Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý lao động tiền lương tại công ty TNHH MTV apatit việt nam

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ VIẾT QUÝ

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
QUẢN LÝ LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG TẠI CÔNG TY
TNHH MTV APATIT VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN, 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ VIẾT QUÝ

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC
QUẢN LÝ LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG TẠI CÔNG TY
TNHH MTV APATIT VIỆT NAM
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã số: 8.34.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ MAI YẾN

THÁI NGUYÊN, 2019
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nghiên cứu nêu trong đề cương luận văn là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Thái Nguyên, ngày

tháng

năm 2019

Tác giả Luận văn

Vũ Viết Quý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ii
LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp, tôi đa
nhận được sự hướng dẫn, quan tâm, giúp đỡ quy báu của các thầy giáo,cô
giáo, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc,
tôi xin được bày to lời cảm ơn chân thành nhất tới:
- Ban Giám hiệu nhà trường, phòng Đào tạo và các thầy, cô giáo của
trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đa tạo
mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận
văn tốt nghiệp.
- TS. Phạm Thị Mai Yến - người đa trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận
tình và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
- Bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đa luôn quan tâm, chia sẻ, động viên
tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.
Tác giả Luận văn

Vũ Viết Quý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




3

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................ii
MỤC LỤC................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .....................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ................................. ix

MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu của đề tài ................................................................................ 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 3
5. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC
QUẢN LÝ LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG............................................. 6
1.1. Cơ sở ly luận về quản ly lao động và tiền lương trong doanh nghiệp6
1.1.1. Tổng quan về nhân lực của doanh nghiệp....................................... 6
1.1.2. Cơ sở ly luận về quản ly lao động................................................... 8
1.1.3. Cơ sở ly luận về quản ly tiền lương .............................................. 11
1.1.4. Nội dung quản ly lao động ............................................................ 19
1.1.5. Nội dung quản ly tiền lương ......................................................... 28
1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản ly lao động tiền lương ............... 33
1.2. Kinh nghiệm trong công tác quản ly lao động tiền lương của một số
doanh nghiệp ở Việt Nam và bài học rút ra cho Công ty Apatit Việt
Nam ......................................................................................................... 39
1.2.1. Kinh nghiệm quản ly lao động tiền lương của một số doanh nghiệp
ở Việt Nam .............................................................................................. 39
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




4

1.2.2. Bài học rút ra nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động tiền
lương
tại Công ty Apatit Việt Nam ................................................................... 41

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................... 43
2.1. Các câu hỏi nghiên cứu .................................................................... 43
2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 43
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................... 43
2.2.2. Phương pháp xử ly số liệu............................................................. 45
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................. 46
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 46
2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất của Công ty như: ............ 46
2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh công tác quản ly lao động.......................... 47
2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả việc quản ly tiền lương ...............
49
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ LAO ĐỘNG TIỀN LƯƠNG TẠI CÔNG TY TNHH MTV APATIT VIỆT
NAM ....................................................................................................... 50
3.1. Giới thiệu khái quát chung về Công ty Apatit Việt Nam ................ 50
3.1.1. Quá trình hình thành phát triển ..................................................... 50
3.1.2. Cơ cấu tổ chức............................................................................... 51
3.1.3. Tổng quan về hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty Apatit
Việt Nam ................................................................................................. 54
3.2. Thực trạng công tác quản ly lao động tại Công ty TNHH MTV
Apatit
Việt Nam ................................................................................................. 59
3.2.1. Thực trạng công tác hoạch định, tuyển dụng, tuyển chọn lao
động ......................................................................................................... 59
3.2.2. Thực trạng công tác định mức lao động ....................................... 65
3.2.3. Thực trạng bố trí sắp xếp và sử dụng lao động tại Công ty ..........
67
3.2.4. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá lao động.......................... 71
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

5

3.2.5. Thực trạng đào tạo và nâng cao tay nghề lao động....................... 73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




6

3.3. Thực trạng công tác quản ly tiền lương tại Công ty TNHH MTV
Apatit Việt Nam ...................................................................................... 78
3.3.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch quỹ tiền lương......................... 78
3.3.2. Thực trạng xác định quỹ tiền lương thực hiện của Công ty và các
đơn vị, chi nhánh thành viên ................................................................... 82
3.3.3. Thực trạng phân phối tiền lương của Công ty .............................. 84
3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản ly lao động - tiền lương tại
Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam .................................................. 87
3.4.1. Nhóm nhân tố liên quan đến môi trường kinh tế xa hội và cơ chế
chính sách của nhà nước ......................................................................... 87
3.4.2. Nhóm nhân tố liên quan đến nội bộ doanh nghiệp và y thức người
lao động ................................................................................................... 88
3.5. Đánh giá chung về công tác quản ly lao động - tiền lương tại Công ty
TNHH MTV Apatit Việt Nam ................................................................ 89
3.5.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 89
3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế về công tác quản ly lao động
- tiền lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam ......................... 90

Chương 4. GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN
LÝ LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG TẠI CÔNG TY TNHH MTV
APATIT VIỆT NAM ............................................................................ 93
4.1. Định hướng và mục tiêu định hướng phát triển chung của Công ty
TNHH MTV Apatit Việt Nam ................................................................ 93
4.2. Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động - tiền lương
của
Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam .................................................. 94
4.2.1. Giải pháp đối với công tác kế hoạch quỹ tiền lương .................... 94
4.2.2. Giải pháp đối với công tác định mức tiền lương........................... 96
4.2.3. Giải pháp đối với quản ly lao động............................................... 97
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




7

4.2.4. Giải pháp đối với cán bộ thực hiện công tác tiền lương và quản ly
nhân sự .................................................................................................. 103
4.3. Kiến nghị ........................................................................................ 104
KẾT LUẬN .......................................................................................... 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 107
PHỤ LỤC ............................................................................................. 109

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AN- QP

: An ninh - Quốc phòng

ATLĐ

: An toàn lao động

CL

: Chất lượng

CNKT

: Công nhân kỹ thuật

Công ty TNHH MTV : Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên
CP

: Cổ phần

HĐTV

: Hội đồng thành viên

KHTT

: Kế hoạch thị trường

KTSX

: Kỹ thuật sản xuất

LĐ

: Lao động

QLCDA

: Quản ly các dự án

SX

: Sản xuất

SXKD

: Sản xuất kinh doanh

Trường TCN

: Trường trung cấp nghề

XN.KT

: Xí nghiệp khai thác

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




8

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1:

Kết quả hoạt động kinh doanh công ty Apatit Việt Nam
trong giai đoạn 2016 - 2018.............................................. 55

Bảng 3.2:

Cơ cấu lao động theo độ tuổi trong giai đoạn 2016 2018................................................................................... 57

Bảng 3.3:

Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn trong giai đoạn
2016- 2018 ........................................................................ 58

Bảng 3.4:

Bảng định biên lao động của công ty Apatit Việt Nam giai
đoạn 2016- 2018 ............................................................... 61

Bảng 3.5:

Thực trạng tuyển dụng lao động mới tại công ty Apatit Việt
Nam giai đoạn 2016-2018................................................. 63

Bảng 3.6:

Thực trạng bố trí sắp xếp lao động tại công ty Apatit
Việt Nam .......................................................................... 68

Bảng 3.7:

Kế hoạch đào tạo của công ty Apatit Việt Nam giai đoạn
2016 - 2018 ....................................................................... 75

Bảng 3.8:

Quỹ tiền lương của công ty Apatit Việt Nam giai đoạn 20162018................................................................................... 81

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




9

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Sơ đồ 3.1.

Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty Apatit Việt Nam ..... 53

Biểu đồ 3.1:

Cơ cấu lao động theo giới tính trong giai đoạn 2016 - 201858

Biểu đồ 3.2:

Thực trạng tiếp cận thông tin tuyển dụng của nhân viên
đang làm việc tại công ty Apatit Việt Nam .................... 65

Biểu đồ 3.3: Chất lượng thông tin tuyển dụng của công ty Apatit Việt
Nam................................................................................. 65
Biểu đồ 3.4:

Đánh giá của nhân viên về vị trí việc làm của mình tại
công ty Apatit Việt
Nam.......................................................... 70

Biểu đồ 3.5:

Tần suất luân chuyển nhân viên của công ty .................. 71

Biểu đồ 3.6:

Tần suất kiểm tra, đánh giá nhân viên tại công ty Apatit
Việt Nam......................................................................... 72

Biểu đồ 3.7:

Tần suất tham gia các chương trình đào tạo của nhân
viên.................................................................................. 77

Biểu đồ 3.8:

Đánh giá của nhân viên về chất lượng các chương trình đào
tạo, tập huấn của công ty Apatit Việt Nam..................... 77

Biểu đồ 3.9:

Đánh giá của nhân viên về quy định mức lương tại công ty
Apatit Việt Nam.............................................................. 83

Biểu đồ 3.10: Đánh giá của nhân viên về mức lương mà họ nhận được
theo quy định của công ty ............................................... 86
Biểu đồ 3.11: Đánh giá của nhân viên về chương trình phúc lợi, khen
thưởng theo quy định của công ty................................... 86

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Người lao động là bộ phận chủ yếu, giữ vai trò quyết định trong guồng
máy sản xuất- kinh doanh. Đặc biệt trong tình hình kinh tế cạnh tranh ngày
càng khốc liệt hiện nay, yêu cầu về quản ly sử dụng hiệu quả lao động càng
trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Quản ly khoa học, sử dụng tiết kiệm lao
động và giải quyết đúng đắn chính sách tiền lương sẽ phát huy được sức

mạnh của mỗi cá nhân trong việc thực hiện mục tiêu kinh tế xa hội của mỗi
doanh nghiệp, từ đó năng cao hiệu quả, giảm chi phí sản xuất, tạo lợi thế
cạnh tranh cho doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp cần phải mở rộng và áp dụng
linh hoạt các hình thức tiền lương - tiền thưởng góp phần làm động lực thúc
đẩy mỗi người lao động đem lại nhiều lợi ích và sự phát triển của doanh
nghiệp mình. Bên cạnh đó, cần cải tiến có hệ thống các phương pháp tổ chức
lao động, sử dụng tốt ngày công lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu, phát huy
sáng kiến, nâng cao trình độ văn hoá, trình độ nghiệp vụ cho người lao động,
khắc phục chủ nghĩa bình quân trong phân phối, biến phân phối trở thành một
động lực thực sự của sản xuất.
Quản trị nguồn nhân lực, trong đó có công tác quản ly lao động - tiền
lương là nội dung quan trọng trong quản trị doanh nghiệp hiện nay, đặc biệt là
đối với doanh nghiệp lớn, đa ngành nghề càng đòi hỏi nhà quản trị cần có các
chính sách và biện pháp quản ly lao động - tiền lương hiệu quả, đảm bảo vừa
tiết kiệm chi phí lao động, vừa phát huy hết năng lực của người lao động, từ
đó nâng cao hiệu quả sản xuất, phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam là một doanh nghiệp nhà nước
có quy mô lớn và bề dày truyền thống lâu đời trong lĩnh vực khai khoáng và
chế biến các sản phẩm về quặng Apatit. Cùng với thời gian, việc quản ly lao
động
- tiền lương tại công ty cũng ngày càng được hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, vẫn
còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập như: bộ máy quản ly cồng kềnh, thời gian và

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2

cường độ lao động ở một số bộ phận còn thấp, việc đánh giá lao động nhiều
khi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




3

mang tính hình thức, chế độ lương thưởng chưa phát huy hiệu quả cao trong
kích thích người lao động...
Trước đây, Công ty Apatit Việt Nam là doanh nghiệp độc quyền trong
lĩnh vực khai thác quặng Apatit, tính cạnh tranh không cao, chủ yếu sản xuất
phục vụ nhu cầu của nền kinh tế quốc dân theo chỉ đạo của Tập đoàn hóa chất
Việt Nam. Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, nhà nước đa cấp phép cho một
số doanh nghiệp tư nhân khai thác và bán các sản phẩm quặng Apatit, tạo sức
ép cạnh tranh đối với Công ty. Doanh nghiệp tư nhân với bộ máy gọn nhẹ, cơ
chế quản ly linh hoạt, ít bị gò bó trong các chính sách, pháp luật nhà nước là
lợi thế lớn trong cạnh tranh. Do đó yêu cầu đặt ra với công ty hiện nay là phải
tinh giảm bộ máy quản ly, sử dụng tiết kiệm lao động, xây dựng đội ngũ lao
động có trình độ chuyên môn và năng lực làm việc tốt để đảm bảo hiệu quả
sản xuất, tạo thế đứng vững chắc cho doanh nghiệp.
Trong thời gian sắp tới, theo chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ, doanh
nghiệp thuộc diện phải tiến hành cổ phần hóa, việc tái cơ cấu công ty, trong đó
có hoàn thiện quản ly lao động và tiền lương càng trở nên bức thiết, tác động
trực tiếp đến sự phát triển của công ty sau này.
Ý thức được điều này, lanh đạo Công ty luôn chú trọng công tác quản ly
lao động - tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động từ đó nâng cao hiệu
quả sản xuất và sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Xuất phát từ thực tiễn đó,

việc nghiên cứu đề tài: “Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý lao động tiền lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam” là cần thiết và có y
nghĩa quan trọng trong giai đoạn hiện nay cũng như trong thời gian tới.
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Mục tiêu chung
Mục tiêu chung của đề tài là phân tích, đánh giá thực trạng và xác định
các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản ly lao động - tiền lương của công ty
TNHH MTV Apatit Việt Nam. Trên cơ sở đó, đưa ra những kiến nghị, đề xuất
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




4

một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động - tiền lương của
Công ty.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa ly luận và thực tiễn về lao động - tiền lương và công tác
quản ly lao động - tiền lương tại doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá thực trạng và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến
công tác quản ly lao động - tiền lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt
Nam trong thời gian vừa qua.
- Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động - tiền
lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản ly lao động - tiền lương
tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Phạm vi nội dung nghiên cứu: Thực trạng công tác quản ly lao động tiền lương của Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.

* Về không gian nghiên cứu: Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam.
* Về thời gian nghiên cứu:
- Số liệu thứ cấp: thu nhập từ các tài liệu như sách báo, internet,... và
các tài liệu do Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam cung cấp trong 3 năm
20162018.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




5

- Số liệu sơ cấp: thu thập được từ nghiên cứu, thăm dò y kiến trong năm
2018.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
4.1. Ý nghĩa khoa học
Tổng hợp đưa ra những ly luận về quản ly lao động - tiền lương tại
doanh nghiệp.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Dựa trên cơ sở ly luận , phân tích thực trạng hoạt động, quản ly lao
động- tiền lương trong giai đoạn 2016-2018, đánh giá những ưu điểm cũng
như những hạn chế trong hoạt động quản ly lao động - tiền lương tại Công ty
TNHH MTV Apatit Việt Nam. Từ đó, đề xuất các giải pháp góp phần khắc
phục các hạn chế, nâng cao hiệu quả hoạt động quản ly lao động - tiền lương

tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam nhằm nâng cao năng suất lao động,
hiệu quả sản xuất kinh doanh, tạo thế đứng vững chắc cho doanh nghiệp trong
cạnh tranh.
4.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn có y nghĩa nhất định cả về mặt ly luận và thực tiễn về công
tác quản ly lao động - tiền lương cho các doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh
vực khai khoáng nói chung cũng như Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam
nói riêng.
Luận văn làm rõ nhưng ưu điểm cũng như hạn chế trong công tác quản
ly lao động tiền lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam, tìm ra
nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng đó. Trên cơ sở đó, đưa ra giải pháp
nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động - tiền lương tại Công ty TNHH
MTV Apatit Việt Nam.
Luận văn là một trong những gợi y cho lãnh đạo Công ty áp dụng vào
việc hoàn thiện công tác quản ly lao động - tiền lương của doanh nghiệp, nâng
cao chất lượng và năng suất lao động.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo nội
dung của Luận văn gồm 4 chương:
- Chương 1: Cơ sở ly luận và thực tiễn về công tác quản ly lao động tiền lương
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
- Chương 3: Thực trạng công tác quản ly lao động - tiền lương tại Công
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ty TNHH MTV Apatit Việt Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

- Chương 4: Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản ly lao động tiền lương tại Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý lao động và tiền lương trong doanh nghiệp
1.1.1. Tổng quan về nhân lực của doanh nghiệp
1.1.1.1. Khái niệm về nhân lực và nguồn nhân lực
Nhân lực bao gồm tất cả các tiềm năng của con người trong một tổ chức
hay xa hội (kể cả những thành viên trong ban lãnh đạo doanh nghiệp) tức là
tất cả các thành viên trong doanh nghiệp sử dụng kiến thức, khả năng, hành vi
ứng xử và giá trị đạo đức để thành lập, duy trì và phát triển doanh nghiệp.
Hiện nay, vấn đề nguồn nhân lực là mối quan tâm hàng đầu đối với mỗi
doanh nghiệp. Có rất nhiều khái niệm được đưa ra về nguồn nhân lực như:
Nguồn nhân lực là nguồn lực của mỗi con người, gồm có thể lực và trí
lực. Thể lực phụ thuộc vào tình trạng sức khoẻ của con người, mức sống, thu
nhập, chế độ ăn uống, chế độ làm việc, nghỉ ngơi… Trí lực là nguồn tiềm tàng
to lớn của con người, đó là tài năng, năng khiếu cũng như quan điểm, lòng tin,
nhân cách…
Nguồn nhân lực là tổng thể những tiềm năng của con người (cơ bản
nhất là tiềm năng lao động) ở phạm vi một quốc gia, một vùng lanh thổ…

trong một thời kỳ nhất định phù hợp với chiến lược và kế hoạch phát triển.
Tiềm năng này bao gồm tổng hòa năng lực, trí lực, nhân cách của con người
lao động của một quốc gia, một vùng lanh thổ, đáp ứng với một cơ cấu nhất
định của con người (Nguyễn Hữu Dũng, 2003).
Theo định nghĩa của Liên hợp quốc, nguồn nhân lực là trình độ lành
nghề, là kiến thức và năng lực của toàn bộ cuộc sống con người hiện có thực
tế hoặc tiềm năng để phát triển kinh tế - xa hội trong một cộng đồng.
Có rất nhiều cách hiểu, cách nhìn khác nhau về nguồn nhân lực song
tựu chung lại nguồn nhân lực vẫn luôn được coi là một tài nguyên quan trọng
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




trong tất cả các loại tài nguyên khác phục vụ đời sống kinh tế, xa hội, văn
hóa của

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




con người.
1.1.1.2. Vai trò của nguồn nhân lực trong doanh nghiệp
Các ly thuyết tăng trưởng kinh tế gần đây đa cho thấy rằng một nền kinh
tế muốn tăng trưởng nhanh và ở mức cao thì phải dựa trên ba trụ cột chính đó
là: áp dụng công nghệ mới, phát triển cơ sở hạ tầng theo hướng hiện đại và
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó yếu tố quan trọng nhất là con
người, nhất là nguồn nhân lực có chất lượng cao nghĩa là con người được đầu
tư phát triển, tạo lập kỹ năng, kinh nghiệm, kiến thức, năng lực sáng tạo để trở

thành nguồn vốn con người. Bởi lẽ, trong nền kinh tế toàn cầu nhiều thay đổi,
biến động với mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt, các quốc gia có nguồn
nhân lực chất lượng cao, thể chế ổn định và nhiều điều kiện thuận lợi cho đầu
tư phát triển sẽ có lợi thế nhiều hơn. Doanh nghiệp sở hữu nguồn nhân lực tốt,
có trình độ chuyên môn sẽ có khả năng tư duy, sáng tạo và mở rộng các mối
quan hệ. Bên cạnh đó, nguồn nhân lực này cũng rút ngắn thời gian đào tạo và
chi phí đầu tư ban đầu. Với một dây chuyền sản xuất, người lao động đa qua
đào tạo sẽ đóng góp vào việc vận hành tốt hơn, giúp nâng cao năng suất và
chất lượng sản phẩm. Ðiều quyết định cho sự tồn tại và phát triển của doanh
nghiệp là những con người có học vấn, trình độ cao, được đào tạo tốt, có đạo
đức, văn hóa và cách thức làm việc có hiệu quả... Trong quá trình tồn tại và
phát triển, con người bằng sức lao động của mình là lực lượng sản xuất cơ bản
nhất của quá trình sản xuất, tạo ra giá trị vật chất và tinh thần cho xa hội. Mặt
khác, con người chính là người sử dụng và tiêu dùng của cải vật chất và tinh
thần để tồn tại, phát triển qua quá trình phân phối và phân phối lại. Như vậy,
con người là trung tâm của quá trình phát triển. Trong quá trình đó, việc tạo ra
lợi thế cạnh tranh sẽ là động lực lớn để phát triển đất nước, tránh tụt hậu, giảm
thiểu khoảng cách về trình độ phát triển với các nước trong khu vực và trên thế
giới. Như vậy, có thể nói rằng, trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội
nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay, phát huy nguồn lực con người là giải pháp
đột phá để thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xa hội
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




đa đặt ra, tạo ra bước phát triển thần kỳ của mỗi tổ chức, doanh nghiệp nói
riêng và của đất nước nói chung.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

1.1.2. Cơ sở lý luận về quản lý lao động
1.1.2.1. Khái niệm về quản lý lao động
Bất kỳ tổ chức nào cũng được tạo thành bởi con người hay nguồn nhân
lực của tổ chức đó. Có thể nói nguồn nhân lực của một tổ chức chính là tất cả
những người lao động làm việc trong tổ chức đó.
Quản ly lao động là hoạt động quản ly lao động con người trong một tổ
chức nhất định trong đó chủ thể quản trị tác động lên khách thể bị quản trị
nhằm mục đích tạo ra lợi ích chung của tổ chức.
Theo một khái niệm khác, quản ly lao động là sự tác động liên tục, có tổ
chức, có mục đích của chủ thể quản ly lên tập thể người lao động trong hệ
thống, sử dụng tốt nhất mọi tiềm năng của xa hội nhằm đạt được những mục
tiêu đề ra theo đúng luật định và mục tiêu hiện hành.
Cũng có thể hiểu quản ly lao động là hoạt động của các bộ phận quản ly
tác động vào các bộ phận bị quản ly thông qua một hệ thống những nguyên
tắc, phương pháp nhất định nhằm hướng bộ phận bị quản ly đạt được mục
tiêu chung đề ra.
Như vậy, quản ly lao động hay quản ly nguồn nhân lực của doanh
nghiệp gồm tất cả các vấn đề như tuyển dụng, sắp xếp, phân phối lao động
một cách khoa học, hợp lý, thực hiện tốt việc đào tạo nguồn nhân lực, sử dụng
hợp ly và tiết kiệm sức lao động cả về số lượng và chất lượng, có những chính
sách cụ thể về thời gian và năng suất lao động, giải quyết tốt việc làm và chế
độ thù lao cho người lao động.
Hiện nay, các doanh nghiệp luôn được đặt trong sự cạnh tranh ngày
càng khốc liệt. Muốn tồn tại và phát triển, các doanh nghiệp phải nâng cao
hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong đó, công tác quản ly lao động phải luôn
được quan tâm và thường xuyên củng cố. Một doanh nghiệp dù có đầy đủ điều

kiện thuận lợi về cơ sở vật chất kĩ thuật, một đội ngũ nhân viên đủ mạnh trong
kinh doanh nhưng không triển khai hiệu quả khoa học quản ly thì doanh
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN