Tội trộm cắp tài sản theo Luật hình sự Việt Nam (trên cơ sở các số liệu địa bàn thành phố Hồ Chí Minh) : Luận văn ThS. Luật: 60 38 01 04

Tội trộm cắp tài sản theo Luật hình sự Việt
Nam (trên cơ sở các số liệu địa bàn thành
phố Hồ Chí Minh)
Nguyễn Thanh Tùng
Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nội
Luận văn Thạc sĩ ngành : Luật ; Mã số : 60 38 01 04
Người hướng dẫn : TS. Chu Thị Trang Vân
Năm bảo vệ : 2013
Abstract : Khái quát những vấn đề lý luận, lịch sử về Tội trộm cắp tài sản. Nghiên
cứu dấu hiệu pháp lý của Tội trộm cắp tài sản theo quy định của BLHS Việt Nam
hiện hành; Phân biệt Tội trộm cắp tài sản với một số tội phạm cùng loại hoặc có
liên quan. Đánh giá thực tiễn công tác điều tra và xét xử Tội trộm cắp tài sản trên
địa bàn TP. HCM. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu
quả đấu tranh phòng chống Tội trộm cắp tài sản trên địa bàn TP. HCM trong thời
gian tới.
Keywords: Tội trộm cắp tài sản; Luật hình sự; Tội phạm; Pháp luật Việt Nam
Content

1


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN...........9
1.1.

Khái niệm Tội trộm cắp tài sản .....................................................................9

1.1.1.

Đặc điểm pháp lý của Tội trộm cắp tài sản ...................................................9

1.1.2.

Định nghĩa Tội trộm cắp tài sản ..................................................................16

1.2.

Phân biệt Tội trộm cắp tài sản với một số tội phạm khác có liên quan ......17

1.2.1.

Phân biệt Tội trộm cắp tài sản với các tội phạm khác thuộc nhóm tội
xâm phạm sở hữu ........................................................................................17

1.2.2.

Phân biệt Tội trộm cắp tài sản với các tội phạm khác không thuộc
nhóm tội xâm phạm sở hữu .........................................................................19

1.3.

Khái quát lịch sử lập pháp hình sự Việt Nam quy định về Tội trộm
cắp tài sản ....................................................................................................23

1.3.1.

Giai đoạn từ Cách mạng tháng 8 năm 1945 đến trƣớc khi ban hành
BLHS năm 1985 ..........................................................................................23

1.3.2.

Giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 đến trƣớc khi
ban hành BLHS năm 1999 ..........................................................................30

1.3.3.

Giai đoạn từ khi ban hành BLHS năm 1999 đến nay .................................32

1.4.

Nghiên cứu so sánh về quy định của Tội trộm cắp tài sản trong Luật
hình sự Việt Nam với Luật hình sự của một số nƣớc trên thế giới .............34

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1..........................................................................................36


Chương 2: QUI ĐỊNH VỀ TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN TRONG BỘ
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM HIỆN HÀNH VÀ THỰC TIỄN
XÉT XỬ TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN 2008 - 2012 .....................................37
2.1.

Quy định về Tội trộm cắp tài sản trong BLHS Việt Nam hiện hành................37

2.1.1.

Dấu hiệu pháp lý của các trƣờng hợp phạm tội theo quy định tại Điều
138 BLHS năm 1999 và các văn bản hƣớng dẫn thi hành ..........................37

2.1.2.

Trách nhiệm hình sự và hình phạt đối với với Tội trộm cắp tài sản
theo Bộ Luật hình sự hiện hành ..................................................................45

2.2.

Tình trạng tội phạm trộm cắp tài sản tại địa bàn TP. HCM giai đoạn
từ 2008 đến 2012 và thực tiễn xét xử ..........................................................50

2.2.1.

Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội của TP. HCM ..................................50

2.2.2.

Phân tích về tình hình tội phạm trộm cắp tài sản tại địa bàn TP. HCM
giai đoạn từ 2008 đến 2012 .........................................................................52

2.2.3.

Đánh giá thực tiễn hoạt động xét xử Tội trộm cắp tài sản tại địa bàn
TP. HCM giai đoạn từ 2008 đến 2012 ........................................................64

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2..........................................................................................73

Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VÀ GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ĐẤU
TRANH PHÒNG CHỐNG TỘI TRỘM CẮP TÀI SẢN TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH...............................................75
3.1.

Cơ sở của việc tiếp tục hoàn thiện pháp luật hình sự và góp phần nâng
cao hiệu quả đấu tranh phòng chống Tội trộm cắp tài sản trên địa bàn
TP. HCM .....................................................................................................75

3.1.1.

Quan điểm của Đảng trong công tác đấu tranh phòng chống Tội trộm
cắp tài sản ....................................................................................................75

3.1.2.

Dự báo tình hình tội trộm cắp tài sản và công tác phòng chống tội
trộm cắp tài sản trên địa bàn TP. HCM trong những năm tới .....................77


3.1.3.

Bất cập từ những quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng của các cơ
quan chức năng ............................................................................................80

3.2.

Các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm trộm cắp tài
sản trên địa bàn TP. HCM ...........................................................................84

3.2.1.

Giải pháp về xây dựng và hoàn thiện các qui định của PLHS về Tội
trộm cắp tài sản ...........................................................................................84

3.2.2.

Giải pháp về thực tiễn công tác áp dụng pháp luật hình sự nâng cao hiệu
quả phòng chống tội phạm trộm cắp tài sản trên địa bàn TP. HCM.................86

3.2.3.

Các giải pháp khác ......................................................................................98

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3........................................................................................101

KẾT LUẬN ............................................................................................................102
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................104


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Nguyễn Ngọc Anh (2009), Bình luận khoa học Bộ luật tố tụng hình sự
năm 2003, NXB CTQG Hà nội.

2.

Nguyễn Ngọc Anh (2012), Bình luận khoa học Luật thi hành án hình sự
năm 2010, NXB CTQG Sự thật, Hà nội.

3.

Phạm Văn Báu (2004), “Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do
ngƣời khác phạm tội mà có trong Luật hình sự Việt Nam”, Tạp chí
Luật học (5), tr 3-7.

4.

Bộ Giáo dục và đào tạo (2004), Giáo trình Triết học mác Lê Nin, NXB
CTQG, Hà nội.

5.

Bộ luật hình sự của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2000)
NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội.

6.

Bộ luật tố tụng hình sự của nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
(2000), NXB Chính trị Quốc gia, Hà nội.

7.

Bộ Tƣ Pháp (1998), Tạp chí dân chủ và pháp luật, số chuyên đề về luật
hình sự của một số nƣớc trên thế giới.

8.

Bộ Tƣ Pháp (2001), Hỏi và đáp Bộ luật hình sự năm 1999 và Chƣơng
trình quốc gia phòng chống tội phạm, NXB CTQG, Hà Nội.

9.

Lê Cảm (2001), Giáo trình Luật hình sự (phần chung) NXB Đại học
Quốc gia Hà nội.

10. Lê Cảm (1999), Định tội danh: Một vấn đề lý luận và thực tiễn, Tạp chí
TAND (3), tr 17.
11. Lê Cảm (2005), “Những vấn đề lý luận về bốn yếu tố cấu thành tội
phạm”, Tạp chí TAND (7), tr 11- 14.
12. Lê Văn Cảm (2005), Những vấn đề cơ bản trong khoa học Luật hình sự
(phần chung), NXB ĐHQG Hà nội.

104


13. Nguyễn Ngọc Chí (2001), Trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm
sở hữu, Luận án Tiến sĩ luật học. Hà nội.
14. Trần Phƣơng Đạt (2006), Sổ tay phòng chống tội phạm, NXB CAND.
15. Đức Hiển (2010), Một số qui định hƣớng dẫn thi hành Bộ luật hình sự,
NXB Bộ Tƣ pháp, Hà nội.
16. Hiến pháp nƣớc cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam năm 1992 (đã sửa
đổi bổ sung năm 2001), NXB CTQG – ST năm 2011.
17. Bùi Đăng Hiếu (2005), “Tiền một loại tài sản trong quan hệ pháp luật
hình sự”, Tạp chí Luật học (1) tr 37.
18. Nguyễn Văn Hảo (1962), Bộ hình luật Việt Nam, Bộ tƣ pháp, Sài gòn.
19. Nguyễn Ngọc Hòa (1991), Tội phạm trong luật hình sự Việt nam, NXB

Công an nhân dân, Hà nội.
20. Nguyễn Ngọc Hòa (2005), Tội phạm và cấu thành tội phạm, NXB
CAND Hà nội.
21. Nguyễn Ngọc Hòa - Lê Thị Sơn (2006), Từ điển pháp luật, NXB Tƣ
pháp Hà nội.
22. Nguyễn Ngọc Hòa và Lê Thị Sơn (2006), Từ điển Pháp luật hình sự,
NXB Tƣ pháp.
23. Nguyễn Ngọc Hòa (2007), Phòng ngừa tội phạm trong tội phạm học –
tạp chí Luật học số 6. tr 31.
24. Học Viện cảnh sát nhân dân (2005), Giáo trình Luật hình sự Việt nam,
phần các tội phạm, tập 1, NXB Công an nhân dân, Hà nội.
25. Thạch Thị Bích Hợp (2003), “Xác định mối tƣơng quan giữa định tính và
định lƣợng trong Luật hình sự Việt Nam”, Tạp chí Nhà nước và Pháp
luật (3), tr 26.
26. Phạm Mạnh Hùng (1998), Về vấn đề tạm đình chỉ điều tra và tạm đình
chỉ vụ án trong trƣờng hợp bị can, bị cáo bị bệnh tâm thần hoặc bệnh
hiểm nghèo khác, chuẩn bị xét xử vụ án hình sự, NXB Tƣ pháp, Hà Nội.
105


27. Hoàng Văn Hùng (2007), Tội trộm cắp tài sản và đấu tranh phòng chống
tội phạm này ở Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Hà nội.
28. Đinh Thế Hƣng (2010), Trần Văn Biên, Bình luận Bộ luật hình sự, Viện
Nhà nƣớc pháp luật, NXB LĐ.
29. Khoa Luật trƣờng Đại học Tổng hợp Hà nội (1994), Giáo trình luật hình
sự Việt Nam, phần chung, Hà nội.
30. Lê Văn Luật (2004),” Lắp đặt sử dụng thiết bị viễn thông trái phép để thu
tiền cƣớc điện thoại đã có dấu hiệu của tội trộm cắp tài sản”, Tạp chí TAND
(11), tr 12-15.
31. Lê Văn Luật (2010), Pháp luật hình sự Việt nam, Một số vấn đề lý luận

và thực tiễn, NXB Bộ tƣ pháp, Hà Nội.
32. Nguyễn Đức Mai (2010), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự năm 1999
sửa đổi bổ sung năm 2009 phần các tội phạm, NXBCTQG Hà nội.
33. Nghị quyết số 01 – 89/HĐTP ngày 19/04/1989 của Hội đồng thẩm phán
Tòa án nhân dân Tối cao.
34. Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ IX
nhiệm kỳ 2010-2015.
35. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (1995), Quốc triều hình luật, thành phố
Hồ Chí Minh.
36. Nhà xuất bản Tƣ pháp (2005), Những nội sung mới của Bộ luật dân sự
năm 2005, Hà nội.
37. Trần Đình Nhã (1995), Về đổi mới tổ chức Cơ quan điều tra, kỷ yếu
những vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách của TTHS Việt nam, Viện
kiểm sát nhân dân tối cao, Hà nội.
38. Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự (2004), NXB Công an nhân dân, Hà Nội.
39. Đinh Văn Quế (1999), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự phần chung,
Phần các tội phạm, NXB TP. HCM.
40. Đinh Văn Quế (2002) Bình luận Khoa học BLHS phần các tội phạm,
Tập 2, NXB TPHCM.
106


41. Đinh Văn Quế (2012), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự Tập 2,
NXBLĐ Hà nội.
42. Quyết định số 282/QĐ-TTg ngày 24/02/2011 của Thủ tƣớng Chính phủ
và kế hoạch thực hiện chỉ thị số 48/CT – TƢ ngày 22/10/2010, tăng
cƣờng sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phòng chống tội phạm trong
tình hình mới.
43. Trần Quang Tiệp (2003), Lịch sử Luật hình sự Việt Nam, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia Hà nội.

44. Phạm Văn Tĩnh (2007), Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở
Việt Nam, NXB Tƣ pháp.
45. Trần Hữu Ứng (2000), “Về tội phạm có tổ chức”, Tạp chí Tòa án nhân
dân (12), tr 1.
46. Trƣờng Đại học Luật Hà Nội (2004), Giáo trình Tội phạm học, NXB
Công an nhân dân Hà nội.
47. Trƣờng Đại học luật Hà nội (2005), Giáo trình Luật hình sự, NXB CAND.
48. Trƣờng Đại học luật Hà nội (2007), Giáo trình lý luận Nhà nƣớc và Pháp
luật, NXB CAND.
49. Trƣờng Đại học luật Hà nội (2008), Giáo trình khoa học điều tra hình sự,
NXB CAND.
50. Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập (Đại hội VI, VII,
VIII, IX, X).
51. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI.
52. Viện nghiên cứu khoa học pháp lý (1993), Bình luận khoa học Bộ luật
hình sự, NXB Chính trị quốc gia, Hà nội.
53. Trịnh Tiến Việt (2008), “Khái niệm phòng ngừa tội phạm dƣới góc độ tội
phạm học”, Tạp chí khoa học ĐHQGHN, Kinh tế - Luật, (24), tr 187-197.
54. Nguyễn Xuân Yêm (2005), Phòng chống các loại tội phạm ở Việt Nam
thời kỳ đổi mới, NXB Công an nhân dân, Hà Nội.
107