Đề tài “ Áp dụng thương mại điện tử trong giao nhận hàng hóa”

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
ÁP DỤNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TRONG
GIAO NHẬN HÀNG HÓA
Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
GS.TS.Bùi Xuân Lưu Đặng Thị Nhung
Lớp: A1 – CN9 Kinh tế ngoại thương
Hà nội, năm 2003
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
MC LC
S
tra
ng
Li núi u
1
Chng I: S ra i ca thng mi in t, li ớch ca
vic ng dng thng mi in t trong kinh
doanh giao nhn, cỏc iu kin phỏt trin
thng mi in t ti Vit Nam.
I Khỏi quỏt v thng mi in t 4
1.1 S ra i v phỏt trin ca mng Internet 4
1.2 Khỏi nim v thng mi in t 8
II Li ớch ca vic ng dng thng mi in t
trong kinh doanh giao nhn hng húa
9
2.1 Tớnh kp thi, tớnh cp nht ca thụng tin
thng mi
10
2.2 Gim c chi phớ tip th v giao dch 11

2.3 Kinh doanh s dng ca hng o Kinh doanh
ti nh
12
2.4 Nõng cao kh nng phc v v duy trỡ mi
quan h thng xuyờn vi khỏch hng
13
2.5 D dng a dng húa dch v 14
2.6 Gim chi phớ sn xut 14
2.6.1 Kinh doanh trờn Internet gim chi phớ thuờ vn
phũng
15
2.6.2 Gim chi phớ trong cỏc hot ng giao dch trao
i giy t
15
2.6.3
Gim chi phớ trong gii thiu dch v
15
2.6.4
Gim chi phớ trong qun lý
15
2.6.5 Gim chi phớ thc hin cỏc dch v k thut hng
dn khỏch hng
16
2.6.6 Gim chi phớ trong hot ng qung cỏo, cho
hng
16
2.6.7 Gim chi phớ trong vic tuyn m nhõn viờn 16
2
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
2.7 H tr k thut, s dng sn phm cho khỏch

hng
16
2.8 Thit lp cng c quan h i tỏc 17
2.9 To iu kin cho tip cn kinh t s húa 17
III Cỏc iu kin phỏt trin thng mi in t ti
Vit Nam
18
3.1 iu kin v con ngi, nhn thc 18
3.2 iu kin v c s vt cht k thut 19
3.3 iu kin kinh t 19
3.3.1 Th nht v thu nhp ca ngi dõn 19
3.3.2 Th hai v qui mụ ca doanh nghip 20
Chng II: Hin trng ỏp dng thng mi in t trong
giao nhn hng húa
I Hin trng ỏp dng thng mi in t núi
chung Vit Nam
22
1.1 in thoi 23
1.2 Mỏy fax 23
1.3 Truyn hỡnh 24
1.4 Thanh toỏn in t 24
1.5 Internet/Web 24
II Hin trng ỏp dng thng mi in t trong
giao nhn hng húa
28
2.1 Vai trũ ca giao nhn hng húa trong kinh
doanh
28
2.2 Cỏc hỡnh thc ỏp dng thng mi in t
trong giao nhn hng húa

30
2.2.1 Th in t 30
2.2.2 Thanh toỏn in t 31
2.2.3 Trao i d liu in t 32
2.2.4 Bỏn l hng húa vụ hỡnh 32
III Nhng vic cũn tn ti khi ỏp dng thng mi
in t trong giao nhn hng húa.
33
3.1 H tng v c s cụng ngh 33
3.2 H tng c s v nhõn lc 33
3.3 H tng c s v kinh t v phỏp lý 34
3.4 An ton v bo mt 35
3.5 H thng thanh toỏn ti chớnh t ng 36
3.6 Bo v s hu trớ tu, bo v ngi tiờu dựng 37
3
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Chng
III:
Kin ngh cỏc gii phỏp phỏt trin thng mi
in t trong giao nhn hng húa Vit Nam
I Phng hng ng dng thng mi in t ti
Vit Nam
39
II Nhng khú khn, thun li khi ỏp dng thng
mi in t trong giao nhn hng húa
41
2.1 Nhng khú khn 41
2.1.1 Thiu ngun nhõn lc 42
2.1.2 Thiu phng thc thanh toỏn thun li 42
2.1.3 Thiu hiu bit 43

2.1.4 C s phỏp lý chun b hnh lang cho thng mi
in t cha c hỡnh thnh.
43
2.1.5 Khớa cnh chớnh tr 44
2.2 Nhng thun li 45
III Kin ngh cỏc gii phỏp ỏp dng thng mi in
t trong giao nhn hng húa
47
3.1 Gii phỏp ca doanh nghip kinh doanh giao
nhn.
47
3.1.1 Qung cỏo, tip th dch v ra th trng th gii 47
3.1.2 Nghiờn cu tip cn th trng th gii 49
3.1.3 Ký kt cỏc hp ng thng mi quc t. 50
3.1.4 Trao i ti liu, chng t vi bn hng nc
ngoi.
52
3.1.5 Tip cn chớnh sỏch, quy nh xut khõ, nhp
khu ca nc ngoi.
52
3.1.6 S dng th in t trong cỏc hot ng giao nhn
ngoi thng.
53
3.2 Gii phỏp ca chớnh ph 54
3.2.1 To khuụn kh phỏp lý cho thng mi in t
nc ta
55
3.2.2 Nõng cp h tng cụng ngh thụng tin v truyn
thụng quc gia
57

3.2.3 Xỳc tin cỏc chng trỡnh o to v nõng cao
nhn thc v thng mi in t
58
4
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
3.2.4 Nh nc nờn úng vai trũ tớch cc hn trong vic
xỳc tin hỡnh thnh mt h thng thanh toỏn in
t ti Vit Nam
60
3.2.5 Vn bo mt thụng tin v bo m an ninh, an
ton trong thng mi in t
61
3.2.6 Bo v s hu trớ tu v ngi tiờu dựng 61
3.2.7 Cỏc vn ti chớnh v thu trong thng mi in
t
62
3.2.8 Thnh lp mt Website tp hp tt c cỏc doanh
nghip kinh doanh giao nhn ti Vit Nam
62
Kt lun
68
Ti liu tham kho
70
5
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
LI NểI U
Vit nam ang trờn ng i mi, ho nhp vo s phỏt trin
chung trong khu vc v trờn th gii, thng mi in t ngy mt phỏt
trin úng mt vai trũ rt quan trng trong s phỏt trin ca nn kinh t,
trong vic buụn bỏn trao i hng húa c bit trong giao nhn hng húa

gia Vit nam, khu vc v th gii.
y mnh hp tỏc kinh t, cỏc nc ASEAN trong ú cú Vit
Nam tỡm cỏch hng ti vic t do hoỏ thng mi, dch v v u t
trong khu vc. Song song vi vic thc hin Khu mu dch t do ASEAN
(AFTA), cỏc nc ASEAN ang trin khai vic thc hin Hip nh
khung ASEAN v dch v trong ú cú dch v vn ti v giao nhn hng
hoỏ ha hn mt s phỏt trin mnh m ca loi hỡnh dch v ny. Cú th
núi phỏt trin dch v giao nhn võn ti hng hoỏ quc t mi nc gn
lin vi s phỏt trin kinh t ca nc ú. Ký kt hp ng, vn chuyn
hng hoỏ n cng ớch v tin hnh giao nhn l nhng khõu then cht
trong bt k thng v no. Vi tớnh cht l mt nghip v tng hp,
ngi giao nhn phi nm vng v cỏc nghip v ngoi thng v phi
bit phi kt hp mt cỏch nhun nhuyn cỏc khõu nghip v khi thc
hin mt hp ng giao nhn. õy l mt loi hỡnh kinh doanh dch v
mang tớnh phõn cụng lao ng cao ca mt xó hi hin i ũi hi ngi
cung cp dch v phi hiu bit mt cỏch y v ngoi thng, cỏc tp
quỏn buụn bỏn quc t cng nh lut kinh t, cỏc quy nh ca Nh nc
v lut thu, lut Hi quan v hn na phi cú mt h thng i lý rng rói
trờn th gii cú th cung cp dch v mt cỏch nhanh chúng, hiu qu
nht vi giỏ c cnh tranh nht. c bit trong giai on m ỏp dng
thng mi in t vo trong cỏc loi hỡnh kinh doanh, sn xut l mt
trong nhng mng c Chớnh ph nhiu nc trong khu vc v trờn th
6
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
gii rt quan tõm, c coi l iu kin cn thit cho s hi nhp kinh t
ca mi nc. Hỡnh thc thng mi ny, mang li cho xó hi, cỏc doanh
nghip, n tng cỏ nhõn mt cụng c hot ng mi, tin li, d dng v
hiu qu hn nhiu. Ngy nay, thng mi in t c ỏp dng ngy
cng nhiu v tc cng nhanh vi hiu qu ht sc nhón tin trong rt
nhiu lnh vc khỏc nhau vi nhiu mc khỏc nhau.

Vi mong mun nc ta bc vo nn kinh t tri thc trong th k
ti mt cỏch thnh cụng, theo kp s phỏt trin ca cỏc nc tiờn tin trờn
th gii cựng vi mi quan tõm n s phỏt trin ca thng mi in t
trong dch v giao nhn vn ti trong k nguyờn cụng ngh thụng tin, tụi
ó quyt nh chn ti: p dng thng mi in t trong giao
nhn hng húa lm ti tt nghip ca mỡnh.
Hin nay, ỏp dng thng mi in t trong giao nhn hng húa ti
Vit Nam l mt vn ln v ang c xem xột cú th trin khai
rng rói, mt phn do t l ngi dựng Internet thp v thúi quen giao dch
qua mng cha nhiu. Tuy nhiờn Vit Nam l mt th trng ln vi trờn
56.000 doanh nghip, vic tin hnh thng mi in t trong giao nhn
hng húa l xu hng tt yu. Cỏc doanh nghip ngay t bõy gi cn to
lp nhng iu kin c bn ban u cho thng mi in t phỏt trin,
trc ht l c s h tng Cụng ngh thụng tin t ú phỏt trin cỏc lnh
vc trong thng mi in t c bit l giao nhn hng húa. Ngoi ra, i
vi cỏc Doanh nghip va v nh Nh nc v cỏc B, Ngnh cn cú
nhng gii phỏp h tr trong lnh vc ny.
Mc ớch ca khúa lun l lm rừ li ớch ca vic ng dng thng
mi in t trong giao nhn hng húa, hỡnh thc ỏp dng thng mi in
t trong giao nhn hng húa, v xut cỏc cỏc gii phỏp phỏt trin
thng mi in t trong giao nhn hng húa.
7
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Cu trỳc ca khúa lun gm:
Li núi u
Ba chng:
Chng I: S ra i ca thng mi in t, li ớch ca vic ng
dng thng mi in t, cỏc iu kin phỏt trin thng mi in t ti
Vit Nam.
Chng II: Hin trng ỏp dng thng mi in t trong giao

nhn hng húa.
Chng III: Kin ngh cỏc gii phỏp phỏt trin thng mi in t
trong giao nhn hng húa Vit Nam.
Kt lun
Ti liu tham kho.
8
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
CHNG I
S RA I CA THNG MI IN T, LI CH CA VIC
NG DNG THNG MI IN T TRONG KINH DOANH GIAO
NHN, CC IU KIN PHT TRIN THNG MI IN T TI
VIT NAM
I. KHI QUT V THNG MI IN T
1.1. S ra i v phỏt trin ca mng Internet
Lch s ca INTERNET c bt u t nm 1957: õy l thi k
chin tranh lnh gia cỏc nc thuc khi xó hi ch ngha v t bn ch
ngha ang din ra ht sc gay gt. M cỏc khon u t dnh cho quõn
s l rt ln. Nm 1957 M ó hỡnh thnh nờn mt c quan nghiờn cu
phỏt trin ARPA (Advanced Research Project Agency), di s qun lý
ca U ban phũng v DoD (Department of Defence), phi hp nghiờn
cu khoa hc v cụng ngh ng dng vo lnh vc quõn s.
n nm 1965 ARPA ti tr cho d ỏn mng mỏy tớnh TX-2 ti
phũng thớ nghim Lincoln ca Vin cụng ngh Massachusetts, Lexington
v d ỏn Q-32 hp tỏc vi cụng ty phỏt trin h thng (system
development) Santa Monica California.
Nm 1967 k hoch v mng PS (Packet - Switching) c a ra,
ng thi bn k hoch u tiờn v mng ARPANET (Advanced Research
Projects Agency Network) c a ra bi Lawrence G.Roberts - vin
cụng ngh Massachusetts. Vo vo thỏng 7 nm 1968 ARPA ngh kt
ni 4 a im u tiờn bng cỏc mỏy tớnh gm: Vin nghiờn cu

Standford, trng i hc tng hp California Los Angeles, UC
9
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
(University of California) ti Santa Babara v trng i hc tng hp
Utah.
n nm 1969 U ban phũng v DoD (Department of Defense) giao
cho ARPA i sõu nghiờn cu v lnh vc mng. V cng trong nm 1969
bn a im trờn chớnh thc c ni thnh mng. Do vy cho n nay
thỡ ngi ta ly ngun gc u tiờn ca Internet l h thng mỏy tớnh cu
B Quc Phũng M, gi l mng ARPANET.
u nm 1970 Th in t ó bt u c s dng.
Nm 1973 s ni kt quc t u tiờn vi ARPANET ca trng i
hc London - Anh.
Nm 1979: Nhm phỏt trin rng rói mng ó c thit lp, cỏc
nh khoa hc mỏy tớnh t i hc Wisconsin DARPA (Defense Advanced
Research Project Agency) v NSF (National Science Foundation) tp
trung tho lun v vic cựng t chc mt ban nghiờn cu khoa hc mỏy
tớnh, nghiờn cu mng mỏy tớnh.
n nm 1990 ARPANET c thay th bng mng NSFNET
(National Science Foundation Network). NSFNET mang tớnh cht hot
ng dõn s nhiu hn. Thc ra trong cỏc s liu thng kờ, ngi ta ch
tớnh mc tha nhn mt cỏch rng rói s ra i ca Internet t nm 1990
khi cụng ngh mng c ỏp dng mt k thut mi l World Wide
Web(www). V cng k t thi im y s ngi ho nhp vo mng
Internet mi tng nờn mt cỏch nhanh chúng.
n nm 1990 s cỏc nc ó tham gia ni vi mng ny l:
Canada, an Mch, Phn Lan, Phỏp, Nauy, Thy in (1988),
Australia, c, Israel, Italy, Nht Bn, Mexico, Netherlands,
Newzealand, Puerto Rico, Anh (1989), Agentina, Austria, B, Brazil,
Chile, Greece, n , Ireland, Hn Quc, Thu S (1990) .

Sau ú cỏc nc khỏc cng tham gia vo mng ton cu Internet:
10
O
?
?
?
? n
? X
? B
? ,
?
e ỉ
d ỡ
ỉ
ỡ
ẩ ỉ
ầ ỡ
ỳ ỉ
ự ỡ
ỉ
* ỡ
ỉ
\ ỡ
ỉ
ỡ
ỉ
ỡ
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Nm 1991: Croatia, Czech Repuplic, Hongkong, Hungary, Poland,
Portugal, Singapore, Taiwan, Tunisia.....

n nm 1997: ton th gii ó cú 110 quc gia ni mng Internet,
trong ú cú Vit Nam.
Nhng a ch ca nhng t chc ln xut hin trờn Internet l Liờn
Hp Quc (1993), Nh Trng (1993), Ngõn hng th gii (1992), Th
tng Nht (1994), U ban ngõn kh Anh (1994),Th tng Newzealand
(1994).....
1
[1]

Trong nhng nm gn õy Internet ó phỏt trin mt cỏch nhanh
chúng v c ng dng mt cỏch rng rói trong mi mt ca i sng xó
hi. Nu xột lch s phỏt trin ca cỏc lnh vc thụng tin i chỳng khỏc
thỡ Internet vt xa tt c. iu ny cho thy th gii cú th s sp bc
vo mt xó hi ton cu Internet. Ngi ta a ra mt vớ d so sỏnh
thy c s phỏt trin ca Internet so vi cỏc phng tin thụng tin i
chỳng khỏc l rt ln.
Hỡnh 1-1: S tng trng ca Internet trong cỏc nm 1994-
2000,v d bỏo mc tng trng cỏc nm 2002-2005.
2
[2]
11
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
t c con s 50 triu ngi s dng i phỏt thanh phi ch
sau 40 nm, truyn hỡnh mt 13 nm, truyn hỡnh cỏp mt 10 nm, trong
khi ú Internet t c con s trờn cha y 5 nm.
Cng theo tp chớ tin hc ngõn hng s 4 thỏng 8 nm 2000, Nm
1994 ton th gii cú khong 3 triu ngi ni mng Internet. Nm 1996
con s ó lờn ti 67 triu ngi. Nm 1997 ó cú 110 quc gia ni mng
Internet. Nm 1998 ton th gii ó cú hn 100 triu ngi ni mng
Internet. n cui nm 1999 ton th gii cú khong 259 triu ngi ni

mng Internet. ng thi vo nm 2000 con s ny l 349 triu ngi.
"D bỏo vo nm 2002 s ngi ni mng Internet l 490 triu
ngi, nm 2003 l 502 triu ngi v n 2005 ton th gii s cú
khong 765 triu ngi ni mng Internet (gn 1/6 dõn s th gii).
Tuy nhiờn, s phỏt trin ca mng Internet l ht sc chờnh lch
gia cỏc quc gia, gia nhng nc ang phỏt trin v nhng nc cụng
nghip húa. Hin nay, mt na trong s nhng ngi truy cp mng
Internet trờn th gii l thuc khu vc Bc M. Ngi ta a ra mt s so
sỏnh hỡnh tng rng c Chõu Phi cha bng s ngi ni mng riờng
thnh ph New York. "
3
[3]
Khi mt cụng ngh mi ra i thỡ thụng thng ngi ta khú m
lng ht c s m rng ca nú. Trc õy khi in thoi c phỏt
minh, ngi ta cng cú cm ngh rng nú l mt cụng c ht sc xa vi,
nhng cho n nay thỡ khụng ai l khụng phi tha nhn rng nú ó tr
thnh mt phng thc giao dch khụng th thiu c trong i sng
hng ngy. Internet - mt cụng ngh vt bc, l nh cao ca th k XX
chc chn cng s nh vy. Hin nay trờn th gii con s ngi ni kt vi
Internet cha nhiu song chc chn rng trong tng lai khụng xa, Internet
s l phng tin thõn thin ca mi nh trờn khp hnh tinh.
12
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
1.2. Khỏi nim v thng mi in t (E-commerce)
Trc khi i vo khỏi nim v thng mi in t chỳng ta xem xột
qua v khỏi nim kinh doanh in t: Kinh doanh in t ( Electronic
Business) l mt bc bin i c bn ca cỏc phng thc kinh doanh
thụng qua vic s dng cỏc cụng ngh ca mng mỏy tớnh Internet,
Intranet...
Hin nay cú nhiu quan im v vn nh ngha thng mi in

t.
Quan im th nht : Thng mi in t c nh ngha mt
cỏch n gin l s chuyn giao cỏc giỏ tr qua Internet ca mt trong
bn dng hot ng: Mua, Bỏn, u t v vay mn.
6
[6]
"Quan im th hai vi ngha rng: Thng mi in t gm cỏc
giao dch ti chớnh v thng mi c thc hin bng cỏc phng tin
in t.
Quan im th ba xut phỏt t thc tin ca thng mi in t:
Thng mi in t l cỏc hot ng thng mi c thc hin qua
mng thụng tin ton cu Internet."
7
[7]
Hiu theo quan im th hai thỡ thng mi in t thc t ó tn
ti t rt lõu. Cú l sm nht v ph bin nht l ngi ta ng dng hot
ng kinh doanh ca mỡnh qua in thoi, sau ú ni bt na l truyn
hỡnh, fax, radio... õy cng l cỏc phng tin in t c ng dng khỏ
rng rói trong hot ng thng mi.
Tuy nhiờn cỏc hỡnh thc ny ch h tr cho thng mi. Trong hu
ht cỏc hot ng thng mi cỏc phng tin ny khụng thc hin c
13
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
mt cỏch hon chnh. Song nh Internet ngi ta cú th thc hin hon
chnh mt giao dch thng mi nh: mua bỏn, cho hng, chn hng, ký
kt hp ng, giao hng, thanh toỏn, bo hnh, cỏc dch v sau bỏn... Do
vy trờn thc tin núi thng mi in t, ngi ta thng hiu l loi tr
cỏc phng tin in t khụng phi l Internet. Thng mi in t l hot
ng thng mi bng phng tin Internet.
Nh vy, theo quan im thc tin thng mi, cú th a ra mt

nh ngha v thng mi in t nh sau:" Thng mi in t l vic
s dng cỏc cụng ngh mng Internet trong cỏc hot ng giao dch
thng mi" "Electronic commerce is an emerging concept that describes
the process of buying and selling or exchanging of products, services, and
information via computer networks including the internet"[ 8] .
Trong Lut mu v thng mi in t ca Liờn Hp Quc -
UNCITRAL Model Law on electronic commerce - khụng cú iu khon
no nh ngha v thng mi in t. Tuy nhiờn hiu theo tinh thn iu
chnh ca lut ny thỡ "Electronic Commerce" cn c hiu theo ngha
rng trờn.
II. LI CH CA VIC NG DNG THNG MI IN T TRONG KINH
DOANH GIAO NHN HNG HểA.
Trong loi hỡnh c bn nht ca giao dch, khỏch hng n ca hng
la chn nhng sn phm m h mun mua, tr cho ngi bỏn mt khon
tin v mang hng v. Ngy nay trc s bựng n v cụng ngh thụng tin -
mng mỏy tớnh v s kt ni khp ton cu - thng mi in t ó ni lờn
nh mt phng thc kinh doanh quan trng ca th k .
14
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Khi con ngi cng nhn thc rừ hn, hiu bit nhiu hn v
Internet thỡ th trng in t cng ngy cng tr nờn quen thuc vi h.
Nu khuynh hng tng trng s ngi ni mng Internet nh hin nay
c duy trỡ thỡ s chng bao lõu na trong tng quan gia hai loi th
trng, th trng thc s cú xu hng nhng ch dn cho th trng o,
th gii ca thụng tin, hỡnh nh. Cỏc cụng ty cng s chuyn dn hot
ng kinh doanh truyn thng ca mỡnh sang kinh doanh in t khai
thỏc nhng li ớch c to ra t phng thc kinh doanh ny.
i vi cỏc doanh nghip giao nhn nc ta, cú l bc u tiờn
cú th khuyn khớch h phỏt trin k hoch ỏp dng thng mi in t
trong giao nhn hng húa ú l vic lm th no h cú th nhn thc

c nhng ớch li m thng mi in t cú th mang li. Lm rừ vn
ny s l ng lc, v phng hng ch o cho cỏc nh doanh nghip
mnh dn ỏp dng cụng ngh mi.
2.1. Tớnh kp thi, tớnh cp nht ca thụng tin thng mi
Internet l mt th vin khng l nht c cp nht mt cỏch liờn
tc. Ngy nay, nhn, gi, khai thỏc thụng tin trờn Internet l nhu cu ca
ton th gii. Thụng tin chớnh xỏc y , nhanh chúng l mt ũi hi
ngy cng cao trong hot ng kinh doanh giao nhn.
Trong thng mi in t hin nay ngi ta cú th d dng thu thp
v tỡm kim thụng tin khp cỏc ni trờn th gii. Da vo ú doanh
nghip cú th theo sỏt s bin ng ca th trng nc ngoi, nm bt
liờn tc v thng xuyờn cỏc thụng tin liờn quan n hot ng kinh doanh
ca doanh nghip. Do kh nng thu thp c cỏc thụng tin cp nht v
truyn tin nhanh chúng, doanh nghip cú th thc hin nghiờn cu, tỡm
hiu th trng, tỡm hiu i tỏc v ra cỏc quyt nh kinh doanh ca mỡnh
cỏc thi im v a im khỏc nhau.
15
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Núi v tớnh kp thi ca thụng tin thng mi trờn Internet, nhiu
ngi t cõu hi s dng in thoi, fax... vi kh nng truyn tin nhanh
thỡ vn m bo tớnh kp thi, vy u th ni tri ca Internet so vi cỏc
phng tin ny l gỡ?
in thoi l mt phng tin ph thụng d s dng v thng m
u cho cỏc cuc giao dch thng mi. Tuy nhiờn trờn quan im kinh
doanh cụng c in thoi cú mt hn ch l ch truyn ti c õm thanh.
Mi cuc giao dch cui cựng vn phi kt thỳc bng giy t, hay cỏc ti
liu cú th lu tr (hin nay thng mi in t trờn th gii, ngi ta tha
nhn giỏ tr phỏp lý ca cỏc ti liu truyn qua Internet, vỡ vy cỏc ti liu
ny cú th thay cho giy t truyn thng). Ngoi ra nu tớnh yu t chi phớ
thỡ cú l giao dch in thai nht l giao dch ng di, in thoi cao

gp nhiu ln so vi cỏc giao dch thụng qua mng Internet.
Vi mỏy fax, cú th thay th c dch v a th v gi cụng vn
truyn thng. Nhng Fax li cú hn ch l: khụng th ti c õm thanh,
hỡnh nh phc tp, ng thi giỏ mỏy v chi phớ cũn rt cao. Hn na qua
thng mi in t bng Internet ngi ta vn cú th gi v nhn Fax nu
cn.
2.2. Gim c chi phớ tip th v giao dch
Nh thng mi in t thụng qua Internet, Cụng ty cú th thit lp
trc tip mi quan h vi khỏch hng hay rỳt ngn c quỏ trỡnh giao
hng. Doanh nghip cú th h c giỏ thnh cỏc dch v giao nhn, gim
thp chi phớ tip th m vn m bo c li nhun.
Bng phng tin Internet/Web, mt nhõn viờn giao nhn cú th
giao dch c vi rt nhiu khỏch hng, ca-ta-lụ in t (eletronic
catalogue) trờn trang Web phong phỳ hn nhiu v thng xuyờn cp nht
16
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
so vi ca-ta-lụ in n (cú khuụn kh gii hn v luụn luụn li thi). Theo s
liu thng kờ ca hóng mỏy bay Boeing ca M, cú ti 50% khỏch hng
t mua 9% ph tựng thụng qua Internet v cũn nhiu hn na cỏc n
hng v dch v k thut, sa cha, giao nhn v mi ngy gim c 600
cỳ in thoi.
Thng mi in t qua Internet/Web cũn giỳp cỏc doanh nghip
gim ỏng k thi gian v chi phớ giao dch (giao dch c hiu l quỏ
trỡnh t qung cỏo, tip xỳc ban u, giao dch t hng, giao dch giao
hng, giao dch thanh toỏn). Thi gian giao dch qua Internet ch bng 7%
thi gian giao dch qua Fax, v bng khong 0.5 phn nghỡn thi gian giao
dch qua bu in; chi phớ giao dch qua Internet ch bng khong 5% chi
phớ giao dch qua bu in chuyn phỏt nhanh, chi phớ thanh toỏn in t
qua Internet ch bng t 10% n 20% cho phớ thanh toỏn theo li thụng
thng.

Trong nhng yu t ct gim, yu t thi gian l ỏng k nht vỡ
vic nhanh chúng lm cho thụng tin dch v tip cn khỏch hng (m
khụng phi qua trung gian) cú ý ngha sng cũn i vi kinh doanh giao
nhn.
Thụng thng i vi mt nh sn xut rt khú cú th thit lp c
mt mng li tiờu th rng ln trc tip cung cp v liờn h vi nhng
ngi bỏn l hay cỏc khỏch hng. Song hin nay nh thng mi in t
m doanh nghip hon ton cú th lm c iu ú. Khi thit lp mt c
s kinh doanh trờn Internet, doanh nghip ó cựng mt lỳc thit lp mt
i lý phõn phi nhiu ni khỏc nhau, hon ton loi b c kờnh phõn
phi nhiu cp. iu ny l cú li cho c doanh nghip v khỏch hng.
2.3. Kinh doanh s dng ca hng o - Kinh doanh ti nh
17
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Vi mt c s kinh doanh o, li dng cụng ngh truyn tin
Internet, nhn v x lý thụng tin bt c ni no, cho phộp cỏc nh qun
lý kinh doanh ch ngi ti nh nhng li cú th kinh doanh bt k õu.
Chng hn khi doanh nghip thit lp mt Website - khỏc vi c s
kinh doanh thc, nú hin hu trờn cỏc mỏy tớnh ni mng Internet. Khi ú
cỏc khỏch hng thụng qua vic truy cp a ch Internet ca cụng ty, s
thc hin mi giao dch cn thit. C khỏch hng v doanh nghip u cú
th tin hnh cỏc giao dch thng mi ti nh, hay bt c ni õu. Nh
c tớnh ny m ngay c cỏc h gia ỡnh cng d dng tham gia kinh doanh
trờn mng Internet v cnh tranh mt cỏch bỡnh ng vi nhng doanh
nghip ln. Hin nay c im ny cũn c thc hin mt cỏch d dng
hn nh nhng thit b mi nh: in thoi di ng ni mng Internet.
2.4. Nõng cao kh nng phc v v duy trỡ mi quan h thng
xuyờn vi khỏch hng.
Nh b nh mỏy tớnh v phn mm c lp trỡnh sn, thng mi
in t cú kh nng t ng phõn tớch, tng hp d liu trờn c s kinh

doanh o ca doanh nghip giao nhn. Khi khỏch hng cú nhu cu giao
nhn hng v gi nhng thụng tin v mỡnh cho doanh nghip thỡ ton b
thụng tin ny s c lu vo mỏy tớnh v tt c cỏc giao dch gia doanh
nghip giao nhn v khỏch hng s c gi li nh mt c s d liu.
õy s l nhng thụng tin hu ớch cho doanh nghip giao nhn khi nhn
bit cỏc khỏch hng quen thuc.
Vi c s d liu ú, doanh nghip cú th nm c c im ca
tng khỏch hng, nhúm khỏch hng. T ú, phõn on th trng, hng
nhng chớnh sỏch phự hp riờng bit cho tng khỏch hng.
K t giao dch t cung cp dch v th hai tr i doanh nghip
khụng cn khỏch hng phi cung cp chi tit cỏc thụng tin v mỡnh na m
cú th xỏc nh mt cỏch nhanh chúng v cc k chớnh xỏc khỏch hng ú
18
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
l ai. Cung cp dch v ỳng vi ũi hi ca tng khỏch hng s l mt u
th ln trong vic duy trỡ cỏc khỏch hng quen thuc.
Tuy nhiờn, cú th tn dng c u th ny thỡ cu trỳc hot
ng ca doanh nghip cn phi cú nhng iu chnh thớch hp. Phi c
bit chỳ trng mi liờn h gia b phn lu tr, x lý d liu vi cỏc b
phn khỏc, nhm mc ớch tho món ngay c mt nhúm nhu cu hay thm
chớ l nhu cu riờng bit ca tng khỏch hng. õy l li ớch ln cho
doanh nghip ỏp dng thng mi in t. Tuy nhiờn s l nguy c cho
cỏc doanh nghip chm tr trong vic trin khai mt chin lc trong
thng mi in t, vỡ nu chm chõn s cú nguy c b mt th trng bi
nhng i th i trc, do khỏch hng khụng mun thay i nh cung cp
ca mỡnh.
2.5. D dng a dng hoỏ dch v
Vi Internet doanh nghip giao nhn cú th kinh doanh hn hp cỏc
dch v khỏc nhau.Vi kiu giao hng truyn thng (ngi giao nhn phi
n trc tip a im giao nhn v lm cỏc th tc cn thit cho lụ hng,

tn nhiu thi gian i li) rt khú cú th a dng húa cỏc dch v nh
dch v kờ khai t khai thuờ, úng thu, chuyờn tr ... vỡ iu ny ũi hi
phi trang b u t rt ln mt lc lng lao ng c o to chuyờn
ngnh cho nhiu v trớ cỏc a im khỏc nhau. Nhng khi ỏp dng
thng mi in t khụng quan trng l hng hoỏ giao nhn c t nh
th no õu. Bi doanh nghip giao nhn s d dng theo dừi c
nhiu lụ hng nhiu ni v ng thi thc hin cỏc nghip v giao nhn
v cỏc dch v khỏc qua Internet. iu quan tõm chớnh ca doanh nghip
l lm th no giao nhn hng húa ti khỏch hng theo phng thc phự
hp hoc theo phng thc m khỏch hng yờu cu. Do ú, k c khi hng
hoỏ c hn hp thỡ vn cú th c xp xp v giao nhn theo ỳng
yờu cu ca khỏch hng bt c lỳc no.
19
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
2.6. Gim chi phớ sn sut
Tit kim chi phớ l mt trong nhng c im quan trng nht
trong thng mi in t. Liờn quan n chi phớ kinh doanh ca doanh
nghip cú th cú rt nhiu loi chi phớ khỏc nhau. Tớnh tit kim chi phớ
din ra hu ht cỏc khõu ca thng mi in t. Khớa cnh ny cú th
d nhn thy nhng hot ng nh:
2.6.1./ Kinh doanh trờn Internet gim c chi phớ thuờ vn
phũng.
Vn phũng trờn Internet ca doanh nghip c m ngay ti nh
ca khỏch hng trc mn hỡnh mỏy tớnh. Ch cn u t mt ln bng
khon tin khụng ln doanh nghip ó cú rt nhiu vn phũng khp mi
ni, iu ny cng ng ngha vi vic gim chi phớ kinh doanh ca doanh
nghip.
2.6.2./ Gim chi phớ trong cỏc hot ng giao dch trao i giy
t
Trong doanh nghip vic phỏt sinh cỏc chi phớ cho hot ng giao

dch giy t l rt ln. Giao dch gia khỏch hng - doanh nghip, doanh
nghip - i tỏc, v trong ni b doanh nghip luụn luụn din ra. Dũng
chy thụng tin thụng sut v liờn tc cú ý ngha quyt nh n s thnh
cụng ca doanh nghip. Thng mi in t qua Internet cú th giỳp cho
doanh nghip thc hin mt cỏch nhanh chúng cỏc hot ng giao dch vi
dung lng khụng hn ch v chi phớ thp nht.
2.6.3./ Gim chi phớ trong gii thiu dch v.
Doanh nghip kinh doanh giao nhn cú th thụng qua Web site ca
mỡnh gii thiu dch v giao nhn hng húa bng cỏc hỡnh nh, ph
20
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
minh ha, nhng thnh tu ó t c giỳp khỏch hng d cp nht v
thc s tin tng khi la chn.
2.6.4./ Gim chi phớ trong qun lý
Nh hot ng kinh doanh thụng qua mng cỏc mỏy tớnh m trong
doanh nghip giao nhn cú th hn ch c khon chi phớ u t cho vic
thuờ qun lý. S trao i thụng tin khụng hn ch qua Internet cú th giỳp
cho mt nh qun lý cú kh nng qun lý c nhiu chi nhỏnh, c s
cựng mt lỳc m khụng phi thuờ ngi qun lý mi.
2.6.5./ Gim chi phớ thc hin cỏc dch v k thut hng dn
khỏch hng.
Cỏc ti liu k thut, hng dn s dng dch v cú th gi trc tip
cho khỏch hng qua Internet m khụng cn in n, vn chuyn va tn kộm
cho khỏch hng li va tn kộm cho cụng ty.
2.6.6./ Gim chi phớ trong vic hot ng qung cỏo cho hng.
Qung cỏo qua Internet l hỡnh thc qung cỏo kinh t nht. Doanh
nghip cú th t gii thiu v mỡnh trờn quy mụ ton cu m khụng cn
thụng qua cỏc phng tin thụng tin i chỳng v phi tr phớ dch v rt
cao.
Nh Internet m mt s b phn nhõn viờn trong doanh nghip cú

th lm vic ti nh m khụng cn ti tr s lm vic. iu ny cú th giỳp
cho doanh nghip gim bt cỏc khon ph cp dnh cho i li, gim chi
phớ dnh cho vic thuờ vn phũng hay sinh hot cho nhõn viờn ti c quan.
2.6.7./ Gim chi phớ trong vic tuyn m nhõn viờn
Nh Internet doanh nghip khụng phi tỡm lao ng qua cỏc t chc
trung gian. Doanh nghip cú th a nhng thụng tin v tuyn dng lao
ng lờn mng Internet, hoc cng cú th gi email trc tip n cỏc
21
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
trng i hc. Vit Nam cng cú nhng a ch trờn ú cú th tỡm c
vic lm, tuy nhiờn s cụng ty trc tip m trang Web tuyn m nhõn
viờn cha nhiu.
2.7. H tr k thut, s dng dch v cho khỏch hng
Nhng yờu cu thc mc ca khỏch hng trờn Web site s c t
ng chuyn v doanh nghip. Cỏc nhõn viờn t vn chuyờn ngnh v dch
v giao nhn ca doanh nghip cú th ngi vn phũng a ra c
phng hng gii quyt cho khỏch hng. Vỡ vy cụng ty luụn luụn sn
sng cung cp, sn sng gii ỏp thc mc ca khỏch hng m khụng gp
mt tr ngi no. C khỏch hng v doanh nghip luụn hi lũng vi nhng
dch v sau bỏn nh h tr k thut, hng dn s dng, yờu cu gii ỏp
thc mc... n gin, thun tin, v tit kim chi phớ.
Khi kinh doanh trờn Internet, doanh nghip cú th hỡnh thnh cỏc
chuyờn mc nh gii ỏp thc mc, h tr k thut, hng dn s dng,
bo qun... nhng chuyờn mc ny s rt cú li cho doanh nghip, gii
quyt mt cỏch t ng nhng vn ny trờn Website m khụng phi tn
chi phớ v u t nhõn lc.
2.8. Thit lp cng c quan h i tỏc
Thng mi in t to iu kin cho vic thit lp v cng c mi
quan h gia cỏc thnh t tham gia vo quỏ trỡnh giao nhn: Thụng qua
mng (nht l dựng Internet/Web) cỏc thnh t tham gia (ngi tiờu dựng,

doanh nghip, cỏc c quan chớnh ph) cú th giao tip trc tip v liờn tc
vi nhau (liờn lc trc tuyn) gn nh khụng cũn khong cỏch a lý v
thi gian na; nh ú c s hp tỏc ln s qun lý u c tin hnh
nhanh chúng v liờn tc; cỏc bn hng mi, cỏc c hi mi kinh doanh
mi c phỏt hin nhanh chúng trờn bỡnh din ton quc, ton khu vc,
ton th gii, v cú nhiu c hi la chn hn.
22
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
2.9. To iu kin cho tip cn Kinh t s hoỏ
Xột trờn bỡnh din quc gia, trc mt thng mi in t s kớch
thớch s phỏt trin ca ngnh cụng ngh thụng tin l ngnh cú li nhun
cao nht v úng vai trũ ngy cng ln trong nn kinh t; nhỡn rng hn
thng mi in t to iu kin cho vic sm tip cn vi nn kinh t s
hoỏ (digital economy) m xu th v tm quan trng ó c cp ti
trờn. Li ớch ny cú mt ý ngha c bit quan trng trong cỏc doanh
nghip giao nhn cỏc nc ang phỏt trin; nu khụng nhanh chúng tip
cn vo nn kinh t s hay nn kinh t s hoỏ hay cũn gi nn kinh t o
(Virtual economy) thỡ sau mt thp k na cỏc nc ang phỏt trin cú th
b b ri hon ton. Khớa cnh li ớch ny mang tớnh tim tng, tớnh chin
lc cụng ngh v tớnh chớnh sỏch phỏt trin ca cỏc nc cha cụng
nghip hoỏ cn lu ý; vớ cú lun im cho rng: sm chuyn sang nn kinh
t s hoỏ thỡ mt nc ang phỏt trin cú th to ra mt bc nhy vt
(leapfrog), cú th tin kp cỏc nc ó i trc trong mt thi gian ngn
hn.
III. CC IU KIN PHT TRIN THNG MI IN T TI
VIT NAM.
3.1. iu kin v con ngi, nhn thc.
Thng mi in t l sn phm ca cụng ngh, do vy mun vn
dng nú thỡ phi nm c cụng ngh. Hin ti nc ta nhn thc v
cụng ngh thụng tin cũn thp. Hu ht cỏc trng hc, tt c cỏc cp hc

nc ta k c i hc t l ni mng Internet l rt ớt. Cỏc sinh viờn - hc
sinh tng lp trớ thc ca tng lai cũn cha hiu sõu Internet l gỡ, cha
h cú khỏi nim v thng mi in t. i vi cỏc doanh nghip, nhng
ngi úng vai trũ chớnh trong thng mi in t cng khụng h bit s
23
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
dng Internet, khụng nhn thc c tm quan trng ca thng mi in
t.
V phớa Chớnh ph, ngi th ba quan trng trong thng mi in
t, cỏc quy ch, cỏc bin phỏp qun lý kim soỏt ca Nh nc li ch
yu thiờn v khớa cnh chớnh tr, vn hoỏ, xó hi ca Internet (vn ch l
nhng nh hng ph, nhng vn cú th gii quyt bng gii phỏp cụng
ngh,
giỏo dc hn l gii quyt bng nhng quy nh bng phỏp lut nhm to
ra nhng ro cn cho phỏt trin thng mi in t) m cha chỳ ý ti tớnh
thng mi v li ớch m Internet mang li. Vỡ vy c v phớa Nh nc ta,
vn nhn thc vn l vn quan trng hng u.
3.2. iu kin v c s vt cht k thut
C s vt cht cho cụng ngh thụng tin nc ta cũn thp, nhõn t
ny cú th dn ti gia tng cỏc chi phớ cho vic phỏt trin cỏc ng dng
ca thng mi in t. Do h tng vin thụng cũn lc hu, do ú thi gian
truy cp Internet lõu, phớ truy cp Internet cao, gõy ra nhng tr ngi ln
vi nhng ngi mun tham gia ni mng Internet
Dch v ti chớnh, h thng ngõn hng v thanh toỏn in t cha
phỏt trin. H thng thanh toỏn th mi hỡnh thnh cũn ang trong giai
on th nghim. Nh vy tin n hỡnh thc thanh toỏn in t nc
ta cú l phi cn n mt thi gian khỏ di, ngay c nu chỳng ta tin hnh
nhng n lc v u t cn thit ngay t bõy gi.
3.3. iu kin kinh t
V iu kin kinh t, trờn quan im tỡm hiu v thng mi in t

xột trờn hai giỏc :
3.3.1/ Th nht v thu nhp ca ngi dõn.
24
trờng đại học ngoại thơng áp dụng thơng mại điện tử trong giao nhận hàng hóa
Thu nhp ca ngi dõn nc ta cũn rt thp, chớnh vỡ vy iu ny
s gp nhiu khú khn khi tng phn vi thu nhp l mc cc truy nhp
Internet cao nht th gii. Thu nhp cũn cha cao do ú thụng thng mt
l t nhiờn l yu t giỏ c, cht lng thng c xem l nhng nhõn t
quan trng hn nhiu l s tin li. Ngi tiờu dựng s rt hn ch tham
gia vo thng mi in t nu nh tr cho s tin li t vic mua hng
hoỏ, hng dch v ca thng mi in t m phi tr mt khon chi phớ
vi cc truy nhp rt cao.
3.3.2/ Th hai v quy mụ ca cỏc doanh nghip
Doanh nghip nc ta l cỏc doanh nghip nh, thiu vn, thụng
thng trong cnh tranh b thua thit trc cỏc doanh nghip ln. õy
chớnh l mt trong nhng tr ngi ln nht cho cỏc doanh nghip Ngoi
Thng Vit Nam tham gia vo th trng th gii. Khi nghiờn cu
thng mi in t v phng hng ng dng ti Vit Nam, chỳng ta cn
phi chỳ ý nhn thc vn ny.
Bi cnh cỏc quy ch, quy nh ca Nh nc nc ta hin nay
cha cú quy ch trc tip iu chnh thng mi in t nhng cú cỏc quy
nh nh hng n s phỏt trin ca thng mi in t. ỏng chỳ ý l:
Quyt nh s 136/ TTg ngy 5/ 3/ 1997 thnh lp Ban iu phi
quc gia v mng Internet. Trong ú cú cỏc quy nh v qun lý v kim
soỏt mng Internet ca cỏc b, ngnh tng ng.
Ngh nh 49/ CP v k hoch tng th Cụng ngh thụng tin Quc
gia, trong ú vic xõy dng mng thụng tin thng mi v th trng ó
c nờu thnh mt d ỏn cn c u tiờn thc hin. Tuy nhiờn trong
thc t vic trin khai cha c chỳ ý.
Cụng vn s 363/ VPCP ngy 3/ 2/ 1999 th hin s quan tõm ca

Chớnh ph ti thng mi in t theo ú Th tng chớnh ph giao B
25