Big Five kinh doanh bằng uy tín và danh tiếng của mình

Big Five kinh doanh bằng uy tín và
danh tiếng của mình

Thuật ngữ kiểm toán đã ra đời và tồn tại cách đây hơn 100 năm, cùng với sự
hình thành và phát triển của chủ nghĩa tư bản. Chính trong thời điểm đó đã xuất hiện
sự phân chia quyền lợi giữa các ông chủ xí nghiệp và những người quản lý làm thuê.
Và kiểm toán độc lập ra đời như là một hình thức "trọng tài" chuyên kiểm tra tính
chính xác và trung thực của các báo cáo tài chính trước các ông chủ xí nghiệp. Như
vậy, trọng trách của kiểm toán chính là bảo vệ quyền lợi của các ông chủ thông qua
việc xác nhận tính chính xác của các báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Nhưng,
không hẳn chỉ dừng ở chỗ đó, các kiểm toán viên còn muốn gửi gắm vào các báo cáo
tài chính của mình hình ảnh và danh tiếng của một nghề cần được trọng vọng. Cho
tớithời điểm này, trên thế giới có hàng trăm công ty kiểm toán đăng ký hoạt động và
được công nhận, thế nhưng, trong số hàng trăm công ty lớn nhỏ trên toàn cầu chỉ có 5
công ty - thường được gọi là "Big Five" - là những "đại gia" hàng đầu trong lĩnh vực
kiểm toán và tư vấn (PricewaterhouseCoopers, Andersen, Deloitte & Touche, KPMG,
Ernst & Young). Vậy điều gì khiến 5 đại gia này trở nên nổi tiếng và khác biệt với tất
cả các công ty kiểm toán khác trên thế giới?
Danh tiếng của 5 đại gia này được nâng dần lên cùng thời gian và năm tháng,
và cùng với danh tiếng đó là lợi nhuận khổng lồ mà không phải công ty nào cũng có
thể có được. PricewaterhouserCoopers là một ví dụ. Các partner của công ty này hiểu
rằng cái chính mà họ có là danh tiếng chứ không hẳn là dịch vụ kiểm toán hay tư vấn
nào khác, đã vượt qua các đối thủ nặng ký khác trong cuộc đua tranh giành quyền
kiểm phiếu cho giải Oscar và công khai mở một loạt dịch vụ kiểm toán trong nhiều
lĩnh vực.
Thị trường cung cấp dịch vụ kiểm toán cũng có điều gì đó gần giống như thị
trường cung cấp vũ khí. Mỹ chẳng hạn, khi bán vũ khí cho một nước thứ ba bao giờ
cũng có đảm bảo việc trợ giúp về mặt chính trị hoặc quân sự. Trong khi đó, các nước
khác, trong đó có Nga, thường chỉ bán nguyên liệu và công nghệ mà không kèm theo
sự ủng hộ về chính trị hay quân sự nào. Các công ty kiểm toán cũng vậy. Hàng trăm
công ty kiểm toán lớn nhỏ trên thế giới có thể lập các báo cáo tài chính xuất sắc với

các kết luận không kém gì Big Five, vậy nhưng các khách hàng lại sẵn sàng móc hầu
bao "chi đẹp" cho các dịch vụ của Big Five để mua thêm danh tiếng của họ về cho
mình.
Có thể nhận định rằng, danh tiếng của mỗi một công ty kiểm toán thuộc Big
Five đáng giá hàng tỷ dollar. Tuy nhiên, cũng thật thú vị khi biết rằng, không một công
ty kiểm toán nào trong số này lọt vào Top 75 best brands do Hãng Interbrand tổ chức
bình chọn, mặc dù nếu tính về số lượng nhân viên cũng như lợi nhuận thu được thì các
thành viên thuộc Big Five đáng lẽ ra phải là những công ty dẫn đầu.
Vậy các khách hàng của Big Five là những công ty nào?
Sử dụng dịch vụ của Big Five thường là các công ty, tập đoàn mà do nguyên
nhân này hay nguyên nhân khác muốn củng cố hoặc đánh bóng uy tín và danh tiếng
của mình trước một đối tác thứ ba trong các trường hợp sau:
* Tham gia vào các Quỹ Quốc tế (đối tác thứ ba là các thành viên của Quỹ)
* Thu hút vốn đầu tư trực tiếp (các nhà đầu tư)
* Tìm kiếm và thiết lập mối quan hệ với các khách hàng lớn tiếng tăm mới
* Tham gia vào các cuộc đấu thầu quốc gia
Danh tiếng và uy tín của các công ty kiểm toán thuộc Big Five - nói một cách
hơi thái quá - chính là một thứ "bùa hộ mệnh" cho các khách hàng khi muốn làm đẹp
mặt mình trước các đối tác thứ ba. Và ngược lại, chính các công ty hay tập đoàn lớn,
khi trở thành khách hàng của các công ty kiểm toán thuộc Big Five lại củng cố thêm
địa vị và danh tiếng của công ty kiểm toán. Một sự bù trừ thú vị cho cả chủ lẫn khách
mà qua việc hợp tác với nhau, bên lợi nhất vẫn là các công ty kiểm toán, bởi danh
tiếng càng cao, lợi nhuận của họ cành nhiều, khách hàng càng ngày càng đến với họ
đông hơn. Và ngay cả các kiểm toán viên cũng chính là những "kẻ may mắn" kinh
doanh carrer của mình dựa trên danh tiếng và uy tín của các công ty mà họ đang làm
việc. Bất cứ ai đã từng làm việc cho một trong các công ty kiểm toán thuộc Big Five,
khi rời khỏi công ty đến với một nới làm việc mới cũng thường mang theo một phần
danh tiếng của nơi họ đã từng làm việc, và ít nhất trong CV xin việc của họ, bóng dáng
của các Big Five này cũng góp phần đánh bóng bản thân ứng viên.
Lợi nhuận nhiều, nhưng mất mát cũng không ít.

Như đã nói ở trên, danh tiếng và uy tín của các công ty kiểm toán thuộc Big
Five càng ngày càng tăng. Công ty càng ăn nên làm ra, khách hàng càng nhiều, và
trong bảng danh sách các khách hàng của bất cứ một công ty kiểm toán nào thuộc Big
Five cũng có mặt rất nhiều tên tuổi các tập đoàn tiếng tăm trên thế giới từ lĩnh vực sản
xuất, thương mại cho đến bảo hiểm, tài chính ngân hàng hoặc viễn thông.
Tuy nhiên, tấm huân chương nào cũng có hai mặt. Lợi nhuận nhiều, uy tín tăng,
nhưng nếu không cẩn thận sẽ xảy ra nhiều trường hợp mà như ông cha vẫn thường nói
"kiếm củi ba năm thiêu một giờ" như trường hợp của Andersen sau vụ scandal bê bối
liên quan đến việc kiểm toán cho Tập đoàn năng lượng Enron năm ngoái đây là một ví
dụ. Hay như vụ phá sản của ngân hàng Anh Barings mà Ernst & Young tham gia với
tư cách là một thành viên trong hội đồng thanh lý tài sản của ngân hàng này. Năm
1994 công ty kiểm toán này đã phải chi 400 triệu dollar tiền đền bù do sơ suất của
mình trong việc nghiên cứu thị trường bất động sản tại xứ sở sương mù. Rồi vụ phá
sản của hãng bảo hiểm Independent cũng một thời gây tai tiếng cho một trong năm
công ty kiểm toán lớn. Tháng 5 năm 2001, PricewaterhouseCoopers đã phải móc hầu
bao chi 55 triệu dollars trong vụ kiểm toán cho hãng Microstrategy. Lịch sử tách rời
Andersen Consulting và Arthur Andersen cũng như PricewaterhouseCoopers và chi
nhánh văn phòng tư vấn luật Landwell cũng không thể trả lại thanh danh và uy tín cho
các công ty này.
Như vậy, danh tiếng và uy tín của các công ty kiểm toán lớn không những được
tăng lên nhờ vào chất lượng công việc mà còn có khả năng bị tổn hại nếu không cẩn
thận trong từng bước đi của mình.