Phát triển ngành viễn thông Việt Nam đến năm 2020

B<) GIAO Dl)C VA DAO TAO

TRUONG DAI
HOC
KINH TE TP.HCM
•
•
-----~<>(},-----

TRAN DANG KHOA

PHAT TRIEN NGANH
VIEN THONG VIET
NAM
•
DENNAM2020
: Kinh t~, qwin
: 5.02.05

Chuyen ngfmh
Ma s6

ly va KHH KTQD

LUAN
AN TIEN Si KINH TE
•
NGUOI HUONG DAN KHOA HOC:

TY - HOC VIEN CN BCVT ·
re~Cj-~:t~Mm~ cHAu :___ TRVONG DHKT TP.HCM

r·.._.,

-.TC'. T

D

U

X1\:

THUVI:¢N

~IAbrh~
Thanh ph6 Hfi Chi Minh - Nam 2007


LOICAMDOAN
-----it;to~-----

Toi xin cam doan ban lu~n an "PHAT TRIEN NGANH VIEN THONG
VI$T NAM DEN NAM 2020" nay la cong trinh nghien ctru cua rieng t6i.
Cac s6 li~u dugc Slr dl)ng trung thvc va k~t qua neu trong lu~n an chua tung
ctugc ai cong b6 trong bAt ky cong trinh nao khac.
TP.

H6 Ch£ Minh,

ngay 20 thcmg 12 nam 2007

Tac gia

lu~n

an

~

~
Trfm Dang Khoa


MUCLUC
. .

Trang

Trang ph\1 bia
LO'i cam doan
M\IC 11}C
Danh ID\IC die

ky hi~u, cac chfr vi~t tit

Danh ID\IC cac bang, dA thi
.,

"

MODAU .................................................................................................................... l

CHUONG 1:

TONG QUAN VE NGANH VfEN THONG VI~T NAM VA
KINH NGHIEM PHAT TRIEN VIEN THONG CUA MOT SO
.
NUOC TREN THE GIOI
.
.....

1.1.

,

~

'::!

,..

'?

-

~

TAng quan v~ ngimh vi~n thong Vi~t Nam ................................................... 5

1.1.1. Kht!ii ni~m ......................................................................................................... 5

' h

en ngan
. .2. L 1'ch s u:., p h a't tr,.x
11

VI·e~n

7
th"ong TJ:,·"t
Y 1 f 1 u'~am· ............................................. . 6

1.1.3. Vai tro cua ngimh viln thong trong nJn kinh
1.2.

d -xii h(H cua Vift Nam ....... 10

Cac tnrO'ng phai phat trien vien thong tren the giOi ................................... 15
.,

,

1.2.1. Tru:ilng phtii Tay Au

1.2.2.
1.3.

........................................................................................ 15
Trll'O'ng phdi MY ............................................................................................... 17
Kinh nghi~m phat tri~n vi~n thong cua m<)t s6 nrrO'c tren th~ giO'i ............ 20

1.3.1. Nh{it Biin .......................................................................................................... 20

,

1.3.2. Hiln QuOc ......................................................................................................... 23
1.3.3. Phtip .................................................................................................................. 28
,

1.3.4. Trung QuOc ...................................................................................................... 30

1.3.5. Danh gia kinh nghifm phat triin viln thong cua cdc nu:uc Nh~t Rim,
,

,

Phdp, Hiln QuOc, Trungc.QuOc ........................................................................ 39
1.4.

M<)t

s6

bai hQc dfii vO'i phat tri~n vi~n thong Vi~t Nam drrQ'c rut ra tir

ki n h ng h 1~m cua cac DU'0''c ............................................................................. . 42
•A

?

,

1.4.1. Tilp tflc chu tru:ung ili thdng vao cong nghf hifn il(li ................................... 42

1.4.2. Tang ctrO'ng huy ttvng v6n cho phtit triin m(lng ltrO'i viln thong .................. 43
1.4.3. T(lo moi trtrung C(lnh tranh limh m(lnh trong khai thtic viln thong ............. 44
1.4.4. Uu tien phtit triin cong nghifp siin xuiit thiit bj viln thong ......................... 45

Tom t~t chrrO'ng 1 ....................................................................................................... 46
CHUONG2:

THUC
. TRANG
. HOAT
. DONG
. VA PHAT TRIEN CUA
NGANH VlEN THONG VI~T NAM THOI GIAN QUA
2.1.

Hi~n tr~ng phat tri~n h~ ting vi~n thong Vi~t Nam so v6'i cac nrr6'c trong

khu V1}'C va tren th~ gi6'i .............................................................................. 48
2.1.1. M{lt ttv ilifn tho(li ......................................................................................... 48
2.1.2. M{lt ttv sii: dflng internet ............................................................................. 50
2.1.3. T6c ttv tang truii'ng ...................................................................................... 50
2.1.4. Nang suiit lao ttvng ...................................................................................... 54
2.1.5. Mvt s6 chi s6 iltinh giti trinh ttv thong tin theo tieu chuiin qu6c d

........... 55

2.1.6. Dtinh giti hifn tr(lng phdt triin h(l tilng ngimh viln thong Vift nam ........ 57

7.2.

Danh gia cac ho~t dqng trong nganh vi~n thong Vi~t N am .................... 58
,

2.2.1. Siin xuiit kinh doanh .................................................................................... 58
'
2.2.2. Diiu
tU' ........................................................................................................... 62

2.2.3. Nhiin lvc ....................................................................................................... 65
2.2.4. Mtl'c tl{J C(lnh tranh ........................ ~ ............................................................. 69

2.2.5. Nghien cti'u phdt triin .................................................................................. 72
2.2.6. COng ngh? ..................................................................................................... 74

2.2. 7. Ma tr{ln cdc yiu t6 ben trong- IFE ............................................................. 76
2.2.8. Tom tiit cdc ttilm m(lnh va ttilm yiu cua nganh viln thong Vift Nam ..... 77

2.3.

Danh gia S\f tac d()ng ctia cac y~u t6 moi trmrng a6i v6'i nganh vi~n
thOng Vi~t N am ........................................................................................... 79

2.3.1. MOi trtrO'ng vi mO ....................................... ~ .................................................... 79
2.3.2. MOi trtril'ng vi mO ......................................................................................... 90

2.3.3. Ma tr{ln cdc yiu t6 ben ngoai- EFE .......................................................... 93

.

.

2.3.4. Ma tran hinh. iinh cdc tt6i thit canh tranh chinh ....................................... 94


\

2.3.5. Cdc

CO'

hpi va nguy CO' tt6i vui nganh viln thong Virt Nam ....................... 96

Tom tiit chu:ung 2 .................................................................................................... 98
CHUONG3:

GIAI PHAP GOP PHAN PHAT TRIEN NGANH
VIEN THONG VIETNAM
DEN NAM 2020
.
?:!

"

....

.::

..,

3.L

Djnh hmrng phat tri~n ngimh vi~n thong Vi~t Nam d~n nam 2020 ..... 101

3.2.

Quan di~m va ml}.c tieu phat tri~n nganh vi~n thong Vi~t Nam .......... 102

3.2.1. Cu sii' ttl xay dy:ng mf!c tieu ...................................................................... 102
3.2.2. Mf!c tieu phdt triln nganh viln thong Virt Nam ttin niim 2020 ............. 107
3.3.

Cac cong Cl}. xac l~p giai phap .................................................................. 109

3.3.1. Innh thanh giiii phdp qua phan tich SWOT ............................................ 109
3.3.2. Ly:a chrn cdc giiii phtip qua virc sit' d{mg ma tr{ln iljnh ltr(J'ng QSPM .. 113
3.4.

H~ thcJng giai phap gop phAn phat tri~n nganh vi~n thong Vi~t Nam d~n

nam 2020 .................................................................................................... 125
3.4.1. Nhom giiii phdp vi cu chi chinh sdch ...................................................... 125
3.4.2. Nhom giiii phdp vi thj tru:ung ................................................................... 126
'

?

3.4.3. Nhom giiii phdp ve siin pham va djch Vfl

..................................................

130

3.4.4. Nhom giiii phdp vi huy ilpng v6n ttau tu: cho viln thong ........................ 133
3.4.5. Nhom giiii phdp vi phdt triln nhan ly:c cho viln thong .......................... 136

Nhom giiii phdp vi phdt triln h(l tang m(lng lu:ui .................................... 139
3.4.6.
.,
3.4. 7. Nhom giiii phdp vi khoa hrc cong nghr ................................................... 141
3.5.

.

,

,

MOt sO kiCn nghi. ........................................................................................ 144

3.5.1. Vm Bp Bu:u chinh Viln thong ................................................................... 144
3.5.2. Vui cdc cu quan Bp khdc ........................................................................... 145
,

TOm tdt chuung 3 .................................................................................................. 146

- ........................................................................................................... 151
DANH Ml)C cAc CONG TRINH DA CONG BO
~

KET

LU~N

TAl LI]J:U THAM KHAO
PHl)Ll)C


DANH MVC

cAc KY HI~U, CHUVIET TAT

-

30: Third Generation- Th€ h~ thu ba

-

ASEAN: Association of South East Asian Nation- Hi~p h9i cac qu6c gia
Dong NamA

-

AFTA: Asean Free Trade Area- Hi~p dinh v~ Khu

VlJC

Tl,f do Thuang m1;1i

A SEAN
-

AF AS: Hi~p dinh Khung v~ Thuang m1;1i Dich vv A SEAN

-

ARPU: Average Revenue Per User- Doanh thu binh quan tren m6i ngm)'i su
dvng

-

AT&T: T~p doim Vi€n thong 16n nhfrt cua My

-

BCVT: Buu chinh Vi€n thong

-

BCC: Business Co-operation Contract- Hqp d6ng hqp tac kinh doanh

-

BOC: Bell Operation Company- Cac Cong ty

-

CDMA: Code Division Multiple Acess- Cong

di~n

tho1;1i dia phuang a My

ngh~

da truy

nh~p

pharr chia

theo rna
-

CEPT: Common Effective Preferential Tariff- Chuang trinh uu dai thu€
quan c6 hi~u lvc chung

-

CNTT: Cong ngh~ thong tin

-

DWDM: Dense Wavelength Division Multiplexing - Cong ngh~ dung d€
tang bang thong cua illl;lllg cap quang hi~n tl;li.

-

DACOM: Cong ty C6 phfin Data Communications Corporation of Korea

(Him Qu6c)
eASEAN: Hi~p dinh v~ Khong gian Thuang m1;1i di~n tu A SEAN

-

EFE Matrix: External Factors Evaluation Matrix- Ma tr~n danh gia cac y€u
t6 ben ngoai

-

EVN Telecom: Cong ty Vi€n thong Di~n l\fc

-

EIU: Economist Intelligence Unit - Ca quan tinh bao kinh t€


-. ENUM: Telephone Number Mapping - Dich vv tich hqp gifra
vam~ng

m~ng

PSTN

IP

-

FCC: Uy ban thong tin lien bang cua My

-

FDI: Foreign Direct Inve~tment- Dfiu tu tn,rc ti€p tu nu6c ngoai
GSM: Global System for Mobile Communication - H~ th6ng thong tin di
d9ng toan cfiu
GDP: Gross Domectic Product- T6ng sfm phAm qu6c n9i

-

Hanoi Telecom: Cong ty C6 phfin vi~n thong Ha N9i

-

ITU: International Telecom Union- Lien minh Vi€n thong Qu6c t€
lSI: Information Society Index- Chi s6 xa h9i thong tin
IDC: International Data Corporation- T~p doan dfr li~u qu6c t~
ICT: Information and Communication Technology - Cong ngh~ thong tin va
truy6n thong
IFE Matrix: Internal Factors Evaluation Matrix- Ma tr~n danh gia cac y€u t6
ben trong
IP: Internet Protocol - Giao thuc Internet
IP/MPLS: Internet Protocol/Multi Protocol Label Switching- La m9t cong
ngh~ chuAn d6 tang t6c d9 luu luqng tren m~ng, t~o thu~n lqi trong quan ly

IPv6: Internet Protocol Version 6 - Giao thuc Internet phien ban 6, la giao
thuc th€ h~ m6i, duqc phat tri~n d~ thay th€ IPv4 hi~n t~i.
-

KT: Korea Telecom - Cong ty Vi€n thong Han Qu6c
KTA: Korea Telecom Authority- Ca quan vi~n thong Han Qu6c

KTMC: Korea Telecom Mobile Company- Cong ty thong tin di d9ng Han
Qu6c
MFN: Most Favourite Nation Rule- Quy ch€ t6i hu~ qu6c

- - May di~n tho~i: La khai ni~m dung d6 chi m9t thue bao vi€n thong. Trong
tuang lai, thue bao vi€n thong c6 th~ khong la may di~n tho~i nhung la m9t
hinh thuc thue bao khac.


-

NRI: Networked Readiness Index- Chi s6 s~n sang k€t n6i

-

NGN: Next Generation Network- M1;1ng th€ h~ m6i

-

PSTN: Public Service Telephone Network- M~ng

di~n

tho1;1i cong c<)ng

QSPM: Quantitative Strategic Planning Matrix - Ma tr~n ho1;1ch dinh chi€n
luqc c6 th€ djnh luqng
UNCPC: The United Nations Central Product Classification
Softswitch: Chuy€n m~ch m6m
SPT: Saigon Posts and Telecommunication Corporation - Cong ty c6 ph~n

Buu chinh Vi€n thong SaiGon
SWOT: Strengths, Weaknesses, Oportunities, Threats- Phuang phap phan
tich cac di€m m~nh, di€m yeu,

CO'

hQi Va nguy

CO'.

SMS: Short Message Services- Djch V1;1 nh~n tin ng~n
TDM: Time Division Multiplexing- Giao thuc truy6n dfr li~u theo thai gian
TCP/IP: Transmission Control Protocol/Internet Protocol - Giao thuc di6u
khi€n truy6n dfin!Giao thuc Internet
USO: Dich vv vi€n thong cong ich
-

VNPT: Vietnam Posts and Telecommunications Corporation -

T~p

doan

Buu chinh Vi€n thong Vi~t Nam
-

Viettel: T6ng Cong ty Vi€n thong Quan d<)i
Vishipel: Cong ty Thong tin di~n tu Hang Hai
VMS: Cong ty Thong tin Di d<)ng (chu quim

m~ng di~n tho~i

di d<)ng

MobiFone)
Vinaphone: M~ng di~n tho1;1i di d<)ng Vinaphone (do Cong ty Dich vv Vi€n
thong- GPC quan ly)
VoiP: Voice Over IP - Phuang thuc truyen tai giQng n6i qua giao thuc
Internet
WTO: World Trade Organization- T6 chile thuang m1;1i th€ gi6i


W-CDMA: Wide Code Division Mvltiple A cess - Cong

ngh~

da truy

nh~p

bang r()ng pharr chia theo rna
WDM: Wavelength Division Multiplexing - C6ng

ngh~

ghep kenh theo

bu6cs6ng
WEF: World Economic Forum- Di€n d~m Kinh te the gi6i
WiFi: Wireless Fidelity - C6ng ngh~ ket n6i kh6ng day

WiMAX: Worldwide Interoperability for Microwave Access - C6ng

ngh~

truy nh~p bang r()ng kh6ng day
xDSL: X-Digital Subscriber Line - C6ng

ngh~

sir d\lng cac phuang phap

dieu bien phuc t~p, chuysn cac du li~u thanh cac goi cts truyen tai tren day
di~n tho~i g6m: ADSL, HDSL, RDSL, VDSL.


DANH MUC
•

cAc BANG - DO THI•
Trang

1. Danh muc cac bang
Bang 2.1: Nang suiit lao d(>ng trong vi~n thong cua cac nuac ASEAN+3 ....... 54
Bang 2.2: Bang x~p h~ng m9t s6 chi s6 danh gia v~ Vi~t Nam ....................... 56
Bang 2.3: Cac CCY sa dao t~o cong ngh~ thong tin va truy~n thong ................... 66
Bang 2.4: Ty l~ vi ph~m ban quy~n ph~n m~m 2004 .................................... :.. 73
Bang 2.5: T6m t~t hi~n tr~ng cong ngh~ m~ng vi~n thong Vi~t Nam ............... 75
Bang 2.6: Ma tr~n cac y~u t6 ben trong ............................................................. 77
Bang 2.7: Ma tr~n cac y~u t6 ben ngoai ............................................................ 94
Bang 2.8: Ma tr~n hinh anh cac d6i thu c~nh tranh ........................................... 95

Bang 3.1: Dv bao dan s6 Vi~tNam giai do~n 2007-2020 ............................... 103
Bang 3.2: Dv bao quy mo GDP

Vi~t

Nam giai

do~n

2007-2020 .................... 103

Bang 3.3: Dv bao quy mo doanh thu vi~n thong Vi~t Nam (truemg hqp 1) ... 103
Bang 3.4: Dv bao ty trQng doanh thu vi~n thong Vi~t Nam (2007-2020) ....... 104
Bang 3.5: Dv bao quy mo doanh thu vi€n thong Vi~t Nam (truang hqp 2) ... 104
Bang 3.6: Dv bao quy mo doanh thu vi~n thong Vi~t Nam (truemg hqp 3) ... 104
Bang 3.7: Dv bao t6ng s6 thue bao di~n tho~i cua Vi~t Nam (2007-2020) .... 105
Bang 3.8: Dv bao ty trQng thue bao di d(>ng tren m~ng vi€n thong (2007-2020) 105
Bang 3.9: Dv bao t6ng hqp s6 thue bao tren m~ng vi€n thong (2007-2020) .. 106
Bang 3.10: T6ng hqp k~t qua dv bao m(>t s6 chi tieu vi€n thong Vi~t Nam giai
do~n

2007-2020 ............................................................................................... 106

Bang 3.11: Cac chi tieu phat trien nganh vi€n thong giai do~n 2007 - 2020 .. 108


Bang 3.12: Ma tr~n SWOT .............................................................................. 109
Bang 3.13: Ma tr~n QSPM v~ ea eh€ ehinh saeh ............................................ 113
Bang 3.14: Ma tr~n QSPM v€ thi truemg ........................................................ 114
Bang 3.15: Ma tr~n QSPM v~ san phfrm ......................................................... 116

Bang 3.16: Ma tr~n QSPM v~ huy d(>ng v6n .................................................. 118
Bang 3.17: Ma tr~n QSPM v~ nhan h,re ........................................................... 120
Bang 3.18: Ma tr~n QSPM v~ phuang an phat tri€n m~ng lucri ...................... 121
Bang 3.19: Ma tr~n QSPM v~ phuang an phat tri€n khoa hQe eong ngh~ ...... 123

2. Danh muc cac

dB thi

D6 thi 2.1: M~t d(> su dvng di~n tho~i nam 2006 ............................................. .48
Df> thi 2.2: M~t d(> Slr dvng internet nam 2006 .................................................. 50
Df> thi 2.3: Ty trQng doanh thu trong ngfmh vi~n thong nam 2006 ................... 60
D6 thi 2.4: Tinh hinh d~u tu eua ngfmh vi~n thong va giao thong v~n tai ........ 62
Df> thi 2.5: Ty trQng v6n d~u tu eua nganh vi~n thong va giao thong v~n tai ... 63
D6 thi 2.6: Ty trQng d~u tu eho vi~n thong trong t6ng v6n d~u tu Nha nucre ... 64
D6 thi 2.7: Chi s6 ngu6n nhan h,re Vi~t Nam so vcri m(>t s6 nucre .................... 68
Df> thi 2.8: Thi ph~n eae doanh nghi~p vi~n thong VN eu6i nam 2006 ............ 70
Df> thi 2.9: S6 thue bao di~n tho~i ella Vi~t Nam d€n thang 6/2007 ................. 90
Df> thi 2.10: M~t d(> su dvng di~n tho~i eua Vi~t Nam d€n thang 6/2007 ......... 90
Df> thi 2.11: Ca eAu khaeh hang theo d(> tu6i ..................................................... 91
D6 thi 2.12: Ca eAu khaeh hang theo mue eucre su dvng .................... ~ ............. 91
D6 thi 2.13: Ca eAu khaeh hang theo lo~i hinh dang ky .................................... 92


- 1-

MODAU
I.

D~TVANDE

Toc:ln c~u hm'i va h()i nh~p kinh t~ qu6c t~ la ca h()i d~ phat tri~n nhung cling
~n chua r~t nhi€u thach thuc d6i v6i mQi n€n kinh t~, d~c bi~t la

a nhfrng qu6c gia

dang phat tri~n. Sv ki~n Vi~t Nam tra thanh thanh vien thu 150 ella t6 chuc thuang
m:;ti th~ gi&i (WTO) se dem l:;ti ca h()i thu hut d~u tu nu6c ngoai va rna r()ng thi
truang xuM kh~u hang hoa cho cac doanh nghi~p trong nu6c. Tuy nhien, khi m6
cua thi truang theo cac cam k~t gia nh~p WTO thi nhfrng nganh sim xu~t, dich vv
trong nu&c se phai d6i m~t v&i m()t ap h,rc c:;tnh tranh r~t l&n. Cac t~p doan tu ban
nu&c ngoai v&i kha nang to l&n v€ v6n, cong ngh~ hi~n d:;ti va b€ day kinh nghi~m
quan ly kinh doanh se la nhfrng d6i thu qua t~m d6i v&i cac doanh nghi~p Vi~t Nam.
D6i v&i nganh vien thong Vi~t Nam, do vai tro quan trQng cua nganh (vira la
m()t nganh h:;t t~ng, vl:ra la m()t nganh kinh t~ mui nhQn d6ng thai g6p ph~n bao dam
an ninh qu6c phong va tr~t tv xa h()i, nang cao dan tri cua nguai dan), yeu c~u s6m
c6 m()t k~ ho:;tch phat tri~n cho phu hqp v&i tinh hinh m&i l:;ti cang dp bach han.
Hi~n nay, nganh vien thong Vi~t Nam dang thvc hi~n giai do:;tn 05 nam cu6i cua
chi~n luqc phat tri~n tu nam 2001 d~n nam 2010 v6i ten gQi: "Chi~n luqc h()i nh~p

va phaf tri~n". Qua qua trinh tri~n khai chi~n luqc, nganh vi en thong da d:;tt duqc
nhi€u k~t qua r~t dang khich 1~: M:;tng lucri vien thong da duqc m6 r()ng trong ca
nu6c, muc d() tang tru6ng thue bao d:;tt t6c d() cao, ca ch~ phap ly ngay m()t hoan
thi~n theo huang rna cua thi truang. Ben c:;tnh d6, con m()t s6 di~m nganh vien

thong c~n phai c6 g~ng hoan thi~n han nhu: T:;to moi truang c:;tnh tranh trong cung
c~p dich v1,1 vien thong, da d:;tng hoa dich Vl,l gia tri gia tang, nang cao ch~t luqng d()i

ngu nhan lvc va d~u tu nghien cuu phat tri~n cong ngh~. D~ kh~c ph1,1c nhfrng h:;tn
ch~ dang t6n t:;ti va chu~n bi t6t nh~t cho qua trinh thvc hi~n cac cam k~t gia nh~p

WTO v€ linh V\fC vien thong, ngay tu bay gia nganh vien thong Vi~t Nam c~n c6
-

.

nhfrng bi~n phap phat tri~n m6i. Sv thanh cong cua vi~c phat tri~n nganh vien thong
Vi~t Nam la dt quan trQng. Day c6 th~ duqc xem la m()t trong nhfrng n€n tang d~u

tien d~ thvc hi~n phat tri~n n€n kinh t~ Vi~t Nam theo huang cong nghi~p hoa, hi~n
d:;ti hoa.


-2-

II.

J)OI TU<}NG VA PH~M VI NGHIEN CUU
1. DBi tugng nghien cfru cua d~ tai: Qua trinh phat tri~n cua nganh vi~n thong
Vi~tNarn.

2. Ph~rn vi nghien cfru cua d~ tai: Trong nganh vi~n thong Vi~t Narn (tren
ph~rn

III.

vi ca nu6c).

MT)C TIEU NGHIEN CUu
Cac nghien ClfU cua lu~n an nh~rn:

Phan tich bBi canh va thvc tr~ng qua trinh phat tri~n cua nganh vi~n thong
Vi~t Narn. Tir d6, rut ra dugc cac di~rn rn~nh, di~rn ySu,

CCY

h9i va nguy

CCY

dBi v6i sv phat tri~n cua nganh vi~n thong Vi~t Narn.
D~ xufit cac bi~n phap phat tri6n cho nganh vi~n thong Vi~t Narn giai
do~n tir nay dSn narn 2020.

IV.

y NGHiA KHOA HQC vA THVC TIEN CUA DE TAl NGHIEN CUu
1.

Y nghla khoa h9c: Hi~n nay, a Vi~t Narn va tren thS gi6i chua c6 rn9t cong
trinh nghien cfru rnang tinh h~ thBng nao dua ra dugc cac ly thuySt v~ phat
tri6n nganh. Thvc t€ trong qua trinh ho~ch dinh chinh sach phat tri~n
nganh, tuy theo quan di6rn cua nha quan ly rna kS ho~ch phat tri6n nganh
. se dugc xay dvng theo nhfrng each khac nhau nhu theo rnvc tieu phat tri~n,
theo cac ySu t6 anh huang, theo S\X tac d()ng cua rnoi truemg ben trong va
rnoi truang ben ngoai, theo qua trinh san xufit cua nganh. D6 kh~c phvc cac
kh6 khan tren, d~ tai nghien ciru nay da sir dvng cac cong cv phan tich
nganh nhu rna tr~n SWOT, rna tr~n IFE, rna tr~n EFE, rna tr~n hinh imh cac
· dBi thu c~nh tranh, rna tr~n QSPM, ... d6 ap dvng phan tich cho nganh vi~n
thong Vi~t Narn. Tir d6, dua ra bi~n phap phat tri6n nganh vi~n thong Vi~t
Narn dSn narn 2020.

2.

Y nghla thvc ti~n: Qua phan tich b6i canh va thvc tr~ng qua trinh phat tri6n
cua nganh vi~n thong Vi~t Narn, d~ tai nghien eU:u dad~ xufit dugc rn9t s6
bi~n phap phat tri6n nganh vi~n thong Vi~t Narn tir nay dSn narn 2020 v6i

cac s6 li~u kha phong phu. Khac v6i "chi€n luge h9i nh~p va phat tri~n
hi~n nay", cac giai phap d~ xufit cua d~ tai nghien cfru da nhfin rn~nh han

d€n y€u t6 phat tri6n b~n vfrng va xu th€ phat tri~n cua cong ngh~ vi~n


-3-

thong tren th~ giai hi~n nay vai chu truang "Phat tri~n nhanh va b~n vfrng
tren ca

sa

tfch hQ'P gifra viSn thong va cong ngh~ thong tin". K~t qua

nghien c(ru cua d~ tai c6 th~ dung lam ngubn tai li~u tham khao cho cac
nha quan ly viSn thong Vi~t Nam trong qua trinh ho<;tch dinh chinh sach
phat tri~n nganh giai do<;tn tu nay d~n nam 2020.

V.

PHUONG PHAP NGHIEN CUU
D~ d<;tt duqc m\lC dich cua d~ tai, lu~n an da Slr d\lng cac phuang phap nghien

c(ru cua chu nghia duy v~t bi~n chuhg, phuang phap pharr tich t6ng hQ'P, cac
phuang phap pharr tich nganh, phuang phap th6ng ke toan, th6ng ke lich su, so
sanh, tr~c nghi~m, phuang phap dv bao theo xu th~.

VI.

KET QUA ll~T DUC}C v A NHUNG DIEM MOl CUA LU~N AN
Truac day da c6 nhfrng cong trinh nghien ClrU cua B(> Buu chinh vi~n thong

ho~c T6ng C\lC Buu di~n (khi chua thanh l~p B9) d~ c~p d~n dinh huang phat tri~n

nganh viSn thong Vi~t Nam. Tuy nhien, cac nghien cuu nay mai chi d~ xu~t d!nh
huang phat tri~n nganh vi~n thong trong hai giai do<;tn 1991-2000 va 2001-2010, b6i
canh nghien cuu luc d6 chua sat vai tinh hinh h(>i

nh~p

cua Vi~t Nam nhu

hi~n

nay.

Trang thai gian tu nam 2003 d~n nam 2005, B9 Buu chinh vi~n thong cilng da chu
tri xay dvng chi~n luqc phat tri~n cong ngh~ thong tin va truy~n thong Vi~t Nam,
trong d6 c6 d€ c~p chi~n luqc phat tri~n vi~n thong Vi~t Nam d~n nam 2010 va dinh
huang d~n nam 2020. Trang chi~n luqc nay, m6c thai gian d~n nam 2010 da duqc
...

~

trinh bay kha chi ti~t. Tuy nhien, dinh huang phat tri~n nganh vi~n thong Vi~t Nam
giai do<;tn 2010-2020 mai chi duqc d~ c~p mang tinh phac thao. Ben c<;tnh d6, v~ m~t
ly thuy~t, tren th~ giai hi~n nay chua c6 m(>t nghien cuu hoan chinh nao d~ c~p d~n
vein d€ phat tri~n nganh. Cac nghien c(ru v€ phat tri~n nganh d€u lam theo 16i tv
phat, theo quan di~m rieng CUa cac nha nghien ClrU.
Kh~c ph\lc cac h<;tn ch~ neu tren, k~t qua nghien cuu d€ tai da dua ra duqc

m(>t s6 di~m mai sau:
1. Giai thi~u va neu ra vai tro cua nganh vi~n thong Vi~t Nam trong qua trinh
phat tri~n kinh t~- xa h(>i.
2. Trinh bay cac truang phai phat tri~n vi~n thong tren th~ giai va pharr tich
kinh nghi~m phat tri~n vi~n thong cua m(>t s6 nuac di~n hinh gbm Phap,


-4-

Nh~t Ban, Han Qu6c va Trung Qu6c. Tir d6, rut ra duqc bai h9c d6i v6i

qua trinh phat tri~n cua nganh vi~n thong Vi~t Nam.
3. Phan tich danh gia duqc hi~n tn;mg phat tri~n cua nganh vi~n thong Vi~t
N am so v6i cac nu6c trong khu V\XC va tren th€ gi6i.
4. Danh gia moi trucmg ben trong va moi trucmg ben ngoai cua nganh vi~n
thong Vi~t Nam. Tu d6, t6ng k€t duqc cac m~t m~nh, m~t y~u, ca h()i va
nguy ca cua nganh vi~n thong Vi~t Nam va d~ xu~t cac giai phap phat tri~n
thong qua vi~c su dvng rna tr~n SWOT.
5. D~ xu~t duqc cac nh6m giai phap g6p phftn phat tri~n nganh vi~n thong
Vi~t Nam giai do~n tu nay d€n nam 2020 g6m: Nh6m giai phap v~ ca ch~

chinh sach, nh6m giai phap v~ phat tri~n thi truang, nh6m giai phap v~
phat tri~n san ph~m djch V\1, nh6m giai phap v~ huy d()ng v6n dftu tu, nh6m
giai phap v~ phat tri~n nhan lvc vi~n thong, nh6m giai phap v~ phat tri~n
h~ tftng m~ng lu6i va nh6m giai phap v~ nghien cuu phat tri~n, ung dvng

khoa hQC Cong ngh~ trong Vi~n thong.


-5-

CHUONG 1:

TONG QUAN VE NGANH VIEN THONG VI~T NAM
VA KINH NGHIEM PHAT TRIEN VIEN THONG
CUA MOT
. SO Nirdc TREN THE GIOI
1.1.

TAng quan v~ ngimh vi~n thong Vi~t Nam

1.1.1. Khtii nifm

Theo quan di6m cua Pete Moulton [11.9, Pg.25]: "Vi~n thong la khoa hQc cua
sv truyen d~t thong tin qua m()t kho<'mg each dai su dvng cong ngh~ di~n tho~i ho~c
cong ngh~ vo tuy€n, no lien quan d€n vi~c su dvng cac cong ngh~ vi di~n tu, cong
ngh~ may tinh va cong ngh~ may tinh ca nhan d6 truyen, nh~n va chuy6n m~ch am

thanh, dfr li~u, hinh anh qua cac phuang ti~n truyen dfrn khac nhau nhu cap ct6ng,
cap quang va truy€n dfrn di~n tu".
Tuang tv quan di6m cua Pete Moulton, trong bang phan nganh cua minh, T 6

chile thuang m~i th€ gi6'i (WTO) [11.14] cling dinh nghia: "Vi~n thong la tftt ca

S\X

chuy6n tai, truyen dfrn ho~c thu phat cac ky hi~u, tin hi~u, chfr vi€t, am thanh, hinh
anh, giQng noi, dfr li~u thong qua cac day dfrn, song vo tuy€n, cap quang, cac
phuang ti~n v~t ly ho~c cac h~ th6ng di~n tu khac". Dich vv vi~n thong duqc chia
thanh hai nhom: Dich vv vi~n thong ca ban va Dich vv gia tri gia tang. Dich vv vi~n
thong

CO'

ban bao g6m tftt ca cac dich V\1 vi~n thong cong CQng va tu nhan cung cftp

truy€n dfrn thong tin ct€n thi€t bi dfiu cu6i cua khach hang. Dich vv vi~n thong gia tri
gia tang la nhfrng dich V\1 vi~n thong rna nha cung cftp "b6 sung them cac gia tri"
cho cac thong tin cua khach hang qua

vi~c

nang cao hinh th(rc

ho~c

n()i dung cua

thong tin ho~c cung cftp nh&m luu trfr va khoi phvc thong tin.

0

Vi~t Nam, theo Phap l~nh Buu chinh Vi~n thong duqc Qu6c H()i Nu6'c

C()ng Hoa Xa H9i Chu Nghia

Vi~t

Nam khoa X thong qua ngay 25/5/2002 [1.19

T.121-122, T.l34], cac khai ni~m thu()c linh vvc vi~n thong duqc ct€ c~p g6m thi€t
bi vi~n thong, thi€t bi m~ng, thi€t bi ctfiu cu6i, di6m k€t cu6i, dich vv vi~n thong,
du(mg truy€n dfrn, tai nguyen thong tin (kho s6 vi~n thong, ph6 tfin s6 vo tuy€n
di~n, tai nguyen internet, quy d~o v~ tinh), song vo tuy€n di~n, thi€t bi vo tuy€n.


-6-

Djch vv vi~n thong duqc djnh. nghla la djch vv truySn ky hi~u, tin hi~u, s6 li~u, chfr
vi6t, am thanh, hinh {mh ho~c cac d~;mg khac cua thong tin gifra cac di€m k~t cu6i
cua m~ng vi~n thong. Dtch V\1 vi~n thong cling duqc phan chia thanh djch vv vi~n
thong

CO'

b{m va djch Vl) vi~n thong gia trj gia tang. Ben: qmh d6, Phap l~nh Buu

chinh Vi~n thong con b6 sung them djch vv k6t n6i internet, dich vv truy nh~p
internet va djch Vl) (mg dl)ng internet.
Trong d6:

+ "Djch vv ca bfm" la djch

V\1 truySn ·dua tuc thai djch vv vi~n thong qua

m~ng vi~n thong ho~c Internet rna khong lam thay d6i lo~i hinh ho~c n<)i

dung thong tin;

+ "Dich Vl) gia tri gia tang" la dich vv lam tang them gia trj thong tin cua
nguai su dvng dich vv b~ng each hoan thi~n lo;;ti hinh, n<)i dung thong tin
ho~c cung cAp kha nang luu trfr, khoi phvc thong tin d6 tren

CO'

sa Slr dvng

m~ng vi~n thong ho~c Internet;

Trong cac dinh nghla vS vi~n thong vua neu, tfit ca dSu c6 sv th6ng nhfit vS
khai ni~m "Vi~n thong la sv truySn tai nhiSu lo~i thong tin qua m<)t khoang each xa
thong qua nhiSu hinh thuc truySn dfin khac nhau". Ben c~nh d6, each phan chia djch
V\1 vi~n thong thanh djch V\1 ca ban va djch vv gia trj gia tang cling th6ng nhfit gifra

quan di€m cua WTO va Phap l~nh Buu chinh Vi~n thong cua Vi~t N am. Tuy nhien,
Phap l~nh Buu chinh Vi~n thong c6 dS c~p them cac dich vv internet, trong khi djnh
nghia cua Pete Moulton va dinh nghla cua WTO khong dS c~p d6n djch vv Internet.
Nhu v~y trong lu~n an nay, ph~m vi nganh vi~n thong Vi~t Nam se duqc
hi€u bao g6m: Ho~t d<)ng san xufit thi~t bi vi~n thong, ho~t d<)ng cung cfip dich vv
vi~n thong (djch vv ca ban va dich vv gia tri gia tang) va ho~t d<)ng cung cfip djch
V\1 internet.

1.1.2. Ljch sir phat triln ngimh viin thong Vift Nam
Qua trinh phat tri€n cua nganh vi~n thong Vi~t Nam d6n nay c6 th€ duqc
chia lam 04 giai do~n g6m: Giai do~n phvc vv, giai do~n kinh doanh d<)c quySn,
giai do~n mer cua t~o c~nh tranh va giai do~n chuAn bi h

-7-

a.

Giai C/o(;m ph71-c V'?l
Tu tru6c nam 1987, ngfmh Buu di~n Vi~t Nam con d.t ngheo nan l;;tc h~u,

ho;;tt d<)ng chi mang tinh chftt phvc V\l cho mvc dich thong tin lien l;;tc cua Dang va
Nha mr6c. Trang hai cu<)c chi€n tranh chBng thvc dfm Phap va d€ qu6c My t& nam
1954 d€n nam 1975, linh vvc thong tin va vo tuy€n di~n h1c nay chu y€u la d€ phvc
V\1 cho chi€n tranh va cho SlJ quan ly di~u hanh cua Nha nu6c, phl,lc V\l cho cong

CUQC xay dl;rng Xa h{)i chu nghia a mi~nB~c.
Sau khi dftt nu6c thBng nhftt, h~ thBng t6 chuc nganh Buu di~n dugc chia lam
04 cftp: T6ng Cl,lC Buu di~n; Buu di~n Tinh Thanh ph6 va cac di[tc khu trvc thu<)c
Trung uong; Buu

di~n Huy~n

va tuong duang; Tr;;tm buu

di~n

xa va tuong duang.

Tu sau nam 1979, T6ng c1,1c Buu di~n vira gifr vai tro quan ly Nha nu6c vua t6 chuc
cac ho;;tt d<)ng kinh doanh buu chinh vi6n thong. Theo Nghi dinh s6 390/CP ngay
02/11/1979 cua H9i dBng Chinh phu: "Nganh Buu di~n la CO' quan thong tin lien l;;tc
cua Dang va chinh quy~n cac cftp, dBng thai la m9t nganh kinh t€ - ky thu~t cua n~n
kinh t€ qu6c dan, ho;;tt d<)ng theo phuang thuc kinh doanh xa h9i chu nghia va ch€
d9 h;;tch toan kinh t€". Ngay 15/8/1987, H9i dBng B9 truang ra Nghi dinh s6 121HDBT ban hanh Di~u 1~ Buu chinh va Vi6n thong, xac dinh: "M;;tng lu6i buu chinh
va vi6n thong qu6c gia la m;;tng lucri thong tin lien l;;tc t~p trung th6ng nhftt trong ca
nu6c, do Nha nu6c d<)c quy~n t6 chuc va giao cho nganh Buu di~n quan ly, khai
thac de phl,lC V\1 nhu c~u truy~n tin cua cac CO' quan Dang, Nha nu6c cac cftp, cac .,
h.rc lugng vil trang, cac t6 chuc kinh t€, xa h<)i va nhan dan theo phuang thuc kinh
doanh xa h9i chu nghia va ch€ d9 h;;tch toan kinh t€". D€n nam 1990, T6ng cvc Buu
di~n

l;;ti duqc giao cho B9 Giao thong

V~n

tai va Buu

di~n

dam

nh~n

chuc nang

quan ly nha nu6c.
C6 th€ n6i, trong giai do;;tn nay vai tro cua nganh buu di~n chua dugc nhin

nh~ d~y du, nganh buu di~n dugc xem la m9t nganh kinh t€ ky thu~t va ho;;tt d<)ng

chu y~u la de ph1,1c vv cho nhu c~u thong tin lien l~c cua Dang la Nha nu6c, vai tro
kinh doanh g~n nhu bi che mer hoan toan.


-8-

b.

Giai doc;m c6ng ty hoa
Ngay 7/4/1990, H<)i d6ng B<) tru6'ng ra Nghi dinh s6 115/HDBT chuy~n

T6ng

C\lC

Buu di~n thanh T6ng Cong ty Buu chinh - Vi~n thong Vi~t Nam, n~m

trong B<) Giao thong v~n Uti va Buu di~n. D~n nam 1992, Chinh phu da ra Nghi
djnh s6 03/CP v~ vi~c thanh l~p T6ng

C\lC

Buu di~n la ca quan tn,rc thu<)c Chinh

phu, c6 chuc nang quan ly nha nu6c v~ Buu chinh Vi~n thong, ky thu~t truy~n dfin
tin hi~u Phat thanh Truy~n hinh va cong nghi~p Buu di~n trong ca nu6c. Luc nay,
ho:;tt d<)ng quan ly Nha nu6c v~ linh vvc vi~n thong va ho:;tt d<)ng quan ly cong Ute
khai thac, san xufit kinh doanh djch V\1 vi~n thong da duqc tach rai nhau. Trong giai

do:;tn tir 1990 d~n 1995, T6ng Cong ty Buu chinh Vi~n thong Vi~t Nam (VNPT) la
dan vi d<)c quy~n phat tri~n m:;tng lu6i va cung cftp dich V\1 vi~n thong t:;ti Vi~t Nam.

c.

Giai doqn mil cira tht truang tqo cqnh tranh
Nam 1995, nganh vi~n thong kh6'i d<)ng c:;tnh tranh v6i vi~c thanh l~p Cong

ty c6 ph~n dich V\1 Buu chinh Vi~n thong Sai Gon (SPT) va Cong ty Vi~n thong

Quan D<)i (Viettel). Cilng trong nam nay, Thu tu6ng Chinh phu da ra Quy~t dinh s6
249/TTg v~ vi~c thanh l~p T6ng cong ty Buu chinh - Vi~n thong Vi~t Nam tn,rc
thu<)c Chinh phu tren ca

sa t6

chuc s~p x~p l:;ti cac dan vi dich V\1, san xuftt luu

thong, sv nghi~p v~ Buu chinh - Vi~n thong thu<)c T6ng
Tuy nhien, d~n nam 1996, T6ng

C\lC

C\lC

Buu di~n tru6c day.

Buu di~n l:;ti dugc thanh l~p d~ gifr vai tro quan

ly Nha nu6c v~ linh vvc buu chinh vi~n thong. Trong thai gian tu nam 1995 d~n

nam 2000, m~c du da duqc thanh l~p nhung hai cong ty vi~n thong m6i vfin chua c6
nhfrng ho:;tt d<)ng nao dang k~. VNPT vfin la dan vi d<)c quy~n hoan toan. trong llnh
vvc cung cftp dich V\1 buu chinh vi~n thong.
V 6i djnh hu6ng dung d~n cua cac nha quan ly thong qua chi~n luqc d~u tu
vao cong ngh~ hi~n d:;ti, b~t d~u tu giai do:;tn nay t6c d<) phat tri~n thue bao vi~n
thong Vi~t Nam tang rftt nhanh, d:;tt muc binh quan tren 30%/nam. Vao nam 1995

Vi~t Nam m6i chi c6 t6ng c<)ng khoang 720 ngan thue bao thi d~n nam 2000 Vi~t
Nam da d:;tt tren 2,1 tri~u thue bao. Nganh vi~n thong luc nay da tr6' thanh m9t
nganh kinh t~ trQng di~m, c6 muc dong g6p ngan sach hang d~u Vi~t Nam.


-9-

Tnrac xu th~ h()i t1,1 gifra vi~n thong va cong ngh~ thong tin, d6ng thai d~
nang nganh vi~n thong len m()t tftm cao mai, vao nam 2002 Chinh phu da ra quy~t
dinh thfmh l~p BQ Buu chinh vi~n thong vai tu each la CCY quan cua Chinh phu thvc
hi~n chuc nang qui'm ly nha nuac v6 buu chinh, vi~n thong, cong ngh~ thong tin,
di~n tu, internet, truy6n d~n phat song, tftn sfJ VO tuy~n di~n va CCY SO hc;t tftng thong

tin qufJc gia trong ph~m Vi ca nuac; quan ly nha nuac cac dich Vl,l cong va thl)'C hi~n
dc;ti di~n chu s6 hfru phftn v6n cua nha nuac tc;ti doanh nghi~p c6 v6n nha nuac trong
llnh vvc buu chinh, vi~n thong va cong ngh~ thong tin.
D~n nam 2003, nganh vi~n thong thvc sv chuyen tu d()c quy6n cong ty sang
c~nh tranh trong tftt ca cac loc;ti dich Vl,l. T6ng c()ng c6 6 cong ty hc;t tftng mc;tng duqc
thi~t l~p m~ng luai va cung cftp dich V\1 g6m: T~p doan Buu chinh Vi~n thong Vi~t

Nam (VNPT), T6ng Cong ty Vi~n thong Quan d()i (Viettel), Cong ty Vi~n thong
Di~n lvc (EVN Telecom), Cong ty c6 phftn dich V\1 Buu chinh Vi~n thong Sai Gon

(SPT), Cong ty C6 phftn vi~n thong Ha N()i (Hanoi Telecom) va Cong ty Thong tin
di~n tu Hang Hai (Vishipel). Trong d6 VNPT, Viettel va EVN Telecom duqc thi~t
l~p m~ng va cung cftp dich V\1 vi~n thong c6 dinh n()i hc;tt va qu6c t~. C6 5 cong ty

duqc thi~t l~p m~ng va cung cftp dich V\1 thong tin di d()ng g6m: VMS, GPC,
Viettel; SPT va Hanoi Telecom. Thi truang vi~n thong b~t dftu soi d()ng tu giai do~n
nay vai SlJ c~nh tranh mc;tnh me tu cac doanh nghi~p vi~n thong mai dfJi vai VNPT.
d.

Giai tloqn chudn bt h9i nhqp qu6c

d

De chufrn bi cho qua trinh h()i nh~p kinh t~ qu6c t~ cua dftt nuac, d~c bi~t la
sv ki~n Vi~t Nam gia nh~p T6 chuc thuang mc;ti th~ giai (WTO), ngay 23/3/2005
Thu tuang Chinh phu da ban hanh quy~t dinh s6 58/2005/QD-TTg v6 vi~c phe
duy~t d6 an thi di~m hinh thanh T~p doan Buu chinh Vi~n thong Vi~t Nam, thanh
l~p 3 t6ng cong ty vi~n thong vung va cac cong ty vi~n thong khac thu()c t~p doan,

danh dftu m()t giai doc;tn phat tri~n mai cua nganh vi~n thong Vi~t Nam. Dich V\1 buu
chinh hie nay da duqc ta~h ra kh6i vi~n thong. Hi~n nay, vi~c xuc ti~n t6 chuc va
chufrn bi cac di6u ki~n hoc;tt d()ng theo mo hinh mai hi~n nay v~n dang duqc VNPT
ti~n hanh rftt khfrn truang.


- 10-

Nhu v~y, cling v6'i qua trinh d6i m6'i rna cua thi trucmg cua dllt nu6'c, ng[mh
vien tho:rig Vi~t Nam da di tir m9t ngfmh chu y~u d6ng vai tro phvc vv (thai ky
khang chi~n phvc vv thong tin lien ll;l.c cho chi~n truang, thai ky tru6'c 1986 ph1,1c V\1

cong tac qwin ly, di~u hfmh cua Dang va Nha nu6'c) sang dinh huang thi truang
thong qua vi~c thanh l~p T~p dofm Buu chinh Vien thong Vi~t Nam. Xa han nfra, d~
chufrn bi cho tiSn trinh h9i nh~p qu6c t€, nganh vien thong da d~n d~n giam duqc
tinh trl;l.ng dQC quy~n, tl;l.O ra moi truang Cl;l.nh tranh lanh ffil;l.nh, giup cac doanh
nghi~p vien thong Vi~t Nam t~p duqt, du sue cl;l.nh tranh v&i cac doanh nghi~p vien

thong khac tren thS gi6'i. C6 th~ n6i, nganh vien thong Vi~t Nam luon luon d6ng
hanh v6'i qua trinh phat tri~n cua ddt nuac, mQi giai dol;l.n phat tri~n CUa ddt nu6'c
d~u c6

1.1.3.

sv d6ng g6p khong nh6 cua nganh vien thong Vi~t Nam.
Vai tro cua ngimh viln thong trong nJn kinh ti- xii h{ii cua Vift Nam
Theo quan di~m cua B9 Buu chinh Vien thong trong ban dv thao chiSn luqc

phat tri~n Cong ngh~ thong tin va truy~n thong Vi~t Nam dSn nam 2010 va dinh
huang dSn nam 2020 [1.5], nganh vien thong Vi~t Nam c6 05 vai tro chinh g6m:
(l).Vien thong la nganh thu9c k~t cdu hl;l. t~ng cua n~n kinh tS; (2).Vien thong la
nganh c6 dong g6p 16'n cho

sv phat tri~n kinh t~; (3).Vien thong la cong cv h6 trq

cong tac quan ly dllt nu6'c; (4).Vien thong g6p ph~n mer r9ng hqp tac qu6c t~ va dfry
nhanh qua trinh hi~n dl;l.i hoa- cong nghi~p hoa ddt nu&c; (S).Vien thong g6p ph~n
phat tri~n van hoa xa h9i va bao v~ tai nguyen moi truang.
1.1. 3.1.

Viln thong Ia nganh thu(Jc kit cdu hr;z t&ng cua nJn kinh

d

[I. 50]

Vien thong v6'i vai tro la nganh san xudt v~t chdt da duqc thira nh~n tir Hiu,
nhung v6'i vai tro la nganh ca

sa hl;l. t~ng cua n~n kinh t~ thi m6'i duqc nh~n thuc

each day it nam. Trong khi cac nu6'c phuang Tay xem vien thong la m9t thanh ph~n
cua ca

sa hl;l. t~ng ngay tir sau ChiSn tranh thS gi6'i thu hai thi d6i v6'i Vi~t Nam cho

dSn thai di~m tru6'c Dl;l.i h9i l~n thu VI cua Dang C9ng san Vi~t Nam, vien thong
tren thvc t€ vftn chi duqc xem la nganh phv~ vv, la ca quan hanh chinh sv nghi~p c6
thu. ChiSc may di~n thol;l.i chi la "tin chi", la "d~c quy~n" cua cac ca quan nha nu6'c.


- 11 -

Vi~n thong theo quan di~m tai chinh la khong thi~t y~u va duqc dftu tu rAt it tu ngfm

sach nha nu6'c.
Chi tu sau D~i h(>i lftn thu VI cua Dang, cling v6'i vi~c thua nh~n n€n kinh t~
hang hoa nhi€u thanh phftn, vi€n thong m6'i duqc coi la "m(>t b(> ph~n cua ca sa h~
tftng xa h(>i" va theo d6 cftn phai phat tri~n "di tru6'c m(>t bu6'c". C6 th~ n6i day la
m(>t dfru m6c rfrt quan trQng tren con dm'mg nh~n thuc v€ vai tro va vi tri cua buu
chinh vi~n thong a nu6'c ta. Trang chi thi 58-CT/TW, B(> Chinh tri da nhfrn me;tnh:
"M~ng thong tin qu6c gia la k~t cAu h~ tftng kinh t~- xa h(>i quan trQng, ... " [1.4].

Thu~t ngfr "ca sa h~ tftng" c6 g6c chfr Latin la "Infrastructura". Infra c6

nghia la n€n m6ng, n€n tang hay con g9i la h~ tftng; Structura c6 nghia la cAu true,

ca cfru ho~c ca sa. Thu~t ngfr nay xufrt hi~n tu lau

a cac

nu6'c phuang Tay. Sau

chi€n tranh th€ gi6'i thu hai, n6 duqc su dvng r(>ng rai ca tren phuang di~n kinh t~ ly
thuy~t l~n trong thvc ti€n phat tri~n n€n kinh t€ qu6c dan cua m6i nu6'c.

d

Vi~t

Nam, thu~t ngfr nay m6'i duqc su dvng r(>ng rai trong nhfrng nam gftn day, cling v6'i
qua trinh d6i m6'i tu duy va d6i m6'i n€n kinh t€ n6i chung.
N(>i dung ca

sa h~ tftng duqc xac dinh bao g6m nhfrng h~ th6ng, thi~t bi va

cong trinh v~t chAt ky thu~t chu y€u trong d6 c6 cac h~ th6ng cong trinh v€ giao
thong v~n tai va vi~n thong. Can cu vao vai tro, chuc nang, d~c tinh khac nhau cua
h~ th6ng ca sa h~ tftng, nguai ta phan chia thanh hai b(> ph~n: ca sa h~ tftng san xuAt

va ca sa h~ tftng xa h(>i. Ca sa h~ tftng .san xufrt g6m nhfrng h~ th6ng cong trinh
phvc V\1 trvc ti~p va chu y€u cho ho~t d(>ng san xuAt kinh doanh nhu: thuy lqi, di~n,
kho bai, cftu cang, ... Ca sa h~ tftng xa h(>i g6m phftn 16'n nhfrng cong trinh phvc V\1

cho sinh

ho~t

van hoa - xa h(>i cua dan cu, nhu: truang hqc,

b~nh vi~n.

ca sa van

hoa, phuc lqi cong c(>ng ... Nhu v~y, vi~n thong vua thu(>c ca sa h~ tftng san xufrt,
vua thu(>c ca sa h~ tftng xa h(>i.
V 6'i tu each la ca sa h~ tftng san xuAt, vi€n thong thvc hi~n vai tro tac d(>ng
d€n san xufrt kinh doanh m(>t each t6ng hqp va da d~ng tren nhi-€u phuang di~n khac
nhau:


- 12-

a) T~o di€u ki~n cung c~p mQi thong tin ca bim cfin thi~t cho sim xu~t va thuc
dfiy cac ho~t d9ng sim xu~t kinh doanh, Iva ch9n phuang an tinh toan t6i uu
cac y~u t6 dftu vao va dftu ra.
b) Tac d()ng m~nh me d~n qua trinh chuy€n d6i ca c~u sim xu~t va ca c~u
kinh t~ xa h()i, thuc dfiy phat tri€n sv nghi~p cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa.
c) T~o ti€n d€ va di€u ki~n

rna

r<)ng thi tru

trong nuac vai thi trubng nuac ngoai, thuc dfiy qua trinh dua d~t nuac
chuy€n m~nh sang kinh t~ thi trucmg.
d) G6p phftn thuc dfiy qua trinh chuy€n d6i ca ch~ kinh t~, phuang thuc qm'm
ly t6 chuc san xu~t. H~ th6ng thong tin di d<)ng, truy€n s6 li~u, Internet phat
tri€n se t~O ra m{)t CUQC each m~ng trong quan ly kinh t~ Ca a tftm Vl mo va Vi
mo.
V 6i tu each la ca

sa h~ tftng xa h<)i, vi~n thong t~o ra nhfrng ti€n d€ cfin thi~t

cho sv phat tri€n van hoa - xa h<)i, cai thi~n va nfmg cao d<'Yi s6ng v~t ch~t va tinh
thfin cua nhan dan. Hi~n nay, thi~t bi vi~n thong la m<)t trong nhfrng phucmg ti~n
khong th€ thi~u t~i cac trung tam van hoa, khoa hQC, nhfrng C(J

sa dao t~o, trubng

hQc, b~nh vi~n, trung tam th€ thao.

1.1.3.2.·

Viln. thong Ia m9t nganh kinh

ti lfm [1.50]

Trong xu huang phat tri€n chung tren th~ giai, vi~n thong da tra thanh m<)t
nganh kinh t~,- dich vv quan trQng cua Vi~t Nam khi buac vao ky nguyen thong tin.
Vi~n thong hi~n d~i c6 tac d<)ng m~nh me d~n qua trinh chuy€n d6i ca c~u san xu~t

va ca cAu kinh t~ xa h<)i, thuc dfiy sv nghi~p cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa dAt
nuac.

Hi~n t~i, Vi~t

Nam ca ban la m<)t nuac nong

nghi~p,

ty trQng lao d<)ng thu

cong cao (chi~m khoang 70% lao d<)ng). Vi~c phat tri€n vi~n thong se cho ra d<'Yi
cac nganh cong nghi~p dich vv thong tin c6 ham luqng tri

tu~

cao, c6 gia tri gia tang

cao nhu: tu vAn, thi~t k~, bao tri, bao duang cac h~ th6ng thong tin, dao t~o
t~

tu xa, y

tu xa, thuang m~i di~n tu, giao dich tai chinh qua m~ng may tinh, ... Kinh nghi~m •

thvc t~ cac nuac di truac cho thAy, trong tuang lai, nhung nganh nay se tra thanh
nhfrng nganh cong nghi~p hang dftu

a Vi~t

Nam, thu hut hang tri~u lao d<)ng c6

- 13 -

trinh d<), nha v~y, ty trQng dich Vl,l trong GDP se tang va thuc d~y vi~c cai each cac
ngfmh cong nghi~p khac.
Cling v6i sv phat tri~n cua nSn kinh t~ thi tnrang 6 Vi~t Nam, s6 luqng nguai
lao d()ng 6 nong thon ra thanh ph6 ngay cang tang gay ra khong it cac v~n dS xa h<)i
m6i c~n giai quy~t. V 6i vai tro can d6i, quy ho~ch, vi en thong se t~o diSu ki~n thvc
hi~n chuang trinh vi~c lam 6 nong thon. M~t khac, vien thong phat tri~n se dua cac

gia tri van hoa tinh th~n d@n nong thon, miSn nui, hai dao, nang cao muc s6ng nong
dan, nong thon.
Tru6c day nganh vien thong nu6c ta con l~c h~u, ty trQng doanh thu trong
t6ng san ph~m qu6c n<)i khong nhiSu, khoang 0,52% vao nam 1991. Trang nhfrng
nam g~n day, nganh vi en thong da c6 nhfrng ti~n b<) rfit dang khich 1~, dong g6p r~t
quan trQng vao SlJ tang tru6ng GDP cua nu6c ta. D6ng g6p cua doanh thu vien
thong trong GDP nam 2001 la 1,9%; nam 2002 la 2,3% [1.5] va nam 2004 la 4,5%.
Trong nam 2002, t6ng doanh thu cua nganh d~t khoang 25.000 ty d6ng, t6ng v6n
d~u tU vao vi@n thong hang nam tren 8.000 ty d6ng, tf>ng gia tfi tai san llnh

VlJC

vien

thong u6c tinh khoang 40.000 ty d6ng, n()p ngan sach Nha nu6c han 3.300 ty d6ng.
Nam 2004, t6ng doanh thu vien thong la 32.500 ty d6ng, nam 2005 la 39.300 ty
d6ng. Trong giai do~n 1993-2000, nganh vi@n thong da c6 nhfrng d6ng g6p dang k~
cho nSn kinh t~, ty 1~ d6ng g6p ngan sach cua nganh vien thong trong giai do~n nay
la 16% tren t6ng v6n d~u tu, day la ty 1~ cao thu hai chi sau nganh d~u khi. Ty 1~
d6ng g6p vao tang tru6ng GDP cua nganh vi@n thong hang nam trong giai do~n

1993 - 2000 la 2,6%, dung thu ba trong ca nu6c sau nganh d~u khi va di~n lvc.
1.1.3.3.

Vz'ln thong hJ tr(J c6ng tac quan

ly ttdt nuac [1.50]

Thong tin la cong cv d~ Nha nu6c quan ly, diSu hanh mQi ho~t d<)ng cua d~t
nu6c. B~t ky Chinh phu nao len c~m quySn dSu sir dvng cac phuang ti~n thong tin
- lien l~c d~ quan ly va diSu hanh d~t nu6c. Khi lvc luqng san xu~t chua phat tri~n,
chua c6 san xu~t hang hoa thi thong tin chu y~u phvc vv chuc nang quan ly hanh
chinh cua Nha nu6c, phvc V\1 an ninh, qu6c phong. Nhung khi san xu~t hang hoa ra


- 14-

dai va phat tri~n thi thong tin con la cong Cl,l quan trQng d~ Nha nu6c thvc hi~n
chile nang qmin ly vi mo n€n kinh t€.
Df>i v6i Vi~t Nam, tir khi ra dai vien thong luon la cong c1,1 ph1,1c v1,1 sv Hlnh
d~;to cua Dang va quan ly cua Nha nu6c. Nh~m dAy m~;tnh S\f phat tri~n kinh t€ cua
Vi~t Nam theo ca ch€ thi truang c6 sv quim ly cua Nha nu6c theo dinh huang xa

h()i chu nghia, vi~c nilm thong tin nhanh, nh~;ty, chinh xac, kip thai la y€u t6 vo cung
quan trQng. Vien thong cfmg dam bao nang cao nang lvc, hi~u qua quan ly va di€u
ti€t n€n kinh t€ thi truang b~ng phap lu~t, k€ ho~;tch Va cac cong Cl,l khac ffiQt each
linh ho~;tt va phu hqp v6i xu th€ tin hQc hoa n€n kinh t€ qu6c dan.
1.1.3.4.

Viln thong g6p phim mir r(Jng h9'p tac qu6c ti,

ady m(;tnh cong nghi?p

hoa, hi?n dqi hoa [I. 5o]

Cong cu()c cong nghi~p hoa, hi~n d~;ti hoa dftt nu6c muf>n thvc hi~n thilng lqi
c~n rna r()ng quan h~ hqp tac qu6c t€. Phat tri~n vien thong, Vi~t Nam se c6 di~u
ki~n ti€p c~n v6i khf>i luqng tri thuc kh6ng 16 cua nhan lo~;ti:

ky thu~t m6i, phuang

th(rc kinh doanh m6i, kinh nghi~m quan ly va cac thanh t\fU khoa hQC Cong ngh~ CUa
nhan lo~;ti tren cac m~t, t~n d1,1ng duqc lqi th€ cua nu6c. di sau d€ phat tri€n. Vi6n
thong cung se t<;to them di€u ki~n cho n€n kinh t€ Vi~t Nam hoa nh~p, ti€p c~n v6i
n€n kinh t€ th€ gi6i, thu hut v6n, chuy€n giao cong .ngh~, hqp tac kinh doanh ct€
phat tri€n.
1.1.3.5.

Vz'ln thong g6p phdn phat tridn van hoa xa. h(Ji, bao v? moi truimg [1.50]

Vien thong cung cftp rftt nhi€u dich V\1 cho vi~c nang cao chftt luqng cu()c
s6ng. Nha c6 vien thong hi~n d~;ti, cac llnh vvc phvc V\1 xa h9i nhu y t€, giao d1,1c,
phong chf>ng thien tai, giao thong va cac dich Vl,l cong CQng CO th€ duqc cai thi~n
nhanh chong ca v€ chftt luqng va sf> luqng.

Ung

dvng vi6n thong se gop ph~n vao vi~c su d1,1ng co hi~u qua han nang

luqng va cac ngu6n tai nguyen qu6c gia. D6ng thai, nha vi~c trao d6i thong tin
ngay cang tang se d~n d~n giam b6t nhu c~u di l<;ti cua con nguai va sv v~n chuy€n

cua hang hoa, do do se giam duqc luqng khi thai C0 2 va cac chftt o nhi6m moi
truang khac.