Đề tài Toán lớp 4

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GIÚP HỌC SINH LỚP 4 BIẾT ƯỚC LƯNG THƯƠNG
TRONG PHÉP TÍNH CHIA
A) PHẦN MỞ ĐẦU:
I) LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Vò trí môn toán trong chương trình đào tạo ở bậc tiểu học rất
quan trọng. Đặc biệt giai đoạn cuối của bậc tiểu học thì môn toán vừa
tạo cơ sở cho trẻ em tiếp tục học lên trung học cơ sở, vừa chuẩn bò
kiến thức, kó năng cần thiết để các em có thể bước vào cuộc sống. Do
đó ở giai đoạn cuối cấp tiểu học, việc dạy học môn toán phải chú ý
đáp ứng nhu cầu của cuộc sống để các em dễ dàng hoà nhập vào cuộc
sống cộng đồng. Nói cách khác, giáo dục bậc tiểu học nói chung và
môn toán nói riêng vừa có tính phổ cập, vừa có tính hiện đại, nhân
văn.
Trải qua những năm học dạy học, tôi nhận thấy kiến thức để
thực hiện bốn phép tính cơ bản với số tự nhiên, phân số, số thập phân
là cực kì quan trọng. Ngoài mục đích giúp học sinh biết tính toán, nó
còn là cơ sở, là nền tảng để học sinh học tiếp môn toán ở các lớp trên.
Học sinh có thể thực hiện phép tính cộng, trừ, nhân tương đối đơn giản
hơn, thì đến phép tính chia các em gặp rất nhiều vướng mắc khi tìm
thương. Do đó người giáo viên ngoài nắm vững cách hướng dẫn học
sinh thực hiện phép chia, lòng nhiệt tình, người giáo viên còn phải có
một số phương pháp khác khi hướng dẫn học sinh thực hiện phép tính
chia nhất là cách ước lượng thương. Đó là lí do tôi chọn đề tài: “Một
số biện pháp giúp học sinh lớp 4 biết ước lượng thương trong phép
tính chia” đối với học sinh lớp 4, trường tiểu học Võ Thò Sáu.
II) PHẠM VI ĐỀ TÀI.
Phép chia số tự nhiên cho số tự nhiên HS lớp 4A
2
, trường tiểu
học Võ Thò Sáu

B) NỘI DUNG CHÍNH
1) CƠ SỞ LÍ LUẬN:
Trong việc dạy học nói chung, dạy học môn toán nói riêng mọi
giáo viên đã tích cực đổi mới phương pháp để hướng học sinh học tập
theo hướng chuẩn kiến thức kó năng. Đó là phát huy năng lực tư duy,
sáng tạo, năng lực tự giải quyết vấn đề. Song đến nội dung thực hiện
phép tính chia thì học sinh gặp nhiều khó khăn mà học có học lực từ
1
trung bình trở xuống không thể tìm cách giải quyết, đến lúc này vai trò
của người giáo viên rất quan trọng.
2) THỰC TRẠNG
Năm học 2009 -2010 lớp tôi chủ nhiệm lớp 4A
2
có 29 em. Trong
đó nữ chiếm 8 em, nam 21 em. Học sinh hoàn toàn là con em gia đình
làm vườn. Hoàn cảnh gia đình các em khó khăn về kinh tế, không có
điều kiện để các em học tập tốt. Nhất là cứ đầu mỗi năm học, vì nghỉ
hè các em thường lao động phụ giúp gia đình, không được ôn luyện
kiến thức đã học nên kiến thức hổng rất nhiều.
Thực tế tôi khảo sát bài kiểm tra khảo sát chất lượng đầu năm
Só số Điểm khảo sát
29
9 - 10 7 - 8 5 - 6 1 - 4
SL % SL % SL % SL %
1 3.4 3 10.3 14 48.3 11 37.9
và giữa học kì I (riêng phép tính chia) có kết quả như sau:
Só số Điểm khảo sát
29
9 - 10 7 - 8 5 - 6 1 - 4
SL % SL % SL % SL %

3 10.3 10 34.5 14 48.3 2 6.9
Tôi nhận thấy, các em chưa có kó năng nhẩm nên khi thực hiện
phép tính chia mất rất nhiều thời gian, kết quả các phép chia lúc tìm
đúng, lúc tìm sai. Thậm chí làm sai, hay đúng khi kiểm tra lại một số
học sinh cũng không xác đònh được. Nguyên nhân chính khiến các em
học sinh làm sai là chưa biết cách ước lượng thương ở mỗi lần chia và
do hổng kiến thức về cách thực hiện phép chia. Đối với số tự nhiên
học sinh còn tính toán thiếu chính xác như vậy thì liệu đối với số thập
phân các em sẽ học tốt hay chăng? Câu trả lời chắc chắn là không.
Muốn tính toán với số thập phân một cách chính xác thì kó năng tính
toán với số tự nhiên phải thành thạo, vì đó là nền tảng để học sinh học
tốt với số thập phân. Mong muốn của tôi là làm thế nào để học sinh
học tốt, học sinh có thể thực hiện phép tính chia nhanh và chính xác và
tôi bắt đầu với phép tính chia số tự nhiên trong những buổi học.
2
III) MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐÃ ÁP DỤNG GIÚP HỌC SINH ƯỚC
LƯNG THƯƠNG KHI THỰC HIỆN PHÉP CHIA.
1) Biện pháp chung:
Tôi tạo không khí lớp học vui vẻ để động viên học sinh, tạo
hứng thú cho học sinh học tập. Tôi nhẹ nhàng, bình tónh chỉ bảo để học
sinh tự tin phát biểu ý kiến của mình.
Khi học sinh làm bài sai tôi không nóng giận, không xúc phạm
học sinh mà tận tình chỉ bảo.
Đối với học sinh giỏi xây dựng bài, làm bài đúng tôi tuyên
dương kòp thời.
Tôi xếp chỗ ngồi cho học sinh một cách hợp lí. Có sắp xếp bài
tập theo trình độ của học sinh.
Tôi thường xuyên chấm, chữa bài để nắm được lực học của từng
học sinh, phân nhóm đối tượng học sinh.
Tôi có kế hoạch, thời gian để bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo

học sinh yếu, giúp đỡ học sinh trung bình vươn lên khá, học sinh khá
vươn lên giỏi.
2) Biện pháp cụ thể.
Kiểm tra bảng cửu chương từng học sinh mà các em đã được học
ở lớp dưới để nắm được tình hình. Yêu cầu ôn lại ở nhà nếu cần thiết
hoặc lồng ghép trong các tiết để ôn luyện, củng cố cho các em.
Kiểm tra về kiến thức cơ bản khi thực hiện phép tính chia, để
giáo viên củng cố lại cho học sinh nắm vững cách thực hiện. Qua theo
dõi tôi nhận thấy một số vấn đề như sau:
+ Một số em do không nắm vững kiến thức nên đã làm sai khi
thực hiện phép chia.
Ví dụ:
40
8
8
41
0
Ở trường hợp này, học sinh nhẩm bảng cửu chương, do chưa
thuộc bảng cửu chương, do vội vàng nên nhẩm: 40 chia 8 được 4 lần.
Nhân ngược lại 4 nhân 8 được 32
Lấy 40 trừ 32 còn 8
Tiếp tục lấy 8 chia 8 được 1
Do đó kết quả 40 : 8 = 41
3
Đây là một ví dụ mà thực tế đã xảy ra và còn nhiều học sinh khi
thực hiện phép chia lại có số dư lớn hơn hoặc bằng số chia. Vì thế tôi
phải cho học sinh nhớ lại kiến thức đã học: “Số dư phải nhỏ hơn số
chia” và hướng dẫn học sinh thực hiện lại
+ Ví dụ1:

(số dư là 0, số chia là 8 và 0 < 8 - đúng)
+ Ví dụ 2: có học sinh khi thực hiện phép chia 1157 : 12 = ? lại
thực hiện như sau:

1157
108
12
9
…
Do khi nhân ngược (9 x 12) để lấy tích, học sinh đã đặt sai hàng
nên làm đến đây học sinh lại bế tắc không biết phải làm gì. Lúc này
giáo viên phải hướng dẫn học sinh viết đúng hàng của các chữ số
1157
108
12 • Chia theo thứ tự từ trái qua phải
* 115 chia 12
96
77 *9 nhân 2 bằng 18 viết 8, nhớ 1
72 * 9 nhân 1 bằng 9 nhớ 1 bằng 10, viết 10
5 * 115 trừ 108 bằng 7; viết 7
* Hạ 7 được 77; 77 chia cho 12 được 6, viết 6
* 6 nhân 2 bằng 12 viết 2 nhớ 1
* 6 nhân 1 bằng 6 nhớ 1, bằng 7 ; viết 7
* 77 trừ 72 bằng 5 ; viết 5
+ Ví dụ 3: Khi thực hiện phép tính chia 768 : 72 =?
Có những học sinh yếu khi thực hiện phép tính này, ở lần chia
thứ nhất không biết lấy 7 hay lấy76 hay 768 để chia cho 72. Giáo viên
cần hướng dẫn cho học sinh một cách cụ thể: lần chia thứ nhất ta lấy
76 : 72, (vì 76 lớn hơn 72). Trường hợp này khi hai chữ số chia cho số
có hai chữ số ta lấy chữ số đầu của số bò chia nhẩm chia cho chữ số

đầu ở số chia, tức lấy 7 chia 7 được 1 lần (che chữ số 6 và chữ số 2) và
tiếp tục hướng dẫn cách thực hiện:
768 72 • Chia theo thứ tự từ trái qua phải
4
40
0
8
5
72 *76 chia 72 được 1 , viết 1
10
48 * 1 nhân 2 bằng 2, viết 2
* 1 nhân 7 bằng 7, viết 7
* 76 trừ 72 bằng 4, viết 4
* Hạ 8 được 48; 48 chia 72 được 0, viết 0
+ Khi thực hiện phép tính chia mà số chia có chữ số hàng đơn vò từ 6
đến 9 ta có thể nhẩm cho số chia được làm tròn lên.
Ví dụ: 970 : 29 = ? ta nên nhẩm như sau: vì số chia là 29 lấy 97 nhẩm
chia cho 29 rất khó. Nên ta làm tròn số chia là 30 để dễ nhẩm. Có
nghóa là: 97 nhẩm chia cho 30 được 3 lần. Nhưng khi nhân ngược lại ta
phải lấy 3 nhân 29.
970
87
29 • Chia theo thứ tự từ trái qua phải
* 97 chia 29 được 3, viết 3
33
100 * 3 nhân 9 bằng 27 viết 7, nhớ 2
87 * 3 nhân 2 bằng 6, nhớ 2, bằng 8, viết 8
13 * 97 trừ 87 bằng 10, viết 10
* Hạ 0 được 100; 100 chia 29 được 3, viết 3
* 3 nhân 9 bằng 27, viết 7 nhớ 2

* 3 nhân 2 bằng 6, nhớ 2 bằng 8, viết 8
* 100 trừ 87 bằng 13, viết 13
+ Khi thực hiện phép tính chia mà số chia có chữ số hàng đơn vò từ 1
đến 4 ta có thể nhẩm chia cho số chia được làm tròn xuống.
Ví dụ: 970 : 24 = ? Ta nên nhẩm như sau: vì số chia là 24 lấy 97 nhẩm
chia cho 24 rất khó. Nên ta làm tròn số chia là 20 để dễ nhẩm. Có
nghóa là: 97 nhẩm chia cho 20 được 4 lần. Nhưng khi nhân ngược lại ta
phải lấy 4 nhân 24.
970
96
24 • Chia theo thứ tự từ trái qua phải
* 97 chia 24 được 4, viết 4
40
10 * 4 nhân 4 bằng 16 viết 6, nhớ 1
* 4 nhân 2 bằng 8, nhớ 1, bằng 9, viết 9
* 97 trừ 96 bằng 1, viết 1
* Hạ 0 được 10; 10 chia 24 được 0, viết 0
LƯU Ý:
+ Khi thực hiện phép tính chia, muốn tìm thương nhanh nhất ta cần tính
nhẩm, ước lượng số lần ở thương, cách nhẩm như sau:
5