Lý luận chung về thị trường tiêu thụ của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường

Lý luận chung về thị trường tiêu thụ của doanh nghiệp trong cơ
chế thị trường
1.1 Một số vấn đề về thị trường và thị trường tiêu thụ
1.1.1 Khái niệm và phân loại thị trường :

Khái niệm :Dưới góc độ của một nền kinh tế:
Thị trường là một phạm trù kinh tế, được nghiên cứu nhiều trong các học thuyết
kinh tế. Thị trường gắn liền với nhu cầu trao đổi của con người, ở đâu có sự trao đổi
hàng hóa là ở đó hình thành nên thị trường. Theo nghĩa hiện đại: Thị trường là quá
trình mà người mua, người bán tác động qua lại với nhau để xác định giá cả và
lượng hàng hóa mua bán, hay nói cách khác thị trường là tổng thể các quan hệ về lưu
thông hàng hóa, lưu thông tiền tệ, các giao dịch mua bán và các dịch vụ.

Phân loại và phân đoạn thị trường:
* Phân loại thị trường: Có thể phân loại thị trường theo các tiêu thức sau:
-
Căn cứ vào mục đích hoạt động của doanh nghiệp gồm: Thị trường đầu vào và thị
trường đầu ra
+ Thị trường đầu vào: Là thị trường liên quan đến khả năng và các yếu tố ảnh
hưởng đến nguồn cung cấp các yếu tố kinh doanh của doanh nghiệp. Thị trường đầu
vào bao gồm: thị trường vốn, thị trường lao động, thị trường hàng hóa dịch vụ.
+ Thị trường đầu ra: Là thị trường liên quan trực tiếp đến vấn đề tiêu thụ sản
phẩm của doanh nghiệp. Bất cứ một yếu tố nào dù rất nhỏ của thị trường này đều có
thể ảnh hưởng ở những mức độ khác nhau đến khả năng thành công hay thất bại trong
tiêu thụ. Đặc biệt là tính chất của thị trường tiêu thụ là cơ sở để doanh nghiệp hoạch
định và tổ chức thực hiện các chiến lược, sách lược.
-
Theo đối tượng sản phẩm mua bán trên thị trường:
+ Thị trường hàng hóa: gồm hàng tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng
+ Thị trường sức lao động
+ Thị trường vốn

+ Thị trường tiền tệ
+ Thị trường dịch vụ
-
Căn cứ vào mức độ cạnh tranh trên thị trường:
+ Thị trường cạnh tranh hoàn hảo: Là thị trường trong đó có nhiều người bán và
nhiều người mua trên thị trường, ở đó thường xuyên diễn ra sự cạnh tranh giữa những
người bán với nhau, và không người bán nào có khả năng đặt giá trên thị trường.
+ Thị trường độc quyền: Là thị trường trong đó chỉ có một người bán có quyền
đặt giá .
+ Thị trường cạnh tranh độc quyền: Là thị trường trong đó có một số người bán,
người sản xuất có khả năng kiểm soát một cách độc lập tương đối với hàng hóa và giá
cả, trên thị trường này cạnh tranh và độc quyền xen kẽ với nhau.
-
Căn cứ vào vai trò của thị trường đối với doanh nghiệp:
+ Thị trường chính.
+ Thị trường bổ sung.
* Phân đoạn thị trường:
Đối với các doanh nghiệp đang kinh doanh và các doanh nghiệp sắp bước vào kinh
doanh thì phân đoạn thị trường là rất quan trọng. Như chúng ta đã biết, thị trường rất
đa dạng, nó tập hợp nhu cầu của những người có tuổi tác, giới tính, tôn giáo, thu nhập,
phong tục tập quán, thói quen tiêu dùng khác nhau, sự không đồng nhất đó ảnh hưởng
rất lớn đến việc mua và tiêu dùng hàng hóa. Vì vậy, cần phải phân đoạn thị trường để
doanh nghiệp nhận biết được đặc tính của từng đoạn và tuỳ thuộc vào khả năng,
nguồn lực của mình để có các lựa chọn chính sách, biện pháp khác nhau để tiếp cận và
khai thác thị trường nhằm đạt được các mục tiêu chiến lược kinh doanh.
1.1.2 Vai trò của thị trường đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp:
Trong nền kinh tế thị trường, thị trường có vị trí trung tâm. Thị trường vừa là
mục tiêu của người sản xuất kinh doanh vừa là môi trường của hoạt động sản xuất và
kinh doanh hàng hóa. Thị trường cũng là nơi chuyển tải các hoạt động sản xuất kinh

doanh. Trên thị trường, người mua, người bán, người trung gian gặp nhau trao đổi
hàng hóa - dịch vụ. Do vậy, thị trường có những tác dụng sau đây:
Một là, bảo đảm điều kiện sản xuất phát triển liên tục với quy mô ngày càng
mở rộng và bảo đảm hàng hóa cho người tiêu dùng phù hợp với thị hiếu.
Hai là, nó thúc đẩy nhu cầu, gợi mở nhu cầu, đưa đến cho người tiêu dùng sản
xuất và người tiêu dùng cá nhân những sản phẩm mới. Nó kích thích sản xuất ra sản
phẩm chất lượng cao, văn minh và hiện đại.
Ba là, dự trữ các hàng hóa phục vụ sản xuất và tiêu dùng xã hội, giảm bớt dữ
trữ ở các khâu tiêu dùng, bảo đảm việc điều hoà cung cầu.
Bốn là, phát triển các hoạt động dịch vụ phục vụ tiêu dùng sản xuất và tiêu
dùng cá nhân ngày càng phong phú, đa dạng, văn minh.
Năm là, thị trường hàng hóa dịch vụ ổn định có tác dụng to lớn để ổn định sản
xuất, ổn định đời sống của nhân dân.
1.1.3 Tầm quan trọng của hoạt động phát triển thị trường tiêu thụ trong cơ chế
thị trường.

Khái niệm thị trường tiêu thụ:
Theo quan điểm của marketing thương mại, xác định thị trường tiêu thụ của doanh
nghiệp dựa trên một số tiêu thức sau:
* Thị trường tiêu thụ theo tiêu thức sản phẩm: Doanh nghiệp thường xác định thị
trường theo ngành hàng (dòng sản phẩm) hay nhóm hàng mà họ kinh doanh và bán ra
trên thị trường. Tuỳ theo mức độ nghiên cứu người ta có thể mô tả ở mức độ khái quát
cao hay cụ thể.
* Thị trường tiêu thụ theo tiêu thức địa lý: Doanh nghiệp thường xác định thị
trường theo phạm vi khu vực địa lý mà họ có thể vươn tới để kinh doanh. Tùy theo
mức độ rộng hẹp có tính toàn cầu khu vực hay lãnh thổ có thể xác định thị trường của
doanh nghiệp: Thị trường ngoài nước, thị trường trong nước.
* Theo tiêu thức khách hàng: Doanh nghiệp mô tả thị trường của mình theo các
nhóm khách hàng mà họ hướng tới để thoả mãn, bao gồm cả khách hàng hiện tại và
khách hàng tiềm năng. Trong thực tế nhu cầu của khách hàng rất đa dạng, họ cần đến

những sản phẩm khác nhau để thoả mãn nhu cầu. Để thoả mãn nhu cầu, khách hàng
có thể có nhiều cách thức mua sắm khác nhau trong khi doanh nghiệp chỉ có thể lựa
chọn và đáp ứng tốt một hoặc một số yêu cầu về cách thức mua sắm và sử dụng nào
đó của khách hàng. Điều đó dẫn tới một thực tế là hình thành nên thị trường - những
nhóm khách hàng mà doanh nghiệp có thể chinh phục.

Tầm quan trọng của hoạt động phát triển thị trường tiêu thụ:
Đối với doanh nghiệp, thị trường luôn ở vị trí trung tâm. Thị trường có sức ảnh
hưởng mạnh mẽ đến từng hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp vì thị
trường là mục tiêu của những người kinh doanh và cũng là môi trường của hoạt động
kinh doanh hàng hóa. Trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, các doanh
nghiệp được tự do lựa chọn lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh, song điều quan trọng là
họ có tìm được một chỗ đứng cho mình trên thị trường hay không. Đặc biệt là đối với
các doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, làm ra sản phẩm. Các sản phẩm phải được
người tiêu dùng chấp nhận, được tiêu dùng rộng rãi và ngày càng phổ biển trên thị
trường. Để làm được điều đó, các doanh nghiệp phải làm công tác phát triển và mở
rộng thị trường.
- Thị trường tiêu thụ quyết định sự sống còn của doanh nghiệp.
- Thị trường quyết định lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Mở rộng thị trường giúp doanh nghiệp phát triển ổn định, tăng thị phần nâng cao
vị thế của mình trên thị trường trong nước và trên thế giới
1.2 Nội dung và hoạt động phát triển thị trường tiêu thụ của doanh nghiệp
1.2.1 Nội dung
Phát triển thị trường là một trong những yếu tố không thể thiếu được trong các
chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Chiến lược phát triển thị trường có thể xây
dựng trên cơ sở kết quả phân tích được tiến hành ở ba mức độ: Thứ nhất, phát hiện
những khả năng mà doanh nghiệp có thể tận dụng với quy mô hoạt động hiện tại ( khả
năng phát triển theo chiều sâu). Mức độ thứ hai, phát hiện những khả năng hợp nhất
với những yếu tố khác của hệ thống marketing (khả năng phát triển hợp nhất). Mức độ
thứ ba, phát hiện những khả năng đang mở ra ở ngoài ngành (những khả năng phát

triển theo chiều rộng).

Phát triển theo chiều sâu:
Mạng lưới này bao gồm ba loại hình cơ bản của khả năng phát triển:
1. Thâm nhập sâu vào thị trường: là việc doanh nghiệp tìm kiếm cách tăng mức
tiêu thụ những hàng hóa hiện có của mình trên những thị trường hiện có.
2. Mở rộng thị trường: là việc doanh nghiệp tìm cách tăng mức tiêu thụ bằng cách
đưa những hàng hóa hiện có của mình vào những thị trường mới.
3. Cải tiến hàng hóa: Là việc doanh nghiệp tìm cách tăng mức tiêu thụ bằng cách
tạo ra những hàng hóa mới hay đã được cải tiến cho những thị trường hiện có.

Phát triển theo chiều rộng: Có ba loại hình phát triển rộng:
1.Đa dạng hóa đồng tâm: Tức là bổ sung những danh mục sản phẩm của mình
những sản phẩm giống như các mặt hàng hiện có của doanh nghiệp xét theo góc độ kỹ
thuật hay marketing. Thông thường những mặt hàng này sẽ thu hút sự chú ý của
những khách hàng mới.
2.Đa dạng hóa ngang: Tức là bổ sung cho chủng loại hàng hóa của mình những
mặt hàng hoàn toàn không có liên quan gì đến những mặt hàng hiện đang sản xuất,
nhưng có thể làm cho khách hàng hiện có quan tâm hơn.
3.Đa dạng hóa rộng: Tức là bổ sung cho chủng loại hàng hóa của mình những mặt
hàng không có quan hệ gì với công nghệ mà công ty đang sử dụng với hàng hóa và thị
trường hiện có.

Phát triển sản phẩm
Yêu cầu của kinh doanh trong nền kinh tế thị trường luôn đòi hỏi các doanh
nghiệp phải thường xuyên đổi mới về sản phẩm - tức là cho ra đời sản phẩm mới. Từ