PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH VI KHUẨN GÂY BỆNH ĐƯỜNG HÔ HẤP THƯỜNG GẶP

PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH VI KHUẨN GÂY BỆNH
ĐƯỜNG HÔ HẤP THƯỜNG GẶP


NỘI DUNG BÀI HỌC
I. Mở đầu
II. Cách lấy bệnh phẩm
III. Qui trình xét nghiệm
IV. Phân lập và xác định vi khuẩn
V. Môi trường

I. MỞ ĐẦU (1)
Đường hô hấp được chia tương đối thành đường
hô hấp trên và đường hô hấp dưới
1.1. Nhiễm trùng đường hô hấp trên
(Upper respiratory tract infections: URTI)

1.2. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới
(Low respiratory tract infections: LRTI)

I. Mở đầu (2)

I. MỞ ĐẦU (3)
1.1. Nhiễm trùng đường hô hấp trên
-
Viêm họng, viêm amidan: thường gặp
nhất
-
Viêm họng mũi
-

Viêm tai giữa
-
Viêm xoang
-
Viêm nắp thanh quản

I. MỞ ĐẦU (4)
Đa số viêm họng là do nguyên nhân
-
Virus: chỉ kéo dài trong thời gian ngắn rồi tự
khỏi.
-
Vi khuẩn: phải được điều trị bằng kháng sinh.
Chỉ dựa trên các triệu chứng lâm sàng: khó
phân biệt được giữa virus và vi khuẩn
Sự chẩn đoán và điều trị tốt nhất là dựa trên
xét nghiệm vi khuẩn học.

I. MỞ ĐẦU (5)
- Chẩn đoán vi khuẩn học: phức tạp ,
họng miệng chứa rất nhiều vi khuẩn chí
hiếu khí và kỵ khí
- Tác nhân gây bệnh về số lượng nhiều
hơn vi khuẩn chí
- Vai trò của nhà vi khuẩn học là phân
biệt vi khuẩn hoại sinh và gây bệnh

I. MỞ ĐẦU (6)
Khuẩn chí bình thường
- Liên cầu tan máu α (Liên cầu

viridans)
và phế
cầu (
S. pneumoniae
)
- Các
Neisseria spp
không gây bệnh
- Các
Moraxella (Branhamella) catarrhalis
(có thể
gây nhiễm trùng đường hô hấp)
- Staphylococci (S. aureus, S. epidermidis)
- Các loài thuộc
Diphteroids
(trừ
C. diphteriae
)
- Haemophilus spp
- Nấm (
Candida spp
.) với số lượng ít
- Các CK Gram (+) kỵ khí bắt buộc và các TK
Gram (-) , các xoắn khuẩn và vk dạng hình sợi.

I. MỞ ĐẦU (7)
-
Ở người già, người suy MD và người điều trị
bằng KS: có thêm E.coli, Klebsiella spp.,
Acinetobacter spp., và Pseudomonas spp., S.aureus,

hoặc Candida spp hoặc một số giả nấm khác
- Vk này không phải là nguyên nhân (ngoại trừ phối
hợp với tăng BCĐNTT)

I. MỞ ĐẦU (7)
- Vk gây viêm họng: Streptococcus pyogenes
(Lancefield nhóm A) là thường gặp nhất (gặp ở trẻ
từ 5-12 tuổi, thường kèm theo viêm họng mũi và
chảy mũi nhầy mủ, dẫn đến thấp khớp cấp và biến
chứng viêm cầu thận cấp, điều trị bằng kháng sinh
để dự phòng thấp khớp cấp.
- Viêm họng do liên cầu tan máu β thuộc nhóm B,
C, và G: không thường gặp vì vậy nếu phát hiện
được cần phải ghi nhận lại.

I. MỞ ĐẦU (8)
- Viêm họng do Corynebacterium diphteriae: thành
dịch.
- Do Gonorrhoea
- Viêm họng loét hoại tử Vincent: VK hình thoi và
xoắn khuẩn kỵ khí bắt buộc (Fusobacterium spp. và
Treponema vincentii)
Các tác nhân thường gây nhiễm trùng đường hô hấp
trên là Staphylococcus aureus, Neisseria meningitidis,
Streptococcus pyogenes, và Corynebacterium diphteriae

I. MỞ ĐẦU (8)
- Viêm họng loét hoại tử Vincent: VK hình thoi và
xoắn khuẩn kỵ khí bắt buộc (Fusobacterium spp. và
Treponema vincentii)

I. MỞ ĐẦU (8)
- Viêm họng loét hoại tử Vincent: VK hình thoi và
xoắn khuẩn kỵ khí bắt buộc (Fusobacterium spp. và
Treponema vincentii)

I. MỞ ĐẦU (9)
1.2. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới (Low respiratory
tract infections: LRTI)
-
Thanh quản trở xuống: khí quản, phế quản hoặc
trong tổ chức phổi (viêm khí quản, viêm phế quản,
phế quản phế viêm, áp xe phổi, viêm phổi…)
-
Một dạng đặc biệt là viêm phổi do lao
-
Một số nhiễm trùng khác mà dịch được bài tiết rất ít
do Legionella pneumophila, Mycoplasma pneumoniae
và Chlamydia pneumoniae

I. MỞ ĐẦU (10)
1.2. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới (Low respiratory
tract infections: LRTI)
• Viêm phế quản cấp tính và mãn tính:
-
Sau nhiễm virus cấp tính (như cúm, sởi). Viêm phế
quản mãn tính thường xen kẻ những đợt cấp tính
-
Nguyên nhân điển hình Haemophilus influenzae,
Streptococcus pneumoniae, hoặc ít gặp hơn

Branhamella catarrharis

I. MỞ ĐẦU (11)
1.2. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới (Low respiratory
tract infections: LRTI)
• Áp xe phổi: VK kỵ khí: Prevotelle melaninogenica
(Bacteroides melaninogenicus) và Peptostreptococcus
spp. từ khuẩn chí ở miệng và họng
• Viêm phổi :
-
Thường gặp nhất là S. pneumoniae.
-
Hiếm hơn là do Klebsiella pneumoniae.
• FQFV: Một vài virus hoặc vk khác nhau phối hợp

I. MỞ ĐẦU (11)
1.2. Nhiễm trùng đường hô hấp dưới (Low respiratory
tract infections: LRTI)
• FQFV:
-
Nguyên nhân S.pneumoniae, (H. influenzae, S. aureus
cũng gây FQFV đặc biệt trong các vụ dịch cúm hoặc
sởi)
-
Những TK Gram âm như E. coli, K. pneumoniae và P.
aeruginosa ở các đơn vị hồi sức cấp cứu (bnhân sử
dụng ksinh phổ rộng, thở máy)
• Viêm phổi do lao