Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium.doc

Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Từ xưa tới nay, lan được biết đến như một loài hoa quý phái, hoa của bậc vua chúa
vương giả. Lan ở Việt Nam đẹp vẻ đẹp thanh cao lại chứa đựng nhiều ý nghĩa.Cùng với
sự phát triển của ngành trồng lan trong thời gian qua, loài hoa quý này không chỉ làm
đẹp hơn hình ảnh của Việt Nam trong con mắt du khách đến với đất nước xứ sở nhiệt
đới này mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Một số giống hoa có thể trồng được trong
điều kiện khí khí hậu nhiệt đới cận của nước ta như Dendrobium, Mokara, Cattleya,…
Trong đó lan Dendrobium được trồng nhiều và có giá trị kinh tế cao.Bởi bên cạnh giá trị
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 1 LỚP :07SNN
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
thẩm mỹ mà Dendrobium mang lại thì Dendrobium còn được sử dụng để tách chiết
phục vụ cho một số ngành công nghiệp mỹ phẩm. Ngoài ra, đối với y học loài hoa này
cũng có nhiều giá trị nhất định.Với giá trị như vậy hoa Dendrobium hứa hẹn mang lại
nguồn doanh thu to lớn cho ngành sản xuất, kinh doanh mặt hàng này.
Tuy nhiên để đáp ứng nhu cầu giống của thị trường trong nước, hàng năm chúng ta
phải nhập một số lượng lớn các giống hoa Lan (kể cả giống và cành hoa) từ Thái Lan,
Đài Loan, Trung Quốc. Do đó giá thành của các cây giống còn rất cao. Nếu đầu tư một
vườn Lan với diện tích tối thiểu khoảng 1000m
2
nhà lưới thì số lượng cây giống đầu tư
trung bình là 4000 cây, giá trị cây giống lên tới 160 – 200 triệu đồng chưa kể giá thành
nhà lưới và vật tư cần thiết khác từ 60 - 80 triệu đồng/1000m
2
nhà lưới. Chi phí ban đầu
cho cây giống hoa Lan Dendrobium là rất cao. Do đó việc giảm giá thành cây giống để
cung cấp cho người sản xuất, mở rộng diện tích đang là vấn đề nóng hiện nay.[8]
Để giải quyết vấn đề này người ta áp dụng nhân giống bằng kỹ thuật nuôi cấy mô,
đây là kỹ thuật có thể nhân nhanh được hàng loạt các cây con giống có năng suất và
phẩm chất tốt như bố mẹ chọn lọc. Từ một cây mẹ ban đầu ta có thể nhân ra hàng ngàn

cây con có kích thước và chất lượng đồng đều như nhau, giúp việc nhân giống được
nhanh hơn. Mặt khác, cây con ổn định về mặt di truyền, đồng thời giảm tác hại cho cây
giống và đem lại hiệu quả thiết thực trong việc nâng cao chất lượng cây giống và giảm
giá thành.
Chính vì vậy nên tôi chọn đề tài: “Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium ” nhằm mục
đích tìm hiểu rõ hơn về quy trình, phương pháp tiến hành của quy trình nhân nhanh
giống hoa lan Dendrobium bằng phương pháp invitro.
PHẦN 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Đặc điểm sinh học của lan Dendrobium [1],[2]
1.1.1. Sự phân bố của Lan Dendrobium
Dendrobium là giống Lan gồm hơn 1600 loài thuộc họ Orchdaceae, phân bố trên các
vùng thuộc Châu Á nhiệt đới, tập trung nhiều nhất ở Đông Nam Á và Úc Châu. Nếu như
các nước Nam Mỹ tự hào về các loài thuộc giống Cattleya tuyệt đẹp của mình, thì các
nước Đông Nam Á cũng hãnh diện vì có giống Dendrobium vô cùng phong phú. Điều
kiện sinh thái cũng rất đa dạng, có nhiều loài chỉ mọc và ra hoa ở vùng lạnh, có loài ở
vùng nóng, có loài trung gian, cũng có loài thích nghi với bất cứ điều kiện khí hậu nào.
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 2 LỚP :07SNN
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
1.1.2. Đặc điểm hình thái
+ Rễ
Sự đa dạng về hình thái và cấu trúc rễ làm cho Dendrobium phù hợp với nhiều điều
kiện sống như:
- Khi sống ở đất thì rễ mập, thân rễ bò dài hay ngắn, mập hay mảnh mai đều giúp đưa cơ
thể bò đi xa hay chụm lại thành các bụi dày. Hệ rễ vừa làm nhiệm vụ lấy nước, muối
khoáng hấp thu chất dinh dưỡng trên vỏ cây gỗ, chúng được bao bởi một lớp mô hút ẩm
dày, bao gồm những lớp tế bào chết chứa đầy không khí, do đó nó ánh lên màu xám bạc.
Ngoài ra, nó còn làm nhiệm vụ bám chặt vào giá thể để giữ cây khỏi gió cuốn đi. Hệ rễ
phát triển nhiều hay ít phù thuộc chung vào cơ thể.
- Ở loài sống hoại sinh thì rễ có dạng búi nhỏ dày đặc các vòi hút ngắn hút chất dinh
dưỡng từ xác thực vật. Nhiều loài lại có hệ rễ đan thẳng thành một búi chằng chịt, nó là

nơi thu gom mùn vỏ cây để làm nguồn dự trữ chất dinh dưỡng.
+ Thân
Dendrobium thuộc nhóm đa thân ( sympodial), chúng vừa có thân thật vừa có giả
hành. Gỉa hành tuy là thân nhưng lại chứa diệp lục, dự trữ nước và chất dinh dưỡng cần
thiết cho sự phát triển của giả hành mới. Cấu tạo giả hành gồm nhiều mô mềm chứa đầy
dịch nhầy, phía ngoài có lớp biểu bì với vách tế bào dày, nhẵn bóng bảo vệ để tránh sự
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 3 LỚP :07SNN
Hình1.1. Dendrobium vàng tím
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
mất nước do mặt trời hun nóng. Đa số củ giả hành có màu xanh bóng, nên cùng với lá
nó cũng làm nhiệm vụ quang hợp.
+ Lá
Phong lan đều là cây tự dưỡng do đó nó phát triển rất đầy đủ hệ thống lá, có rất nhiều
lá dài và lá hình trụ. Về màu sắc, phiến lá thường có màu xanh bóng, nhưng đôi khi hai
mặt lá có màu sắc khác nhau, mặt trên lại khảm thêm nhiều màu sặc sở.
+ Hoa
Hoa có thể mọc từ thân thành từng chùm hay từng hoa cô độc. Các chồi hoa không
những mọc trên các giả hành mới mà có thể mọc trên giả hành cũ. Bên trong hoa có cột
nhị nhụy nằm chính giữa hoa, mang phần đực ở phía trên và phần cái ở mặt trước. Cột
này thường dài, thẳng hay cong về phía trước. Nhị gồm hai phần, bao phấn và hốc phấn.
Bao phấn nằm ở cột nhị nhụy. Còn hốc phấn thì lõm lại, mang khối phấn và thường
song song với bao phấn. Khối phấn gồm toàn bộ hạt phấn dính lại với nhau, rất cứng do
có tinh bột, sáp hay chất sừng. Vì thế giống Dendrobium là những loài hoa rất lâu tàn,
trung bình từ 1-2 tháng.
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 4 LỚP :07SNN
Hình1.2. Dendrobium hồng đỏ
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
+ Qủa
Qủa phong lan thuộc loại quả nang nở ra theo 3-6 đường nứt dọc. Khi chín quả nở ra
và mảnh vỏ còn dính lại với nhau ở phía đỉnh và phía gốc. Ở một số loài quả chỉ mở

theo 1-2 khía dọc, thậm chí không nứt ra, và hạt chỉ ra khỏi vỏ quả khi vỏ này mục nát.
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 5 LỚP :07SNN
Hình1.3. Dendrobium Sonia
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
+ Hạt
Hạt cấu tạo bởi một phôi chưa phân hóa, trên một máng lưới nhỏ, xốp chứa đầy không
khí. Hạt rất nhiều và nhỏ bé, trọng lượng toàn bộ hạt trong một quả nặng chỉ bằng một
phần mười đến một phần ngàn mg.
1.2. Môi trường và các điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng đến cây Dendrobium
1.2.1. Nhiệt độ [7]
Nhiệt độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của Lan Dendrobium. Vào mùa hè
Nhiệt độ cao cây phát triển nhanh hơn cho nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các
cây này thích hợp với nhiệt độ ban đêm vào khoảng 10-16°C và ban ngày vào khoảng
21-32
O
C. Nếu nhiệt độ ở ngoài trời cao hơn chúng ta nên tưới cây thường xuyên hơn,
cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.Vì đa dạng về chủng loại
nên mỗi loài Dendrobium cần một nhiệt độ nhất định.
+ Đối với nhóm Dendrobium ưa lạnh, chúng sẽ sinh trưởng và phát triển tốt nhất ở nhiệt
độ lý tưởng là 15
O
C, những giống này được lấy từ các vùng cao nguyên của Việt Nam
và Myanmar trên độ cao 1000m như các loài Vảy Cá (Dendrobium Linlleyi), Thủy Tiên
Tím (Dendrobium amabile), Long Nhãn Kim Điệp (Dendrobium fimbriatum). Các loài
này nếu được trồng ở nhiệt độ cao hơn hoặc bằng 25
O
C, thì cây vẫn sống, nhưng phát
triển yếu hơn và hiếm bao giờ ra hoa.
+ Đối với nhóm Dendrobium ưa nóng, gồm đa số các giống Dendrobium rừng của
Châu Úc, Indonexia, Malaixia và các loài của giống Dendrobium lai hiện được trồng tại

thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, nhiệt độ thích hợp cho các loài của nhóm
này là 25
O
C. Tuy nhiên các giống Dendrobium lai chịu được một nhiệt độ cao hơn
nhiều.
+ Đối với nhóm Dendrobium trung gian có thể sống ở cả vùng lạnh và vùng nóng. Ở
vùng lạnh cây sinh trưởng và ra hoa nhiều hơn. Ví dụ các loài Dendrobium Primulinum,
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 6 LỚP :07SNN
Hình1.4. Dendrobium gibsonii
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
Dendrobium fanmeri, Dendrobium chrysotoxum, nhiệt độ lý tưởng của các loài này là
20
O
C.
1.2.2. Độ ẩm [7]
Độ ẩm thích hợp giúp cho cây được phát triển nhanh hơn, hoa cũng tươi tốt và lâu
tàn. Dendrobium cũng như đa số các giống lan khác chỉ phát triển tốt trong điều kiện
không khí ẩm và thoáng, vào ban ngày cây cần độ ẩm khoảng từ 40-60%, vào ban đêm
độ ẩm thích hợp từ 60-90% thì cây sẽ phát triển tốt hơn. Cấu tạo giá thể quá ẩm và úng
là điều kiện bất lợi cho sự sinh trưởng của giống Dendrobium vì có thể toàn bộ rễ bị thối
và biểu hiện là các cây con mọc từ phần ngọn của thân.Với độ ẩm cao, lá cây và rễ cây
sẽ có thể hút hơi nước trong không khí khi cần thiết.
1.2.3. Tưới nước [7]
Nước rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần nước nhiều hơn là
mùa đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân
cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa hè chúng ta
có thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông chỉ tưới mỗi tuần
một lần là đủ. Tưới quá nhiều nước, cây sẽ bị úng thủy, thối rễ và tạo cho cây dễ bị
nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết. Riêng đối với những giống Dendrobium được
trồng ở TPHCM thì chu kỳ tưới nước lại khác hơn: từ tháng 5 đến tháng 11 tưới nước 2

SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 7 LỚP :07SNN
Hình1.5. Dendrobium Caesar
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
lần/ngày, từ tháng 12 đến tháng 2 tưới nước 3 lần/ngày và từ đầu tháng 3 đến cuối tháng
4 tưới nước 1 lần/ngày. Sự thay đổi các điều kiện sinh thái trong mùa nắng và mùa mưa
là nguyên nhân chính quyết định sự ra hoa của loài Dendrobium.
1.2.4. Ánh sáng [9]
Dendrobiun là giống ưa sáng nên có thể trồng trong điều kiện ánh sáng trực tiếp hay
khuếch tán ánh sáng hữu hiệu cho giống Dendrobium là 70%, vì thế giàn che với độ che
sáng 30% dưới đấtt và 40% ở trên cao với cường độ ánh sáng từ 15.000-30.000 lm/m
2
rất thích hợp cho sự phát triển của Dendrobium.
Các chậu Dendrobium được treo trong giàn không nên quá gần nhau, mà phải có
khoảng cách 25cm cho các loài có dạng lớn và 15cm cho các loài có dạng nhỏ, nhằm
mục đích tạo cho cây có đầy đủ ánh sáng và độ thoáng.
Nếu có đầy đủ giống, ta nên trồng một loài Dendrobium đồng nhất trong giàn, hoặc
nếu một giàn trồng nhiều giống khác nhau nên chọn những cây cùng kích thước (để sự
phân bố ánh sáng được điều hòa) và những cây cùng tuổi (để việc sử dụng phân bón dễ
dàng hơn). Dendrobiun có thể trồng dưới ánh sáng trực tiếp cây vẫn phát triển tốt, tuy
nhiên để ngăn ngừa trường hợp cây bị bỏng lá, ta phải tập cho các cây thích nghi từ từ
và các chậu khi trồng phải treo hởi khít vào nhau. Đối với các loài thuộc giống
Dendrobium, phải nên nhớ, thà rằng cây bị bỏng lá vì thừa ánh sáng hơn là thiếu. Thiếu
ánh sáng đối với các loài thuộc giống này sẽ gây ra sự thoái hóa rõ rệt, số lượng hoa
cũng rất ít, cây èo ọt. Trái lại, thừa ánh sáng đối với các loài thuộc giống Dendrobim,
chỉ làm cho cây xấu đi vì lá quá vàng hoặc các giả hành trơ trụi, nhưng cây sẽ thích nghi
dần và vẫn đảm bảo cây ra hoa nhiều và đẹp. Dù sao điều kiện ánh sáng lý tưởng vẫn
cho kết quả tối nhất.
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 8 LỚP :07SNN
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
1.2.5. Nhu cầu phân bón [9]

Dendrobim thân đứng là loài lan đòi hỏi dinh dưỡng cao, vì thế chúng cần rất nhiều
phân bón và có thể dùng rất nhiều dạng phân bón khác nhau.Còn các loại Dendrobium
thân thòng ăn phân yếu phải dùng nồng độ thật loãng. Phân heo có thể dùng rất tốt bằng
dạng tưới pha thật loãng hay phân khô vò chặt thành từng viên dài đặt phía trên bề mặt
giá thể. Phân bánh dầu khô cũng được dùng hữu hiệu bằng cách ngâm nước rồi pha thật
loãng để tưới hay dùng thắng từ viên bánh dầu khô: dùng đầu ngón tay đặt cách xa giả
hành khoảng 5cm. Rễ lan sẽ hấp thụ dần dần các dưỡng chất được phóng thích qua quá
trình tưới bước. Một số các loại phân hữu cơ khác cũng được dùng như phân tôm cá,
phân trâu bò khô…
Các loại phân vô cơ được dùng, thường có công thức N-P-K 30-10-10 dùng 3 lần/1
tuần với nồng dộ 1 muỗng cà phê/lít. Trong suốt mùa tăng trưởng (từ đầu tháng 5 đến
cuối tháng 1) một tháng trước khi bước vào mùa nghỉ (trong suốt tháng 2) ta bón phân
N-P-K 10-20-30 làm 2 lần/1 tuần để tạo một sức chịu đựng cho cây trước khi bước vào
mùa nghỉ. Trong mùa tăng trưởng nếu cây có nụ hoa, ta thay phân N-P-K 30-10-10 bằng
phân N-P-K 10-20-20 với chu kỳ bón như trên cho đến khi hoa tàn. Trong mùa nghỉ
hoàn toàn không bón phân cho Dendrobium, hay đúng hơn giảm và không bón phân cho
Dendrobium khi cây hoàn tất thời kỳ tăng trưởng hằng năm của nó. Thường
Dendrobium hoàn tất thời kỳ tăng trưởng vào tháng 9 đến tháng 10 khi mà những lá
cuối cùng của nó thấy được trên đỉnh giả hành và thân.
Thời kỳ tăng trưởng hoàn tất, cần giảm nước tưới và thức ăn từ từ cho đến khi không
còn gì nữa trong một thời gian chừng 4 tuần, vào lúc này cây cần càng nhiều ánh nắng
càng tốt- phối hợp với điều kiện khí hậu tháng 12 ngày ngắn và nhiệt độ mát nên những
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 9 LỚP :07SNN
Hình1.6. Giàn che của vườn trồng lan Dendrobium
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
giống thay lá hằng năm chuẩn bị rụng lá để hình thành phát hoa. Các giống không thay
lá ít biểu lộ hơn và thường chỉ rụng một đến hai lá ở các giả hành và thân già ít khi các
nhà vườn trồng lan, dùng các loại phân riêng rẽ, thường phân bón được dùng ở dạng
hỗn hợp gồm vô cơ, và đôi khi những chất phụ gia là các loại sinh tố và các nguyên tố vi
lượng.

1.2.6. Cấu tạo giá thể [9]
Mặc dù rất dễ chịu về điều kiện ánh sáng nhưng Dendrobium rất nhạy cảm khi cấu
tạo giá thể không thích hợp. Chậu trồng Dendrobium phải là những chậu có những lỗ
nhỏ để tạo độ thoáng và giúp cho cây không bị úng. Tuy nhiên do bản năng sinh học và
cấu trúc thực vật với giả hành có thân, các loài thuộc giống Dendrobium có thể dùng giá
thể hơi ẩm nhưng không làm thối căn hành. Dễ chịu hơn lan Hồ Điệp, giá thể dành cho
Dendrobium là loại dễ kiếm, rẻ tiền: xơ dừa (phải được ngâm thuốc chống mốc trước
khi sử dụng). Và không nên tưới nước nhiều, như thế sẽ làm cây bị thối vì quá ẩm. Tuy
nhiên cũng có người dùng nguyên trái dừa như một cái chậu làm giá thể cho cây, khoét
một lỗ dưới đáy trái dừa để tạo độ thoáng cho cây. Nhưng giá thể tốt nhất dành cho
Dendrobium là than.
1.2.7. Thay chậu [9]
Dendrobium là một giống lan rất nhạy cảm khi cấu tạo giả thể không thích hợp cho
việc phát triển của nó và biểu hiện là một số cây con mọc trên ngọn thân của các giả
hành. Khi có điều này xảy ra phải tiến hành thay chậu , vì chắc chắn các giá thể trong
chậu đã bị hư. Hiện tượng này là do cấu tạo một giá thể quá ẩm như xơ dừa. Chỉ một
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 10 LỚP :07SNN
Hình1.7. Gía thể trồng lan Dendrobium
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
thời gian ngắn thay giá thể, xơ dừa bị mục và lắng xuống đáy chậu tạo thành một lớp
mùn úng nước. Chính vì thế các rễ hoàn toàn trong điều kiện úng nước sẽ bị thối toàn
bộ.
Ngoài ra dính lớp mùn là điều kiện sinh sống thuận lợi của các côn trùng các loài này
tác động cùng với sự bất lợi vì thừa nước, cắn phá toàn bộ rễ của cây lan. Do bản năng
sinh tồn cây lan sẽ phản ứng bằng cách mọc ra một số cây con trên ngọn để duy trì nòi
giống.
Quan sát hiện tượng các cây con mọc trên chồi ngọn cũng sẽ giúp các nhà vườn kiểm
tra xem cách trồng như thế đã hợp lý chưa? Nhất là về điều kiện nước tưới và bón phân.
Ngoài ra với chu kỳ 2 năm một lần, ta nên thay chậu vì trong quá trình sinh trưởng, ít
nhiều chậu bị đóng rêu, giá thể bị hư hao, cây mất cân đối.

1.3. Một số sâu bệnh và cách phòng trị [9]
+ Gián và cuốn chiếu
Vì lan Dendrobium cần được bón nhiều loại phân hữu cơ khác nhau và môi trường xơ
dừa sẽ mục nát sau một thời gian ngắn được trồng. Đây là 2 nguyên nhân gây ra nhiều
sâu bệnh hại cho các loài dán và con tiêu cắn phá rễ trong giá thể.
+ Một loại rệp màu vàng
Chúng thường xuất hiện trên bề mặt lá cây, có kích thước rất nhỏ như đầu cây tăm,
chúng có tác hại sẽ hút nhựa cây làm cho cây thiếu sự sống. Đối với những loài côn
trùng như thế ta chỉ cần dùng Serpa, Bassa, nồng độ 1/500 là có thể tiêu diệt chúng.
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 11 LỚP :07SNN
Nhân nhanh invitro hoa Dendrobium GVHD: Nguyễn Hữu Nhân
+ Nấm và virut
Khi cây không được vệ sinh kỹ lưỡng ta sẽ thấy xuất hiện nấm trên thân cây. Hoặc
khi thấy cây bị khô thân ở gần gốc và giả hành làm cho giả hành khô và chết thì lúc đó
cây đã bị virut tấn công. Để ngừa bệnh ta nên dùng những loại thuốc trị nấm như Topsil,
Zineb, Bencmyl với nồng độ 1/400, chu kỳ phun là ½ tháng phun 1 lần.
+ Bệnh thối giả hành
Cây Dendrobium cũng thường bị bệnh này do quá ẩm, bị nấm mốc làm giả hành bị
thối mềm nhũn, thường ở rễ gốc rồi cả giả hành. Nên cắt bỏ những giả hành bị thối, bôi
thuốc trừ nấm Zineb, Alliette hoặc ViCarben vào chổ vết cắt và xịt thuốc cho cả giàn
lan, để tránh lây lan sang cây khác.
+ Bệnh virut
Đối với Dendrobium thì ít có, nhưng khi bị bệnh thì lá có nhiều đốm. Cần để riêng
chúng ra để tránh lây lan qua cây kế cận, cắt bỏ hết chỗ bị bệnh rồi xịt thuốc kháng sinh
như Streptomicine, pénéciline. Nếu không khỏi, tốt nhất là nên đốt bỏ (vì chưa có thuốc
đặc trị).
Nên phòng bệnh hơn trị bệnh, cho nên nhất thiết phải vệ sinh môi trường, không nên
mua cây lan bi bệnh về trồng chung, dễ bi lây bệnh.
1.4. Gía trị kinh tế, tình hình sản xuất lan Dendrobium ở Việt Nam và trên thế
giới

1.4.1. Tình hình sản xuất lan Dendrobium ở Việt Nam [7]
Ở Việt Nam, lan là một loại thực vật đa dạng trải dài từ Bắc vào Nam nên từ lâu đã
được trồng làm cảnh trong nhà. Gần đây, một số nhà vườn đã trồng và cung cấp lan
SVTH:ĐẶNG XUÂN VIÊN Trang 12 LỚP :07SNN
Hình1.8. Một số hình ảnh về rẹp vàng phá hại hoa lan Dendrobium
a) b)