Bệnh da liễu: Mụn

Bệnh da liễu: Mụn
Mụn nhọt (áp xe da)

Nhọt là gì ?
Một cái nhọt, hoặc một áp xe da, là một nhiễm trùng khu trú sâu trong da. Một
cái nhọt thường bắt đầu như là một vùng đỏ, đau. Theo thời gian, vùng này trở nên
chắc và cứng. Cuối cùng, trung tâm của áp xe mềm đi và chứa nhiều bạch cầu mà cơ
thể huy động đến để chống lại sự nhiễm trùng. Ổ bạch cầu này được gọi là mủ. Sau
cùng, ổ mủ "hình thành một đầu đinh" và thoát ra khỏi da.
Có vài kiểu nhọt khác nhau. Trong số đó là :
Nhọt cụm hay nhọt chùm : Ðây là một áp xe trong da do vi khuẩn
Staphylococcus aureus gây ra. Nó có thể có một hoặc nhiều lổ trên bề mặt da và có thể
đi kèm với sốt hoặc lạnh run.
Mụn bọc : Ðây là một loại áp xe được hình thành khi các ống tuyến bã bị bít tắc
và nhiễm trùng. Mụn bọc thường gặp nhất ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
Viêm tuyến mồ hôi mưng mủ : Ðây là một bệnh mà có nhiều ổ áp xe hình thành
ở nách và vùng bẹn. Những vùng này là kết quả của viêm khu trú các tuyến mồ hôi.
U nang lông : Ðây là một kiểu áp xe xuất hiện ở nếp gấp của mông. Nó thường
hình thành sau một
chuyến đi dài mà phải ngồi.
Tại sao nhọt xuất hiện ?
Có nhiều nguyên nhân gây ra nhọt. Vài loại nhọt có thể do lông đang phát triển
bên trong. Những loại khác có thể hình thành như là hậu quả của mảnh vụn hoặc vật lạ
khác bám ở da. Những loại khác, như là mụn, do các tuyến mồ hôi bị tắc trở nên
nhiễm trùng.
Bất kỳ sự phá vỡ tính nguyên vẹn nào của da như là một vết cắt hoặc trầy xướt
cũng có thể tiến triển thành một áp xe nếu nơi đó bị nhiễm trùng.
Ai có khả năng bị nhọt nhất?
Ai cũng có thể bị nhọt. Tuy nhiên, những người có những bệnh nhất định có
nhiều khả năng xuất hiện nhọt hơn. Trong số những bệnh này là tiểu đường và suy
thận. Các bệnh đi kèm với tình trạng suy giảm hệ thống miễn dịch bình thường có thể

làm tăng khả năng xuất hiện nhọt.
Ðiều trị nhọt như thế nào?
Hầu hết nhọt có thể được điều trị tại nhà. Ðiều trị nên bắt đầu ngay khi nhọt
được nhìn thấy, bởi vì điều trị sớm có thể tránh các rắc rối sau này.
Ðiều trị chính cho hầu hết nhọt là dùng sức nóng, thường là ngâm vào nước ấm
hoặc đắp khăn ấm. Việc sử dụng nhiệt làm tăng tuần hoàn đến vùng nhọt và cho phép
cơ thể chống lại sự nhiễm trùng tốt hơn. Khi nhọt còn nhỏ và chắc, việc rạch và dẫn
lưu nhọt là không có ích cho dù vùng nhọt đau đi chăng nữa. Tuy nhiên, một khi nhọt
trở nên mềm hoặc "hình thành đầu đinh" (khi đó, một ổ mủ được thấy bên trong nhọt),
đó là lúc để dẫn lưu nhọt. Một khi được dẫn lưu, đau có thể giảm một cách ngoạn mục.
Hầu hết các ổ áp xe nhỏ, như những ổ hình thành quanh chân lông, tự dẫn lưu
khi ngâm ấm. Thỉnh thoảng, đặc biệt các nhọt lớn, cần được dẫn lưu hoặc "trích mủ"
bởi nhân viên y tế. Thông thường các nhọt lớn này chứa vài túi mủ phải được mở ra và
được dẫn lưu.
Nếu có nhiễm trùng da xung quanh, bác sĩ có thể quyết định cho kháng sinh.
Tuy nhiên, kháng sinh không cần thiết cho mọi trường hợp và quả thực, không vào tốt
ổ áp xe và sẽ không điều trị hết ổ áp xe.
Khi nào tôi nên đến cơ sở y tế?
Bất kỳ nhọt hoặc áp xe nào xảy ra trên một bệnh nhân bị tiểu đường hoặc bệnh
nhân có bệnh cơ bản (như ung thư, viêm khớp dạng thấp, v.v..) nên được khám bởi
nhân viên y tế. Hơn nữa, nhiều thuốc, đặc biệt Prednisone, ức chế hệ thống miễn dịch
(hệ thống chống nhiễm trùng tự nhiên của cơ thể) có thể gây ra biến chứng cho một
nhọt lẽ ra là đơn giản. (Nếu bạn không chắc chắn về ảnh hưởng của thuốc lên hệ miễn
dịch, dược sĩ của bạn có khả năng giải thích cho bạn thuốc nào là đáng quan tâm).
Nhọt nào có đi kèm với sốt nên được chăm sóc y tế (được thăm khám). Một "u
nang lông", nhọt xuất hiện giữa 2 mông là một trường hợp đặc biệt. Những nhọt này
hầu như luôn luôn cần điều trị bao gồm dẫn lưu và đắp gạc (đút gạc vào miệng áp xe
để bảo đảm nó liên tục được dẫn lưu). Sau cùng, nhọt nào gây ra đau đớn mà lâu hết
nên được thăm khám.
Làm gì để tránh áp xe da?

Có vài biện pháp bạn có thể thực hiện để tránh áp xe hình thành. Xà bông
kháng khuẩn có thể giúp ngăn chặn vi trùng phát triển trên da và vì thế làm giảm cơ
hội cho một áp xe hình thành. Thỉnh thoảng, nhân viên y tế của bạn có thể giới thiệu
cho bạn vài chất làm sạch đặc biệt như pHisoderm để làm giảm hơn nữa vi khuẩn trên
da.
Ðối với mụn và viêm tuyến mồ hôi mưng mủ (xem ở trên), kháng sinh có thể
cần trong một thời gian dài để ngăn hình thành áp xe. Các thuốc khác, như isotretinoin
(Accutane) có thể được dùng cho mụn bọc và đã tỏ ra hữu ích ở vài bệnh nhân bị viêm
tuyến mồ hôi mưng mủ. Sự tái phát thường gặp ở các bệnh nhân bị viêm tuyến mồ hôi
mưng mủ. Cuối cùng, phẫu thuật có thể cần thiết, đặc biệt ở các u nang lông tái phát,
nhưng cũng cho viêm tuyến mồ hôi mưng mủ. Ðối với các u nang lông, việc mỗ lấy bỏ
bao nang là quan trọng. Thủ thuật này thường được thực hiện ở phòng mổ. Ðối với
viêm tuyến mồ hôi mưng mủ diện rộng có thể cần sữa chữa bằng phẫu thuật tạo hình.
Sơ lược về nhọt
Nhọt, hoặc áp xe da là một ổ mủ hình thành bên trong cơ thể.
Kháng sinh thường không hữu ích lắm trong điều trị nhọt.
Ðiều trị chính bao gồm đắp khăn ấm và dẫn lưu ("trích mủ") áp xe, nhưng chỉ
khi nó mềm và đúng lúc để dẫn lưu.
Nếu bạn bị sốt hoặc có bệnh mãn tính, như ung thư hoặc tiểu đường, hoặc đang
dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch, bạn nên liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn bị nhọt.

Bệnh mụn giộp và thai nghén

Bệnh mụn giộp không phải là một bệnh đơn giản và đáng coi thường, nhất
là khi bạn mang thai. Nó có thể lây sang em bé và ảnh hưởng đến sức khoẻ của
trẻ sơ sinh...
Khi nào dễ bị nhiễm bệnh mụn giộp?
Khi hệ thống miễn dịch suy yếu, không thể chống đỡ có hiệu quả trước sự xâm
nhập của virus. Khi hệ miễn dịch chưa trưởng thành: sự tiếp xúc với bệnh mụn giộp có
thể đe doạ nghiêm trọng sức khoẻ thai nhi và trẻ trong năm đầu tiên.

Nhiễm virus mụn giộp có thể xảy ra khi đang mang thai, khi cơ thể người mẹ
lần đầu tiên gặp virus gây bệnh mụn giộp; virus xâm nhập máu mẹ và có thể đi đến
thai nhi - virus có trong dịch tiết của âm đạo và lây truyền cho thai nhi khi đi qua
đường sinh dục. Sau khi sinh, có khi chỉ đơn giản do người hôn trẻ bị chốc mép (mụn
giộp ở môi).
Nếu người phụ nữ tiếp xúc lần đầu với virus mụn giộp từ trước khi có thai,
nguy cơ thai bị nhiễm virus thực sự cao. Có thể hạn chế được nguy cơ nếu thầy thuốc
sản khoa biết rõ tiền sử bệnh của cha mẹ để có các biện pháp phòng ngừa và điều trị
cần thiết. Có trường hợp cần chỉ định mổ lấy thai.
Nếu người phụ nữ tiếp xúc lần đầu với virus mụn giộp trong thời gian mang
thai: nguy cơ lây nhiễm cho con khi chuyển dạ rất lớn và có thể nghiêm trọng cho trẻ
sơ sinh. Cần nhận biết đợt bùng phát đầu tiên khi đang mang thai để báo cho thầy
thuốc biết. Thực hành mọi biện pháp thận trọng khi đẻ và trẻ sơ sinh có thể phải được
điều trị ngay từ khi sinh ra.
Nếu không có đợt bùng phát mụn giộp: cũng chưa thể loại trừ nguy cơ vì một
số người tuy đã bị nhiễm virus mụn giộp nhưng không bộc lộ triệu chứng, nguy cơ lây
nhiễm từ mẹ sang con vẫn có thể xảy ra. Chẩn đoán trẻ sơ sinh bị bệnh mụn giộp được
tiến hành rất nhanh và trẻ cần được điều trị ngay.
Làm thế nào để giảm nguy cơ lây nhiễm khi đang mang thai?
Nếu như đã có những đợt bùng phát bệnh mụn giộp ở vợ và chồng: Cần để ý và
báo cho thầy thuốc mọi hiện tượng đau dù ít ở cơ quan sinh dục (ngứa, cảm giác bỏng
rát, nhoi nhói như kim châm, hay chỉ thấy khó chịu nhưng dễ tái diễn) - Ngừng quan
hệ tình dục trong thời gian có bùng phát, nhất là theo đường miệng nếu một trong hai