Pháo đài Machu Picchu

Pháo đài Machu Picchu - Th.phố đã
mất của người Inca
NTO - Nằm ở độ cao 2.350m tại Peru, thành phố lãng quên Machu
Picchu, một khu tàn tích Inca thời tiền Columbo là công trình còn ở hiện
trạng tốt nhất của người Inca còn sót đến ngày nay. Pháo đài nằm trên Thung
lũng Urubamba tại Peru, khoảng 70km phía tây bắc Cusco. Bị thế giới bên
ngoài quên lãng từ nhiều thế kỷ dù người dân địa phương vẫn biết tới nó,
Machu Picchu đã trở thành sự chú ý của thế giới nhờ công nhà khảo cổ học
Hiram Bingham người đã tái khám phá nơi này năm 1911 và viết một cuốn
sách bán rất chạy về nó. Peru hiện đang thực hiện các hoạt động pháp lý
nhằm đòi lại hàng ngàn đồ vật Bingham đã lấy đi khỏi nơi này.
Machu Picchu có lẽ là biểu tượng thân thuộc nhất của Đế chế Inca.
Thường được gọi là "Thành phố đã mất của người Inca", từ năm 1983 địa
điểm này đã được lựa chọn trở thành một Địa điểm Di sản Thế giới của
UNESCO.
Mọi người cho rằng thành phố này do Sapa Inca Pachacuti xây dựng,
bắt đầu từ khoảng năm 1440 và không có người ở cho tới khi cuộc Chinh
phục Peru của người Tây Ban Nha diễn ra vào năm 1532. Bằng chứng khảo
cổ (cộng với những nghiên cứu gần đây về các văn bản thời kỳ đầu thuộc địa)
cho thấy Machu Picchu không phải là một thành phố thông thường, mà chỉ là
một thị trấn làm nơi nghỉ dưỡng của giới quý tộc Inca (tương tự như các làng
Roma). Nơi này có một cung điện lớn và các đền đài dành cho các vị thần
Inca bao quanh một sân, với những công trình kiến trúc khác cho người hầu.
Ước tính rằng không quá 750 người sống tại Machu Picchu cùng một thời
điểm và có lẽ chỉ một phần nhỏ trong số đó sống tại nơi này trong mùa mưa
và khi không có vị quý tộc nào tới đó.
Mọi người cho rằng nơi này đã được lựa chọn vì vị trí độc nhất của nó
cũng như vì các đặc điểm địa lý. Có ý kiến cho rằng bóng của rặng núi phía
sau Machu Picchu là hình bộ mặt người Inca nhìn lên phía bầu trời và đỉnh
lớn nhất, Huayna Picchu (có nghĩa Đỉnh Trẻ), là cái mũi của nó.
Năm 1913, địa điểm này đã thu hút sự chú ý rộng rãi của công chúng

sau khi National Geographic Society dành toàn bộ chương trình tháng 4 của
họ cho Machu Picchu.
Năm 2000, khoảng 400,000 người đã viếng thăm Machu Picchu và
UNESCO bày tỏ sự lo ngại của mình với sự xuống cấp có thể xảy ra cho địa
điểm với một lượng du khách lớn như vậy. Tối đa 2,500 được phép vào thăm
tàn tích Machu Picchu trong một ngày nhằm ngăn chặn sự xâm hại với di
tích. Chính quyền Peru đã nhấn mạnh rằng không có vấn đề gì xảy ra, rằng sự
xa xôi của di tích tự nó sẽ đặt ra những hạn chế tự nhiên với ngành du lịch.
Định kỳ, những đề xuất được đưa ra nhằm thiết lập một hệ thống cáp treo dẫn
tới nơi này, nhưng chúng luôn luôn bị bác bỏ.
Từ trên đỉnh, tại vách đá Machu Picchu là một vách đứng dài 600m kéo
tới đáy Sông Urubamba. Vị trí thành phố là một bí mật quân sự nhờ vách đá
dốc và núi non bao quanh là sự phòng vệ quân sự tự nhiên tuyệt hảo.
Năm 1981 một diện tích 325.92km² bao quanh Machu Picchu đã được
tuyên bố là khu "Đền đài Lịch sử" của Peru. Khu vực này, không chỉ giới hạn
ở các tàn tích mà còn gồm các vùng đất với hệ động vật và thực vật của nó
với sự phong phú về các loài lan.
Theo các nhà khảo cổ học, Machu Picchu được chia thành ba khu vực
lớn: Khu vực linh thiêng, Khu vực dân chúng và Khu của các Thầy tu, Tầng
lớp quý tộc (khu Hoàng gia).
Nằm ở khu vực đầu tiên là các địa điểm khảo cổ học quý giá:
Intihuatana, Đền của các Màu sắc và Phòng Ba Cửa sổ. Chúng được dành
cho Inti, vị thần Mặt trời và cũng là vị thần vĩ đại nhất.
Trong khu Hoàng gia, một khu vực riêng được dành cho giới quý tộc:
một nhóm nhà nằm thành hàng trên một khu vực đất dốc, nơi ở của Amautas
(những người khôn ngoan) có đặc điểm riêng ở những bức tường màu đỏ,
khu Ñustas (các Công chúa) những căn phòng hình thang.
Lăng Nghi lễ được tạc vào đá với khu vực phía trong hình vòm và các
bức tranh khắc. Nó được sử dụng trong các dịp lễ và hiến tế.
Tất cả các công trình tại Machu Picchu đều tuân theo phong cách kiến

trúc Inca với những bức tường đá không dùng vữa và những viên đá kích
thước bằng nhau. Người Inca là bậc thầy về kỹ thuật này, được gọi là đá
khối, những khối đá được cắt để có thể được ghép vào nhau thật chặt mà
không cần tới vữa. Nhiều mối nối còn hoàn hảo tới mức thậm chí không thể
lách một lưỡi dao vào giữa các phiến đá.
Người Inca không bao giờ sử dụng bánh xe. Bằng cách nào họ đặt
những phiến đá lớn lên nhau vẫn còn là điều bí ẩn, mọi người tin rằng họ đã
dùng hàng trăm người để đẩy các tảng đá lên trên. Ta vẫn chưa biết tại sao
người Inca không để lại bất kỳ tài liệu nào về việc xây dựng bởi hệ thống chữ
viết họ sử dụng, được gọi là Khipus, vẫn chưa được giải mã.
Có hơn một trăm bậc đá dẫn lên thường được tạc hoàn toàn vào trong
một tảng đá Granite duy nhất và một lượng lớn các đài phun nước, nối với
nhau bởi các kênh và các ống dẫn nước đục trong đá, được thiết kế cho hệ
thống tưới tiêu ban đầu. Đã tìm thấy các bằng chứng cho thấy hệ thống tưới
tiêu đã được sử dụng để dẫn nước từ một con suối thiêng, tới mỗi ngôi nhà,
thứ tự được phân chia theo mức độ giai cấp của người ở trong đó.
Trong số hàng ngàn con đường được các nền văn hóa thời tiền
Columbo xây dựng ở Nam Mỹ, những con đường của người Inca về một số
điểm là đáng chú ý nhất. Mạng lưới những con đường này hội tụ về Cusco,
thủ đô của Đế chế Inca. Một con đường dẫn tới thành phố Machu Picchu.