BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ: Modun TC3 KẾ TOÁN DỰ ÁN ODA

BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA














Kết thúc Mođun TC3 bạn có khả năng:
 Nhìn nhận một cách tổng thể các yếu tố cơ bản trong việc tổ chức một
hệ thống kế toán có hiệu quả, phục vụ cho công tác quản lý dự án
ODA.
 Hiểu được vai trò và tầm quan trọng của hoạt động kế toán trong hệ
thống quản lý của dự án
 Nắm được các nguyên tắc cơ b
ản áp dụng trong hoạt động kế toán
của dự án ODA
 Nắm bắt được các điểm cơ bản trong hoạt động giải ngân, thanh toán

nguồn vốn ODA





Đã kết thúc Mođun TC1 “Tổng quan về công tác kế toán và quản lý tài
chính dự án ODA”






 Giáo viên nêu vấn đề trước khi học, gợi ý, giảng giải và hỗ trợ trong
quá trình học.
 Học viên thảo luận và trao đổi kinh nghiệm về công việc kế toán trong
các dự án trải qua.






 Tài liệu Mođun TC3: “Kế toán dự án ODA”




1. Tự tìm hiểu dưới sự hướng dẫn của giáo viên

những nguyên tắc cơ bản, và yêu cầu đối với hoạt
động kế toán dự án ODA.
2. Trao đổi kinh nghiệm về thực tiễn kế toán trong
các dự án ODA
3. Nghiên cứu các tài liệu tham khảo.
4. Tự đánh giá kết quả học tập.


Trang số: 1/35


Mođun TC3: KẾ TOÁN DỰ ÁN ODA
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA




Trang số: 2/35


TỔ CHỨC HỆ THỐNG KẾ TOÁN
TRONG DỰ ÁN ODA
• Yêu cầu
• Chức năng của kế toán dự án ODA

• Các yếu tố của hệ thống kế toán dự
án ODA
• Các hình thức tổ chức bộ máy kế
toán dự án ODA
NGUYÊN TẮC ÁP DỤNG
TRONG KẾ TOÁN DỰ ÁN ODA
• Cơ sở hạch toán
• Các nguyên tắc kế toán chung
•
Chế độ kế toán áp dụng cho các
dự án ODA

HỆ THỐNG SỔ SÁCH KẾ
TOÁN TRONG DỰ ÁN ODA
• Hệ thống chứng từ, tài khoản
• Hình thức sổ kế toán
• Ứng dụng phần mềm kế toán
YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÁC PHẦN HÀNH KẾ
TOÁN CƠ BẢN
• Kế toán nguồn vốn dự án
• Kế toán sử dụng nguồn vốn (chi tiêu) dự án
• Lưu ý trong kế toán mua sắm tài sản
Trang 3
Trang 11
Trang 16
Trang 8

CHẾ ĐỘ THUẾ TRONG KẾ
TOÁN DỰ ÁN ODA
• Nguyên tắc chung

• Các loại thuế
Trang 19
GIẢI NGÂN, THANH TOÁN
• Nội dung của hoạt động giản
ngân, thanh toán
• Quy trình giải ngân, thanh toán
nguồn vốn ODA
Trang 23
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA




Tổ chức hệ thống kế toán trong dự án ODA
n Yêu cầu đối với hệ thống kế toán
o Chức năng của kế toán dự án ODA
p Các yếu tố của hệ thống kế toán dự án ODA
q Các hình thức tổ chức bộ máy kế toán dự án
ODA

Hệ thống kế toán có chức năng ghi chép, xử lý và tổ chức thông tin tài chính
nhằm cung cấp thông tin cho người sử dụng. Hệ thống kế toán của dự án ODA
cần phải được tổ chức để cung cấp thông tin tài chính thỏa mãn nhu cầu của các
tổ chức liên quan như cơ quan chủ quản, nhà tài trợ, ngân hàng, chính phủ v.v.
đồng thời vẫn phải tuân thủ các quy định về luật pháp của cả nước sở t
ại lẫn quốc
gia tài trợ nguồn cho dự án.

Đối với Ban quản lý dự án, kế toán dự án ODA phải góp phần hỗ trợ Ban quản lý
dự án trong hoạt động theo dõi, quản lý việc tiếp nhận và sử dụng nguồn vốn dự
án đúng mục đích, có hiệu quả, phù hợp với cam kết giữa chính phủ và nhà tài
trợ.

1.
Yêu cầu đối với hệ thống kế toán trong dự án ODA


)


Đọc kỹ các yêu cầu cơ bản dưới đây đối với hệ thống kế toán của dự án
ODA:



• Cung cấp thông tin có độ tin cậy, kịp thời và phù hợp với yêu cầu của các cơ
quan liên quan như Chủ đầu tư, Nhà tài trợ, Cơ quan chủ quản...

• Tuân thủ các quy định về tài chính, kế toán của Việt Nam đồng thời đảm bảo
phù hợp với chuẩn mực kế toán được chấp nhận chung trên thế giới.

•
Hệ thống tài liệu, báo cáo rõ ràng, thuận tiện cho công tác kiểm soát, kiểm
toán dự án.



Trang số: 3/35


•
Đơn giản và dễ sử dụng.


BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA



Để đáp ứng các yêu cầu đó hệ thống kế toán dự án ODA phải đảm bảo cung cấp
thông tin có đầy đủ tính chất sau:

2.
Chức năng của kế toán dự án ODA

Công việc của kế toán dự án ODA là gì?
Người ta ghi sổ, tính toán số tiền vốn nhận được, số tiền dự án chi ra?
Thế được gọi là kế toán dự án ODA?













Chức năng của kế toán dự án ODA không chỉ đơn thuần là hoạt động ghi chép sổ
sách. Với vai trò là một bộ phận quản lý của dự án, kế toán dự án phải đảm

đương những chứ
c năng cơ bản sau:

• Chức năng cơ bản, và đầu tiên của kế toán dự án ODA là thu thập, ghi chép và
phản ánh đầy đủ, chính xác và kịp thời tình hình tiếp nhận và sử dụng các
nguồn vốn dự án.
• Ngoài ra, thông qua sự phối hợp với bộ phận kế hoạch, kỹ thuật và các bộ
phận khác của dự án, kế toán dự án tham gia vào hoạt động l
ập kế hoạch tài
chính hàng kỳ, giám sát và kiểm tra việc thực hiện kế hoạch.
• Đồng thời, kế toán dự án ODA còn trực tiếp làm công việc lập báo cáo tài
chính hàng kỳ, thực hiện quyết toán vốn dự án

Trang số: 4/35


Kịp thời
Chính
xác
Đầy đủ
Trung
thực
Liên tục
Có hệ
thống
Kế toán
dự án
Thu thập
Ghi chép
Phản ánh

Lập k
Gi
ế hoạch
ám sát
Kiểm tra
Lập báo cáo
Quyết toán
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA












3.
Các yếu tố của một hệ thống kế toán dự án ODA

Một hệ thống kế toán dự án ODA tốt phải đảm bảo chất lượng của cả 3 yếu tố
cấu thành ở trên.

Trang số: 5/35



GHI NHỚ


Kế toán dự án ODA cần phải có vai trò
tích cực trong công tác lập kế hoạch tài
chính, giám sát và kiểm tra việc thực hiện
kế hoạch của dự án.

Nội dung Vai trò
Nhân sự
• Lựa chọn cán bộ
• Phân công,bố trí công việc
• Năng lực trình độ cán bộ
• Đào tạo, đào tạo lại cán bộ
• Nhân sự là yếu tố chủ chốt của
hệ thống, là yếu tố vận hành hệ
thống vì vậy chất lượng của hệ
thống kế toán phụ thuộc chủ
yếu vào chất lượng của cán bộ
và phân công công việc hợp lý.
Hệ thống
chứng từ, sổ
sách

• Hệ thống chứng từ ghi chép
• Các loại sổ sách phân loại và
theo dõi nghiệp vụ
• Hệ thống tài khoản kế toán
• Cơ sở pháp lý của các nghiệp
vụ kinh tế phát sinh
• Là phương tiện phản ánh, lưu
trữ thông tin tài chính căn cứ
cho hoạt động kiểm tra, đối
chiếu
Quy trình
ghi chép,
lập báo cáo
• Các quy định, hướng dẫn về
quy trình ghi chép, xử lý các
nghiệp vụ kinh tế của dự án
và quy định về báo cáo thông
tin tài chính
• Quy định về biểu mẫu báo
cáo; thời gian, đối tượng báo
cáo
• Đảm bảo sự thống nhất trong
hoạt động của hệ thống kế
toán; tính nhất quán trong quá
trình ghi chép, xử lý và báo
cáo thông tin tài chính của dự
án
• Là cơ sở cho của một hệ thống
kiểm soát nội bộ mạnh
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ

Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA



4.
Các hình thức tổ chức bộ máy kế toán dự án ODA

Tổ chức bộ máy kế toán của các dự án ODA thường dựa trên hình thức tổ chức
và quy mô của dự án. Căn cứ vào đặc điểm của dự án và quy mô, các ban quản lý
dự án sẽ tổ chức hệ thống kế toán phù hợp.

Mô hình quản lý dự án Hình thức tổ chức hệ thống kế toán
Quản lý tập trung

• Hệ thống kế toán tập trung
• Phòng kế toán tổ chức trong cơ cấu của BQLDA theo
dõi tất cả các dự án thuộc quản lý của BQLDA
• Có phụ trách kế toán (kế toán trưởng)

Quản lý phân cấp
• Hệ thống kế toán được phân cấp theo cấp độ quản lý
• Bộ phận kế toán được tổ chức song hành cùng với
BQLDA ở các cấp khác nhau. Mỗi BQLDA ở các cấp
có một bộ phận kế toán riêng
Các khoản tài trợ ODA cho các

tổ chức mà không thành lập
BQLDA riêng
• Hệ thống kế toán được tổ chức trên cơ sở hệ thống kế
toán của ngành, đơn vị thực hiện dự án*
* Yêu cầu phải tách bạch, không lẫn lộn giữa vốn ODA với kinh phí của Bộ, Ngành, Cơ quan

Hệ thống kế toán trong dự án ODA là một yếu tố quan trọng góp phần vào việc
nâng cao hiệu quả công tác quản lý của dự án. Để thực hiện vai trò của mình hệ
thống kế toán dự án ODA phải đảm bảo các yêu cầu:

• Tổ chức với hình thức phù hợp với mô hình quản lý và quy mô của dự án.
• Đồng đều trong tất cả các yếu tố: con người; hệ thống sổ
chứng từ, sổ sách; hệ
thống quy trình, quy định xử lý nghiệp vụ
• Thực hiện đầy đủ các chức năng cơ bản từ ghi chép, phản ánh thông tin tài
chính; lập báo cáo, quyết toán; cho đến lập kế hoạch tài chính dự án, giám sát
kiểm tra việc thực hiện kế hoạch.

Dưới đây là bảng các tiêu chí mà quản lý dự án và các cơ quan hữu quan có thể
sử dụng như một công cụ đ
ánh giá nhanh về chất lượng của một hệ thống kế toán
dự án ODA bất kỳ.





Trang số: 6/35

BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA




Tiêu chí đánh giá Tốt Chưa tốt
Hệ thống kế toán có tích hợp đầy đủ với các phân hệ quản lý tài
chính dự án khác như: dự toán; quản lý thu, chi tiền mặt... để tạo
nên một cơ sở dữ liệu thông tin tài chính chung, duy nhất
không?

Có Không
Các khoản mục chi phí mà hệ thống kế toán theo dõi có thể hiện
mối quan hệ với các hoạt động thực hiện dự án hay không?*

Có Không
Hệ thống kế toán có theo dõi các chi phí của dự án gắn liền với
nguồn vốn dự án hay không? Có đảm bảo dễ dàng xác định một
khoản chi cụ thể với (các) nguồn vốn dự án xác định không? **

Có Không
Các báo cáo tài chính mà hệ thống kế toán cung cấp có khả
năng so sánh chi phí thực tế và chi phí dự toán trong kỳ của dự

án không?

Có Không
Hệ thống kế toán có đảm bảo hoạt động ghi chép, báo cáo thông
tin tuân thủ quy định và nguyên tắc kế toán không?

Có Không
Hệ thống kế toán có đảm bảo cung cấp thông tin tổng hợp phục
vụ các yêu cầu báo cáo khác nhau của các bên tham gia như nhà
tài trợ, cơ quản chủ quản, ngân hàng hay không?

Có Không
Dự án có xây dựng hệ thống văn bản quy định và hướng dẫn về
quy trình, chính sách kế toán hay không?

Có Không
Cán bộ kế toán của dự án có hiểu biết và kinh nghiệm về kế
toán trong nước cũng như các thông lệ kế toán quốc tế hay
không?

Có Không

* Trong lập kế hoạch tài chính dự án ODA, một yếu tố quan trọng là việc phân loại các chi phí
phải thể hiện được mối liên hệ với các hoạt động làm phát sinh các khoản chi đó

Trang số: 7/35


** Khác với hoạt động của doanh nghiệp, theo dõi chi phí không cần xác định nguồn theo kiểu
đồng nào mua mắm, đồng nào mua tương, chi phí dự án bao giờ cũng phải được sử dụng cho

một mục đích nhất định và với nguồn xác đị
nh

BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA





Nguyên tắc áp dụng trong kế toán dự án
ODA
n Cơ sở hạch toán
o Các nguyên tắc kế toán chung
o Chế độ kế toán áp dụng cho các dự án
ODA




1. Cơ sở hạch toán

Kế toán dự án ODA có thể dựa trên hai cơ sở kế toán là: kế toán trên cơ sở thưc
thu thực chi (cash accounting basis) hoặc kế toán trên cơ sở dồn tích (accrual
accounting basis)

• Kế toán trên cơ sở thực thu, thực chi
 Kế toán trên cơ sở thực thu, thực chi ghi chép các hoạt động dựa trên cơ
sở thu, chi tiền, không dựa trên cơ sở phát sinh của các nghiệp vụ kinh
tế. Chỉ có hai hình thức hoặc là thu hoặc là chi ti
ền
 Là phương pháp kế toán đơn giản không đòi hỏi hệ thống kế toán tổ
chức phức tạp.
 Đối với những hoạt động dự án mà chỉ đơn thuần là thực hiện mục tiêu
thanh toán, giải ngân (giống như hoạt động của hệ thống ngân sách nhà
nước) thì hệ thống kế toán trên cơ sở thực thu, thực chi là phù hợp vì nó
cung cấp thông tin trực tiế
p về hoạt động thu, chi bằng tiền.
 Trong hệ thống kế toán dự án ODA có phân cấp, kế toán trên cơ sở thực
thu, thực chi có thể áp dụng với hệ thống kế toán ở mức thấp trong phân
cấp quản lý, nơi mà kế toán chỉ đơn thuần thực hiện hoạt động nhận tiền
dự án từ cấp trên và chi trả cho các đối tượng được hưởng.

•
Kế toán trên cơ sở dồn tích.

 Kế toán trên cơ sở dồn tích ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế trên cơ sở
phát sinh, không phụ thuộc vào việc thu, chi tiền gắn liền với nghiệp vụ
đó.
 Hệ thống kế toán dồn tích cung cấp một bức tranh tổng quát hơn về tình
hình tài chính của dự án ODA, phản ánh đầy đủ mọi mối quan hệ kinh
tế phát sinh như nghĩ
a vụ phải trả của dự án, khoản nợ phải thu, hay
các tài sản khác ngoài tiền của dự án như tài sản cố định, tồn kho…

Trang số: 8/35


 Hệ thống kế toán trên cơ sở dồn tích được áp dụng phổ biến trong các
dự án ODA do tính chất của các dự án đa dạng và khả năng thực hành
kế toán của hầu hết các BQLDA đều đủ trình độ để thực thi.



BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA



2. Nguyên tắc kế toán phải tuân thủ

Thông tin tài chính của dự án ODA được cung cấp cho các cơ quan liên quan
thông qua hệ thống kế toán của dự án. Do vậy, việc ghi chép, xử lý và báo cáo
thông tin tài chính phải dựa trên cơ sở các nguyên tắc kế toán chung, đảm bảo
không chỉ các cơ quan trong nước mà các nhà tài trợ và các đối tác khác có thể
hiểu và theo dõi được tình hình tài chính của dự án. Một số các nguyên tắc kế
toán chung mà các dự án ODA cần phải tuân thủ khi phản ánh, ghi chép các hoạt
động của dự án như sau:

Nguyên tắc giá gốc

 Nguyên tắc nhất quán
 Nguyên tắc khách quan
 Nguyên tắc công khai
 Nguyên tắc thận trọng


Các nguyên tắc kế toán trên là các nguyên tắc kế toán được chấp nhận
chung trên thế giới và được vận dụng trong hoạt động kế toán của dự án
ODA. Có thể tham khảo thêm nội dung của các nguyên tắc kế toán được
chấp nhận chung cùng sự vận dụng của chúng ở các tài liệu về kế toán như:
hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam.

3. Chế độ kế toán áp dụng đối với các dự án ODA
Các dự án khác nhau có thể áp dụng các chế độ kế toán khác nhau. Các nhân tố
chính tác động tới quyết định lựa chọn chế độ kế toán phù hợp với hoạt động
quản lý dự án ODA bao gồm:
 Tính chất của dự án
 Nguồn vốn dự án
 Quy mô, hình thức tổ chức và phân cấp dự án

Các chế độ kế toán áp dụng phổ biến trong các dự án ODA như sau:


Trang số: 9/35


Hình thứ
c

Chế độ kế toán áp dụng

Dự án đầu tư XDCB có BQLDA

Chế độ kế toán chủ đầu tư
Dự án đầu tư HCSN có BQLDA Chế độ kế toán HCSN
Dự án tài trợ cho đơn vi HCSN không
có ban quản lý dự án riêng

Chế độ kế toán HCSN
Tài trợ cấp phường, xã không có
BQLDA riêng
Chế độ kế toán Ngân sách và tài chính
xã
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA




Thực tế cho thây là chế độ kế toán cụ thể áp dụng cho dự án ODA chịu ảnh
hưởng nhiều bởi yêu cầu báo cáo của nhà tài trợ. Trong nhiều dự án, theo hiệp
định ký kết, yêu cầu về quản lý tài chính của nhà tài trợ có ảnh hưởng rất lớn nên
chế độ kế toán áp dụng cho dự án phải đảm bảo mục tiêu trước tiên là thỏa mãn
nhu cầu thông tin của nhà tài trợ vì vậy cần có những
điều chỉnh nhất định trong
công tác hạch toán nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin phù hợp cho tất cả

các bên tham gia dự án.



Lưu ý, do tính đa dạng của các dự án và hình thức tổ chức đặc thù của các
BQLDA, chế độ kế toán áp dụng cho dự án ODA không tránh khỏi việc phải
đáp ứng đồng thời yêu cầu của ít nhất 2 hệ thống kế toán. Thực tế mà các
BQLDA đã làm đến nay là có thể lấy một hệ thống kế toán làm hệ thống cơ
sở, tiến hành những điều chỉnh thích hợp trong hoạ
t động ghi chép, xử lý và
báo cáo tài chính để cho ra kết quả thông tin đáp ứng yêu cầu của hệ thống
kế toán thứ hai.

Hệ thống kế toán nào làm cơ sở phụ thuộc vào ảnh hưởng của bên nào đối
với hoạt động hàng ngày của BQLDA lớn hơn. Nếu trong dự án mà vai trò
quản lý nhà tài trợ lớn (chẳng hạn các dự án Hỗ trợ Kỹ thuật mà nhà tài trợ
trực tiếp quản lý hoặ
c giao cho Tư vấn quốc tế trực tiếp chi tiêu) thì hệ thống
kế toán có xu hướng áp dụng hệ thống kế toán của nhà tài trợ. Còn nếu trong
BQLDA mà vai trò quản lý hoàn toàn thuộc về các cơ quan chủ quản Việt
Nam (chẳng hạn các dự án do quốc gia điều hành) thì cơ sở chủ đạo là chế
độ kế toán Việt Nam, chẳng hạn hệ thống kế toán ở các ban quản lý dự án
thuộc các ngành như các PMU c
ủa Bộ GTVT hay các BQLDA thuộc UBND
các tỉnh….

Thực tế cho thấy, đến nay rất ít nhà tài trợ yêu cầu thực hiện theo chế độ kế
toán của họ mà thường họ chỉ yêu cầu lập một số báo cáo tài chính theo mẫu
biểu nhất định (được thỏa thuận trong Hiệp định hoặc đã quy định trong sổ
tay hướng dẫn của nhà tài trợ). Điều này đòi hỏi phải tổ ch

ức thêm các
nghiệp vụ để theo dõi và tính toán các tiêu chí theo mẫu biểu được yêu cầu.

Trang số: 10/35



BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA




Hệ thống sổ sách kế toán trong dự án ODA
n Hệ thống chứng từ, tài khoản
o Hình thức sổ kế toán
o Ứng dụng phần mềm kế toán







1. Hệ thống chứng từ, tài khoản

• Hệ thống chứng từ ghi chép các nghiệp vụ

Chứng từ kế toán là vật mang thông tin về mỗi nghiệp vụ kinh tế phát sinh, là cơ
sở cho hoạt động ghi nhận, xử lý và báo cáo kế toán của dự án ODA. Do vậy tổ
chức hệ thống chứng từ ban đầu có ý nghĩa quan trọng đối với chất lượng thông
tin tài chính mà hệ thống kế toán cung cấp. Hơn nữa do tính chất “duy nhất” về

pháp lý của chứng từ nên tổ chức hệ thống chứng từ kế toán của dự án ODA phù
hợp còn góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho kế toán của dự án trong các hoạt
động như quyết toán, kiểm toán.


Những yêu cầu cơ bản đối với hệ thống chứng từ của dự án ODA như sau:
 Đảm bảo các yêu cầu về tính pháp lý của chứng t
ừ mà luật pháp Việt
Nam đã quy định như: rõ ràng, chính xác, không được viết tắt, không
được tẩy xóa v.v.
 Tuân thủ quy định của các nhà tài trợ; vừa đảm bảo đúng pháp luật Việt
Nam lại vừa đáp ứng được các yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của nhà tài
trợ.
 Việc tổ chức ghi chép và tổng hợp, lưu trữ và lưu chuyển chứng từ của
dự án cần phả
i tạo điều kiện thuận tiện cho hoạt động quyết toán và
kiểm toán dự án sau này.

Trang số: 11/35


 Do đặc điểm trong hoạt động của các dự án ODA là có nhiều cơ quan

cùng tham gia quản lý, kiểm soát nên quản lý dự án cần có các quy định
rõ ràng cho hoạt động sao chụp, lưu trữ chứng từ nhằm đảm bảo tính
duy nhất của chứng từ nhưng vẫn đáp ứng được nhu cầu kiể
m soát của
các bên liên quan.
BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA






Trên thực tế thì yêu cầu về chứng từ kế toán của các bên liên quan có thể khác
nhau
 Nhà tài trợ nước ngoài thường chú trọng tới tính hợp lý của nội dung kinh tế
trong chứng từ kế toán, kết hợp với quy trình thực hiện nghiệp vụ hơn là
hình thức pháp lý của chứng từ. Đôi khi họ có thể chấp nhận cả chứng từ
dưới dạng copy, hay các bản tự in từ máy tính v.v.

Các cơ quan hữu quan của Việt Nam thì lại hay chú trọng tới hình thức
pháp lý của chứng từ (coi hóa đơn tài chính là quan trọng), hơn là nội dung
kinh tế và quy trình thực hiện nghiệp vụ.

• Hệ thống tài khoản kế toán dự án ODA

Hệ thống tài khoản kế toán là hình thức phân loại thông tin kế toán của dự án
nhằm đảo bảo nhu cầu về sử dụng thông tin để phục vụ cho hoạt động quản lý dự
án ODA được hiệu quả hơn. Các nhóm tài khoản chủ yếu phản ánh hoạt động của
dự án ODA bao gồm: Tài sản, Công nợ, Nguồn vốn, Chi phí và đôi khi còn có cả

nhóm tài khoản phải ánh Thu nhập (trong trường hợp quá trình thực hiện dự án
có làm phát sinh các khoản thu nhập).

Hệ thống tài khoản kế toán dự án ODA phải được xây dựng đảm bảo yêu cầu của
quản lý về nội dung thông tin và báo cáo tài chính. Các BQLDA dựa trên đặc
điểm hoạt động và yêu cầu quản lý của đơn vị, kết hợp với yêu cầu của Nhà tài
trợ mà lựa chọn một hệ thống tài khoả
n kế toán phù hợp cho từng dự án.

Khi lựa chọn hệ thống tài khoản kế toán cho một dự án ODA Ban QLDA cần lưu
ý những điểm sau:
 Đảm bảo tương thích với nhiều hệ thống báo cáo khác nhau: báo cáo
cho cơ quan chủ quản, báo cáo cho nhà tài trợ, báo cáo cho ngân hàng
v.v
 Hệ thống tài khoản kế toán phải có sự điều chỉnh thích hợp, nhưng
thường thì phải đảm bảo tuân thủ quy đị
nh về hệ thống tài khoản cấp I
của Chế độ kế toán áp dụng cho đơn vị chủ đầu tư.
 Lấy hệ thống tài khoản chi tiết làm cơ sở. Hệ thống tài khoản chi tiết
phải được thiết kế để đảm bảo cung cấp đầy đủ số liệu tổng hợp cho yêu
cầu của các bên liên quan. Vì trên thực tế tài khoản chi tiết là nơi ph
ản
ánh ảnh hưởng của các nghiệp kinh tế tới các khoản mục như tài sản,
nợ, nguồn vốn...của dự án.

Trang số: 12/35


 Cần tập trung sự chú ý vào các tài khoản chi tiết, thiết kế mối liên hệ
hợp lý giữa các tài khoản chi tiết và tài khoản tổng hợp (TK cấp I)

BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA





Quy định của Việt Nam đối với Hệ thống tài khoản sử dụng trong các dự án
ODA thường chỉ tập trung vào yêu cầu đối với hệ thống các tài khoản cấp I.
Trong khi đó trên thực tế thì hầu như ảnh hưởng của mọi nghiệp vụ đều được
ghi chép trực tiếp vào các tài khoản chi tiết. Số dư của các tài khoản cấp I (tài
khoản tổng hợp) thường chỉ
đơn thuần là tổng số của số liệu trong các tài
khoản chi tiết.

Các nhà tài trợ thì lại tập trung sự chú ý vào nội dung của hệ thống tài khoản
chi tiết, coi đó là xương sống của hệ thống tài khoản kế toán, với yêu cầu thiết
kế các mối liên hệ hợp lý giữa các tài khoản chi tiết và tài khoản cấp I.

Câu hỏi

Khi thiết kế hệ thống tài khoản kế toán cho dự án ODA, Ban QLDA cần
quan tâm tới yếu tố nào để đảm bảo vừa đáp ứng được yêu cầu về thông
tin, báo cáo tài chính của Nhà tài trợ, đồng thời vẫn đảm bảo yêu cầu về
ghi chép, báo cáo theo hệ thống kế toán Việt Nam được áp dụng cho dự
án?


2. Hình thức sổ kế toán sử dụng cho dự án ODA

Kế toán dự án ODA có thể sử dụng một trong các hình thức sổ kế toán áp dụng
thống nhất cho các chủ đầu tư như sau:
 Hình thức sổ kế toán Nhật ký - Sổ Cái;
 Hình thức sổ kế toán Chứng từ ghi sổ;
 Hình thức sổ kế toán Nhật ký chung;

Lựa chọn hình thức nào cho phù hợp thì quản lý dự án phải căn cứ vào quy mô,
đặc điểm hoạ
t động, yêu cầu quản lý, trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán, điều
kiện trang bị kỹ thuật tính toán.



Có thể tham khảo các hướng dẫn chi tiết về quy trình ghi sổ đối với các hình
thức sổ kế toán ở trên tại Phụ lục số 01 và 02 của “Chế độ kế toán áp dụng
cho đơn vị chủ đầu tư” ban hành kèm theo Quyết định số 214/2000/QĐ – BTC
ngày 28 tháng 12 năm 2000 của Bộ Tài chính.

Đối với hoạt động kế toán ở các cấp độ phân cấp thấp như phường, xã, nếu khả
năng kế toán hạn chế thì có thể sử dụng hình thức kế toán ghi sổ đơn.

Trang số: 13/35



BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ
Chương trình Nâng cao Năng lực Toàn diện Quản lý ODA (CCBP)
Giáo trình Đào tạo Quản lý Dự án ODA
Phần I: Các kỹ năng quản lý dự án ODA
Nhóm: Quản lý tài chính kế toán dự án ODA

Mođun TC3: Kế toán dự án ODA



3. Ứng dụng phần mềm kế toán trong các dự án ODA

Phần mềm kế toán hiện nay đã được sử dụng phổ biến trong hầu hết các dự án
ODA, thay thế cho hệ thống kế toán thủ công.

Khi lựa chọn phần mềm kế toán, quản lý các dự án ODA cần lưu ý những điểm
sau:
 Trước hết là tính linh hoạt về thông tin tổng hợp nhằm đảm bảo cung
cấp thông tin theo nhiều tiêu thức, nhiều dạng khác nhau – do mỗi đố
i
tượng liên quan cần những loại thông tin, báo cáo khác nhau. Đặc biệt
các nhà tài trợ thường có yêu cầu báo cáo khác với cơ quan chủ quản

Việt Nam.
 Giao diện sử dụng thân thiện với người dùng
 Đảm bảo thực hiện được các tác vụ kế toán ở nhiều cấp độ trong phân
cấp quản lý. Có nhiều dự án ODA việc triển khai thực hiện qua nhiều
cấp, đặc biệt trong trường hợp
ở cấp xã, phường là nơi hoạt động kế
toán đơn giản, trình độ kế toán hạn chế. Do đó phần mềm kế toán phải
đảm bảo không chỉ thuận tiện cho bộ phận kế toán cấp trên mà còn phải
thuận tiện cho hoạt động của kế toán ở các cấp thấp nhất trong phân cấp
quản lý dự án.

Chất lượng của một hệ thống phần m
ềm kế toán sử dụng cho dự án ODA thường
được đánh giá thông qua các khía cạnh sau:
 Các

chức năng mà phần mềm có thể thực hiện được
 Tính tương thích
 Chi phí
 Hệ thống báo cáo phần mềm có thể tạo ra
 Tính bảo mật
 Khả năng hỗ trợ

Khi đánh giá một phần mềm kế toán trước khi lựa chọn sử dụng cho dự án của
mình, quản lý dự án có thể tham khảo bảng các chỉ tiêu đánh giá nhanh dưới đ
ây:

Trang số: 14/35