CHUYỂN HÓA GLUCID
ThS. Trần Khánh Chi
Bộ môn Hóa sinh- ĐHYHN
MỤC TIÊU
1. Trình bày được quá trình thoái hóa Glucose theo con đường
đường phân trong điều kiện ái khí và yếm khí.
2. Trình bày được chu trình pentose.
3. Trình bày được quá trình thoái hóa các monosaccarid khác.
4. Trình bày được quá trình tân tạo glucose.
5. Trình bày được quá trình thoái hóa glycogen.
6. Trình bày được quá trình tổng hợp glycogen.
ĐẠI CƯƠNG
CON ĐƯỜNG ĐƯỜNG PHÂN (GLYCOLYSIS)
Là một chuỗi các phản ứng hóa học chuyển hóa glucose
thành pyruvat đồng thời với sự tạo thành ATP.
Xảy ra ở bào tương, trải qua 2 giai đoạn gồm 10 phản ứng.
Giai đoạn 1: giai đoạn hoạt hóa gồm 5 phản ứng, sử dụng
2ATP
Giai đoạn 2: giai đoạn oxy hóa sinh năng lượng gồm 5 phản
ứng
MỤC TIÊU
P.ư 1: phosphoryl hóa G lần 1.
E.hexokinase/glucokinase, cần 1 ATP
P.ư 2: đồng phân hóa G6P thành F6P.
E.phosphoglucose isomerase
P.ư 3: phosphoryl hóa lần 2,F6P→F1,6DP.
E.phosphofructokinase, cần 1 ATP
P.ư 4: phân cắt F1,6DP = GAP + DHAP.
E.Adolase
P.ư 5: đồng phân hóa DHAP thành GAP.
E.triose phosphat isomerase
P.ư 6: oxy hóa GAP thành 1,3DPG.
E. GAPDH, coenzym: NAD+,Pi
P.ư 7:cắt đứt lk(~) tạo 3-PG và ATP.
E. phosphoglycerat kinase(PGK)
P.ư 8: chuyển 3PG thành 2PG.
E. phosphoglycerat mutase
P.ư 9: khử nước, 2PG thành PEP.
E.Enolase
P.ư 10: cắt đứt lk(~) tạo ATP và pyruvat.
E. pyruvat kinase.
Phản ứng tổng quát của con đường glycolysis
Glucose + 2 NAD+ + 2 ADP + 2 Pi →
2 pyruvat + 2 NADH + 2H+ + 2 ATP + 2 H2O
Số phận của pyruvat
Điều kiện
thiếu oxy hoặc
kỵ khí
Con đường
Glycolysis
Điều kiện kỵ khí
Điều kiện
ái khí
Lên mên rượu ở nấm
Lên men rượu ở nấm
Chu
trình
acid
citric
hghdhdghgdghdhf
Xảy
ra khi co cơ
ghfhgdhgfdjgdjhjgj
mạnh,
hồng cầu,
một
số vi khuẩn
hhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhh
Động vật, thực vật, nhiều loại vi khuẩn trong điều kiện ái khí
Trong điều kiện yếm khí
Phương trình tổng quát của con đường
đường phân trong điều kiện yếm khí
Glucose + 2 ADP + 2 Pi →
2 lactat + 2 ATP + 2 H2O
DG°’ = -196kJ/mol
Ý nghĩa của sự thoái hóa pyruvat trong đk
yếm khí
Năng lượng tạo thành từ 1 phân tử Glucose: 2ATP
Ít nhưng là quá trình duy nhất trong cơ thể tạo năng lượng
trong điều kiện yếm khí
Tái tạo NAD+ bị cạn kiệt trong con đường đường phân
Lactat tạo ra được vận chuyển trở lại gan tái tạo glucose
Thực tiễn: khi cơ hoạt động mạnh, nhu cầu ATP tăng cao, oxy
do máu cung cấp không đủ cho sự oxy hóa pyruvat và NADH
sinh ra trong quá trình đường phân, latat được tạo thành
nhiều, ứ đọng trong cơ gây đau nhức cơ bắp.
Chu trình Cori
Máu
Gan
Cơ
Lên men rượu ở nấm
Glucose + 2 ADP + 2 Pi →
2 Ethanol + 2CO2 + 2 ATP + 2 H2O
Trong điều kiện ái khí
Pyruvat đi vào ty thể, bị khử carboxyl oxy hóa thành acetyl CoA.
Trong điều kiện ái khí
Acetyl CoA đi vào chu trình acid citric bị oxy hóa thành CO2 và H2O.
Bilan năng lượng:
Glucose
2 pyruvat:
2 ATP
2 NADH (ở phản ứng 6):
6 ATP hoặc 4 ATP
2NADH (2 Pyruvat 2 Acetyl CoA):
6 ATP
2 Acetyl CoA:
24 ATP
Cộng:
38 ATP (hoặc 36 ATP)