ĐỀ TÀI :TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ MPLS – VPN – QoS

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA

KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
Tel. (84-511) 736 949, Fax. (84-511) 842 771
Website: itf.ud.edu.vn, E-mail:

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KỸ SƯ
NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
MÃ NGÀNH : 05115

ĐỀ TÀI :
TÌM HIỂU CÔNG NGHỆ MPLS – VPN – QoS
Mã số : 06T1 – 013 06T4 – 007
Ngày bảo vệ : 15 – 16/06/2011

SINH VIÊN :
LỚP :
CBHD :

Nguyễn Huệ
Nguyễn Phú Duy
06T1 – 06T4
Nguyễn Thế Xuân Ly

ĐÀ NẴNG, 06/2011


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa Công nghệ Thông tin

cũng như các thầy cô giảng dạy trong trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng
đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho tôi trong những năm học vừa
qua.
Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo Nguyễn Thế Xuân Ly đã
tận tình hướng dẫn, động viên và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện
đề tài.
Xin chân thành cảm ơn các anh chị trong Trung Tâm KV2 – Công ty
Mạng Lưới Viettel đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian
thực tập và làm đề tài tại công ty.
Xin chân thành cám ơn các bạn trong khoa Công nghệ Thông tin đã
ủng hộ, giúp đỡ, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và tài liệu có được cho tôi
trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Một lần nữa xin chân thành cám ơn!


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan :
1

Những nội dung trong luận văn này là do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn
trực tiếp của thầy Nguyễn Thế Xuân Ly.

2

Mọi tham khảo dùng trong luận văn đều được trích dẫn rõ ràng tên
tác giả, tên công trình, thời gian, địa điểm công bố.

3

Mọi sao chép không hợp lệ, vi phạm quy chế đào tạo, hay gian trá,tôi xin

chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Sinh viên,
Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy


Mục lục

i

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.........................................................................................................11
.I Lý do chọn đề tài..........................................................................................................11
.II Mục đích và ý nghĩa của đề tài..................................................................................11
.III Nhiệm vụ thực hiện...................................................................................................12
.IV Hướng giải quyết......................................................................................................12
.V Nội dung luận văn......................................................................................................12

CƠ SỞ LÝ THUYẾT.....................................................................................13
.I Tổng quan về MPLS....................................................................................................13
.I.1. Định tuyến và chuyển mạch gói truyền thống.................................................13
.I.1.1. Định tuyến IP................................................................................................13
.I.1.2. Chuyển mạch ATM........................................................................................14
.I.1.3. Mô hình IP over ATM....................................................................................15
.I.2. Các khái niệm cơ bản trong MPLS...................................................................16
.I.2.1. Miền MPLS (MPLS Domain)........................................................................16
.I.2.2. Lớp chuyển tiếp tương đương FEC...............................................................17
.I.2.3. Nhãn và ngăn xếp nhãn.................................................................................17
.I.2.4. Đường chuyển mạch nhãn LSP.....................................................................18
.I.3. Mã hóa nhãn và các chế độ đóng gói nhãn......................................................18
.I.3.1. Mã hóa ngăn xếp nhãn..................................................................................18

.I.3.2. Chế độ khung (frame mode)..........................................................................19
.I.3.3. Chế độ tế bào (cell mode).............................................................................20
.I.4. Kiến trúc một nút MPLS...................................................................................21
.I.5. Giao thức phân phối nhãn LDP........................................................................22
.I.5.1. Hoạt động của LDP.......................................................................................22
.I.5.2. Cấu trúc thông điệp LDP..............................................................................23
.I.5.3. Chế độ phân phối nhãn.................................................................................26
.I.5.4. Chế độ duy trì nhãn.......................................................................................26
.I.5.5. Chế độ điều khiển..........................................................................................27
.I.5.6. Quá trình phân phối nhãn.............................................................................28
.I.6. Phương thức hoạt động của MPLS...................................................................31
.I.7. Ưu điểm và các ứng dụng của MPLS...............................................................31
.I.7.1. Ưu điểm.........................................................................................................31
.I.7.2. Nhược điểm....................................................................................................32
.I.7.3. Các ứng dụng................................................................................................32

TỔNG QUAN CÔNG NGHỆ MPLS VPN VÀ QOS TRONG MẠNG MPLS
.........................................................................................................................33
.I Công nghệ MPLS VPN................................................................................................33
.I.1. Khái niệm VPN.................................................................................................33
.I.2. Mô hình VPN....................................................................................................33
.I.3. So sánh VPN truyền thống và MPLS VPN......................................................34
.I.3.1. VPN truyền thống..........................................................................................34
.I.3.2. MPLS VPN....................................................................................................35
.I.4. Mô hình MPLS VPN.........................................................................................36


Mục lục

ii

.I.5. Kiến trúc và quá trình vận hành của VPN trong MPLS..................................38
.I.5.1. Quá trình chuyển tiếp định tuyến ảo VRF.....................................................38
.I.5.2. Route Distinguisher (RD)..............................................................................39
.I.5.3. Route Target (RT)..........................................................................................40
.I.6. Phân tán tuyến trong mạng MPLS VPN...........................................................41
.I.7. Chuyển tiếp gói tin trong mạng MPLS VPN....................................................42
.II QoS trong mạng MPLS..............................................................................................43
.II.1. Mở đầu.............................................................................................................43
.II.2. Định nghĩa QoS...............................................................................................44
.II.3. Một số khái niệm trong QoS............................................................................44
.II.3.1. Các tham số cơ bản......................................................................................44
.II.3.2. Cấp độ dịch vụ GoS.....................................................................................44
.II.3.3. Thỏa thuận mức độ dịch vụ SLA..................................................................45
.II.4. Các mô hình QoS.............................................................................................45
.II.5. Mô hình dịch vụ phân biệt DiffServ................................................................46
.II.5.1. Kiến trúc DiffServ........................................................................................46
.II.5.2. Điểm mã dịch vụ phân biệt DSCP...............................................................47
.II.5.3. Đối xử từng chặng PHB...............................................................................49
.II.5.4. Phân loại và quy định lưu lượng.................................................................51
.II.5.5. MPLS hỗ trợ DiffServ..................................................................................55
.II.5.6. Các mô hình DiffServ Tunnel trong MPLS..................................................58
.II.5.7. Thực hiện QoS trong miền MPLS................................................................60

PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG........................................................62
.I Phân tích trang web mô phỏng chia sẻ dữ liệu trực tuyến..........................................62
.I.1. Thu thập yêu cầu...............................................................................................62
.I.2. Đặc tả yêu cầu..................................................................................................62
.I.2.1. Các thuật ngữ................................................................................................62
.I.2.2. Yêu cầu chức năng........................................................................................62

.I.2.3. Yêu cầu phi chức năng..................................................................................63
.I.3. Xây dựng biểu đồ Use – Case..........................................................................64
.I.3.1. Nhận dạng tác nhân......................................................................................64
.I.3.2. Nhận dạng các Use – Case............................................................................64
.I.3.3. Xây dựng biểu đồ Use – Case.......................................................................65
.I.4. Mô hình hóa sự tương tác giữa các đối tượng.................................................65
.I.4.1. Biểu đồ hoạt động.........................................................................................65
.I.4.2. Biểu đồ tuần tự..............................................................................................68
.I.5. Thiết kế cơ sở dữ liệu.......................................................................................69
.II Phân tích bài mô phỏng chia sẻ dữ liệu qua mạng MPLS.........................................69
.II.1. Phân tích yêu cầu............................................................................................69
.II.2. Thiết kế mô phỏng...........................................................................................70
.II.3. Các giao thức sử dụng trong bài lab...............................................................70
.II.4. Các phần mềm sử dụng trong bài lab..............................................................70

KẾT QUẢ THỬ NGHIỆM...........................................................................72
.I Kết quả trang web mô phỏng chia sẻ dữ liệu trực tuyến............................................72
.I.1. Trang chủ...........................................................................................................72
.I.2. Chức năng upload.............................................................................................72
.I.3. Chức năng delete...............................................................................................73
.II Kết quả bài mô phỏng việc triển khai QoS trong mạng MPLS.................................74


Mục lục

iii

.II.1. Quy hoạch địa chỉ IP cho các thiết bị.............................................................74
.II.2. Kết quả.............................................................................................................75

KẾT LUẬN....................................................................................................79
.I Kết quả đạt được.........................................................................................................79
.I.1. Lý thuyết...........................................................................................................79
.I.2. Mô phỏng..........................................................................................................79
.II Hạn chế.......................................................................................................................79
.III Hướng phát triển.......................................................................................................79
[1] James Reagan. CCIP MPLS Study Guide. Sybex, 2002, 456 tr.................................1
[2] Eric Osborne, Ajay Simha. Traffic Engineering with MPLS. Cisco Press, 2002, 608 tr.
...........................................................................................................................................1
[3] Santiago Alvarez. QoS for IP/MPLS Networks. Cisco Press, 2006, 336 tr................1
[4] John Evans, Clarence Filsfils. Deploying IP and MPLS QoS for Multiservice
Networks: Theory and Practice. Morgan Kaufmann, 2007, 419 tr...................................1
[5] Luc De Ghein. MPLS Fundamentals. Cisco Press, 2007, 608 tr.................................1
[6] Tim Szigeti. End – To – End QoS Network Design. Cisco Press, 2004, 768 tr..........1
[7] Jim Guichard, Ivan Pepelnjak. MPLS and VPN Architectures. Cisco Press, 2000, 448
tr.........................................................................................................................................1
[8] />[9] .....................................................................................................1


Danh mục hình ảnh

i

DANH MỤC HÌNH ẢNH
HÌNH 1. QUÁ TRÌNH CHUYỂN TIẾP GÓI TIN IP................................14
HÌNH 2. MẠNG CHUYỂN MẠCH ATM...................................................14
HÌNH 3. KẾT NỐI FULL MESH VỚI 4 ROUTER...................................15
HÌNH 4. KẾT NỐI FULL MESH VỚI 6 ROUTER...................................15
HÌNH 5. MIỀN MPLS...................................................................................16
HÌNH 6. UPSTREAM VÀ DOWNSTREAM LSR.....................................17

HÌNH 7. LỚP CHUYỂN TIẾP TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG MẠNG MPLS17
HÌNH 8. NGĂN XẾP NHÃN........................................................................18
HÌNH 9. ĐƯỜNG CHUYỂN MẠCH NHÃN..............................................18
HÌNH 10. CẤU TRÚC NHÃN MPLS..........................................................19
HÌNH 11. SHIM HEADER ĐƯỢC CHÈN VÀO GIỮA HEADER LỚP 2
VÀ HEADER LỚP 3.....................................................................................19
HÌNH 12. NHÃN TRONG CHẾ ĐỘ TẾ BÀO............................................20
HÌNH 13. ĐÓNG GÓI GÓI TIN CÓ NHÃN TRÊN LIÊN KẾT ATM....20
HÌNH 14. KIẾN TRÚC MỘT NÚT MPLS.................................................21
HÌNH 15. VÙNG HOẠT ĐỘNG CỦA LDP................................................22
HÌNH 16. QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI THÔNG ĐIỆP LDP.........................23
HÌNH 17. ĐỊNH DẠNG LDP PDU HEADER............................................23
HÌNH 18. ĐỊNH DẠNG THÔNG ĐIỆP LDP.............................................24
HÌNH 19. PHÂN PHỐI NHÃN TỰ NGUYỆN...........................................26
HÌNH 20. PHÂN PHỐI NHÃN THEO YÊU CẦU.....................................26
HÌNH 21. CHẾ ĐỘ DUY TRÌ NHÃN TỰ DO............................................27
HÌNH 22. CHẾ ĐỘ DUY TRÌ NHÃN BẢO TOÀN....................................27
HÌNH 23. ĐIỀU KHIỂN ĐỘC LẬP............................................................28
HÌNH 24. ĐIỀU KHIỂN TUẦN TỰ............................................................28
HÌNH 25. QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG BẢNG ĐỊNH TUYẾN...................29
HÌNH 26. QUÁ TRÌNH GÁN NHÃN..........................................................29
HÌNH 27. QUÁ TRÌNH PHÂN PHỐI NHÃN............................................30
HÌNH 28. CẬP NHẬT NHÃN VÀO BẢNG LIB........................................30


Danh mục hình ảnh

ii

HÌNH 29. QUẢNG BÁ NHÃN.....................................................................30

HÌNH 30. HOÀN THÀNH VIỆC THIẾT LẬP LSP..................................31
HÌNH 31. MẠNG RIÊNG ẢO VPN............................................................33
HÌNH 32. MÔ HÌNH VPN SITE – SITE – SITE.......................................34
HÌNH 33. MÔ HÌNH MÃ HÓA THÔNG THƯỜNG.................................35
HÌNH 34. MÔ HÌNH PHÂN TÁCH DỰA VÀO VRF TRONG MPLS VPN
.........................................................................................................................36
HÌNH 35. MÔ HÌNH MPLS VPN................................................................36
HÌNH 36. ĐƯỜNG ĐI TỪ SITE 1 ĐẾN SITE 2.........................................37
HÌNH 37. MÔ TẢ CÁC BẢNG ĐỊNH TUYẾN ẢO TRONG PE.............38
HÌNH 38. MÔ TẢ ĐỊNH DẠNG RD...........................................................39
HÌNH 39. RT TRONG MPLS VPN EXTRANET......................................40
HÌNH 40.CÁC BƯỚC PHÂN TÁN TUYẾN TỪ ROUTER CE Ở SITE A
ĐẾN SITE B...................................................................................................42
HÌNH 41. QUÁ TRÌNH CHUYỂN TIẾP GÓI TIN TRONG MẠNG MPLS
VPN.................................................................................................................43
HÌNH 42. MÔ HÌNH DỊCH VỤ TÍCH HỢP INTSERV............................45
HÌNH 43. SO SÁNH INTSERV VỚI DIFFSERV.......................................46
HÌNH 44. CÁC THÀNH PHẦN TRONG KIẾN TRÚC DIFFSERV.......47
HÌNH 45. TRƯỜNG TOS TRONG IP HEADER TRƯỚC VÀ SAU KHI
CÓ DIFFSERV..............................................................................................48
HÌNH 46. CẤU TRÚC TRƯỜNG DS..........................................................48
HÌNH 47. THUẬT TOÁN MỘT THÙNG TOKEN....................................52
HÌNH 48. THUẬT TOÁN HAI THÙNG TOKEN......................................53
HÌNH 49. TÍNH NĂNG SHAPING.............................................................55
HÌNH 50. MIỀN MPLS SỬ DỤNG E – LSP...............................................56
HÌNH 51. MIỀN MPLS SỬ DỤNG L – LSP...............................................57
HÌNH 52. MÔ HÌNH UNIFORM TRONG MPLS DIFFSERV TUNNEL58
HÌNH 53. MÔ HÌNH PIPE TRONG MPLS DIFFSERV TUNNEL.........59
HÌNH 54. MÔ HÌNH SHORT PIPE TRONG MPLS DIFFSERV TUNNEL
.........................................................................................................................60

HÌNH 55. ÁNH XẠ GIÁ TRỊ DSCP VÀO CÁC BIT EXP........................60
HÌNH 56. BIỂU ĐỒ USE – CASE CHỨC NĂNG CỦA NGƯỜI DÙNG.65


Danh mục hình ảnh

iii

HÌNH 57. BIỂU ĐỒ HOẠT ĐỘNG CHỨC NĂNG “UPLOAD FILE”...66
HÌNH 58. BIỂU ĐỒ HOẠT ĐỘNG CHỨC NĂNG “DOWNLOAD FILE”
.........................................................................................................................67
HÌNH 59. BIỂU ĐỒ HOẠT ĐỘNG CHỨC NĂNG “DELETE FILE”....67
HÌNH 60. BIỂU ĐỒ TUẦN TỰ CHỨC NĂNG “UPLOAD FILE”..........68
HÌNH 61. BIỂU ĐỒ TUẦN TỰ CHỨC NĂNG“DOWNLOAD FILE”...68
HÌNH 62. BIỂU ĐỒ TUẦN TỰ CHỨC NĂNG “DELETE FILE”..........69
HÌNH 63. MÔ HÌNH MẠNG THỰC TẾ....................................................70
HÌNH 64. GIAO DIỆN CHÍNH CỦA TRANG WEB................................72
HÌNH 65. GIAO DIỆN CHỨC NĂNG UPLOAD......................................73
HÌNH 66. CHỨC NĂNG DELETE.............................................................73
HÌNH 67. MÔ HÌNH MẠNG BÀI LAB......................................................74
HÌNH 68. KẾT QUẢ PING TỪ SERVER ĐẾN CLIENT.........................75
HÌNH 69. KẾT QUẢ PING TỪ CLIENT ĐẾN SERVER.........................76
HÌNH 70. TỐC ĐỘ TẢI FILE KHI CHƯA ÁP DỤNG QOS....................77
HÌNH 71. TỐC ĐỘ TẢI FILE KHI ÁP DỤNG QOS.................................78


Danh mục bảng

i

DANH MỤC BẢNG
BẢNG 1. CÁC KIỂU BẢN TIN LDP..........................................................25
BẢNG 2. BẢNG ÁNH XẠ GIÁ TRỊ DSCP VÀ PHB................................49
BẢNG 3. CÁC PHB AF VỚI ĐỘ ƯU TIÊN HỦY GÓI TƯƠNG ỨNG...50
BẢNG 4. QUAN HỆ GIỮA GIÁ TRỊ IP PREDENCE VÀ BỘ LỰA CHỌN
LỚP CS...........................................................................................................51
BẢNG 5. SO SÁNH E – LSP VỚI L – LSP.................................................58
BẢNG 6. BẢNG CƠ SỞ DỮ LIỆU CỦA TRANG WEB...........................69
BẢNG 7. BẢNG QUY HOẠCH ĐỊA CHỈ IP CHO MÁY SERVER VÀ
MÁY CLIENT...............................................................................................74
BẢNG 8. BẢNG QUY HOẠCH ĐỊA CHỈ IP CHO CÁC ROUTER CE. 74
BẢNG 9. BẢNG QUY HOẠCH ĐỊA CHỈ IP CHO CÁC LSR.................75


Danh mục từ viết tắt

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
AS
ASN
ATM
AtoM
BGP
B-ISDN
CE
CEF
CIDR
CLP

CPE
CSR
DLCI
DoS
DS – TE
eBGP
EGP
EIGRP
FEC
FIB
FR
GFC
GRE
HDLC
HEC
iBGP
IANA
ICMP
IGP
IP
IPSec
IPv4
ISDN
ISP
L2TP
LDP
LER
LFIB
LIB
LSP

LSR
MED

Từ tiếng Anh
Autonomous System
Autonomous System number
Asynchronous Transfer Mode
Any Traffic over MPLS
Border Gateway Protocol
Broadband Integrated Services Digital Network
Customer Edge
Cisco Express Forwarding
Classless Interdomain Routing
Cell Loss Priority
Customer Premise Equipment
Cell Switch Router
Data Link Connection Identifier
Denial of Service
DiffServ – aware Traffic Engineering
External Border Gateway Protocol
Exterior Gateway Protocol
Enhanced Interior Gateway Routing Protocol
Fowarding Equivalent Class
Forwarding Information Base
Frame Relay
Generic Flow Control
Generic Routing Encapsulation
High Level Data Link Control
Header Error Check
Internal Border Gateway Protocol

Internet Assigned Numbers Authority
Internet Control Message Protocol
Interior Gateway Protocol
Internet Protocol
Internet Protocol Security
Internet protocol v4
Integrated Services Digital Network
Internet Service Provider
Layer 2 Tunneling Protocol
Label Distribute Protocol
Label Edge Router
Label Forwarding Information Base
Label Information Base
Label Switched Path
Label Switch Router
Media Endpoint Discovery


Danh mục từ viết tắt

MP – BGP
MPLS
MTU
NBMA
NGN
OSI
OSPF
PE
PPP
PPTP

PT
PVC
QoS
RD
RIB
RT
SP
SDN
SVC
SONET
SDH
TCP
TE
ToS
TTL
UDP
VC
VCI
VLSM
VPI
VPDN
VPN
VRF
WAN

ii

Multiprotocol BGP
Multiprotocol Label Switching
Maximum Transmission Unit

Non-Broadcast Multiple Access
Next Generation Network
Open Systems Interconnection
Open Shortest Path First
provider edge
Point to Point Protocol
Point-to-Point Tunneling Protocol
Payload Type
permanent virtual circuit
Quality of Service
Route Distinguisher
Routing Information Base
Route Target
Service Provider
Software Defined Networks
Switch virtual circuit
Synchronous Optical NETwork
Synchronous Digital Hierarchy
Transport Control Protocol
Traffic Engineering
Type of Service
Time To Live
User Datagrame Protocol
Virtual channel
Virtual Channel Identifier
Variable Length Subnet Mask
Virtual Path Identifier
Virtual private dial-up network
Virtual Private Network
Virtual Routing and Forwarding Table

Wide Area Network


MỞ ĐẦU
.I

Lý do chọn đề tài

Sự phát triển nhanh chóng của các dịch vụ IP và sự bùng nổ thông tin trên mạng
Internet đã dẫn đến sự nhận thức mới trong vấn đề kinh doanh của các nhà cung cấp
dịch vụ. Lưu lượng lớn nhất hiện nay trên mạng trục chính là lưu lượng IP. Giao thức
IP giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ các giao thức lớp mạng, hệ quả là tất cả các xu
hướng phát triển công nghệ lớp dưới đều hỗ trợ cho IP. Nhu cầu cấp bách của thị
trường cho một kết nối tốc độ cao với chi phí thấp là cơ sở cho một loạt các công
nghệ mới ra đời, trong đó có MPLS.
Trong khoảng 5 năm gần đây là khoảng thời gian mà công nghệ MPLS đã chứng
minh được tính ứng dụng thực tiễn các tính năng vượt trội của nó so với các công
nghệ chuyển mạch truyền thống khác như ATM. Tập đoàn Viễn thông Quân đội
Viettel, trong đó có Công ty Mạng lưới Viettel, một thành viên của Tập đoàn, nơi
chúng tôi đang thực tập, đã lựa chọn MPLS làm công nghệ cho lớp truyền tải của
mạng NGN đang triển khai trên phạm vi toàn quốc.
Chính vì tầm quan trọng của công nghệ MPLS trong mạng của các ISP hiện nay,
cũng như thực tế công việc mà chúng tôi đang thực hiện tại Trung tâm Khu vực II –
Công ty Mạng Lưới Viettel, chúng tôi đã quyết định chọn đề tài “Tìm hiểu công nghệ
MPLS, triển khai chất lượng dịch vụ và.mạng riêng ảo trong mạng MPLS”. Chất
lượng dịch vụ và mạng riêng ảo VPN chính là hai dịch vụ chủ yếu trong số các dịch
vụ mà công nghệ MPLS hỗ trợ. Hai dịch vụ này chính là đối tượng nghiên cứu của
chúng tôi xuyên suốt đề tài tốt nghiệp này.

.II Mục đích và ý nghĩa của đề tài

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất trên Internet hiện nay chính là việc chia
sẻ dữ liệu. Dữ liệu được tải lên và tải xuống trên mạng Internet với dung lượng ngày
càng lớn đã làm tăng độ trễ, giảm tốc độ mà người sử dụng mong muốn khi đăng ký
với nhà cung cấp dịch vụ. Chính vì vậy, mục đích của đề tài là xây dựng một mô hình
mạng chạy trên nền công nghệ MPLS và thực hiện chất lượng dịch vụ trong mạng
này để cải thiện chất lượng việc chia sẻ dữ liệu trên mạng. Đồng thời vấn đề bảo mật
cũng vô cùng trong hệ thống mạng ngày nay, việc triển khai VPN trên nền công nghệ
MPLS sẽ là một giải pháp bảo mật rất tiện lợi và tối ưu cho người dùng.
Việc xây dựng một mô hình mạng chạy MPLS để mô phỏng công nghệ mà các ISP
đang triển khai trên thực tế (cụ thể là tại Công ty Mạng lưới Viettel) và hiểu được
cách họ cung cấp cho người sử dụng đường truyền tốc độ cao với chi phí hợp lý.

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

11


.III Nhiệm vụ thực hiện
• Tìm hiểu tổng quan về công nghệ MPLS, các thành phần trong một hệ thống
mạng chạy MPLS, kiến trúc của MPLS.
• Tìm hiểu về công nghệ MPLS VPN, mô hình VPN áp dụng trong mạng MPLS.
• Tìm hiểu về QoS trong mạng MPLS, mô hình QoS áp dụng trong mạng MPLS.
• Tiến hành xây dựng hệ thống mạng mô phỏng cách truyển gói tin bằng công
nghệ MPLS.
• Tiến hành xây dựng trang Web phục vụ kiểm tra QoS trong mạng MPLS.

.IV Hướng giải quyết
Để xây dựng một hệ thống mạng triển khai công nghệ MPLS cần phải nghiên cứu
các nội dung chủ yếu sau đây:
• Cơ sở lý thuyết về công nghệ MPLS, công nghệ MPLS VPN và QoS trong

mạng MPLS.
• Các thành phần cần có trong một mạng chạy MPLS.

.V

Nội dung luận văn

Luận văn tốt nghiệp được tổ chức thành 4 chương với các nội dung chính sau đây:
Chương 1 – Cơ sở lý thuyết: Giới thiệu tổng quan công nghệ MPLS, các khái
niệm cơ bản, kiến trúc chức năng và cơ chế hoạt động của MPLS.
Chương 2 – Công nghệ MPLS VPN và QoS trong mạng MPLS: Trình bày khái
niệm về QoS, các mô hình QoS, QoS trong mạng MPLS; trình bày các mô hình VPN
và công nghệ MPLS VPN.
Chương 3 – Phân tích thiết kế hệ thống
Chương 4 – Kết quả và đánh giá

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

12


CHƯƠNG I

CƠ SỞ LÝ THUYẾT
.I

Tổng quan về MPLS

Trong một vài năm gần đây, Internet đã phát triển thành một mạng lưới rộng khắp
và tạo ra một loạt các ứng dụng mới trong thương mại. Những ứng dụng này mang

đến đòi hỏi phải tăng và bảo đảm được yêu cầu băng thông trong mạng đường trục.
Thêm vào đó, ngoài các dịch vụ dữ liệu truyền thống được cung cấp qua Internet,
thoại và các dịch vụ đa phương tiện đang được phát triển và triển khai. Internet đã
làm nảy sinh vấn đề hình thành một mạng hội tụ cung cấp đầy đủ các dịch vụ. Tuy
nhiên vấn đề đặt ra đối với mạng bởi các dịch vụ và ứng dụng mới là yêu cầu về băng
thông và tốc độ lại đặt gánh nặng cho nguồn tài nguyên trên cơ sở hạ tầng Internet có
sẵn.
Một thách thức khác liên quan tới việc truyền các byte và bit qua mạng đường trục
để cung cấp các cấp độ dịch vụ khác nhau đối với người dùng. Sự phát triển nhanh
chóng của số người dùng và lưu lượng đã làm tăng thêm sự phức tạp của vấn đề. Vấn
đề cấp độ dịch vụ (GoS) và chất lượng dịch vụ (QoS) phải được quan tâm để có thể
đáp ứng được những yêu cầu khác nhau của lượng lớn người dùng mạng.
Nhu cầu về một phương thức chuyển tiếp đơn giản mà các đặc tính quản lý lưu
lượng và chất lượng với phương thức định tuyến, chuyển tiếp thông minh là một yêu
cầu cấp thiết. Tất cả các yêu cầu đó có thể được đáp ứng bởi công nghệ MPLS.
MPLS là viết tắt của từ “Multiprotocol Label Switching”, còn gọi là Chuyển mạch
nhãn đa giao thức. Thuật ngữ multiprotocol để nhấn mạnh rằng công nghệ này được
áp dụng cho tất cả các giao thức lớp Network chứ không chỉ riêng có giao thức IP.
MPLS cũng hoạt động tốt trên bất kỳ giao thức lớp Data Link. Đây là một công nghệ
lai kết hợp những đặc tính tốt nhất của định tuyến lớp 3 (routing) và chuyển mạch lớp
2 (switching).

.I.1.
.I.1.1.

Định tuyến và chuyển mạch gói truyền thống
Định tuyến IP

IP là thành phần chính trong kiến trúc mạng Internet. Trong kiến trúc này, IP đóng
vai trò là giao thức lớp 3 và nó định nghĩa cơ chế đánh địa chỉ, cơ chế truyền tin và

các chức năng điều khiển ở mức thấp (ICMP). Gói tin IP có chứa địa chỉ của bên
nhận và các thông tin cần cho việc chuyển gói tin đến đích.
Ưu điểm của mô hình TCP/IP là khả năng định tuyến và truyền gói tin một cách
mềm dẻo, linh hoạt. Nhưng IP không đảm bảo chất lượng dịch vụ và tốc độ truyền tin
theo yêu cầu.

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

13


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Hình 1. Quá trình chuyển tiếp gói tin IP

.I.1.2.

Chuyển mạch ATM

ATM là một kỹ thuật truyền tin tốc độ cao. ATM nhận thông tin ở nhiều dạng khác
nhau như thoại, video, dữ liệu… và cắt ra thành nhiều phần nhỏ gọi là tế bào (cell).
Các tế bào này được truyền qua các mạch ảo VC. Vì ATM có thể truyền các tế bào
trên nhiều công nghệ băng rộng khác nhau nên nó được xem là công nghệ chuyển
mạch hàng đầu.
Công nghệ ATM có thế mạnh ưu việt về tốc độ truyền tin cao, đảm bảo thời gian
thực và chất lượng dịch vụ theo yêu cầu định trước. Nhưng ATM cũng có nhược điểm
là tốn băng thông (do mỗi tế bào có kích thước đến 53 bytes), nên gói tin nhỏ bị hạn
chế tác dụng khi tốc độ đường truyền vật lý tăng nhiều.

Hình 2. Mạng chuyển mạch ATM

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

14


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

.I.1.3.

Mô hình IP over ATM

IP và ATM là hai công nghệ thuộc hai lớp khác nhau trong mô hình OSI. Các ATM
switch chỉ vận chuyển lưu lượng dựa trên giá trị VPI/VCI mà các router IP không thể
nhận biết. Tượng tự, các router IP là các thiết bị lớp 3, chỉ quan tâm đến việc chuyển
tiếp gói tin dựa trên các thông tin chứa trong gói tin, mà các ATM switch không thể
hiểu được các thông tin này.
Để cho phép khả năng dự phòng tối đa và định tuyến tối ưu, một thiết kế full mesh
các VC phải được thiết lập, dẫn đến việc sinh ra mô hình overlay. Tuy nhiên, vấn đề
lớn nhất đối với mô hình overlay chính là khả năng mở rộng. Càng có nhiều node
được thêm vào mạng core thì càng yêu cầu nhiều VC để tạo một thiết kế full mesh.
Số lượng VC được thiết lập sẽ tính theo công thức: n(n – 1)/2, với n là số lượng
router.
Giả sử, có 4 router được kết nối với nhau theo kiểu full mesh, thì chỉ cần có 6 VC.

Hình 3. Kết nối full mesh với 4 router

Tuy nhiên, khi thêm vào 2 router thì tổng số router là 6. Lúc này, số lượng VC cần
thiết lập lên đến 15 VC.

Hình 4. Kết nối full mesh với 6 router

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

15


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Không chỉ vấn đề mở rộng với số lượng VC phải thiết lập để thực hiện thiết kế full
mesh, mà còn có vấn đề mở rộng với các giao thức định tuyến sử dụng trong mạng.
Khi càng nhiều VC được thiết lập, thì các router phải thiết lập mối quan hệ láng giềng
với các router khác càng nhiều. Tất cả các router phải trao đổi thông tin cập nhật bảng
định tuyến với nhau, tạo ra một lượng thông tin rất lớn trên mạng. Lưu lượng quá lớn
này sẽ tiêu thụ nhiều tài nguyên trên các router và làm chúng xử lý chậm đi. Chính vì
vậy, công nghệ MPLS được đề xuất để tải các gói tin trên các VC và khắc phục được
các vấn đề đã nêu trên để đáp ứng các nhu cầu dịch vụ của người sử dùng.

.I.2.
.I.2.1.

Các khái niệm cơ bản trong MPLS
Miền MPLS (MPLS Domain)

Miền MPLS (MPLS Domain) là một tập hợp các nút mạng thực hiện hoạt động
định tuyến và chuyển tiếp MPLS. Một miền MPLS thường được quản lý và điều
khiển bởi một nhà quản trị.

Hình 5. Miền MPLS

Miền MPLS được chia làm 2 phần: phần mạng lõi (core) và phần mạng biên
(edge). Các nút thuộc miền MPLS được gọi là router chuyển mạch nhãn LSR (Label

Switch Router). Các nút ở phần mạng lõi được gọi là transit – LSR. Các LSR ở biên
được gọi là các LSR biên hay gọi tắt là LER (Label Edge Router).
Nếu một LER là nút đầu tiên trên đường đi của một gói tin khi đi qua miền MPLS
thì nó được gọi là LER ngõ vào (ingress – LER), còn nếu là nút cuối cùng thì được
gọi là LER ngõ ra (egress – LER). Các thuật ngữ này chỉ có ý nghĩa tương đối tùy
theo chiều của luồng lưu lượng trong mạng, do đó một LER có thể vừa là LER ngõ
vào, vừa là LER ngõ ra tùy theo các luồng lưu lượng đang xét.

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

16


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Hình 6. Upstream và Downstream LSR

Thuật ngữ upstream – LSR và downstream – LSR được sử dụng phụ thuộc vào
chiều của luồng lưu lượng.
.I.2.2.

Lớp chuyển tiếp tương đương FEC

FEC là một nhóm các gói, nhóm các gói này chia sẻ cùng yêu cầu trong sự chuyển
tiếp chúng qua mạng. Tất cả các gói trong một nhóm như vậy được cung cấp cùng
cách chọn đường tới đích. Khác với chuyển tiếp IP truyền thống, trong MPLS việc
gán một gói cụ thể vào một FEC cụ thể chỉ được thực hiện một lần khi các gói vào
trong mạng. MPLS không ra quyết định chuyển tiếp với mỗi datagram lớp 3 mà sử
dụng khái niệm FEC. FEC phụ thuộc vào một số các yếu tố, ít nhất là phụ thuộc vào
địa chỉ IP và có thể là phụ thuộc cả vào kiểu lưu lượng trong datagram (thoại, dữ liệu,

fax…).

Hình 7. Lớp chuyển tiếp tương đương trong mạng MPLS

.I.2.3.

Nhãn và ngăn xếp nhãn

Nhãn là một bộ nhận dạng ngắn, có độ dài cố định, chỉ có ý nghĩa nội bộ và được
sử dụng để xác định một FEC. Nhãn được “dán” lên một gói đại diện cho một FEC
mà gói tin đó được gán vào.
Một gói tin có thể được “dán chồng” nhiều nhãn, các nhãn này được chứa trong
một nơi gọi là ngăn xếp nhãn (label stack). Tại mỗi hop trong mạng chỉ xử lý nhãn
trên cùng trong ngăn xếp nhãn. Chính nhãn này được LSR sử dụng để chuyển tiếp
gói.
Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

17


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Hình 8. Ngăn xếp nhãn

Nếu gói tin chưa có nhãn thì ngăn xếp nhãn là rỗng (độ sâu ngăn xếp là 0). Nếu
ngăn xếp nhãn có chiều sâu là d thì nhãn ở đáy ngăn xếp sẽ thiết lập bit S lên bằng 1.
Một entry nhãn có thể gắn thêm vào (push) hoặc lấy ra khỏi (pop) ngăn xếp nhãn.
.I.2.4.

Đường chuyển mạch nhãn LSP

Mỗi một gói tin khi tham gia mạng MPLS tại LSR vào và ra khỏi mạng MPLS tại
một LSR ngõ ra. Cơ chế này tạo ra Đường chuyển mạch nhãn LSP (Label Switched
Path), được mô tả như là một nhóm các LSR mà các gói tin được gán nhãn phải đi
qua để tới LSR ngõ ra cho một FEC cụ thể. LSP này chỉ theo một hướng duy nhất, có
nghĩa là một LSP khác được sử dụng để cho lưu lượng có thể trở về từ một FEC nào
đó. LSP là hướng kết nối (connection-oriented) bởi vì đường dẫn được tạo ra trước
khi có sự vận chuyển lưu lượng. Tuy nhiên, việc thiết lập kết nối này dựa trên thông
tin về mô hình mạng hơn là yêu cầu về luồng lưu lượng. Khi gói tin đi qua mạng
MPLS, mỗi LSR sẽ hoán đổi nhãn đi vào với một nhãn đi ra cho đến LSR cuối cùng.

Hình 9. Đường chuyển mạch nhãn

.I.3.
.I.3.1.

Mã hóa nhãn và các chế độ đóng gói nhãn
Mã hóa ngăn xếp nhãn

Khi nhãn được gắn lên gói tin, bản thân giá trị nhãn 20 bit sẽ được mã hóa cùng
với một số thông tin cộng thêm để phụ trợ trong quá trình chuyển tiếp gói.
Một nhãn header có độ dài cố định gồm 32 bit chia làm 4 trường được mô tả như
hình sau:

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

18


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Hình 10. Cấu trúc nhãn MPLS

• Nhãn: trường này có độ dài 20 bit, tức là có tới 220 = 1.048.576 giá trị nhãn.
• EXP (Experimental): trường này có độ dài 3 bit, dùng để ánh xạ trường ToS
(Type of Service) hay DSCP (Differentiated Service Code Point) trong gói tin
IP vào trường EXP để phục vụ cho mục đích QoS.
• S (Stack): trường này có độ dài 1 bit, dùng để chỉ định nhãn nào ở cuối một
ngăn xếp nhãn. Nhãn ở cuối ngăn xếp thì trường S sẽ có giá trị bằng 1.
• TTL (Time To Live): trường này có độ dài 8 bit, là bản sao của trường TTL
trong IP header. Giá trị trong trường này giảm tại mỗi hop để ngăn việc lặp
định tuyến. Trường này cũng có thể thiết lập khác với trường TTL trong IP
header trong trường hợp nhà cung cấp mạng muốn che dấu cấu trúc liên kết
mạng đối với thế giới bên ngoài.
MPLS có thể hoạt động ở chế độ khung và chế độ tế bào.
.I.3.2.

Chế độ khung (frame mode)

Chế độ khung là thuật ngữ dùng để chỉ việc chuyển tiếp một gói tin với ngăn xếp nhãn
được chèn vào giữa header lớp 2 và header lớp 3. Đỉnh ngăn xếp nằm liền sau header lớp 2
và đáy ngăn xếp nằm liền trước header lớp 3.

Hình 11. Shim header được chèn vào giữa header lớp 2 và header lớp 3

Router gửi khung (frame) phải có cách để báo cho router nhận biết rằng khung này
có chứa shim header. Cách thức báo hiệu khác nhau giữa các kỹ thuật lớp 2. Ethernet
sử dụng cặp giá trị Ethertype 0x8847 và 0x8848 để chỉ thị các khung đang mang gói
MPLS unicast và multicast tương ứng. PPP sử dụng NCP (Network Control Protocol)
sửa đổi gọi là MPLSCP (MPLS Control Protocol) và đánh dấu tất cả các gói có chứa

shim header bằng giá trị 0x8281 trong trường PPP Protocol.

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

19


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

.I.3.3.

Chế độ tế bào (cell mode)

Chế độ tế bào được sử dụng khi ta có một mạng gồm các ATM – LSR (là các ATM
switch có hỗ trợ MPLS), trong đó nó sử dụng các giao thức phân phối nhãn MPLS để
trao đổi thông tin VPI/VCI thay vì sử dụng báo hiệu ATM.
Trong chế độ tế bào, nhãn được mã hóa vào các trường VPI/VCI của tế bào. Sau
khi việc trao đổi nhãn được thực hiện ở mặt phẳng điểu khiển, ở mặt phẳng dữ liệu,
router ngõ vào chia nhỏ gói tin thành các tế bào ATM, áp giá trị VPI/VCI thích hợp
vào, rồi truyền các tế bào đi. Các ATM – LSR trung gian vẫn chuyển tiếp các tế bào
dựa trên giá trị VPI/VCI đến và thông tin cổng đến như ATM switch thông thường.
Cuối cùng, router ngõ ra gắn các tế bào lại thành một gói tin.

Hình 12. Nhãn trong chế độ tế bào

Tế bào ATM gồm 5 bytes header và 48 bytes payload. Để chuyển tải gói tin có
kích thước lớn hơn 48 bytes từ lớp trên đưa xuống (ví dụ gói tin IP), ATM phải chia
gói tin thành nhiều phần nhỏ hơn, quá trình này gọi là phân đoạn. Quá trình phân
đoạn do lớp AAL (ATM Adaption Layer) đảm nhiệm. Cụ thể, AAL5 PDU sẽ được
chia thành nhiều đoạn 48 bytes, mỗi đoạn sẽ được thêm vào 5 bytes header để tạo

thành một tế bào ATM.

Hình 13. Đóng gói gói tin có nhãn trên liên kết ATM

Khi đóng gói gói tin có nhãn MPLS trên ATM switch, toàn bộ ngăn xếp nhãn được
đặt trong AAL5 PDU. Giá trị thực sự của nhãn trên đỉnh ngăn xếp nhãn được đặt
trong trường VPI/VCI. Khi các tế bào ATM đi đến cuối LSP, nó sẽ được kết hợp lại
Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

20


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

thành gói tin IP bình thường. Nếu có nhiều nhãn trong ngăn xếp nhãn, AAL5 PDU sẽ
được phân đoạn lần nữa và nhãn hiện hành trên đỉnh ngăn xếp sẽ được đặt vào trường
VPI/VCI.

.I.4.

Kiến trúc một nút MPLS

Kiến trúc một nút MPLS gồm 2 thành phần: thành phần chuyển tiếp (còn gọi là
mặt phẳng chuyển tiếp) và thành phần điều khiển (còn gọi là mặt phẳng điều khiển).

Hình 14. Kiến trúc một nút MPLS

Mặt phẳng chuyển tiếp có chức năng định tuyến IP dùng để giao tiếp với các LSR,
LER khác hoặc các router IP thông thường bằng các giao thức định tuyến IP. Kết quả
là một Cơ sở thông tin định tuyến RIB (Routing Information Base) được tạo ra gồm

các thông tin miêu tả các tuyến khả thi để tìm đến các địa chỉ prefix. LER sẽ sử dụng
các thông tin này để xây dựng Cơ sở thông tin chuyển tiếp FIB (Forwarding
Information Base) trong mặt phẳng chuyển tiếp.
Mặt phẳng điều khiển còn có chức năng báo hiệu MPLS để giao tiếp với các LSR
khác bằng giao thức phân phối nhãn LDP. Kết quả là một Cơ sở thông tin nhãn LIB
(Label Information Base) gồm các thông tin liên quan đến các tổ hợp nhãn đã được
thương lượng với các router MPLS khác được tạo ra. Thành phần báo hiệu MPLS
nhận thông tin từ chức năng định tuyến IP và LIB để xây dựng Cơ sở thông tin
chuyển tiếp nhãn LFIB (Label Forwarding Information Base) trong mặt phẳng chuyển
tiếp.
Một LER có thể chuyển tiếp các gói tin IP, gắn nhãn vào gói, hoặc gỡ nhãn ra khỏi
gói. Trong khi đó, một transit – LSR chỉ có khả năng chuyển tiếp gói tin có nhãn,
thêm hoặc bỏ bớt nhãn.
Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

21


Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

.I.5.

Giao thức phân phối nhãn LDP

LDP được thiết kế để thiết lập và duy trì các LSP. Vùng hoạt động của LDP có thể là giữa
các LSR láng giềng trực tiếp hoặc gián tiếp.

Hình 15. Vùng hoạt động của LDP

.I.5.1.

Hoạt động của LDP

LDP có 4 chức năng chính là:
• Phát hiện láng giềng (Neighbor discovery)
• Thiết lập và duy trì phiên (Session establishment and maintenance)
• Quảng bá nhãn (Label advertisement)
• Thông báo (Notification)
Tương ứng với các chức năng này, có 4 loại thông điệp LDP được sử dụng:
• Discovery: sử dụng bản tin Hello được trao đổi định kỳ nhằm kiểm tra một
LSR trực tiếp hoặc gián tiếp.
• Session: sử dụng bản tin Initialization và Keepalive để thiết lập, thương
lượng các thông số cho việc khởi tạo, duy trì và chấm dứt các phiên LDP.
• Advertisement: sử dụng các bản tin Label Mapping, Label Withdraw, Label
Release, Label Request, Label Abort Request để tạo ra, thay đổi hoặc xóa các
ánh xạ FEC và nhãn.
• Notification: sử dụng bản tin Notification để truyền đạt thông tin trạng thái,
lỗi và cảnh báo.
Bản tin Hello được trao đổi trên UDP. Các kiểu thông điệp còn lại đòi hỏi phân
phát tin cậy nên dùng TCP. Trường hợp hai LSR có kết nối lớp 2 trực tiếp thì thủ tục
phát hiện láng giềng được thực hiện như sau:
− Một LSR định kỳ gửi bản tin Hello tới địa chỉ multicast 224.0.0.2 cổng UDP 646.
− Các LSR tiếp nhận bản tin Hello này trên cổng UDP 646. Đến một thời điểm nào
đó LSR sẽ biết được tất cả các LSR khác mà nó có kết nối trực tiếp.
− Khi LSR nhận biết được địa chỉ các LSR bằng cơ chế này thì nó sẽ thiết lập kết
nối TCP đến LSR đó. Khi đó, phiên LDP được thiết lập giữa 2 LSR.
Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

22

Tìm hiểu công nghệ MPLS – VPN – Q oS

Phiên LDP là song hướng nên mỗi LSR ở 2 đầu kết nối đều có thể gửi yêu cầu và
gửi liên kết nhãn.
Đối với trường hợp các LSR kết nối không trực tiếp thì các bản tin Hello được gửi
bằng cơ chế unicast (vẫn sử dụng cổng UDP 646). Điều này yêu cầu LSR phải biết
trước nó có LSR nào là láng giềng kết nối không trực tiếp. Điều này thực hiện thông
qua việc cấu hình.

Hình 16. Quá trình trao đổi thông điệp LDP

Đối với trường hợp các LSR kết nối không trực tiếp thì các bản tin Hello được gửi
bằng cơ chế unicast (vẫn sử dụng cổng UDP 646). Điều này yêu cầu LSR phải biết
trước nó có LSR nào là láng giềng kết nối không trực tiếp. Điều này thực hiện thông
qua việc cấu hình.
.I.5.2.

Cấu trúc thông điệp LDP

Một bản tin LDP bắt đầu với một PDU (Protocol Data Unit) header. Mỗi LDP
PDU header có thể mang theo một hoặc nhiều thông điệp, các thông điệp này không
nhất thiết phải liên quan với nhau.
.1 Định dạng LDP PDU Header

Hình 17. Định dạng LDP PDU header
LDP PDU header gồm các trường sau:
Version: gồm 2 octets, trường này được định nghĩa bằng 1.
PDU Length: gồm 2 octets, chứa thông tin về độ dài của PDU bao gồm bất cứ dữ liệu mang
theo trong gói tin sau phần PDU header.

Nguyễn Huệ – Nguyễn Phú Duy

23