Ứng dụng phương pháp thống kê trong dự báo dân số

TRUONG D~ HQC KINH T~ TP H6 CHI MINH

NGUYEN SUM

UNGDUNGPHUdNGPHAPTH6NGiffi
.
.
TRONG DU. BAO DAN SO TAl
. MOT
. DIA
. PmfdNG
/

(THANH PHO HUE: NOI
. vA NGOAI
. THANH)

Chuyen nganh : THONG KE
Ma s6
: 5-02-10

Lu4N .AN PH6 TI~N si KHOA HQC KINH T~
Ngu6i hudng dlin k.hoa h<;>c:

Thimh ph6

GS.PTS Tntdng Van Khang
D1;ti H<;>c Kinh T~ TP Hb Chi Minh

H6 Chi Minh, nam 1994

_:,


MQC

LQC

Trang
'
LO'I

,

~'

NOI
?

I

""

ChU'dng 1: CAC CHI
N

A

1.1

~

A'

A'

01

BAU
TIEU

')

')

")

CO' B.AN

"-

NHAN"

A'

07

~\.I

1. 2 DAN SO VA ccJ CAU TIIEO TUOI VA GIC1I:

1.2.1

Thap tu6i:

1.2.2

Dan sb

I

08
09

trung
N

A

'

s

b1nh
A

1 • 3 CAC CHI TIEU BIEN BQNG

A

TIJ

09
~

A

10

NHIEN DAN SO

.· . '-11 .·

1. 3 . 1

Cac chl t i ~u v~' muc a¢ chit.

1.3.1.1

TY

suit

1.3.1.2

TY

suit ch6t

1.3.1.3

TY

suit ch6t tre em du&i 1 tu6i(O tu6i):

ch6t

1.3.1.4 So s8nh

cltc

1.3.2

HOC

~

A

SO VAN BE ccJ BAN CUA NHAN KHAU HQC:

A,,

.l'to."J

K:H:A.U

chung

11

theo dQ tu6i

muc

dQ

12
12

ch6t
v~

tieu

ch1

m

mftc

13

c1Q

sinh

de

16

1.3.2.1 M¢t vai khRi ni~m th6ng th~ v~ sinh de:

16

1.3.2.2 eRe chi ti~u

17

H~

th~ V~ mUC

th6ng

dQ sinh de:

s6

19

Tjr suit tlmg tl/ nhien:

21

1.3.4. Cac chi tieu v~ muc dQ k6t hon

21

1.3.2.3
1.3.3

1.3.5

ti~u

Cac chl

'

'

v~

N

A

c1Q

muc

ly

A

1 • 4 CAC CHI TIEU BIEN BQNG ccJ HQC

1.4.1
1.4.1.1

Chi ti~u bi8n dQng od hQc chung:
~

t!

,.,

,._1

han:

22

22
23

SUdt chuyen den:

23

1.4.1.2 Ty

suit chuy~n di:

.23

1.4.1.3 Ty

suit tang (giam)

1y

cd

hoc:

23


•
,

,

m.:t

Chlidng. 2 CAC · PHlUKi PHAP
?

I

,

1\

BAO

DAN

"'

it

BANG· CHEf

&

2.1

CHINH LY SO

2. 2

Pm.Jo'NG PHAP DTJ BAO DAN SO BANG PHI1o'NG PHAP NGOP,.I SUY

DO KHAI SAI TUOI

LI~U

1

,

26

v'

N

A

1

,

2.3

\

1

?

"'

v

PHUdNG PHAP D0 BAO D0A VAO TY SUAT GIA TANG
,

,

I

1\,

1\

2.4 PHDdNG PHAP D0 BAO

DAN

,

"

"'

,

?

"

HQC

?

\

?

CUA

27
27

,..,

SO D0A VAO BANG CHET

?

N

2. 4. 1 Y NGHIA KHOA

24

1\fJ

1\

1\1

'

SO

29

1'/

BANG

CHET:

29

2.4.2 LDai DAN SO

29
?

?

?

"'

2.4.3 CAC CHI TIEU CO BAN CUA BANG CHET:

33

xac suit ch~t

qx

33

2.4.3.2 xac suit s6ng

Px

35

lx

35

Lx

37

2.4.3.1

2.4.3.3

S6 s6ng a~n tu6i

2.4.3.4

, ,
'
s6 s6ng trong tuoi

2.4.3.5

Tu6i thQ binh quan

?

2.4.4 BANG

"

CHET

\

VA

X

"'

THE

x

:ex
1\

~

38

TH0C

39

,
,
,..
'
,
2. 5 CAC PHtt1NG PHAP J4P BANG CHEl'

42

c8c nhB. dim s6 PhBp :

42

nhB. dim s6 IK)c

Bftc (Bek)

43

s1 Li8n sfJ N&-vd-xen-cki

&

2. 5. 1

Phlldng phBp Iap bAng chit

2. 5. 2

Phlldng phBp I~ bAng chit caa

2.5.3

Phlldng phap Iap b/mg chit caa Vi~n

CUB

Pa-ep-ski

47

2.5.4

Phubng phap Iap bang chit cua Bu-nha-kob-xki

51

2.5.5

Bang chit rut gQn

55


/'1

1

/II

A

1

/'1

A"'.

ChU'dng 3: UNG DQNG TIR}C TE:DTJ BAO DAN SO TP HUE ( NQI
'\

#d

~

I

W

A

3. 1 TIM HIEU PHAT TRIEN DAN SO

3 .1.1

phl)Jll

/'1

59

,.

THANH PHO

(NQi ThBnh)

HUE

59

dtu.

nghifm

vi"

\.

'\

& NGO~I THANH)

3.1.2

Phlfr:lng

3.1.3

Kit qua

59

3.1.4

K.it

lr$1:

63

1tl

'

"

phBp

nghien

,.')

"'

N

"'

59

:

cftu

3. 2 TIM HIEU PHAT TRIEN DAN SO T.~I MQT

"'

If'

"

9dN Vl DAN ClJ MAU VUNG
\

THANH

3 • 2. 1

phlpn vi & Phuttng

3.2.2

Kit qua

3.2.3

Ja(t

nghi en

phBp

cftu

NGO~I

TP

:

80

lu&n :

84

/'1

A

I

3. 3. 1 DlJ bao d&n
nge~i

80
80

,

/II

'\

I

DTJ BAO DAN SO TIIANH PHO HUE TRONG TH<1I GIAN Tdi

3.3

"

HUE

s6

95

TP. Huti trong thdi gian dtin thee PhU'o'ng

phap

suy

97

3.3.2

DlJ bae d&n

s6

3.3.3

DV bae d&n

s6

dva vae suit gia tang

99

dva vae bang chtit

103

3.3.3.1 Bang chuyin tu6i Nam , NU cua NQi , Nge~i thanh YP Huti

103

3.3.3.2 D~ bae tre em 0-4 t nam 1994 ; tre em 0-4t & 5-9 t 1999

109

3.3.3.3 Dv bae d&n

s6

'

tp Huti thee Nam,Nu & NQi,Nge~i thanh 1994

& 1999 va cac nam kd tidp
3.3.3.4 Phan tich sd bQ dan s6 tp. Huti

-

KET

...

TAI

.....

.....

120
128

LU~

LIJ:;U

116

?

'THA1Y1 KHAO

131


•

'
LC1I

VAn d€ dan

s6

,

NOI

~'

BAU

la vAn d€ van boa ' vAn d€ h~nh phuc gia dinh & ph6n vinh

dAt nu&c , vAn d€ sue khoe & dan tri

c~a dan tQc

hom nay

lai. Do do mQi ngudi dang quan tam va cac nha khoa hoc

Vi~t Nam ch{mg ta la mQt

cao. sv gia tang dan

s6

trong nhitng nu&c c6

va

trong tudng

cung dang quan tam

ty suit phat

triin

ta da

tri€n kinh
c6 ch~

ti ,

xa hQi c~a dit

nu&c .

ra nhang nam

kha

1960, nha nu&c

,

nay

\

KE HO.e,.CH HOA GIA BINH ( KHHGB ) nh~m titng bu&c h~
su&t phat tri€n tv nhien dan
Hi~n nay, cong tac dan sd

tac trung tam

nang

truong tidn hanh cuQc v~n dQng sinh de c6 ki ho~ch,
~

d~c

thAp

s6.

va

KHHGB da

nha nu&c quan tam lanh
,

So v&i BOng Nam A

s6

qua nhanh dang la mQt trong nhUng nguyen nhan gay .

ra sv mAt can d6i nghiem trQng gifra nhu cau CUQC s6ng con ngUdi &
phat

dan

Chau A

tr& thanh mQt trong nhUng cong
d~o

va Thi Gi&i,

thvc

hi~n.

s6

ty suit phat triin dan

ta tU 1950 din nay la cao.Dan sd VN nam 1951 la 23 tri~u din nam

nu&c

1976 len

49 tri~u nghia Ia tang han gAp doi trong vong 26 nam, nhanh gAp 1,6 1~ muc

tang chung c~a Thi Gi&i va

a

VN 1 64 . 412. 000

1,5 lan tang

mltc tang co

dan

Chung Chau A.Nam 1989

s6

ch~m han nhung vful COn qua cao. (.f;)

(S} "Dan sb cac Tlnh, Thi.mh PheJ (theo kflt qua tefng die'u tra dan
'
'
'
,
1.4.1989)",SAI GON GIAI PHONG

seJ

ngay

,so, 4 • .346 ngay .3. 7.1989,

\

tr.2

I


- 2 -

Nam 1993 ,d~n

s6

nu&c tala 70.902.000

v&i tj sugt gia tang la

20 °/oo

(1990-1995)cao hdn sugt gia tang Th& Gi&i:17 °/oo,cao hdn Chau A:l8°/oo <
ty 1~ tang trudng kinh

Gia thi&t rAng tU nay tr& di,
v&i ty

sugt phat trie'n dan

s6

la 20

/oo

o

(niu

t& la 7% m6i

nam

31

so

suit n!J.y khfmg giam trong

thdi.gian t&i .th1 dan s6 nu&c te. se tlmg gip t!Oi hdn 140 tri~u v8o nam 2028)
thi ddi sdng nhan dan ch!ng cai thi~n gi, d6 la chua n6i d&n h~u qua cua sv
tang dan s6,

d&n mQt h1c nao d6 se tr&

d&n giam di~n tich

canh

tac

(dUng

t~ nf).Il

s&, .•. )' 6 nhi€m m6i tntdng,

di~n

xa

thanh tham ho~ do tang dan
tich

nay lam nlul,

s6

dua

hf). t&lg

cd

hQi' ..• tac dQng··ngtt<;~c lf).i v&i phat

trie'n kinh t&.

Be'

thoat khoi sv ngheo nan l~c h~u,

t\tng btt&c dua nu&c ta l~n sv giau c6

phai h8.m 48 phBt triin

va van minh di d'Oi v&i phat triin kinh t&, ch\mg ta

Hdn nua ,dan sd vaa c6 tinh ch~t tv nhi~n vaa o6 tinh ch~t
ki~n kinh ttl XB h~i

cv thi se

Th6ng thudng cac nu&c giau
triin ch~ hay kh6ng phat

c6 anh hU'&ng nhi~u din s6

, tdnh dQ van

boa

trie'n va ngrtQc

1~1

.

xa

hQi
~

. Chan

xa

hQi • Bi~u

]lir;lng

cao dan sd
hf).Il,

s6 .

dan

l~i phat

theo thdng k~

Li~n Hi~p Qudc, thdi gian 1990-95, ty suAt gia tang ( /oo)cua Bulgaria la - 2

cua Phap & Nhat la 4 ,

la

cua Thuy Bie'n la 5 ; trong khi cila Phillipin

31

21 , cua Angola la 37 , cua Israel la 47 , cila Afghanitan la 67, ..• <

ae' c6

s6

I1t1;1ng va chAt l1t1;1ng dan

s6

iiQ vin ho8 cho dan

' se

bao

>

ca'n thi~t cho phat triin kinh t& theo

kg hof).ch .dB, dinh clln xac c!inh gl]:n t!'ung

dfm

s6 v8 titlp tvc n&ng cao tri.nh

tcSn nhip dQ tang dan

>

s6

(31) UN, WORLD HEALTH STATISSTICS ANNUAL 1993 , WHO

thich hqp .
geneva :1994 Tr c- 7


- 3 -

VI

v{J.,y trong

nghien

CUu

tang dan s6,th1 v&n a~ dV bao dan
l~c vl qua dV bao dan

s6

c~nh xac

dan s6,ben

s6

la

m~t

ki ho~ch

,cac

dinh

s6

dan ,ty suAt gia

v&n d€ c6 t~m quan trong chiin
a:&t nu&c d~c ho~ch

phat tri€n

dinh theo cac rove tieu xa h~i, ...

c6 nhie'u ~hlio'ng phap dV bao dan

s6

kh8.c

nhau,nhung tl,tu trung cac phlio'ng

phap nhu :

* Phltdng
* Phlto'ng

* Phuong

phap dV bao dan

s6

theo ngo~i suy ttt dan

phap dV bao dan

s6

dVa vao ty suit gia tang dan

phap dV bao dan

s6

dVa vao bang

s6

trong qua khu.

s6

bang ch~t

la cac phuong phap chu yiu.

Hi~n nay , trong nu&c va tren the' gioi ve'

phap nao m&i t6t hdn,nhu'ng

dfl:n

s6 cOa

vAn dt .quan

trQng

~t

Ja

ly

thuye't

chua c6 phtto'ng

tuy theo ditu ki~n dlt ki~n

dia pln.tong c6 du\;;lc 'ta chQn phU'dng ph&p d1,t b8o d&l

s6 khA

thi

va

bo8n c8nh thlJc te'.

phu hQp vCii

Tuy nhien, trong cac phttdng phap d(l bao d&n
tr~n cd slf b/mg chit

cho ta. d(l bao chi

Ja

s6,

phl:ldng phap dl/ bfw

t6t hdn hcfn cA Vl ngofli tinh chinh

tiit din

tltng d¢

tueJi hay Jfta. tueJi

XBC

CUB

no con

theo gi&i tlnh

ma

phlidng phap khac khong thvc hi ~n dr.tr;lc.

Tlt nam 1980 chung toi da chon mAu xa Thuy Phu , Huy~n Httdng Thuy ,
h'A
TT.H Hue,:[l]d.~
~ ng 1en
'

ngo~1

Nam

1.~-h

TP Hue

AI

t~uul

c\tu, .sau do .chon mAu xa
[

2J

b~ng ' 2

dong
1

Quang

N

choog toi chon mAu

1984

thanh TP Hue' d€ nghien
xa

. Hal' xa

.

Trl

[

sJ

xa

c\tu
\

vung

nghien

8
[4]

t rt3n

bi€n ,
cUu.

...

choog t6i dang theo do 1

phu(mg
Nam

Thuy Dlto'ng , m~t xa

N~i

1990

2 xa

Thanh
chung

vUng

go

trong

18

J{

d~n

nay

[3].

phU'dng n~i

toi chQn mAu 6
d8i ) '

wng

cua

Nam 1993 chung toi chon mdu them 2

xa ( 2
Tlnh

xa


- 4 -

V. B5ng bang IT Hue' xa Thu.y Phtto'ng , H. Htto'ng Thuy [
Vang

6

J &

xa Phu Dtto'ng, H. Phu

[ 7]

cac m£u nghi~n c&u tr~n , trttc':lc he't chting toi
hi~n cong tac dan

giup cho dia phttong thl,tc

s6 va ke' ho~ch boa gia dlnh.Bia phUdng n~m d~c tlnh

hinh ph~ nu trong !Ua tu5i sinh de d€ c6 ke' ho~ch dao t~o can bQ y te'
ke' ho~ch hoa gia dinh va cac phuang

ti~n ke'

th!ch cho cac ba m~ hi€u va chl cho hQ

ho~ch hoa

vt

gia dlnh ' d€ giai

each lam cung nhu cung c~p cho hQ

phUdng ti~n rna hQ th&y thich hQP trong c6ng tac ke' ho~ch boa gia dlnh.Cac
can bQ y te' da kien trl
v~ dQng sinh de c6

~ mvc tieu sinh de

v~n dQng d€

cac ba m~

cac d6i t~g

ke' ho~ch,cac d6i tuong dang kY ke't h6n

ki OO.,ch vCii tAt c!

l~i ich tru't1c

mAt

trong di~n

hie~ va chAP

va !Au d8.i.B6

la ke't qua thvc te'.
Ngoai ra, t~ cac m£u nghi~n cUu tr~n chting toi
nam ,mt d€ danh gia tueJi thQ trong thdi
,,

de

ttng

I

I

k.Y

I

l~p ra cac bang che't cho

qua VB cac vUng dja Jy khac nhau

\.

I

dl,lng cho cfulg tac dl,t biw dAn so tluinh pho

I

·~.

v~ d6i t~g d1,t bao, thanh ph6 Hue' la thanh ph6 thu6c Tlnh Thtta Thien Hue',

tlnh d~c tach ra t~ Tlnh Blnh Tri Thien nam 1989. Thanh ph6 Hue' tr~ dAy
go'm 18 phttOng nQi thanh va 22 xa ngOEJ.i thBnh nay

d~c

tach ra la 18 phttOng

NQi thanh va 5 xa ng~i thanh .Cac xa ngo~i thanh khac cUa Thanh ph6

Hue'

tru&c day nay tach ra d~c nh~p cac huy~n lan c~ ,d~c tach ra ttt huy~n cu
r6ng l&.n hdn thu6c

tinh Blnh Tri

Thi~n

cu .

Do

d6 , bie'n d6ng v$ cd

hQc 16n khi tach Tlnh,tach Huy~n,tach thanh·Pb6 Hue'
can bQ

&Hue'

nay chuy€n ra tlnh

c~ Tlnh Th~a Thien Hue') nen

Quang

Tri,

nhi~'u

hQ gia dlnh

Quang Blnh hay v~ cac huy~n Ian

ke't qua t5ng di~u tra dan

s6 1989 da

nay chl.ta d~c die'u chlnh l~i theo ke't qua ddn vi hanh chanh mc':ti.

xa

ly

- 5 -

s6 cho thanh ph6

Do a6 vAn a€ dV bao dan

Hu~ la cAp bach ( hi~n tlnh
<4 > ) •

Thaa Thien Hu~ chl dV bao dan s6 cho toan tlnh d~n nam 1995

pM

Ngoid ra , ch{mg tf>i ch9n thlmh

Hu6 lu -t:Ong t8c dl/ b8o

dfm

mot trong cac nguyen nhM la thanh ph6 Hu~ vita dl.tr;1c cong nh~n ia
vAn hoB nMn lOFJi

II'

rAt c~n xac dinh gan dUng dan

ti , ... va

tren k~t quA dV bao dan s6

di

y t~ '

ChUng t6i se CO ki~n nghi

,

slm

s6 thanh ph6 trong tU'O'ng

lai theo nh6m tu6i va giai tinh d€ ho~ch dinh c6ng tac giao dvc '
kinh

II

s6 , vi

v€

v~ d€ str dvng lao d~ng, vAn d€ giao dvc, ...

Tom l~i , do yeu cau buc thi~t cua dia phU'O'ng & ta cac k~t quA nghien

CUu CUa chung t6i trong
gia dlnh cua dia phuong

vi vay

(da ap dvng cho COng tac k~ ho~ch hoa

10 nam qua

)

cUng vai

k~t

qua t6ng di€u tra dan s6,chUng

luan an nay d€ c~p d~n nhltng n~i dung sau

- Cac chl tieu cd ban nhan khiu hQc
- vAn d€ dV bao dan s6 va bAng ch~t.
- Ung dvng thVc ti : dV bao dan s6 thrum ph6 Hue'

A~ ,
Trong 1Ut;J-Jl
an

,

,

cac coag tr1nh nghi~n

r chung

( 4->

,ff

,

CO C8C dt~-U OlOC
CUu CU8

'

'tll

[

11

ch{mg

.IH{
uc::n

[

8

an

,

C8C

tf>i 1i8n quan

toi ch1 li~t k8 li cu6i tom tAt 1ufJ.n

"DAN

91 1'

(n~i va ngo~i thanh)

g h 1•

h' 11'A
.IH{
c::n quan uc::n

C U

dt6n ~

tai

da

cf>ng,b6

J •

so TiNH WA THIEN IIUi " , k~t qua dieu tra toan di~n

01.4.1989 , Hu~ : CVc Th6ng Ke ThUa Thien Hu~ , 4- 1992 ,

thC7i diim
trang 188


- 6?

I

ChU'o'ng 1: CAC

''Nhan

khiu

h{Jc

,.,..

CHI

Ja

")

TIEU

khoa

h()C

CO

,.._

BAN

CO

tieu

JlltlC

dtc ddn vj dan crt v&i uti tien t!Q.t vao blnh di~n

Bo

la mot trong cac dinh nghia

VI

,.,.~

NHA.N"
quan

s6

sat

KH.AU

HOC

vB

gi/J.i

pbBn

]lfr;lng".

cac nha nhan khgu hQC

kh6ng th6ng nh&t

mot dinh nghia chung mang tinh cUng nh!t cua n6, hQ chi d6ng y nhitng tu dau
tien cua

dinh nghia:
1

"'
Cu.
•••

dtr

ki~n dinh l~g :

D&n s6 la

(

s6

khiu

la

h.Qc

khoa hQC nghien CUu cac ddn

phan con l~i cua dinh nghia phai d~c d~ c~p

)

l:.d a.11

II

Nhan

II

dan

ngut)oi hi~n

s6 ,

ciu

cd

va

di&n titffl

di~n trong illQt do'n

xutlt

din

vi

nhUng

nJ4p.

vi dia ly vao mot thOoi di~m

nghia la mot luc nao d6.
Mot

cd

cti.u la

slJ phan

M

s6

mQt dan

theo mot tieu chuin.

Ne'u tieu chuin la tu6i tac la ta c6 m¢t cd du
la

gi&i tinh

theo dia

ta c6 cc1

tu6i tac,

cAu nam nit, ndu t ieu chuin la

ndu tieu chuin

mi~'n xft ta c6 cd

ciu

ly ; ...

Nhiing tieu chugn

cd

cAu thttCtng dtmg trong nhan khiu hQc:
- Lua tu6i.
- Gi&i tinh.
-DAn toc.

- Nong thon, Thanh tht.
- Trlnh do van boa.
- Nghe'

nghi~p.

- Ton giao.
- Dan toc.

(1) Tabutin , D. ,PnAN GIAI DAN

so HOC , Nguyln Sum

dich

(s!t

Y

ri Qulmg

&

PhQJJJ Nhrt Bai

Nam Ba

Ning, 1992)

tr • 9


- 7 -

- Con ccli.

A'

,('1

,

\

Dien tien xuttt nhap gom:

xuit

ki~n la sv kien rdi b6 don vi dan cu g6m

s6

ch~t
rdi di ndi

khac.
~p ki~n la sv ki~n bucrc vao ddn

vi dan cu g6m s6 m&i sinh ra va s6 ndi

khac ae'n .
Cac

s6

hay 5

lrtQng tren do

h.tdng trong tt'tng thdi

Jdr

xac cljnh thl.l'dng

nam

nam .

v&i phtrdng phap th6ng ke, ta phlm tich nhitng d& ki~n s6

a€ danh gia Cd cdu m¢t dan

s6, ai

lUr;tng

*

~ ciitlu tra dAn

*

TMng ke dlm

~ sach h~ tjch cho ta cac bie'n

nay, h~u he't (nhdt la nang

c6 d~c tt1

s6.

s6 thllltng xuyen) .

so sanh v&i dan s6 ndi khac ,ad a~ xuAt

cac Y kie'n 1ien quan d~n ke' hOf,l.Ch hoa gia al.nh hay dl,f bao iJAn

tit

la 1

c6 sinh, t&

than) s6 sach ghi

seJ, ...

n~u ghi chep t6t,

nhung hi~n

chep nay sai so v&i thVc t~

5 - 10 % .

Bie'u tra dlm

trong qua

s6 VB ditlu tra thlurl do dVa vao tri nh& d€ thu nh6,p dlt

khu nen

c6 gi&i hf.l.fi.Vi vay,ta ph!i dung

thuat aitlu chlnh (
1. 1

1\

""'

tt.'

18

kY

ki~n

thu6,t dieu tra va lf

) •
''A~

MQT SO VAN BE crJ BAN CUA NHAN KHAU HQC:

MQt trong nhltng m~c tieu chinh cua nhan kbiu hQC la xac ainh

s6

dan va sV

( 18) US , METHODOLOOY OF DEMOORAPHI C SAMPLE SURVEYS , US Pub 1i cat ions ,
sales n° 71 XVII.2


- 8 -

phan bd cua n6 theo gioi,tu6i, tinh tr~g h6n nhan, ... n6 m6 ta tinh tr~ng

s6 trong mQt thdi digm nao d6.

dan

Nhung dan

s6 cua mQt nu&c luon

bi~n dQng:

ciu true dan

s6 thay d6i theo

thdi gian, tre Sd sinh Vao ddi,n~i ch~t ra di,s6 dan di

d~n

CU

hay di

cu di.
Bie'u

ctl.n

jr lB tlnh

ll1U

trf)Ilg d&n srf vB sl/ biin

dQng

d&n

J&n nhau: C&u true dfm srJ hi~n t~i Q~C xac djnh bbi Sl/

srf

tac

d¢ng

t1ch Juy cac

biin

crf trong qua Jch{t VB lB cai srtdn. cd blm cho Sl/ biin d¢ng tU'dng lai.

s6 dan va cac

* Thdi
* Lich

bi~n

c6 nhan khiu lien quan

d~n thdi gian Mng:

s6, ...

diim

gid, ngay t6ng ditu tra dan

trinh

la sv phAn b6 trong thdl g1an ke tu b1en co goc

\.

I

Tu6i la m6t lich trinh

\.•

Thdi gian

•

'\.

•'

ta khi sinh (bi~n

I

I

c6 gdc)

d~n

thdi

tu tu6i

X d~n

tudi

diim c~ tinh tu6i.
each

tinh-tu6i trong nhan khAu hQC la tu6i trQn nam
gQi la d~ tu6i X •

X+l

* tre em 0 tu6i g6m nhUng tre ta khi sinh

sinh

nh~t

d~n tru&c ngay sinh

nh~t d~u

th& hai.

*· ..
A

~

~

'

~

'

I

1.2 DAN SO VA cd CAU THEO TUOI VA Gld!:

Dan

s6 va

cd

cAu theo

tu6i va gioi

lien quan d~n ti$m lvc cua dan

- TY

1~ tre em so v&i dan

s6 dan

la di$u quan

trQng

d~c bi~t

\

,

Vl no

s6:

s6 n6i len ganh

n~g hi~n nay cua giao dvc va

ho~t d~ng kinh t~ trong.tuong lai.


- 9 -

- so

I

phv nu trong lua tuoi sinh de (15 - 49t) va mot s6 y~u t6 khae xae
N

,

'

'

dinh s6 tre em se ra dCii trong nhi'tng nam sAp d~n.
Do

d6, sau s6 dan,

edu true theo

trong nhUng k~t

tu6i va gi&i la mot

qua d~u tien eua di~u tra dan s6.

Tit cu9c die'u tra dan s6, thbng ke s6 sinh,
eli din cho ta u6'c llir:;lng c&u true

s6 chit, s6 dan di eli di, di

dan s6 theo tuefi

va

gi&i tf)i m9t thdi

gian khac
1.2.1 Th8p tu6i:

Trinh bay bang biiu d6 e&u true theo tu6i va giai ~c gQi la thap tu6i.
Khi trinh bay thap tubi:

* s6 ngrt{ti
phai

d~c

khong

tr~

ro

di

tuffi khong

trong

t6ng

thi tdnh bay tren thap

s6 nam va nu,

tu6i'

nhu v~y

hay phan ph6i trong h~u

he't cae lua tu6i theo c&u true tu6i va gi&i (nghia la s6 tuy~t d6i

thay

dch, ty 1~ thi khong).

* L&a tueii cu6i ci.mg thudn.g I a "16p h&" (hay ltta tu6i heY) , dan s6 cUa n6
phai chia cho nhie'u ltta tu6i (tuy y nhU'ng khong thi traoo d~c).
Hinh dang t6ng quat cua thap tu6i c6 hinh thB.p

cac

th~ h~ cang gia

cang giam di do t& vong.
Ngoai t& vong ' cac hi~n t'ltQng khac anh hudng de'n thap tu6i: VAn de' sinh
san la ngu6n g6c cua mQi the' h~,

slJ di dan c6 the' thay d6i s6 ngUOoi m6t

vai lua tu6i va gi&i tinh.
Thap tubi la kit qua hi~n

dim. N6

thi hi~ lmh

1.2.2 DAn

s6

tq.i elm m.Qt thi kjr sinh

hrtitng hi~ tq.i cUa. cac bit!n

slm,

c6 qua

va di

tit

vong

81

thi dan s6

khft.

trung blnh:S

Ne'u ta c6 dan s6 d~u nam la So va dan s6 cu6i nam
trung binh s cua nam.

la


- 10 -

So + S1

s

* niu

s6

ta c6 dan

t~i

trong nam

S1,S2, ... Sn ta c6 dan

( 1.1)

= ---2

s6

cac

thdi

aiim each o~u nhau So,

trung binh:

(1/2) So+ S1 + S2 + .. + Sn-1 + (1/2)Sn

s =

/

( 1.2)

n

* niu khoang each gitta cac thdi aiim trong nam khang each oeu nhau thi
dan

s6

trung binh trong nam

-s = ---------------------

( 1. 3)

i=1
m:

s6

ai:

o~i l~g

si

khoang each .
khoang each

,i=1,2, ... ,m :dan

s6

trung binh cua cac kho8n8 each a6.

* Niu khoang each gitta cac thdi kY dai ta c6 dan s6 trung binh

s

S1

=

- So
( 1.4)

LnS1 - LnSo

I

'

A

~

A

1 • 3 CAC CHI TIEU BIEN BONG

sv

biin dong dan

s6

A

A

N

TfJ NHIEN DAN SO

n6i chung ouqc chia lam 2 lo~i:

Bidn OQng tV nhien va bidn dQng;

cd

hQc.

Biin a¢ng tv nhien la sv biin a¢ng dan

s6

do sinh,

chit, kit han va

ly

han, tuc la do nhUng nh&n t6 lien quan oin tai san xuit tv nhien cua


- 11 -

dan s6
Biin a¢ng cO' hoc la bi~n a¢ng dan s6 do di dan ra kh6i dan s6 hay di dan
vao dan s6 .
1.3.1 cac ch1 ti~u v$ mltc ciQ chit.

Muc dQ ch~t la hi~n
nghien cltu.

tUQng nhan

khgu quan

trong nh&t rna chung·ta c~n

la vlin ae' quan ·. tam himg d~u

day ciing

cua

nhitng nha

tho'ng ke va nha nhan khfit:c vao th~ ky XVI I.

T:V sulit

cn~t luon 1u6n khac nhau ro r~t thea tu6i.

Tru&c hit,

tad~

ty sulit ch~t

KY

c~p d~n

ty sullt

thea dQ tu6i hay

thu~t s~c ben nhlit

ai

mo

ch~t chung

(moi lua

tu6i) r6i d~n

lua tu6i .
sv ki~n

ta

ch~t

la

bang

ch~t

ta

se ae' c~p d~n chl10'ng 2.
1.3.1.1

T.Y suit

Tj su!t ch~t

chit chUQg:m

chung ( gQi t~t

la

ty suAt ch~t ) la ty s6 giua s6 ch~t

cua dan s6 trong m9t nam ( M ) so v&i
trong nam d6

s6

s6 dan trung binh cua dan

: s
M

= --

m

TY

su!t ch~t thueng tinh thea

0

( 1. 5)

s

/oo

N~u so' ngUdi ch~t thu th~p trong thdi khoang T kh6ng trQn m9t nam( l&n hO'n

hay be thua 12 thang ) thi ty sulit ch~t chung se d~c tinh thea c6ng thuc:
'1

M

m

= -_-

( 1. 6)

T S

M: s6 ngUdi ch~t trong khoang thdi gian T
Ching h~n,ty sullt ch~t VN 1992-95 thea uac tinh cua Lien Hi~p Qu6c
la 8,5 °/oo thAp thua

ty suAt ch~t th~ gi&i:1992-95

cliu dan s6 nu&c ta tre .

la

9,2

<

31

° /oo do cO'

>:

I


- 12 -

* TJr suit
s6.d

chit nS:y hoan toan

day ta do Jztdn.g

kho!Qg trong dan

s6

* T]r sutlt
* Tjr sutJt

tY.

ty 1~ cua mQt

thay vi

1~ ma ta xet

xay ra ( nhi~'u

c6

bi6n

nao d6 so v&i toan dan

khac v&i

s6

hay it)

trong c!u true dan
trong

mM thdi

ca nhan theo mQt

d~c tinh

s6.

chit na:y 1ien quan de'n kho!Qg thdi gian ~t nllm.
chit nS:y chi

c6 nghia chung chung nen vi~c

so sanh ty

suAt che't nS:y gilta cac mt&c CM dUng phUO'ng phap t~ gQi 1a "chuAn thuM"
1.3.1.2 Tjr sutJt chit

Khac v&i ty suAt che't

theo ~ tutli

chung

ty suit che't theo d¢ tu6i
dQ tu6i

X : Mx '

so v&i

&tren,

la

ty

s6

d6i v&i m6i tu6i (hay 1Ua tu6i)

s6

gilta

s6

ta c6

n~i che't trong mQt nam cua

dan trung binh CUa dQ tu6i

X :

Sx

Mx
mx = - -

nam d6 .

( 1. 7)

Sx

TY suAt che't thee dQ tu6i rAt cao trong lua tuoi 0-4 sau d6 giam rAt
nhanh de'n thAp nhAt la 10-14 tu6i,

r~i tang d&t & tu 50-54 tu6i che't tang

nhanh hdn.

cUng mQt lua tu6i, ta thAy ty suit chit

n8lll

gi&i cao hdn nit gi&i ,

nhAt

la

sau 50 tu6i.TJ suAt che't con thay d6i theo ngh~ nhi~p,hQC thuc dj.a dlt, ..
1.3.1.3 Tjr sutlt chit tre em du&i 1 tutli (O tutli):

T&

vong 0 tu6i 1a t~ vong tu khi

sinh cho de'n khi mUng 1~ sinh nh~t dS:u

(31) UN, WORLD HEALTII STATISSTICS ANNUAL 1993 , WHO

geneva :1994 Tr c- 7


- 13 -

tien.Ty suit chdt tr~ em
· phat

la

ty suit chdt quan trong nhit

&cac

nu&c

dang

trign .
mo ) d~c dinh nghia:

Ty suit chdt 0 tu6i

Mo

mo = - - - - - -

( 1. 8)

( 1/3 )NI + ( 2/3 )No

s6

Mo:

tr~ em chdt khi chua mUng

1€ thoi noi trong mot nam.
N1:S6 tr~ em 0 tu6i sinh nam tru&c

rY

suit n§.y 18. m9t ch1 tieu ttJt

tri€n

kinh ti

xa

ai biit

nam nay

"

No:

tlnh trf)ng s&c kho~ va vin

a$

phat

hf;i cua m9t dja phlidng, m9t mt&c.

1. 3 .1. 4 So sfmh mftc dQ

tlt vong:

Chung ta tra l~i ty suit chdt chung(ty suit chdt toan tu6i)ty suit chdt nay

\

khong cho ta bidt muc do
t~ vong

tu vong theo lua

n6i chung va no tuy thuoc vao

no do, mu6n so sanh muc do

1: Hai dan

s6

,
true

TY
Lll'a tu6i

ciu true dAn

s6

true tu6i mc;,t

nooc

biit tlnh hlnh

theo

tu6i.
suit chit chung

nao d6.

cung ty suAt chit theo lua tu6i nhu nhau, nhung ciu
/:!.

d~n

suit chit
theo
lua tu6i
0
/oo
(1)

chi cho

tu vong cua cac nu&c v&i ty

ta phai "chuin hofl" theo mot cAu
Bang

rna

tu6i

soK

(CTDS

)

,
.'1.
khac
nhau ( v1 dv cua
R.Pressat
I

nu&cA

s6

dan theo
lua tu6i
(2)

s6

( 34 )

nu&c B

chit
(1)x(2)

s6

dan theo
ltta tu6i
(3)

s6

chit

(l)x(2)

0 - 19

2

2500

5

5000

10

20 - 59

4

5500

22

4500

18

40

2000

80

500

20

10000

107

10000

58

60 +

CQng

)


1

- 14 -

TY

su&t

ch~t chung

That ra, sV khac

bi~t

hai nu&c nay rAt khac bi~t 10,7°/oo & 5,8°/oo.

cua
nay

t~p

trung vao hai

nh6m:

Nhom tre 0-19t va nh6m

t

~0

gia tren 60 t .

m

Nhung ndu mu6n so sanh cac ty suit chdt chung '

ta phai so

sanh tren cling

1h

mot c&u true

cd

ban ta gQi la "chu~n thuat".

Bang 2: Hai nu&c A va B c6 ty suAt ch~t

theo lua tu6i khac nhau va CTDS

c
khac nhau:
I

(

I

Nltt A

NlttB

'.0
Lua tu6i

TY suit

ch~t

theo Hta tu6i
o/oo

cAu true

TY suAt

ch~t

dan s6

theo !Ua. tu6i
o/oo

260

15

cAu true
dan s6

I

t,4

--~

;(

:h

6

0 - 14

420
·

15 - 29

200

3

5

240

0
30 - 59

10

420

11

295

60 +

50

120

55

45

B
CQng

ai

1000

1000

1

so sanh tu vong 2 nu&c, tru&c hit ta tinh ty suit chit nguyen:

NU'&c A:

1
(260x6) + (200x3) + (420x10) + (120x50)

DlA

= ----------------- = 12,36

0

/oo

1000

ty

Nti&c B:

(34) Pressat,

R.

L'ANALYSE

DEMOGRAPHIQUE,

Paris:

Presses

ll'

universitaires de France , 2e ed. 1969 .

::

:t


•

- 17 -

v€

Nghien cUu t6ng quat

sinh d~

cua mQi

phv n~ va sinh d~ theo lUa

tu6i phv n~.

han. B6i v&i cac doi

Sinh

d~

VQ

khong co gidy k~t han thi ta

ch6ng

tu nhien la sinh

d~

khong

sv v~n

c6

d()ng

v~

co S~ sinh d~

d~

sinh

hay c6

s~ v~n d()ng lien quan d~n sinh d~ nhung khong co k~t quA.

Sinh d~ co kiim soat la s~ sinh d~ co can thi~p cua con ngUdi trong vdn
d€ sinh d~ b~ng m6t phUdng phap hUu hi~u nao do .
su m!n d~ la kha nang d~ thv thai cua m6t phv n~.
su vo sinh la s~ thi~u kha nang thv thai . Kha nang sinh d~

la xac

sudt thv thai cua phv n~ trong m6t chu ky kinh nguy~t.
Trong quan diim cua thuye't T&n - Malthus{-sl,t thiiu vAng tr~ em co
la k~t qua· CUa-·hO~C ··sl,t VO sinh ho~C CUa dQi
1. 3 .2. 2

·~

cac ch1 ti&u

thfJng thutmg

v~

VC)

thi

chong khong thi CO COn.

mUc ci9 sinh

de

Tt suAt sinh chung:n
T.Y suit sinh chung(gr;i tAt 18. ty suit sinh) la ty s6

gi~a s6 sinh ra

trong m6t nam ( N ) so v&i d&n trung b!nh nam do ( S )
n

chin h~ 1990-1995 sudt sinh cua
,

nude

ta la' 29,20 /oo ( 3 1 ) cung nhu
N

th~ gi&i
J.

ty

N

=

( 1. 9)

s

la 26 °/oo va sudt

sinh cua

1...~
suat chet, chung ta pnui
tb4n trqng khi
I

I

1

so sanh sudt sinh v&i mhau vi sudt sinh nay phv thu6c vao cdu true dan
t l.nh tr~ han nban ( ke't Mn s&m hay mu()n , m~t
N~u

s6

do

s6, vao

ke't hOn cao hay thAp ) .

tr~ em sinh ra duoc trong thai khoang T khong trQn m6t nam (l&n hdn

hay nh6 thua m6t nam) thi ty sudt sinh chung se dUC)c tinh theo cong thuc:

~en~va _~ 1.,~~_1~:: ~F-"c :*"

t

II -- .A1\)

'

}

{31)

UN, WORLD HEALTH STATISSTICS ANNUAL 1993 , WHO

:·. '·' I

: . ''. :··

'· •.

=" \. .

~:;.

,._

I ,., ••. ,•

l.:nt vtEl~ 5hu r, .,,.,·nj~,
.,.....

--


- 18 -

N
--

n=

N

s6

s

dan

( 1. 10)

T S

tre em sinh ra trong thdi khoang T.

s6 trung blnh trong khollng T

T: do dai thdi khoang T quy theo ddn vi nam .

*TY

suit sinh chuy~n m8n:F

s6 t6ng s6 sinh trong mot nam (

Tjr su(t sinh chuyen mfm la ty
v&i t6ng
trong

s6 phv nfr trung blnh

di~n

t~ 15

- 49

tu6i nghia la

N )

so

s6 phv nu

sinh de.
N

F=----

T6ng

N

~s~

(1.11)

s6 tre em sinh trong nam.

so~phv nuNtrung bifih

toftg
15 - 49 tu6i.

Theo L. Henry (

33

> sinh

san

tu'

la mot sv ki~n dinh li~n d~n tre chao ddi

d~n ngUdi m~, d~n gia dlnh .

*TY suit sinh theo ® tu6i : Fx
Trong thvc t~ , ta th~y l~a tu6i

19 - 20 t

kha nang sinh con

cao

(nhung d6i VOi cac nti&c Van hoa cao 19-20 tu6i con di hQC chua de dU9C )
sau 25

tu6i kha nang sinh con giam di mot each ch~ ch~p Khi phv nu tr~n

45 tu6i kha nang dAn d~n

TY

o.

su~t sinh theo do tu6i cho

(33) Henry, L. ,

DEMOGRAPHIE :

ta kha nang sinh de cua phv nu
analyse

et

modeles

&do

tu6i

Paris : librarie
Larousse 1977


- 19 -

nh&t ciinh
Nx
Fx

( 1. 12)

=-- - -

Sxntt

Fx

:ty su~t sinh

&ciQ

tu6i x

Nx:S6 tre em do cac phv nit
trong

1

&ciQ

tu6i

X

sinh ra

nam

Sx nit s6 phv nit trung binh trong ciQ tu6i x
Nghien c&u ty suit sinh theo ciQ tu6i theo tu6i la ciieu c£n thidt

vi

kha nang sinh cie cua phv nit thay ct6i theo tu6i,nh!t la cac nu&c kh6ng
thVc hi~n sinh cie c6 kd ho~ch .
Kha nang sinh cie tuy thUQC vao tu6i ngUdi m~ .

Sd tre em ra ddi

tuy thUQC Vao tu6i luc kdt

h6n va thdi

gian d6i

lua sdng v&i nhau.
That vay v&i mQt lua
vao thdi gian k~t

tu6i nao d6 cua phv nu,muc dQ sinh de tuy thUQC

h6n .chAn h~n , hai nh6m cung lua tu6i 25-29 tu6i,nhung

muc ciQ sinh cie khac nhau do nh6m kdt h6n tru&c 20 tu6i va nh6m kia kdt h6n
sau 20 tu6i.
1. 3. 2. 3

$

s6

tai slm xutit diJn s6:

a/ Tai san xu!t dan s6 la mQt

qua trinh

l~p l~i

thuang xuyen qua sV

thay ct6i thd h~ cu b~g thd h~ m&i.

ae' cianh

gia muc dQ thay d6i

nay ta dUng chi tieu h~ sd

dan sd: H~ sd tai san xu!t dan s6 la:

~Fx
x=15

b/ $

s6 tai slm xutit diJn s6 khbng thu!ln :

tai san.xu!t


- 14 Ty

sufit

ch~t chung

That ra, sV khac

bi~t

hai nu&c nay rfit khac bi~t 10,7°/oo & 5,8°/oo.

cua
nay

t~p

trung vao hai

nh6m:

Nhom tre 0-19t va nh6m

gia tren 60 t .
Nhung n~u mu6n so sanh cac ty suit ch~t chung
m6t cfiu true

ta phai

sanh tren CUng

SO

banta goi la "chuin thu~t".

cd

Bang 2: Hai nu&c A va B c6 ty sufit ch~t

theo lua tu6i khac nhau va CTDS

khac nhau:
I

I

mtt!A

Lua tu6i

TY

suit ch~t

theo 1\:ta tu6i
o/oo

Nltt B

ciu true
dful s6

TY

suit ch~t

ciu true

theo Hta tu6i
0

dful s6

i(·

Joo

0 - 14

6

260

15

420

15 - 29

3

200

5

240

30 - 59

10

420

11

295

60 +

50

120

55

45

CQng

a€

I

~,,

1000

1000

so sanh ta vong 2 nu&c, tru&c h~t ta tinh ty suit ch~t nguyen:

NU'&c A:

(260x6) + (200x3) + (420x10) + (120x50)

D1A

= ----------------- = 12,36

0

/oo

1000

Nli&c B:

(34) Pressat,

R.

L'ANALYSE

DEMOGRAPHIQUE,

Paris:

Presses

universitaires de France , 2e ed. 1969 .


- 15 (420x15) + (240x5) + (295x11) + (45x55)
fiB

0

----------------------------------- = 13,22

:

/oo

1000

Sd bQ ta th&y ty suit ch~t chung nu&c B c6 cao hdn A. Tuy nhien , CTDS thea

dd so sanh muc dQ t~ vong 2 nu&c,

tu6i khac nhau. Do do,

ta chuydn v~ mot

cdu true chu.in:

* N~u

ta chon CTDS nu&c B lam chuifl thi ty suit ch~t chungA:
(420x6) + (240x3) + (295x10) + (45x50)
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - = 8,44

Ta thiy nu&c A c6 ty

1000
suit ch~t 8,44

0

I

0

/oo

\

/oo thAp thua nhieu so v&i

nu&c B:

0

13,22 /oo .

* N~u

ta chon CTDS nu&c A lam chu.in thi ty suit ch~t chung nu&c B:
(260x15) + (200x5) + (420x11) + (120x55)

-------------------------- = 16,12

0

/oo

1000

Ta cung thiy ty suit ch~t

cao hdn nhi~u so v&i ty suAt

nu&c B 16,12 %.

ch~t nu&c A 12,36 °/oo
NU'&c A

suit ch~t chung: 12,36 °/oo

TY
[ TY

NU'&c B

suit ch~t v&i CTDS

TY

suAt

[ TY

* TY

I

chung : 13,22

suit ch~t v&i CTDS

suit ch~t nu&c B cao hdn

8,44 ° /oo n~u

* Ty

ch~t

suAt
I

nu&c B lam chuin: 8, 44

lAy CTDS

0

/oo

nu&c A lam chuAn: 16,12 °/oo
ty suAt

ch~t nu&c

I

\.

A 4,78

°/oo ( 13,22-

nu&c B lam chuAn.

chet nu&c B cao hdn nu&c A 3,76
.1

o 1oo

0

/oo (16,12 -12,36

0

/oo)

'

neu lAy CTDS nucrc A lam chuan.
V~y ne'u khong c6 khac bi~t ve' cd cAu tu6i

s6 nu&c B tre) thi ty suAt

tac (dan

s6 mt&c

ch~t nu&c B cao hdn nu&c A:

A gia,

dfm


- 16 0

4,78

/oo+ 3,76

0

/oo

---------- = 4,27

0

/oo

2

Ta th&y, tren thVc t~

t~ su&t ch~t nu&c
0

13,22

N~u chi khac bi~t

v€ muc dQ

A

V~y

0

TY

0

/oo- 8,44 /oo

1!.

A''
,
sv kh'ac b,lvt
tuu1
tac
: 0, 8 6

Ghi chu:

0

/oo - 12,36 /oo

ch~t:

16,12

B chi cao

0/

oo- 7,68

0

han nu&c A:

= 0,86

0

/oo

= 7,68 /oo
/oo =- 7,18 /oo
0

0

suit chit chung dlir;lc t1nh can Clt VBo s6 chit trong nam VB s6

dan

trung bl.nh CUB nam do, trong khi mu6n so sfmh hBi ty suit chit

chungtB c§n biit ty suit chit theo dQ tueJi (theo lltB tu6i)

va

ciu

true dAn s6 cuB hai nu&c.
1.3.2

cac ch1

ti~u v~

mUc

~sinh

Sau vin d€ t~ vong,sV sinh san la hi~n t~g nhAn khAu quan trQng thu
hai.

Pha'n nay co mpc
' d'~
nay
1en ra

Chung

ti~u

phlm. tich

&

thich sv ki~n sinh slm.SV ki~n

giai

trong thdi gian dtt&i hinh thuc bi~n c6 "sinh"

hay "de" .

ta se d€ c~p d6n cac vAn d€ sau:
- MQt vai khai

ni~m

th6ng thudng

- cac chi tieu th6ng thuang

v€ sinh de.

v€ san dQ.

- vtf.n de' h6n nM.n.
1.3.2.1

~t

vai khai

ni~m

thbng thrtdng

v~

sinh de:

Nghien cUu. nhBn J.diiu v€ sinh san 1ien quan d6n tutmg lai ella nhBn lQ~J.i
Trong nghien

CUu SV sinh san nay,chUng ta

c~ thu th~p dfr

ki~n

pha thai, s6 sinh s6ng , s6 sinh ch~t ( nhtf.t la s6 sinh s6ng

v€ s6


•

- 17 n~

v€ sinh de cua moi phv

Nghien cUu t6ng quat

va sinh de theo lua

tu6i phv n~.
Sinh de hdQ phap,la sinh de cua cac d6i v~ ch6ng c6 giiy dang ky k~t
h6n. B6i v&i cac d6i v~ ch6ng

kh6ng c6 giiy k~t h6n th1 ta

c6 sv sinh de

ngoai gia thu.
Sinh de tV nhien la sinh de

kh6ng

c6

sv

v~n

dong

v€ sinh de hay c6

sv v~n dong lien quan d~n sinh de nhung kh6ng c6 k~t qua.
Sinh de c6 kigm soat la s~ sinh de c6 can thi~p cua con ngUdi trong vdn
d€ sinh de bang mot phUdng phap hUu hi~u nao d6 .
n~.

sv mAn de la kha nang d€ thv thai cua mot phv
sv v6 sinh la

s~ thidu kha nang thv thai . Kha

nang sinh de

la xac

suit thv thai cua phv n~ trong mot chu ky kinh nguy~t.
Trong quan diim cua thuy~t TAn - Malthus ,'"- Sl,t thiiu vAng tre em c6

the'

la k~t qua- CUa--hO~C .,S~ v6 sinh hb~C CUa d6i V~ ch6ng kh6ng the' CO con.
1. 3 .:2. 2
-~

cac ch1 tit:u

thtJng thutmg

tl suAt sinh chung:n
T)r suit sinh chung{gQi tAt

v~

mUc d9 sinh

la ty

de :-

suit sinh) la ty
trong mot nam ( N ) so v&i dAn trung b!nh nam do ( S )

s6 gi\ta s6 sinh ra

N

n

ch!n h~ 1990-1995 suit sinh cua
1

'

0

nude ta la 29,2 /oo

(

31)

N

cung nhu

so sanh sudt sinh v&i mhau

s6 tre em sinh ra

( 1. 9)

s

thd gi&i
J.

t~

I

la 26 °/oo va sudt
I

,

.,__,

suAt chet, chung ta pnai

t~

sinh cua
trQng khi

Vl suit sinh nay phv thuoc vao cAu true dAn s6, vao

tl.nh tr~ han nMn < k~t Mn
N~u

= --

sam hay muon

, ~t do kdt hOn cao hay thAp

>.

d~c trong thCti khoang T kh6ng trQn mot nam (l&n hdn

hay nhc thua mot nam) th1 ty suit sinh chung se d~c tinh thee c6ng thuc:

l ;...:.,; _·,:-· ···.''-"...- .: .......
(31)

UN, WORLD HEALTH STATISSTICS ANNUAL 1993 , WHO

~'""

...

~·

t

gen.~va _~ 1.~~~.1~:; ~!-' ;c : .t\,:Hi 'V1~li ~:\U lt.·.,t•l\fl!'

II.. -- A~
,....

\

--