các mốc vận động thô và vận động tinh của trẻ

ĐÁNH GIÁ MỨC PHÁT TRIỂN VẬN ĐỘNG THÔ VÀ TINH Ở TRẺ
BS.Phan Thiệu Xuân Giang
Mốc phát triển vận động thô là điểm dễ nhớ nhất đối với hầu hết cha mẹ và đây
cũng là câu hỏi mở đầu mà không gây một đe doạ nào.
Dùng độ tuổi mà các mốc trẻ đạt được, đánh giá vận động hiện tại, là chỉ số
đánh giá vận động tốt nhất. Chỉ số này được định nghĩa là tuổi vận động / tuổi thật.
Chỉ số vận động thô dưới 50 ở trẻ, khi không có bệnh lý tiến triển, nghĩa là đi kèm với
khuyết tật về chức năng vận động. Chỉ số vận động thô bằng hoặc trên 50 hầu như
không có vấn đề khuyết tật về vận động lâu dài về sau. Có một số ngoại lệ, trẻ bị liệt
nửa người có thể chỉ có hơi chậm trễ ở mốc phát triển vận động thô lúc còn nhỏ
nhưng có thể có khuyết tật rõ ràng sau này về chức năng vận động thô và vận động
tinh.
Đừng bao giờ sử dụng các mốc phát triển vận động thô như là một yếu tố chỉ
dẫn nhằm đánh giá phát triển nhận thức. Sự phát triển về vận động tốt có thể thấy ở
những trẻ có khuyết tật về trí tuệ nặng. Ngược lại, có nhiều trẻ và người lớn bị bại não
nặng nhưng lại có trí tuệ ở mức bình thường hoặc trên bình thường.
Mặc dù không có khả năng dự báo hữu ích về chất lượng nhưng cũng có mối
liên hệ về chất lượng giữa phát triển vận động và nhận thức, những bất thường về vận
động có nhiệm vụ như một yếu tố chỉ dẫn hữu ích đối với các bất thường về phát triển
không liên quan đến vận động. Như đã nói ở trên, các khuyết tật về trí tuệ và các
khuyết tật về phát triển không liên quan đến vận động khác có thể biểu hiện khởi đầu
bằng bất thường về vận động trước khi khuyết tật về chức năng có ý nghĩa hơn trở nên
rõ ràng. Điều này đúng ngay cả khi các bất thường về vận động ở mức độ nhẹ và
không gây ra khuyết tật về vận động. Ví dụ có nhiều trẻ chậm phát triển tâm thần có
chậm phát triển vận động trước đó nhưng các chậm phát triển vận động này chỉ ở mức
nhẹ. Cuối cùng trẻ vẫn có thể đi lại thực hiện các chức năng được nhưng trẻ có chậm
phát triển về nhận thức.
BẢNG LIỆT KÊ CÁC MỐC TUỔI ĐẠT ĐƯỢC TRONG CÁC LĨNH VỰC VẬN
ĐỘNG CHÍNH
Điểm mốc
Tuổi trung bình đạt được

Vận động thô
( Tháng)
Chỉ nâng được đầu
1 tháng
Nâng đầu khi nằm sấp chống tay
4 tháng
Lật từ sấp sang ngửa
4 tháng


Lật từ ngửa sang sấp
Ngồi có trợ giúp
Ngồi một mình
Tự ngồi lên
Bò
Bám đứng lên
Đi có bám
Đi một mình
Chạy
Bước lên cầu thang
Bước xuống cầu thang
Đạp xe ba bánh
Nhảy quãng
Đạp xe hai bánh
Vận động tinh/Kỹ năng đáp ứng
Mở nắm tay
Đưa đồ vật vào đường giữa cơ thể
Chuyển đổi (từ tay này sang tay kia)
Với và nắm một bên
Ăn bốc bằng tay

Biết sử dụng ly mà không cần trợ giúp
Cầm đồ vật bằng hai ngón trỏ và cái
Biết sử dụng muỗng
Biết buông đồ vật tự ý
Có biểu hiện thuận tay

5 tháng
5 tháng
6 tháng
8 tháng
8 tháng
9 tháng
9 tháng
12 tháng
15 tháng
21 tháng
27 tháng
36 tháng
60 tháng
72 tháng

3 tháng
4 tháng
5 tháng
6 tháng
9 tháng
9 tháng
10-11 tháng
12 tháng
12 tháng

24 tháng