Luận Văn
Đề Tài: các vấn đề cải cách hành chính ở Việt
Nam
C¸c vÊn ®Ò vÒ c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt Nam
1
MỤC LỤC
Lời nói đầu
Nội dung
I. Khái niệm về hành chính và cải cách hành chính
II. Nguyên nhân cải cách hành chính ở Việt Nam
III. Các nhận thức và quan điểm về cải cách hành chính ở Việt Nam
Nhận thức về cải cách hành chính
Về phương diện quyền lực Nhà nước
Về phương diện kinh tế
Về phương diện xã hội
Quan điểm về cải cách hành chính ở Việt Nam
IV. Nội dung cải cách hành chính ở Việt Nam
Cải cách thể chế
Cải cách bộ máy hành chính từ Trung ương đến địa phương
Đổi mới, nâng cao chất lượng cán bộ, công chức
Cải cách tài chính công
Kết luận
2
3
4
5
5
5
6
7
7
8
8
10
11
13
15
Các vấn đề về cải cách hành chính ở Việt Nam
2
LI NểI U
Ci cỏch hnh chớnh l mt cụng vic quan trng, trờn th gii hin nay khụng cú nc
no l khụng tin hnh nhim v ci cỏch hnh chớnh, ci cỏch t chc b mỏy qun lý Nh
nc. Nhng ng thi õy cng l mt cụng vic vụ cựng khú khn v phc tp.
C quan hnh chớnh Nh nc Vit Nam trong thi gian trc õy ó chng t l kộm
hiu lc. B mỏy qun lý cng knh, nhiu tng nhiu nc, vi nhng chng chộo, mt xớch
trung gian khụng cn thit; s phõn nh chc nng nhim v quyn hn gia cỏc c quan t
chc v cỏn b Nh nc khụng rừ rng, cú nhiu mõu thun; hot ng qun lý trỡ tr, quy
trỡnh ra quyt nh chm chp, kộm hiu qu. Bờn cnh ú, quyt nh qun lý ban hnh nhiu
nhng khụng c thc hin nghiờm chnh, cht lng cỏc viờn chc, cụng chc gim sỳt,
vic sp xp cỏn b nhiu khi tu tin. Cỏc nguyờn tc qun lý Nh nc cha c nhn thc
v ỏp dng ỳng n, va tn ti bnh tp trung quan liờu, va cú nhiu biu hin t do, tu
tin, vụ chớnh ph Tt c cỏc hin tng trờn õy ó c cỏc c quan cú thm quyn ca
ng v Nh nc nhc n nhiu ln.
Thc tin yờu cu b mỏy Nh nc cn s n nh bo m qun lý Nh nc
khụng b giỏn on. Song, mt b mỏy vng chc cn phi thớch hp vi mi bin ng. Nu
s vng chc tr thnh khụ cng, cn tr nhng bin i, thỡ tt yu s cú u tranh. Vỡ vy
cn phi bng mi cỏch dc ton lc lm cho b mỏy phc tựng chớnh tr. Do ú, cn phi
i mi b mỏy qun lý v i mi qun lý Nh nc núi chung nú hon thnh c cỏc
nhim v chớnh tr ca mỡnh. Ti hi ngh Trung ng ln th 8 (khoỏ VII) ó ra Ngh
quyt Tip tc xõy dng v hon thin Nh nc Cng ho xó hi ch ngha Vit Nam, trng
tõm l ci cỏch mt bc nn hnh chớnh. Mi õy ti i hi i biu ton quc ln th IX
cng nờu rừ: Xõy dng nn hnh chớnh Nh nc dõn ch, trong sch, vng mnh, tng bc
hin i hoỏ. õy l mt trong nhng nhim v trng tõm trong cụng cuc i mi nc ta
hin nay.
I. Khỏi nim v hnh chớnh v ci cỏch hnh chớnh:
Các vấn đề về cải cách hành chính ở Việt Nam
3
Theo ngha thụng dng nht, hnh chớnh l hot ng qun lý. Cỏc hot ng ny
c thc hin bi cỏc c quan hnh chớnh Nh nc. ú l nhng c quan thc hin cỏc hot
ng chp hnh, iu hnh cỏc mt hot ng ca i sng xó hi. H thng cỏc c quan hnh
chớnh Nh nc cng chớnh l h thng cỏc c quan qun lý Nh nc.
Cỏc loi c quan hnh chớnh Nh nc theo c s phỏp lý ca vic thnh lp:
Th nht l cỏc c quan hnh chớnh m vic thnh lp c Hin phỏp quy nh bao gm:
Chớnh ph vi t cỏch l c quan hnh chớnh cao nht; cỏc B, c quan ngang B, c quan
thuc Chớnh ph thc hin qun lý mt ngnh, lnh vc no ú trong phm vi c nc; u ban
nhõn dõn (UBND) cỏc a phng l cỏc c quan hnh chớnh ca Nh nc a phng.
Th hai l cỏc c quan hnh chớnh Nh nc c thnh lp trờn c s cỏc o lut, cỏc vn
bn di lut bao gm cỏc Tng cc, cỏc cc, v, s, phũng ban, cỏc n v hnh chớnh s
nghip
Trờn c s hnh chớnh v c quan hnh chớnh, cú nhiu nh ngha khỏc nhau v ci
cỏch hnh chớnh, nhng tu chung li, ci cỏch hnh chớnh khụng tun tuý l s ci bin m l
cuc cỏch mng cú ch thuyt chớnh tr v cú k hoch, do ng cm quyn khi xng v
lónh o nhm xõy dng mt nn hnh chớnh dõn ch, trong sch, vng mnh, chuyờn
nghip, hin i hoỏ, hot ng cú hiu lc, hiu qu theo nguyờn tc ca Nh nc phỏp
quyn XHCN di s lónh o ca ng, xõy dng i ng cỏn b, cụng chc cú phm cht
v nng lc ỏp ng yờu cu ca cụng cuc xõy dng, phỏt trin t nc. Cỏi ớch ca ci
cỏch hnh chớnh l xõy dng mt nn hnh chớnh gn dõn, vỡ dõn, ỏp ng nhng ũi hi
chớnh ỏng ca ngi lao ng. Nn hnh chớnh gn dõn l nn hnh chớnh khụng cú mc ớch
t thõn, m ch cú mc ớch phc v dõn, gi gỡn trt t, k cng ca xó hi, ca ch .
Thụng qua ú, nn hnh chớnh tỏc ng tớch cc i vi i sng kinh t v i sng xó hi.
Trờn c s cỏc vn trờn, chỳng ta phi ci cỏch hnh chớnh xut phỏt t:
Nn hnh chớnh trc tip t chc thc hin ng li, chớnh sỏch ca ng v phỏp
lut ca Nh nc. Cỏc chớnh sỏch v phỏp lut ỳng l nhng iu kin tiờn quyt,
song nht thit phi cú mt nn hnh chớnh mnh a chỳng vo cuc sng v phỏt
huy hiu qu trong thc t. Hn na, trong quỏ trỡnh t chc thc hin, nn hnh chớnh
Các vấn đề về cải cách hành chính ở Việt Nam
4
cng gúp phn tớch cc vo vic sa i, b sung v phỏt trin chớnh sỏch cng nh
phỏp lut ca nc nh.
Cỏc c quan hnh chớnh Nh nc vi t cỏch l nhng ch th trc tip t chc, qun
lý v x lý cụng vic hng ngy ca Nh nc liờn quan n quyn v li ớch ca dõn,
l cu ni trc tip gia ng, Nh nc v cụng dõn. Nhõn dõn ỏnh giỏ ch , Nh
nc mt phn ln v trc tip thụng qua hot ng ca b mỏy hnh chớnh.
Trong b mỏy Nh nc ta, cỏc c quan hnh chớnh Nh nc l lc lng ụng o
nht vi h thng t chc ng b theo ngnh v cp t Trung ng n chớnh quyn
c s.
Ci cỏch hnh chớnh nhm khc phc nhng yu kộm trong ch o, iu hnh ca b mỏy
hnh chớnh i vi nhng ni dung v vn nờu trờn lm cho nn hnh chớnh thớch ng vi
mc tiờu m cụng cuc i mi ra.
II. Nguyờn nhõn ci cỏch hnh chớnh Vit Nam:
Nn hnh chớnh nc ta ó hon thnh tt nhim v qua cỏc giai on cỏch mng, nú
cú bc chuyn bin, tin b trong quỏ trỡnh i mi. C th:
(1) Th hin bn cht ca nn dõn ch mt cỏch nht quỏn v ngy cng c nõng cao qua
cỏc giai on cỏch mng ca mt Nh nc ca dõn, do dõn, vỡ dõn.
(2) Luụn l mt bụ phn hp thnh ca h thng chớnh tr, thc hin chc nng hnh phỏp ca
quyn lc Nh nc, phc v cỏc nhim v chớnh tr ca ng v Nh nc.
(3) Hot ng trong khuụn kh phỏp lý ca Nh nc phỏp quyn, da trờn c s cỏc vn bn
phỏp quy v t chc b mỏy ca nn hnh chớnh Nh nc.
(4) B mỏy hnh chớnh Nh nc c tng bc kin ton, cú phỏt huy hiu lc v hiu qu,
gúp phn vo nhng thng li ca cỏch mng. Cú i ng cỏc nh qun lý v cụng chc cú
tinh thn yờu nc, trung thnh vi T quc, tụn trng s lónh o ca ng v li ớch ca
nhõn dõn, ngy cng nõng cao v kin thc, k nng hnh chớnh.
Bờn cnh cỏc thnh tu t c l vụ s cỏc vn cn gii quyt,
Các vấn đề về cải cách hành chính ở Việt Nam
5
Th nht, c cu t chc cha hp lý, trong ú cha xỏc nh ỳng v phõn bit rừ s
lónh o ca ng v vai trũ, chc nng qun lý ca Nh nc, mi quan h phõn cụng, hp
tỏc gia cỏc c quan thc hin chc nng lp phỏp, hnh phỏp, t phỏp cũn cú ch cha hp
lý, rnh mch.
Th hai, quyn lp quy v hot ng lp quy ca h thng hnh phỏp cha c thc
hin mnh m, h thng phỏp lut va thiu va khụng ng b, khụng hon chnh, va cú
nhng mt lc hu v khụng ỏp ng kp yờu cu ca c cu kinh t v c ch th trng, cng
nh yờu cu chớnh tr, xó hi, vn hoỏ trong giai on mi, giai on cng c v hon thin
nn dõn ch XHCN.
Th ba, th ch hnh chớnh v b mỏy qun lý Nh nc khụng phõn nh rừ v kt
hp bin chng gia qun lý Nh nc v qun lý kinh doanh.
Th t, c cu t chc b mỏy hnh chớnh bc l nhiu nhc im, b mỏy t chc
cng knh, nhiu tng nc trung gian, nhiu u mi rm r, va tp trung quan liờu, va
phõn tỏn, khụng quỏn trit nguyờn tc tp trung dõn ch.
Th nm, i ng cụng chc Nh nc va quỏ ụng, quỏ tha nhng ngi yu kộm,
va thiu cỏn b cú nng lc cao, cú phm cht o c, k lut, bnh quan liờu, tham nhng
trong mt s khụng ớt cỏn b cụng chc khỏ trm trng.
Th sỏu, th ch ca nn hnh chớnh mt mt, khụng c quy nh chớnh thc, cht
ch, mt khỏc, li sa vo mt h thng th tc rm r, phc tp, cụng vic hnh chớnh cũn
mang nng tớnh cht bn giy, chm tr, kộm hiu lc v hiu qu.
Th by, nghip v v k thut hnh chớnh cũn th cụng, lc hu, ớt s dng k thut
hin i, h thng thụng tin c, cha bt kp s phỏt trin ca xó hi v ũi hi ca mt Nh
nc hin i.
Nguyờn nhn ca nhng yu kộm l: do thiu mt h thng nhn thc, quan im,
nguyờn tc cú cn c khoa hc v thiu kin thc thc tin, k nng thc hnh v hnh
chớnh hin i, v xõy dng th ch v t chc Nh nc kiu mi v nn hnh chớnh Nh
nc kiu mi. Nhỡn tng th bao gm cú nm im ln:
(1) Bnh quan liờu, ca quyn, xa dõn, xa cp di, c s.
Các vấn đề về cải cách hành chính ở Việt Nam
6
(2) Nn tham nhng v lóng phớ ca cụng.
(3) Tỡnh trng phõn tỏn, thiu trt t, k cng trong h thng hnh chớnh v trong xó hi.
(4) B mỏy hnh chớnh cng knh, nng n, vn hnh trc trc.
(5) i ng cỏn b cụng chc thiu kin thc, nng lc, mt b phn khụng nh kộm phm
cht, thm chớ h hng.
III. Cỏc nhn thc v quan im v ci cỏch hnh chớnh Vit Nam:
Nhn thc v ci cỏch hnh chớnh:
Ci cỏch hnh chớnh l mt b phn quan trng ca ci cỏch v i mi h thng chớnh
tr, tỏc ng trc tip, lm thay i din mo ca c cu hnh chớnh v th ch hnh chớnh.
V phng din quyn lc Nh nc:
Nn hnh chớnh Nh nc l hỡnh thc th hin bờn ngoi ca quyn hnh phỏp trong
c cu ba quyn: lp phỏp, hnh phỏp v t phỏp. Hin nay cú tỡnh trng l do nhn thc ca
cỏn b, cụng chc v ci cỏch hnh chớnh cha rừ rng v cha thng nht, cũn nhiu vn
lý lun v thc tin cha c lm sỏng t, vic trin khai cỏc nhim v v ci cỏch hnh
chớnh cha c tin hnh ng b vi i mi t chc v hot ng ca h thng chớnh tr,
ci cỏch hnh chớnh cha gn bú cht ch vi hot ng lp phỏp v ci cỏch t phỏp.
Trong ch ta, quyn lc Nh nc tp trung thng nht trong tay nhõn dõn lao ng
di s lónh o ca ng cng sn Vit Nam. Vic phõn bit ba loi quyn lp phỏp, hnh
phỏp v t phỏp ch l s phõn cụng lao ng quyn lc c bit ca CNXH. Thc hin quyn
hnh phỏp thng nht, cú hiu qu s cú tỏc ng tr li i vi hai quyn kia v ngc li.
Tuy nhiờn, trong iu kin quyn lc ca Nh nc ta l thng nht nờn vic phõn cụng lao
ng quyn lc c bit chớnh l s phõn cụng, phi hp gia cỏc c quan Nh nc trong
vic thc hin mc tiờu dõn giu, nc mnh, xó hi cụng bng, dõn ch v vn minh. Tuyt
nhiờn khụng cú s i khỏng gia ba quyn. Chớnh vỡ vy, khi núi ci cỏch hnh chớnh theo
phng din quyn lc Nh nc l thng nht tc l lm cho b mỏy Nh nc hot ng cú
hiu qu hn, to ng lc thỳc y mnh m khụng ch cỏc b phn trong c cu cỏc c quan
hnh chớnh m cũn tỏc ng nh hng trc tip n hot ng, t chc ca cỏc thit ch ca
quyn lp phỏp v hnh phỏp. Cng chớnh vỡ vy, ci cỏch hnh chớnh l lm cho c b mỏy