Biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành giáo dục quốc phòng và an ninh ở trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh trường đại học sư phạm hà nội 2 (2017)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH

ĐỖ THỊ THANH HOA

BIỆN PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ
TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN NGÀNH
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG VÀ AN NINH TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh

HÀ NỘI - 2017


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH

ĐỖ THỊ THANH HOA

BIỆN PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ
TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN NGÀNH
GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG VÀ AN NINH TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Chuyên ngành: Giáo dục quốc phòng và an ninh
Người hướng dẫn khoa học

Thượng tá. ThS Nguyễn Văn Phong

HÀ NỘI - 2017


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành khóa luận này, bằng sự cố gắng, nỗ lực của bản thân và
những kiến thức được học ở trường, cùng với sự hướng dẫn tận tình của thầy
Thượng tá, ThS. Nguyễn Văn Phong - Trưởng khoa đường lối quân sự Trung
tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, em
đã hoàn thành khóa luận này.
Lời đầu tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến thầy giáo,
Thượng tá, ThS. Nguyễn Văn Phong đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ em
trong suốt quá trình thực hiện khóa luận.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô trong Trung tâm Giáo dục quốc
phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
Vì mới làm quen với phương pháp nghiên cứu khoa học nên khóa luận
này không tránh khỏi những thiếu sót.Em mong nhận được ý kiến đóng góp
quý báu của thầy cô giáo trong Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 và các bạn đồng nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 28 tháng 04 năm 2017
Sinh viên

Đỗ Thị Thanh Hoa

LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận này được hoàn thành với sự hướng dẫn của thầy Thượng tá,
ThS. Nguyễn Văn Phong. Em xin cam đoan kết quả nghiên cứu trong đề tài
này đích thực của riêng em.
Đề tài của em không trùng với kết quả nghiên cứu của tác giả khác và
chưa có một đề tài nghiên cứu nào.Nếu sai em xin chịu hoàn toàn trách
nhiệm.
Hà Nội, ngày 28 tháng 04 năm 2017
Sinh viên

Đỗ Thị Thanh Hoa


DANH MỤC VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ

CHỮ VIẾT TẮT

Chủ nghĩa xã hội

CNXH

Đại học Sư phạm

ĐHSP

Giáo dục quốc phòng và an ninh

GDQP&AN

Giáo dục và đào tạo

GD&ĐT

Xã hội chủ nghĩa

XHCN


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4
6. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................... 4
7. Cái mới khoa học của đề tài .......................................................................... 4
8. Phương pháp nghiên cứu của đề tài .............................................................. 4
9. Kết cấu đề tài................................................................................................. 4
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN .............................................. 6
1.1. Cơ sở lí luận .................................................................................................
6
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 6
1.1.2. Đặc điểm giáo
viên.................................... 9

dục

chính

trị

tư

tưởng

cho

sinh

1.1.3.Vai trò của giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên.................................
12
1.1.4. Nội dung giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ..................................
15
1.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước đối với việc giáo dục chính trị tư
tưởng cho sinh viên ......................................................................................... 17
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ...............................................................................
21
Chương 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ TƯ
TƯỞNG CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN
NINH Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2................................................. 22


2.1. Khái quát một số nét về Trung tâm giáo dục quốc phòng và an ninh
Trường
Đại học sư phạm Hà Nội 2 ................................................................................
22

2.1.1 Quá trình xây dựng và phát triển...............................................................
22
2.1.2. Cơ cấu tổ chức ........................................................................................
23
2.2. Thực trạng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên...................................
24
2.2.1. Nội dung giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội 2 ................................................................................................. 24
2.2.2. Nội dung giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc
phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại
học

Sư

phạm

Hà

Nội

2

............................................................................................ 28
2.2.3. Những ưu điểm và hạn chế ......................................................................
32
2.3. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng ................................................................
34
2.3.1. Nguyên nhân chủ quan ............................................................................
34
2.3.2. Nguyên nhân khách quan ........................................................................

37
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...............................................................................
41
Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO
DỤC CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC
QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC QUỐC
PHÒNG VÀ AN NINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
TRONG

NHỮNG

NĂM

TỚI........................................................................................................ 42
3.1. Nâng cao chất lượng cho đội ngũ cán bộ giảng dạy các môn lý luận chính
trị tư tưởng cho sinh viên ................................................................................ 42


3.2. Kết hợp chặt chẽ giữa trung tâm với gia đình và xã hội trong việc tham
gia giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên.................................................. 43
3.3. Tạo lập môi trường văn hóa, xã hội trong sạch, lành mạnh góp phần phát
triển ý thức chính trị của sinh viên.................................................................. 44


3.4. Tạo điều kiện phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học
tập và vận dụng các tri thức về lý luận chính trị, tư tưởng ............................. 45
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................. 46
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 49

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục chính trị tư tưởng là một trong những khâu quan trọng trong
việc hình thành nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa. Giáo dục chính trị
tư tưởng nhằm xây dựng những con người, những tập thể tha thiết gắn bó với
lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; có đạo đức trong sáng, luôn có ý
chí kiên cường để xây dựng và bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc, góp
phần tăng cường sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Như chúng ta đã biết công tác chính trị tư tưởng là một bộ phận quan
trọng góp phần hình thành nhân cách, phẩm chất, lối sống cho sinh viên theo
mục tiêu giáo dục: “Đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo
đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất
và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc” (điều 2, luật giáo dục năm 2005). Tất cả những điều đó chỉ có thể
thực hiện được thông qua công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên.
Sinh viên là lực lượng đông đảo và có vai trò to lớn trong sự nghiệp đổi
mới đất nước. Dovậy, phát triển ý thức chính trị tư tưởng của sinh viên là
nhiệm vụ đặc biệt trong xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhất là trong giai đoạn
hiện nay. Sinh viên được đặt vào vị trí trung tâm trong chiến lược đào tạo phát
huy nhân tố con người và nguồn lực con người. Cho nên việc phát triển cho
sinh viên vừa là mục tiêu vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định, bền vững
của đất nước; đồng thời sinh viên cũng chỉ có thể phát huy vai trò đặc biệt
quan trọng ấy một cách đầy đủ khi ý thức chính trị tư tưởng của họ thường
xuyên được xây dựng, bồi dưỡng và phát triển thông qua hoạt động giáo dục
chính trị tư tưởng.

1

Tuy nhiên trong thực tế hoạt động,công tác này còn gặp nhiều khó khăn.
Có những lúc công tác giáo dục chính trị tư tưởng chưa được đánh giá đúng
tầm quan trọng của nó. Giữa yêu cầu công tác và kết quả thực tiễn vẫn còn
một khoảng cách. Để giải quyết vấn đề này,trước hết cần nâng cao nhận thức
cho sinh viên.
Thêm vào đó do mặt trái của cơ chế thị trường tác động, sinh viên - lớp
người trẻ tuổi rất nhạy cảm, dễ tiếp nhận cái mới, trong đó ngoài yếu tố tích
cực thì cũng có cả những yếu tố tiêu cực. Trong thực tế vẫn còn những sinh
viên có những tư tưởng lệch lạc chưa đúng, sinh viên có tình trạng suy thoái
về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập
thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Vì vậy, nhiệm vụ hàng
đầu là phải tăng cường hơn nữa việc bồi dưỡng, giáo dục, giác ngộ lý tưởng,
truyền thống cách mạng, giúp sinh viên rèn luyện bản lĩnh vững vàng, vượt
qua mọi khó khăn, nâng cao nhận thức cho sinh viên về vai trò, vị trí của thế
hệ trẻ trong phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục, bồi đắp lòng yêu nước, ý chí
tự tôn, tự cường dân tộc.
Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà
Nội 2 là một Trung tâm Giáo dục quốc phòng có vị thế hàng đầu trong số
những Trung tâm Giáo dục quốc phòng ở khu vực phía Bắc. Thực hiện chủ
trương của Bộ GD&ĐT, ý thức được vị trí, vai trò và sứ mệnh chính trị của
mình trong thời kỳ mới, Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội 2 luôn quan tâm đến việc giáo dục chính trị tư
tưởng cho sinh viên.
Là một sinh viên trong Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, qua thực tiễn việc học tập và sinh hoạt
tập trung ở Trung tâm em nhận thấy tầm quan trọng to lớn và ý nghĩa sâu sắc
của công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho các bạn sinh viên trong Trung

tâm. Vì vậy em chọn đề tài: “Biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục chính
trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trung
tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2”
làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu hướng tới việc đánh giá thực trạng chất lượng giáo
dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở
Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2.
Đồng thời trên cơ sở đó đề xuất những biện pháp khắc phục, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên giúp các bạn
sinh viên có nhận thức đúng đắn hơn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội 2.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục
quốc phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường
Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc
phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại
học Sư phạm Hà Nội 2 đã thực hiện tốt ở nhiều mặt nhưng còn mặt hạn chế.
Khảo sát đúng thực trạng để đề ra những biện pháp nâng cao chất lượng
giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an
ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm


Hà Nội 2. Thì kết quả học tập cũng như nhận thức của sinh viên được nâng

cao.


5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư
tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo
dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục
chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở
Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2.
7. Cái mới khoa học của đề tài
Đưa ra những biện biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục chính trị tư tưởng cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở
Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2.
Khóa luận có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho những người làm
công tác giảng dạy hay cho các công trình nghiên cứu khác có liên quan đến
khóa luận.
8. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Để nghiên cứu đề tài này em đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu
sau:
* Phương pháp nghiên cứu lí luận: Sử dụng hình thức tổng hợp và phân
tích tài liệu: nghiên cứu tài liệu, các nội dung giáo dục quốc phòng và an ninh
và các tài liệu khác có liên quan.
* Phương pháp quan sát: Tiến hành quan sát các hoạt động sinh hoạt và
học tập chính trị tư tưởng của sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an
ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm
Hà Nội 2.

9. Kết cấu đề tài


Ngoài mục lục, lời mở đầu, kết luận, kiến nghị và các tài liệu tham
khảo thì đề tài nghiên cứu gồm 3 chương:


Chương 1: Cơ sở lí luận nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho
sinh viên.
Chương 2: Thực trạng chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên
ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo dục quốc phòng và
an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2.
Chương 3: Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng
cho sinh viên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh ở Trung tâm Giáo dục
quốc phòng và an ninh Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 trong những năm
tới.


Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
CHÍNH TRỊ TƯ TƯỞNG CHO SINH VIÊN
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1.1. Khái niệm giáo dục
Được hiểu từ hai góc độ: vừa là một hiện tượng xã hội, vừa là một hoạt
động của con người nhằm trang bị cho con người những tri thức về khoa học
tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn. Giáo dục chịu sự chi phối mạnh mẽ
bởi đặc điểm kinh tế xã hội của từng quốc gia, từng địa phương.
Giáo dục là quá trình có mục đích xuất phát từ những yêu cầu của xã
hội, từ mong muốn của các nhà giáo dục dẫn dắt thế hệ trẻ vươn tới tri thức và

những chuẩn mực văn hóa, đạo đức, xã hội phù hợp với truyền thống dân tộc
và thời đại. Giáo dục như vậy đồng nghĩa với sự định hướng xã hội.
Giáo dục gắn liền với tự giáo dục. Giáo dục chỉ có hiệu quả khi mỗi
con người tự ý thức được mục đích cuộc sống và tích cực hoạt động vì cuộc
sống của bản thân mình. Mọi tác động của giáo dục được tiếp nhận theo nhu
cầu và ý thức của từng cá nhân.
Giáo dục là quá trình phức tạp và lâu dài được thực hiện trong suốt cả
cuộc đời con người, bắt đầu từ lúc ra đời và chỉ kết thúc khi con người mất đi.
Giáo dục gắn liền với dạy học, nhưng giáo dục và dạy học không đồng nhất.
Giáo dục và dạy học có cùng mục đích là hình thành và phát triển nhân cách,
nhưng chức năng trội của giáo dục là bồi dưỡng ý thức, thái độ và hành vi
cuộc sống, còn dạy học là bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng hoạt động sáng tạo.
Dạy học là quá trình điều khiển được, còn quá trình giáo dục rất phức tạp và
khó kiểm soát.


1.1.1.2. Khái niệm về giáo dụcchính trị
Chính trị là toàn bộ những hoạt động có liên quan đến các mối quan hệ
giai cấp, dân tộc, quốc gia và các tầng lớp xã hội, mà cốt lõi là vấn đề giành
chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, xác định hình thức tổ
chức, nhiệm vụ nội dung hoạt động của nhà nước.
Giáo dục chính trị là bộ phận của khoa học chính trị, bộ phận công tác tư
tưởng của Đảng, có nội dung chủ yếu là giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối của Đảng nhằm hình thành thế giới
quan, phương pháp luận khoa học, bản lĩnh chính trị, niềm tin và năng lực hoạt
động thực tiễn cho cán bộ, đảng viên và nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng
và phát triển của đất nước.
1.1.1.3. Khái niệm giáo dục chính trị tư tưởng
Giáo dục chính trị tư tưởng là truyền bá được hệ tư tưởng giai cấp, lối
sống xã hội. Giáo dục làm cho xã hội trở nên thuần khiết, công bằng,văn minh,

bản thân giáo dục đã bao hàm tính mục đích rõ nét. Bằng nội dung giáo dục
được chọn lọc, với cả một hệ thống tổ chức và phương pháp hiện hiện đại, giáo
dục hướng dẫn các thế hệ, hướng dẫn cả xã hội đi đến một nền văn minh. Giáo
dục làm cho mỗi con người trở thành công dân có ích cho xã hội.
Giáo dục chính trị tư tưởng cho con người mà cụ thể là sinh viên sẽ mang
lại kết quả tốt nhất nhằm góp phần vào công tác đào tạo những con người toàn
diện, vừa “hồng”, vừa “chuyên” ta có thể kết hợp nhiều phương thức như: lồng
ghép vào quá trình dạy học, hoạt động ngoại khóa, giáo dục cộng đồng, giáo
dục điển hình, thực hiện theo nguyên lý kết hợp giáo dục giữa gia đình - nhà
trường - xã hội. Qua những phương thức đó chúng ta sẽ phát huy tính chủ
động, sáng tạo trong học sinh, sinh viên, hiểu được tâm tư nguyện vọng của họ
để định hướng giáo dục theo đúng quỹ đạo chung.


Như vậy, giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên là “Hoạt động có mục
đích, có tổ chức và bằng phương pháp khoa học để truyền bá chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm cảu Đảng, chính sách và
pháp luật của Nhà nước nhằm hình thành cho họ có phẩm chất chính trị tư
tưởng và những phẩm chất nhân cách đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của Đảng,
Nhà nước trong từng giai đoạn cách mạng” [11, tr234].
Mặt khác đó còn là hoạt động xã hội đặc thù nhằm xây dựng con người
trên bình diện chính trị - giai cấp; làm cho mỗi sinh viên có lập trường chính
trị kiên định vững vàng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam; trung thành với Tổ quốc,
với Đảng; nhận thức sâu sắc âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; xây
dựng tình yêu quê hương đất nước, lòng căm thù giặc sâu sắc…
Chủ thể giáo dục chính trị tư tưởng là tổ chức Đảng các cấp, các cơ quan,
tổ chức, mà trực tiếp là đội ngũ giáo viên, giảng viên. Nội dung cơ bản của
giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên Việt Nam là chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật
của Nhà nước; nhiệm vụ cách mạng của Đảng, các giá trị chính trị, đạo đức

truyền thống tốt đẹp của Đảng, của nhà trường, địa phương… Hình thức,
phương pháp giáo dục chính trịtư tưởng cho học sinh, sinh viên rất đa dạng,
phong phú “thực hiện theo phương pháp giáo dục tổng hợp áp dụng mọi hình
thức, phương tiện theo hướng giáo dục mở”. Giáo dục chính trị tư tưởng là
hoạt động thường xuyên, liên tục và được tiến hành lồng ghép trong tất cả các
hoạt động thực tiễn của mỗi nhà trường, cơ sở đào tạo; đó vừa là mục tiêu,
đồng thời là phương tiện để nâng cao hiệu quả các mặt hoạt động khác.
Giáo dục chính trị tư tưởng là nội dung đặc biệt quan trọng trong các nội
dung giáo dục của Đảng, Nhà nước đối với sinh viên. Nó đóng vai trò chủ đạo,
chi phối chất lượng, hiệu quả đạt được của các nội dung giáo dục
khác.Giáo dục


chính trị tư tưởng nhằm hình thành ở sinh viên phẩm chất chính trị, đạo đức
cách mạng. Đó là phẩm chất chủ đạo, chi phối sự hình thành, phát triển toàn
diện các phẩm chất, năng lực của người sinh viên đáp ứng yêu cầu hoạt động
học tập, rèn luyện và hoạt động chính trị - xã hội.
Người sinh viên có sự phát triển cao về phẩm chất chính trị, đạo đức sẽ là
điều kiện để củng cố xu hướng nghề nghiệp; góp phần nâng cao tính tích cực
học tập, rèn luyện, phát huy năng lực chuyên môn nghiệp vụ và hình thành
phát triển niềm tin; nâng cao cảnh giác cách mạng; có tâm lý sẵn sàng và vượt
qua mọi khó khăn, gian khổ hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
1.1.2. Đặc điểm giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh
viên
Công tácgiáo dục chính tri tư tưởng cho sinh viên cần đặc biệt được coi
trọng. Vì để có được một đội ngũ sinh viên giỏi về chuyên môn nghiệp vụ,
vững vàng về tư tưởng chính trị thì việc giáo dục chính trị tư tưởng phải được
đặt lên hàng đầu.
Hiện nay công tác giáo dục chính trị tư tưởng cần đi trước một bước để
nắm bắt được tâm tư, tư tưởng chính trị của sinh viên, từ đó có thể định hướng

đúng đắn cho sinh viên. Đồng thời công tác chính trị cho sinh viên cũng cần
được nhận thức sâu sắc hơn, nó không chỉ là hoạt động giảng dạy các môn
khoa học Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh nữa mà nó còn là hoạt động của
Đoàn thanh niên, Hội sinh viên và đặc biệt là công tác chính trị của Trung tâm.
Thực tế cho thấy, bên cạnh đại bộ phận sinh viên tích cực học tập, có nhận
thức chính trị khá tốt, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có mục tiêu lí tưởng cao
đẹp, có lối sống trong sạch, lành mạnh, chấp hành nghiêm Pháp luật và chịu
khó trau dồi, rèn luyện để trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước thì
vẫn còn một bộ phận sinh viên có nhận thức chính trị kém, thái độ chính trị
không đúng đắn, ý chí cách mạng không kiên định, thiếu lí tưởng, niềm tin vào
sự lãnh đạo của Đảng, vào tương lai của đất nước, từ đó có những biểu hiện


tiêu cực, vi phạm Pháp luật, có hành vi chống đối, đi ngược lại lợi ích của quốc
gia, dân tộc.


Phần lớn sinh viên tuổi đời còn rất trẻ - lứa tuổi đã có sự phát triển tương
đối mạnh về mặt thể chất, hoạt động của hệ thần kinh, thể lực đang ở vào thời
kỳ sung sức nhất, nhưng phần lớn chưa có sự ổn định về nhân cách, đặc biệt là
trên bình diện chính trị - tư tưởng. Đây là đặc điểm gắn liền với đặc trưng tâm
lý lứa tuổi thanh niên. Lứa tuổi sinh viên rất nhạy cảm với cái mới, ham học
hỏi, thích tìm tòi, khám phá; sôi nổi, nhiệt tình, có quyết tâm cao, yêu thích các
hoạt động của tập thể; có khả năng tiếp thu và thích ứng nhanh với sự tiến bộ
của xã hội và điều kiện khó khăn, phức tạp, nặng nhọc, vất vả của môi trường
hoạt động học tập chính trị - xã hội. Tuy nhiên, ở họ còn bộc lộ nhiều hạn chế
như: nhận thức còn phiến diện, tình cảm còn bồng bột, thiếu chín chắn, khả
năng tự kiềm chế, tính kiên trì, bền bỉ còn yếu; chưa biết chọn lọc thông tin,
nhất là các thông tin về chính trị - xã hội. Đời sống tâm lý, tinh thần của họ
thường biến động nhanh, khi gặp khó khăn, trở ngại, nhất là các tác động của

“diễn biến hòa bình” dễ hoang mang, dao động.
Sinh viện hiện nay có thành phần xuất thân khá đa dạng, trong đó chủ yếu
là con em nông dân. Đa số sinh viên có thành phần xuất thân là con em nông
dân, họ có những ưu điểm nổi trội đó là: cần cù trong lao động; chịu đựng
được khó khăn, vất vả trong học tập, rèn luyện; trong quan hệ qua lại tuyệt đạ
đa số chân thành, chất phác, khiêm tốn, giản dị trong lối sống…Đây là cơ sở
rất thuận lợi cho việc tiếp nhận và nâng cao hiệu quả các tác động của giáo dục
chính trị tư tưởng.Tuy nhiên, trong họ cũng tồn không ít những nét hạn chế
như: độc đoán, gia trưởng, hay tự ti, mặc cảm hoặc thiếu mạnh dạn trong đấu
tranh phê bình và tự phê bình; dễ bị hấp thu bởi những lợi ích trước mắt, dễ
thỏa mãn dừng lại; tư tưởng cục bộ địa phương; sự tùy tiện vô nguyên tắc, an
phận thủ thường, ngại giao lưu và đổi mới. Điều này đòi hỏi chủ thể giáo dục
phải nắm chắc đặc điểm tâm lý của các bạn sinh viên ở các thành phần giai
cấp, xã hội khác nhau để có nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục phù
hợp, mới đảm bảo cho hoạt động này đạt kết quả tốt.


Sinh viên cơ bản có trình độ nhận thức, chính trị - văn hóa và có sức
khỏe. Về chính trị, cơ bản sinh viên là những thanh niên tốt, có quan hệ chính
trị - xã hội tích cực và thái độ trách nhiệm chính trị đúng đắn; trình độ hiểu
biết, khả năng nhận thức các vấn đề về văn học, nghệ thuật, khoa học - kỹ
thuật được mở rộng, làm nảy nở nhu cầu vươn lên chiếm lĩnh tri thức trên tất
cả các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội và hoạt động học tập chính trị xã hội. Tuy nhiên, so với yêu cầu, mục tiêu của giáo dục chính trị tư tưởng thì
những kiến thức mà họ có được còn những hạn chế bất cập: một số mảng kiến
thức cần thiết cho tiếp thu các tác động giáo dục chính trị tư tưởng còn thiếu
và yếu, nhất là những kiến thức về chính trị - xã hội, khoa học xã hội - nhân
văn, khoa học kỹ thuật… Một bộ phận còn có biểu hiện ngại học tập các vấn
đề lý luận chính trị - xã hội, coi đó là những lý luận khô khan, không giúp ích
nhiều cho cuộc sống, thậm chí còn có biểu hiện bàng quan,thờ ơ với những
vấn đề thời sự - chính trị trong nước và quốc tế. Điều này đòi hỏi chủ thể giáo

dục phải tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục phù hợp
với đặc điểm đối tượng giáo dục để tạo sự say mê, hứng thú cho sinh viên
trong tiếp thu các tác động giáo dục chính trị tư tưởng.
Sinh viên hiện nay được sinh ra và lớn lên sau khi đất nước đã hoàn toàn
độc lập thống nhất, sống trong hòa bình, có những điều kiện thuận lợi để học
tập và phát triển toàn diện, có giác ngộ về mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của
Đảng, ý thức được trách nhiệm, nghĩa vụ của bản thân đối với việc thực hiện
nghĩa vụ quân sự. Song, do chưa được rèn luyện, thử thách trong môi trường
khắc nghiệt của chiến tranh và chưa trực tiếp tham gia đấu tranh trên lĩnh vực
chính trị tư tưởng nên sự vững vàng và kiên định về bản lĩnh chính trị; khả
năng nhận diện kẻ thù còn nhiều hạn chế, đôi khi còn mơ hồ, mất cảnh giác.
Không ít sinh viên có sự bộc lộ của khuynh hướng đề cao lợi ích và giá trị vật
chất, hạ thấp những giá trị chính trị và động lực chính trị, tinh thần tốt đẹp
trong xã hội ta. Khuynh


hướng này đã và đang đặt ra những thách thức, trở ngại rất lớn đối với hoạt
động giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên hiện nay.
1.1.3.Vai trò của giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên
Thứ nhất, giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên góp phần phát triển
con người toàn diện. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ “Muốn xây dựng chủ
nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa” [9, tr448]. Đức và tài là hai
mặt của cùng một nhân cách con người, là những nội dung không thể thiếu
trong giáo dục con người toàn diện. Mục đích cuối cùng của giáo dục toàn
diện nhằm tạo ra lớp người có năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của
thời đại. Hồ Chí Minh xác định “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú
trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ XHCN, văn hóa, kỹ thuật và
lao động, sản xuất” [10, tr190]. Giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên là
một trong những nội dung quan trọng trong công tác giáo dục toàn diện, bởi
ngoài kiến thức chuyên môn, người sinh viên rất cần được trau dồi tư tưởng,

đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lòng yêu nước, sự quan tâm đến cộng đồng... Nhờ
đó giúp họ dần tạo lập và kiên định lập trường và bản lĩnh chính trị. Đây là
một công thức quan trọng, là tiền đề để chúng ta có thể đào tạo ra một thế hệ
cán bộ mới vừa giỏi về chuyên môn, vừa vững vàng về lập trường chính trị, có
đạo đức cách mạng từ đó đưa đất nước phát triển lên tầm cao mới trong thời kỳ
đẩy mạnh hội nhập quốc tế.
Giáo dục chính trị tư tưởng với mục đích trang bị thế giới quan khoa học,
nhân sinh quan cộng sản và phương pháp luận biện chứng chính là góp phần
đào tạo sinh viên trở thành những con người phát triển toàn diện.
Giáo dục chính trị tư tưởng nâng cao nhận thức về các quy luật của hoạt
động chính trị - xã hội, giúp sinh viên có cái nhìn khách quan, chân thực về thế
giới với những mâu thuẫn vốn có của nó và cách thức giải quyết các mâu thuẫn
nội tại để thúc đẩy xã hội tiến lên.


Giáo dục chính trị tư tưởng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo
đức, lối sống xã hội chủ nghĩa cho sinh viên. Thông qua giáo dục chính trị tư
tưởng bản lĩnh chính trị của sinh viên được hình thành và nâng cao. Bản lĩnh đó
thể hiện ở sự trung thành với chế độ XHCN, lòng yêu nước chân chính, kiên
định lập trường cách mạng, vững vàng trước những âm mưu, thủ đoạn tấn
công của kẻ địch cũng như không hoang mang, dao động trước những biến
động chính trị trên thế giới. Đó chính là góp phần đào tạo lớp người kế tục
trung thành và xuất xắc sự nghiệp của Đảng và dân tộc Việt Nam.
Giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên có lối sống lành mạnh, giữ gìn
và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Giáo dục cho sinh viên tinh thần trọng
nghĩa, trung thực, tôn trọng kỷ cương, phép nước, quy ước cộng đồng, bảo vệ
môi trường, chống tệ nạn xã hội, tích cực bài trừ các hủ tục lạc hậu cản trở sự
tiến bộ của xã hội... giáo dục cho họ có thái độ đúng, đấu tranh không khoan
nhượng với thói hư, tật xấu, lên án hành vi vô văn hóa, phi đạo đức. Góp phần
tích cực giữ vững trật tự và an toàn xã hội.

Thứ hai, giáo dục chính trị tư rưởng cho sinh viên góp phần đào tạo
nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước. Sinh viên chính là những thanh niên trí thức, có vai trò
rất quan trọng đối với sự phát triển đất nước vì đây là một bộ phận quan trọng
trong nguồn nhân lực chất lượng cao. Nghị quyết Trung ương 7, khóa X nhấn
mạnh: “Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng,
phát huy nhân tố và nguồn lực con người” [6, tr41]. Trước yêu cầu của thời kỳ
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đòi hỏi phải tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên nhằm chăm lo, bồi dưỡng và
phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc XHCN. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương
khóa X chỉ rõ: “Thanh niên là rường cột của nước nhà, là chủ nhân tương lai
của đất nước, là lực lượng xung kích trong