Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN CƯỜNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN CƯỜNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Thanh Hải

HÀ NỘI – 2017

LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành và tấm lòng biết ơn sâu sắc nhất, tôi
xin trân trọng gửi lời cảm ơn:
Tiến sĩ Phạm Thị Thanh Hải người hướng dẫn khoa học đã tận tình
giúp đỡ, chỉ đạo, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành
luận văn;
Trường Đại học Giáo dục; quý thầy giáo, cô giáo đã giảng dạy, giúp
đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu;
Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ; Lãnh đạo UBND huyện Tam
Nông; Lãnh đạo, chuyên viên Phòng Nôị vụ, Phòng Giáo dục và Đào tạo
huyện Tam Nông; Các trường tiểu học trên địa bàn huyện Tam Nông; quý
thầy giáo, cô giáo Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, giáo viên các trường tiểu
học trên địa bàn huyện Tam Nông đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, hỗ trợ,
cung cấp số liệu trong quá trình tôi thực hiện luận văn này;
Gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã quan tâm, động viên, giúp đỡ tạo
điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
hoàn thành luận văn.
Hà Nội, ngày 16 tháng 01 năm 2017
Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Cường

i


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ đầy đủ

1. CB, GV, NV

Cán bộ, giáo viên, nhân viên

2. CBQL

Cán bộ quản lý

3. CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

4. ĐHQG

Đại học Quốc gia

5. GDTH

Giáo dục tiểu học

6. GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

7. HĐND

Hội đồng nhân dân

8. HS

Học sinh

9. Nxb

Nhà xuất bản

10. THCS

Trung học cơ sở

11. THPT

Trung học phổ thông

12. UBND

Ủy ban nhân dân

13. XHCN

Xã hội chủ nghĩa

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU.................................................................vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ..................................................................xii
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1......................................................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ......................................7
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC.................................................7
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu
học.................................................................................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản....................................................................12
1.2.1. Phát triển........................................................................................12
1.2.2. Đội ngũ.........................................................................................14
1.2.3. Cán bộ quản lý...............................................................................15
1.2.4. Đội ngũ cán bộ quản lý..................................................................18
1.2.5. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường...........................................18
1.2.6. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục......................................................................................22
1.3. Một số vấn đề chung về trường tiểu học..........................................24
1.3.1. Vị trí của trường tiểu học..............................................................24
1.3.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học............................................................25
1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường tiểu học.....................................25
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.......................26
1.4.1. Công tác quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.....26
1.4.2. Công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm và luân chuyển cán
bộ quản lí trường tiểu học........................................................................27
1.4.3. Công tác đánh giá, xếp loại cán bộ quản lí trường tiểu học..........28
1.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lí trường tiểu học.........29
1.4.5. Thực hiện chế độ chính sách, tạo môi trường phát triển đội ngũ cán
bộ quản lí trường tiểu học........................................................................29
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường tiểu học......................................................................................32

iii


1.5.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về phát triển đội ngũ CBQL giáo
dục...........................................................................................................32
1.5.2. Yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và triển
khai chương trình sách giáo khoa sau 2015............................................33
1.5.3. Chính sách phân cấp quản lý giáo dục..........................................34
CHƯƠNG 2....................................................................................................37
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN..............................................37
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC..................37
HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ....................................................37
2.1. Khái quát chung về huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ......................37
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ
.................................................................................................................37
2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ................39
2.1.3. Định hướng phát triển giáo dục tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ...................................................................................................40
2.2. Thông tin chung về khảo sát..............................................................42
Để đánh giá thực trạng đội ngũ CBQL các trường tiểu học và công tác
phát triển đội ngũ CBQL trên địa bàn huyện, ngoài phương pháp thu thập
và xử lí số liệu trong các văn bản, báo cáo; tác giả còn thực hiện phương
pháp trưng cầu ý kiến bằng phiếu hỏi (thể hiện ở Phụ lục 1, Phụ lục 2);
đồng thời sử dụng phương pháp trao đổi, phỏng vấn trực tiếp...............42
2.2.1. Mục đích khảo sát..........................................................................42
2.2.2. Nội dung khảo sát..........................................................................43
2.2.3. Đối tượng khảo sát........................................................................43
2.2.4. Phương pháp khảo sát....................................................................43
2.2.5. Thời gian thực hiện........................................................................44

2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ...................................................................................44
2.3.1. Số lượng cán bộ quản lý................................................................44
2.3.2. Trình độ cán bộ quản lý.................................................................45
2.3.3. Cơ cấu giới, độ tuổi và thâm niên quản lý cán bộ quản lý............45
2.3.4. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam
Nông........................................................................................................47
2.3.5. Đánh giá chung về đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ.................................................................................60
2.4. Thực trạng về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ....................................61
2.4.1. Công tác quy hoạch đội ngũ CBQL trường tiểu học.....................64

iv


2.4.2. Công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm và luân chuyển
CBQL trường tiểu học.............................................................................64
2.4.3. Công tác đánh giá, xếp loại CBQL trường tiểu học......................65
2.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL trường tiểu học.....................66
2.4.5. Thực hiện chế độ chính sách, tạo môi trường phát triển đội ngũ
CBQL trường tiểu học.............................................................................67
2.5. Đánh giá chung về công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.................................................68
2.5.1. Điểm mạnh....................................................................................68
2.5.2. Điểm tồn tại...................................................................................69
2.5.3. Nguyên nhân tồn tại......................................................................70
CHƯƠNG 3....................................................................................................73
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TAM NÔNG TỈNH PHÚ THỌ.............73

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC............................................73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường tiểu học......................................................................................73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện...............................................73
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển.................................................73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính lịch sử cụ thể, thiết thực và khả thi.......74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ.................................................74
3.2. Một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học
huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.....74
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học........74
3.2.2. Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân
chuyển, miễn nhiệm................................................................................77
3.2.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng............................................82
3.2.4. Cải tiến nội dung, hình thức thanh tra, kiểm tra, đánh giá............87
3.2.5. Hoàn thiện chính sách, chế độ đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật phù
hợp với thực tiễn địa phương nhằm hỗ trợ, khuyến khích, động viên
CBQL......................................................................................................92
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.......................................................95
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
.....................................................................................................................96
3.4.1. Tính cần thiết.................................................................................97
3.4.2. Tính khả thi....................................................................................97

v


3.4.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất.............................................................................................98
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................103

PHỤ LỤC 1..................................................................................................106
PHỤ LỤC 2..................................................................................................113

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU.................................................................vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ..................................................................xii
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1......................................................................................................7
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ......................................7
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC.................................................7
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu
học.................................................................................................................7
1.2. Một số khái niệm cơ bản....................................................................12
1.2.1. Phát triển........................................................................................12
1.2.2. Đội ngũ.........................................................................................14
1.2.3. Cán bộ quản lý...............................................................................15
1.2.4. Đội ngũ cán bộ quản lý..................................................................18
1.2.5. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường...........................................18
1.2.5.1. Khái niệm Quản lý giáo dục...................................................18
1.2.5.2. Quản lý nhà trường.................................................................20
1.2.5.3. Chức năng Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường..................21
1.2.6. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục......................................................................................22
1.3. Một số vấn đề chung về trường tiểu học..........................................24

1.3.1. Vị trí của trường tiểu học..............................................................24
1.3.2. Mục tiêu giáo dục tiểu học............................................................25
1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn của trường tiểu học.....................................25
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.......................26
1.4.1. Công tác quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.....26
1.4.2. Công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm và luân chuyển cán
bộ quản lí trường tiểu học........................................................................27
1.4.3. Công tác đánh giá, xếp loại cán bộ quản lí trường tiểu học..........28
1.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lí trường tiểu học.........29
1.4.5. Thực hiện chế độ chính sách, tạo môi trường phát triển đội ngũ cán
bộ quản lí trường tiểu học........................................................................29
vii


1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường tiểu học......................................................................................32
1.5.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về phát triển đội ngũ CBQL giáo
dục...........................................................................................................32
1.5.2. Yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo và triển
khai chương trình sách giáo khoa sau 2015............................................33
1.5.3. Chính sách phân cấp quản lý giáo dục..........................................34
1.5.4. Yếu tố kinh tế, văn hóa, phong tục tập quán.............................34
CHƯƠNG 2....................................................................................................37
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN..............................................37
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC..................37
HUYỆN TAM NÔNG, TỈNH PHÚ THỌ....................................................37
2.1. Khái quát chung về huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ......................37
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ
.................................................................................................................37
2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ................39

2.1.3. Định hướng phát triển giáo dục tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ...................................................................................................40
Bảng 2.1. Bảng thống kê quy mô trường, lớp, học sinh tiểu học....42
2.2. Thông tin chung về khảo sát..............................................................42
Để đánh giá thực trạng đội ngũ CBQL các trường tiểu học và công tác
phát triển đội ngũ CBQL trên địa bàn huyện, ngoài phương pháp thu thập
và xử lí số liệu trong các văn bản, báo cáo; tác giả còn thực hiện phương
pháp trưng cầu ý kiến bằng phiếu hỏi (thể hiện ở Phụ lục 1, Phụ lục 2);
đồng thời sử dụng phương pháp trao đổi, phỏng vấn trực tiếp...............42
2.2.1. Mục đích khảo sát..........................................................................42
2.2.2. Nội dung khảo sát..........................................................................43
2.2.3. Đối tượng khảo sát........................................................................43
2.2.4. Phương pháp khảo sát....................................................................43
2.2.5. Thời gian thực hiện........................................................................44
2.3. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ...................................................................................44
2.3.1. Số lượng cán bộ quản lý................................................................44
Bảng 2.2. Bảng thống kê số lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học 44
2.3.2. Trình độ cán bộ quản lý.................................................................45
Bảng 2.3. Thống kê trình độ chuyên môn, trình độ chính trị, trình độ
quản lí của CBQL trường tiểu học..................................................45
2.3.3. Cơ cấu giới, độ tuổi và thâm niên quản lý cán bộ quản lý............45

viii


Bảng 2.4. Thống kê cơ cấu giới, độ tuổi, thâm niên quản lí của
CBQL trường tiểu học.....................................................................45
2.3.4. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam
Nông........................................................................................................47

Bảng 2.5. Thống kê số liệu khảo sát phẩm chất chính trị của CBQL
trường tiểu học.................................................................................47
Bảng 2.6. Thống kê số liệu khảo sát đạo đức nghề nghiệp của
CBQL trường tiểu học.....................................................................48
Bảng 2.7. Thống kê số liệu khảo sát lối sống, tác phong; giao tiếp
ứng xử của CBQL trường tiểu học..................................................49
Bảng 2.8. Thống kê số liệu khảo sát học tập, bồi dưỡng của CBQL
trường tiểu học.................................................................................50
Bảng 2.9. Thống kê số liệu khảo sát trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
sư phạm của CBQL trường tiểu học................................................51
Bảng 2.10. Thống kê số liệu khảo sát hiểu biết nghiệp vụ quản lý,
Xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch phát triển nhà
trường của CBQL trường tiểu học...................................................52
Bảng 2.11. Thống kê số liệu khảo sát Quản lý tổ chức bộ máy, cán
bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường; Quản lý học sinh; Quản lý hoạt
động dạy học và giáo dục của CBQL trường tiểu học....................53
Bảng 2.12. Thống kê số liệu khảo sát quản lý tài chính, tài sản nhà
trường; Quản lý hành chính và hệ thống thông tin của CBQL trường
tiểu học............................................................................................56
Bảng 2.13. Thống kê số liệu khảo sát Tổ chức kiểm tra, kiểm định
chất lượng giáo dục; Thực hiện dân chủ trong hoạt động của nhà
trường của CBQL trường tiểu học...................................................58
Bảng 2.14. Thống kê số liệu khảo sát tổ chức phối hợp với gia đình
học sinh; Phối hợp giữa nhà trường và địa phương của CBQL
trường tiểu học.................................................................................59
2.3.5. Đánh giá chung về đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ.................................................................................60
2.4. Thực trạng về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ....................................61
Bảng 2.15. Thống kê số liệu khảo sát thực trạng về công tác phát

triển đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ...........................................................................................62
2.4.1. Công tác quy hoạch đội ngũ CBQL trường tiểu học.....................64
Bảng 2.16. Thống kê số liệu khảo sát thực trạng về công tác quy
hoạch CBQL trường tiểu học..........................................................64
2.4.2. Công tác bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm và luân chuyển
CBQL trường tiểu học.............................................................................64

ix


Bảng 2.17. Thống kê số liệu khảo sát thực trạng về công tác bổ
nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm, luân chuyển CBQL trường tiểu
học...................................................................................................64
2.4.3. Công tác đánh giá, xếp loại CBQL trường tiểu học......................65
2.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL trường tiểu học.....................66
Bảng 2.18. Thống kê số liệu khảo sát thực trạng về công tác đào tạo,
bồi dưỡng CBQL trường tiểu học....................................................66
2.4.5. Thực hiện chế độ chính sách, tạo môi trường phát triển đội ngũ
CBQL trường tiểu học.............................................................................67
Bảng 2.19. Thống kê số liệu khảo sát thực trạng về thực hiện chế độ
chính sách, tạo môi trường phát triển CBQL trường tiểu học.........67
2.5. Đánh giá chung về công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.................................................68
2.5.1. Điểm mạnh....................................................................................68
2.5.2. Điểm tồn tại...................................................................................69
2.5.3. Nguyên nhân tồn tại......................................................................70
CHƯƠNG 3....................................................................................................73
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TAM NÔNG TỈNH PHÚ THỌ.............73

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC............................................73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường tiểu học......................................................................................73
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện...............................................73
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển.................................................73
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính lịch sử cụ thể, thiết thực và khả thi.......74
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ.................................................74
3.2. Một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học
huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.....74
3.2.1. Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học........74
3.2.1.1. Ý nghĩa của biện pháp............................................................74
3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................75
3.2.2. Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân
chuyển, miễn nhiệm................................................................................77
3.2.2.1. Ý nghĩa của biện pháp............................................................77
3.2.2.2. Nội dung và cách thực hiện....................................................78
3.2.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng............................................82
3.2.3.1. Ý nghĩa của biện pháp............................................................82
3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................83

x


3.2.4. Cải tiến nội dung, hình thức thanh tra, kiểm tra, đánh giá............87
3.2.4.1 Ý nghĩa của biện pháp.............................................................87
3.4.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................88
3.2.5. Hoàn thiện chính sách, chế độ đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật phù
hợp với thực tiễn địa phương nhằm hỗ trợ, khuyến khích, động viên
CBQL......................................................................................................92
3.2.5.1. Ý nghĩa của biện pháp............................................................92

3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện............................................93
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.......................................................95
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL
ở các trường tiểu học.......................................................................96
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
.....................................................................................................................96
3.4.1. Tính cần thiết.................................................................................97
Bảng 3.1. Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp phát triển đội
ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ....97
3.4.2. Tính khả thi....................................................................................97
Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ
CBQL các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ...........97
3.4.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất.............................................................................................98
Bảng 3.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp đề xuất.............................................................................98
Biểu đồ 3.1. So sánh mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp
.........................................................................................................99
được đề xuất....................................................................................99
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................103
PHỤ LỤC 1..................................................................................................106
PHỤ LỤC 2..................................................................................................113

xi


DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các
trường tiểu học..............................................Error: Reference source not found

Biểu đồ 3.1. So sánh mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp được đề
xuất............................................................... Error: Reference source not found

xii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế phát triển của thời đại ngày nay, giáo dục và đào tạo
(GD&ĐT) có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc
gia, dân tộc. Giáo dục nước ta đang phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa và
hội nhập quốc tế đã trở thành xu thế tất yếu. Cách mạng khoa học công nghệ,
thông tin và truyền thông, kinh tế tri thức ngày càng phát triển mạnh mẽ tạo ra
nhiều cơ hội to lớn, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đối với sự nghiệp
phát triển GD&ĐT. Ban chấp hành Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số
29-NQ/TW ngày 04/11/2013 “Về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp
ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) trong điều kiện kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) và hội nhập quốc tế" [17].
Muốn GD&ĐT thực hiện tốt sứ mệnh của mình, bên cạnh việc đổi mới toàn
diện tất cả các khâu từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, đến mục tiêu, nội dung,
phương pháp, cơ chế, chính sách, ... thì một trong những vấn đề quan trọng
cần phải thực hiện chính là xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL), giáo
viên đủ về số lượng, đồng bộ, hợp lý về cơ cấu, có trình độ chuyên môn, trình
độ quản lý và phẩm chất chính trị, đạo đức tốt.
Chính vì vậy, cùng với phát triển đội ngũ giáo viên (GV), phát triển đội
ngũ CBQL là một trong những nhiệm vụ được Đảng, Chính phủ, Bộ GD&ĐT
đặc biệt quan tâm.
Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
nêu rõ: "Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được
chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt

chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay
nghề nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp CNH, HĐH đất
nước" [1, tr 1].
Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X tại Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cũng đề ra phương hướng phát
1


triển GD&ĐT từ nay đến năm 2020 là: “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng
cao, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi” [16, tr216].
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011- 2020 nêu rõ: “Phát triển
giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt
Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập
quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo
viên và CBQL giáo dục là khâu then chốt” [16, tr130-131].
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 chỉ rõ, phát triển đội ngũ
nhà giáo và CBQL giáo dục là giải pháp then chốt để đạt được mục tiêu chiến
lược: "Đến năm 2020, nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn
diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập
quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, ..." [11, tr8].
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 732/QĐ-TTg ngày
29/4/22016 về việc phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và CBQL
cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ
thông giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025”. Với mục tiêu: "Đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQL cơ sở giáo dục bảo đảm chuẩn hóa
về chuyên môn, nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình, sách
giáo khoa giáo dục phổ thông; góp phần thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo" [12, tr2].
Có thể nói, đội ngũ CBQL giáo dục là một trong những yếu tố quan
trọng, quyết định cho sự thành công của giáo dục. Cán bộ quản lý giáo dục có

vai trò quyết định đến chất lượng và hiệu quả GD&ĐT của mỗi nhà trường,
mỗi cơ sở giáo dục. Hiện nay, trước những yêu cầu mới của GD&ĐT trong
thời kỳ CNH, HĐH đất nước, đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục còn bộc lộ
những hạn chế, bất cập về trình độ đào tạo, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ
quản lý, đặc biệt là khả năng thích ứng với việc đổi mới giáo dục,… Chỉ thị
số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng đã chỉ ra:
Năng lực của đội ngũ CBQL giáo dục chưa ngang tầm với nhu cầu phát triển
2


của sự nghiệp giáo dục. Chế độ, chính sách còn bất hợp lý, chưa tạo được
động lực đủ mạnh để phát huy tiềm năng của đội ngũ này. Tình hình trên đòi
hỏi phải tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục một cách
toàn diện [1]. Chiến lược Phát triển giáo dục 2011 - 2020 của Chính phủ cũng
đã chỉ ra những bất cập, yếu kém đối với đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục:
“Một bộ phận nhà giáo và CBQL chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giáo
dục trong thời kỳ mới. Đội ngũ nhà giáo vừa thừa, vừa thiếu cục bộ, vừa
không đồng bộ về cơ cấu chuyên môn... Vẫn còn một bộ phận nhỏ nhà giáo
và CBQL có biểu hiện thiếu trách nhiệm và tâm huyết với nghề, vi phạm đạo
đức và lối sống, ảnh hưởng không tốt tới uy tín của nhà giáo trong xã hội.
Năng lực của một bộ phận nhà giáo và CBQL giáo dục còn thấp”[11, tr4].
Điều này bắt nguồn từ khâu quy hoạch, sử dụng, bồi dưỡng, chính sách đãi
ngộ... đối với CBQL giáo dục.
Nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng của cán bộ và công tác cán bộ, trong
những năm qua Huyện ủy, UBND huyện, Phòng GD&ĐT huyện Tam Nông,
tỉnh Phú Thọ luôn bám sát đường lối công tác cán bộ của Đảng, có sự vận
dụng sáng tạo phù hợp với thực tiễn địa phương. Mặc dù, công tác xây dựng
phát triển đội ngũ CBQL giáo dục đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, nhưng nhìn
chung đội ngũ CBQL trường tiểu học huyện Tam Nông hiện nay tuy đủ về số
lượng, nhưng cơ cấu và chất lượng chưa đáp ứng tốt yêu cầu ngày càng cao

của giáo dục và nhiệm vụ đặt ra trong thời kỳ CNH, HĐH đất nước. Vì vậy,
vấn đề phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay là rất quan trọng đối với ngành GD&ĐT
huyện nhà. Chính vì những lý do nêu trên tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Phát
triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở các kết quả nghiên cứu về mặt lý luận và thực tiễn, đề xuất
một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam
3


Nông, tỉnh Phú Thọ nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, phù
hợp với tình hình phát triển giáo dục tiểu học ở địa phương, đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ CBQL trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Công tác phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu và đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL các
trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
4.2. Giới hạn địa bàn nghiên cứu
20 trường tiểu học thuộc huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
5. Câu hỏi nghiên cứu
Thực trạng đội ngũ CBQL các trường tiểu học trên địa bàn huyện Tam
Nông, tỉnh Phú Thọ? Biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học trên

địa bàn huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục?
6. Giả thuyết khoa học
Đổi mới giáo dục phổ thông đang đặt ra những yêu cầu mới đối với cán
bộ quản lí trường tiểu học. Nếu đề xuất và thực hiện đồng bộ các biện pháp
phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học, tập trung vào công tác quy hoạch;
bổ nhiệm; đào tạo, bồi dưỡng; kiểm tra, đánh giá; xây dựng môi trường, tạo
động lực làm việc cho đội ngũ CBQL trường tiểu học thì có thể phát triển đội
ngũ CBQL trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
7.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
7.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của đề tài.
4


7.3 Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học huyện
Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
7.4. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước, Ngành giáo
dục và các tài liệu khoa học có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động quản lý của các Hiệu
trưởng, Phó Hiệu trưởng trường tiểu học thuộc địa bàn nghiên cứu.
- Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo UBND huyện,
lãnh đạo Phòng Nội vụ huyện, lãnh đạo Phòng GD&ĐT, Hiệu trưởng, Phó
Hiệu trưởng và một số giáo viên các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh
Phú Thọ.
- Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến các chuyên gia về công tác tổ
chức cán bộ và các nhà nghiên cứu về quản lý giáo dục bậc tiểu học.

- Phương pháp điều tra, khảo sát bằng phiếu hỏi…
8.3 Phương pháp thống kê toán học
Dùng để xử lý các kết quả nghiên cứu.
9. Ý nghĩa khoa học
9.1. Về mặt lý luận
Tổng kết lý luận về phát triển đội ngũ CBQL hiện nay ở các trường tiểu
học; chỉ ra những thành công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để
phát triển đội ngũ CBQL đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
9.2. Về mặt thực tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác phát triển đội
ngũ CBQL ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ
nói riêng và công tác phát triển đội ngũ CBQL các trường tiểu học trên phạm
vi cả nước.
5


10. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục các tài liệu tham
khảo và phụ lục, luận văn có 3 chương với nội dung như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận của phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học.
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ CBQL các trường
tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường tiểu học
huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

6


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ

CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Sơ lược lịch sử nghiên cứu về phát triển đội ngũ
CBQL trường tiểu học
Ngày nay trong sự phát triển đất nước, quản lý nói chung và quản lý
giáo dục nói riêng luôn là vấn đề thu hút được sự quan tâm của các nhà lãnh
đạo, các nhà khoa học và các nhà quản lý. Vấn đề quản lý giáo dục, phát triển
đội ngũ CBQL giáo dục là vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong việc "Nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài", đặc biệt có ý nghĩa to lớn
trong việc nâng cao chất lượng GD&ĐT của nhà trường.
Trên thế giới có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục của
các tác giả như: "Những vấn đề về quản lý trường học" (P.V Zimin, M.I
Kônđakốp), "Quản lý vấn đề quốc dân trên địa bàn huyện" (M.I Kônđakốp).
Nhà giáo dục học Xô-viết V.A Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh nghiệm
quản lý chuyên môn trong vai trò là Hiệu trưởng nhà trường cho rằng "Kết
quả hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng
đắn các hoạt động dạy học". Cùng với nhiều tác giả khác ông đã nhấn mạnh
đến sự phân công, sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất quản lý giữa Hiệu trưởng
và Phó hiệu trưởng để đạt được mục tiêu đề ra.
Mô hình quản lý trường học ưu việt SEM [8], đề cập đến lãnh đạo nhà
trường, lãnh đạo tài năng: “Người lãnh đạo phải nêu gương sáng, có khả năng
lãnh đạo, hiểu rõ mục đích, tôn trọng, khuyến khích nhân viên. Một người
lãnh đạo lĩnh hội được sứ mệnh của trường học với các mục tiêu cụ thể, năng
lực lãnh đạo tốt, và sự thông cảm cũng như tôn trọng đồng nghiệp sẽ là động
lực cho những người khác noi theo. Với vai trò của minh, hiệu trưởng phải
vạch ra một tầm nhìn đối với những thành tích, kết quả dự định đạt được và
tạo ra một môi trường học tập lý tưởng cho học sinh và cả giáo viên. Hiệu
7


trưởng cần duy trì liên tục mục đích tăng cường năng lực cho giáo viên để đối

mặt với thử thách hiện tại và tương lai và luôn phấn đấu vì sự phát triển để
hướng tới nền giáo dục toàn diện cho học sinh và giáo viên”. Trong mô hình
này, lãnh đạo nhà trường được xếp vào tiêu chí số một.
Tác giả Henry Mintzbeg đã chỉ ra vai trò của nhà quản lý trong sự kết
hợp giữa quyền hạn với trách nhiệm. Họ vừa là người đại diện của tổ chức;
người lãnh đạo; người liên lạc; người tiếp nhận thông tin; người phổ biến
thông tin; người phát ngôn; nhà doanh nghiệp; người khắc phục khó khăn;
người phân phối nguồn lực; người đàm phán [34].
Quản lý phát triển nguồn nhân lực và đội ngũ CBQL đã được rất nhiều
trường phái và tác giả quan tâm.
Trường phái quản lý theo quá trình tiếp cận qua việc thực hiện các chức
năng quản lý cho đến nay vẫn là trụ cột của lý luận quản lý. Từ tiếp cận theo
quá trình dẫn đến yêu cầu nhà quản lý phải có năng lực thực hiện các chức
năng: Kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, phối hợp, kiểm tra [9].
Trong bối cảnh hiện nay, giáo dục ở tất cả các quốc gia đang chịu tác
động sâu sắc bởi xu thế toàn cầu hóa, nền kinh tế tri thức, công nghệ thông
tin và truyền thông. Những ý tưởng về dân chủ hóa trong giáo dục của John
Dewey [36], việc xác định các trụ cột trong giáo dục được xây dựng trên nền
tảng học tập suốt đời và xây dựng xã hội học tập của J. Delor. Những tư duy
tiếp cận hệ thống và liên kết tri thức trong giáo dục của Edgar Morin... [33] sẽ
là những định hướng quan trọng cho việc xác định tầm nhìn và phát triển
phẩm chất năng lực của các nhà quản lý giáo dục, quản lý nhà trường.
Tác giả Jena Valérien, trong cuốn "Quản lý hành chính và sư phạm
trong các nhà trường tiểu học" [35] do UNESCO xuất bản năm 1991, đã phân
tích về vai trò, chức năng và nhiệm vụ của người Hiệu trưởng trường tiểu học;
qua đó tác giả đã có những gợi ý các yêu cầu về phẩm chất và năng lực của
người Hiệu trưởng trường tiểu học và phương thức phát triển đội ngũ đó.

8

Tác giả Savin N.V trong cuốn "Giáo dục học, tập 2" [39] đã tập trung
làm rõ những vấn đề cơ bản của quản lý nhà trường, phân tích mối quan hệ
giữa phát triển giáo dục, phát triển Kinh tế - Xã hội và phát triển nhân lực
giáo dục trong đó tập trung trình bày phương thức phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục, đối tượng ảnh hưởng trực tiếp đối với mục tiêu nâng cao
chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Ở Việt Nam, vấn đề xây dựng, phát triển đội ngũ CBQL giáo dục được
Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức coi trọng. Đặc biệt, trong
những năm gần đây, nước ta đã xây dựng và thực hiện nhiều chủ trương,
chính sách nhằm phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục. Điều đó đã
được đề cập ở nhiều Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng và Nhà nước; được quy
định trong Luật Giáo dục, Chiến lược phát triển giáo dục và các Nghị định,
Thông tư, các Chương trình, Đề án của Chính phủ và các Bộ, Ngành Trung
ương; tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL
giáo dục. Nhiều công trình nghiên cứu về đội ngũ CBQL giáo dục đã được
thực hiện.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã dạy: "Có cán bộ tốt việc gì cũng xong,
muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém" [27]. Vì vậy,
xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL phải được đặt lên hàng đầu
trong mọi giai đoạn phát triển đất nước.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: Trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, việc
phát triển đội ngũ CBQL giáo dục được đặt ra như một yêu cầu cấp bách hàng
đầu của việc tiếp tục triển khai, điều chỉnh, đổi mới và nâng cao chất lượng
giáo dục [19].
Theo tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải và Đặng Quốc Bảo cho rằng
xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL giáo dục cần phải quy tụ vào ba vấn đề
chính: số lượng, chất lượng, cơ cấu. Trên cơ sở phân tích thực trạng chất
lượng đội ngũ CBQL, tác giả đã đề xuất bốn giải pháp phát triển đội ngũ
CBQL giáo dục: Mọi cấp quản lí giáo dục đều xây dựng được quy hoạch

9


CBQL giáo dục cho đơn vị và gắn liền với quy hoạch này là các công việc cần
triển khai để đào tạo, bồi dưỡng CBQL giáo dục theo quy hoạch; xây dựng hệ
thống tiêu chuẩn đối với CBQL giáo dục các cấp; có chính sách hỗ trợ tinh
thần, vật chất thỏa đáng với CBQL giáo dục; tổ chức lại hệ thống trường khoa
đào tạo CBQL giáo dục [24, tr283].
Theo tác giả Nguyễn Văn Đệ đã phân tích năng lực quản lí của CBQL
giáo dục, đề xuất “tạo dựng mẫu hình CBQL mới trong không gian giáo dục
hội nhập” [18]. Thứ nhất, người CBQL phải có tố chất nhân cách - trí tuệ,
phải có nhận thức mẫu mực, tác phong mẫu mực, kiến thức mẫu mực và hiệu
quả mẫu mực. Thứ hai, người CBQL phải có tố chất quản lí. Quản lí không
chỉ đơn thuần là dựa vào pháp chế, điều lệ nhà trường, quy chế mà cần sử
dụng tinh lọc, linh hoạt, thích hợp, vận dụng tổng hợp các phương pháp “tay
nghề quản lý”. Cán bộ quản lí nhà trường không chỉ nắm vững phương pháp
hành chính, phương pháp sư phạm, tâm lý xã hội, phương pháp kinh tế giáo
dục mà còn phải thực sự là tấm gương sáng về đạo đức, sáng tạo và tự học, có
phương pháp “dạy chữ - dạy nghề”. Thứ ba, người CBQL phải có tố chất về
năng lực lãnh đạo và tổ chức. Người CBQL nhà trường là hình ảnh người cán
bộ quản lí mới Tâm - Tài - Trí - Đức với 10 phẩm chất, năng lực như sau: Sự
nhanh trí, nhạy cảm, ngay thẳng, trung thành; Óc phán đoán, quan sát, suy xét
sâu sắc; Óc sáng kiến, chủ động, quyết đoán; Dám nghĩ, biết làm, dám chịu
trách nhiệm; Năng động, linh hoạt, sự thích ứng; Có đầu óc tổ chức, tính kỷ
luật; Tính kiên trì, bền bỉ; Tính mềm mỏng, tự kiềm chế; Tính tự lập, tự quyết;
Lòng nhân từ, nhân ái. Đức và tài của người quản lí nhà trường phải hoà trộn
vào nhau; năng lực quản lý các nguồn lực và nguồn nhân lực là nổi trội ở
người quản lý .
Một số cuốn sách, giáo trình, trong đó có đề cập đến nội dung phát triển
đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục như: Tác giả Đặng Quốc Bảo - Nguyễn

Thành Vinh (2010) [4] đã bao quát những nội dung rộng lớn từ những vấn đề
chung đến những vấn đề cụ thể trong quản lý nhà trường, trong đó đề cập
10


người Hiệu trưởng nhà trường Việt Nam trong bối cảnh phát triển mới, các
tình huống trong quản lý nhà trường ...; cuốn sách của các tác giả Bùi Minh
Hiền (Chủ biên), Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo (2006) [23] đề cập những
vấn đề lớn và nhiều khó khăn, phức tạp diễn ra trong nền kinh tế đang chuyển
đổi từ tập trung, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, cuốn
sách là những nghiên cứu mới nhất về quản lý giáo dục trong thành tựu trung
của tiến trình 20 năm đổi mới sự nghiệp giáo dục Việt Nam. Quản lý giáo dục
là nhân tố then chốt đảm bảo sự thành công của phát triển giáo dục, vì thông
qua quản lý giáo dục mà việc thực hiện mục tiêu đào tạo, các chủ trương,
chính sách giáo dục quốc gia, nâng cao hiệu quả đầu tư cho giáo dục, nâng
cao chất lượng giáo dục ... mới được triển khai và thực hiện có hiệu quả.
Những tầm nhìn mới về hệ thống giáo dục trong xã hội học tập, những cách
tiếp cận hiện đại về quản lý giáo dục, những thành tự kỹ thuật và công nghệ
tiên tiến được sử dụng trong quản lý giáo dục, vấn đề quản lý và xây dựng xã
hội học tập mở ... đang phát triển mạnh mẽ và tạo nên những thay đổi lớn cho
diện mạo giáo dục thế giới. Ngoài ra còn nhiều công trình nghiên cứu về quản
lý giáo dục có giá trị đó là: "Giáo trình khoa học quản lý" của tác giả Phạm
Trọng Mạnh (Nxb, ĐHQG Hà Nội năm 2011); "Khoa học tổ chức và quản lý
một số vấn đề lý luận và thực tiễn" của Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ
chức quản lý (Nxb, Thống kê Hà Nội 1999); "Tâm lý xã hội trong quản lý"
của tác giả Ngô Công Hoàn (Nxb, ĐHQG Hà Nội năm 2002); "Tập bài giảng
lý luận đại cương về quản lý" của tác giả Nguyễn Quốc Chí và tác giả Nguyễn
Thị Mỹ Lộc (Hà Nội 1998)...
Bên cạnh đó là một số luận án nghiên cứu về hiệu trưởng trường tiểu
học hoặc CBQL giáo dục nói chung như: Luận án của Khăm Keo Vông Phila

(1996): “Nghiên cứu phẩm chất, nhân cách người hiệu trưởng trường tiểu
học” của trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Luận án nghiên cứu về phẩm chất
nhân cách người hiệu trưởng trường tiểu học theo 3 nhóm phẩm chất: phẩm
chất đạo đức; phẩm chất tư tưởng, chính trị; phẩm chất công việc. Luận án
11