Phương hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế tỉnh quảng ngãi đến năm 2010

A

/

'

'

BQ GIAO Dl)C VA DAO TAO

"'

'

TRUONG D~I

~

,

HQC KINH TE TP.HO CHI MINH

,.,

NGUYEN THANH MINH

~T

~

~

PmJON·G HUu1~G
CHUYEN DlCH Cd CAU.
~'
?
r
KINH TE TINH QUANG NGAI
#!'
. 't.
DENNaM20lO

A

K

'

""

~

CHUYEN NGANH : KINH TE PHAT TRIEN
MA SO
: 60.31.05

"'

LU~N

"""'

VAN TH~C

,...,

"'

SI KINH TE

NGu'di Hu'ONG DAN KHOA HQC: PGS.TS NGUYEN PHD Tl)

~

TP. HO CHf MINH- NAM 2005
B6 GIAO PUC VA 8AO TP,.O
·.

'

"'

TI-IU VI:¢N

rs- I 12JJP(


...

?

LOICAMON
Sau thoi gian nghien cU'u, nguoi vie't da ho~m

thanh d~

tai: "Phztang

hufing chuyin dfch ca cfiu kinh tl tlnh Quang Ngiii dln niim 2010" vdi sl;f h6 tn;t,

giup do nhi~t

tlnh tu quy Th'ay Co, cac t6 chuc, cd quan, ban nganh ciia tinh

Quang Ngai.
Qua d6, nguoi vie't xin gii'i loi cam dn de'n quy Th'ay Co khoa Kinh Te'
Phat Tri~n,

khoa Sau E>~i

H<;>c- Tntong E>~i

H<;>c Kinh Te' TP.H'O Chi Minh,

nhfi'ng nguoi da cung cffp cho nguoi vie't rfft nhi~u
quy bau trong su6t thoi gian h<;>c t~p

kie'n thuc Ifin kinh nghi~m

cling nhu trong nghien cU'u. Ben c~nh

d6

nguoi vie't xin cam dn UBND tinh Quang Ngai, Ban quan ly khu kinh te' Dung
Quff't, Thu vi~n
m~i,

KHTH Quang Ngai, C\lc th6ng ke Quang Ngai, cac sd Thudng
nghi~p,

Cong
Ngai da t~o

NN&PTNT, Thiiy san, LE>-TB&XH, Cty duong Quang
di'eu thu~n ki~n

l<;Ji trong qua trlnh thu th~p

tai. Xin cam dn cac tac gia sach, bao, t~p
khao. E>~c

bi~t,

ph\lc V\l cho d'e

chi rna nguoi vie't dung d~

nglioi vie't xin chan thanh cam dn PGS. TS Nguy~n

nguoi da tnfc tie'p hudng dfin va nhi~t
trlnh thl;fc hi~n

s61i~u

d~

Phu T\1,

tlnh giup do nguoi vie't trong su6t qua

tai nay.

Nhan day, nguoi vie't cling xin gii'i IOi cam dn de'n gia dlnh, b~n
nghi~p

tham

da he't long ling h(), d()ng vien nguoi vie't d~

hoan thanh d~

be, d'Ong
tai nay.

Tran tr<;>ng
TP.HCM, ngay 10110/2005

Nguoi vie't


cAc cHU'VIET TAT DUNG TRONG LU!N VAN

-ASEAN

: Hi~p

-CNH

: Cong nghi~p

-HBH

: Hi~n

-CCKT

: Cd ca'u kinh t€

-CPCP

: Chi phi chinh Phti

-CDCC

: Chuy~n

-DNNN

: Doanh nghi~p

-BTTN

: B'au tu' trong nu'oc

-BTNN

: B'au tu' nu'oc ngoai

-BVT

-FDI

: Bdn vi tinh
: B'au tu' tnfc tie"p nu'oc ngoai

-GDP

: TcSng san phdm quo'c nQi

-GD-BT

: Giao d1;tc- dao t~o

- KT-XH

: Kinh te" xa hQi

-KTNN

: Kinh te" nha nu'oc

-KTTN

: Kinh te" tu' nhan

-KCN

: Khu cong nghi~p

-KKT

: Khu kinh te"

-ODA

: H& trq phat tri~n

-SXNN

:San xua't nong nghi~p

-SXCN

: San xua't cong ~ghip

-TFP

: TcSng nang sua't cac ySu to' san xua't

-TDCN

: Tieu dung ca nhan

-TW

: Trung u'dng

-XNK

: Xua't nh~p

h9i cac quo'c gia Bong Nam .A
d~i

h6a
h6a

dich cd ca'u
nha mtoc

chlnh thuc

khdu

?

-UBND

: Uy ban nhan dan

~wro

: t6 chuc thu'dng m~i

the" gioi


DANH MUC
.

so DO- BANG BIEU DUNG TRONG LUAN
. vAN
-

Trang

•!• So dB:
So dB 1.1
•!• Bang:
Bang 1.1

:Qua trlnh phat trien ngtmh va cac ye'u t6 tac dong
: D~c

03

diem va kha nang ung d1;1ng cac 1y thuye't CDCC (j nu'oc ta 06

Bang 1.2

: Co ca"u GDP cac nu'oc ASEAN

09

Bang 1.3

:Co ca"u hang cong nghi~p

10

Bang 1.4

:Co ca"u hang xua"t kh~u

Bang 1.5

: GDP phan theo nganh kinh te' ciia Thai Lan

12

Bang 1.6

: Co ca"u cac nganh dich VlJ trong GDP ciia Singapore

12

Bang 2.1

: GDP theo gia hi~n

17

Bang 2.2

: Gia tri san xua"t nong-lam-thiiy san theo gia so sanh 1994

19

Bang 2.3

: Gia tri san xua"t nganh nong nghi~p

19

Bang 2.4

: Gia tri san xua"t nganh trBng trQt theo gia so sanh 1994

20

Bang 2.5

: S6lu
22

Bang 2.6

: Gia tri san xua"t nganh lam nghi~p

23

Bang 2.7

: Gia tri san xua"t nganh thiiy san theo gia so sanh 1994

23

Bang 2.8

:San lu'
24

Bang 2.9

:Phuong ti~n

24

Bang 2.10

: s6 co sd san xua"t cong nghi~p

Bang 2.11

: Gia tri san xua"t cong nghi~p

Bang 2.12

: Gia tri san xua"t nganh cong nghi~p

Bang 2.13

: Gia tri san xua"t TM, DL va khach s~n

Bang 2.14

: Doanh thu tu du ijch giai do~n

Bang 2.15

:Kim ngh~c

Bang 2.16

che'bie'n ciia Malaysia
ciia Thai 1an

hanh giai do~n

11

1993-2004

theo gia so sanh 1994

theo gia so sanh 1994

khai thac va quy m6 danh bfit 1999-2004
phan theo thanh ph'an kinh te'

25

theo gia so sanh 1994
che' bie'n gia hi~n

25

hanh

theo gia so sanh 1994

1999-2004

26
29
29

1999-2004

30

: Quy mo dao t~o

CD, DH va THCN tren dia ban tinh

31

Bang 2.17

: Quy mo dao t~o

ngh'e tren dia ban tinh

31

Bang 2.18

:Co ca"u GDP giai do~n

Bang 2.19

:Co ca"u gia tri san xua"t nong-lam- thiiy san 1993-1999

34

Bang 2.20

: Co dfu nganh nong nghi~p

35

XNK giai do~n

1993- 1999

1993-1999

34

Bang 2.21

:Co cffu nganh tr'ong trQt giai doc:;tn 1993- 1999

35

Bang 2.22

: Co cffu ngfmh chan nuoi giai doc:;tn 1993- 1999

36

Bang 2.23

:Co cffu nganh lam nghi~p

36

Bang 2.24

: Co cffu nganh thuy san 1993- 1999

37

Bang 2.25

:Co cffu nganh cong nghi~p

37

Bang 2.26

: Co cffu GDP giai doc:;tn 2000-2004

38

Bang 2.27

: Co cffu nganh nong nghi~p

39

Bang 2.28

: Co cffu nganh tr'ong trQi giai doc:;tn 2000- 2004

39

Bang 2.29

: Co cffu nganh chan nuoi giai doc:;tn 2000- 2004

40

Bang 2.30

:Co cffu nganh lam nghi~p

40

Bang 2.31

: Co cffu nganh thuy san 2000- 2004

41

Bang 2.32

: Co cffu nganh cong nghi~p

41

Bang 2.33

: San lu'qng nganh san xufft tht!C ph§m va d'o u6ng

42

Bang 2.34

: Co cffu hang xufft khfi:u Quang Nga:i giai doc:;tn 1999- 2004

42

Bang 2.35

: B() md cti'a kinh te' ciia Quang Ngai

43

Bang 2.36

: GDP, ty trQng v6n d'au tu'/GDP va t6c d() tang tru'dng lao d()ng

45

Bang 3.1

: Chuy€n dich co cffu GDP tinh Quang Ngai de'n 2010

48

Bang 3.2

: Chuy€n dich co cffu nong-lam- thuy san de'n 2010

49

Bang 3.3

: Chuy€n dich co cffu nganh nong nghi~p

51

Bang 3.4

: Chuy€n dich co cffu nganh thiiy san de'n 2010

53

Bang 3.5

: Gia tq san xufft nganh tr'ong trQt de'n 2010

54

Bang 3.6

: Gia tq san xufft nganh chan nuoi de'n 2010

54

Bang 3.7

: Gi~

55

Bang 3.8

: Gia tq san xufft thuy san de'n 2010

55

Bang 3.9

: Gia tq san xufft nong-lam-thuy san de'n 2010

55

Bang 3.10

: Gia tq san xufft cong nghi~p

59

Bang 3.11

: Kim nghc:;tch XNK de'n 2010

61

•!• Bi€u:
Bi€u d'o 2.1

: T6c d() tang tru'dng GDP cua Quang Ngai 1993-20

18

1993-1999

che'bie'n 1993-1999

theo 2000- 2004

giai doc:;tn 2000-2004

che' bie'n 2000- 2004

tQ san xufft nong nghi~p

de'n 2010

de'n 2010

de'n 2010


Ml)C Ll)C
,

,....?

,..,

,...,

D'e titi: PHU<1NG Hu'ONG CHUYEN DJCH C<1 CAU KINH TE
TiNH QUANG NGAI DEN NAM 2010

Trang
PHANM<1DAU
CHu'<1NG 1: C(j

sa LY LU!N VE C(j CAU KINH TE vA CHUYEN DlCH
C<1 CAU KINH TE

1.1 Co ca'u kinh te" va chuyen dich co ca'u kinh te"
1.1.1 Khai ni~m

1

v'e co ca'u nganh cua mot n'en kinh te"

1

1.1.2 Khai ni~m
v'e di'eu chinh co ca'u
1.1.3 Nhung nhan t6 tac dong len slf h1nh thanh va phat trien nganh kinh te"
1.2 Ly thuye"t co ban v'e chuyen dich co ca'u
1.2.1 Chuyen dich co ca'u theo hQC thuye"t tai san xua't tu' ban xa hoi trong

2

kinh te" h9c Macxit
1.2.2 Co ca'u trong "kinh te" hQc thuoc trao htu chfnh"
1.2.3 Ly thuye"t cua Rostow
1.2.4 Ly thuye"t nhi nguyen
1.2.5 Co ca'u kinh te" trong ly thuye"t can d6i lien nganh
1.2.6 Ly thuye"t co ca'u nganh khong can d6i hay "cljc tang trn1.3 Nhung di'eu ki~n
ung dt,mg ly thuye"t chuyen dich co ca'u kinh te" C1 nu'oc ta
1.4 Phan tich vi mo ban cha't cua chuyen dich co ca'u
1.4.1 Cac h1nh thai chuyen dich co ca'u va nhung nhan t6 thuc d§'y
1.4.2 Nhung di'eu ki~n
xua't phat dam bao chuyen dich co ca'u thanh cong
1.5 Kinh nghi~m
chuyen dich ccJ ca'u cua mot s6 nu'oc trong khu vljc Dong NamA
cuaMalaysia

1.5.1 Kinh nghi~m
1.5.2 Kinh nghi~m
cua Thailand
1.5.3 Kinh nghi~m
cua Singapore
1.5 .4 Nhfi'ng bai hQC rut ra tU kinh nghi~m

Ke't lu~n
chu'dng I
CHU<1NG II: THljC TR~NG

chuyen dich CO ca'u cua cac nu'OC.

3
3
4
4
5
5
5
6
7
7
8
9
10
11
12
13

13
PilAT TRIEN KINH TE-XA H(H vA CHUYEN DfCH.

C<1 CAU KINH TE TiNH QUANG NGAI GIAI DO~N
2.1 T6ng quan v'e t1nh h1nh tinh Quang Ngai
2.1.1 Lich sii' h1nh thanh
2.1.2 f>i'eu ki~n
tl,l' nhien
2.1.3 Tai nguyen thien nhien
2.1.4 Dan s6-lao dong
2.2 Kinh te" xa hoi tinh Quang Ngai giai do<;tn 1993- 2004
2.2.1 Tinh h1nh phat trien chung cua Tinh
2.2.2 Nganh Nong- Lam-Thuy san

1993- 2004
14
14
14
15
15
16
16
18


2.2.2.1 Nong nghi~p
2.2.2.2 Uim nghi~p
2.2.2.3 Thuy san
2.2.3 Ngtmh Cong nghi~pD'au tu xay dlfng cd ban
2.2.3 .1 Cong nghi~p

2.2.3.2 D'au tu xay dvng cd ban
2.2.4 Nganh thu'dng m~idich Vl;l
hlnh dich Vl;l
2.2.4.1 Tinh hlnh phclt tri€n CaC lo~i
2.2.4.2 Xufft nh~p
khfiu
2.2.4.3 Kinh te" d6i ngo~iTai chinh tien t~

19
22
23
25
25
27
28
28
29
30

2.2.5 Ngu6n nhan Ivc
2.3 Thvc tr~ng
chuy€n dich cd cffu kinh te" giai do~n
1993- 2004
2.3.1 Nhan t6 tac dong de"n chuy€n dich CCKT cua tinh
2.3.2 CDCC kinh te" giai do~n
1993-1999
2.3.3 CDCC kinh te" giai do~n
2000- 2004
2.4 Danh gia mot vai chi s6kinh te"
2.4.1 Do md cll'a cua nen kinh te"

2.4.2 Chi tieu TFP

30
32
32
34
38
43
43
44

chu'dng II
Ke't lu~n
CHUONG III: GIAI PHAP TmJC DAY CHUYEN DJCH co CAU KINH TE
TiNH QUANG NGAI DEN 2010
3.1 Thu~n
lcji va thach thuc d6i vdi chuy€n dich CCKT tinh Quang Ngai
3 .1.1 Thu~n
lcji
3.1.2 Thach thuc
3.2 Quan di€m Va ffil;IC tieu phat tri€n
3.2.1 Quan di€m phat tri€n
3.2.2 M1;1c tieu phat tri€n
3.3 Phu'dng huong chuy€n dich cd cffu kinh te" va phat tri€n nganh de"n nam 201 0
3.3.1 Phudng hu'ong CDCC va phat tri€n Nong-lam- thuy san
3.3.2 Phudng huang CDCC va phat tri€n Cong nghi~p
3.3.3 Phu'dng hu'ong CDCC va phat tri€n Dich Vl;l
3.4 Cac giai phap va kie"n nghi
3.4.1 Nh6m giai phap ve CDCC kinh te" va phat tri€n Nong-lam- thuy san
3.4.2 Nh6m giai phap ve CDCC kinh te" va phcH tri€n Cong nghi~p

3.4.3 Nh6m giai phap ve CDCC ·kinh te" va phat tri€n Dich Vl;l
3.4.4 Nh6m giai phap ve phat tri€n ngu6n nhan llfc
3.4.5 Kie"n nghi
chu'o'ng III
Ke't lu~n
KET LU!N CHUNG

45

46
46
46
47
47
48
48
48
49
49
50
50
55
59
61
62

63
64

"'
?
""
PHANMODAU

•!• Ly do chon ile tid:
Quang Ngai Ia m()t trong nam Tinh thu()c Vung Kinh Te' TrQng Diem Mi'en
Trung (theo quye't dinh s6148/2004/QD-TTg ciia Thii Tttong Chlnh Phil cung voi Thua
Quang Nam va Binh Dinh). Tuy nhien so voi
nttoc, m?t b~ng
Thien Hue', Da N~ng,
phat trien kinh te' xa h()i ciia Quang Ngai con ra"t tha"p, ho<;lt d()ng kinh te' chu ye'u tu khu
VlfC nong nghic$p, cong nghi~p
chu'a CO di'eu ki~n
phat trien.

ca

hinh thanh va xay dlfng
Cung voi Khu kinh te' md Chu Lai (Quang Nam), vi~c
mqc dfch thuc dffy phat trien kinh te' xa
Khu kinh te' Dung Qufft t<;li Quang Ngai nh~m
h()i khu VlfC Duyen Hai Mi'en Trung n6i rieng, t<;lO d()ng llfc cho slf phat trien cua ca
Mi'en Trung va Tay Nguyen n6i chung. Dung tru'oc v~n
h()i moi, Quang Ngai din phat
huy t6i da n()i llfc, tranh thii Slf h6 tr<;l tu Trung u'ong, lien ke't voi cac tinh trong khu VlfC,
t~p
trung mQi ngu5n llfc cho phat trien kinh te', thuc dfiy chuyen dich co ca"u kinh te'
theo hu'ong cong nghi~p
h6a.

tim hieu va phan tlch thlfc tr<;lng phat trien kinh te' cling nhtt
Tren co sd d6, vi~c
thlfc tr<;lng co ca"u kinh te' ciia Quang Ngai de tu d6 c6 nhung giai phap phu h<;Jp nh~m
di'eu chinh, dfiy m<;lnh chuyen dich co cffu la nhu c'au he't sue cffp thie't. Dii'ng tru'oc thvc
tr<;lng d6, d'e tai: 'Phlldng hlltlng chuyln tJich cd cOu kinh te"' tlnh Quang Ngai den
niim 2010" dtt<;lc ngttoi vie't chQn de lam lu~n
van t6t nghi~p
Th<;lc si kinh te'.

•!• Muc dfch nghien cau cua

ae taL·

M1..1c dfch cua d'e tai la thong qua vi~c
he$ th6ng h6a m()t s6ly thuye't co ban v'e
phat trien kinh te', chuyen dich co cffu kinh te' trong kinh te' hQc Matxit, ciia tru'ong phai
Tan c6 dien, ciia Rostow ... t<;lo n'en tang cho vi~c
phan tlch thvc tr<;lng chuyen d!ch co
cffu kinh te' ciia tinh Quang Ngai.
Ben qnh d6, thong qua vi~c
phan tfch nhung s6 li~u
moi nhfft lien quan de'n
phat trien kinh te' CUa khu VVC nong nghic$p, cong nghic$p va d!ch Vl.l, CQng VOi phan tich
d!nh lu'<;Jng cac chi tieu v'e t6ng nang sua"t cac ye'u t6 san xua"t (chi tieu TFP), d() md cii'a
cua n'en kinh te' voi d?c thu kinh te' xa h()i rieng ciia dia phu'ong de tim nhung nganh
ngh'e, linh VlfC rna tinh CO the' ID<;lnh, CO trien VQng phat trien, tu do CO bi~n
phap thfch
h<;Jp, v~n
d1..1ng linh ho<;lt nh~m
tim ra hu'ong di phu h<;Jp trong thai gian tOi, d·am bao

chuyen dich co cffu kinh te' thanh cong theo dinh hu'ong cong nghi~p
h6a cua tinh.


•!• Pham vi nghien cliu:
V'e m~t
khong gian, ph.;tm vi nghien CUu cua d'e ali duqc giOi h.;tn trong dia ban
Tinh Quang Ngai. M('>t s6 chi tieu chung c6 xem xet tuong quan, so sanh voi mQt s6
Tinh Ian c~n
trong khu vl}'c. V'e m~t
thoi gian, nguoi vie"t xin phan tlch, danh gia tlnh
hlnh phat tri8n kinh t€ xa hQi cua Tinh trong giai do.;tn 1993- 2004.

•!• Phu(Jng phap nghien cliu:
bi~n
chtl'ng,
Trong qua trlnh nghien cll'u, d'e tai sii' dt;mg cac phuong phap duy v~t
phan tich, t6ng hd!nh tinh, phuong phap so sanh... nhung
chu ye"u la phuong phap dinh luqng de phan tlch, danh gia cac chi tieu, nhan t6 tac
d('>ng de"n hi~u
qua cua n'en kinh t€ va c6 nhung nh~
dinh, danh gia khach quan, khoa
hQC va phu hqp.

•!• Noi dung nghien cliu cila ae taL·
NQi dung cua d'e tai duqc chia lam ba chuang (64 trang) khong ke ph'an ffil}C ll}C,
danh IDl}C bang bi8u, bang cac chu vie"t Hh, md d'au, tai li~u
tham khao va phl} ll}c.

•

B6 cl}c d'e tai g'om:
Cac chu vie"t Hh dung trong lu~n
van.
Danh ml}c bang bi8u.
Ml}C ll}C.
Ph'an md d'au.
Chuang 1: Co sd ly lu~n
v'e co ca'u kinh t€ va chuy8n dich co ca'u kinh t€ (13
trang).
Chuang 2: Thl}'c tr.;tng kinh t€ xa hQi va chuy8n dich co ca'u kinh t€ cua
Quang Ngai giai do.;tn 1993- 2004 (32 trang).
Chuang 3: Giai phap thuc d§y chuy8n dich co ca'u kinh t€ Quang Ngai de"n
2010 (19 trang).
Ke"t lu~n
chung.
Tai li~u
tham khao.
Phl} ll}c.


1
,...?

,

"'

"'

PHU<1NG HUONG CHUYEN DJCH C(j CAU KINH TE
?
TINH
QUANG NGAI DEN NAM 2010
?

-

"'

-

sa

CHU<1NG 1: C(j
LY LU!N VE C(j CAU KINH TE vA
AI
K
K
CHUYEN DJCH C(j CAU KINH TE
1.1 Cd ca'u kinh t~

va chuycgn dich cd ca'u kinh t~

1.1.1 Khai ni~m
v'e cd ca'u nganh ciia m()t n'en kinh te'
Theo tu di~n
Tie"ng Vi~t,
"co ca'u" la each ttl chztc cdc thanh ph'an nhlim thT!c

hi?n chztc nang cua chlnh th~
nghia cua thu~

1

• Nhung chinh xac hon, co ca'u phai du'
ngu "ca'u true". "Ca'u true" la m<)t khai ni~m

ke"t ca'u ben trong cua m<)t d6i tu'b<) ph~n

cua ly thuye"t h~

khong nhung n6i v~

ca seflu'
ca'u thanh rna con bao ham ca m6i quan h~
Theo quan di~m

theo

th6ng,

giua cac bQ ph~n

Cd

ca'u thanh d6.

ctfu ngimh cua n'en kinh tl la tqp

hr;Jp ttft ca cdc ngimh hinh thanh nen n'en kinh tl va mtfi quan h? tuang dtfi dn djnh
giila chung2• Co ca'u nganh cua n~

kinh te" Ia t6 h
quan ty 1~, bi~u
thi mefi lien h~ giua cac nganh d6 cua n~
kinh te" quefc dan. Binh
nghia tren da neu duthu<)c vao each xac dinh ccJ ca'u nganh hi~n
nay nen trong dinh nghia moi mo ta m6i
vi hyp va khong dfiy du khi n6i de"n tu'cJng quan ty 1~
quan h~ nganh (j m<)t ph~m
giua cac b<) ph~n.
C6 th~
c6 nhi~u

each phan nganh khac nhau khi nghien cliu v~

ca'u nganh. Song cho de"n nay chinh thuc t5n t~i
nganh kinh te" theo H~
va theo H~

thefng "san xua't v~t

hai h~

chuy~n

dich co

thefng phan nganh kinh te": phan

chfft" (Material Production System- MPS)

thefng tai khoan quefc gia (System of National Accounts- SNA).

B6i voi h~

thefng san xua't v~t

Vl,l'C: khu Vl,l'C san XUfft V~t

chfft, cac nganh kinh te" du'
chfft va khong san XUfft V~t

chfft; COn theo h~

thefng tai

khoan quefc gia, cac nganh kinh te" dunghi~p-

Ion l~i
nhi~u

lam nghi~p-

thuy san, Cong nghi~p-xay

dl,l'ng va Dich V'Q. M6i nh6m nganh

du'each phan nganh khac nhau, tuy theo muc d<) g<)p hay chi tie"t h6a de"n chung

nao rna c6 du
s6 tac gia con du'a

ra cac each phan nganh tuy theo m'Qc dich nghien cll'u.

1

Trang 223, tu dien tie'ng Vi~t.
Trang 50, "MtriSn kinh te'Vi~
Nam ", Vi~n

2

trung tiim tu dien ngon ngu Ha Ni;>i 1992
ly lu~n.
phttdng phap lu~n.
phttdng phap xiiy dt.tng chie'n lttqc va quy ho~c
chie'n ltt<;Jc phat triSn- BQ KH va BT, NXB Chfnh Tq Qu6c Gia 2002.

phat


2

1.1.2 Khai ni~m
v'e di'eu chinh cd dtu kinh te'
Di'eu chinh co cffu do S\1' thay d6i cac chinh sach va do cac bie'n d()ng v'e m~t
xa h()i gay ra, n6 c6 th~
duxay ra do
khong theo ho~c
ngudi'eu kil$n khach quan, c6 th~
chinh co cffu dutheo thu~
ngfi' bao quat nhfft la "chuy~n
djch co cffu ".
C6 th~

djnh nghia chuy~n

djch co cffu nganh nhu sau: chuyin dtch cd ctfu

ngimh la qua trznh phat triin cila cdc nganh kinh ti ddn din slf tang trz.tdng khac
nhau giua cdc nganh va lam thay dtli mdi quan h~

tz.tdng quan giua chung so v{Ji m9t

th(Ji diim trz.t{Jc d6 sao cho phil hf/p v{Ji phz.tdng hz.t{Jng phat triin KT-XH dti tfe ra 1•

Theo d6 di'eu chinh co cffu nganh chi xay ra sau m()t thoi gian nhfft djnh va s\f phat
tri€n cua cac nganh d~n

de'n thay d6i mo'i quan hi$ tuong do'i 6n djnh vo'n c6 cua

chung. Tren th\fc te', nhfi'ng bi~u
hil$n cua nhfi'ng thay d6i nay la:
• Slf thay d6i v'e so'lunganh trong n'en kinh te' (s\1' mfft di m()t
so' nganh da c6 hay s\f xufft hil$n m()t so' nganh moi).
Tang trudng v'e quy mo va nhjp d() khac nhau cua cac nganh se d~n

•

toi thay

d6i co cffu nganh cua n'en kinh te'.

• T6c d() bie'n d6i tuong quan gifi'a cac nganh thuong du"t6c d() tang trudng cU. a nganh ".
• Thay d6i trong mo'i quan hi$ tac d()ng qua l~i gifi'a cac nganh (khi m()t nganh
ra doi hay phat tri~n.
do c6 mo'i quan hi$ voi nganh khac, n6 c6 th~
tac d()ng
cac nganh c61ien quan toi n6).
thuc ddy hay ldm ham s\f phat tri~n
1.1.3 Nhung nhan to' tac d()ng len srf hinh thanh va phat tri~n

nganh kinh

t e:
"'
D~

buoc vao CNH, qua trlnh phat tri~n

thuong ph1,1 thu()c vao cac phuong

thuc va hil$u qua cua:
•

Tich IUy va huy d()ng vo'n (trong nuoc va ngoai nuoc).

•
•

Phan b6 vo'n vao cac linh vlfc khac nhau cua n'en kinh te'.
Tri~n
khai cac ho~t
d.()ng d'au tu.

•

San xufft, kinh doanh theo cac co che' va di'eu kil$n hlnh thanh.
M6i giai do~n

d'eu chju tac d()ng bdi rfft nhi'eu nhan to' bao gam nhfi'ng nhan

t~o
to' khach quan cua .moi truong va nhfi'ng nhan to' chu quan do nha nuoc

.

ra.

Trong s6 cac ye'u to' tac d()ng de'n CDCC, ph'an Ion duthu()c vao co che' va chinh sach da du
vai tro cua nha nuoc la rfft

to Ion, anh hudng de'n m9i nhan t6 tac d()ng len qua trlnh hlnh thanh va phat tri~n
cua cac nganh.

tri~n

1

Trang 52, "MI)t s6 va'n d~
kinh te'Vi~
Nam", Vi~n

ly lu~n.

phu'ong phap lu~n.
chie'n lu'<;Jc phat tri~n-

phu'ong phap xay dlfng chie'n lu'qc vii quy hol).ch phat
Bl) KH vii BT, NXB Chlnh Tq Qu6c Gia 2002.


3

Sd d'o 1.1: Qua trinh phat triiln nganh va cac ye'u to' tac d()ng
Chii quan
Cd che' va chfnh sach kinh te' cua Nha nude

~

~

Huydqng
v6n

Phan b6
v6n

~

i

~
E>'autu

-Tie't ki~m
trong nude.
-Yay nq
nude ngoai.
-FDI
-Ngu'On lqi
tii'mtdc
ngoai.

-Ke'ho~c

nha mtdc.

-Khuonkh6
phap lf.

-E>i~u

-E>i~u

ki~n

ki~n

fang.
-KM nang
congngM.
-E>i~u

i

-Khii nang
"'
cung cap
v6n, nguyen

-Nhu c'au.
-Mucd9

c~nh
tranh
va dqc

li~u.

-E>i~u

i

quy~n.
ki~n

djch VQ.
-Ngu'On nhan
lt;tc.

-Muc d9 tt;t
do h6a.

i

i

v~

ki~n

khac.

i

i

h~

lt;ta chQn.
-Quy~n
sii'
dQng v6n.

i

trong va
ngoai nude

____.

San xua't
kinh doanh

i

i

Thi tntCing
~

Cac nhan to'khach quan

1.2 Ly thuye't cd ban v'e chuytln dich cd ca'u:
1.2.1 Chuytln dich cd ca'u theo hQC thuye't tai san xua't tli ban xa h()i trong
kinh te'hQc Macxit:
HQC thuye"t v'e tai san xufft tu' ban xa h<)i da phan tich mO"i quan ht% gifi'a cac
nganh san xufft trong qua trlnh v~n

d<)ng phat tri~n.

MO"i quan ht% gifi'a cac nganh san

XUfft trong hQC thuye"t nay la:
•

Cac nganh san xu~t

tu lit%u san xu~t

•

Cac nganh san xu~t

tu' lit%u san xu~t

•

Cac nganh san xufft tu' lit%u tieu dung tang tn.tdng ch~m
V oi each tie'p c~n

nhu v~y,

d~
d~

che' t~o

tu' lit%u san xu~t

che' t~o

tu li~u

trmg nhanh nh~t.

tieu dling tang ch~m

hon.

nhfft.

kinh te' hQc Macxit khong coi dich Vl,lla m<)t nganh

san xufit trong co cffu nganh cua n'en kinh te' qu6c dan. Ngoai ra, trong di'eu ki~n
dinh hQc thuye't nay chi ra: nhfi'ng nganh sil:n xu~t
tri~n

ra tu' li~u

san xufft (khu vl)'c I) se phat

nhanh hon nhfi'ng nganh san xufft ra tu' lit%u tieu dung (khu vl)'c II).

C6 r~t

nhi'eu

cong nghit%p n~g

y kie"n cho r~ng
neu tren n~m

thl;l'c te", cac khai nit%m "tu' li~u

S\1' khie"m khuye"t cua quy lu~t
trong slf phan lo~i

san xufft"' "tu' lit%u tieu dung"' "cong nghit%p n~g

n6i du'tai san xu~t

u'u tien phat tri~n

trU'u tu'
"cong nghit%p nhtf" ga:n voi cac nganh san xufft la r~t
quy lu~t

gia

md r<)ng cua K.Mark.

"'

tuong dO"i. Vl v~y

kh6 c6 th~

nao la v~n

dt;tng dung da:n


4

1.2.2 Cd ca'u trong "kinh te' hqc thu()c trao ltiu chinh":
£>6i voi tn.tC1ng phai nay, mo'i quan h~

giua cac nganh khong du'
theo hQ v'e cd ban thi tru'C1ng se chi cho ta phili lam gl va lam nhu' the' nao va vi v~y
cd ca"u nganh hlnh thanh va ho~t

d<)ng ciia n6 trong n'en kinh te' quo'c dan ra sao do

thi tru'C1ng quye't dinh.
Theo tru'C1ng phai nay, quy lu~t
•

ph6 bie'n qua trlnh thay d6i cd ca"u nganh la:

Khu Vrf.C I (bao g5m cac nganh khai thac, nong nghi~p

va khai khoang) c6 xu

hu'ong giam ty trQng so voi khu Vrf.C II (cong nghi~p

che' tac) va ca hai khu

Vf/C nay d'eu giam d'an ty trQng so voi khu Vrf.C III (dich VlJ), nay la khu Vrf.C
dang c6 xu hu'ong tang trong n'en kinh te' thi tru'C1ng hi~n
•

d~i.

Trong qua trlnh phat tri€n, c6 nhfi'ng nganh "ml}t trC1i ll}n "- la nhfi'ng nganh
ma"t d'an kha nang cho nhi'eu l
ky

trC1i ffiQC "- la nhfi'ng nganh VOi
thu~

va tri tu~

trong tu'dng lai va nhung nganh "ml}t
thu~

san xu{t hi~n

d~i,

ham lu'
ky

cao dang tung bu'oc gifi' vai tro quan trQng trong n'en kinh te'.

Theo tru'C1ng phai nay, d€ hlnh thanh m9t cd d(u nganh hi~u

qua, vai tro cua chinh

nhfi'ng khuyei ~t cua thi tntC1ng. Ch6 nao c6 thfft b~i
phu la he't sue quan trQng nhrtm bu d~p
thl (J d6 c6 srf can thi~p
cua chinh phu d~ duy trl srf 6n dinh (bAng cac chinh sach kinh te' vi
mo nhu' chinh sach thl chinh, chinh sach ti'en t~,

thu'dng m~i.)

1.2.3 Ly thuye't ciia Rostow:

Ly thuye-t cua Rostow chia srfphat tri~n
Giai do~n

•

xa h9i truy'en tho'ng cfi: c6 nang sufft lao d(>ng xa h<)i tha"p, n'en

kinh te' chii ye'u la nong nghi~p,
Giai do~n

•

bi~t

xa h<)i kern linh ho~t.

chufi:n bi cfft canh: dl}c tru'ng ciia giai do~n

lOp chii xi nghi~p
d~c

cua n'en kinh te- ra lam nam giai do~n:

dii kha nang thrfc hi~n

nay la da c6 m(>t t'ang

d6i moi; cd cffu h~

la giao thong; da bii:t d'au xu{t hi~n

t'ang phat tri€n,

cac Crf.C tang tru'dng, tUC hinh

thanh cac khu vrfc c6 kha nang loi leo n'en kinh te'.
Giai do~n

•

ca"t canh: C1 giai do~n

10% trong thu nh~p

nay ty 1~

d'au tu' du'
thu'an san phfi:m quo'c gia (NNP- Net National Product);

m<)t so' nganh che' tac c6 to'c d9 tang tru'dng cao; hlnh thanh m<)t cd ca"u chinh
tq, th€ che", xa h(>i...thu~n
d~i.,

•

nang cao hi~u

Giai do~n

l
qua kinh te- do'i ngo~i.

chin mu5i v'e kinh t€: ty 1~

NNP; xufft hi~n

me khu vrfc san xua"t hi~n

ct'au tu' du'
nhi'eu crfc tang tru'CJng moi (nhu' di~n

nang, luy~n

kim, h6a

cha"t...), thay the' vai tro ciia cac nganh da lam cd sC1 cho qua trlnh ca"t canh.
•

Giai do~n

tieu dung hang lo~t:

tru'ong linh ho~t

n'en san xufft luc nay du'
va tang tru'CJng c6 da"u hi~u

suy giam.

h6a, thi


5
Ly thuye't tren tuy khong d~ c~p
de'n ban than cd ca"u nganh kinh te' va slf

chuy~n
dich cd ca"u nganh trong qua tdnh CNH nhu'ng da chi ra d~c
tru'ng ciia tung
phat tri~n
va vi v~y
ra"t c6 y nghia trong vi~c
xac dinh cd ca"u nganh ciia
giai do~n
cac giai do~n
phat tri~n.

tr~ng

1.2.4 Ly thuye't nhi nguyen:
Tu' tu'dng cd ban ciia ly thuye't nay cho ding C1 cac nu'oc dang phat tri~n
c6
thai nhi nguyen ciia n~
kinh te', tuc c6 hai khu vl,l'c song song t6n t~i,
g6m:
• Khu Vl,l'C kinh te' truy~n
th6ng, chu ye'u 1a san XUfft nong nghi~p:
khu Vl,l'C nay
c6 tlnh tr~ng
du' thua lao d()ng. Do trlnh d() lao d()ng cling nhu' ap dt,mg tie'n b()
khoa hQc ky thu~
ngay m()t tang, nen trong nong nghi~p
s6lu<;1ng lao d()ng
giam nhu'ng san lu'<;fng san xua"t vfin tang. B() ph~n
lao d()ng du' thua nay c6
nhu diu vi~c

lam ra"t Ion, san sang di chuy~n
de'n cac khu Vl,l'C c6 vi~c
lam va
c6 thu nh~p
cao hdn hi~n
t~i.
• Khu vl,l'c cong nghi~p
hi~n
d~i:
khu vl,l'c nay c6 nang sua"t lao d()ng cao, tich
liiy Ion, t~o
ra kha nang tl,l' phat tri~n
rna khong ph1,1 thu()c vao trlnh d() chung
ciia n~
kinh te' sd t~i.

Theo ly thuye't nay, qua trlnh CNH du'<;fc d~c
bi~t
u'u tien phat tri~n
m~nh
la khu vf!c thu hut lao d()ng tu nong nghi~p.
Do d6, m6i tu'dng quan phat tri~n
hai khu Vl,l'C cong nghi~p
Va nong nghi~p
khong du'<;fC chu trQng.

va
ciia

1.2.5 Cd ca'u kinh te' trong ly thuye't can dO'i lien nganh:

mu6n
Theo ly thuye't nay, trong qua tdnh CNH ciia cac nu'oc dang phat tri~n,
d~t
tang tru'dng cao va cd ca"u kinh te' tie'n b() phai phat tri~n
can d6i ta"t ca cac
nganh trong n'en kinh te' qu6c dan, bao g6m cong nghi~p,
nong nghi~p
va cac nganh
Nhung nha kinh te' theo tru'ong phai nay cho ding du
trong n()i b() n'en cong nghi~p.
xua"t phat tu phia c'au hay cung, slf tang tru'dng 6n dinh doi hoi phiii c6 slf lien ke't
ch~t
che giua cac nganh.
Thl,l'c te' d~t

ra cho cac nu'oc dang phat tri~n

la khong dii di'eu ki~n

va ngu6n

ll,l'c d~ thl,l'c thi va. duy td d() 6n dinh ciia n'en kinh te' dl,l'a tren n'en tang phat tri~n
d6ng d'eu ta"t ca cac nganh.
1.2.6 Ly thuye't cd ca'u nganh khfing can dO'i hay "clfc tang tru'dng":
che' ciia cac nhan t6 phat tri~n
nhu' v6n,
Theo ly thuye't nay, df!a vao Sl,l' h~n
khoa hQc cong ngh~,
lao d()ng ky thu~,
cho phep mlnh thl,l'C hi~n

m(}t Slf phat tri~n

thi tru'ong...cac m:(oc dang phat tri~n
khong can dQ'i VOi l<;fi the' la:

• ~oT
ra sl,l' kich thich d'au tu' nho ma"t can b~ng
khich d'au tu' nang cao nang ll,l'c san xua"t.
•

c6 th~

cung c'au, nhu' d()ng h,tc khuye'n

"Cl,tc tang tru'dng" nghia la nhung nganh, nhung linh vl,l'c c6 tac d1,1ng nhu'
v oi y nghia tac d()ng nhu'
"d'au tau" loi keo toan b() n'en kinh te' phat tri~n.
v~y,
trong m6i thoi di~m
nha"t dinh phai bie't chQn lQc nhung linh vl,l'c d~ t~p


6
trung nhii'ng ngu'On ll,tc v6n con khan hie'm cua m6i qu6c gia d€ vi~c
sli' dl;lng
chung d~t
hi~u
qua. Slf hmh th~m
clfc tang tntdng Ia phudng thuc phil hqp
vdi di'eu ki~n

h~n
che' v'e ngu'On llfc (v6n, cong ngh~,
ngu'On nhan llfc, thi
truong ...) cua cac nude ngheo.
Ly thuye't nay cho phep cac nude dang phat tri€n "di trudc ", "don d'au" trong
qua trlnh phat tri€n b~ng
nhung nganh miii nhQn (duqc chQn llfa tily theo hoan canh
cua m6i nude). Slf h(>i nh~p
vao n'en kinh te' the' gidi cho phep llfa chQn cac C\l'C tang
tru'dng d6i vdi tUng qu6c gia.
ung dQng ly thuye't chuyin cijch CCKT lJ nli8c ta:
1.3 Nhiing di'eu ki~n
Nhung ly thuye't tren cho ta thiCy c6 nhi'eu each tie'p c~n
v'e di'eu chinh cd ciCu va
chi phil hqp vdi nhfi'ng di'eu ki~n
nhiCt dinh cua m6i nude d tUng thoi Icy. Xet di'eu ki~n
C\1 th€ cua nude ta hi~n
nay, c6 th€ dua ra kha nang ung d1;1ng nhu sau: (xem bang 1.1)
Bang 1.1: Bijc diim va kha nang ung dQng cac ly thuye't CDCC lJ nli8c ta.

Ly

lu~n

lien quan

Kha nang ung dQng (J Vi~t
Nam
de'n cdcilu
1. Ly thuye't tai san - Khac xa gia dinh ciia Mac: Hi~n

nay nuoc ti c6 n~
kinh te' mC1; coi dich V\1 la
xua't tu' ban xa hQi ffiQt nganh san XUfft va dang di VaO each phan nganh C\1 th~.
- Khong ap d\lng cong thuc u'u tien phat tri~n
hlnh thanh cd cffu moi.

ciia Mac.

khu vrf.c I (cong nghi~p

n~g)

d~

2. Ly thuye't cua - Khong th~
ap d\lng quan di~m:
cd ca'u do thi tntong quye't dinh vl thi tntong con
tru'ong phai kinh te' sd khai.
h<,>c thUQC trao luu - C6 th~
kh£ng dinh vai tro ciia nha nu'oc ra't quan tr<,>ng. Nha nu'oc c6 th~
ho~;tc
chlnh.
dinh cd cffu va can thi~p
trrf.c tie'p va gian tie'p.
?

- C6 th~

lai" d~
3. Ly thuye't

giai

- C6 th~

phat tri~n
Rostow

ciia

canh.

do~;tn

ung d\lng vi~c
xac dinh nganh "c6 tlidng lai" va nganh "khOng c6 tu'dng
i~ud
chinh cd cffu va ho~;tc
dinh chinh sach phu h<;jp.
ung d\lng

- Ung d\lng d~
(1 m6i giai do~;tn.

M xem xet cd ca'u tung giai do~;tn,

xac dinh nhii'ng ti~n

d~

din thie't cho vi~c

d~c

bi~t

Ia do'i voi thoi ky cfft
hlnh thanh cd ca'u h<;1p ly

4. Ly thuye't nhi Nu'oc ta cling dang h'i.nh thanh 2 khu vrf.c: truy~n
tho'ng va hi~n
~;ti.d
nguyen
d\lng:
- Xac dinh kba nang phat tri~n
khu Vrf.C cong nghi~p
hi~n
~;tid
nh~m
dt)ng tU nong nghi~p.
- Ung d\lng d~ xay drf.ng mQt cd cffu h<;1p ly giii'a cong nghi~p
i~nh
~;tid
d'a!J tu' nu'oc ngoai) voi cong nghi~p
nhO nong thOn.
- Xac dinh mt)t cd cffu h<;1p ly cong nghi~p
va nong nghi~p.

C6 th~

ling

thu hut lao

5. Cd cffu kinh te' theo - Khong c6 kha nang phat tri~n
can do'i tfft cii cac nganh.
ly thuye't can do'i lien - Nhu'ng xem xet trong tung nganh C\1 th~
(chhg h~;tn
nhu trong nong nghi~p)
nganh.
th~
phat ri~nt
toan di~n,
din do'i.

(tren cd sC1

c6

6. Ly thuye't phat tri~n
- C6 di~u
ki~n
~pt
trung vao mt)t s6 nganh c6 kha nang thu Mt ngu5n lrf.c trong nu'dc.
nganh khong can d6i - Ung d\lng d~ ch<,>n mt)t s6 nganh miii nh<,>n c6 tac d\lng lam "d'au tau" va Ian toa.
hay "qtc tang tntC1ng"


7

dich cd ca'u:
1.4 Phan tfch vi mo ban cha't ciia chuy~n
Di~u
quan tn;mg nhfft dfin tdi thtmh cong trong phat trien la d~t
du'hd t'am dai h~n,
CDCC
lien quan de'n nhung thay d6i tu'dng dO'i quan trQng a cac nganh khac nhau: cong
nghi~p,
nong nghi~p
va dich Vl:l. d cffp trung h~n,
CDCC thu'ong t~p
trung vao
nhung va'n d~ nhu' dt) thich htrung h6a va phi t~p
trung h6a, vai tro cua
thanh ph'an kinh te' nha nu'oc, cd che' thi tru'ong... voi m1:1c tieu huy dt)ng cac ngu()n
ll;l'c nhiim du'a n~
kinh te' hu'ong toi sl;( din biing cao hdn v~ cd ca'u. Cffp ngifn h~n
thu'ong lien quan de'n nhung can thi~p
nhiim di~u
chinh cac chinh sach kinh te' vi mo
va kinh te' nganh, t~o
di~u
ki~n
cho n~
kinh te' ho~t
dt)ng hi~u
qua hdn trong thoi

gian ngifn.
dich cd ca'u va nhiing nhan t6 thuc diy:
1.4.1 Cac hinh thai chuy~n
Trong cai t6 cd ca'u kinh te', hai ph~m
tru Ion thu'ong du'la:
Cai t6 cd ca'u tich cl;(c: la sl;l' tlm kie'm trong ki~n di~u
cua thi tru'ong the' gioi
nhung linh Vl;(C san xufft moi hay tie'p nh~
ky thu~
moi mang l~i trien VQng CO thu
nh~p
cao hdn va c6 l<;1i cho ho~t
dt)ng kinh te'.
Cai t6 cd ca'u tl;l' v~:
hlnh thuc nay lien quan de'n nhung nganh cong nghi~p
"x€ chi~u"
rna cac nuoc phat trien cff gifng cd ca'u l~i (nhu' dong tau, luy~n
kim va
d~t)
nhtlm phl:IC h(}i SUC C~nh
tranh dang SUt kern cua mt)t nganh kinh te' vade thl;(c
hit%n phu'dng an moi v~ chi phi va san lu'voi m()t ty lt% thu nh~p
hNhfi'ng ph~m
tru cai t6 CCKT tren thuong bi tac dt)ng bdi cac nhan tO' nhu:

.

• Tac d()ng ciia cac nhan t6 cung:
Dva tren nguyen tifc cac l<;1i the' so sanh nang dt)ng, cac nu'oc dang phat trien
c6 trlnh dt) phat trien trung blnh c6 the d~t
du'ngu<>n d'au tu' vao nhung nganh cong nghit%p va nhung cong nght% du'each thich hra mt)t sl;( phan cong lao dt)ng tO'i u'U,
trong d6 nhung nuoc phat trien di len nbung na'c thang cong nght% cao hdn, con
nhung nu'oc dang phat trien t~p
trung san xua't san phii:m c6 ham lu'<;1ng cong ngh~
thffp hdn, c6 dt) tham dl:lng lao dt)ng cao. Khi kha nang c~nh
tranh cua mt)t lo~i
san
phii:m mlo d6 bi giam do chi phi cho mt)t lao dt)ng tang len va cong nght% bift d'au l~c
h~u
la hie cho phep vi~c
chuyen giao cong ngh~
moi thong qua d'au tu' trvc tie'p nu'o~
ngoai nh~m
tang nang sua't lao dt)ng d()ng thoi tang kha nang san xua't san phii:m cua
cae-nganh cong nghit%p.
• Tac d()ng t6'i cac nhan t6 diu:
CDCC khong chi ph1:1 thut)c vao t6ng c'au trong nuoc rna con ph1:1 thut)c vao sl;l'
can b~ng
cU. a mo hlnh cung c'au trong va ngoai nuoc. Do v~y,
tac dt)ng vao ke't ca'u


8
cua t6ng diu va muc d() cua tung thanh ph'an trong ke't cffu d6 Ia rfft quan trQng d6i

voi chuy€n dich CCKT. Xet cac ye'u t6 cffu thanh thu nh~p:

GDP =TDCN + DTTN + CPCP + (KNXK- KNNK)
voi ke't cffu d6, tuy theo di~u ki~n thich h<;1p c6 th€ tac d()ng vao cac thanh
ra hi~u
qua CDCC cao nhfft.
ph'an khac nhau d€ t~o
• Tac dqng ciia cac ye'u to' ben ngoai de'n CDCC:
kinh t€ trong nu'oc d~c
bi~t
la cac
Tru'oc nhfi'ng tac d()ng tu ben ngoai, n~
thanh ba ki€u d€ bi
nuoc dang phat tri€n d€ bi t6n thu'ong Va thu'CJng du'QC phan bi~t
t6n thu'ong nhu' sau:
- T6n thu'ong v~ co cffu tai chfnh: st;( t6n thu'ong v~ tai chfnh cua m()t nuoc d~c
bi~t
quan trQng khi n<;1 nu'oc ngoai chie'm ty 1~ cao so voi thu nh~p
tu xufft khfiu. Vl
nhfi'ng yeu c'au khffu hao va tra Hii cac m6n n<;1 nuoc ngoai lam vi tri cua nuoc d6
trong thanh toan qu6c t€ se kern hon. Kha nang lt;t'a chQn chfnh sach cang bi h~n
ch€
va nhung khoan vay voi Hii sufft cao hon se chie'm ty trQng ngay cang Ion trong t6ng
n<;1 qu6c gia. H~u
qua la Hii sufft tang d()t ng()t va ki~n du
huon ban xffu di. T6n
thu'ong v~ tai chfnh se lam thi tru'CJng ngo~i
h6i bi mfft can d6i ngay m()t tang. Vl
v~y.
di~u

c'an the't khong chi chu y de'n ti~m
nang huon ban rna con phai theo doi
nhfi'ng d()ng thai cua ty gi£1 h6i doai.
nhfi'ng ye'u t6 anh hu'dng de'n co cffu
-T6n thu'ong cua co cffu thu'ong m~i:
thu'ong m~i
la ty trQng hang nguyen li~u
trong t6ng hang xufft khfiu; tlnh tr~ng
kern
cua hang xufft khfiu; tac d()ng cua thu nh~p
de'n nhfi'ng quan h~ huon ban
da d~ng
qu6c t€ d~c
bi~t
la st;( gia tang thu nh~p
C1 cac nu'oc phat tri€n d~n
toi tang kh6i
lu'<;1ng xufft khfiu cua nhfi'ng nuoc dang phat tri€n.
- T6n thu'ong cua co cffu cong nghi~p
trong nu'oc: nhfi'ng nganh cong nghi~p
co ban nhu' nhien li~u,
nang lu<;1ng, h6a chfft, thep la nhung nganh c6 ty 1~ nh~p
khfiu cao d6i voi kh6i lu'<;1ng san xufft trong nu'oc. Do v~y,
giam nh~p
khfiu c6 th€
gay phan ling giay chuy~n
va d~n
de'n tlnh tr~ng
thie'u ngu'On cung trong nhi~u
nganp cong nghi~p

khac. Do d6, nhfi'ng nganh cong nghi~p
rna san xufft ph\l thu()c
khfiu thl co cffu cong nghi~p
d€ bi t6n thu'ong.
chu ye'u vao nh~p
1.4.2 Nhii'ng di'eu ki~n
xu~t
phat dam bao chuy~n
djch cd c~u
thanh cong:
f)i~u
ki~n
c'an va du la thie't ch€ chfnh tri xa h()i va b() may hanh chfnh phai dam
chfft va nhan lt;t'c h~ t'ang thfch h<;1p.
bao cho qua trlnh phat tri€n 6n diflh, co sCI v~t
Qua trlnh CDCC se g~p
kh6 khan ne'u mfft can d6i nghiem trQng tang len
gifi'a cac khu vt;(c kinh t€. D€ chuy€n dich CCKT thanh cong, c'an chu y nhfi'ng di~u
ki~n
xufft phat sau:
• ~H
fang thie't che' Iu~t
phap (cac chfnh sach v~ CDCC nh~m
xac dinh l~i
huang phan b6 cac ngu'On tai chfnh); t'On t~i m()t n~
kinh t€ thi tnl'CJng phat
tri€n t6t; ngoai ra c6 st;( phat tri€n d'Ong b() co sd h~ t'ang v~t
chfft nhu' di~n,

9

thong tin lien l~e,
d(>ngCDCC.
Di'eu ki~n

•

v~n

tai, lao d(>ng e6 tay ngh'e du sue tie'n hi'mh eae ho~t

ban d'au cho cong nghi~p:

n'en eong ngh~p

duqua, rn~h
d~n
h(>i nh~p,
te'. Nha't 1a (J nhfi'ng nude kern phat tri~n,

e~nh

phai t~o

non tre tang bude phai
tranh trong nude va qu6c
du<Jc rn(>t d(>i ngfi kinh

doanh c6 phfirn eha't, nang hfe kinh doanh trong linh vrfe eong nghi~p,
sang duong d'au vdi kh6 khan, thfr thaeh.
•

Yeu c'au v'e trinh d(} cong ngh~:

nhfi'ng linh vrfe uu tien rna qua trinh CDCC

phai huong toi g~n

hoan thi~n

li'en voi vi~e

khoe, nhfi'ng phuong ti~n
ky thu~-eong
dai h~n
•

s[n

ngh~.
t~i

co sd h~

t'ang, khuye'n khich cai tie'n va phat tri~n

Ngoai ra, cac bi~n

cac trltong d~i

nguBn nhan lf!e, giao dl;le, sue
phap gian tie'p la h6 tr
hQe, eae phong thf nghi~r

khoa hQC.

Vo'n, ngu'on nhan hfc va cd ca'u nganh hang xua't khau efing c6 nhfi'ng tae
d(>ng quan trQng de'n qua trlnh ehuy~n
dieh CCKT.
Bam bao du
dieh CCKT thanh eong.
1.5 Kinh nghi~m

chuy~n

(ijch cd ca'u ctia m(}t so' nrioc trong khu vrf.c Dong

NamA:
nay Bong Nam A la khu vrfe dang "n6i len" voi ti'em nang va tri~n
VQng l~n
v'e phat tri~n
kinh te'. Vi~e
xem xet, danh gia qua trlnh ehuy~n
dich CCKT
eua m(>t s6 nuoe (J khu vf!e nay rna ClJ th~
la Malaysia, Thai Lan va Singapore se

Hi~n

giup ta eo each tie'p e~n
khaeh quan hon va rut ra dUQC nhi'eu bai hQe kinh nghi~m
cho chuy~n
dich CCKT (J Vi~t
Narn.
Bang 1.2: Cd ca'u GDP cac nrioc ASEAN

DVT:%
Malaysia
No.ng nghi~p
Cong nghi~p
Djch vv
Thai Lan
Nong nghi~p
Cong nghi~p
Djch Vl,l

15,00
41,50
43,50

8,00
48,40
43,10

9,1Q
48,50
42,40

12,50
32,70
50,30

9,00
42,00
49,00

9,90
44,10
46,00

Singapore
Nong nghi~p
Cong nghi~p
Djch Vl,l

0,40
32,70
67,00

0,10
34,50
65,40

0,10
33,7
66,2

Ngu'on: ADB (2005)- "Asian development outlook 2005, Key Indicators 2005"


10
D~c

di€m d€ nh~
tha'y nha't trong qua trlnh CDCC (J ba nuoc nay la sv giam
m~nh
v~
ty trQng cua khu vlfc nong nghit$p trong cd ca'u GDP. Singapore voi u'u the'
vu'cac
nganh dich vv hit$n d~i
da chuy€n dich co ca'u theo huong dich vv- cong nghit$pnong nghit$p voi ty trQng trong GDP nam 1990 fan lu'nam 2004, cd ca'u nay la 66,2%- 33,7% va 0,10%. (Bang 1.2)
Thai Lan cling da bu'oc d'au tie'p nO'i Singapore theo co ca'u kinh te' nay, voi
dich V\l (46%), cong nghit$p (44,1 %) va nong nghit$p (9,9%) trong nam 2004. Con
Malaysia hit$n dang c6 co ca'u cong nghit$p- dich vv- nong nghit$p va dang pha'n da'u
tie'p bu'oc Singapore va Thai Lan. Co ca'u cong nghit$p- dich vv- nong nghit$p nam
2004 cua Malaysia la 48,5%- 42,4%- 9,1% (Bang 1.2).

1.5.1 Kinh nghi~m

chuy~n

cijch cd ca'u cua Malaysia:

Malaysia l'an hai vao nam 1979 da danh da'u sv khcJi d'au trong vit$c
Ke' ho~c

ap dvng chinh sach CNH huong v~ xua't kh§:u cua nu'oc nay. Chie'n lu'S\1' gia tang trASEAN khac thl chinh sach thay the' nh~p
kh§:u (J Malaysia c6 muc d9 bao h9 tha'p
thuc rAng chinh sach bao h9 chi c6 lhon, do nh~
Hoa trong khi d6 l~i gay thit$t h~i
dO'i voi dan ban xu sO'ng (J nong thon.
Malaysia da b~t
d'au t~p
trung vao san xua't hang xua't kh§:u tham dvng vO'n
va ky thu~
tu nam 1996 sau khi nuoc nay trai qua thoi ky thie'u hvt lao d9ng tr'am
trQng. Truoc d6, tu nhii'ng nam 1970, Malaysia da ra't thanh cong trong chie'n lu'<:Jc
cong nghit$p h6a hu'ong v~
xua't kh§:u hang tham dvng lao d9ng (50% t6ng kim
ng~ch
xua't kh§:u hang che' bie'n cua Malaysia la hang thlfc ph§:m, dt$t may...). Tuy
nhien, voi vit$c thie'u hvt lao d9ng c9ng them nhii'ng ye'u kern trong co scJ h~ t'ang da
khie'n nu'oc nay tha'y c'an thie't phiH chuy€n sang nhii'ng m~t
hang c6 gia tri cao hon.
Ke't qua ro rang nha't trong chinh sach CNH huong v~ xua't kh§:u (J Malaysia
la slf CDCC trong cong nghit$p tu san xua't va xua't kh§:u nhii'ng san ph§:m c6 gia tq
gia tang tha'p de'n san xua't va xua't kh§:u nhii'ng san ph§:m c6 gia tri gia tang cao.

Bang 1.3: Cd ca'u hang cong nghi~p

che' bie'n lJ Malaysia
DVT:%

Ngu'On: ADB (2005)- "Asian development outlook 2005, Key Indicators 2005"


11
Theo bang 1.3, ty trQng nganh tham d1,mg v6n trong ed e!u hang eong nghi~p
eh~bin

eua Malaysia tang m~nh

trong giai do~n

1990- 2004 (tu 1,3% len 4,4% d6i

vdi h6a eh!t, tu 33,4% len 53,9% d6i vdi linh ki~n

di~n

til). Trong khi d6 ty trQng
eua nganh san xu!t tham dl,lng lao d()ng giam xu6ng r6 r~t
(tu 3,8% xu6ng 1,1% d6i
vdi cao su, tu 4,5% xu6ng 1,8% d6i vdi nganh nguyen li~u
hang cong nghi~p
di~n

eh~

bi~n

xu!t kh§:u chu ye"u eua Malaysia la linh ki~n

til' e6 ham ht<;1ng eong ngh~

1.5.2 Kinh nghi~m

vi~e

d§:y m~nh

nay,

va dl,lng el,l

eao.

chuyin cijch cd ca'u ciia Thai Lan:

Cfing nhu' Malaysia, Thai Lan cfing thl,l'e hi~n
khffu d~

eho may mille). B~n

CDCC eong nghi~p

phat d()ng ke" ho~e

ehfnh sach CNH hudng v~

xu!t

va djeh Vl,l. Chie"n lu'<;1e nay du'<;je ap dl,lng vdi

nam nam fan thu ba (1972-1976) va Lu~t

d'au tu' vao nam 1971, theo sau d6la hang lo~t

khuye"n khfch

d()ng thai pha gia d'Ong Bath vao nam

1984 va nam 1986 nhu' la m()t ph'an trong n6 ll,l'c khuye"n khfch xu!t kh§:u nh~m

d6i

ph6 vdi eu()e khung hoang n<;j nude ngoai d nu'de nay.
eua Thai Lan ehie"m tY trQng rfft eao trong GDP

Khu vl,l'e djch Vl,l va eong nghi~p

(46% dV~

djch Vl,l, hi~n

trong nam 2004- bang 1.2, trang 9).

nay du ijch la nganh mfii nhQn eua Thai Lan dem v~

eho nude nay. B~t

l<;1i nhu~

du<;1e thanh qua d6 Ia nho e6 s\f ph6i h<;1p d'ong b(), hi~u

phii de"n eac dja phu'dng, eae doanh nghi~p

rfft ldn
qua tU ehfnh

lam du ljeh va ngu'oi dan.

Bang 1.4: Cd ca'u himg xua't khffu ciia Thai Lan
DVT: (%)
May tlnh va linh kic$n

13,65

19,39

24,85

22,60

19,57

Dc$t may

29,80

21,51

13,88

13,04

11,13

Thlfc ph§'m d6ng g6i

11,04

8,02

7,61

7,84

6,31

San xua't 6 t6 va linh kic$n

1,16

2,46

7,43

9,35

12,99

Hang dic$n til'

11,46

15,53

15,50

17,61

18,40

G~o

9,80

. 7,34

4,81

5,08

5,86

23,10

25,75

25,91

24,46

25,74

Cac nganh khac

Ngu'on: ADB (2005)- "Asian development outlook 2005, Key Indicators 2005"
V~
cong nghi~p,
che" bie"n hang xufft kh§:u ehie"m ty trQng cao trong ed effu
GDP (27,2% nam 1990 va 35,2% nam 2004). Theo bang 1.4, eae nganh eong ngh~
eao nhu' di~n
til, san xufft 6 to, may tfnh ehie"m ty trQng ngay cang eao, d'Ong thoi
th6ng nhu' g~o,
thl,l'e ph§:m e6 xu hu'ong giam v~ ty trQng
nhung mill.t hang truy~n
d6 eho thffy Thai Lan da di dung hudng trong
trong cd e!u hang xufft kh§:u. Bi~u
ehuy€n djeh ed c!u kinh te", tu eh8 san xufft thay the" hang nh~p
kh§:u sang d§:y m~nh
ehe' bie'n hang xu!t kh§:u va nhung nganh tham dl,lng v6n, ky thu~
ehie"m ty trQng
ngay eang eao trong ed e!u xu!t kh§:u.


12

Bang 1.5: Cd ca'u GDP phan theo nganh kinh te' cua Thai Lan
DVT: %)
Nong nghi~p

Khai khoang
Che" bie"n
Thu'ong m~i
V~n
tai- vi€n thong
Cac nganh khac

12,50
1,59
27,20
17,69
7,17
33,84

9,51
1,20
29,90
16,95
7,24
35,21

9,02
2,37
33,59
17,22
8,04
29,75

9,42
2,50

33,64
15,90
8,26
30,29

9,87
2,65
35,17
14,72
7,74
29,85

Ngu'on: ADB (2005)- "Asian development outlook 2005, Key Indicators 2005"
M~c
du nong nghi~p
la the" m~h
cua Thai Lan (hi~n
la mtoc xua't khffu g~o
va
thuy slm hang d'au the" gioi), la khu Vlf'C dong gop chu y~u
trong cd ca'u GDP cua ml'oc
nay tru'OC day song hi~n
nay, ty tr<,mg dong gop CUa khu Vlf'C nong nghi~p
da b~t
d'au
giam. Thay vao do, cac nganh cong nghi~p
che" bie"n, thu'dng m~i,
cac lo~i
hlnh dich
Vt;L b~t

d'au dong vai tro quan tr<,mg trong cd ca'u GDP cua Thai Lan (bang 1.5).

1.5.3 Kinh nghi~m

chuyin (ijch cd ca'u cua Singapore:

V oi slf' vu'c:jt tr()i v~ vi tri dia ly, cong ngh~,
trlnh d() qmln ly, Singapore co cd
nong nghi~p
(khu vlf'c
ca'u kinh te" dich chuy€n theo hu'ong dich vt;t- cong nghi~pdich VlJ. chie"m ty trQng de"n 66,2% GDP nam 2004 voi CUQC each m~ng
cong ngh~
di~n
ra ra't m~nh
me tu nhfi'ng nam 1980).
Theo bang 1.6, nganh tai chinh t~i Singapore co trmh d() phat tri€n cao hdn so
voi cac nganh khac trong khu vlf'c dich vt;t, luon chie"m cy trQng cao, binh quan 24,4%
tu 1990-2004. Chinh phil dong m(>t vai tro quan trQng trong slf' phat
trong giai do~n
tri€n cua linh Vlf'C tai chfnh CJ dao quo'c nay b~ng
each thie"t l~p
mQt moi tru'ong kinh te"
vi mo thu~n
lc:ji voi l~m
phat tha'p. Di'eu do lam tang ni'em tin cua dfm chung vao d'ong
n()i t~ va khuye"n khich hQ gifi' ti'en, tang tY 1~ ti~
ki~m
d€ tai d'au tu'.

Bang 1.6: Cd ca'u cac nganh dfch VQ trong GDP lJ Singapore

DVT:%
Thuong m~i
V~n
tai va bu'u di~n
Tai chfnh
Y te", giao dl;lc, hanh chfnh cong
Nganh khac

13,66
12,92
22,72
17,69
33,01

13,48
12,08
24,58
16,00
33,86

12,72
11,67
24,95
16,04
34,62

13,15
11,2
25,81
17,83

32,01

14,27
11,04
24,00
16,89
33,80

Ngu'on: ADB (2005)- "Asian development outlook 2005, Key Indicators 2005"
Tuy di~n
tich nho be va tai nguyen thien nhien h'au nhu khong co gl nhung
Singapore luon duc:jc danh gia la m()t trong nhfi'ng nuoc c6 moi tru'ong d'au tu' to't
nha't. D€ duy trl vi the" c~nh
tranh cua mmh, hi~n
nu'oc nay dang tich Clf'C chuy€n
dich cd ca'u kinh t~ theo hu'ong phat tri€n nhfi'ng nganh cong ngh~
cao nhu' cong


13

nght% sinh hQc, cong nght% nano, phat tri€n cac dich vg y te", giao dgc chfft lu'qng cao
nhrtm gifi' vfi'ng slf6n dinh trong phat tri€n kinh te".

1.5.4 Nhii'ng bai hqc rut ra tu kinh nghi~m
CDCC ciia cac m.i6'c:
Slf phat tri€n m~nh
me v~ kinh te" va slf chuy€n dich hit%u qua trong cd cffu
kinh te" cila cac nu'oc ASEAN noi tren la nho t~n
dgng du'qc t6i da cac ngu5n llfc

trong va ngoai nu'oc, CQng voi nhfi'ng di~u
chinh hqp ly v~ m~t
chinh sach. Nhfi'ng
ye"u t6 gop ph'an thuc d~y
t6c d9 tang tru'dng kinh te" co th€ k€ de"n nhu':
• Cac ngu5n llfc cho tang tru'dng duqc khai thac tri~
d€, trong do tich lfiy v6n
Ngoai ra con phai k€ de"n cac ye"u t6 nhu' slf da d~ng
hoa
dong vai tro n6i b~t.
cac m~t
hang xufft kh~u
dftn de"n sl! gia tang lien tgc kim ng~ch
xufft kh~u,
d5ng thoi lu'qng v6n FDI Ion ciing la ngu5n xuc tac quan trQng giup cac nuoc
nay duy tri duqc t6c d9 tang tru'dng cong nghit%p cao.
• Ca ba nu'oc Malaysia, Thai Lan va Singapore d~u
co m9t moi tru'ong kinh te"
vi mo 6n dinh voi t6c d9 l~m
phat thffp, giam thi€u nq nu'oc ngoai va tich lfiy
du'QC nhi~u
dlf trfi' ngo~i
t~,
cai thit%n du'QC can dtn tai khoan Vang lai va gifi'
6n dinh ty gia h6i doai.
• Nhfi'ng cong cg di~u
tie"t til phia chinh phil ph'an IOn mang l~i hit%u qua cao, la
nhan t6 quan trQng trong qua trlnh CDCC cling nhu' trong vit%c d~t
duqc t6c d9
tang tru'dng n6i b~t

d cac nu'oc nay. Chitng h~n
cac nu'oc nay da thanh cong
khuye"~
khich d~y
m~nh
xufft kh~u
hang che" bie"n thong qua vi~c
trong vi~c
chuy€n til chie"n lu'qc CNH thay the"kh~u nh~p
sang CNH hu'ong v~ xufft kh~u.
• M9t ye"u t6 khong kern ph'an quan trQng la cac gia tri xa h9i nhu lam vit%c cham
coi trQng h9c hanh, ciing c6 kha nang kie"n
chi, sieng nang, long trung thanh, vi~c
thuc CQng VOi bQ may quan chuc trong S~Ch,
khong COtham nhfing da phat huy
du'QC tac dt,lllg gop ph'ftn giai thfch cho thanh tl,iU kinh te" Vu'Qt b~c
lJ cac nu'OC nay.
Ke't lu{ln chlidng 1.
Tom l~i,
vit%c tlm hi€u cac ly thuye"t, mo hlnh v~
chuy€n dich CCKT c9ng
voi xem xet qua trinh chuy€n dich CCKT cila m9t s6 nu'oc trong khu vlfc se giup
chung ta co cai nhln cg th€ hdn, danh gia khach quan hdn v~ cd h9i, nhfi'ng ye"u t6
thuc ddy tang tru'dng kinh te" nh~m
co chinh sach va giai phap phil hqp nh~m
chuy€n
dich CCKT thanh cong d nu'oc ta.
Tuy nhien tren cd sd lqi ich dan t9c, d~c
thu v'e hlnh thai chinh tri- xa h9i va
qua trinh phat tri€n cila tung qu6c gia khac nhau nen chuy€n dich CCKT c'an co

kit%n cila tung
hu'ong di, nhip d9 va each thuc rieng d€ phu hqp voi tinh hlnh va di~u
bit%t nhfi'ng chinh sach kinh te" co lien quan de"n cac vffn d~ nhu' slf can d6i
nu'oc. D~c
kinh te" nha nu'OC Va khu V\l'C kinh te" tu' nhan, vai tro cila chinh phil
gifi'a khu ~\tc
trong quan ly ...c'an co hit%u qua va khuye"n khich du'qc qua trlnh CDCC, d5ng thoi t~n
dgng nhfi'ng thay d6i c6 lqi do moi tru'ong qu6c te" dem l~i nh~m
lam diu nhfi'ng mfft
can d6i va t~o
cd h9i tang tru'dng cho ca cung va c'au.


14
"

CHUONG 2: THVC TR~NG
~

./"/'

A!

-

,...

'

PHAT TRIEN KINH TE-XA HQI VA

"'?

,.t

?

-

CHUYEN DJCH CO CAU KINH TE TINH QUANG NGAI
GIAI DO~N
1993-2004
2.1 T&ng quan v'e tinh Quang Ngai
2.1.1 Lich sir hl.nh thanh.
Quang Ngai la dia ban cu' tnilau doi cua cu' dan ven bi~n

Mi'en Trung, de'n

nay v~n
con giu l~i nhi'eu dffu tfch cua n'en van h6a c6 xu'a: Di chi Go Tn1 (xa Tinh
ThQ, huy~n
Sdn Tinh) va di chi Go Vang (xa Sdn Ky - huy~n
Sdn Ha) thu()c thoi
d~i
dB da cfi; di chi Long Th~c
(xa Ph6 Th~n
- huy~n
E>t!c Ph6) thu<)c Sd Ky dBng
thau; di chi Blnh Chau (huy~n
Blnh Sdn) thu<)c trung ky dBng thau; van h6a Sa
Huynh thu<)c thoi ky dB si{t sam.

Nam Blnh Nguyen thu 6 (111 tru'oc cong nguyen) nha Han xam lu'<;Jc va
th6'ng tri nu'oc Au L~c,
l~p
ra qu~n
Giao Chi, Cii'u Chau va Nh~t
Nam. Qu~n
Nh~t
Nam Ia mi'en dfft tu Hanh Sdn (Beo Ngang) de'n B~i
Lanh 1 chia lam 5 huy~n:
Tay
Quy~n,
Chu Ngo, Ty Canh, Lu' Dung va Tu'<;Jng Lam. Vung dfft Quang Ngai ngay
nay thu<)c huy~n
Lu' Dunl.
Tnii qua nhi'eu thang tr'am lich sii', sau ngay giili ph6ng, tu ngay1011111975
de'n 30/0611989, tinh Quang Ngai du'<;Jc h<;Jp nhfft vOi tinh Blnh Binh thanh tinh
Nghia Blnh. Be'n ngay 01/0711989, tinh Quang Ngai trd l~i ddn vi hanh chinh tinh
nhu' cfi. Hi~n
nay Quang Ngai c6 m<)t thanh ph6 tnfc thu<)c tinh, 6 huy~n
mi'en m1i, 6
huy~n
dBng b~ng
ven bi~n
cling 1 huy~n
dao.
2.1.2 Di'eu ki~n
Quang Ngai n~m

tt1 nhien.
trong vung kinh te' trQng di~m

Mi'en trung, c6 di~n

tich tl,l'

nhien 5.135,20 km 2 . Quang Ngai c6 duong bo bi~n
dai 129Km, phia Ba:c giap
Quang Nam, phia Nam giap tinh Blnh Binh, phia Tay giap tinh Kom Tum va phla
Bong giap bi~n
Bong.
Bia hinh Quang Ngai.tu'dng d6i phuc t~p,

thffp d'an tu Tay sang Bong, voi cac

d~ng

dia hinh dBi mii, dBng b~ng
ven bi~n.
Phia Tay cua tinh Ia suon dong cua day
Truong sdn, tie'p de'n Ia dia hinh mii thffp va dBi xen ke dBng b~ng,
thinh thoang c6
sat bi~n,
dBi nui chie'm ph'an Ion di~n
tich, trong khi dBng b~ng
ven bi~n
mii ch~m
nho hyp (trll' dBng b~ng
thu()c h~ htu song Tra Khuc).
V'e khi h~u,
Quang Ngai n~m

d() cab va it bie'n d()ng. Nhi~t
nhi~t

trung blnh
1

tu 2000-2600mm, t~p

trong vung khi h~u
d() trung blnh h~ng
trung

nhi~t

doi di~n
hinh, n'en
nam 25,80C. Lu'<;Jng mu'a

tu thang 8 de'n thang Gieng (chie'm 70-80%

Quo'c sii' qmin tri6u Nguy€n- Bl:).i Nam nha't th6ng chi, T.l, NXB Khoa hQc xa hQi, Ha NQi 1969, Tr.78.
Theo B~i
nam nha't th6ng chi, huy~n
Lu' Dung bao g6m Phti Thang Blnh (Quang Nam va Quang Ngai ngay
nay), Tr.77.

2


15

htqng mu'a ca nam). C<)ng voi
thu'ong gay nen lfi ll).t va

h~n

n~g

s6 gio

trung blnh trong nam g'an 2.100 gio

han.

2.1.3 Tai nguyen thien nhien.
Quang Ngai c6 b6n h~ th6ng song Ion la Tra B5ng, Tra Khuc, Song V~
va
Tni Cau, htu lu'nay chu ye'u sii' dl).ng cho nong
nghi~p,
sinh ho~t
va cac ho~t
d(>ng kinh te' khac. Tai nguyen nu'oc ng'am khong d5i
dao v~ trfi' lu'Voi bo bi~n
dai 129km, Quang Ngai c6 vling lanh th6 r(>ng Ion voi ngu' tru'ong
qua 11.000km2 t~o
thu~n
lkhai thac. Ngoai ra, toan tinh
khai thac c6 hi~u

con c6 khoang 4500 ha m~t
V~

nu'oc 1<;1 rfft thich h
dfft dai, Quang Ngai c6 9lo~i

dfft khac nhau la can edt va edt ven biln, ddt

m(in, ddt phu sa, ddt xdm br;zc mau, ddt den, ddt do vang, mun do vang tren nui, thung
t6ng di~n
tich dfft tl).' nhien
lung va san phdm difc t¥ va df{t s6i mon tra soi da. Hi~n
tren dia ban tinh Ia 585.600 ha, trong d6 dfft da sii' dl).ng la 301.012 ha (chie'm 51,4%
t6ng di~n
tich dfft tl).' nhien), dfft chua sii' dl).ng Ia 284.588 ha (chie'm 48,6% t6ng di~n
tich dfft tl).' nhien).
B6i voi dfft da sii' dl).ng thi di~n
tich dfft nong nghi~p
Ia 138.812 ha (chie'm
tich dfft tl).' nhien, trong d6 di~n
tich cay hang nam la 130.091 ha,
23,7% t6ng di~n
cay lau nam la 7.721 ha va cay khac la 1.000 ha); di~n
tich dfft lam nghi~p
la
143.500 ha (chie'm 24,5% t6ng di~n
tich dfft tl).' nhien, voi g'an 119.600 ha rung tl).'
nhien va 23.900 ha rll'ng tr5ng); di~n
tich cho cong nghi~p.

xay dl).'ng, thuy lbai Ia 12.100 ha va di~n
tich danh cho nha (J la 6.600 ha. BO'i voi dfft chua sii' dl).ng
thi di~n
tich dfft b~ng
phiing hi~n
con 9.637 ha, con l~i la dfft d5i nui.
Theo s61i~u
ph'an IOn (J cac huy~n

di~u

tra, hi~n

(J Quang Ngai

c6 trfi' lu'
Due Ph6, Tra B5ng voi trfi' lu'
c6 cac khoang san khac nhu' vang, qu~ng

s~t.

qu~ng

lu'
tY m 3). Ngoai ra con

nhom, cao lanh, graphit, th~c

than bun song trfi' lu'
trung
anh,

tffn, trong d6 trfi'

tffn; than bun (J Blnh Phu (Blnh Son) trfi'

lu'
tffn...

2.1.4 Dan s6- Lao d()ng:
Theo Nien giam thO'ng ke Quang Ngai tinh de'n nam 2004 dan s6 tinh Quang
Ngai la 1.271.370 nguoi, trong d6 ty 1~ nam la 48,5%, nu la 51,5%. M~t
d(> dap. sO'
trung blnh la 196 ngu'oilkrn2, phan b6 khong d~u
gifi'a cac huy~n
trong tinh. Dan cu'
nong thon chie'm 89,2%, dan cu' do thi chie'm 10,8%, t~p
trung chu ye'u (J thi xa
Quang Ngai va cac thj trffn. Dan cu' c6 trinh d(> hQc vffn tu'ong d6i kha. Ty 1~ bie't
chfi' la 89%, cao hon muc trung binh cua ca nu'oc (86,2% ).
Tinh de'n cu6i nam 2004,

s6 nguoi trong d(> tu6i lao d(>ng tren dia ban tinh

Quang Ngai la 692.450 nguoi, trong d6 sO' nguoi c6 kha nang lao d(>ng la 649.656
_.,


16
nguoi, so' lao dong ho~t
dong kinh t~ thuong xuyen trong cac nganh kinh t~ c6 620.910
ngu'oi. Ty 1~ lao dong c6 du vi~c
lam chi~m
87,96% t6ng dan so' ho~t
dong kinh t~
thuong xuyen; lao dong thfft nghi~p
khong c6 vi~c
lam thuong xuyen la 3,98%.
(tu cong nhan ky thu~
trC1len) dang lam
Nhln chung, ty 1~ lao d()ng ky thu~
vit%c trong cac nganh kinh t~ qu6c doanh con thffp (14,7%), thi~u
vil:ng can bo khoa
hQc c6 trlnh d() cao C1 cac nganh c6 kha nang t~o
chuy€n bi~n
ldn cho n~
kinh t~
trong cac nam tdi nhu tin hQc, h6a hQc, sinh hQc, cac bQ quan ly xufft nh~p
kh~u
va
ho~t

d()ng dich Vt;l.
T6m l~i,

voi vi tri dia ly n~m
C1 vung Duyen hai mi~n
trung, thuy san la nganh
nang va tri€n VQng phat tri€n (1 Quang Ngai. N~u
du'c:jc d'au tu' dung
kinh t~ c6 ti~m
muc, day se la nganh kinh t~ mili nhQn cua tinh trong tu'dng lai. Ngoai ra, canh quan
ki~n
thu~n
lc:Ji d€ phat tri€n cac khu du lich, nghi duong. Ben
dyp ven bi€n la di~u
c~nh
d6, vi~c
phat tri€n cac lo~i
cay trBng nhu' lua, rau s~ch,
cac cay cong nghi~p
ngil:n ngay nhu' mia, l~c
rfft phu hc:Jp vdi th6 nhu'Bng cua dia phu'dng, nhfft la do'i voi

ddt phu sa ven song. Dfft mun do vcmg tren nui phu hc:Jp d€ phat tri€n cac lo~i
cay
dai ngay. Tuy nhien c'an xem xet, danh gia lo~i
cay trBng thich hc:Jp,
cong nghi~p
mang l~i lc:ji ich kinh t€ cao, tranh lang phi quy dfft.
v oi h~n ch€ v~ khoang san, vi~c
phat tri€n cac nganh cong nghi~p
su dl;lng
ngu'On nguyen li~u
t~i

ch6 se g:llp rfft nhi~u
kh6 khan. Ngoai nguyen li~u
cho nganh
san xufft v~t
li~u
xay d\fng nhu' da xay d\fng la c6 th€ khai thac c6 hi~u
qua, con cac
lo~i
khoang san khac vi trii' lu'c:jng khong Wn nen hi~u
qua khai thac khong cao. Do
d6, truoc mil:t, voi lc:Ji the' v~ ngu'On nhan cong re va dBi dao, Quang Ngai c6 th€ phat
su dl;lng nhi~u
lao d()ng nhu' cong nghi~p
ch€ bie'n th\fc
tri€n m()t so' nganh ngh~
ph~m.
thuy san, thuc an gia sue, may m:llc... dBng thoi t~n
d1:1ng co h()i phat tri€n cua
KKT Dung Qufft d€ cai thi~n
trlnh d() san xufft, cai thit%n ty trQng nganh cong nghi~p
trong Cd cffu GDP cua tinh.

2.2 Kinh te' xa h()i tinh Quang Ngai giai do~n
1993- 2004.
2.2.1 Tinh hinh phat tri~n
chong ctia Tinh..
Tinh d~n
nam 2004, KT-XH tinh Quang Ngai da d~t
du'c:Jc nhii'ng ke't qua
dang khich 1~. T6c d() tang tru'C1ng GDP d~t

10,6%, t6ng san ph~m
tren dia ban theo
gia so sanh 1994 la 3.328,8 ty dBng, trong d6 khu V\fc nong- lam- thuy san d~t
g'an
1.304 ty dBng, khu v\fc cong nghi~pxay <;i\fng d~t
857,5 ty d'Ong va khu v\fc dich Vl;l
d~t
1.167,4 ty d'Ong; GDP blnh quan d'au ngu'oi d~t
270 USD (Bang 2.1).
M:llc du chi so' gia tieu dung tang cao, nhung nhC$ san xufft c6 s\f tang tru'C1ng,
quy tieu dung trong dan 6n dinh nen sue mua tren thi tru'ong kha. Gia tq Thu'dng
m~i
dich Vl;l nam 2004 tang 9,8% SO voi 2003 Va tang tren 200% SO VOi 1993; t6ng
muc ban Ie hang h6a va dich V\1 tang 24% so vdi nam 2003. Gia tri kim ng~ch
XNK
con rfft khiem t6n, chi moi d~t
25,71 tri~u
USD trong nam 2004. Cac m:llt hang xufft