Làm thế nào để giúp các em hứng thú và học
tốt môn Văn miêu tả
ĐẶT VẤN ĐỀ :
I . LÝ DO :
rong chương trình tiểu học , các bài làm văn gắn với chủ điểm của đơn
vị học . Qúa trình thực hiện các kĩ năng phân tích đề , tìm ý , quan sát , viết
đoạn là những cơ hội giúp trẻ mở rộng hiểu biết về cuộc sống .
- Học các tiết Tập làm văn , học sinh có điều kiện tiếp cận với vẻ
đẹp của con người , thiên nhiên qua các bài văn , đoạn văn điển hình . Khi phân
tích đề tập làm văn , học sinh có dịp hướng tới cái chân , cái thiện, cái mĩ , . . .
được định hướng trong các đề bài .
- Những cơ hội đó làm cho tình cảm yêu mến , gắn bó giữa thiên
nhiên với con người và sự việc xung quanh của trẻ nảy nở , tâm hồn , tình cảm
của trẻ thêm phong phú . Đó là những nhân tố quan trọng góp phần hình
thành nhân cách tốt đẹp của trẻ .
II . TẦM QUAN TRỌNG :
- Để làm được một bài văn hay , học sinh cần huy động các kiến
thức về tập đọc , luyện từ và câu , vốn hiểu biết , . . . Nói chung , môn Tập làm
văn là tổng hợp các kiến thức mà học sinh học được ở các phân môn Tiếng việt .
- Khi giảng dạy Tập làm văn , giáo viên hay gặp phải khó khăn là
học sinh thụ động , ít phát biểu , có chăng cũng chỉ là những học sinh khá giỏi .
T
Bài văn của các em chưa có sự liên kết thành đoạn , ý tưởng còn nghèo nàn , . . .
nói đã khó , viết càng khó hơn . Do vậy, sau một thời gian giảng dạy , tôi đã suy
nghĩ phải làm thế nào để giúp các em hứng thú và học tốt môn học này .
NỘI DUNG CHÍNH :
I . BIỆN PHÁP XỬ LÝ :
1/ Phát hiện học sinh có năng khiếu :
- Có nhiều năng khiếu của học sinh được phát triển từ khi còn rất bé
, nhất là ở bậc Tiểu học . Có nhiều em bộc lộ khả năng về Hát – Nhạc , Mỹ thuật,
Vẽ , Ngoại ngữ , Toán , Văn , . . . nhưng những năng khiếu đó nếu không được
chăm sóc , bồi dưỡng thì năng khiếu có thể bị biến mất đi . Học sinh có năng
khiếu Văn nếu được vun xới , hướng dẫn chu đáo thì rất dễ dàng trở thành học
sinh giỏi Văn .
Có thể phát hiện học sinh có năng khiếu từ lớp nào ?
- Cần phát hiện năng khiếu văn của trẻ từ khi còn học lớp Một (
cũng có thể ở lứa tuổi Mẫu giáo ) . Những trẻ em phát triển tốt về ngôn ngữ có
những biểu hiện như : dùng nhiều từ ngữ chính xác đến nỗi thầy cô , cha mẹ
cũng phải ngạc nhiên , nói năng , diễn đạt câu cú rõ ràng , mạch lạc. Nhìn chung
, trẻ em đều thích nghe kể chuyện : Những học sinh có năng khiếu văn có thể
nhớ và kể tóm tắt nội dung câu chuyện một cách mạch lạc , kể có đầu , có đuôi ,
thích nghe đọc thơ và thuộc nhiều bài thơ hơn những trẻ khác cùng lứa tuổi . Các
em thường có những xúc cảm, tình cảm , nhạy bén trước những hiện tượng , sự
việc xảy ra xung quanh . Các em còn có khả năng quan sát tinh tế , giàu trí tưởng
tượng , vốn từ đa dạng và phong phú .
2/ Giúp học sinh học tốt môn Tập làm văn như thế nào ?
- Giờ học Tập làm văn , nếu một học sinh không say mê , không thích thú thì ta
có khổ công luyện tập cũng không đạt được kết quả . Để giúp học sinh có được sự hứng
thú trong các giờ học , tôi đã thực hiện các biện pháp cụ thể như sau :
2.1 / Cung cấp vốn từ , làm giàu vốn từ cho học sinh :
- Học sinh hiểu thêm một từ mới là hiểu thêm một khái niệm mới . Mà ngôn ngữ
gắn chặt với tư duy . Ngôn ngữ phát triển thì tư duy cũng phát triển theo.
- Làm giàu vốn từ cho học sinh nhất là những từ tượng hình , tượng thanh , từ
gợi tả màu sắc , . . . để giúp các em viết tốt thể loại văn miêu tả .
- Có nhiều đề tài nhỏ để gợi cho học sinh tìm từ . Ví dụ ở lớp 5 , học thể loại văn
tả người , giáo viên có thể cho học sinh tìm các từ để miêu tả về hình dáng như :” Tìm
từ đơn hoặc từ phức để miêu tả khuôn mặt , mái tóc , đôi mắt , nụ cười giọng nói , dáng
đi , . . .”
- Ngoài ra ,còn có những cách bồi dưỡng khác làm giàu vốn từ cho học sinh ,
chẳng hạn , cho học sinh tìm từ đồng nghĩa , từ trái nghĩa, từ được dùng theo nghĩa gốc
, nghĩa chuyển , . . .
- Về phương pháp trò chơi , tôi cho học sinh thi đua tìm các từ láy có âm đầu
theo thứ tự Alphabét :
* Giáo viên có thể chia học sinh làm hai nhóm ( hoặc nhiều hơn) cùng tìm
từ trong một thời gian được quy định cụ thể ( một vòng đồng hồ cát).
* Lần lượt từng học sinh lên bảng ghi từ theo bảng chữ cái đã ghi sẵn.
* Học sinh 1 ghi xong , chuyền phấn cho Học sinh 2 , cứ thế cho đến em
cuối cùng , . . . Nhóm nào tìm được nhiều từ thì nhóm đó thắng :
b - bồng bềnh bập bênh
c - cứng cáp cần cù
d - dịu dàng dễ dàng
đ - đều đặn đúng đắn
g - gọn gàng gặp gỡ
h - hiu hắt hùng hậu
k - kĩu kịt kẽo kẹt
l - lung linh lấp lánh
m - mênh mông miệt mài
n - nóng nực no nê
r - ríu rít róc rách
s - sạch sẽ suôn sẻ
t - tỉ tê tí tách
v - véo von vi vu
x - xa xăm xôn xao
- Cũng với phương pháp trò chơi , các nhóm sẽ thi đua tìm các từ láy biết rằng
âm cuối của từ láy đứng trước sẽ là âm đầu của từ láy đứng sau :
- an nhàn , no nê , êm đềm , mênh mông , ngào ngạt , tí tách , chi chít , tíu
tít , tỉ mỉ , mơn mởn , nóng nực , cuồn cuộn , nũng nịu , um tùm , mỏng manh ,
nhanh nhẹn , non nớt , tiên tiến , . . .
- Tôi còn dùng hình thức này để vận dụng tìm từ ghép , từ theo chủ đề , từ loại, .
. . , phân biệt nghĩa chung của từ và nghĩa của từ trong văn cảnh .
2.2/ Luyện viết câu văn :
- Luyện cho học sinh viết đúng câu ngữ pháp : Học sinh chỉ cần viết câu văn có
đầy đủ bộ phận chủ ngữ và vị ngữ , diễn đạt câu văn sáng sủa , ngắn gọn .
Biết dùng dấu câu , ngắt câu đúng chỗ , ý tưởng muốn diễn đạt sẽ rõ ràng hơn,
người đọc sẽ hiểu được ý tưởng của mình . Trong văn viết , việc dùng dấu phẩy là khó
hơn cả .
- Vậy có bao nhiêu trường hợp dùng dấu phẩy khi viết câu văn mà giáo viên
chưa hướng dẫn cho học sinh ? Hãy hướng dẫn và giúp cho học trò nhỏ của chúng ta
hiểu và vận dụng dấu câu một cách thành thạo từng trường hợp .
->Tôi cho học sinh so sánh cách diễn đạt các câu dưới đây :
Cách 1 :
Những chiếc xe đạp cọc cạch chạy .
Mấy con bò đang gặm cỏ .
Tôi đã học lớp năm .
Em nhớ thầy Tuấn , người thầy kính yêu đã tận tuỵ dạy dỗ
chúng em năm học lớp Ba .
Cách 2 :
Trên con đường đất đỏ , những chiếc xe đạp cọc cạch chạy .
Xa xa , trên thảm cỏ non mượt , mấy con bò đang gặm cỏ
ngon lành.
Bây giờ tôi đã học lớp Năm .
Hằng ngày , khi nhìn thấy cô giáo viết bài trên bảng , em lại
nao nao nhớ về thầy Tuấn , người thầy kính yêu đã tận tuỵ dạy dỗ chúng
em năm học lớp Ba .