Tầm quan trọng của 1 kế hoạch lãi/lỗ

Tầm quan trọng của 1 kế hoạch lãi/lỗ


Ai là người cần một kế hoạch lãi/lỗ? Có phải việc đầu tư chỉ là mua gốc
bán ngọn không? Nếu như lúc nào cũng mua gốc bán ngọn thì thật là tuyệt,
nhưng chắc chắn rằng điều này gần như là không thể. Hơn nữa, các nhà đầu
tư cũng chỉ là con người: cảm xúc thường làm dao động sự phán đoán và bản
chất chúng ta luôn ghét sự thất bại.
Thất bại trong giao dịch chứng khoán thành ra không chỉ làm thiệt hại cho
ví tiền mà còn làm tổn thương cái tôi của chính chúng ta. Thường thì các nhà đầu
tư kiếm lời bằng cách bán các cổ phiếu tăng giá, giữ lại những cổ phiếu xuống giá
với hy vọng chúng sẽ tăng giá trở lại, và như vậy, những cổ phiếu này co lại còn
một phần so với giá trị trước đó. Vậy làm thế nào các nhà đầu tư có thể tránh được
những hậu quả đó? Một giải pháp được đưa ra là phải học để trở thành một nhà
đầu tư có kỷ luật và phải thông qua một kế hoạch lãi/lỗ.
Một kế hoạch lãi/lỗ là gì?
Kế hoạch này là một bước mà rất nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ (và các nhà đầu
tư chuyên nghiệp) thường coi nhẹ. Kế hoạch lãi/lỗ là tập hợp những giới hạn nhằm
xác định mức độ thua lỗ lớn nhất hoặc lợi nhuận mà nhà đầu tư kiếm được trên
một cổ phiếu. Một phần rất quan trọng trong việc đầu tư là phải tính đến những
thua lỗ trong kế hoạch đầu tư của mình. Bởi vậy kế hoạch lãi/lỗ sẽ là cốt lõi cho
một chiến lược chính xác.
Tất cả chúng ta đều mắc phải sai lầm khi lựa chọn cổ phiếu và phần lớn đều
bị mất tiền trên thị trường chứng khoán. Cái tạo nên những nhà đầu tư vĩ đại đó
chính là khả năng nhận biết những lựa chọn sai lầm của họ và sử dụng chúng làm
bài học cho những quyết định đầu tư sau này. Một kế hoạch lãi/lỗ giúp bạn nhận ra
những sai lầm bằng cách cho phép bạn tách biệt vấn đề tình cảm với đầu tư. Nếu
bạn không quá sốt sắng tới lợi nhuận mà chỉ xem chúng hoàn toàn như một
phương tiện thúc đẩy sự lưu thông tiền mặt (trên hết cả là bản ngã của bạn) thì bạn
sẽ có nhiều thời gian dễ dàng hơn để xem những cổ phiếu thua lỗ và hơn nữa là
kiểm soát được chúng.

Đặt kế hoạch cho mình
Đặt ra một kế hoạch có thể khó hơn rất nhiều những gì bạn nghĩ. Trước
tiên, bạn sẽ phải xác định mức lợi nhuận tối đa mà bạn sẽ chấp nhận và mức thua
lỗ tối đa mà bạn cho phép đầu tư, nhưng các giới hạn tối đa và tối thiểu đó không
nhất thiết phải áp dụng cho tất cả các loại cổ phiếu. Ví dụ: khi so sánh một cổ
phiếu có tính thanh khoản cao (Blue chip stock) với một cổ phiếu có giá trị thấp
đang tăng trưởng (Small-cap growth stock) thì khả năng tăng hay giảm 10% giá cổ
phiếu có tính thanh khoản cao trong một năm ít hơn rất nhiều so với cổ phiếu có
giá trị thấp. Nói một cách khác, bạn phải phân tích riêng từng cổ phiếu để ước tính
nó có thể biến động đến mức nào.
Một số nhà đầu tư thường sử dụng phương pháp phân tích kỹ thuật
(technical analysis) hoặc phân tích cơ bản (fundamental analysis) hoặc kết hợp cả
hai để xác định những giới hạn thích hợp cho lợi nhuận và thua lỗ. Một cách khác
để bạn đặt ra những giới hạn cho mình là mô hình hóa kế hoạch của bạn dựa trên
việc thực hiện các mốc chuẩn đã đặt ra như chỉ số hoặc thậm chí dựa trên thành
quả trước đây trong danh mục đầu tư của mình.
Một yếu tố khác mà bạn phải tính đến khi đặt kế hoạch lãi/lỗ là mức độ rủi
ro cho phép dựa trên các yếu tố như cá tính của bạn, khung thời gian và nguồn vốn
của mình. Điển hình là những người quan tâm tới rủi ro thường có những giới hạn
chặt chẽ hơn những người không bận tâm tới rủi ro. Những người thích rủi ro
thường sẽ kiếm nhiều lợi nhuận tới mức có thể từ việc cổ phiếu tăng giá, nhưng
những nhà đầu tư bảo thủ hơn có thể bán cổ phiếu sớm hơn thời điểm tăng giá để
loại trừ rủi ro thua lỗ, điều có thể xảy ra khi cổ phiếu rớt giá nhanh chóng. Nếu
bạn muốn tránh xa rủi ro, thì một kế hoạch lãi/lỗ với 10% có thể là không phù hợp
hoặc thậm chí là không thực tế đối với bạn. Mặt khác, nếu bạn sẵn sàng chấp nhận
thêm rủi ro cùng với lợi nhuận tiềm năng thì 10% của kế hoạch lãi/lỗ có thể là
thích hợp với bạn hơn.
Triển khai kế hoạch lãi/lỗ của mình
Ngay khi bạn quyết định con số lãi/lỗ, dù bạn là người bảo thủ hay là người
năng động thì bạn cũng đưa kế hoạch đó vào hành động với càng ít cản trở càng

tốt. Hãy nhớ rằng, kế hoạch này có hai yêu cầu: bạn phải bán cổ phiếu nếu nó
giảm xuống tới mức độ nào đó và nếu nó tăng tới một mức nhất định.
Ngày nay, các nhà môi giới chứng khoán sẽ không để cho bạn đặt hai lệnh
bán khác nhau cho cùng một loại cổ phiếu, vì vậy bạn phải xác định cổ phiếu nào
bạn ưu tiên bán ra trước. Khôn hơn hết là bạn nên đặt lệnh cho các cổ phiếu để
ngăn chặn trước khả năng sụt giá. Rất nhiều nhà đầu tư khôn ngoan sử dụng lệnh
cắt lỗ nhằm hướng dẫn nhà môi giới chứng khoán bán hay mua một cổ phiếu ngay
khi nó đạt tới mức giá nhất định. Việc cắt lỗ đảm bảo rằng bạn sẽ không bị nhấn
chìm trong thị trường xuống giá, đặc biệt là không phải lúc nào bạn cũng theo dõi
được tất cả các phiên giao dịch. Khi bạn đặt lệnh với nhà môi giới chứng khoán
của mình, hãy đưa ra mức giá mà bạn cho rằng tỷ lệ phần trăm thua lỗ là tối đa và
sau đó hãy ngồi và chờ kết quả. Nếu giá khớp lệnh ở trần trên so với dự kiến của
bạn thì bạn chỉ cần thay đổi giá cho lệnh cắt lỗ và bán ngay cổ phiếu của mình.
Giữ đúng kỷ luật
Khi đã có bản chiến lược lãi/lỗ trong tay thì bạn phải nhớ rằng toàn bộ ý
tưởng của kế hoạch là để thiết lập những phương châm chỉ đạo nghiêm ngặt nhằm
quyết định khi nào cần bán cổ phiếu. Chắc chắn rằng, bạn sẽ cảm thấy đau lòng
khi thấy cổ phiếu vẫn tiếp tục tăng giá khi bạn bán ra, nhưng thường thì bán một
cổ phiếu đang lên giá tốt hơn là đợi cho đến lúc phải bán hạ giá khi giá của nó
đang sụp xuống sau khi đã đạt tới giá đỉnh điểm. Chính Joseph P. Kennedy đã
từng nói “chỉ có một thằng ngốc mới giữ lại cổ phiếu ở mức giá cao nhất”.
Kết luận
Hãy nhớ rằng những con số ví dụ trên chỉ là sự suy rộng. Và để đặt một kế
hoạch bạn cần phải có sự nghiên cứu tỉ mỉ, phân tích, tự đánh giá và có cái nhìn
thực tế. Còn việc đặt một giới hạn lợi nhuận ở mức 100% (gấp đôi số vốn của bạn)