Đáp án đề cương những NLCB của CNMLN (II) phần kinh tế MTA

Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

Câu hỏi thi hết môn học Những NLCB của CNMLN (II) phần Kinh tế
Câu 1. Phân tích các điều kiện ra đời, tồn tại của sản xuất hàng hoá.
Câu 2. Phân tích hai thuộc tính của hàng hoá.
Câu 3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến lượng giá trị của một đơn vị hàng
hoá.
Câu 4. Phân tích qui luật giá trị.
Câu 5. Trình bày các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư dưới CNTB
Câu 6. Phân tích qui luật giá trị thặng dư.
Câu 7. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô tích luỹ tư bản.
Câu 8. Phân tích nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc
quyền.
Câu 9. Phân tích đặc điểm kinh tế cơ bản thứ nhất của chủ nghĩa tư bản độc
quyền.
Câu 10. Phân tích đặc điểm kinh tế cơ bản thứ hai của chủ nghĩa tư bản độc
quyền.
Câu 11. Phân tích đặc điểm kinh tế cơ bản thứ ba của chủ nghĩa tư bản độc
quyền.
Câu 12. Trình bày những thành tựu, hạn chế và xu hướng vận động của chủ
nghĩa tư bản.
Câu 13. Trình bày những nội dung cơ bản về thị trường chứng khoán. ý nghĩa
thực tiễn của việc nghiên cứu vấn đề này ở nước ta hiện nay.
Câu 14. Phân tích ba giai đoạn tuần hoàn của tư bản.
Câu 15. Trình bày sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất.
Câu 16. Thế nào là tư bản bất biến, tư bản khả biến, tư bản cố định, tư bản lưu
động.
Câu 17. Phân tích mâu thuẫn của công thức chung của tư bản.
Câu 18. Trình bày bản chất và các hình thức địa tô TBCN
Câu 19. Phân tích tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá.
Câu 20. Trình bày nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc

quyền nhà nước.


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

TRẢ LỜI CÂU HỎI
Những nguyên lý cơ bản của chủ nhĩa Mác – Lênin 2
Câu 1: Đấu tranh, phê phán quan điểm: tri thức mới là người đảm nhận sứ
mệnh lịch sử của thời đại hiện nay
Sứ mệnh lịch sử của GCCN: GCCN là giai cấp tiên tiến nhất, cách mạng
nhất, là giai cấp duy nhất có khả năng thủ tiêu chế độ người bóc lột người để
giải phóng cho mình và giai cấp lao động khác trở thành giai cấp nắm quyền
lãnh đạo. Đến thời đại nay, GCCN hiện đại vẫn có những điều kiện thuận lợi
thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình đó là thủ tiêu GCTS.
Trí thức chỉ là một tầng lớp xã hội bao gồm những người lao động trí óc
phức tạp và sáng tạo, họ xuất thân từ nhiều giai cấp, nghề nghiệp chính của họ là
sản xuất ra giá trị tinh thần. Việc đề cao vai trò của trí thức đến mức phủ nhận sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một sai lầm, một cách nhìn phiến diện.
Trí thức không thể nào thay thế GCCN lãnh đạo xã hội vì:
- Tầng lớp trí thức không phải là một lực lượng kinh tế chính trị độc lập
nên họ không có hệ tư tưởng độc lập.
- Tầng lớp trí thức luôn gắn chặt lợi ích của mình với lợi ích giai cấp
thống trị nên họ không cách mạng, dễ thỏa hiệp với GCTS.
- Trong xã hội , sản xuất vật chất bao giờ cũng quyết định tồn tại xã hội,
mà GCCN mới là người sàn xuất ra của cải vật chất. Ngày nay với sự phát triển
mạnh mẽ của KHKT công nhân củng được nâng cao về trình độ, tay nghề,
chuyên môn nghiệp vụ,…hàm lượng chất xám trong sản phẩm ngày càng cao.
- GCCN vẫn là giai cấp tiên tiến nhất, cách mạng nhất,triệt để nhất, kỷ
luật nhất, đoàn kết quốc tế nhất nên tầng lớp trí thức không bao giờ có thể thay
thế được vị trí lãnh đạo của GCCN.

Mặc dù không thừa nhận tầng lớp trí thức là lực lượng lãnh đạo cuộc cách
mạng xã hội nhằm xóa bỏ áp bức bóc lột nhưng chủ nghĩa Mác-Lênin luôn


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

khẳng định trí thưc giữ vai trò quan trọng trong tiến trình cách mạng XHCN,
nhất là trong giai đoạn hiện nay.
Tóm lại những luận điểm của GCTS đưa ra để phủ nhận sứ mệnh lịch sử
của GCCN chỉ là những luận điệu sai lầm, thiếu căn cứ kha học với mục đích
xuyên tạc. Chúng ta phải luôn tin tưởng vào sứ mệnh lịch sử của GCCN, góp
phần xây dựng đất nước tiến lên CNXH, xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc
cho toàn nhân dân.
Câu 2: Phân tích vai trò của Đảng cộng sản
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là một tất yếu khách quan. Song để
thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử đó, điều quyết định là giai cấp vô sản phải
có Đảng lãnh đạo.
Đảng cộng sản ra đời là sự kết hợp của chủ nghĩa Mác-Lênin vào trong
phong trào công nhân; lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng, là kim
chỉ nam cho hành động; lấy việc xây dựng thành công CNXH là mục tiêu chiến
đấu của Đảng. Trên cơ sở đó, Đảng đề ra cương lĩnh cách mạng đúng đắn, phù
hợp với quy luật phát triển của cách mạng. Với cương lĩnh cách mạng đúng đắn,
trong quá trình đấu tranh cách mạng Đảng đề ra chiến lược, sách lược cách
mạng, tìm ra những con đường, những phương pháp cách mạng sáng tạo để chỉ
đạo cụ thể quá trình đấu tranh cách mạng.
Đảng cộng sản là tổ chức ưu tú trong phong trào công nhân, là hội tham
mưu, lãnh đạo GCCN thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của mình. Đảng là
trung tâm đoàn kết GCCN và đoàn kết các giai cấp khác trong xã hội, thực hiện
sự nghiệp đấu tranh giải phóng giai cấp và nhân loại.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Cách mạng trước hết phải có cái gì?

Trước hết phải có Đảng cách mệnh để trong vận động tổ chức quần chúng, ngoài
thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và giai cấp vô sản mọi nơi. Đảng có vững, cách
mạng mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thì thuyền mới chạy.


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

Sự ra đời, tồn tại và phát triển của Đảng cộng sản Việt Nam phù hợp với
quy luật phát triển của xã hội vì Đảng cộng sản không có có mục đích tự thân.
Ngoài lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, lợi ích của toàn
dân tộc Việt Nam, lợi ích của nhân dân tiến bộ trên thế giới, Đảng không có lợi
ích nào khác.
Câu 3: Phân tích khái niệm, nguyên nhân, mục tiêu, nội dung và động lực
của cách mạng xã hội chủ nghĩa
- Khái niệm : cách mạng XHCN là cuộc cách mạng xã hội nhằm thay thế
hình thái TBCN bằng hình thái xã hội mới – cộng sản chủ nghĩa – do nhân dân
lao động tiến hành, đặt dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân.
- Nguyên nhân của cách mạng XHCN:
Chủ nghĩa Mác – Lênin cho rằng, nguyên nhân xâu xa của cuộc cách
mạng XHCN là do sự phát triển của lực lượng sản xuất. Khi lực lượng sản xuất
phát triển sẽ mâu thuẫn với quan hệ sản xuất đã lỗi thời, kìm hãm nó và tất yếu
phải thay thế quan hệ sản xuất lỗi thời bằng quan hệ sản xuất mới tiên tiến hơn.
Do vậy, dưới CNTB, nhất là khi máy hơi nước ra đời làm cho lực lượng sản xuất
ngày càng phát triển, ngày càng mang tính chất xã hội hóa cao; dẫn đến mâu
thuẫn với quan hệ sản xuất mang tính chất TBCN về tư liệu sản xuất.
Biểu hiện của mâu thuẫn trên, trong lĩnh vực kinh tế là tính tổ chức, tính
kế hoạch trong từng doanh nghiệp ngày càng tăng với tính tổ chức của sản xuất
toàn xã hội do tính cạnh tranh của nền sản xuất hàng hóa TBCN gây ra.
Quy luật cạnh tranh, tính chất vô chính phủ trong sản xuất dẫn tới khủng
hoảng thừa, buộc một số doanh nghiệp phải ngừng sản xuất, khi sản xuất đình

trệ, công nhân không có việc làm, họ đã đứng lên đấu tranh chống lại giai cấp tư
sản. Để khắc phục tình trạng đó, giai cấp tư sản đã tổ chức các xanhdica, tờ rớt,
congxocxiom và nhà nước tư bản ngày càng can thiệp sâu vào kinh tế, bằng việc
quốc hữu hóa một số ngành khi khó khăn, tư hữu hóa khi thuận lợi.


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

Tuy rằng, mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong
chế độ tư bản ngày càng gay gắt, nhưng cách mạng XHCN không diễn ra một
cách tự phát mà thông qua hoạt động của con người và những điều kiện khách
quan, chủ quan nhất định.
- Mục tiêu của cách mạng xã hội chủ nghĩa là giải phong xã hội, giải
phóng con người, đó là mục tiêu cao cả mang tính nhân văn, nhân đạo sâu sắc.
Việc thực hiện mục tiêu đó gắn liền với từng giai đoạn của cách mạng xã hội chủ
nghĩa.
+ Mục tiêu trong giai đoạn thứ nhất của cách mạng XHCN là giành
lấy chính quyền về tay công nhân và nhân dân lao động.
+ Mục tiêu trong giai đoạn thứ hai của cách mạng XHCN là xóa bỏ
chế độ người bóc lột người, giải phóng xã hội, giải phóng con người, đưa lại
cuộc sống ấm no hạnh phúc cho toàn dan; và khi xóa bỏ được tình trạng người
bóc lột người thì tình trạng đan tộc này bóc lột dân tộc khác cũng sẽ bị xóa bỏ,
nhân dân lao động được tự do, hạnh phúc.
- Cách mạng XHCN với mục đích giải phóng giai cấp công nhân và nhân
dân lao động ra khỏi tình trạng áp bức bóc lôt. Do vậy, nó thu hút sự tham gia
đông đảo của giai cấp công nhân va tầng lớp nhân dân lao động, tạo thành
những động lực to lớn của cách mạng:
+ Giai cấp công nhân: là động lực cơ bản, quan trọng nhất, bởi lẽ,
giai cấp công nhân có vai trò quan trong trong lĩnh vực kinh tế, sản xuất ra nhiều
của cải vật chất làm giàu cho xã hội. Mặt khác, giai cấp công nhân đề ra mục

tiêu giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức, bất công, nghèo nàn, lạc hậu đã
được các tâng lớp nhân dân hưởng ứng, đi theo tạo thành một sức mạnh đúng
đắn đã đưa cách mạng từng bước đi đến thăng lợi. Do vậy, giai cấp công nhân
như là đầu tàu thúc đẩy cả con tàu cách mạng chuyển động đi về đích.
+ Giai cấp nông dân: là động lực quan trọng của cách mạng XHCN
vì giai cấp nông dân có nhiều lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của giai cấp
công nhân, là lực lượng xã hội to lớn, đông đảo trong dân cư, có khả năng cách
mạng to lớn. Trong mỗi giai đoạn của cách mạng đều không thể thiếu vai trò


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

của giai cấp nông dân. Bởi vậy, trong tiến trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, giai
cấp công nhân muốn hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình thì nhất thiết phải lôi
kéo được giai cấp nông dân đi theo mình nhằm tạo thành liên mình công – nông
vững chắc để giành và giữ chính quyền cách mạng.
+ Tầng lớp trí thức: đóng vai trò quan trọng trong cách mạng
XHCN, đặc biệt là trong sự nghiệp xây dựng CHXN. Trí thức là những người có
công lao chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, phát triển dân trí, đào tạo nguồn nhân
lực cho đất nước; tham gia xây dựng đương lối của Đảng, chính sách của nhà
nước, đưa nó vào trong quần chúng nhân dân. Ngày nay, trong thời đại của cuộc
cách mạng khoa học và công nghệ, lượng giá trị lao động chất xám ngày càng
chiếm tỷ lệ cao trong sản phẩm hàng hoá thì vai trò động lực của đội ngũ trí thức
ngày càng tăng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.
- Cách

mạng xã hội chủ nghĩa là một cuộc cách mạng toàn diện trên tất cả

các mặt của đời sống xã hội:
+ Trên lĩnh vực chính trị: đưa quần chúng nhân dân lao động từ địa

vị nô lệ, làm thuê, bị áp bức bóc lột trở thành người làm chủ nhà nước, làm chủ
xã hội. Để nâng cao hiệu quả trong việc tập hợp, tổ chức nhân dân tham gia vào
công việc của nhà nước, Đảng Cộng sản và nhà nước XHCN phải thường xuyên
chăm lo, nâng cao kiến thức về mọi mặt cho người dân, đặc biệt là những kiến
thức về chính trị, pháp luật. Bên cạnh đó cũng phải thường xuyền quan tâm tới
việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống luật pháp, cơ chế, có những chính sách
phù hợp để nhân dân lao động tham gia hoạt động quản lý xã hội, quản lý nhà
nước.
+ Trên lĩnh vực kinh tế: trước hết phải thay đổi vị trí, vai trò của
người lao động đối với tư liệu sản xuất. Xóa bỏ chế độ chiếm hữu tư nhân về tư
liệu, sản xuất dưới những hình thức thích hợp; thực hiện những biện pháp cần
thiết gắn người lao động với tư liệu sản xuất. Sau đó phải cải tạo nền sản xuất
cũ, lạc hậu thành nền sản xuát lớn xã hội chủ nghĩa có công nghiệp hiện đại,
nông nghiệp hiện đại, khoa học kỹ thuật tiến. Cùng với đó, nhà nước phải tìm
mọi cách phát triển lực lượng sản xuất, không ngừng nâng cao năng suất lao


Nguyễn Đức Hòa – HTTT 14, MTA

động, trên cơ sở đó từng bước cải thiện đời sống nhân dân và tạo ra những cơ sở
vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội.
+ Trên lĩnh vực văn hoá - tư tưởng: cách mạng XHCN tạo ra sự
thay đổi căn bản trong phương thức sinh hoạt tinh thần của xã hội theo xu hướng
tiến bộ trên cơ sở kế thừa và nâng cao những giá trị truyền thống của dân tộc,
tiếp thu những giá trị tiên tiến của thời đại, từng bước xây dựng thế giới quan,
nhân sinh quan mới, xây dựng nền văn hoá mới, những con người mới mang
tính chất xã hội chủ nghĩa.
Như vậy, cách mạng XHCN diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống
xã hội, từ chính trị đến kinh tế và văn hoá – tư tưởng. Tất cả các lĩnh vực trên
đều có mối quan hệ, tác động qua lại với nhau, thúc đẩy nhau cùng phát triển.