THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NGHỆ AN

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN NGHỆ AN
2.1. Thực trạng về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và phát triển
Nghệ An
2.1.1. Năng lực tài chính
2.1.1.1. Quy mô và mức độ an toàn của vốn chủ sở hữu
* Quy mô vốn chủ sở hữu
Biểu đồ 2.1: Vốn chủ sở hữu của NH ĐT&PT Việt Nam
Đơn vị: Tỷ đồng
Vốn chủ sở hữu là một chỉ tiêu quan trọng trong việc đánh giá năng lực cạnh
tranh của NHTM, tuy không trực tiếp tham gia vào hoạt động kinh doanh của
NHTM, nhưng nó là một nguồn lực quan trọng chi phối nhiều chỉ tiêu hoạt động
của NH, quyết định đến năng lực cạnh tranh của NH. NH ĐT&PT Nghệ An là chi
nhánh cấp 1 của NH ĐT&PT Việt Nam, nên không có vốn chủ sở hữu, vốn chủ sở
hữu chỉ điều hòa toàn hệ thống NH ĐT&PT Việt Nam, chi nhánh chỉ hạch toán
phụ thuộc và báo cáo lên Trung ương. Tuy nhiên có thể đánh giá chung vốn chủ sở
hữu tự có của toàn ngành thông qua NH ĐT&PT Việt Nam.
Bảng 2.1: Tăng trưởng vốn chủ sở hữu của NH ĐT&PT Việt Nam
Chỉ tiêu 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Vốn chủ sở hữu (tỷ đồng) 5.570 6.323 8.210 9.767 14.880 16.439
Tăng trưởng (%) 13,52 29,84 18,96 52,35 10,48
Nguồn: Tổng hợp BCTN và KHKD 2003-2008 của NH ĐT&PT Việt Nam và tính
toán của đề tài
NH ĐT&PT Việt Nam tích cực tăng vốn chủ sở hữu để nâng cao năng lực tài
chính và khả năng hoạt động của mình. Vốn chủ sở hữu của NH ĐT&PT Việt Nam
từ năm 2003 đến 2008 liên tục tăng với tốc độ tăng trưởng khá cao, năm 2003 mới chỉ
đạt 5.570 tỷ đồng, đến năm 2006 lên tới 9.767 tỷ đồng và năm 2007 đạt 14.880 tỷ
đồng. Năm 2008 với hàng loạt khó khăn chung của tình hình tài chính, nhưng tính đến
cuối năm 2008, vốn chủ sở hữu của NH ĐT&PT Việt Nam vẫn tăng lên 16.439 tỷ
đồng, tăng 10,48% so với năm 2007.
So với các NHTM khác, NH ĐT&PT Việt Nam có mức vốn chủ sở hữu lớn

thứ 3, sau NH NN&NT VN và NH TMCP NTVN, tuy nhiên, NH ĐT&PT Việt
Nam là NHNN nên lượng vốn Nhà nước trong tổng vốn chủ sở hữu hiện nay chiếm
phần lớn, quy mô vốn chủ sở hữu không ngừng gia tăng để đáp ứng các yêu cầu về
tỷ lệ an toàn vốn, nâng cao khả năng tham gia vào thị trường và đạt được các tiêu
chuẩn quốc tế tối thiểu khi hội nhập. Trong bối cảnh mở cửa và hội nhập kinh tế
quốc tế, với sự tham gia của các ngân hàng, tổ chức tài chính nước ngoài có tiềm
lực tài chính hùng mạnh, có kinh nghiệm quản trị điều hành thì hạn chế về vốn chủ
sở hữu sẽ làm giảm năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam nói
chung cũng như NH ĐT&PT Việt Nam và NH ĐT&PT Nghệ An nói riêng.
* Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR):
Tỷ lệ an toàn vốn tối thiếu (CAR) là chỉ tiêu quan trọng phản ánh năng lực
tài chính của Ngân hàng. Chỉ tiêu này được dùng để xác định khả năng của Ngân
hàng trong việc thanh toán các khoản nợ có thời hạn và đối mặt với các rủi ro khác
như rủi ro tín dụng, rủi ro vận hành. Theo hiệp ước Basel_Việt Nam đã ký kết với
IMF, giai đoạn 2007- 2008 các ngân hàng thương mại Việt Nam phải đạt yêu cầu
an toàn vốn tối thiểu 8%. Sự tăng trưởng nhanh về quy mô vốn giúp các Ngân
hàng cải thiện đáng kể năng lực tài chính. Hệ số an toàn vốn của NH ĐT&PT Việt
Nam tăng từ 7,27% năm 2007 lên 9,57% năm 2008, cao hơn hệ số an toàn vốn
trung bình của các NHTMQD 7% , kế hoạch năm 2009, NH ĐT&PT Việt Nam sẽ
đạt trên 12%. Trong khi đó, tỷ lệ này của một số Ngân hàng khác trên cả nước là
tương đương 13% .
2.1.1.2. Khả năng sinh lời
Bảng 2.2: Một số chỉ số tài chính của ngân hàng NH ĐT&PT Nghệ An
Chỉ tiêu
2006 2007 2008 KH 2009
Lợi nhuận trước thuế (tr đồng) 15.986 13.409 28.767 45.292
Lợi nhuận sau thuế (tr đồng) 11.509 9.654 20.712 32.160
Tăng trưởng (%) 16.8 -16,11 114,5 55,27
ROA (%) 0,87 0,74 1,5
Nguồn: Tổng hợp từ các BCTN và KHKD 2009

Giai đoạn 2006- 2008, lợi nhuận sau thuế của NH ĐT&PT Nghệ An tăng
trưởng không đều, năm 2007 mức lợi nhuận sau thuế sụt giảm so với năm 2006,
chỉ đạt 9.654 triệu đồng. Sở dĩ có sự sụt giảm do những tác động từ sự suy thoái
của nền kinh tế thế giới, vì nguồn vốn thanh toán của NH ĐT&PT Nghệ An chiếm
tỷ trọng lớn trong tổng nguồn vốn. Tuy vậy, năm 2008, lợi nhuận sau thuế của NH
ĐT&PT Nghệ An tăng vọt, đạt 20.712 triệu đồng. Điều này thể hiện sự nỗ lực của
NH ĐT&PT Nghệ An trước bối cảnh khủng hoảng tài chính ở Mỹ lan rộng toàn
cầu, tình hình trong nước có nhiều yếu tố bất lợi, hoạt động của các NHTM chịu
tác động nhiều nhất do lạm phát tăng cao, các doanh nghiệp hoạt động cầm chừng
hoặc thua lỗ.
Tiêu chí đánh giá một ngân hàng thương mại đạt chuẩn quốc tế là lợi nhuận
ròng/tổng tài sản có (ROA) phải được 1% và lợi nhuận ròng/ vốn tự có (ROE) là
15%. Chỉ tiêu sinh lời của tài sản (ROA) của NH ĐT&PT Nghệ An năm 2006 là
0,87%, năm 2007 là 0,74% và năm 2008 đã đạt 1,5%, cho thấy hiệu quả quản lý tài
sản và khả năng tận dụng các nguồn vốn của NH là khá hiệu quả. Bên cạnh việc
nâng cao hiệu quả quản trị công ty, mở rộng mạng lưới NH ĐT&PT Nghệ An đã
không ngừng tiếp thu các công nghệ mới, phát triển sản phẩm, mở rộng hoạt động
đối ngoại. Riêng chỉ tiêu ROE, do NH ĐT&PT Nghệ An là chi nhánh cấp 1 không
có vốn chủ sở hữu nên chúng ta không đánh giá khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu
của NH ĐT&PT Nghệ An.
2.1.1.3. Khả năng phòng ngừa và chống đỡ rủi ro
* Rủi ro thanh khoản
Trong bối cảnh NHNN thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, đã có dấu hiệu
của rủi ro thanh khoản trên hệ thống ngân hàng. Hiện tượng lãi suất huy động tiền
gửi và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng liên tục tăng nhanh cho thấy rõ điều
này. Sự thiếu hụt thanh khoản xuất phát từ một số ngân hàng cho vay vượt quá khả
năng huy động tiền gửi cho thấy những ngân hàng này đang phụ thuộc khá nhiều
vào lượng vốn vay trên thị trường liên ngân hàng. NH ĐT&PT Nghệ An trong
những năm qua giữ tỷ lệ cho vay/huy động tiền gửi ở mức khá an toàn so với các
ngân hàng khác (năm 2006 là 66,09%, năm 2007 là 65,82% và năm 2008 là 98,75).

* Rủi ro tín dụng
Tỷ lệ cho vay/ tổng tài sản của phần lớn các ngân hàng thương mại ở mức
bình quân trên 50% cho thấy các ngân hàng thương mại có mức độ phụ thuộc cao
vào hoạt động tín dụng. Hiện nay hoạt động cho vay vẫn là mảng hoạt động chính
tại các NHTM Việt Nam với mức bình quân chiếm hơn 50% tổng tài sản. Đối với
NH ĐT&PT Nghệ An, tỷ lệ này cũng trên 50%, đây là một tỉ lệ không phải thấp và
chứa đựng nhiều rủi ro, không an toàn.