Cân bằng trắng - White Balance

Cân bằng trắng - White Balance
Có lẽ đây là một trong những câu hỏi được nhiều bạn sử dụng máy ảnh số
đặt ra nhất vì hiểu được sự quan trọng và ảnh hưởng của nó tới kết quả ảnh chụp
ra trong các điều kiện ánh sáng khác nhau. Trong các loại máy dCam hay BCam
thì bạn thường không có khả năng "Fine-tune" (vi chỉnh) cho cân bằng trắng
nhưng việc lựa chọn WB theo điều kiện ánh sáng thực tế luôn cho kết quả tốt hơn
là chế độ "Auto WB". Còn với các dSLR thì việc vi chỉnh WB lại là một việc làm
đòi hỏi kinh nghiệm thực tế và phụ thuộc vào từng chiếc dSLR cụ thể.
Kinh nghiệm thực hành luôn là quý báu nhất là khi nó lại được chia xẻ với
tất cả mọi người. Tôi xin được lược trích, giới thiệu với các bạn bài viết của tác
giả N.v Niekerk về việc vi chỉnh cân bằng trắng với thân máy ảnh Nikon D100.
Nguyên tắc đầu tiên:
There is no single white balance setting that will cover every situation.
Không có một cân bằng trắng nào lại có thể ứng dụng cho tất cả các trường
hợp.
Nếu như trên các diễn đàn về nhiếp ảnh có thể bạn đã nghe nói tới việc vi
chỉnh cân bằng trắng "Cloudy -3" để dùng cho mọi điều kiện ánh sáng. Cách làm
này có hiệu quả trong một số điều kiện ánh sáng nhất định thế nhưng nó không
phải là giải pháp cho tất cả các trường hợp ánh sáng khác nhau. Bạn có thể thử
ứng dụng và sẽ nhanh chóng nhận thấy giới hạn của nó trong thực tế.
Chỉ duy nhất bám vào một cách WB là tự mình hại mình. Những cách
chỉnh WB khác nhau tồn tại vì đơn giản: ánh sáng thay đổi trong các điều kiện
khác nhau.
Thậm chí mặc dù WB có thể được thay đổi khi bạn chụp với cấu trúc ảnh
RAW thế nhưng việc chỉnh sửa ảnh của bạn sẽ đơn giản hơn nếu bạn sử dụng
đúng WB khi chụp.
Có khá nhiều bạn chụp ảnh bằng cấu trúc NEF của Nikon (cấu trúc RAW
của Nikon) vẫn cho rằng có thể sử dụng bất kỳ WB nào thậm chí khi sự sai lệch là
rất lớn vì sau đó bạn có thể hiệu chỉnh lại bằng Nikon Capture Editor. Ý tưởng này
nhanh chóng đưa bạn vào ngõ cụt khi WB sai làm mất một số kênh mầu (colour
channels) trong ảnh và việc hiệu chỉnh WB trở nên khó khăn nhất là trong các

vùng ánh sáng cao.
Theo ý kiến của tác giả thì các chế độ WB của D100 cho kết quả ảnh trung
tính trong đa phần các trường hợp ánh sáng khác nhau. Thế nhưng Niekerk vẫn
muốn vi chỉnh (Fine-tune) các WB này.
Incandescent
Chế độ WB với ánh sáng đèn dây tóc mầu vàng cho ta ngay lập tức kết quả
tốt vì nó giảm thiểu và thậm chí loại bỏ ánh sáng vàng da cam rất thành công. Để
tăng tông mầu ấm áp cho bức ảnh thì tác giả dùng "Incandescent -1".
Fluorescent
Chế độ cân bằng trắng này cũng cho kết quả tốt nhưng vấn đề lại nằm ở chố
những đèn nê-ông này hay cho các ánh sáng rất khác biệt. Bạn cần xem lại trên
màn hình LCD trước khi quyết định tăng hay giảm tông mầu ấm của ảnh.
Direct Sunlight
Chế độ WB này cho ảnh đẹp và mầu sắc trung tính trong đa số các điều
kiện ánh nắng khác nhau. Nếu bạn muốn làm ảnh có tông mầu ấm hơn thì có thể
giảm bớt đi -1 hoặc -2 (Daylight-2 tương đương với WB của đèn flash theo như
"Manuel" của Nikon hướng dẫn)
Flash
Chế độ WB này cho một kết quả hoàn hảo với các đèn "SpeedLight" của
Nikon thậm chí ngay cả khi bạn chụp flash bằng chế độ phản xạ ánh sáng (bounce).
Tác giả nhận xét khi chụp với đèn "Quantum or Dynalight strobes" thì ảnh có tông
màu hơi đỏ và bạn có thể hiệu chỉnh lại bằng Nikon Capture Editor với cấu trúc
NEF.
Cloudy
Tác giả ưa vi chỉnh "Cloudy-1" để có ảnh ấm nhiều hơn trong điều kiện ánh
sáng lạnh khi trời đầy mây.
Shade
Tác giả nhận xét chế độ WB này cho tông mầu ảnh quá ấm trong đa số các
trường hợp nhưng nó vẫn có ích khi cần đến.
Fill-in flash

Khi sử dụng đèn flash ngoài trời (cho ánh sáng lạnh hơn ánh sáng thường)
thì bạn nên sử dụng các WB tuỳ theo hoàn cảnh. Tuy nhiên tác giả lại ưa thích sử
dụng duy nhất một WB cho loạt ảnh chụp. Lý do rất đơn giản: nếu cần phải hiệu
chỉnh WB thì bạn có thể áp dụng một chỉ số duy nhất cho tất cả các tấm ảnh.
Kinh nghiệm của tác giả cho thấy khi chụp ảnh ngoài trời mà đa số các tấm
ảnh không dùng flash ngoài trời thì ông luôn dùng WB ở "Daylight" ngay cả khi
chụp "fill-in". Nếu như trong loạt ảnh chụp ngoài trời bạn dùng nhiều flash "fill-
in" thì nên đặt WB ở "Flash" đơn giản vì chúng ta dễ chấp nhận một tông mầu ấm
hơn một tông mầu lạnh trên da. Còn khi dùng "fill-in" với thời tiết xấu thì tác giả
dùng WB "Cloudy-1" để luôn có tông mầu ấm.
Auto white balance
Tác giả không tán thưởng chế độ này (và tôi cũng hoàn toàn ủng hộ) vì một
lý do giản dị: nó làm cân bằng tất cả các ánh sáng khác biệt trong khuôn hình. Giả
sử bạn chụp một loạt ảnh trong cùng một điều kiện ánh sáng với những cảnh vật
khác nhau thì sau đó bạn sẽ gặp khó khăn để hiệu chỉnh chính xác tông mầu cho
từng vật thể cân bằng với nhau, đặc biệt là khi bạn có vấn đề với tông mầu da.
Thêm vào đó là "Auto white balance" chỉ có thể "đoán chừng" hình ảnh mà nó đối
diện. Chẳng hạn khi bạn chụp cảnh rừng cây mùa thu với các tông mầu đỏ, vàng,
da cam...Auto WB sẽ tìm cách chuyển tông mầu ấm này về giá trị trung bình và
như thế bạn sẽ mất hết tất cả các sắc mầu quyến rũ này.
So really, I can't recommend to anyone to use the Auto White Balance
Tác giả thật sự muốn khuyên chúng ta không nên dùng "Auto WB".
Preset white balance
Cách đặt WB theo thông số kỹ thuật cá nhân này cho bạn một khả năng
tuyệt vời khi chụp ảnh trong các điều kiện ánh sáng phức tạp như khi các nguồn
ánh sáng trộn lẫn giữa ánh sáng đèn vàng và đèn nê-ông.
Việc đặt chế độ WB này là rất đơn giản cho D100 (cũng như cho các máy
dCam). Khi mà điều kiện ánh sáng cho ảnh tông mầu lạnh thì "Preset WB" luôn
cho kết quả như ý.
Tác giả dùng "Kodak Grey card" để chỉnh chế độ WB này và cả hai mặt

mầu trắng cũng như mầu xám đều cho cùng một kết quả: tông ảnh "blue-tinged" -
xanh nhẹ.