Giáo trình thủy văn công trình - P3

112
Chổồng VII:
DềNG CHY BN CT V VN BI LNG XểI
L CC CễNG TRèNH TRấN SễNG
I. KHAẽI NIM CHUNG
Trón lổu vổỷc sọng, bóử mỷt lổu vổỷc thổồỡng xuyón chởu taùc õọỹng
cuớa thión nhión (khờ hỏỷu, õởa hỗnh õởa maỷo...) vaỡ con ngổồỡi (khai phaù
õỏỳt õai, khai thaùc rổỡng ...) nón bóử mỷt bở baỡo moỡn. Saớn phỏứm cuớa quaù
trỗnh naỡy (õỏỳt bở baỡo moỡn) mọỹt phỏửn giổợ laỷi ồớ sổồỡn dọỳc, mọỹt phỏửn õổồỹc
doỡng nổồùc mang õi vaỡo sọng suọỳi taỷo thaỡnh doỡng chaớy buỡn caùt.
Theo hỗnh thổùc vỏỷn õọỹng cuớa buỡn caùt, ngổồỡi ta chia ra 2 loaỷi:
- Buỡn caùt lồ lổợng, laỡ buỡn caùt cuọỳn theo doỡng nổồùc ồớ traỷng thaùi lồ
lổợng.
- Buỡn caùt õaùy laỡ loaỷi buỡn caùt ln chuyóứn ồớ õaùy doỡng sọng.
Doỡng buỡn caùt trón sọng thay õọứi theo khọng gian vaỡ thồỡi gian.
Giổợa doỡng chaớy cuớa nổồùc vaỡ doỡng buỡn caùt coù quan hóỷ chỷt cheớ
vồùi nhau. Vaỡo muỡa luợ Q lồùn thỗ buỡn caùt nhióửu, vaỡo muỡa khọ Q nhoớ buỡn
caùt laỷi ờt. Buỡn caùt laỡm cho õaùy sọng cao dỏửn lón vaỡ cổớa sọng lỏỳn dỏửn ra
bióứn. Doỡng buỡn caùt coù taùc õọỹng rỏỳt lồùn õóỳn õồỡi sọỳng con sọng. Chóỳ õọỹ
bọỳi lừng xoùi lồớ vaỡ bióỳn õọứi doỡng sọng laỡ kóỳt quaớ cuớa doỡng chaớy buỡn
caùt.
Trong vióỷc xỏy dổỷng caùc cọng trỗnh thuyớ lồỹi (họử nổồùc), giao
thọng, cỏỳp nổồùc coù quan hóỷ troỹng vióỷc tờnh toaùn buỡn caùt. Buỡn caùt lión
quan chỷt cheớ õóỳn tuọứi thoỹ họử chổùa, õóỳn giao thọng thuyớ, õóỳn cỏỳp nổồùc
sinh hoaỷt (saỷch), õóỳn nổồùc tổồùi (phuỡ sa).
113
Theo thọỳng kó doỡng buỡn caùt tng theo sổỷ tng cuớa Qsọng, khi lổu
lổồỹng sọng õaỷt
3
2
Qmax, thỗ doỡng chaớy buỡn caùt ọứn õởnh. Trón cuỡng mọỹt

mỷt buỡn caùt phỏn bọỳ khọng õóửu, lổồỹng buỡn caùt tng theo chióửu sỏu vaỡ
tng dỏửn tổỡ bồỡ ra giổợa sọng.
II. GIAẽ TRậ C TRặNG CUA BUèN CAẽT
1. Lổồỹng ngỏỷm caùt :
Lổồỹng ngỏỷm caùt laỡ khọỳi lổồỹng ngỏỷm caùt trong õồn vở thóứ tờch;
Kyù hióỷu =
ồn vở = kg/m
3
hoỷc g/m
3
2. Lổu lổồỹng buỡn caùt R (kg/s):
Lổu lổồỹng buỡn caùt laỡ khọỳi lổồỹng buỡn caùt chuyóứn qua mỷt cừt
sọng trong õồn vở thồỡi gian laỡ giỏy.
Kyù hióỷu = R
ồn vở = kg/s
Lổu lổồỹng buỡn caùt R coù thóứ xaùc õởnh tổỡ lổồỹng ngỏỷm caùt vaỡ lổu
lổồỹng doỡng chaớy Q.
R = .Q (kg/s)
Trong õoù: - Lổồỹng ngỏỷm caùt (kg/m
3
)
Q - Lổu lổồỹng doỡng sọng (m
3
/s)
3. Khọỳi lổồỹng buỡn caùt P (T/nm):
Khọỳi lổồỹng buỡn caùt chuyóứn qua mỷt cừt sọng trong 1 nm laỡ P
(T/nm)
P = R x Tnm = R
10
10x53,31

3
6
(T/nm)
114
4. Thóứ tờch buỡn caùt G (m
3
/nm):
G =

P
- khọỳi lổồỹng rióng cuớa buỡn caùt (T/nm)
5. Modun buỡn caùt Moc (T/nm/km
2
):
Modun buỡn caùt laỡ khọỳi lổồỹng buỡn caùt trung bỗnh trón õồn vở dióỷn
tờch lổu vổỷc, chaớy qua mỷt cừt sọng trong 1 nm, M
OC
=
F
P
(T/km
2
/nm). Ngổồỡi ta coỡn goỹi Mc laỡ hóỷ sọỳ xỏm thổỷc
III. TấNH TOAẽN BUèN CAẽT KHI COẽ U TAèI LIU QUAN TRếC:
Trong hỗnh thổùc vỏỷn õọỹng cuớa buỡn caùt coù 2 loaỷi:
- Buỡn caùt lồ lổợng.
- Buỡn caùt õaùy
Trong tờnh toaùn buỡn caùt, ngổồỡi ta khọng duỡng õóỳn õổồỡng tỏửn suỏỳt
buỡn caùt, maỡ chố tờnh lổu lổồỹng buỡn caùt bỗnh quỏn nhióửu nm.
1. Lổu lổồỹng buỡn caùt bỗnh quỏn nhióửu nm R

0
:
Khi coù taỡi lióỷu quan trừc thỗ ngổồỡi ta tờnh lổu lổồỹng buỡn caùt bỗnh
quỏn nhióửu nm R
o
theo cọng thổùc bỗnh quỏn:




i
R
n
1

R
i
-Lổồỹng buỡn caùt cuớa nm thổù i (kg/s)
n - Sọỳ nm quan trừc
2. Lổồỹng ngỏỷm caùt bỗnh quỏn nhióửu nm :

o
=
o
o
Q
R1000
(g/m
3
)

R
o
- Lổu lổồỹng buỡn caùt bỗnh quỏn nhióửu nm (kg/s)
Q
o
- Lổu lổồỹng bỗnh quỏn nhióửu nm (m
3
/s)


- Lổồỹng ngỏỷm caùt bỗnh quỏn nhióửu nm (g/m
3
)
115


ồớ Haỡ Nọỹi P
o
= 585 g/m
3

max
= 6970 g/m
3
(31/7/66)

min
= 10,7 g/m
3
(26/5/58)

3. Khọỳi lổồỹng buỡn caùt chuyóứn qua mỷt cừt cổớa ra:
Ta goỹi Po - Khọỳi lổồỹng buỡn caùt (T/nm)
P
o
=
o
.Q
o
.Tnm
= (
3
o
10

) x Q
o
x 31,536 x 10
6
(kg/nm)
P
o
= 31,536 x
o
x Q
o
(T/nm)

o
- Lổồỹng ngỏỷm caùt (g/m
3

)
Q
o
- Lổu lổồỹng (m
3
/s)
Tnm = 31,536 x 10
6
giỏy
4. Thóứ tờch buỡn caùt chuyóứn qua mỷt cừt cổớa ra:
Go =

o
P
(m
3
/nm)
Po - Khọỳi lổồỹng buỡn caùt (T/nm)
o - Khọỳi lổồỹng rióng buỡn caùt (T/m
3
)
Hoỷc G
o
=

nmo
xTR
G
o
=

3
6
o
10
1
x
10x536,31xR

G
o
=

Ro10x536,31
6
(m
3
/nm)
R
o
- Lổu lổồỹng buỡn caùt bỗnh quỏn nhióửu nm (kg/s)
T
o
- 31,536x10
6
sec/nm
- Khọỳi lổồỹng rióng cuớa buỡn caùt (T/m
3
)
116
ọỳi vồùi phuỡ sa = 0,5 0,7 T/m

3
ọỳi vồùi õỏỳt caùt
Lồùp bọửi lừng neùn chỷt
III. TấNH TOAẽN BUèN CAẽT KHI KHNG COẽ TAèI LIU QUAN TRếC
Khi khọng coù taỡi lióỷu quan trừc thỗ duỡng caùc phổồng phaùp sau:
1. Duỡng baớn õọử õụng trở (g/m
3
):
Tổỡ
o
ta xaùc õởnh P
o
P
o
=
o
x Q
o
x T
nm
P
o
= 31,536 x
o
x Q
o
(T/nm)
G
o
=

o
P
(m
3
/nm)
2. Duỡng baớn õọử phỏn vuỡng buỡn caùt hay mổồỹn lổu vổỷc tổồng tổỷ:
Phổồng phaùp naỡy ờt duỡng vỗ thổồỡng khọng chờnh xaùc
3. Cọng thổùc kinh nghióỷm xaùc õởnh buỡn caùt lồ lổợng:
Mọỹt trong nhổợng cọng thổùc thổồỡng duỡng laỡ cọng thổùc
POLIAKOV
Po = 10
4

JK

o
- Lổồỹng ngỏỷm caùt bỗnh quỏn
J - ọỹ dọỳc bỗnh quỏn cuớa doỡng sọng
- Hóỷ sọỳ xỏm thổỷc lỏỳy tổỡ baớn õọử phỏn vuỡng
K - Hóỷ sọỳ hióỷu chốnh õióửu kióỷn laỡm vióỷc
K = K
1
.K
2
.K
3
= 1,0 1,5
117
Hóỷ sọỳ hióỷu chốnh mỷt cừt lổu vổỷc K

1
Hỗnh daỷng mỷt cừt lổu vổỷc K
1
Mỷt cừt sổồỡn dọỳc hỗnh loợm
Mỷt cừt sổồỡn dọỳc phụng
Mỷt cừt sổồỡn dọỳc lọửi
0,5
1,0
1,5
Hóỷ sọỳ hióỷu chốnh theo lồùp phuớ thổỷc vỏỷt K
2
Tỏửng phuớ thổỷc vỏỷt K
2
Hai bón sọng laỡ õọửng coớ
Mọỹt bón sọng laỡ õọửng coớ
Hai bón sọng laỡ rổỡng rỏỷm
Mọỹt bón sọng laỡ rổỡng rỏỷm
Hai bón laỡ rổỡng thổa
Mọỹt bón laỡ rổỡng thổa
Hai bón sọng laỡ õỏỳt hoang
0,5
1,0
0,7
1,4
0,9
0,8
2,5
Hóỷ sọỳ hióỷu chốnh nham thaỷch K
3
Tỗnh hỗnh nham thaỷch K

3
aù
Seùt vaỡ caùt
ỏỳt vaỡng
0,5
1,0
1,5
Hóỷ sọỳ xỏm thổỷc:
Xoùi moỡn maỷnh = 8 - 6
Xoùi moỡn vổỡa = 6 - 4
Xoùi moỡn ờt = 2 - 1
118
4. Xạc âënh bn cạt âạy:
Bn cạt âạy So tênh theo bn cạt lå lỉỵng Ro
So =  . Ro (kg/s)
 - T lãû bn cạt âạy so våïi bn cạt lå lỉỵng
 = 0,05  0,10 (vng âäưng bàòng);  = 0,1  0,3 (vng nụi)
IV. NH HỈÅÍNG CA CÄNG TRÇNH THU LÅÜI ÂÄÚI VÅÏI DNG
CHY BN CẠT
1. Khại niãûm chung:
Do xáy dỉûng cäng trçnh trãn säng nãn lm cho dng chy thay
âäøi tỉì âọ sinh ra bäưi làõng hồûc xọi låí åí cäng trçnh
- Bäưi làõng häư chỉïa (thỉåìng lm âáûp)
- Xọi låí åí båì kho nỉåïc
- Xọi låí dng säng hả lỉu âáûp ngàn nỉåïc
- Xọi låí bäưi làõng gáưn cäng trçnh láúy nỉåïc
2. Bäưi làõng bn cạt åí thỉåüng lỉu âáûp (häư chỉïa nỉåïc):
Sau khi xáy dỉûng âáûp, mỉûc nỉåïc dáng cao lm cho lỉu täúc gim
nh dáùn âãún sỉû làõng âng ca bn cạt trong kho nỉåïc.
Âãø tênh toạn tøi th cäng trçnh ta xạc âënh bn cạt bäưi làõng

trong 1 nàm
Khäúi lỉåüng bn cạt P (lå lỉỵng)
P
o
= 
o
.Q
o
.T
nàm
P = 31,536
o
Q
o
(T/nàm)
P
o
- Hm lỉåüng bn cạt bçnh qn nàm (g/m
3
)
Q
o
- Lỉu lỉåüng bçnh qn nàm (m
3
/s)
T
nàm
- 31,536 x 10
6
giáy

119
- Thóứ tờch buỡn caùt bọửi lừng trong 1 nm G
0
G
0
=

o
P
(m
3
/nm)
Buỡn caùt õaùy õổồỹc tờnh theo buỡn caùt lồ lổợng
S
o
=
o
.R
o
3. Xoùi lồớ ồớ haỷ lổu õỏỷp:
- Do họử chổùa giổợ nổồùc laỷi nón lổu tọỳc giaớm laỡm buỡn caùt õổồỹc
lừng õoỹng trong họử, nổồùc trong họử chổa xaớ vóử haỷ lổu mang buỡn caùt ờt,
õóứ khọi phuỷc laỷi khaớ nng mang buỡn caùt, doỡng nổồùc gỏy ra xoùi lồớ mọỹt
caùch phọứ bióứn ồớ haỷ lổu õỏỷp. Sổỷ xoùi lồớ ồớ haỷ lổu õỏỷp chố coù thóứ dổỡng laỷi,
sau khi lổu tọỳc bở giaớm xuọỳng bũng lổu tọỳc khồới õọỹng buỡn caùt ồớ doỡng
sọng.
4. Xoùi lồớ ồớ bồỡ kho nổồùc"
Kho nổồùc trổợ nổồùc thỗ bồỡ kho nổồùc luỡi dỏửn vaỡo phờa sau laỡm aớnh
hổồớng õóỳn cọng trỗnh ven sọng (õó, õỏỳt õai canh taùc, laỡng maỷc, giao
thọng). ỏỳt ven bồỡ õoù bở xoùi lồớ vaỡ lừng õoỹng laỷi laỡm cho dung tờch hổợu

ờch cuớa họử giaớm xuọỳng.
Caùc nhỏn tọỳ gỏy xoùi lồớ bồỡ kho nổồùc laỡ:
- Soùng gioù - Cỏỳu taỷo õởa chỏỳt
- Nổồùc mổa - Lồùp phuớ thổỷc vỏỷt
- Nổồùc ngỏỷm - ởa hỗnh õởa maỷo
Trong caùc yóỳu tọỳ trón thỗ sọỳng laỡ yóỳu tọỳ quyóỳt õởnh nhỏỳt õọỳi vồùi
sổỷ dióựn bióỳn bồỡ kho nổồùc.
120
5. Aớnh hổồớng cuớa cổớa lỏỳy nổồùc õọỳi vồùi sổỷ dióựn bióỳn doỡng sọng:
a. ọỳi vồùi cọng trỗnh lỏỳy nổồùc khọng õỏỷp:
Qua cọỳng lỏỳy nổồùc õỏửu kónh, nổồùc tổỡ sọng chaớy vaỡo kónh. Nóỳu
lổu lổồỹng sọng lồùn thỗ lổu lổồỹng coù thóứ lỏỳy vaỡo kónh cuợng lồùn vaỡ
ngổồỹc laỷi.
Cổớa lỏỳy nổồùc nón bọỳ trờ vaỡo bồỡ loợm vỗ ồớ õoù chuớ lổu chaỷy saùt bồỡ
õọỹ sỏu lồùn nón lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo kónh cuợng lồùn. Taỷi cuớa lỏỳy nổồùc, mọỹt
bón bọửi mọỹt bón xoùi, trổồùc cọỳng lỏỳy nổồùc thỗ mọỹt bón xoùi mọỹt bón bọửi.
b. Cọng trỗnh lỏỳy nổồùc coù õỏỷp:
Cọng trỗnh lỏỳy nổồùc coù õỏỷp, mổỷc nổồùc trong sọng õổồỹc ọứn õởnh
vaỡ lổu lổồỹng lỏỳy vaỡo kónh coù thóứ khọỳng chóỳ mọỹt caùch chuớ õọỹng. Khi
khọng coù yóu cỏửu duỡng nổồùc, thỗ cổớa lỏỳy nổồùc thổồỡng õổồỹc õoùng kờn
õóứ traùnh xoùi lồớ vaỡ bọửi lừng trong kónh.
V. ANH HặNG CUA CNG TRầNH GIAO THNG (CệU) I VẽI Sặ
DIN BIN DOèNG SNG
1. Sổỷ xoùi lồớ bọửi lừng cỏửu giao thọng:
Cọng trỗnh giao thọng trón sọng laỡ cỏửu ọ tọ vaỡ cỏửu õổồỡng sừt
Do caùc truỷ cỏửu thu heỷp doỡng chaớy laỡm cho doỡng sọng bióỳn õọứi so
vồùi sọng thión nhión sinh ra xoùi lồớ, bọửi lỏỳp ồớ vuỡng sọng xỏy dổỷng cỏửu.
+ thổồỹng bón cỏửu do mọỳ caớn trồớ, nón doỡng chaớy ổù laỷi, dỏng cao
laỡm lổu lổồỹng õồn vở giaớm nhoớ, lổu tọỳc doỡng chaớy bở giaớm, nón buỡn
caùt bọửi lừng laỷi.

+ Taỷi vở trờ truỡ cỏửu vaỡ mọỳ cỏửu doỡng chaớy bở caùc cọng trỗnh baớo vóỷ
ồớ õỏửu cỏửu caớn trồớ nón lổu lổồỹng õồn vở tng, lổu tọỳc tng theo gỏy ra
hióỷn tổồỹng xoùi lồớ.
121
+ haỷ lổu cỏửu doỡng chaớy mồớ rọỹng laỡm lổu lổồỹng õồỹn vở giaớm,
lổu tọỳc giaớm sinh ra bọửi lừng
Sổỷ xoùi lồớ theo chióửu rọỹng cuớa sọng noùi chung tổồng õọỳi nhoớ.
Chióửu sỏu cuớa mỷt cừt nồi coù cỏửu bióỳn õọứi mang tờnh chỏỳt chu kyỡ laỡm
cho bồỡ sọng ồớ 2 õỏửu cỏửu cuợng bở xoùi lồớ mang tờnh chỏỳt chu kyỡ.
2. Xoùi lồớ cuỷc bọỹ ồớ chỏn truỷ cỏửu:
a. Nguyón nhỏn xoùi lồớ truỷ cỏửu:
- Do doỡng chaớy quanh truỷ cỏửu thay õọứi õọỹt ngọỹt
- Doỡng chaớy gỷp truỷ cỏửu bở dỏng lón vaỡ uọỳn quanh thaỡnh hỗnh
lng truỷ laỡm cho v vaỡ q tng lón vaỡ hổồùng doỡng chaớy thay õọứi gỏy ra
xoùi nhanh vaỡ xoùi sỏu.
Bióứu õọử lổu tọỳc ồớ thổồỹng lổu cỏửu
b. Quaù trỗnh xoùi ồớ truỷ cỏửu:
Chia laỡm 3 giai õoaỷn
- Giai õoaỷn hỗnh thaỡnh họử xoùi: Họử
xoùi khọng phaới trổồùc truỷ maỡ ồớ vở trờ 2
bón truỷ. õoù doỡng chaớy thay õọứi õọỹt
ngọỹt. Sau õoù lan dỏửn vóử thổồỹng lổu vaỡ 2
bón truỷ cỏửu
2d
d d
Xoùi
Xoùi
122
- Giai õoaỷn phaùt trióứn họử xoùi: Xoùi
caỡng phaùt trióứn sỏu vaỡ rọỹng, laỡm họử xoùi

chuyóứn dởch vóử thổồỹng lổu vaỡ 2 bón truỷ
cỏửu.
Lổồỹng phuỡ sa cuớa họử xoùi vỏỷn
chuyóứn vóử haỷ lổu thỗ gỷp doỡng chaớy
quỏứn taỷo 2 daới bọửi õọỳi xổùng qua tim
truỷc trón cỏửu.
Tọỳc õọỹ xoùi õaỷt tồùi mổùc nhỏỳt õởnh thỗ lổu tọỳc V giaớm thỗ baới bọửi
thỏỳp dỏửn.
- Giai õoaỷn phaùt trióứn họử xoùi haỷ lổu truỷ: giai õoaỷn naỡy lổu
lổồỹng taới phuỡ sa taỷi caùc họử xoùi nhoớ hồn khaớ nng taới phuỡ sa cuớa doỡng
chaớy (thồỡi kyỡ naỡy xoùi 2 bón vaỡ haỷ lổu truỷ coù tọỳc õọỹ chỏỷm) laỡm cho caùc
baới bọửi sau truỷ thỏỳp dỏửn vaỡ caùc họử xoùi 2 bón truỷ keùo dỏửn vóử phờa haỷ lổu
taỷo ra họỳ xoùi ồớ haỷ lổu phaùt trióứn trong thồỡi gian daỡi.
Khi doỡng chaớy õuớ khaớ nng mang buỡn caùt cuớa họỳ xoùi chaớy theo
doỡng nổồùc thỗ vióỷc xoùi lồớ seợ ngổng.
ọỹ sỏu họỳ xoùi haỷ lổu bũng (0,5 0,7) lỏửn õọỹ sỏu họỳ xoùi thổồỹng
lổu vaỡ 2 bón truỷ.
c. Tờnh xoùi lồớ ồớ chỏn truỷ cỏửu:
Giaù thaỡnh truỷ cỏửu chióỳm phỏửn lồùn vọỳn xỏy dổỷng, thồỡi gian thi
cọng daỡi. Giaù thaỡnh mọử vaỡ truỷ cỏửu phuỷ thuọỹc vaỡo chióửu sỏu moùng. Maỡ
chióửu sỏu moùng phuỷ thuọỹc vaỡo õọỹ sỏu xoùi lồớ ồớ truỷ.
Tờnh toaùn xoùi chỏn cỏửu hióỷn nay coù rỏỳt nhióửu cọng thổùc
- Cọng thổùc trổồỡng HXD Hanoi
Xoùi
Xoùi
Bọửi
Bọửi
123
- Cäng thỉïc ca Viãûn NC âỉåìng bäü Liãn Xä
- Cäng thỉïc Trỉåìng ÂH Cälärâä (M)

- Cäng thỉïc ca ÁÚn Âäü - Pakistan, ...
ÅÍ âáy chè giåïi thiãûu 2 cäng thỉïc thỉåìng dng åí Viãût Nam trong
thiãút kãú cáưu.
) Cäng thỉïc ca ÂHXD Hanoi
+ Khi Vsäng < [V
KX
]
h
ch
= 0,97 K
d
b
0,83
h
0,17
(
 
KX
V
V
)
1,04
+ Khi Vsäng  [V
KX
]
h
ch
= 0,52 K
d
b

0,88
h
0,12
(
 
KX
V
V
)
1,16
Trong âọ: h
ch
- Chiãưu sáu xọi củc bäü låïn nháút tải chán trủ cáưu
K
d
- Hãû säú hçnh dàng trủ cáưu (K
d
= 0,153  0,198)
h - Chiãưu sáu nỉåïc tải trủ nỉåïc khi xọi
[V
K
] - Váûn täúc khäng xọi cho phẹp
Âạy säng l âáút cạt [V
k
] = 0,7 m/s
san si [V
k
] = (1,0  1,2 ) m/s
Âạ cüi [V
k

] = (1,5  2,1) m/s
V - Váûn täúc tải trủ cáưu trỉåïc khi xọi củc bäü
b - Chiãưu räüng trủ tênh toạn
) Cäng thỉïc ca Viãûn NC Âỉåìng bäü Liãn Xä
h
ch
= b
2/3
h
3/5
(
B
V
V
)
r
K
d
h
ch
- Chiãưu sáu sáu xọi låïn nháút åí chán trủ cáưu
V
B
- Täúc âäü dng chy khúy âủc bn cạt
124
V
B
=
3
hg

h - Chióửu sỏu nổồùc trổồùc khi xoùi
- ổồỡng kờnh thuyớ lổỷc haỷt õỏỳt õaùy sọng
= f (õổồỡng kờnh haỷt õỏỳt)
Khi d = 0,01 0,1 thỗ 0,07 0,7
d = 1 5 thỗ 25
d = 100 250 thỗ 170
n - sọỳ muợ. Khi V > V
B
thỗ n =3/4
V V
B
thỗ n = 2/3
K: Hóỷ sọỳ hỗnh daùng truỷ cỏửu.
d. Cao trỗnh õỷt moùng truỷ cỏửu:
Cao trỗnh tọỳi thióứu õỷt moùng õm
õx - Cao trỗnh õaùy sọng sỏu khi xoùi
K - Chióửu sỏu moùng cừm vaỡo õỏỳt
H - Chióửu sỏu dổỷ trổợ
õm = õx - ( K + H)
h
ch
max
h


h
MNTL
õx
õm
125

Chỏn trióửu thỏỳp
H (m)
t
-2
-1
0
1
2
Chu kyỡ
trióửu
T
r
i
ó
ửu

x
u
ọ
ỳn
g
T
r
i
ó
ửu

l
ó
n

Chỏn trióửu cao
ốnh cao trióửu
ốnh trióửu thỏỳp
Mỷt bióứn
Mọỹt ngaỡy õóm
Bión õọỹ trióửu
Chổồng VIII:
TầNH TOAẽN HầNH THUY VN VUèNG
ANH HặNG THUY TRIệU
I. KHAẽI NIM CHUNG Vệ THUY TRIệU
1. Hióỷn tổồỹng thuyớ trióửu:
Mổỷc nổồùc bióứn lón xuọỳng theo mọỹt chu kyỡ nhỏỳt õởnh ta goỹi laỡ
thuyớ trióửu
Chu kyỡ thuyớ trióửu ồớ mọựi nồi coù khaùc nhau.
- Thổồỡng trong mọỹt ngaỡy õóm coù
+ 2 lỏửn thuyớ trióửu lón taỷo õốnh trióửu
+ 2 lỏửn thuyớ trióửu xuọỳng taỷo chỏn trióửu
- Trong 1 thaùng coù
+ 2 lỏửn trióửu cổồỡng
+ 2 lỏửn trióửu keùm
Quaù trỗnh mổùc nổồùc trióửu trong thaùng
- Chónh lóỷch mổỷc nổồùc giổợa õốnh trióửu vaỡ chỏn trióửu ta goỹi laỡ
0
2
Trióửu
keùm
Trióửu
keùm
Tióửu
Trióửu

cổồỡng
(Nga
Thồỡi
gian
32222211111
8642
Thồỡi
gian
H
Trióửu cổồỡng
126
BIN ĩ TRIệU.
- Khoaớng caùch thồỡi gian giổợa 2 õốnh trióửu goỹi ta laỡ CHU KYè
TRIệU.
2. Phỏn loaỷi thuyớ trióửu:
Dổỷa vaỡo chu kyỡ ngổồỡi ta phỏn laỡm 4 loaỷi trióửu nhổ sau:
a. Baùn nhỏỷt trióửu õóửu:
Trong mọỹt ngaỡy mỷt trng (24 giồỡ 50 phuùt) coù
+ 2 lỏửn trióửu lón
+ 2 lỏửn trióửu xuọỳng
b Nhỏỷt trióửu õóửu:
Trong mọỹt ngaỡy mỷt trng coù
+ 1 lỏửn trióửu lón
+ 1 lỏửn trióửu xuọỳng
c. Baùn nhỏỷt trióửu khọng õóửu:
+ 2 lỏửn trióửu lón, 2 õốnh khaùc nhau
+ 2 lỏửn trióửu xuọỳng, 2 chỏn khaùc nhau
d. Nhỏỷt trióửu khọng õóửu:
+ 1 lỏửn trióửu lón
+ 1 lỏửn trióửu xuọỳng

Xuỏỳt hióỷn trong 15 ngaỡy, chố coù 7 ngaỡy nhỏỷt trióửu, coỡn laỷi laỡ xuỏỳt
hióỷn baùn nhỏỷt trióửu.
3. Nguyón nhỏn sinh ra trióửu:
Nổồùc bióứn chởu taùc õọỹng cuớa lổỷc hỏỳp dỏựn cuớa Mỷt trng, Mỷt trồỡi
laỡ lổỷc ly tỏm cuớa quaớ õỏỳt (quay xung quanh hóỷ thọỳng Mỷt õỏỳt - Mỷt
trng) khọng õóửu nhau nón sinh ra thuyớ trióửu.