Các giải pháp nhằm đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho sản xuất lúa ở đồng bằng sông cửu long giai đoạn 2003 2010
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.25 MB, 271 trang )
BQ GIAO Dl)C VA DAO T~O
TRUONG D~I
HQC KINH TE TP. HO CHI MINH
LE
,
?
CAOTHANH
,
.
x
~
CAC GIAI PHAP NHAM DAY MANH
•
X
,.(
A
-
A
CHUYEN GIAO TIEN BO. KY THUAT
.
,.(
?
,
CHO SAN.XUAT LUA
(j DONG BANG SONG cuu LONG
2003 - 2010
GIAI f>OAN
•
Chuyen nganh : Kinh T~
Quan Ly va K~
Ho~ch
H6a Kinh Te' Qu6c Dan
Ma s6 : 5. 02. 05
,...
,
"'
,...,
"""
LU.t).N AN TIEN SI KIND TE
NGUOI HUONG DAN KHOA HQC:
1. GS. TS. Hoang Van Chau
2. TS.
Ph~mTan
Blnh
BO.GIAO OI)C VA DAO Tft,.O
TRUONG f>H KINH TE TP.IiCi·."
THUVIJ!;:N
G;'
TP.
H6 Chi Minh - 2003
!{ G6 Oo
LOI CAM ElOAN
T6i xin cam doan day la c6ng trlnh nghien cuu cua rieng t6i.
Cac s6 li~u,
ke't lu~n
ke't qua neu trong Lu~n
CUa lu~n
An la trung thlfc. Nhung
an chu'a tung du'QC ai COng
b6 trong
bfft ky
c6ng trlnh nao khac.
Tac gia
lu~n
an
Le Cao Thanh
Trang ph\1 bia
Loi cam doan
Mt,lC lt,lC
Danh mt,lc p1c
ky
hi~u,
cac chu vi~t
tcit
\'
. Danh ffi\IC cac bang
Danh ffi\IC cac hinh ve
Vlll
Danh ffi\IC cac deS thi
1\IO
lX
o.tu
trang 1
Chztdngl: ruC)T
so VAN DE LY LUi).N vA THVC TIEN ciJA CHUYE~
GIAO TIEN BQ KY THUi).T THONG SAN XUAT LfA
1.1. TIEN BQ KY THU~
T (TBKT) TRONG SAN XUAT LUA
1.1.1.Khai ni~m
1.1.2. Quan h~
5
v€ tie'n be) ky thu~
5 '
trong san xuat lua
5
giua khoa h9c va TBKT san xuat lua
1.1.3. Khai quat qua trlnh phat tri~n
,..?
,.,/'
"
-
1.2. CHUYEN GIAO TIEN BQ KY
1.2.1. Khai ni~m
v€ chuy~n
1.2.2. Cac kenh chuy~n
11
TBKT san xuat lua tren the' gioi
,..
THU~
?
1'\,
12
,
14
T CHO SAN XUAT LUA
giao TBKT cho san xuat lila
14
giao TBKT trong nong nghi~p
1.2.3. Cac phu'dng phap chuy~n
16
giao TBKT trong nong nghi~p
1.2.4. Cac ye'u tO' anh hu'dng de'n chuy~n
20
giao TBKT trong nong nghi~p
1.2.5. MC)t sO' chi tieu danh gia ke't qua va hi~u
TBKT trong nong nghi~p
qua cong tac chuy~n
24
giao
26
1.3. CHUYEj\ GIAO TBKT TRONG SAN XUAT LUA TREN THE GIOI
30
1.3.1. Chuy~n
giao TBKT san xuat d m(>t sO' n€n nong nghi~p
phat tri€n
30
1.3.2. Chuy~n
giao TBKT san xuat lua d m(>t sO' nu'oc thu(>c nh6m NICs
32
1.3.3. Chuy~n
giao TBKT san xuat Ilia d m(>t sO' nu'oc ASE.AN
33
11
1.4. CHUYEN GIAO TBKT TRONG SAN XUAT LUA (J VItT NAM va TiNH
,..,
?
A,
A
,..?
A?
· CAP THIET CUA VI:Ij:C DAY M~NH
')
CHUYEN GIAO TBKT TRONG SAN
XUAT LUA (J DBSCL
34
1.4.1. Chuy€n giao TBKT trong san xufft Ilia d VN nhung nam g~n
1.4.2. Tinh cffp thi~
Chudng 2:
day
34
dffy m<;tnh chuy€n giao TBKT san xufft Iliad BBSCL
PHUONG PIIAP NGIDEN CUU LUi).N AN
2.1. PHUONG PHAP TlEP C~N
CUA LU~N
2.1.1. Ti~p
c?n tll' Iy thuy~
2.1.2. Ti~p
c?n tll' thlfc ti€n va k~
41
53
AN
53
53
thll'a cac k~t
qua nghien
55
CUll
2.1.3. Cau.hoi nghien cuu chinh
56
2.1.4. Khung phan tich
57
2.2. DlA BAN NGHIEN cuu CUA LU~N
AN
59
2.2.1. ChQn d!a ban nghien cuu t6ng quat
59
2.2.2. ChQn dta
b~m
nghien CUll sau
60
2.3. PHUONG PHAP THU TH!P DU LitU
2.3.1. Thu th~p
du Ii~u
b~ng
65
phuong phap danh gia nhanh nong thon
66
2.3.2. Phong vffn nong h9 san xufft Ilia theo bang cau hoi
70
2.4. PHUONG PHAP CHU YEU DUNG TRONG PHAN TiCH DU Litu
75
2.4.1. Phuong phap th6ng ke
75
2.4.2. Phuong phap so sanh d6i chi~u
76
2.4.3. Phuong phap h~
77
'
th6ng
'
A?
A,
A
-
A
Chztdng 3 : TINH IDNH CHUYEN GIAO TIEN Bf) KY THU.t). T
CHO SAN XUAT LUA
3.1. Ho.~
0
DBSCL TliOI GIAN QUA
T DONG cHuv:EN GIAo TBKT cHo sAN xu AT LUA
3.1.1. H~
aDBscL
th6ng chuy€n TBKT cho san xufft Iliad BBSCL
79
79
79
3.1.2. Cac kenh chuy€n giao TBKT cho san xufft Iliad BBSCL
83
3.1.3. Ho<;tt d9ng chuy€n giao TBKT cho san· xufft Iliad BBSCL
90
lli
,
,
,...
3.2. DANH GIA
aDBSCL
HO~
,..?
?
,..,
100
3.2.1. Banh gia ke't qml,hi~u
3.2.2. Banh gia h~
qua ehuy~n
th6ng ehuy~n
giao TBKT san xufft lua
cHo sAN xuAT LuA
aDBscL
a BBSCL
aBBSCL
giao TBKT san xufft IUa
3.3. cAc v:Eu TO ANH Hu'dNG DEN Ho~
T DONG cHUYEN GIAO TBKT
133
3.3.2. M9t s6 ehfnh saeh anh h11C1ng de'n ho~t
giao TBKT eho san xufft lua d BBSCL
l"~(}T
"
,..,
~
100
112
3.3 .1. M9t s6 ye'u t6 tlf nhien, kinh te', xa h9i anh hl1C1ng de'n chuy~n
TBKT san xufft lua C1 BBSCL
Clutdng 4:
,
T DONG CHUYEN GIAO TBKT CHO SAN XUA T LUA
133
d9ng nghien euu va ehuy~n
135
~
,
giao
,...9
SO GIAI PHAP NHAM DAY l"I~NH
HO~
T
DONG
. CHUYEN . GIAO TBKT CHO SAN XU.c\.T LUA
0 DBSCL, GIAI DO~N
2003-2010
139
"
?
,..?
4.1. QUAN DIEM DlNH Hu'ONG HO~
sA.N xuAT LuA
139
d9ng chuy~n
2003- 2010
giao TBKT eho san xufft lUa
d9ng chuy~n
2003-2010
giao TBKT eho san xufft
142
giao TBKT cho san xufft lua
DONG CHUYEN GIAO
2003-2010
148
4.2.1. Tang eliong nang life h~
th6ng nghien euu ph~,Ie
4.2.2. Tang eu'ong nang life h~
th6ng khuye'n nong nha nu'oc
VI,!
san xufft lua
4.2.4. Xay difng mo hlnh lien ke't "4 nha" trong IInh vife ehuy~n
eho san xufft h1a aBBSCL
giao TBKT phu h<;1p voi di€u ki~n
4.2.6. Phat huy sue m~nh
t6ng h<;1p d~
d9ng ehuy~n
giao TBKT
4.2.7. Tang kha nang tie'p c~n
thlfe hi~n
148
150
giao TBKT a BBSCL
4.2.3. Tang eu'ong nang life cae kenh ehuy~n
d9ng ehuy~n
a
146
HO~T
4.2. CAC GIAI PHAP NHAM DAY M~NH
TBKT CHO SAN XUAT LUA (J DBSCL, GIAI DO~N
4.2.5. T6 ehue ho~t
a
139
dinh huang ho~t
d9ng ehuy~n
4.1.2. Quan di~m
lUa a BBCSL, giai do~n
2003- 2010
4.1.3. M1,1c tieu eiia ho~t
BBSCL, giai do~n
,
T DONG CHUYEN GIAO TBKT CHO
anBscL
4.1.1. B6i canh eiia ho~t
BBCSL, giai do~n
,..,
153
giao TBKT
166
BBSCL
170
qua trlnh d5ng b9 h6a ho~t
TBKT eho nong dan
174
177
4.3. MQT s6 DE xuAT, KlEN NGHl
4.3.1. Phat tri~n
cd
sd h<;t tfing nong nghi~p
yeu du dffy rn<;tnh chuy~n
4.3.2. Phat tri~n
183
nong thon D.BSCL c6 tfnh toi
183
giao TBKT
ngu6n nhan ltfc (J DBSCL theo yeu du cua qua trlnh hi~n
d<;ti h6a san xua't nong nghi~p
4.3.3. Hoan thi~n
184
chfnh sach khoa hQC cong ngh~
4.3.4. Quan ly san xua't kinh doanh v~t
trong nong nghi~p
~85
tu', may rn6c thie't bi nong nghi~p
186
4.3.5. Tie'p tl,lC d6i rnoi chfnh sach tin dl,lng c6 tinh toi Stf h6 trq ho<;tt dong
chuy~n
giao TBKT trong nong nghi~p
186
KET LU~N
187
.1'
.....
'
-
......
,..!
?
,
?
DANH MlJC CAC CONG TRINH DA CONG BO CUA TAC GIA
TAl LieuTHAM KHAo
PHlJ LlJC
v
DANH Ml)C CAC Cl)M TiJ VIET TAT
AGPPS
AnGiang Plant Protection Services
BVTV
bao v~
CLB
d.u l(;lc bq
CNH
cong
E>B
d6ng b~ng
E>BSCL
d6ng b~ng
Song Cuu Long
E>BSH
d6ng b~ng
song H6ng
E>H
d?ihQC
FAO
Food Agriculture Ognization
H8H
hi~n
thtfc v~t
nghi~p
h6a
d?i h6a
HTX
h<;fp tac xa
IPM
Intergrated Pest Management
IRRI
International Rice Research Institute
KHCN
khoa hQC cong
KHKT
khoa hQc ky
NN
nang
NICs
New Industry Countries
PTNT
phat tri~n
TBKT
tie'n bq ky thu~
TP
th~n
ngh~
thu~
t
nghi~p
nang th~n
ph6
UBND
uy ban nhan dan
VAC
Vu'dn- ao - chu6ng (rna hlnh san xufft)
Vl
'
?
DANH MVC CAC BANG
1.1.
B~c
di€m v~
ky thu~
cua n~
1.2.
Tang tn.tdng san xua't lua g~o
1.3
M9t s6 thfmh tlfu thuy lqi h6a cua Vi~t
1.4.
M9t s6 thfmh ttju cd gioi h6a san xua't lua d Vi~t
1.5.
Xua't khffu g~o
1.6.
Trang bf may moe chu ye'u cho nong nghi~p
1.7.
Ke't qua san xua't lua d BBSCL, 1976- 1988
1.8.
Trang
2.1.
Khai quat v~
vung nghien
CUll
2.2.
T6m Uit ke' ho~c
thu th~p
du li~u
2.3.
Tlnh hlnh cd ban cua vung di~u
3.1.
Ph?m vi ph6 bie'n m9t s6 TBKT duqc chuy€n giao d DBSCL,2002
3.2.
Thai gian hao phi trung blnh cua m9t qua trlnh chuy€n giao giong
cua Vi~t
san xua't lua hi~n
d Vi~t
Vi~n
trancr1:> 14
Nam 1989-2001
35
Nam, 1990-2000
37
Nam, 1990-1999
Nam 1989-2001
bi may m6c tinh theo di~n
moi tu
d~i
43
BBSCL, 1975-1985
46
an
63
da cong b6
tra va vi~c
69
xac dinh mftu di~u
tra
Lua cho toan DBSCL
7-+
101
102
3.3.
Toe d9 chuy€n giao m9t s6TBKT d BBSCL,1992-2002
3.4.
Ty 1~
nong h9 duqc hu'ong dfin each sli' d~mg
45
45
tich lua d BBSCL
cua Lu~n
38
khi mua v~t
103
tu', may
10-+
. m6c, thie't bi
3.5.
Ty 1~
nong h9 di~u
3.6.
Tang hi~u
tra khong sa'y lua chia theo cac ly do
105
qua kinh te' san xua't lua d DBSCL 2001 so voi 1992
nho ap dt,mg TBKT
106
3.7
Voc luqng hi~u
106
3.8.
Voc tinh hi~u
3.9.
Hi~u
qua cuaap dt,mg gi6ng moi d BBSCL, 1990-2002
aBBSCL, 2001
107
qua san xua't 1 ha lua dong -xuan dAn Giang, 2000-2003
109
qua S? hang
Vll
3.10. Tac d(>ng cua TBKT san xua't lila de'n vi~c
giam ba't blnh ding xa
h(>i (J BBSCL, 1990-1997
111
3.11. Chi ngan sach theo ke' ho<;1ch cua Vi~n
Lila BBSCL, 1999
3.12. Trlnh d(> h9c va'n cua can b(> khuye'n nong An Giang
3.13. -Du' nq cho vay nong
Nong
3.14. Ty 1~
nghi~p
nghi~p-
va PTNT Vi~t
112
114
nong thon BBSCL cua Ngan Hang
Nam, 1995- 2000
nong h(> di€u tra vay vO'n theo cac ngu6n tin dt,mg
115
116
3.15. Muc lai su!t nong h(> di€u tra phai vay
117
3.16:- Phuong phap chuy~n
125
3.17. Banh gia khai quat ~ac
phuong phap cho di~m
giao TBKT trong c(>ng d6ng (J vung di€u tra
kenh chuy~I1
giao TBKT (J BBSCL theo
132
Vlll
DANH Ml)C CA C HINH VE
1.1. Kenh chuy~n
giao chu ye'u v~
1.2. M6 hlnh tang tntdng chi~u
1.3. TBKT va phat tri~n
2.1. M6 ta cac ye'u
gi6ng lua (J Mi~n
r9ng va phatri~n
B~c
chi~u
san xua't theo chi~u
trang 36
sau
49
sau
t6 tac d9ng de'n chuy~n
51
giao TBKT ·
56
2.2. Khung phan tich
58
2.3. Cach xay dlfng m§u di~u
3.1. Sd d6 ~6
tra
chuc h<$ th6ng chuy~n
73
giao TBKT cho san xua't lua
(J 8BSCL
82
3.2. Sd d6 chuy~n
giao TBKT theo kenh "khoa_ h9c -khuye'n
84
nong- nong dan" (J 8BSCL
3.3. Sd d6 chuy~n
giao TBKT theo kenh "khoa h9c -doanh
84
nghi<$p - nong dan" (J 8BSCL
3.4. Sd d6 chuy~n
giao TBKT theo kenh khuye'n nong nha mtoc
(J 8BSCL
85
I
3.5. Sd d6 chuy~n
giao TBKT theo kenh "doanh nghi<$p- dC;li
ly
- nong dan" (J BBSCL
3.6. Sd d6 chuy~n
86
giao TBKT theo kenh "doanh nghi<$p- nong
. dan" d 8BSCL
3.7. Sd d6 kenh chuy~n
87
giao TBKT theo chu'dng trlnh, dlf an (J
8BSCL
3.8. Sd d6 kenh chuy~n
88
g1ao TBKT d(;lng ve't dgu loang (J
89
8BSCL
3.9. Sd d6 h<$ th6ng nhan gi6ng 3 ca'p (J 8BSCL
4.1. Sd d6 m6 ta quan h<$ giua h<$ th6ng nghien
khuye'n n6ng (J BBSCL (theo d~
xua't cua Lu~n
91
CUll
va h<$ th6ng
An)
165
lX
DANH Ml)C CAC DOTH{
1.1. Tang tn.tdng san Iu'<;fng Ilia d DBSCL 1990-2002
42
1.2. Nang suft Iliad DBSCL, 1968- 1973
44
1.3. Di~n
tich du'<;fc cd gioi h6a Utm dfft cua DBSCL
47
tich tuoi tieu chu d9ng Ci DBSCL, 1994
47
1.4.
Di~n
1.5. Chenh _l~ch
va
Vi~t
gh1 g;;to xuft khffu cling phffm cffp giua Thai Ian
Nam
1.6. Tie'n bQ ky thu~
47
va du'ong cong t6ng san phffm
51
3.1. Cac ye'u t6 giam t6ng chi phi san xuft Ilia dong -xuan d An
Giang, 2000-2003
3.2. Ty 1~
nong hQ chia theo ml,IC dich vay v6n
3.3. M6i lien h~
tie'n bQ ky thu~
3.4. Ty 1~
109
116
giua trlnh dQ hc;>c vffn va Stf san sang ap d~rng
cua nong hQ d Cfrn Thd va An Giang
nong hQ tie'p nh~
tie'n bQ ky thu~
tu nong hQ khac
117
130
1
.,
ltiO DAU
~
1. Tinh
eftp thie't cua d~
tai
86ng Bang Song Cl'tu Long (BBSCL) la m()t vung lua c6 vai tro d~c
bit%t quan trQng trong vit%c dam bao an ninh lu'dng thl,l'c va dffy m~nh
khffu cua Vit%t Nam. Vdi sl,l' tang tntdng m~nh
me, giai do~n
xufit
1990-2002,
blnh quan hang nam DBSCL san xufit gftn 17 trit%u ta'n lua, chie'm tren 50S:
t6ng san ht<;Jng lua cua ca nude va dong g6p 90% lu<;Jng g~o
nhien, ben c~nh
nhii'ng thanh tl,l'u Wn da d~t
hit%n dang d6i dit%n nhi€u vfin d€ nan giai, d~c
xufit khffu. Tuy
du<;Jc, san xufit lua Ci DBSCL
bit%t la sue c~nh
tranh tren th!
tni'dng the' gidi con kern, hit%u qua san xufit thfip, thu nh?p cua nong dan bfip
benh, ... MC)t trong nhii'ng nguyen nhan chu ye'u cua tlnh hlnh tren la trlnh de)
khoa hQC ky thu?t cong nght% san XUftt lua conl~
Di~u
h?u.
dang suy nghi Ia khong phai Vit%t Nam thie"u ngu6n tie"n be) ky
thu? t. Hang nam, cac
Cd
quan khoa hQC hoan thanh hang tram cong trlnh
nghien CUU lien quan de'"n san XUftt lua, nhung ke'"t qua dU<;JC ap dt,mg khong
nhi€u, ph~m
vi ap dl}ng con h~n
d6 ch(rng to ding ho~t
dudng tftm nhit%m
d()ng chuy~n
hyp, hit%u qua ap dl}ng chua cao. Thl,l'c tr~ng
giao tie"n be) ky thu?t hit%n nay chua
Vl).
Trong mQt s6 cong trlnh nghien cuu ky thu?t san xufit Iua, Sl,l' quan
t:im de'n khia c~nh
each ap d~mg
v€ cd che chuy~n
chuy~n
giao mdi chi dU'ng I~i
(J
vit%c hudng dfin nong dan
tU'ng tie'n be) ky thu?t cho tU'ng d!a ban rieng le. Nhii'ng vfin d~
giao, ht% th6ng chuy€n giao, giai phap d6ng bQ, moi
2
tntong chinh sach, v.v ... thl ch! duqc de c?p thoang qua, d g6c nh1n nho h~p.
R5 dmg la, vi~c
thie'u h~
th6ng giai phap toan di~n
va can co, thie'u nhung
tac d(>ng tich clfc cua moi truong chinh sach da khong cho phep khai thong
va md r(>ng dong chay tie'n b(> ky thu?t vao san xua't lila d DBSCL.
Trong nhung nam toi, vai tro quan trQng cua san xua't lila d 8BSCL
d6i voi an ninh luang thlfc va xua't kh~u
tie'p tl;lc duqc khAng dinh. Yeu cau
moi ve tang trudng san lu'qng, gia tang sue qtnh tranh va hi~u
lila se khong-t~
thlfc hi~n
khong duqc cai thi~n.
duqc ne'u ho~t
d(>ng chuy~n
Thtfc te' d6 da thilc d~y
qua san xuat
giao tie'n b(> ky thu4t
chilng toi nghien cuu de tai:
"Cac giai phap nh/im dily m(!nh chuyin giao tiln bQ ky thu{jt cho san xufzt
lzla d FJBSCL giai dof!n 2003-2010 ".
2.
wive tieu nghien cuu cua Lu~n
an
Ml;lc tieu t6ng quat cua Lu?n an la tim giai phap d~y
giao TBKT cho san xua't lila d 8BSCL, nh~m
lila hang h6a qui mo IOn, hi~n
C~nh
tranh Va hi~u
chuy~n
th~
d~i,
qua. 8€ d~t
phat tri~n
m~nh
chuy~n
m(>t nen san xuat
dam bao an ninh luang thlfc, tang tinh
ml;lC tieu lOn tren day, nhung ffil;lC tieu Cl,l
cua Lu?n an la t1m ra nguyen nhan cua Slf ye'u kern trong ho~t
giao tie'n b(> ky thu?t cho san xua't lila d 8BSCL hi~n
tren co sd d6 xay dlfng h~
th6ng giai phap toan di~n,
d(>ng
nay, ddng thC1i
can co d~
d~y
m~nh
chuy€n giao tie'n b(> ky thu?t cho san xua't lila d DBSCL.
3. D6i tliQ'ng va ph~m
vi nghien cuu cua Lu~n
86i tuqng nghien cuu cua Lu?n an la ho~t
va'n de lien quan de'n hoc_lt d<)ng chuy~n
an
d(>ng chuy~n
giao tie'n
b9 ky
thu~
giao va nhii'ng
san xua't lua d
3
DBSCL. V~
ph<;tm vi, Lu~n
an ke't h
voi nghien cuu sau t<;ti 2 tlnh tn;mg di€'m lila la cgn Tho va An Giang. Tren
dia ban trQng di€'m, Lu~n
bi€'u cua h~
thO'ng chuy€'n giao la: Vi~n
nong va bao
Thl;r'c V~t
an khao sat ho<;tt d<)ng cua nhung d<;ti di~n
v~
thl;r'c
v~t,
tieu
Lila DBSCL, cac co quan khuye'n
Nong Tnrong Song H~u,
Cong Ty Dich Yl;l Bao V~
An Giang, cac h
Cu', ... a6ng thai, t6 ch(tc ai€u tra nong hQ a€ tlm hi€'u y kie'n Va nguy~
VQng
cua nong dan v€ ho<;tt d<)ng chuy€'n giao tie'n b<) ky thu~.
Trong Lu~n
an, tie'n b<) ky thu~
du'qc xem xet voi tu' each la m<)t d9-ng
san phfim cua hoqt d<)ng nghien cuu- phat tri€'n, va du'
dli<;ic d~
c~p
th'i chi di:tng
(J
muc d<) khai ni~m,
lam co sd cho vi~c
ne'u c6
nghien cuu
khia Cqnh kinh te'- t6 chuc cua hoqt OQng chuy€n giao.
4. Phtidng phap nghien cti'u
Tren n€n tang phep bi~n
Dang C<)ng San Vi~t
Nam, Lu~n
chung duy v~t
va du'ong lO'i chfnh sach cua
an ap dl;lng m<)t sO' phLtong phap nghien
cuu chu ye'u sau day:
Phztdng plzap h~
thong: nhung cong ClJ cua phu'ong phap h~
dli
d~
th6ng da
thO'ng, phu'ong phap di€u
th6ng, phu'ong phap h<)p den. Phuong phap nay dli<;ic sli' dl;lng
nghien cuu h~
thO'ng chuy~n
giao TBKT san xufft lila
(J
DBSCL.
Phztdng phap danh gift nhanh nong thon (Rapid Rural Appraisal RRA): Phuong phap nay dli<;lc sli' dl;lng a€ thu th~p
ca du li~u
da cong
4
b6 va du
li~u
moi. RRA da du
phuong phap
lu~n
C\}
th~
d~
thu th~p
slr dl;lng cac
la: quan sat, phong va'n khong chfnh thuc, thao
nh6m nong dan, thu th~p
Phztdng phap di~u
khai voi vi~c
cac ngu6n tai Ii~u
da cong b6.
tra theo blmg cau hoi: Phuong phap nay duqc dung
duli~
moi. BO'i tu
6 !viOn
mo san xua't Ilia khong qua nho. Bja ban di€u tra la huy~n
(C~n
Tho) va huy~n
Phu Tan (An Giang).
Ngoai nhung phuong phap chu ye'"u tren day·, vi~c
nghien cuu Lu~n
an
con stl' d\}ng phuong phap chuyen gia, phuong phap thO'ng ke, phuong phap
so sanh- dO'i chie'"u, phuong phap phan tich phuc Iqi kinh di~n.
5. Nhung dong gop m6'i cua Lu~n
Lu~n
an da h~
an
thO'ng h6a duqc m9t sO' ly lu~n
va thlfc ti€n trong chuy~n
giao TBKT san xua't lua, trlnh bay n9i dung cua cac khai ni~m
ky thu~,
cong ngh~
va tie'"n b9 ky thu~
Banh gia du
chuy~n
d 8BSCL thong qua phan tich h~
chuy~n
trong san xua't lua,
giao tie'"n b9 ky thu~
thO'ng chuy~n
giao va cac ye'"u tO' anh huang de'"n ho~t
8~
ra du'
thu~.
khoa hQc.
quan diSm dinh huang ho~t
trong san xua't Ilia
giao, cac ho~t
d9ng
d9ng chuy€n giao.
d9ng chuy~n
giao tie'"n b9 k5·
ct€ ra cac giai phap va chinh sach thuc mfy chuysn giao tie'"n b9 ky
thu~
trong giai
do~n
2003-2010.
Luan an la mot tai lieu tham khao cho cac tinh BBSCL tron£ viec hoach
•
•
•
c..,.;
dinh giai phap chuySn giao TBKT san xua't IUa phu h
•
ki~n
•
5
so vAN DE LY LUAN
. v A THUC
. TIEN
.
Chztmzg 1: MOT
CUA CHUYEN GIAO TIEN Bf) KY THUi).T
,
~
9
TRONG SAN XUAT LUA
,.,,
,..
-
TIEN BO KY
1.1.
1.1.1. Khai ni~m
v~
""
THU~
tie'n bQ
1.1.1.1. Nlqt stfkhfd ni~m
?
,..,
,
T TRONG SAN XUA T LUA
ky thu~
trong san xufft lua
co lien quan
a. Khoa IUJC san xuat ilia
Khoa hQc la h~
th6ng tri thuc phan anh nhung qui lu~t
va tu' duy, QL(
b~ng
nhung khai ni~m,
chung 00. CO th€ hi~U
v~
t\1' nhien, xa h9i
thuc tren CO SCJ thljc ti~n,
phan doan va hQc thuye't [31, tr.259].
khoa hQC trong san xua't lila la h~
quan ae'n san xua't lua, bao g6m cac tri thuc v~
di~u
ki~n
Ou'
Tu khai ni~m
th6ng cac tri th((C lien
t~(
nhien, h~
sinh thai.
qui lu?t sinh tru'CJng va phat tri€n cua diy lua, cong qt va v?t tL( nang nghi~p,
chuc san xua't, thi tntdng, tam
b. Cong ngh~
Cong ngh~
ly t?p quan, ...
san xuat ltla
la mc;>t h~
th6ng kie'n thuc duqc ap dl;lng trong mc;>t khau nfw
c16 ella qua trlnh san xua't, tieu thl;l, luu thong, bao quan hang h6a, ... nh~m
l~i
hi~u
qua kinh te' [98]. Cong ngh~
la mc;>t h~
Tu d6, c6 th~
ke't hqp cua cac ye'u tO' sau day:
hi~u
cong ngh~
dem
th6ng g6m 4 ye'u to: ye'u tO' v?t
cha't ky thu?t, ky. nang cua ngudi sl'r dl;lng cong ngh~,
chuc c6ng ngh~.
t6
thong tin cong ngh~,
san xuat lua la h~
t6
th6ng c6 slf
6
(l )- Trang thie't bi va v~t
tu' san xuat lua, bao g6m: cong CIJ lam dat, may
born, may tu6t, gi6ng, phan b6n, nong du'
chat ky thu~)
(2)- Ky nang cua ngu'oi san xuat Ilia, bao· g6m: tay ngh~,
thuc gilip cho nong dan sll' d1,1ng may m6c, v~t
mQt each hi~u
(4)- T6 chuc cong ngh~,
lam sach, cong ngh~
cong ngh~
v~n
che bien (g6m cong ngh~
ki~n
ly
Cl,l thl
theo cac giai do~n
san xuat,
lam dat, cham s6c, thu ho~c
sau thu ho?ch (g6m cong ngh~
chuy~n,
sd che, xli'
t6n trii' va _bao quan san phttm). cong ngh~
tinh che, d6ng g6i, bao quan) [98].
la ket qua c1:'ia qua trlnh v~t
c6 nghia la cong c~1,
Thea each hi~u
chat ky thu~,
trong san xuat Ilia~
Ky thu(jt san xufit lzla
Ky thu~
thu~
chia cong ngh~
canh tac (g6m cong ngh~
\'a thu gom nguyen li~u),
c.
chat ky thu~
trong san xuat Ilia phu h
Trang san xuat lua, c6 th~
cong ngh~
v~t
g6m ca.c ye'u tO' lien quan de'n b6 tri, tie'p thi, quan
sll' dl,lng cong ngh~
ly
tu', ... trong san xuat Ilia
san xuat Ilia bao g6m: phttong phap, qui trlnh, bi
quye't sll' d1,1ng cac phttong ti~n
h~n:
tri
qua.
(3)- Thong tin cong ngh~
ch~ng
kinh nghi~m,
giai phap, kie'n thll'c dll'
nay da hlnh thanh cym
... [20, tr.30].
Tu khai
S
xuat llia. Nhtt v~y,
c6 th~
tac ky thu?t lien quan tr~c
chat h6a cac tri thuc ll'ng d1,1ng. Ky
ky thu~
ni~m
tu v~t
tu' ky thu~,
thiet bi ky thu~,
chung tren day, c6 th~
hi~u
v~t
ky thu~
ky nang du'
chia ky thu?t san xuat lua th~m
tu', ... ) dung trong san
2 nh6m: ~h6m
thao
tiep den ngttoi lao d9ng va nh6m v?t chat ky thu?t
(may m6c, phan b6n, nong du'
gi6ng, ... ). Giii'a ky thu~
va cong ngh~
san
7
xufft lua co S\1' khac bi~t
co ban nhu sau:
Thil nhitt, ky thu~
thu~
la m9t ye'u t6 cffu thanh c6ng ngh~.
tham gia cffu thanh c6ng ngh~
ky thu~
la phu'ong ti~n
cua ngu'oi lao d9ng, ... Ye'u t6 v~t
cua c6ng ngh~.
chfft ky thu~,
chfft ky thu~
Stf bie'n ct6i cua ye'u t6 v~t
khac cua c6ng ngh~
v~t
chfft ky thu~
giua cac b(> ph~n
giil.a cac ye'u t6 ky thu~
cffu thanh c6ng ngh~.
CJ
trlnh d9
du'<;fc coi la xu'ong c6t
se b~o
bie'n ct6i, dfrn cte'n sv ra doi c6ng ngh~
Thzc hai, quan h~
Nhung ye'u t6 ky
theo cac ye'u t6
mdi.
kh6ng ch?t che nhu' quan h~
BBSCL, ne'u m(>t n6ng dan A sll'
dl,lng may cay, may tu6t, bon phan theo mau la, ... nhu'ng kh6ng co sl,l' ph6i h<;fp
theo m9t qui trlnh chu£n thl ch! du'qc coila ngu'oi co ky thu~
n6ng dan A sll' dl,lng thie't
bi
va thao tac ky thu~
san xufft t6t. Ne'u
tren m9t each h<;fp ly thea qui
trlnh ch?t che, thl co thS coi nong dan A san xufft lua theo cong ngh~
Thz[ ba, ky thu~
m~.
n?ng v~
Dudi goc d9 ky thu~,
phfin cling, trong khi c6ng ngh~
hi~n
a<_1i.
n<)ng v~
phfrn
nguoi ta quan tam cte'n ye'u t6 may moe, thie't
tlm each td loi cau hoi "lam bttng cdi gi ?". Duoi goc d9 c6ng ngh~,
bi va
nguoi ta
coi trQng ye'u t6 con ngu'oi va tlm lOi dap cho cau hoi "lam bttng each nao ?".
Tuy nhien, sl,l' phan bi~t
giua ky thu~
va c6ng ngh~
h<;fp la tu'ong ct6i. Ngay nay trong nhi~u
"c6ng ngh~
la cac phu'ong ti~n
ky thu~,
khoa hQc ling dl,lng vao thl,l'c ti~n
thu~
Et each thuc thl,l'c hi~n
may moe, thie't
thu~"
bi.
Rfft nhi~u
ctS thay the' khai ni~m
tai li~u
t6t m9t c6ng vi~c,
v~t
chfft hoa cac tri thuc
C5 BBSCL n6ng dan thu'ong coi ky
thuong ct6ng nhfft c6ng ngh~
nguoi co thoi quen dung khai ni~m
"cong ngh~
".
tntong
khoa hQc, ngu'oi ta vfrn coi
la Sl,l' thS hi~n
"[20, tr.26].
trong nhi~u
voi
"may moe ky
8
va d{ic diim Clla tien bQ ky thu(jt (TBKT) san xuat Ilia
1.1.1.2. Khdi ni~m
a. Khdi ni~m
Hi~n
vi TBKT san xuat Uta
s6 khai
nay c6 m<)t
ni~m
khac nhau v~
Ban & H.S.Hawkins: "TBKT la m<)t quan di~m.
m<)t cac th~
n~w
c6 th~
t6m t~
gi6ng mC1i; ky thu?t mC1i, cong ngh~
bie'n bao quan. sau thu ho~c;
trlnh cong ngh~
d6i co diu; v?t li~u
Nam bi~u
... Gi6ng mC1i c6 th~
ap dt,mg s~
hi~n
tren, c6 th~
(J nhii'ng khia c~nh
c6 m<)t, ho~c
nhi~u
la Slf cai tie'n v~
hi~u
TBKT san
nhu' sau:
ph~m
t6t, c6 sue ch6ng ch!u
cha't tren day.
each thuc lam dat, la
tBng h
d6i cd ca'u mua Vl;l _san xuat Ilia cho phu h
nhien kinh te', xa h<)i cua m<)t ti~u
Nhung lo~i
tin hQC vao quan
hang, la b6n phan theo bang so mau la, la ap dt,mg qui
trlnh phong tru dich h~i
Chuy~n
mC1i; che'
nang cao nang suat lao d<)ng [98, tr.35].
Ky thu?t canh tac moi: £)6 c6 th~
vi~c
-
mC1i; chuy~n
Gi6ng lua mC1i co nang suat cao, chat lu'<;Jng g~o
sau b~nh,
-
g6m nhii'ng n<)i dung chu ye'u la:
chung trong cac khai ni~m
nay (J Vi~t
du'
cho ding, TBKT la slf cai tie'n ky thu?t va qui
san xua't nh~m
Ttl' nhung di~m
th~
khac thl cho ding
quan ly, tie'p thi va ling d~mg
ly, ... [39, tr.l97]. C6 quan di~m
-
phu'dng phap hay v~t
d6 coi la mC1F' [82,tr.80]. M<)t quan di~m
"tie'n b<) khoa h9c ky thu~
xuat lua hi~n
TBKT. Theo A.W.Van den
ki~n
tlf
vung.
phan b6n, nong du'
la phan vi sinh, nong
du'
-
Cac phu'ong ti~n
lam co, c~t
lua, g~t
mdi phl;lc Vl;l co gidi h6a lam dat, tu'di tieu, phun thu6c,
d?p, lam kho, l9c t~p
chat, ...
9
-
SU' dt,mg di~n
thay the' cac ngu6n nang lu<;5ng truy~n
th6ng khac trong san
xuat lua.
-
Cach t6 chlic san xuat lua gan voi th! tru'C5ng lua g~o,
a6ng, ling d~Ing
-
san xuat theo h<;5p
tin hQC vao quan ly san XUat, ...
V.v, ...
Voi nhli'ng nQi dung co ban tren day, c6 th€ n6i, TBKT trong san xuat lua
chinh la thanh qua CUa cac qua trlnh CO giOi h6a, h6a hQC h6a, di~n
khi h6a,
thuy l<;5i h6a va sinh hQc h6a san xuat lua. TBKT c6 th€ ch!la sl,( a6i moi mQt
khau, mt?t ky thu~
canh tac, nhung cling c6 th€ la mt?t t~p
mang tinh chat cua c6ng ngh~
moi dam nh~
lua nht(: c6ng ngh~
co gioi (b~ng
sau thu ho~c
thu ho~c
(sli' d~mg
cling va phftn m~,
ky thu~
h<;5p cua nhi~u
ye'u t6
tung khau cua qua trlnh san xuat
may g~t
d~p
lien h<;5p), c6ng ngh~
lo say, ... ). MQt TBKT tht(dng c6 hai thanh phftn- phftn
ching h~n
mQt gi6ng moi thl h~t
sli' dt,mg gi6ng moi nay la phftn m~
gi6ng la phftn cang, con
[82, tr.84].
b. D(ic diim ci'ta TBKT slm xuitt ilia
-
Tinh phz't lu;Jp czta TBKT
Kh6ng hin nhung ky thu~
moi da la TBKT. MQt ky thu~
trd thanh TBKT d6i voi mQt vung n6ng nghi~p
moi ch! c6 th€
khi n6 phu h<;5p voi di~u
ki~n
a6ng fUQng, phu h<;5p voi kha nang v6n dftu tu' cua n6ng dan, phu h<;5p voi tam
ly, t~p
quan va trlnh dQ t6 chlic cua eli dan, dap ling yeu du bao \·~
va dem l~i
chua c6 di~n.
hi~u
qua cao han. May born di~n
May g~t
thich nghi voi ki~n di~u
d~p
kh6ng phai la TBKT d6i voi vung
lien h<;5p cua My v6n n~g
vung 111 8BSCL.
moi tnWng
n~
va c6ng k~nh
chua th€
10
-
Tinh khu V(tc cua TBKT
Hi~n
nay, may sfiy lila kh6ng con la TBKT (} Nh?t, nhung l<;ti Ut TBKT
do'i vO'i E>BSCL. T<;ti m9t thai di€m, gio'ng lua nao d6 c6 th€ la mMau, nhu'ng n6 da la gio'ng cii (} Cffn Tho (nang dan Cffn Tho da thay the' gio'ng
d6 bftng gio'ng c6 nang sua't cao han, chfit lu'<;fng t6t hon). Ben c<;tnh d6, cung
m9t lo<;ti gio'ng mdi nhu'ng ap d1;1ng (} Tra Vinh th! nang sua't, cha't lu'<;fng khac
vdi (} E>6ng Thap Muoi, do c6 stf khac nhau v€ chfit da't, ngu6n nude, ...
-
Ngufln t(Jo ra TBKT rat da d(Jng
Truoc he't, m9t lo<;ti TBKT c6 th€ la san ph£m sang t<;to cua cac co quan
nghien cliu, ciing c6 th€ ra doi
nghi~p,
tu qua tr!nh phat tri€n san ph£m cua m<)t doanh
ho?c CO th,€ do ngu'Oi nang dan due rut kinh nghi~m
lam vi~c
Va cai tie'n cong Cl;l
cua m!nh, ... Sau nii'a, cung m<)t lo<;ti TBKT nhu'ng ciing c6 th€ du'Q'c
nhi§u co quan, ·don
vi
san xuat. Thie't bi s<;t hang c6 th€ do Vi~n
ciing c6 th€ do Xi Nghi~p
Lua E>BSC.L,
Co Khi An Giang san xuat. Nhi€u TBKT du'Q'c phat
tri€n dlfa vao Stf pho'i hQ'p giii'a cac co quan khoa hQC va n6ng dan. Cac
khoa hQc la nguoi phat tri~n
cd
quan
phffn cling, trong khi n6ng dan la ngu'oi phat tri€n
phffn m€m, tlic la t)m each ap dl;lng cho phu h<;fp voi di€u ki~n
tr.85]. Nhii'ng TBKT quan trQng trong nang nghi~p
cua mlnh [82.
the' giOi thu'ong du'Q'c hlnh
thanh qua 3 giai do<;tn: (i)- nghien cliu CO ban va dinh hu'ong (cd quan khoa hQC
qu6c te' thtfc hi~n),
(ii)- nghien cliu ling d1;1ng va thfch nghi (co quan khoa hQC
qu6c gia thtfc hi~n),
(iii)- khuye'n n6ng san xua't [86, tr.S].
-
TBKT trong nong nghi?p noi chung
va
trong san xu/it lzia n6i rieng
mang d(i.c trztng kinh te' xii hQi
Vi~c
ap d1;1ng TBKT trong nang
t)nh tr<;tng phat tri~n
nghi~p
thu'ong c6 quan
h~
ch?t che voi
kinh te' cua nang hQ, t)nh tr<;tng CO Sd h<;t tffng nang th6n,
I
11
phong tl;IC, t~p
cua t~p
qmin, trlnh d9 dan tri, tinh c(>ng ct6ng, .... Ddn eli', do anh hu'dng
qmin, c(>ng ct6ng ngu'oi Khme d DBSCL it quan tam ap dl;lng TBKT hdn
so voi cac c(>ng ct6ng dan t(>c khac. C9ng ct6ng ngu'oi Hoa thu'ong h6 tr
kinh nghi~m,
ti~n
v6n ct€ ap dl;lng TBKT. Vi~c
d6ng thu'ong di~n
ra theo ki~u
b~t
ph6 bie'n TBKT trong c(>ng
chu'oc lftn nhau thong qua giao tie'p xa h9i.
Trong san xui{t nong nghi?p n6i chung va san xuat lzla n6i rieng, TBKT
-
pluit triin chijm va vi?c chuyin giao tztdng doz kh6 khiin.
sa di nhu' v~y
va phuc t~p,
d~c
la do ct6i tu'
la nhii'ng IInh vlfc lien quan cte'n cha"t cta"t, thuy van, thoi
tie't va nhii'ng d6i tu'
CJ nhi~u
r(>ng
nu'oc, tlnh tr~ng
ch~m
phat tri~n
(h~t
gi6ng, sau b~nh,
TBKT trong nang nghi~p
thieu quan tam cua chinh phil ct6i voi n6ng nghi~p
co d~i,
... ).
con do slf
(so voi c6ng nghi~p
va d!ch
Vl;l). Chuy€n giao TBKT trong san xuftt Ilia tu'dng ct6i kh6 khan vl n6ng dan la
t~ng
lOp c6 kha nang d~u
bao thu con n~g
1.1.2. Quan h~
n~;
tu' thftp, trlnh d9 khoa hQc ky thu~
d!a ban n6ng th6n r(>ng va cd sd h~
giii'a khoa hQc
h~n
che', tam !}·
dng kern phat tri€n.
va TBKT san xua't lua
1.1.2.1. Khoa hQc la nin tang diphat triin TBKT
Thanh tlfu khoa hQC du'
cai tie'n va phat tri~n
va ky thu~,
cho cd quan nghien CUll va
TBKT; la cd sd d~
n6ng dan cai tie'n thie't b!
... Nhii'ng tri thuc khoa hQC du'qc ap dl;lng nhi~u
tri thuc v@ thuy van, thoi tie't, qui lu~t
gay h~i,
d~
v@ each dung cac lo~i
v~t
phat tri~n
tu', ... Hi~n
vao san xua"t lua la
cua lua; tri thuc v~
nay, nhi~u
con trung
tri thuc khoa· hQC chu'a
du'qc ap dl;lng vao san xuftt lua, nhu'ng c6 th€ cte'n mdl;lng. Ch~ng
t~o
se du'qc v~n
h~n,
trong tu'dng lai nhi@u kha nang nhii'ng hi~u
d1:1ng d€ cung ca"p nu'oc tu'oi khi dn thie't.
bie't v@ mu'a nhan
12
1.1.2.2. Yeu cdu vl TBKT liz mf)t df)ng l(tc thzic day khoa lu;c
Theo Ph. Ang-ghen: "ne'u ky thu?t phl,l thUQC m<)t phfin IOn vao tlnh trZ!ng
cua khoa hQC, thl khoa hQC l1;1i COn phl;l thUQC nhi~u
doi hoi ·cua ky thu?t. Khi xa h9i c6 nhu cfiu v~
hdn nfi'a vao tlnh tr(;lng Va
ky thu?t thl nhu cfiu nay thlic
dffy khoa hQc tie'n len hdn mu'C1i tru'C1ng d1;1i hQc" [9, tr.778]. Nhu cfiu v~
bao v~
tht,tc v?t da gilip CaC nha khoa hQC nghien CUU va tlm ra tac dl,lng CUa ong m3:t
do trong vi~c
tieu di~t
bon da thlic dffy vi~c
m<)t s6Io1;1i sau h1;1i Ilia. Nhu cfiu v~
tlm ra m6i lien h~
cha't trong da't, .... C6 th~
sll' dl,lng hc;fp ly phan
giua mau cua la Ilia va tlnh tr1;1ng du'ong
n6i, nhu cfiu cai tie'n ky thu?t canh tac la m<)t d<)ng lt,tc
thlic dffy khoa hQc nong nghi~p.
1.1.3. Khai quat qua trlnh phat tri€n cua TBKT san xua't hia tren the' gi6'i
1.1.3.1.Ky thuijt san xuat lzia thdi ky nong nghi~p
N~n
truyln thong trztac the' ky 19
san xua't lua nu'oc cua nhan Io1;1i kh6i dffu tren cac th~m
cao ven
song, de'n nll'a cu6i thien nien ky thu. II tru'oc Cong nguyen Ian toi cac dong
b~ng
IOn va vung trung [50, tr.32]. Cong c~1
do d6ng. Di~m
n6i b?t trong st,t phat tri~n
san xua't lua thdi ky dff u la do da,
ky thu?t san xua't lua tu the' ky thu
nha't den tru'oc the' ky thu 19 sau cong nguyen la thufin h6a cac gi6ng Ilia d1;1i va
d~n
thuy nh?p d6ng, trong d6 dang chli y la vi~c
qu6c) \·a song H6ng (Vi~t
tri thuy song Hoang Ha (Trung
Nam). Nhln chung, su6t hang ngan nam, ky thu?t
tr6ng lila d trlnh d<) tha'p va ch?m du'c;fc cai tie'n.
1.1.3.2. Klzoa lu;c ky thuijt san xuat lzia thiJi ky tit thl ky 19 den 1990
Tu dffu the' ky 19 de'n tru'oc 1950, san xua't Ilia da b3:t dffu du'c;fc
h6a voi vi~c
. hQC, di truy~n
sll' d1:1ng may cay, may keo, may bdm, .... Cac tri thuc v~
hQC du'c;fc ung dl,lng vao ChQn t~o
cd
gioi
thlfc v?t
gi6ng lua. Thanh tlfu cua cong'
13
nght% h6a hQC du'QC ung dt,mg d~
san xufft phan bon, nong du'QC cung cffp cho
nong nghit%p da t<;1o m9t budc nhay vQt v~
nang sua't va cha't lu'qng lua.
Giai do(;ln 1950-1960, khoa hQC ky thu?t tac d()ng rn(;lnh vao qua trlnh co
gi8i h6a, thuy lqi h6a, sinh hQc h6a san xua't Iua, ... trong d6 n6i b?t nha't la d 2
khfa C(;lnh: san XUfft nong du'QC Va ung dt,Ing cong nght% sinh hQC vao san XUfft
gi6ng ltla mdi. Nhii'ng tien b9 vu'qt b?c v~
rn(;lng xanh da di~n
gi6ng la d()ng lt,tc cua CUQC each
ra d m()t s6 nude. Giai do(;ln 1961-1970, da di~n
ra qua trlnh
CO gidi h6a d6ng bQ Va ung dt,mg r()ng rai cong nght% sinh hQC VaO san xufft
gi6ng tren the' gidi. Gi6ng mdi, phan h6a hQC va nong du'QC du'qc stl' dt,mg ph6
bien lam cho each rn(;lng xanh Ian ra nhi~u
nude. Giai do<;1n nay, Hln dfiu tien
Ioai ngu
Iuong tht,I'c toan du.
Giai do(;ln 1971-1990, each m(;lng khoa hQC ky thu? t tac d()ng toan dit%n
tdi CO gidi h6a, thuy lqi h6a, h6a hQC h6a, dit%n khf h6a, sinh hQC h6a va d?c
bit%t la md ra ch~ng
du'dng tt,I' d()ng h6a san xua't lua. Phan vi luqng. phan Yi sinh
dt(QC ph6 bien, cong nght% sinh hQC du'QC ung dt,mg r()ng rai. E>ay la giai dO(;ln
c6ng nghit%p h6a san xua't lua d nhi~u
nude vdi dfiy du
y nghia.
1.1.3.3. Khoa hQC ky thuijt san xuiit lzia tz't 1991 den nay
Trude nhii'ng da'u hit%u v~
st,I'. C(;ln kit%t tai nguyen, khoa hQc c6ng nght%
hu'dng vao nghien cuu m6i sinh, c6ng nght% s(;lch, _c6ng nght% bao
nguyen, ... Khai nit%m phat tri~n
n6ng nghit%p b~n
v~
tai
vii'ng xua't hit%n. E>ay la thdi k}·
qua d9 tu each ffi(;lng khoa hQC ky thu?t lfin thu II sang each rn(;lng khoa hQC ky
thu?t lftn thu III. Khoa hQC c6ng nght% san xua't lua tren the gidi da d<;lt trlnh d9
ra't cao, tieu bi~u
la san xua't lua d Hoa Ky, Nh?t, E>ai Loan, Uc. Bi~u
trlnh d9 san xua't nay du'qc phac thao trong bang 1.1
hit%n cua
14
Bang 1.1: Dijc diim vi ky thuljt ci'ta nin san xuat lzla hi?n dc;i
M()t s6 dijc tru'ng cua n~
Dung cong ngh~
Giang lila
hi~n
san xua't lua hi~n
d:;ti
I
'
d<;ti d~
t<;to giong. BQ giong phong phil,;
I
l
thuffn chung, nang sufft cao, chfft htqng tot,
Co gioi h6a tren mQi dia hlnh va tfft
Gieo- cffy
Co gioi h6a gieo h<;tt va co giOi h6a cffy lila
d()ng h6a. H~
I
IOn, c6 th~
i
I
!
lam mua nhan t~w.
chu d()ng ngu6n nu'oc
hi~u
va may phun
cong sufft Ion (sll' dl;lng ca may bay). Hi~n
,'ch-am soc
chuy~n
:
i
sang nr'
thong thuy lqi kien co, may born cong sua't
Phong tn't sau bfnh: dung h6a cha't d~c
-
I
I!
- Tw1i - tieu: Co gioi h6a cao d9 va dang chtiy~n
I
j
ca cac Vl;l trong nam
Lam dfft
sang sll' dl;lng cong ngh~
nay nhi€u nu'oc
s<;tch (giam thi~u
h6a chat J
-
Tra co: co giOi h6a, h6a hQC h6a, luan canh cay tr6ng
-
B6n phan: co giOi h6a, chuy~n
tu vi~c
su dt,mg
phan h6a
h9c sang dung phan vi sinh so luqng IOn,
Co gioi h6a d6ng b(): g~t
Thu ho<;tch
d~p
lien hqp + v~n
Sau thu ho<;tch Co gioi h6a d6ng b(), cong ngh~
chuy€n co gioi
da chuc nang
Ngubn: Nong nghi?p the' gil!i bltlfc vclo the' kj; 21, [16]
,..?
,..,
"
-
1.2. CHUYEN GIAO TIEN BO KY
1.2.1. Khai ni~m
v~
chuy~n
THU~
"'
?
,..,
,
T CHO SAN XUAT LUA
giao TBKT cho san xua't lua
1.2.1.1. Kluii ni?m
Thong thu'ong, c6 2 each d~
nha't
nguoi nong dan tie'p c~n
TBKT: each thu
la tlf hQC hoi, tlf tlm kie'm, va each thu hai }a thl;l hu'dng ke't qua
giao cua ngu'oi khac (tu khuye'n nong nha nu'oc, khuye'n nong tlf nguy~,
chuy~n
... ).
