
Người Mỹ  gọi cây  Aloe vera  dưới tên “Curacao Aloes”, cịn  Aloe ferox  dưới tên 
“Cape Aloes”.  Người Pháp gọi dưới những tên : Aloe de Curacao, Aloe du Cap. Đơng y  
gọi là Lơ hội. WHO cũng liệt kê tên gọi của Lơ hội tại các nước với 78 danh xưng khác  
nhau… Tại Việt Nam, A. vera được gọi là Lơ hội hoặc Nha đam, Lưỡi hổ
1.2 . Đặc điểm hình thái 
Nha đam thuộc loại cây nhỏ, gốc thân hóa gỗ, ngắn. Lá dạng bẹ, khơng có cuống, 
mọc vịng rất sát nhau, màu từ lục nhạt đến lục đậm. Lá mọng nước, mép lá có răng cưa 

thơ như gai nhọn, cứng tùy theo loại, mặt trên lõm có nhiều đốm khơng đều,  lá dài từ 30 ­ 
60 cm. Phát hoa  ở nách lá, có thể  dài đến 1 m, mang rất nhiều hoa mọc  rũ xuống, với 6 
cánh hoa dính nhau  ở  phần gốc, 6 nhị  thị. Quả  nang chứa nhiều hột.Trong số  hơn 300  
lồi  Aloe, 
ngồi  Aloe   vera,   Aloe  
ferox… 
dùng làm thuốc, cịn một 
lồi   được 
dùng   làm   cây   cảnh   rất 
đẹp,   như 
Aloe   variegata  (Lơ   hội 
mỏ   két) 
có hoa   màu   đỏ; 
Aloemaculata  (Lô   hội 
vằn),   hoa 
màu da cam 

Đề tài môn Sinh Học

Trang 6


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Hình 4. Aloe vera
1.3.  Các thành phần hóa học
Chất nhựa trong suốt trong lá nha đam cịn được gọi là "lơ hội". Chất nhựa của 
nha đam khi cơ đặc lại sẽ có màu đen (cịn gọi là Als). Phân tích thành phần nhựa lấy 

từ lá nha đam, các nhà nghiên cứu tìm thấy các chất sau: 
­  Axít amin  (gồm tối thiểu 23 loại), vitamin (B1, B2, B5, B6, B12,  axít folic, C, A, E), 
khống tố vi lượng (Na, K, Ca, P, Cu, Fe, Zn, Mg, Mn, Cr).
­ Các Monosaccharid, Polysaccharid bao gồm Cellulose, glucose, rhamnose, aldopentose, 
galactose, xylose, mannose, arabinose và acemannan, chính chất này có tác dụng kháng 
virút và giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.
­ Prostaglandin và các axít béo chưa bão hồ bao gồm : axít gama linolenic. Nhóm chất 
này có tác dụng tiêu sưng, giải dị ứng và làm lành vết thương, mau lên da non.
­ Các Enzym bao gồm các men tiêu hố giúp ăn ngon và làm thuốc bổ: oxydaza, Lipaza,  
Amilaza, Catalaza, Allnilaza v.v
­  Nhóm   anthraglycoside Anthraquinon   có   khả   năng   chống   oxy   hoá   tế   bào,   nhuận 
trường, giải độc, chống táo bón gồm
+ Aloe Emodin (chất này khơng có trong dịch tươi nha đam). Trong nhựa khơ, Aloe  
Emodin chiếm 0,05%­0,5% chất này tan trong ete, cloroform, benzen.
+ Barbaloin: Chiếm 15­30% thành phần nhựa của nha đam. Chất này sẽ  tan dần 
khi để  ngồi khơng khí và ánh sáng. Tan trong nước, cồn,  axeton, rất ít trong benzen và 
cloroform.
+  Các chất Aloinosit A, Aloinosit B, Anthranol, aloin, Aloezin, Aloenin, Aloectin  

B...
+ Chất nhựa ester của axít cinnamic, axít hysophanic
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 7


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

1.4.  Ứng dụng từ cây nha đam trong đời sống
a. Trong y học
­  Kháng khuẩn  : Những nghiên cứu gần đây đã chứng minh nhựa nha đam có tính sát  
khuẩn và gây tê. Dùng để sát trùng, thanh nhiệt, và thơng tiểu.  Nhựa nha đam làm êm dịu 
vết thương khi bị phỏng nhẹ, khi bị cơn trùng châm chích hay da bị chai cứng khi bị rám  
nắng. Nhựa nha đam cũng có tác dụng làm tăng vi tuần hồn (giúp máu ngoại vi lưu thơng 
tốt). Nhũ dịch được bào chế  từ  nha đam dùng để  chế  các loại thuốc trị eczema hay các 
mụt tróc lở, làm mau kéo da non  ở  vết thương. Dịch tươi nha đam có tính kháng khuẩn  
lao (in vitro). 
­  Nhuận tràng  :  Thời xa xưa từ Hypocrate đến Hải Thượng Lãn Ơng đã biết đến đặc 
tính nhuận trường, nhuận gan, điều kinh của nha đam. 
+ Liều thấp: 20–50 mg nhựa Aloe khơ có tính bổ đắng, kiện tỳ vị, nhuận gan.
+ Liều vừa: 100 mg (3­5 lá tươi): Sát trùng đường ruột, điều kinh, nhuận trường, xổ.
+ Liều cao: 200–500 mg (10­20 lá): xổ mạnh.
Tại Pháp hiện có khoảng vài chục biệt dược có tác dụng nhuận trường, xổ  mà thành  
phần có chứa Als. 
­ Làm lành vết thương : Nhiều nghiên cứu từ  năm 1930  ở  Mỹ  và Nga cho thấy thạch 
trong cây lơ hội có khả năng bất ngờ làm lành vết thương, chỗ lt và vết bỏng. Đắp lớp 
thạch lơ hội vào trong vùng cần chữa, tốc độ lành vết thương sẽ nhanh chóng. Tác dụng 
này phụ thuộc vào sự hiện diện của aloectin B, chất kích thích hệ miễn dịch
­ Trị  viêm lt dạ  dày : Uống nhựa tươi của lá nha đam. Cứ vài giờ  uống một muỗng  
canh nhựa tươi lúc bụng khơng có thức ăn sẽ làm lành vết viêm lt dạ dày (khơng được  
q 400 mg gel tươi/ngày).
­ Trị  bệnh ngồi da : Nha đam tươi có tác dụng làm săn da, làm nhỏ  lỗ  chân lơng. Bơi 
nhựa tươi hàng ngày lên mặt có tác dụng ngừa nám, làm mịn da, ngừa mụn...
­  Phịng ngừa sỏi niệu  :  Các anthraquinon sẽ  kết hợp các ion canxi trong đường tiểu 
thành hợp chất tan được để tống ra ngồi theo nước tiểu.
Bệnh xơ gan cổ trướng : Sử dụng mỗi lần uống khoảng 20 ml (1 muỗng canh) cho các 
bữa ăn. Uống liên tục nhiều tháng bệnh sẽ thun giảm khả quan hoặc khỏi hồn tồn. 
­ Bệnh tiểu đường và cao áp huyết : có nhiều cách dùng:

+  Lấy một nắm lá nha đam (lồi Aloe vera) gọt bỏ  phần có gai hai bên lá, nấu sơi để 
nguội. Tất cả  bỏ  vào máy sinh tố  xay đều lấy nước uống 1 ngày 3 lần (15 phút trước 
bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh. 
+ Lấy một nắm lá nha đam nấu sơi để nguội. Uống nước và ăn lá đã nấu chín, 1 ngày 3 
lần (15 phút trước bữa ăn). Mỗi lần dùng khoảng 1 muỗng canh. 
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 8


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

+ Mỗi ngày lấy 1 hay 2 lá nha đam gọt vỏ, ăn sống. Ăn mỗi ngày 3 lần trong nhiều tháng  
sẽ có kết quả khả quan. 
Những người bị huyết áp mà khơng bị  tiểu đường thì có thể  ăn với đường ngun chất 
hoặc đường phèn. Người bị tiểu đường nhưng khơng áp huyết cao thì ăn với muối.
­ Trị mụn
Mỗi ngày dùng 200g lá nha đam tươi rửa sạch, cắt bỏ gai hai bên, dùng dao inox rạch trên 
lá nhiều hình vng bằng con cờ  nhỏ  rồi cắt rời ra, thêm 50g đường cát, 2 muỗng canh 
mật ong, nước đá đập nhỏ để ăn.
Hoặc dùng 500 ml nước cốt nha đam, 200 ml mật ong trộn đều, để vào tủ lạnh dùng dần.  
Ngày uống 3 lần, mỗi lần 3 muỗng canh trước bữa ăn.
Hoặc lấy nước vo gạo để lắng, bỏ nước trong bên trên (liều lượng tùy dùng trong ngày), 
dùng muỗng nạo lấy nhựa nhớt bên trong lá nha đam (bằng với lượng nước vo gạo).  
Trộn đều hai thứ. Buổi tối trước khi đi ngủ lau mặt cho sạch, rồi thoa dung dịch trên lên 
mặt, thoa cho đều, để vậy đến sáng, rửa lại bằng nước ấm.
 

Hình 5. Dược phẩm từ Aloe vera
 b.  Làm đ
 
ẹp 
Do những đặc tính kỳ  diệu trên, các nhà y dược học đã nghĩ đến những loại mỹ 
phẩm được chế tạo từ nhựa  nha đam để tạo ra những loại kem dưỡng da, do pH  của gel 
nha đam gần giống với pH của da cho nên chúng làm cho da tươi tắn và điều hịa được  
độ axít của da. 
Hiện nay trên thị trường, nhiều hãng mỹ phẩm đã lấy ngay chính tên Aloe vera làm 
tên thương mại cho những loại kem chống nắng, dưỡng da, các loại dầu gội, dầu khử 
mùi hơi, chất có tác dụng chống mốc, xà phịng, dầu cạo râu... 

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 9


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Hình 6. Một số loại mỹ phẩm từ Aloe  
vera

c. Thực phẩm
Trong thực phẩm, lá nha đam dùng để  ăn tươi với đường hoặc nấu chè. Có nơi  
cịn dùng lá nha đam để nấu canh. Ngồi ra nha đam cịn được làm chất đơng kết cho rất 
nhiều món ăn. Hiện nay, trên thị  trường, nha đam cịn được sử  dụng chế  biến các loại  
nước uống giải khát, thanh nhiệt cơ thể rất được ưa chuộng.
 

1

Hình 7. Nước uống và sữa chua chế biến từ Aloe vera
 1.5  Sử dụng nha đam đúng cách   
Nhựa cây nha đam ngun là một chất độc, khi để  ra ngồi khơng khí chất nhựa 
này dễ bị oxy hố làm mất đi một phần hoạt tính, do đó cần có quy trình chiết xuất đúng  
đắn để ổn định hoạt chất. Độc tố trong nha đam tuy khơng làm chết người nhưng khi ăn 
một lượng lớn nha đam hoặc dùng trong thời gian dài (3 – 6 tháng dạng đã chế  thành  
viên) có thể:
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 10


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

+ Gây tiêu chảy
+  Nếu phụ  nữ  mang thai có thể  sinh qi thai. Phụ  nữ  đang cho con bú càng phải cẩn 
thận vì trẻ dễ bị ngộ độc khi bú mẹ.
+ Bị co thắt bụng, nơn mửa, tiêu chảy.
+ Có hiện tượng tích luỹ và gây rối loạn tiêu hố, tiêu chảy. Người bị bệnh trĩ, viêm ruột  
khơng nên dùng vì anthraquinon trong nhựa nha đam gây sung huyết.
Chính vì vậy chúng ta cần biết  cách sử dụng nha đam đúng và hợp lí như sau: 
+ Khi ăn nha đam tươi, chúng ta cần gọt vỏ màu xanh, làm sạch lớp nhựa mủ màu vàng 
kế bên lớp thạch nha đam để tránh ngộ độc bằng cách gọt vỏ.
+ Sau đó rửa sạch dưới vịi nước cho đến khi bớt nhớt, cắt nhỏ, ăn sống, xay nước hoặc  
nấu chè đều dễ ăn.

+ Liều dùng lá tươi mỗi ngày chỉ  10 – 20g. Chọn những bẹ nhỏ, xanh nhạt, gọt bỏ vỏ,  
rửa sạch dưới vịi nước, nên ăn ngay (khơng để  lâu ngồi khơng khí, nếu cần thì bảo 
quản trong tủ lạnh). Dùng lâu dài với liều lượng thấp thì khơng có hại.
 

1.6. Kĩ thuật trồng nha đam

Hình 8. Hướng dẫn sử dụng Aloe vera

a. Chọn cây giống 

Hiện nay, có trên 400 lồi nha đam khác nhau, nhưng lồi nha đam có tên khoa học 
Aloe vera lá xanh thẫm, bẹ lá to là loại dễ trồng và cho năng suất cao tại Việt Nam. Lồi 
nha đam Aloe vera đang được nơng dân trồng  đại trà tại Việt Nam  tại các tỉnh Ninh 
Thuận, Bình Thuận, một số trang trại ở thành phố Hồ Chí Minh và Long An. 

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 11


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Hình 9. Nha đam được trồng ở Ninh Thuận
b. Chuẩn bị đất 
­ Trồng với số lượng lớn 
Nha đam là cây chịu được khơ hạn, nhưng khơng chịu được ngập úng, do đó phải  
chọn vùng đất cao ráo, thống xốp, tốt nhất là đất pha cát dễ thốt nước. Đất trồng phải  

được cày bừa kỹ, mục đích làm nhỏ  đất và sang phẳng ruộng trồng. Sau đó lên luống,  
đánh rãnh trồng. Thơng thường luống được đánh cao khoảng 20 cm để  dễ  thốt nước. 
Ðánh rãnh trồng theo mật độ  hàng cách hàng 80 cm, cây cách cây 40 cm. Phân chuồng 
hoai thường được sử dụng để bón lót. Mỗi cây bón lót khoảng 500 ­ 700 g phân chuồng; 
khoảng 2,5 tấn phân chuồng/ha. 
­  Trồng trong chậu làm kiểng 
Chuẩn bị  một chậu cây có lỗ   ở  phía dưới để  thốt nước cho cây. Chọn giá thể 
trồng cây nha đam từ hỗn hợp trấu sống­xơ dừa­ phân bị hoai mục –tro trấu theo tỷ lệ 1­
0.5­2­0.3 và được ủ trong thời gian 20­30 ngày mới dùng.
Cho giá thể sau khi  ủ vào chậu lu khoảng 2/3 chậu, trồng cây giống nha đam cao  
15­20 cm vào một bên chậu để định hướng thân cây sẽ dựa vào thành chậu sau này.Dùng  
tay nén chặt gốc cây và tưới nước đủ   ẩm, đặt chậu nơi nhiều ánh sáng hay nơi có ánh 
nắng buổi sáng. 
c. Nhân giống 
Cây nha đam có thể  trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là trồng vào mùa xn và  
mùa thu, vì đây là thời gian cây nha đam con có thể  phục hồi và phát triển nhanh nhất.  
Nha đam là loại cây rất dễ sống, chính vì vậy bạn khơng cần mua hạt giống cũng có thể 
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 12


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

trồng được thành cây nha đam mới. Nha đam có thể  được nhân giống bằng phương  
pháp vơ tính bằng 2 cách
­ Sử dụng lá nha đam 
Chọn cây nha đam khỏe mạnh mập mạp, tách ra một lá từ  thân cây chính. Đặt lá 

nha đam nằm ngang, chơn một phần của lá nha đam xuống dưới nước, phần gân xương  
lá hướng lên trên. Sau 2 tuần, mầm nha đam sẽ nhú lên từ lá nha đam.
­ Nhân giống cây con từ cây mẹ trưởng thành 
Sau một năm sinh trưởng,  xung quanh cây mẹ sẽ xuất hiện  nhiều cây con. Khi cây 
con lớn chừng 10 cm thì có thể  được tách rời cây mẹ  và  ươm trong vườn. Khi cây con  
lớn chừng 15 – 20 cm thì có thể  đem trồng. Ðể  tăng hệ  số  nhân giống, chúng ta có thể 
cắt bỏ đọt cây mẹ , để thu nhiều cây con hơn.
Lưu ý: Khi chiết và trồng cây con, nên cẩn thận lấy được càng nhiều rễ càng tốt, nhằm  
thu ngắn thời gian hồi sức của cây con. Sau đó, trồng theo rãnh, với mật độ: cây cách cây  
40 cm, hàng cách hàng 80 cm, như  vậy số  lượng cây giống khoảng 30 ­ 50.000 cây/ha. 
Khi trồng, mầm cây con nên được để nhơ khỏi mặt đất để tránh hiện tượng úng thối lá . 
Cây con phải được giữ cho thẳng và rễ phủ đều mới lấp  đất . Nha đam vừa trồng xong 
mầm lá sẽ đỏ hoặc vàng, nhưng khi đã bén rễ mầm sẽ xanh trở lại. Cây nha đam giống, 
sau khi lấy ra khỏi vườn  ươm, nên để trong mát 2 đến 3 ngày, sau đó mới đem ra trồng  
thì cây con sẽ nhanh mọc mầm và tỉ lệ sống cao hơn.
d. Chăm sóc 
Việc chăm sóc cây nha đam chủ yếu gồm 4 khâu kỹ thuật như sau:
­ Tưới ­ tiêu nước :
 Cây nha đam chịu được nắng hạn nhưng lại phát triển tốt khi có độ ẩm trong đất 
vừa phải. Vì vậy, trong mùa khơ phải tưới nước thường xun giữ độ ẩm cho đất. Nếu  
đất khơng đủ ẩm để giữ  gốc nên tưới thêm nước, tốt nhất trong mùa khơ, 3 đến 5 ngày 
phải tưới nước 1 lần, giúp cây sinh trưởng tốt, đạt chất lượng và sản lượng cao hơn.  
Với cây con thì để chậu cây ở nơi có ánh sáng mặt trời nhưng khơng q gắt. 
Cây nha đam khơng chịu được ngập úng q lâu. Do vậy, nếu trời mưa dài ngày thì 
phải khơi thơng cách rãnh trồng tạo điều kiện để thốt nước tốt. Nếu để mương rãnh bị 
tích nước sẽ gây thối rễ, làm cho cây nha đam chết hàng loạt.
­ Làm cỏ xới xáo đất 
Trong q trình chăm sóc cây nha đam, phải xới xáo đất trừ cỏ nhiều đợt. Việc xới  
đất thường xun sẽ  giúp cho nền đất được thơng thống và trừ  được các loại cỏ  dại,  
làm cho q trình chuyển hố các chất dinh dưỡng trong đất nhanh chóng và cây nha đam  

dễ hấp thu, sinh trưởng và phát triển nhanh hơn.
­ Bón phân 
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 13


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Cây nha đam có khả năng hấp thụ và chuyển hóa nhanh các chất dinh dưỡng trong  
đất.   Do   đó,   ngồi   việc bón   lót bằng   phân   chuồng   (khoảng   2,5   tấn/ha),   thì   thường 
xun bón   thúc cho   cây   nha   đam   bằng phân   NPK.   Thời   gian   bón   thúc   tốt   nhất   là   1 
tháng/lần, với liều lượng khoảng 100 Kg/ha. Khi bón phân tránh làm bẩn lá, thường bón 
trước khi trời có mưa hoặc phải tưới nước sau khi bón phân. Mỗi lần bón phân nên kết  
hợp với xới xáo đất để nha đam dễ hấp thụ hơn.
­ Phịng trừ bệnh hại 
Biểu bì lá của nha đam được bao bọc bởi một lớp giáp cứng, nên các loại cơn  
trùng khó có thể  gây hại. Nhưng trong điều kiện trồng với mật độ  dày, đất q  ẩm và  
nhiệt độ  thấp, lá của nha đam sẽ  bị  một số  loại trực khuẩn gây hại. Trên mặt lá xuất 
hiện nhiều đốm đen và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng của cây nha đam.Biện pháp 
phịng trừ: Ðảm bảo thơng thống trong vườn trồng nha đam, kịp thời tiêu nước để khống 
chế độ ẩm của đất phù hợp, làm cỏ đúng lúc giúp nha đam phát triển mạnh, tạo nên khả 
năng kháng bệnh tốt.Nếu xuất hiện dấu hiệu bệnh do trực khuẩn gây ra, nên nhanh  
chóng cắt bỏ những lá mang bệnh đang tiêu hủy, tránh lây lan cho các lá khác.Trồng cây 
nha đam chủ yếu là thu hoạch lá, do vậy trong q trình phịng trừ  bệnh hại, khơng nên  
sử dụng các loại thuốc hóa học.

Hình 10. Bệnh đốm đen ở nha đam

e. Thu hoạch hợp lí
Sau khi trồng khoảng 6 tháng, có thể cho thu hoạch mỗi tháng một lần  từ 1 đến 2 
lá. Tuy nhiên, trong giai đoạn này thu hoạch lá nhằm mục đích loại bỏ các lá đã già, đơn  
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 14


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

gốc, giúp cây phát triển tốt và ni các lá mọc sau.  Nếu giai đoạn này chúng ta lạm dụng  
việc thu hoạch thì cây sẽ chậm lớn, lá cây sau này khó to và nặng. 
Sau một năm, cây có thể  đạt mức sinh trưởng tối đa thì bắt đầu thu hoạch chính  
thức. Thu hoạch bằng cách cắt lá, cứ hai tuần thì cắt hai lá mọc đối diện nhau ( dùng dao  
lưỡi mõng bén cắt nhẹ phần tiếp giáp giữa lá và gốc, tránh cắt phạm vào phần thân cây),  
để thu hoạch với số lượng nhiều thì có thể trồng với số lượng lớn để có thể cắt lá ln 
phiên hàng ngày.
Sau thời gian thu hoach 3­4 năm thì cậu nha đam bắt đầu suy yếu, lá nhỏ  dần và  
thân mọc cao, có thể  dùng dao bén để  hạ  phần gốc và tiếp tục trồng lại để  hạ  thấp 
chiều cao cây tránh ngã đổ, nhưng  tốt nhất là phải có kế  hoạch chuẩn bị  cây con sẵn  
sàng, trồng lại lứa cây nha đam mới để tiếp tục thu hoạch lâu dài.
1. 7 . Ưu điểm của giống nha đam Mỹ so với nha đam thường
Hiện nay nha đam thường được trồng rãi rác khắp nơi nhằm phục vụ cho nhiều 
nhu cầu khác nhau của người dân như làm thực phẩm, làm thuốc,  làm cảnh….  Tại Việt 
Nam , lồi nha đam (Aloe vera ) được trồng phổ biến nhất. Theo nghiên cứu của các nhà  
thực vật học, lồi nha đam (Aloe vera ) đã xuất hiện  ở nước ta từ rất lâu. Tính đến thời 
điểm hiện tại ( 11/2015), Việt Nam có 2 giống  của lồi Aloe vera  được trồng phổ biến  
nhất là nha đam thường và nha đam Mỹ. 

Trước đây, người dân địa phương thường trồng giống nha đam đã có từ trước cịn gọi là  
giống nha đam thường hay nha đam Việt Nam. Theo một số tài liệu….  nguồn gốc của 
giống nha đam này có xuất xứ  từ  Trung Quốc. Khi du nhập vào nước ta một thời gian,  
giống nha đam này trở nên phổ biến vì đặc tính dễ nhân giống, dễ trồng và thích nghi của 
giống cây này. Giống nha đam thường có đặc điểm cơ bản là bẹ lá nhỏ, bẹ mỏng, lá có ít 
gai và màu xanh nhạt,  khơng có lớp phấn trắng phía sau bẹ. Hiện nay, giống nha đam 
này vẫn cịn được trồng ở một số hộ nơng dân chủ yếu với mục đích làm thuốc và thực 
phẩm trong gia đình. 
Tuy nhiên, những giá trị  từ  cây nha đam là rất lớn, nên muốn sử  dụng nha đam 
nhằm mục đích kinh tế phục vụ cho các lĩnh vực sản xuất dược phẩm, nước uống thực  
phẩm với quy mơ cơng nghiệp thì giống nha đam thường này khó đáp ứng được. Đó cũng 
là lí do vì sao giống nha đam Mỹ  được du nhập vào nước ta khoảng hơn 10 năm nay. 
Giống nha đam này có xuất xứ  từ vùng Địa Trung Hải, Bắc Phi và quần đảo Canary  . 
Trên thế   giới, giống nha đam này đã được  ứng dụng trồng và sử  dụng cho ngành sản  
xuất dược phẩm, mỹ  phẩm từ  rất lâu. Chính vì vậy, Việt Nam muốn phát triển các 
ngành sản xuất các chế  phẩm từ  nha đam, thì việc cập nhật giống nha đam Mỹ  là cần  
thiết và hợp lí. Trước đây, nha đam Mỹ  được trồng thử  nghiệm  ở  Ninh Thuận, Bình 
Thuận. Nhưng hiện nay, giống nha đam này được trồng phổ biến khắp nơi, dưới nhiều  
hình thức và quy mơ khác nhau. Từ quy mơ trang trại, hợp tác xã hay hộ gia đình. Ở miền  
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 15


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Nam, tập trung nhất là tỉnh Long An và Bình Dương. Giống nha đam Mỹ có lá dài, bẹ to, 
nặng ký và nhiều gai nhọn trên cạnh lá, phía sau lá có lớp phấn trắng, lớp vỏ màu xanh 

bên ngồi bẹ lá dày. Đây là giống nha đam được mọi người ưa trồng vì có năng suất cao ,  
dễ thích nghi với nhiều điều kiện đất trồng và ít bị úng thối, sâu bệnh tấn cơng do lớp vỏ 
màu xanh khá dày. Đặc biệt là thời gian sinh trưởng gấp  đơi so với giống nha  đam  
thường. Thân cây khi trồng khoảng 1 năm sẽ hố gỗ, cứng cáp, có đường kính khoảng từ 
3­5 cm. Sau khi thu hoạch một thời gian, chúng ta có thể hạ gốc và tiếp tục thời gian sinh  
trưởng và thu hoạch lá. Chính vì vậy, chúng ta có thể  duy trì thời gian sinh trưởng của  
cây lên đến khoảng hơn 3 năm. Ngược lại, giống nha đam thường sau khi trồng và thu  
hoạch khoảng 1,5 năm là cây bắt đầu suy yếu và bẹ  lá nhỏ  dần, giảm năng suất, chất 
lượng. 
2. Ưu điểm từ việc tái sử dụng thùng xốp cũ để trồng nha đam mỹ
2.1. Hạn chế rác thải, hạn chế gây ơ nhiễm mơi trường
Hiện trạng rác thải và vấn nạn ơ nhiễm mơi trường sống đã và đang trở thành vấn 
đề  vơ cùng bức xúc đối với tồn xã hội. Ngun nhân chính dẫn đến tình trạng đó là do  
q trình xây dựng quy hoạch, đầu tư  xây dựng khu dân cư, xây dựng đơ thị  các địa  
phương chưa chú trọng vấn đề  xử  lý mơi trường. Việc hình thành các bãi rác, chơn lấp 
rác thải chưa chú ý đến khoảng cách đối với khu dân cư, quy mơ bãi chơn rác chưa phù  
hợp với điều kiện tự nhiên, năng lực thu gom rác yếu, cơng nghệ xử  lý lạc hậu nên khó 
tránh khỏi tình trạng gây ơ nhiễm mơi trường như hiện nay. 
Chính vì vậy, để  giảm thiểu tình trạng ơ nhiễm mơi trường, chính quyền  địa  
phương cần phối hợp với người dân có kế hoạch bảo vệ mơi trường một cách cấp thiết,  
hiệu quả  và bền vững .  Trước  tình hình đó, việc áp dụng giải pháp mơi trường “3R” 
đang dần trở  thành một trong những giải pháp khá hồn hảo đối với việc sử  dụng bền 
vững nguồn tài ngun, ngăn ngừa, kiểm sốt ơ nhiễm, khắc phục tình trạng suy thối và 
cải thiện chất lượng mơi trường sống  . Giải pháp “3R” đã tạo nên một bước ngoặc lớn  
trong chiến lược bảo vệ  mơi trường và phát triển bền vững với những thành cơng ban 
đầu rất đáng khích lệ cũng như cịn tồn tại nhiều bất cập và khó khăn. Theo đó , “  3R” là 
từ viết tắt của 3 chữ cái đầu trong tiếng Anh: Reduce­ Reuse­Recycle
  Reduce (Giảm thiểu):  Giảm thiểu lượng rác thơng qua việc thay đổi lối sống 
hoặc/và cách tiêu dùng, cải tiến các quy trình sản xuất , mua bán sạch…Ví dụ: Sử dụng  
túi vải để đi chợ thay cho túi nlon để nhằm giảm lượng rác thải phát sinh từ túi nilon…

Reuse (Tái sử dụng): Sử dụng lại các sản phẩm hay một phần của sản phẩm cho  
chính mục  đích cũ hay cho một mục  đích khác. Ví dụ: sử  dụng lại chai  đựng nước  
khống để đựng nước…

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 16


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Recycle (Tái chế): Sử  dụng rác thải làm ngun liệu sản xuất ra các vật chất có 

ích khác.
Thùng xốp, hay thùng cách nhiệt được sử dụng rất phổ biến trong việc bảo quản 
các loại thực phẩm, hàng hố. Ngun liệu sản xuất chủ yếu từ nhựa EPS hoặc PS , một  
loại  nhựa Polystyrene có khả  năng giãn nở. Tuy nhiên loại nhựa này khơng thể  nào tự 
phân giải mà chỉ bị vỡ thành nhiều mảng nhỏ khi sử dụng một thời gian dài. Vì vậy khả 
năng gây ơ nhiễm mơi trường đất và nước từ loại thùng xốp này là rất cao. Để hạn chế 
vấn đề này, chúng ta có thể tái chế và tái sử dụng sản phẩm từ  xốp. Nói một cách đơn 
giản, việc tái sử  dụng thùng xốp là một trong những giải pháp mơi trường theo ngun 
tắc “3R” nhằm mụHình 10: Bi
c đích giảm thi
ểu rác th
ải , b
ảo vệ mơi trườ
ểu t
ượng gi

ải pháp mơi tr
ường s
ng ống. Khơng chỉ dừng 
lại ở việc làm đó, khi chúng ta tái sử dụng một vật liệu bất kì, nghĩa là chúng ta đang góp 
3R
phần chung tay bảo vệ mơi trường.
2.2 Hạn chế tình trạng ngập úng, lây lan sâu bệnh như khi trồng ngồi đất
Hầu hết các lồi nha đam đều thích nghi tốt với điều kiện nhiều ánh sáng, đất khơ  
thống, dễ thốt nước, khơng chịu được ngập úng trong thời gian dài. Tuy nhiên, nha đam 
vẫn có thể sống được trong các điều kiện ánh sáng yếu hoặc trong tối. Khi trồng ngồi 
đất như bình thường thì rất dễ xảy ra tình trạng ngập úng, do đất thấp, thốt nước kém 
trong những ngày mưa kéo dài . Vì vậy, khi trồng ngồi đất cần đánh luống, lên liếp cao  
để hạn chế tình hình ngập úng, gây chết cây. Nhưng sau khi trồng khoảng 1 năm thì cần 
phải đánh luống lại vì dưới tác động của nước mưa, nước tưới thì đất dễ bị rửa trơi, vẫn 
có thể xảy ra hiện tượng ngập úng. Bên cạnh đó, khi trồng ngồi đất, cây mẹ nhanh mọc  
chồi con, làm cây mẹ  kém phát triển, khơng mập mạp và nhanh suy yếu. Với mật độ 
nhiều cây do mọc chồi con nhanh nên càng làm tăng mật độ  cây trên cùng một diện tích.  
Chính điều này có thể tăng khả năng nhiễm và lây lan sâu bệnh giữa các cá thể với nhau.
Để hạn chế cơng chăm sóc, tăng hiệu quả kinh tế cho cây nha đam, người ta đã sử 
dụng nhiều biện pháp khác nhau. Hiện nay,  nha đam Mỹ  được trồng trong lu, chậu rất 
nhiều. Tuy nhiên muốn trồng nha đam Mỹ có quy hoạch lâu dài như thế này cần phải có 
vốn đầu tư ban đầu để mua lu chậu. Theo nghiên cứu tài liệu và trồng thực nghiệm, cây 
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 17


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

nha đam Mỹ   trồng trong lu chậu có bẹ  lá dài, to , thời gian sinh trưởng lâu hơn so với  
trồng ngồi đất. Ngun nhân chủ yếu là do khi trồng trong lu, chậu thì cây sẽ khơng xảy 
ra tình trạng ngập úng. Người trồng dễ bón phân, tưới nước và chăm sóc. Khi nhiễm sâu 
bệnh cũng dễ  dàng cách li và phịng trị.  Một biện pháp khơng kém hiệu quả  như  trồng 
trong lu, chậu đó là việc tái sử dụng thùng xốp. Vừa tiết kiệm được chi phí ban đầu, sử 
dụng được lâu dài và hạn chế rác thải vào mơi trường sống. 

Hình 12: Trồng nha đam Mỹ trong chậu nhựa và lu sành

Hình 13: Trồng nha đam Mỹ trong chậu xi măng, thùng xốp 
cũ
2.3 Chủ động và tiết kiệm phân bón, nước tưới ; bổ sung đất trồng dễ dàng
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 18


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Do trồng trong thùng xốp, đất trong thùng cao và thống nên đất trồng cây sẽ 
nhanh khơ và cần được tưới nước thường xun trong ngày. Để  biết khi nào cây cần 
nước, hãy áp ngón tay bạn vào nền đất trong chậu, nếu tay khơ nghĩa là cây đang cần  
nước, khi đó hãy tưới. Tuy nhiên, nước cũng dễ dàng thốt ra ngồi qua các khe lỗ đã tạo 
sẵn trên thùng. Nên chúng ta khơng cần tưới q nhiều nước vào thùng, nước sẽ  thấm  
dần vào đất, đủ để cây hấp thụ tốt. Vì vậy , cây ln đủ nước mà khơng có hiện tượng  
ngập úng xảy ra. 
Cũng như  động vật, cây xanh cần được bổ  sung chất dinh dưỡng trong suốt chu  

kỳ  sống. Chúng ta có thể  sử  dụng  phân bón hữu cơ  đã qua  ủ  hoai mục hoặc hỗn hợp  
NPK bón ln phiên 2 lần trong tháng. Khơng cần lo lắng vấn đề  rửa trơi phân bón. Vì 
phân bón chỉ  nằm bề  mặt trên thùng, nếu có tưới nước thì việc hấp thụ  phân bón càng 
diễn ra dễ dàng. Tuy nhiên cần chú ý một điều, khi bón phân khơng nên bón trực tiếp lên  
bẹ  lá, hoặc bón chèn lấp bẹ  lá, chồi ngọn cây. Điều này sẽ  làm bẹ  lá, ngọn cây bị  úng  
thối, gây chết cây. Trong trường hợp bón ít phân hữu cơ, chúng ta nên bổ sung thêm hỗn 
hợp đất trồng cho phù hợp. Đảm bảo cho cây sinh trưởng và phát triển tốt.
2.3 Đảm bảo diện tích sinh trưởng cho cây
Trên thị trường, thùng xốp chun dụng chứa, đựng các loại thực phẩm, trái cây có 
nhiều kích cỡ khác nhau. Chúng ta có thể xin hoặc thu mua thùng cũ đã qua sử dụng với 
giá rẻ. Tuy nhiên, chúng ta có thể  tái sử dụng những loại thùng xốp có kích cỡ  phù hợp 
như sau để trồng nha đam Mỹ: 

Chiều dài (cm)
Chiều rộng ( cm)
Chiều cao ( cm)

Loại 1
60
44
36

Loại 2
58
40
33

Loại 3
50
42

32

Loại 4
50
34
30

Trên đây chỉ  là một số  kích cỡ  điển hình, có thể  có nhiều kích cỡ  khác. Với kích 
cỡ trên chúng ta có thể trồng được 2 cây, trong thời gian phát triển, chậu xốp vẫn cịn đủ 
diện tích cho cây phát triển đến cực độ. So với chậu xi măng và chậu nhựa thì giúp tiết 
kiệm được chi phí phí hơn nhẹ  gọn dễ  di chuyển. Nếu chúng   ta chọn thùng có kích 
thước nhỏ  thì nên trồng 1 cây nha đam Mỹ  để  đảm bảo khơng gian sinh trưởng. Khơng 
nên chọn thùng có chiều cao q nhiều hoặc chiều dài rộng q lớn sẽ  gây khó khăn  
trong việc cung cấp đất trồng, bón phân và chăm sóc. 
2.4 Duy trì thời gian sinh trưởng cho cây nha đam lâu hơn trồng ngồi đất
Qua thực nghiệm trồng cây nha đam Mỹ  và quan sát từ  các hộ  gia đình có trồng  
nha đam Mỹ thì cây nha đam Mỹ khi trồng trong thùng xốp, chậu… thì cây cao, to, bẹ lá  
mập hơn so với trồng dưới đất bình thường.
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 19


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Khi trồng ngồi đất thì cây thường nhanh tạo chồi cây con, cây mẹ nhanh già, suy 
yếu. Bẹ lá thường dài,  ốm, màu xanh nhạt do thiếu dinh dưỡng, nước và có thể  xảy ra  
ngập úng . Ngược lại khi trồng trong thùng xốp thì cây hấp thụ nước và dinh dưỡng tối  

đa. Cây to, khoẻ. Bẹ lá xanh đậm. Cây ham tốt, nên lâu mọc chồi con. Khi trồng khoảng 
1,5 năm, chúng ta có thể cưa hạ thấp phần thân cây, để  cây tiếp tục sinh trưởng và cho 
thu hoạch lá. Nên có thể tăng thời gian sinh trưởng của cây lên hơn 3 năm. 
II. QUY TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN ( 8 THÁNG)
1. Chuẩn bị đất trồng
Đất trồng nha đam địi hỏi phải thốt nước tốt và được ủ xử lý cho hoai để bộ rễ 
cây dễ phát triển.Trộn tỷ lệ đất trồng cây gồm tro trấu : phân hữu cơ ( phân bị hoai hay 
phân trùn quế) :  xơ dừa : trấu sống với tỷ lệ là 2:1:0,5:1. Sau khi trộn đều thì gom thành 
đống đậy kín ủ lại trong thời gian 15­20 ngày mới đem ra trồng. Trường hợp có tro trấu 
và phân hữu cơ đã qua sử dụng có thể trộn thêm ít phân trùn quế là có thể dùng được 
ngay.

Hình 14: Ủ  hỗn hợp đất trồng cho hoai mục.
2. Chuẩn bị cây giống

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 20


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Nha đam thường trồng bằng cây con nên trong cơng tác chọn giống nên chọn 
nhưng cây con khỏe mạnh, có màu xanh tươi, khơng bị sâu bệnh, cây con có khoảng 4­6 
lá, chiều cao cây khoảng 15­20 cm, bộ rễ phát triển mạnh.

Hình 15: Chọn cây nha đam con có chiều cao, số lượng lá 
và số lượng rễ thích hợp .

3. Tái sử dụng thùng xốp 
Thu mua giá rẻ hoặc xin các thùng xốp khơng cịn giá trị chứa đựng hàng hố hoặc  
giữ  lạnh tại các cơ  sở  mua bán trái cây. Chú ý chọn   các loại thùng có chiều cao vừa  
phải. nếu chiều cao q lớn thì nên hạ chiều cao của thùng xuống bớt để  tiện chăm sóc  
và tiết kiệm đất trồng. trước khi sử  dụng cần đục nhiều lỗ  dưới đáy thùng cho thốt  
nước tưới và nước mưa dễ dàng. Trong dự án này, em sử dụng thùng xốp loại 3 có kích 
thước:   50x42x32 
cm

Hình 15: Đục lỗ thùng xốp trước khi trồng nha đam
Đề tài mơn Sinh Học

Trang 21


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

4. Trồng giống nha đam thường đối chứng.
Chọn các cây nha đam thường mới tách ra từ mẹ, có kích cỡ   như  giống nha đam  
Mỹ  và đem gieo trồng trong thùng xốp, đất bình thường. cách chăm sóc, thời gian gieo  
trồng như nhau ( 8 tháng)  để đối chứng kết quả. 
5. Trồng giống nha đam Mỹ đối chứng trong chậu nhựa và chậu xi măng và  
ngồi đất thường. 
Sử  dụng cùng đất trồng và cây giống nha đam Mỹ, nhưng trồng trong điều kiện 
với chậu nhựa có đường kính phổ  biến là 24 cm và chiều cao là 17 cm, chậu xi măng 
hoặc chậu sành có đường kính phổ biến là 58 cm và chiều cao là 20 cm.  Điều kiện chăm  
sóc, thời gian trồng như nhau ( 8 tháng)  để đối chứng kết qua sau khi trồng thực nghiệm.
6 . Chăm sóc, bón phân cho  nha đam Mỹ

6. 1 Tưới nước cho cây nha đam
Khi mới trồng cây con cần tưới ngày một lần để rễ cây đủ ẩm cho ra rễ mới, khi 
thấy cây nha đam xanh tốt thì hai ngày tưới một lần, trường hợp nắng gắt nên tưới mỗi 
ngày vào sáng sớm. Nếu mưa kéo dài phải kiểm tra thường xun, kê đáy chậu khơng để 
ứ nước, có thể làm chết cây.
6.2. Bón phân cho chậu cây nha đam
Có thể bón phân hữu cơ ( phân bị hoặc phân trùn quế ) và phân NPK( một tháng 2 
đợt ln phiên) để giúp lá cây nha đam ln xanh tốt. Kết hợp tưới nước đầy đủ cho cây 
dễ dàng hấp thụ phân bón. 
6.3. Phịng trừ sâu bệnh 
Trong q trình làm đất trồng nha đam, có thể tưới dung dịch Regent xanh 1,6 gam, 
nhằm  phịng trị rệp sáp, cơn trùng tấn cơng bộ rễ của cây con. Cây nha đam trồng trong 
chậu ít khi bị sâu bệnh tấn cơng, nếu mưa kéo dài làm dư nước có thể gây úng lá thối 
nhũn, hoặc bị đốm đen cần cắt bỏ kịp thời các lá bị hư bằng dao sạch rồi cách ly nguồn 
bệnh khơng để lây lan sang các bẹ khác.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
1. Kết quả so sánh về các chỉ tiêu sinh trưởng của 2 giống nha đam : nha đam 
Mỹ trồng trong thùng xốp và nha đam thường  trồng ngồi đất bình thường ( sau 8 
tháng trồng so sánh thực nghiệm)
Các chỉ tiêu
Đường kính thân cây 
Đề tài mơn Sinh Học

Nha đam Mỹ
3 cm
Trang 22

Nha đam thường
2,2 cm

Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Chiều cao của cây
Số lượng bẹ lá trung bình
Đặc điểm của bẹ lá

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

65 cm

47 cm

17

15

Xanh đậm, nhiều gai, bẹ  lá   Xanh   nhạt,   ít   gai,   bẹ   lá  
có lớp phấn trắng mỏng
khơng   có   lớp   phấn   trắng  
mỏng.

Chiều dài của bẹ lá

67 cm

35 cm

Chiều rộng của bẹ lá

10 cm

5 cm

750 gam

140 gam

Độ dày của phần thịt lá

3 cm

2 cm

Số lá nhiễm sâu bệnh.

0

1

Khối   lượng   trung   bình  
của một bẹ lá lớn

 
Bảng 1. Kết quả so sánh giống : nha đam Mỹ và nha đam thường
( lưu ý: các chỉ tiêu lấy từ lá thứ 10 tính từ đỉnh sinh trưởng)
Trong q trình trồng thực nghiệm, giống nha đam thường khi trồng trong thùng  
xốp khơng xanh tốt và phát triển như ngồi đất bình thường. Nên kết quả trong bảng trên 
chỉ so sánh với cây nha đam thường trong điều kiện phát triển tốt nhất là ngồi đất bình 
thường. Ngồi kết quả thu được như trên, khi tìm hiểu  các tài liệu về  2 giống nha đam 

này, em cịn nhận thấy thời gian sinh trưởng và thu hoạch của nha đam Mỹ là gấp đơi so  
với nha đam thường. Bên cạnh đó, khả  năng bị  nhiễm sâu bệnh và ngập úng là cao hơn 
so với nha đam Mỹ. 
Từ  kết quả  trồng thực nghiệm so sánh 2 giống nha đam trên ta có thể  nhận thấy 
được những ưu điểm vượt trội của giống nha đam Mỹ  so với nha đam thường. Vì vậy, 
để trồng nha đam nhằm mục đích kinh tế sinh lợi nhuận thì chúng ta nên chọn giống nha  
đam Mỹ  . Vì giống này cho năng suất cao, chống chịu tốt với ngoại cảnh và thời gian 
sinh trưởng lâu dài so với nha đam thường.

Đề tài mơn Sinh Học

Trang 23

Hình 16: Nha đam Mỹ trong thùng xốp (1)  và nha đam thường ngồi đất 


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

1

2

1

2

Hình 17: Hình ảnh so sánh khối lượng  của nha đam Mỹ (1) 
 và nha đam thường (2)

1

Đề tài mơn Sinh Học

2

Trang 24

1

2


Hội thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật 

Trường THPT Phan Ngọc Tịng

Hình 18: Hình ảnh so sánh chiều dài và độ dày của phần thịt lá  của 
nha đam Mỹ (1)  và nha đam thường (2)

nhau:

2. Kết quả  so sánh khi trồng giống nha đam Mỹ  trong cách điều kiện khác  

Sử dụng giống nha đam Mỹ trồng trong các điều kiện khác nhau: ngồi đất, trong 
chậu nhựa, trong chậu xi măng, trong thùng xốp. Tuy nhiên các điều khác là như nhau bao  
gồm : chất lượng cây giống ( cao khoảng 15 cm, có khoảng 4 lá, rễ phát triển tốt) , hỗn 
hợp đất trồng, chế  độ  nước tưới và phân bón, chế  độ  chăm sóc, thời gian nghiên cứu 
thực nghiệm để thu kết quả. Trong q trình trồng thực nghiệm, em rút ra bảng nhận xét 
tổng qt sau đây: 

Thời điểm 

Điều kiện trồng

so sánh

Ngồi đất

Chậu nhựa

Chậu xi măng

Thùng xốp

Sau 2 tháng

+

+

+

+

Sau 4 tháng

+

++

+++

+++

Sau 6 tháng

­

+

+++

+++

Sau 8 tháng

­

+

+++

+++

Bảng 2. Kết quả so sánh tổng qt về sự sinh trưởng của giống nha đam Mỹ 
trong các điều kiện khác nhau.
Chú thích:  ­ : Khơng tốt
++ : Tốt

+ : Bình thường

+++ : Rất tốt

Sau 8 tháng trồng thực nghiệm kiểm tra điều kiện trồng, em cịn rút ra bảng nhận  
xét cụ thể về một số tiêu chí sau đây đối với giống nha đam Mỹ Khi trồng trong các điều  
kiện khác nhau: 
Các tiêu chí
Đề tài mơn Sinh Học

Điều kiện trồng
Trang 25