giáo trình thủy văn công trình - P4

150
Chổồng X:
KHO NC V IU TIT DềNG CHY
I. KHAẽI NIM CHUNG
1. Nhióỷm vuỷ cuớa õióửu tióỳt doỡng chaớy:
Doỡng chaớy sọng ngoỡi phỏn phọỳi khọng õóửu theo khọng gian vaỡ
thồỡi gian.
- Trong muỡa khọ thỗ thióỳu nổồùc khọng õuớ cung cỏỳp cho caùc họỹ
duỡng nổồùc, traùi laỷi vaỡo muỡa mổa thỗ nổồùc nhióửu, khọng thoaùt õổồỹc qua
doỡng sọng tổỷ nhión, nổồùc chaớy traỡn sinh luợ luỷt.
ióửu tióỳt doỡng chaớy laỡ duỡng cọng trỗnh thuyớ lồỹi khọỳng chóỳ sổỷ
thay õọứi tổỷ nhión cuớa doỡng sọng, phỏn phọỳi laỷi doỡng chaớy theo thồỡi
gian.
Nhióỷm vuỷ õióửu tióỳt doỡng chaớy laỡ laỡm tng lổồỹng nổồùc muỡa kióỷt,
giaớm nhoớ lổồỹng nổồùc muỡa luợ nhũm phuỷc vuỷ cho yóu cỏửu duỡng nổồùc.
ióửu tióỳt doỡng chaớy laỡ nhióỷm vuỷ chờnh trong cọng taùc quaớn lyù
khai thaùc taỡi nguyón nổồùc.
- ióửu tióỳt doỡng chaớy laỡ khỏu chờnh trong cọng taùc quaớn lyù nguọửn
nổồùc.
2. Phỏn loaỷi õióửu tióỳt doỡng chaớy:
a. Phỏn loaỷi theo muỷc õờch:
- ióửu tióỳt doỡng chaớy phuỷc vuỷ tổồùi ruọỹng:
Cn cổù vaỡo W
yc
~ t maỡ tờnh toaùn lổồỹng nổồùc cỏửn trổợ laỷi ồớ muỡa
mổa õóứ duỡng cho muỡa khọ.
151
- ióửu tióỳt phuỷc vuỷ phaùt õióỷn:
Hióỷu quaớ cuớa vióỷc õióửu tióỳt bióứu thở qua cọng suỏỳt vaỡ õióỷn nng,
cuớa traỷm thuyớ õióỷn. ióửu tióỳt doỡng chaớy nhũm cung cỏỳp nổồùc cho muỡa
khọ cuớa traỷm vồùi muỷc õich õaỷt õổồỹc sổỷ ọứn õởnh cọng suỏỳt traỷm thuyớ õióỷn

- ióửu tióỳt phuỷc vuỷ cỏỳp nổồùc:
Cn cổù vaỡo W yóu cỏửu ~ t (tổồng õọỳi õióửu hoaỡ, yóu cỏửu chỏỳt
lổồỹng nổồùc cao, tỏửn suỏỳt baớo õaớm lồùn) õóứ tờnh toaùn õióửu tióỳt.
- ióửu tióỳt phuỷc vuỷ vỏỷn taới thuyớ:
Nhióỷm vuỷ cuớa õióửu tióỳt laỡ laỡm tng khaớ nng vỏỷn taới sọng ngoỡi.
Tng lổu lổồỹng laỡm dỏng mổỷc nổồùc õóứ baớo õaớm õọỹ sỏu vỏỷn taới cuớa
thuyóửn beỡ.
- ióửu tióỳt nổồùc phuỷc vuỷ õỏứy mỷn:
Mỷn xỏm nhỏỷp vaỡo sọng khọng baớo õaớm nổồùc tổồùi vaỡ sinh hoaỷt,
vaỡo muỡa khọ, cỏửn dổỷ trổợ mọỹt lổồỹng nổồùc õóứ bọứ sung doỡng chaớy cuớa
sọng nhũm õỏứy mỷn ra xa, baớo õaớm cổớa lỏỳy nổồùc khọng bở mỷn.
- Họử chổùa laỡm nhióỷm vuỷ phoỡng luợ haỷ lổu:
Họử chổùa coù nhióỷm vuỷ trổợ luợ õóứ giaớm nheỷ luợ ồớ haỷ lổu.
- ióửu tióỳt nổồùc phuỷc vuỷ lồỹi duỷng tọứng hồỹp:
Thổồỡng họử chổùa coù nhióỷm vuỷ phuỷc vuỷ tọứng hồỹp, ngoaỡi vióỷc cung
cỏỳp nổồùc cho caùc ngaỡnh, coỡn coù nhióỷm vuỷ phoỡng luợ cho haỷ lổu,...
óứ lồỹi duỷng tọứng hồỹp cỏửn giaới quyóỳt caùc vỏỳn õóử:
+ Nghión cổùu kyợ caùc yóu cỏửu duỡng nổồùc õóứ coù bióỷn phaùp phỏn
phọỳi, giaới quyóỳt mỏu thuỏựn giổợa caùc ngaỡnh.
+ Xỏy dổỷng kóỳ hoaỷch quaớn lyù cọng trỗnh õióửu tióỳt doỡng chaớy.
+ Phỏn vọỳn õỏửu tổ cho caùc ngaỡnh.
152
b. Phỏn loaỷi õióửu tióỳt theo chu kyỡ:
Chu kyỡ õióửu tióỳt coù 2 thồỡi kyỡ:
- Thồỡi kyỡ tờch nổồùc, thaùo traỡn.
- Thồỡi kyỡ cỏỳp nổồùc.
Dổỷa vaỡo chu kyỡ õióửu tióỳt ngổồỡi ta chia ra caùc hỗnh thổùc õióửu tióỳt sau:
) ióửu tióỳt ngaỡy
) ióửu tióỳt tuỏửn
) ióửu tióỳt nm

) ióửu tióỳt nhióửu nm
II. KHO NặẽC VAè CAẽC CNG TRầNH ệU MI
1. Kho nổồùc:
Kho nổồùc õổồỹc xỏy dổỷng trón sọng suọỳi, bũng mọỹt õỏỷp õỏỳt chỷn
laỷi; laỡ nồi trổợ nổồùc vaỡo muỡa mổa õóứ daỡnh sổớ duỷng vaỡo muỡa khọ cho
caùc yóu cỏửu duỡng nổồùc khaùc nhau.
ỷc trổng cuớa kho nổồùc laỡ:
- Dung tờch chóỳt, mổỷc nổồùc chóỳt.
- Dung tờch trổợ hổợu ờch duỡng cho caùc ngaỡnh, mổỷc nổồùc dỏng bỗnh
thổồỡng.
- Dung tờch phoỡng luợ, mổỷc nổồùc dỏng gia cổồỡng.
2. ỏỷp chừn nổồùc:
ỏỷp chừn nổồùc laỡ cọng trỗnh chỷn doỡng chaớy cuớa sọng õóứ thổỷc
hióỷn vióỷc trổợ nổồùc vaỡ dỏng mổỷc nổồùc trong họử chổùa. ỏỷp ngn sọng
thổồỡng laỡ õỏỷp õỏỳt.
153
3. Cäng trçnh láúy nỉåïc:
Cäng trçnh láúy nỉåïc thỉåìng l cäúng láúy nỉåïc tỉû chy ngay trong
chán âáûp, hồûc trảm båm láúy tỉì hả lỉu.
4. Cäng trçnh thạo l:
Cäng trçnh thạo l cọ nhiãûm vủ thạo lỉåüng nỉåïc thỉìa trong ma
l, bo âm an ton häư chỉïa. Lỉu lỉåüng âãø âỉåüc tênh toạn tu theo cáúp
cäng trçnh. Cäng trçnh thạo l thỉåìng l:
- Âáûp trn ngay tải âáûp, cọ cỉía hồûc khäng cỉía (Säng Â).
- Âáûp trn ngoi vng âáûp (Phụ Ninh)
- Cäúng ngáưm, giãúng âỉïng, xi phäng..
III. CẠC ÂÀÛC TRỈNG KHO NỈÅÏC
Trong kho nỉåïc cọ cạc âàûc trỉng sau:
- Dung têch chãút V
C

cng våïi MNC
- Dung têch hỉỵu êch V
h
cng våïi MND BT
- Dung têch siãu cao V
S
cng våïi MNGC
1. Dung têch chãút, mỉûc nỉåïc chãút:
Dung têch chãút V
C
s ỉïng våïi MNC theo âỉåìng quan hãû Z ~ V
ca häư chỉïa.
Dung têch chãút MNC tu theo u cáưu cạc ngnh.
MNGC
MNDBT
MNC
Âáûp âáút
V
s
V
h
V
c
154
- Dung tờch chóỳt phaới trổợ hóỳt lổồỹng buỡn caùt trong kho nổồùc suọỳt thồỡi
gian sổớ duỷng họử chổùa. Ngoaỡi ra nỏng cao cọỹt nổồùc thổồỹng lổu kho nổồùc.
- ọỳi vồùi kho nổồùc phuỷc vuỷ tổồùi yóu cỏửu phaới baớo õaớm tổồùi tổỷ
chaớy, tổỡ õoù xaùc õởnh V
C
theo õổồỡng õỷc trổng Z ~ V, vaỡ phaới trổợ hóỳt

dung tờch buỡn caùt trong thồỡi gian sổớ duỷng cuớa họử chổùa.
- ọỳi vồùi traỷm thuyớ õióỷn, mổỷc nổồùc chóỳt phaới baớo õaớm cọỹt nổồùc
H tọỳi thióứu phuỷc vuỷ cho phaùt õióỷn. ọỳi vồùi traỷm thuyớ õióỷn nóỳu choỹn
MNC thỏỳp thỗ cọỹt nổồùc phaùt õióỷn nhoớ laỡm cho cọng suỏỳt traỷm thỏỳp.
- ọỳi vồùi giao thọng thuyớ ồớ họử chổùa thỗ mổỷc nổồùc chóỳt phaới baớo
õaớm õọỹ sỏu cỏửn thióỳt cho thuyóửn beỡ hoaỷt õọỹng õổồỹc.
- ọỳi vồùi nuọi trọửng thuyớ saớn, MNC trong họử phaới baớo õaớm õọỹ
sỏu, mỷt thoaùng nuọi trọửng.
2. Dung tờch hổợu ờch V
h
vaỡ MND BT
- Dung tờch V
C
giồùi haỷn bồới MNC vaỡ MND BT.
- Dung tờch hổợ ờch laỡ dung tờch quan troỹng nhỏỳt baớo õaớm nhióỷm
vuỷ õióửu tióỳt cuớa họử chổùa. Dung tờch hổợu ờch õổồỹc xaùc õởnh bũng
phổồng phaùp cỏn bũng giổợa lổồỹng nổồùc yóu cỏửu cuớa caùc ngaỡnh vồùi
lổồỹng nổồùc õóỳn theo tỏửn suỏỳt baớo õaớm õổồỹc qui õởnh trong qui phaỷm.
Nhổ vỏỷy dung tờch hổợu ờch V
hi
phuỷ thuọỹc vaỡo
+ Lổồỹng nổồùc õóỳn W
õóỳn
~ t.
+ Lổồỹng nổồùc yóu cỏửu Wy
/c
~ t.
+ Hỗnh thổùc õióửu tióỳt.
Sau khi õaợ xaùc õởnh V
hi

Tổỡ õổồỡng õỷc tờnh xaùc õởnh MND BT.
MND BT ngang vồùi cao trỗnh õổồỡng xaớ luợ tổỷ do (khọng coù cổớa van)
155
3. Dung tờch gia cổồỡng V
S
vaỡ MNGC:
- Dung tờch phoỡng luợ goỹi laỡ dung tờch gia cổồỡng hoỷc dung tờch
sióu cao (vióỳt từt laỡ V
S
). Dung tờch phoỡng luợ V
s
laỡ dung tờch nũm giổợa 2
mổỷc nổồùc MND BT vaỡ MNGC, dung tờch naỡy chố tờch nổồùc khi coù luợ
vồùi muỷc õờch giaớm nhoớ cọng trỗnh xaớ luợ.
Nóỳu cọng trỗnh xaớ luợ laỡ õổồỡng traỡn coù cổớa van khọỳng chóỳ, thỗ V
s
coù thóứ chia laỡm hai phỏửn:
+ Mọỹt phỏửn dung tờch nũm dổồùi MNDBT.
+ Mọỹt phỏửn dung tờch nũm trón MNDBT.
Vióỷc xaùc õởnh V
S
tióỳn haỡnh õọửng thồỡi vồùi vióỷc xaùc õởnh cọng
trỗnh thaùo luợ.
IV. TAèI LIU C BAN DUèNG TRONG TấNH TOAẽN KHO NặẽC
1. Taỡi lióỷu thuyớ vn:
Taỡi lióỷu thuyớ vn cỏửn cho thióỳt kóỳ kho nổồùc.
- Tỗnh hỗnh õởa lyù õởa hỗnh lổu vổỷc, sọng ngoỡi .
- ổồỡng quaù trỗnh lổồỹng nổồùc õóỳn Q
TK
~ t vaỡ W

TK
~ t
- ổồỡng quaù trỗnh luợ thióỳt kóỳ Q
mp
~ t
- Khọỳi lổồỹng buỡn caùt trunh bỗnh chaớy õóỳn họử chổùa trong nm.
2. Taỡi lióỷu õởa hỗnh:
Chuớ yóỳu laỡ õỷc trổng õởa hỗnh kho nổồùc cỏửn xỏy dổỷng quan hóỷ
giổợa dióỷn tờch mỷt họử F, dung tờch kho nổồùc V vồùi cao tỏửng nổồùc trong
họử Z.
- ổồỡng õỷc tờnh Z ~ V
- ổồỡng õỷc tờnh Z ~ F
156
õỏy coù mỷt nổồùc họử nũm ngang, thổỷc tóỳ trong muỡa luợ, mỷt
nổồùc họử coù õọỹ dọỳc, nón cỏửn phaới hióỷu chốnh.
V. TỉN THT NặẽC TRONG Hệ CHặẽA
Trong họử chổùa nổồùc coù 2 loaỷi tọứn thỏỳt:
- Tọứn chỏỳt bọỳc hồi.
- Tọứn thỏỳt thỏỳm.
1. Tọứn thỏỳt bọỳc hồi trong kho nổồùc:
Sau khi xỏy dổỷng họử, mỷt thoaùng cuớa kho nổồùc tng lón , maỡ Z
n
> Z
õ
nón sau khi xỏy dổỷng lổồỹng bọỳc hồi tng lón Z.
Z = Z
n
- Z
õ
maỡ Z

õ
= X - Y
vỏỷy Z = Z
n
- (X - Y)
Z
n
- Tờnh theo lổồỹng quan trừc
X - Tờnh theo caùc traỷm khờ tổồỹng
Y - ọỹ sỏu doỡng chaớy Y = X
- Hóỷ sọỳ doỡng chaớy
Z
K(km
2
)
130
120
110
2 4 6 8 10
100 200 300 400 500
157
óứ tờnh toaùn õióửu tióỳt nm thổồỡng ngổồỡi ta tờnh Z
nm
, sau õoù
phỏn phọỳi cho caùc thaùng Z
thaùng
theo daỷng phỏn phọỳi bọỳc hồi mỷt nổồùc.
2. Tọứn thỏỳt thỏỳm trong kho nổồùc:
Lổồỹng nổồùc thỏỳm phuỷ thuọỹc vaỡo:
- ióửu kióỷn õởa chỏỳt loỡng họử.

- Lổồỹng nổồùc chổùa trong họử.
- Chu vi bồỡ kho nổồùc.
Lổồỹng nổồùc thỏỳm qua nhióửu õổồỡng:
- Thỏỳm vaỡo loỡng kho nổồùc.
- Thỏỳm qua bồỡ kho nổồùc.
- Thỏỳm qua cọng trỗnh.
- Thỏỳm quanh cọng trỗnh.
Lổồỹng thỏỳm nm õỏửu trón tổồng õọỳi lồùn trong caùc nm sau,
thổồỡng tờnh bỗnh quỏn theo õióửu kióỷn õởa chỏỳt. Thổồỡng ngổồỡi ta lỏỳy
theo % lổồỹng nổồùc chổùa trong họử.
Theo Patapov õóử nghở, lổồỹng tọứn thỏỳt do thỏỳm trong kho nổồùc
õổồỹc tờnh nhổ sau.
Lổồỹng thỏỳm % cuớa V
Lồùp nổồùc thỏỳm theo F bỗnh
quỏn
ióửu kióỷn
õởa chỏỳt
loỡng họử
Nm Thaùng Nm Ngaỡy/õóm
Tọỳt
Trung bỗnh
Xỏỳu
5 - 10%
10 - 20%
20 - 30%
0,5 1%
1 ~ 1,5%
1,5 - 3%
< 500mm
500 - 1000mm

1000 - 2000mm
1 - 2mm
2 - 3mm
3 - 4mm
158
VI. SOẽNG TRONG KHO NặẽC
1. ỷc trổng cuớa soùng vaỡ yóỳu tọỳ aớnh hổồớng õóỳn soùng:
Dổồùi taùc duỷng cuớa gioù mỷt họử nọứi soùng, dióỷn tờch họử caỡng lồùn thỗ
soùng caỡng lồùn. Soùng nổồùc laỡ mọỹt yóỳu tọỳ õóứ xaùc õởnh cao trỗnh õốnh
õỏỷp, soùng nổồùc trong họử coỡn gỏy ra hióỷn tổồỹng saỷt lồớ ồớ bồỡ họử chổùa.
Caùc õỷc trổng cuớa soùng:
- Chióửu daỡi soùng
- Chióửu cao soùng h
- ọỹ dọỳc maùi soùng d =

h
- Chónh lóỷch õỏửu soùng vồùi mổùc nổồùc tộnh A
Kờch thổồùc soùng phuỷ thuọỹc vaỡo:
- Tọỳc õọỹ gioù V
- aỡ gioù D (Chióửu daỡi thọứi trón mỷt nổồùc)
- Thồỡi gian taùc duỷng cuớa gioù T
- Chióửu sỏu nổồùc họử H
- ọỹ nhaùm loỡng họử n
2. Hỗnh loaỷi soùng:
- Soùng nổồùc sỏu:
ọỹ sỏu loỡng họử H >
2
1
laỡ soùng nổồùc sỏu tổùc laỡ õaùy họử khọng
aớnh hổồớng õóỳn sổỷ hỗnh thaỡnh soùng.

- Soùng nổồùc nọng:
Khi H <
2
1
õaùy họử coù sổỷ aớnh hổồớng õóỳn sổỷ hỗnh thaỡnh soùng
159
3. Tờnh toaùn kờch thổồùc soùng:
Thổồỡng duỡng cọng thổùc kinh nghióỷm
ọỹ cao soùng: h = 0,0208
4
5
V .
3
1
D
(m)
Chióửu daỡi bổồùc soùng = 0,704
2
1
W
(m)

Cọng thổùc trón duỡng cho trổồỡng hồỹp soùng nổồùc sỏu:
D < 30km vaỡ < 2H
Trong trổồỡng hồỹp soùng nổồùc nọng cỏửn hióỷu chốnh theo cọng thổùc
sau: h
nọng
= . h
sỏu

nọng
= .
sỏu
phuỷ thuọỹc vaỡo tyớ sọỳ

H

h

1 0,8 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1


1
1
0,96
0,96
0,96
0,96
0,87
0,87
0,83
0,82
0,78
0,75
0,70
0,64
0,56
0,43
4. Chióửu cao soùng leo:
Khi soùng vọứ vaỡo cọng trỗnh, nóỳu cọng trỗnh coù maùi thoaới (nhổ

õỏỷp õỏỳt) thỗ soùng seợ lan vaỡ leo lón maùi cọng trỗnh theo quaùn tờnh, goỹi
hióỷn tổồỹng õoù laỡ soùng leo.
h
leo
Mổỷc nổồùc tộnh
Maùi õỏỷp
160
Chióửu cao h
leo
tờnh tổỡ mổỷc nổồùc trong họử chổùa, õóửu vở trờ leo cao
nhỏỳt cuớa soùng, tờnh theo cọng thổùc sau:
3
leo
hm
Kmh2
h


K
m
- hóỷ sọỳ phuỷ thuọỹc vaỡo õọỹ nhaùm maùi cọng trỗnh
Maùi thỏỷt nhụn K
m
= 1,0
Maùi bótọng K
m
= 0,9
Maùi õaù dm K
m
= 0,5

Maùi õaù taớng K
m
= 0,3
m - maùi dọỳc cọng trỗnh
h - chióửu cao soùng - chióửu daỡi soùng
Theo quy phaỷm Nga.
h
leo
= K
m
. h . h
0
h
0
=
h
h
leo
h
o
- phuỷ thọỹc vaỡo õọỹ nhaùm, maùi dọỳc soùng, coù baớng tra rióng.
5. Cọỹt nổồùc dónh h
d
:
Ngoaỡi hióỷn tổồỹng soùng dổồùi taùc duỷng lión tuỷc cuớa gioù laỡm mỷt
nổồùc luợ nghióng,
nóỳu coù sổỷ chónh lóỷch cọỹt nổồùc õỏửu họử vaỡ cuọỳi họử
, õoù
cọỹt nổồùc dónh h
d

.
h
d
= K
cos
gh3
DV
2
(m)
K - phuỷ thuọỹc vaỡo

H
coù thóứ lỏỳy K = 6.10
-3
- goùc taỷo bồới truỷc họử vồùi hổồùng gioù
161
VII. BệI LếNG KHO NặẽC
Bọửi lừng ồớ kho nổồùc thổồỡng tờnh bũng phổồng phaùp cỏn bũng
buỡn caùt. Buỡn caùt bọửi lừng trong suọỳt thồỡi gian sổớ duỷng cọng trỗnh.
W
bc
=
T
100
KRa

(m
3
)
K - tyớ sọỳ buỡn caùt coù khaớ nng lừng õoỹng so vồùi toaỡn bọỹ baợi caùt

õóỳn (thổồỡng K = 0,7 1,0)
R - Lổồỹng buỡn caùt bỗnh quỏn nhióửu nm (Kg/nm)
T - thồỡi gian phuỷc vuỷ cọng trỗnh (nm)
- khọỳi lổồỹng rióng buỡn caùt (T/m
3
)
Caùc taỡi lióỷu õổồỹc duỡng cho tờnh toaùn õióửu tióỳt họử chổùa vaỡ thióỳt
kóỳ cọng trỗnh
162
Chỉång XI:
TÊNH TOẠN ÂIÃƯU TIÃÚT HÄƯ CHỈÏA
Trong tênh toạn âiãưu tiãút häư chỉïa bao gäưm:
- Tênh toạn âiãưu tiãút häư chỉïa theo cạc u cáưu dng nỉåïc (ta chè
âi sáu vo âiãưu tiãút thỉåìng gàûp l âiãưu tiãút nàm phủc vủ cáúp nỉåïc v
phỉång phạp tênh toạn bàòng láûp bng:
- Tênh toạn âiãưu tiãút l (Ta chè âi sáu vo tênh toạn trn x l âãø
bo vãû cäng trçnh häư chỉïa lm nhiãûm vủ cáúp nỉåïc, khäng xem xẹt
nhiãûm vủ phng l åí hả lỉu häư chỉïa)
I. TÊNH TOẠN ÂIÃƯU TIÃÚT NÀM CHO HÄƯ CHỈÏA CÁÚP NỈÅÏC (TỈÅÏI,
SINH HOẢT, CÄNG NGHIÃÛP)
Khi W
âãún nàm
> W
y/c nàm
Nhỉng W
âãún thạng
>< W
y/c thạng
Nhỉ váûy phi xáy dỉûng häư chỉïa âãø trỉỵ lỉåüng nỉåïc ca thạng
chỉïa nỉåïc âãø dng cho nhỉỵng thạng thiãúu nỉåïc theo u cáưu. Âọ l

âiãưu tiãút nàm.
1. Ti liãûu cho tênh toạn âiãưu tiãút:
Tênh toạn theo thåìi âoản thạng.
a. Âỉåìng quạ trçnh W
âãún
~ t
våïi táưn sút bo âm P (75 - 85%)
Pháưn ny qua tênh toạn thu vàn s cọ âỉåüc
b. Âỉåìng quạ trçnh W
y/c
~ t
våïi táưn sút bo âm theo quy âënh ca
qui phảm.
- Lỉåüng nỉåïc u cáưu tỉåïi ; tênh theo mỉïc tỉåïi.
- Lỉåüng nỉåïc dng cho sinh hoảt theo âënh mỉïc dng nỉåïc
163
- Lỉåüng nỉåïc dng cho khu cäng nghiãûp theo âënh mỉïc nỉåïc dng
cho sn xút ca cạc loải hçnh xê nghiãûp
c. Âỉåìng âàûc tênh häư chỉïa:
- Âỉåìng quan hãû mỉûc nỉåïc v dung têch Z ~ V
- Âỉåìng quan hãû mỉûc nỉåïc v diãûn têch màût häư Z ~ F
häư
d. Dung têch chãút V
C
:
- Xạc âënh theo kh nàng bäưi làõng bn cạt trong thåìi gian sỉí
dủng hồûc theo cao trçnh u cáưu tỉû chy ca khu tỉåïi.
- Tỉì Z
chãút
tra trãn âỉåìng quan hãû Z ~ V ta cọ dung têch chãút V

C
e. Quạ trçnh täøn tháút häư chỉïa do bäúc håi v tháúm:
2. Xạc âënh dung têch hỉỵu êch ca häư chỉïa V
h
:
Ngun l tênh toạn l cán bàòng nỉåïc trong kho trong thåìi gian
tênh toạn t (thỉåìng thç t = thạng)
Phỉång trçnh cán bàòng l:
V = V
âãún
- v
y/c
V - chãnh lãûch lỉåüng nỉåïc trong kho trong thåìi gian t.
V > 0  Thỉìa nỉåïc
V < 0  Thiãúu nỉåïc
Tỉì trãn ta s xạc âënh âỉåüc lỉång nỉåïc cáưn trỉỵ lải trong kho khi
thỉìa nỉåïc âãø dng vo thåìi k thiãúu nỉåïc.
a. Xạc âënh V
h
khäng xẹt âãún täøn tháút:
Tênh toạn âiãưu tiãút m khäng xẹt âãún täøn tháút l trỉåìng håüp âån
gin nháút.
. Trỉåìng håüp kho nỉåïc âiãưu tiãút mäüt láưn:
164
Sau khi cỏn bũng giổợa lổồỹng õóỳn vaỡ lổồỹng nổồùc yóu cỏửu thỗ trong
nm coù mọỹt thồỡi kyỡ thổỡa nổồùc, mọỹt thồỡi kyỡ thióỳu nổồùc.
Do õoù ta chố cỏửn õióửu tióỳt mọỹt lỏửn.
Tờnh toaùn õióửu tióỳt õổồỹc tờnh tổỡ thaùng bừt õỏud tờch nổồùc.
Vờ duỷ:
Tờnh toaùn õióửu tióỳt cho họử chổùa HC thuọỹc vuỡng ven bióứn

Trung Trung Bọỹ.
ồn vở 16
6
m
3
Thaùng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
W
õ
2,70 2,06 1,86 1,49 0,63 0,62 0,51 0,47 0,70 5,76 5,03 9,24
W
y/c
3,13 2,60 3,38 3,76 3,00 1,62 4,69 2,49 0,63 0,26 2,85 1,44
W -0,43 -0,54 -1,52 -2,27 -2,37 -1,00 -4,18 -2,50 0,07 5,50 2,81 7,80
Qua baớng trón ta thỏỳy:
- Thồỡi kyỡ thióỳu nổồùc tổỡ thaùng 1 õóỳn thaùng 8
coù V
-
= 14,81 . 10
6
m
3
- Thồỡi kyỡ thổỡa nổồùc tổỡ thaùng 9 õóỳn thaùng 12.
V
V
-
V
+
t (thaùng)
1 2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12

165
coù V
+
= 15,55 . 10
6
m
3
Trong trổồỡng hồỹp naỡy dung tờch hổợu ờch họử chổùa chờnh laỡ tọứng
dung tờch thióỳu V
-
.
V
h
= V
-
= 14,81 . 10
6
m
3
- Trong V
+
= 15,5 . 10
6
m
3
, ta chố trổợ laỷi V
h
= 14,81 x 10
6
m

3
.
- Dung tờch thổỡa xaớ xuọỳng haỷ lổu
V
xaớ
= V
+
- V
h
= 15,55 - 14,81
= 0,74 . 10
6
m
3
. Trổồỡng hồỹp kho nổồùc õióửu tióỳt 2 lỏửn:
ỏy laỡ trổồỡng hồỹp coù 2 thồỡi kyỡ thióỳu nổồùc xen keớ vồùi 2 thồỡi kyỡ
thổỡa nổồùc.
Trong trổồỡng hồỹp naỡy V
h
xaùc õởnh theo caùc trổồỡng hồỹp sau:
V
1
+
9 10 11 12
t (thaùng)
V
V
1
-
V

2
-
1 2 3 4 5
6
7 8
V
2
+
166
- Trổồỡng hồỹp: V
1
+
> V
1
-
vaỡ V
2
+
> V
2
-
Thỗ V
hi
= V
-
max
- Trổồỡng hồỹp V
1
+
> V

1
-
vaỡ V
2
+
< V
2
-
. Trong trổồỡng hồỹp naỡy
+ Lỏửn õióửu tióỳt 1: Lỏỳy V
1
+
tờnh õóứ baớo õaớm cho V
1
-
.
+ Lỏửn õióửu tióỳt 2: Do V
2
+
< V
2
-
nón lổồỹng nổồùc thổỡa khọng õuớ
õióửu tióỳt. Cho V
2
-
, nón phaới lỏỳy thóm phỏửn lổồỹng nổồùc thổỡa ồớ V
1
+
mọỹt

lổồỹng laỡ (V
2
-
- V
2
+
). Do õoù dung tờch hổợu ờch họử chổùa laỡ:
V
hi
= V
1
-
+ V
2
-
- V
2
+
Vồùi V
1
-
> V
2
+
Coỡn nóỳu V
1
-
< V
2
+

thỗ
V
hi
= V
2
-
khi V
1
-
> V
2
+
. Phổồng aùn tờch nổồùc (chổùa nổồùc)
Trong vỏỷn haỡnh kho nổồùc, sau khi õaợ xaùc õởnh V
hi
ta phaới xem
xeùt chổùa nổồùc vaỡo luùc naỡo? Xaớ nổồùc vaỡo luùc naỡo?
Vóử chổùa nổồùc coù 2 phổồng aùn.
- Phổồng aùn chổùa sồùm: Tổùc laỡ
coù lổồỹng nổồùc thổỡa thỗ chổùa ngay tổỡ
õỏửu sau õoù cổù giổợ lổồỹng nổồùc õoù õóỳn
khi sổớ duỷng. Vồùi phổồng aùn naỡy baớo
õaớm chừc chừn õuớ nổồùc nhổng tng
thóm dióỷn tờch ngỏỷp vuỡng ven bồỡ họử.
- Phổồng aùn chổùa muọỹn: Vồùi õióửu kióỷn phaới coù dổỷ baùo tọỳt thỗ ta
chổùa muọỹn tổùc laỡ kho nổồùc vổỡa chổùa õuớ thỗ bừt õỏửu vaỡo thồỡi kyỡ duỡng
nổồùc. Vồùi phổồng aùn naỡy seợ baớo õaớm an toaỡn thỏn õỏỷp, buỡn caùt bọửi
lừng ờt.
Vờ duỷ:
V

1
+
= 444,8 .10
6
m
3
V
1
-
= 120,8 . 10
6
m
3
V
sồùm
muọỹn
m
V
hi
167
V
2
+
= 66,8 . 10
6
m
3
V
2
-

= 83,8 . 10
6
m
3
Ta thỏỳy V
1
+
> V
2
-
vaỡ V
2
+
< V
2
-
cho nón
V
hi
= V
1
-
+ V
2
-
- V
2
+
= 102,8 + 83,8 - 66,8 = 119,8 . 10
6

m
3
Vỏỷy V
hi
= 119,8 . 10
6
m
3
Thổỷc hióỷn theo 2 phổồng aùn: chổùa sồùm vaỡ chổùa muọỹn
ồn vở: 10
6
m
3
V
õóỳn
- V
y/c
Chổùa sồùm Chổùa muọỹn
Thaùng
V
õóỳn
V
y/c
V
+
V
-
V
chổùa
V

xaớ
V
chổùa
V
xaớ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
8
9
10
11
180,7
251,3
207,4
111,5
51,9
83,8
86,6
83,8
128,8
167,5
120,8
27,7
119,8
119,8
119,8
119,8
9,0
167,5
120,8
27,7

0
0
92,1
119,8
128,8
167,5
28,7
0
444,8
12
1
2
69,2
51,8
33,2
86,6
86,6
83,8
17,4
34,8
50,6
102,4
67,6
17,0
0 162,4
67,6
17,0
0
102,8
3

4
68,4
100,5
59,1
50,2
16,5
50,3
35,5
83,8
35,5
83,8
66,8
5
6
7
18,4
17,3
31,3
51,9
51,9
47,0
33,5
34,6
15,7
50,3
15,7
0
50,3
15,7
0

83,8
V (10
6
m
3
)
119.8
102.4
83.8
92.1
119.8
102.4
83.8
119.8
168
b. Tờnh toaùn õióửu tióỳt coù xeùt õóỳn tọứn thỏỳt:
Dung tờch khi tờnh toaùn õióửu tióỳt khọng xeùt õóỳn tọứn thỏỳt chố laỡ sồ
bọỹ. Tuy nhión noù laỡ cồ sồớ õóứ tờnh toaùn tọứn thỏỳt, vỗ nóỳu khọng bióỳt V
họử
vaỡ F
họử
thỗ khọng tờnh õổồỹc tọứn thỏỳt, vỗ nóỳu khọng bióỳt V
họử
vaỡ F
họử
thỗ
khọng tờnh õổồỹc tọứn thỏỳt thỏỳm vaỡ bọỳc hồi.
. Tọứn thỏỳt bọỳc hồi:
Muọỳn coù tọứn thỏỳt bọỳc hồi F
họử

.
- F
họử
phaới tra trón õổồỡng quan hóỷ Z ~ F
- Muọỳn coù Z phaới tra trón õổồỡng quan hóỷ Z ~ V
Baớng tờnh toaùn gọửm 17 cọỹt Z
Cọỹt 1 - Thaùng (cuọỳi thaùng)
Cọỹt 2 - V
õóỳn thaùng
Cọỹt 3 - V
y/c thaùng
F
V
Z ~ F
Z
Z
Z ~ V
V(10
6
m
3
)
F (km
2
)