MộT Số KHáI NIệm về quản lý

********
********
Cơ cấu tổ chức bộ máy doanh nghiệp là tổng hợp các bộ phận khác nhau
Cơ cấu tổ chức bộ máy doanh nghiệp là tổng hợp các bộ phận khác nhau


có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, được chuyên môn hoá được giao
có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, được chuyên môn hoá được giao


những trách nhiệm quyền hạn nhất định và được sắp xếp theo từng cấp từng
những trách nhiệm quyền hạn nhất định và được sắp xếp theo từng cấp từng


khâu nhằm thực hiện các chức năng quản lý doanh nghiệp
khâu nhằm thực hiện các chức năng quản lý doanh nghiệp
Cơ cấu tổ chức quản lý là hình thức phân công lao động trong lĩnh vực
Cơ cấu tổ chức quản lý là hình thức phân công lao động trong lĩnh vực


quản trị,có tác động đến quá trình hoạt động của hệ thống quản trị.Cơ cấu tổ
quản trị,có tác động đến quá trình hoạt động của hệ thống quản trị.Cơ cấu tổ


chức một mặt phản ánh cơ cấu sản xuất, mặt khác nó tác động tích cực trở lại
chức một mặt phản ánh cơ cấu sản xuất, mặt khác nó tác động tích cực trở lại


đến quá trình phát triển sản xuất.
đến quá trình phát triển sản xuất.
I/

I/
MộT Số KHáI NIệm về quản lý
MộT Số KHáI NIệm về quản lý
Theo quan điểm của Taylo thì : “ Quản lý là biết được chính xác điều bạn
Theo quan điểm của Taylo thì : “ Quản lý là biết được chính xác điều bạn


muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành công việc một
muốn người khác làm và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn thành công việc một


cách tốt nhất và rẻ nhất”.
cách tốt nhất và rẻ nhất”.
Theo quan điểm khác thì : “Quản lý là một sự tác động có mục đích đến
Theo quan điểm khác thì : “Quản lý là một sự tác động có mục đích đến


một hệ thống nào đó nhằm biến đổi từ một trạng thái này sang một trạng thái
một hệ thống nào đó nhằm biến đổi từ một trạng thái này sang một trạng thái


khác”.
khác”.
Quản lý doanh nghiệp là một quá trình vận động quy luật kinh tế, quy luật
Quản lý doanh nghiệp là một quá trình vận động quy luật kinh tế, quy luật


tự nhiên trong việc lựa chọn và xác định những biện pháp ( kinh tế, xã hội, tài
tự nhiên trong việc lựa chọn và xác định những biện pháp ( kinh tế, xã hội, tài

chính kế toán...) để tác động đến một tập thể người lao động và thông qua họ để
chính kế toán...) để tác động đến một tập thể người lao động và thông qua họ để


tác động đến các yếu tố vật chất của sản xuất kinh doanh.
tác động đến các yếu tố vật chất của sản xuất kinh doanh.
Mục đích của quản lý doanh nghiệp là phát triển sản xuất về số lượng và
Mục đích của quản lý doanh nghiệp là phát triển sản xuất về số lượng và


chất lượng với chi phí thấp nhất và hiệu quả kinh tế cao nhất,đồng thời không
chất lượng với chi phí thấp nhất và hiệu quả kinh tế cao nhất,đồng thời không


ngừng cải thiện tình hình lao động và nâng cao đời sống cho mỗi thành viên
ngừng cải thiện tình hình lao động và nâng cao đời sống cho mỗi thành viên


trong doanh nghiệp.
trong doanh nghiệp.
Thực chất quản lý doanh nghiệp là quản lý con người, là yếu tố cơ bản
Thực chất quản lý doanh nghiệp là quản lý con người, là yếu tố cơ bản


của quá trình sản xuất.Quy mô doanh nghiệp và mở rộng vai trò quản lý ngày
của quá trình sản xuất.Quy mô doanh nghiệp và mở rộng vai trò quản lý ngày


càng nâng cao và trở thành một nhân tố hết sức quan trọng để tăng năng suất lao

càng nâng cao và trở thành một nhân tố hết sức quan trọng để tăng năng suất lao


động, tăng hiệu quả kinh tế của sản xuất kinh doanh.
động, tăng hiệu quả kinh tế của sản xuất kinh doanh.
II/
II/
Vai trò chức NĂNG CủA Bộ MáY QUảN Lý ĐốI VớI CáC hoạt
Vai trò chức NĂNG CủA Bộ MáY QUảN Lý ĐốI VớI CáC hoạt
động quản lý của doanh nghiệp
động quản lý của doanh nghiệp
1/ Vai trò của bộ máy quản lý đối với các hoạt động của doanh nghiệp
1/ Vai trò của bộ máy quản lý đối với các hoạt động của doanh nghiệp
Xuất phát từ những đặc điểm quản lý ta thấy rõ vai trò hết sức quan trọng
Xuất phát từ những đặc điểm quản lý ta thấy rõ vai trò hết sức quan trọng


của bộ máy quản lý mà nhiều khi quyết định cả sự sống còn của doanh nghiệp.
của bộ máy quản lý mà nhiều khi quyết định cả sự sống còn của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp bố trí một bộ máy quản lý phù hợp thì sản xuất sẽ đạt
Nếu doanh nghiệp bố trí một bộ máy quản lý phù hợp thì sản xuất sẽ đạt


hiệu quả cao tiết kiệm được thời gian và nguyên liệu. Mặt khác một bộ máy nhẹ
hiệu quả cao tiết kiệm được thời gian và nguyên liệu. Mặt khác một bộ máy nhẹ


sẽ tiết kiệm được chi phí và có những quyết định nhanh, đúng đắn.Ngoài ra
sẽ tiết kiệm được chi phí và có những quyết định nhanh, đúng đắn.Ngoài ra

trong công tác quản lý biết bố trí đúng người đúng việc thì sẽ phát huy hết khả
trong công tác quản lý biết bố trí đúng người đúng việc thì sẽ phát huy hết khả


năng tiềm tàng của cá nhân và tập thể người lao động, ngược lại sẽ gây ra hậu
năng tiềm tàng của cá nhân và tập thể người lao động, ngược lại sẽ gây ra hậu


quả khó lường, thậm chí dẫn tới sự phá sản của doanh nghiệp .
quả khó lường, thậm chí dẫn tới sự phá sản của doanh nghiệp .
2/ Chức năng quản trị kinh doanh:
2/ Chức năng quản trị kinh doanh:
Là hình thức biểu hiện sự tác động có chủ đích của doanh nghiệp lên
Là hình thức biểu hiện sự tác động có chủ đích của doanh nghiệp lên


khách thể kinh doanh, là tập hợp những nhiệm vụ khác nhau mà chủ doanh
khách thể kinh doanh, là tập hợp những nhiệm vụ khác nhau mà chủ doanh


nghiệp phải tiến hành trong quá trình kinh doanh.Như vậy thực chất của các
nghiệp phải tiến hành trong quá trình kinh doanh.Như vậy thực chất của các


chức năng quản trị kinh doanh chính là lý do của sự tồn tại các hoạt động quản
chức năng quản trị kinh doanh chính là lý do của sự tồn tại các hoạt động quản


trị kinh doanh.

trị kinh doanh.


Việc nghiên cứu và phân loại chức năng quản lý của doanh nghiệp có ý
Việc nghiên cứu và phân loại chức năng quản lý của doanh nghiệp có ý


nghĩa quan trọng về lý luận và thực tiễn .Trước hết, việc xác định đúng đắn các
nghĩa quan trọng về lý luận và thực tiễn .Trước hết, việc xác định đúng đắn các


chức năng quản lý là tiền đề cần thiết và khách quan để có thể quản lý doanh
chức năng quản lý là tiền đề cần thiết và khách quan để có thể quản lý doanh


nghiệp có hiệu quả hơn .Hơn nữa muốn tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp
nghiệp có hiệu quả hơn .Hơn nữa muốn tổ chức bộ máy quản lý doanh nghiệp


theo hướng chuyên, tinh, gọn, nhẹ và có hiệu lực thì không thể không phân tích
theo hướng chuyên, tinh, gọn, nhẹ và có hiệu lực thì không thể không phân tích


sự phù hợp giữa cơ cấu bộ máy quản lý với chức năng quản lý.
sự phù hợp giữa cơ cấu bộ máy quản lý với chức năng quản lý.


Sau đây là phân loại các chức năng quản lý:
Sau đây là phân loại các chức năng quản lý:
2.1 - Chức năng định hướng

2.1 - Chức năng định hướng
Định hướng là quá trình ấn định những nhiệm vụ, mục tiêu và các
Định hướng là quá trình ấn định những nhiệm vụ, mục tiêu và các


phương pháp tốt nhất để thực hiện những nhiệm vụ và mục tiêu đó.
phương pháp tốt nhất để thực hiện những nhiệm vụ và mục tiêu đó.
Việc định hướng phải nhằm thiết lập một môi trường tốt nhất để các cá
Việc định hướng phải nhằm thiết lập một môi trường tốt nhất để các cá


nhân đang làm việc với nhau trong doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ có hiệu
nhân đang làm việc với nhau trong doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ có hiệu


quả .Định hướng là việc lựa chọn một trong những phương án hành động tương
quả .Định hướng là việc lựa chọn một trong những phương án hành động tương


lai cho doanh nghiệp và những bộ phận trong doanh nghiệp.Nó bao gồm sự lựa
lai cho doanh nghiệp và những bộ phận trong doanh nghiệp.Nó bao gồm sự lựa


chọn và các mục tiêu của doanh nghiệp và của từng bộ phận xác định các
chọn và các mục tiêu của doanh nghiệp và của từng bộ phận xác định các


phương thức để đạt được các mục tiêu.
phương thức để đạt được các mục tiêu.
2.2 - Chức năng tổ chức và phối hợp

2.2 - Chức năng tổ chức và phối hợp
Để đạt được một mục đích nào đó trong sản xuất kinh doanh khi có nhiều
Để đạt được một mục đích nào đó trong sản xuất kinh doanh khi có nhiều


người cùng làm việc với nhau trong một nhóm thì mỗi thành viên trong nhóm
người cùng làm việc với nhau trong một nhóm thì mỗi thành viên trong nhóm


phải đóng những vai trò nhất định .Mỗi một vai trò cho biết công việc mà mỗi
phải đóng những vai trò nhất định .Mỗi một vai trò cho biết công việc mà mỗi


người đang thực hiện đều có mục đích và mục tiêu nhất định.Sự hoạt động của
người đang thực hiện đều có mục đích và mục tiêu nhất định.Sự hoạt động của


họ nằm trong một phạm vi mà ở đó họ biết rõ mục tiêu công việc của họ ăn
họ nằm trong một phạm vi mà ở đó họ biết rõ mục tiêu công việc của họ ăn


khớp như thế nào với hoạt động nỗ lực của nhóm ,tại đó họ có nhiệm vụ quyền
khớp như thế nào với hoạt động nỗ lực của nhóm ,tại đó họ có nhiệm vụ quyền


hạn cần thiết và có những công cụ thông tin cần thiết để hoàn thành nhiệm
hạn cần thiết và có những công cụ thông tin cần thiết để hoàn thành nhiệm


vụ .Chính thông qua các hoạt động riêng biệt đó đã nảy sinh sự cần thiết phải tổ

vụ .Chính thông qua các hoạt động riêng biệt đó đã nảy sinh sự cần thiết phải tổ


chức và phối hợp các hoạt động của từng cá nhân lại với nhau qua đó hình thành
chức và phối hợp các hoạt động của từng cá nhân lại với nhau qua đó hình thành


nên một cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phù hợp và một quy chế làm việc có
nên một cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phù hợp và một quy chế làm việc có


hiệu qủa thích nghi với mọi biến động của môi trường cạnh tranh bên ngoài.
hiệu qủa thích nghi với mọi biến động của môi trường cạnh tranh bên ngoài.
2.3 - Chức năng điều khiển
2.3 - Chức năng điều khiển
Điều khiển là một trong các chức năng quản lý, đó là quá trình tác động
Điều khiển là một trong các chức năng quản lý, đó là quá trình tác động


lên con nguời trong doanh nghiệp một cách có chủ định để họ tự nguyện và
lên con nguời trong doanh nghiệp một cách có chủ định để họ tự nguyện và


nhiệt tình phấn đấu đạt được những mục tiêu đã đề ra của doanh nghiệp.Trong
nhiệt tình phấn đấu đạt được những mục tiêu đã đề ra của doanh nghiệp.Trong


quá trình thực hiện chức năng điều khiển thì chủ doanh nghiệp phải đưa ra được
quá trình thực hiện chức năng điều khiển thì chủ doanh nghiệp phải đưa ra được

các quyết định quản lý và tổ chức thực hiện nó một cách tốt nhất.
các quyết định quản lý và tổ chức thực hiện nó một cách tốt nhất.
2.4 - Chức năng kiểm tra
2.4 - Chức năng kiểm tra
Là một chức năng cơ bản trong chức trách của chủ doanh nghiệp.Kiểm
Là một chức năng cơ bản trong chức trách của chủ doanh nghiệp.Kiểm


tra là đo lường chấn chỉnh việc thực hiện nhằm đảm bảo các mục tiêu của doanh
tra là đo lường chấn chỉnh việc thực hiện nhằm đảm bảo các mục tiêu của doanh


nghiệp và các kế hoạch vạch ra để đạt tốt mục tiêu này đã và đang được hoàn
nghiệp và các kế hoạch vạch ra để đạt tốt mục tiêu này đã và đang được hoàn


thành.Thực chất của việc kiểm tra trong các doanh nghiệp là nhằm sửa chữa
thành.Thực chất của việc kiểm tra trong các doanh nghiệp là nhằm sửa chữa


những sai lầm đã phát sinh trong quá trình quản lý.
những sai lầm đã phát sinh trong quá trình quản lý.
2.5 - Chức năng điều chỉnh
2.5 - Chức năng điều chỉnh
Điều chỉnh là thường xuyên theo dõi sự vận động của hệ thống để kịp
Điều chỉnh là thường xuyên theo dõi sự vận động của hệ thống để kịp


thời phát hiện mọi sự rối loạn trong tổ chức và luôn luôn cố gắng duy trì các

thời phát hiện mọi sự rối loạn trong tổ chức và luôn luôn cố gắng duy trì các


mối quan hệ bình thưòng giữa các bộ phận điều khiển và bộ phận chấp
mối quan hệ bình thưòng giữa các bộ phận điều khiển và bộ phận chấp


hành.Muốn sự điều chỉnh đạt hiệu quả thì phải thường xuyên thu thập tài liệu về
hành.Muốn sự điều chỉnh đạt hiệu quả thì phải thường xuyên thu thập tài liệu về


sự chênh lệch của hệ thống và những thông số đã cho thông qua sự kiểm tra.
sự chênh lệch của hệ thống và những thông số đã cho thông qua sự kiểm tra.
2.6 - Chức năng quản trị sản xuất
2.6 - Chức năng quản trị sản xuất
Là việc sử dụng các nguồn nhân lực nhằm tác động để chế biến các yếu
Là việc sử dụng các nguồn nhân lực nhằm tác động để chế biến các yếu


tố đầu vào khác (vật chất, tài chính, thông tin...) thành các sản phẩm hàng hoá
tố đầu vào khác (vật chất, tài chính, thông tin...) thành các sản phẩm hàng hoá


dịch vụ... phù hợp với nhu cầu mà doanh nghiệp phát hiện trên thị trường.Đây là
dịch vụ... phù hợp với nhu cầu mà doanh nghiệp phát hiện trên thị trường.Đây là


quá trình tốn kém thời gian của chuỗi các hoạt động kinh doanh và vì thế sẽ dễ
quá trình tốn kém thời gian của chuỗi các hoạt động kinh doanh và vì thế sẽ dễ

trở thành lạc hậu không theo kịp với biến động trên thị trường.
trở thành lạc hậu không theo kịp với biến động trên thị trường.
2.7 - Chức năng quản trị nhân sự
2.7 - Chức năng quản trị nhân sự
Quản trị nhân sự là việc bố trí hợp lý những người lao động cùng các máy
Quản trị nhân sự là việc bố trí hợp lý những người lao động cùng các máy


móc thiết bị, những phưong pháp trong công nghệ sản xuất và nguyên vật liệu
móc thiết bị, những phưong pháp trong công nghệ sản xuất và nguyên vật liệu


một cách có hiệu quả.Quản trị nhân sự gồm hai việc:
một cách có hiệu quả.Quản trị nhân sự gồm hai việc:
Quản lý con người - đó là những công việc hàng ngày đối với một cá
Quản lý con người - đó là những công việc hàng ngày đối với một cá


nhân tập thể những người lao động là công việc xây dựng những kíp được điều
nhân tập thể những người lao động là công việc xây dựng những kíp được điều


động, được điều phối phản ứng tạo ra do doanh nghiệp có khả năng phát hiện ra
động, được điều phối phản ứng tạo ra do doanh nghiệp có khả năng phát hiện ra


các sai sót về mặt kinh tế kỹ thuật.
các sai sót về mặt kinh tế kỹ thuật.
2.8 - Chức năng quản trị tài chính

2.8 - Chức năng quản trị tài chính
Tổ chức sản xuất tốt, quản trị nhân sự đúng chưa phải đã đủ, các doanh
Tổ chức sản xuất tốt, quản trị nhân sự đúng chưa phải đã đủ, các doanh


nghiệp cần phải đối phó với những biến động thường xuyên xảy ra trên thị
nghiệp cần phải đối phó với những biến động thường xuyên xảy ra trên thị


trường để đứng vững và phát triển.Quản trị tài chính sẽ giúp cho chủ doanh
trường để đứng vững và phát triển.Quản trị tài chính sẽ giúp cho chủ doanh


nghiệp biết được mình đang có bao nhiêu tiền, đã thu được các món tiền gì , đã
nghiệp biết được mình đang có bao nhiêu tiền, đã thu được các món tiền gì , đã


tiêu hao bao nhiêu tiền và tiêu như thế nào, có thể huy động được các nguồn
tiêu hao bao nhiêu tiền và tiêu như thế nào, có thể huy động được các nguồn


vốn từ đâu, khi nào phải dừng kinh doanh lại? Nói cách khác, quản trị tài chính
vốn từ đâu, khi nào phải dừng kinh doanh lại? Nói cách khác, quản trị tài chính


doanh nghiệp là việc quản trị các mối quan hệ tài chính phát sinh trong quá trình
doanh nghiệp là việc quản trị các mối quan hệ tài chính phát sinh trong quá trình


hot ng ca doanh nghip nh thu, chi, l, lói...v cỏc mi quan h ti chớnh

hot ng ca doanh nghip nh thu, chi, l, lói...v cỏc mi quan h ti chớnh


ca doanh nghip vi th trng ti chớnh bờn ngoi nh n nh ,tng trng,
ca doanh nghip vi th trng ti chớnh bờn ngoi nh n nh ,tng trng,


phỏt trin, lm phỏt, khng hong, suy thoỏi...
phỏt trin, lm phỏt, khng hong, suy thoỏi...
III Nhng yờu cu i vi c cu t chc qun lý:
III Nhng yờu cu i vi c cu t chc qun lý:
1- Phải bảo đảm tính tối
1- Phải bảo đảm tính tối
u
u
Giữa các khâu và các cấp quản trị đều thiết lập các mối quan hệ
Giữa các khâu và các cấp quản trị đều thiết lập các mối quan hệ


hợp lý thiết kế sao cho số l
hợp lý thiết kế sao cho số l
ợng cấp quản lý là ít nhất không thừa, thiếu
ợng cấp quản lý là ít nhất không thừa, thiếu


bộ phận nào,không chồng chéo nhiệm vụ giữa các phòng ban sao cho
bộ phận nào,không chồng chéo nhiệm vụ giữa các phòng ban sao cho


nhiệm vụ quyền hạn phải t

nhiệm vụ quyền hạn phải t
ơng ứng.Cấp quản trị xử lý quá nhiều, thông
ơng ứng.Cấp quản trị xử lý quá nhiều, thông


tin sẽ bị sai lệch cồng kềnh nên yêu cầu bộ máy quản lý phải linh hoạt,
tin sẽ bị sai lệch cồng kềnh nên yêu cầu bộ máy quản lý phải linh hoạt,


có khả năng thích ứng với thị tr
có khả năng thích ứng với thị tr
ờng và với doanh nghiệp.Trong kinh
ờng và với doanh nghiệp.Trong kinh


doanh ai đi tr
doanh ai đi tr
ớc là thắng.Khi thị tr
ớc là thắng.Khi thị tr
ờng biến động thì nhiệm vụ của doanh
ờng biến động thì nhiệm vụ của doanh


nghiệp cũng thay đổi theo.Nếu ng
nghiệp cũng thay đổi theo.Nếu ng
ời quản lý không linh hoạt, khi cầu v
ời quản lý không linh hoạt, khi cầu v
ợt
ợt

quá cung mà doanh nghiệp mới sản xuất thì tất yếu sẽ thua lỗ.
quá cung mà doanh nghiệp mới sản xuất thì tất yếu sẽ thua lỗ.
2 - Đảm bảo linh hoạt
2 - Đảm bảo linh hoạt
Cơ cấu tổ chức quản lý phải đảm bảo tính chính xác của tất cả các
Cơ cấu tổ chức quản lý phải đảm bảo tính chính xác của tất cả các


thông tin đ
thông tin đ
ợc sử dụng trong doanh nghiệp nhờ đó đảm bảo đ
ợc sử dụng trong doanh nghiệp nhờ đó đảm bảo đ
ợc sự phối
ợc sự phối


hợp tốt các hoạt động và nhiệm vụ của tất cả các bộ phận của doanh
hợp tốt các hoạt động và nhiệm vụ của tất cả các bộ phận của doanh


nghiệp.
nghiệp.
3 - Đảm bảo tính kinh tế
3 - Đảm bảo tính kinh tế
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phải sử dụng chi phí quản lý đạt
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý phải sử dụng chi phí quản lý đạt


hiệu quả nhất.Tiêu chuẩn xem xét yêu cầu này là mối t

hiệu quả nhất.Tiêu chuẩn xem xét yêu cầu này là mối t
ơng quan giữa chi
ơng quan giữa chi


phí dự định bỏ ra và kết quả thu về.
phí dự định bỏ ra và kết quả thu về.
4 - Thiết kế bộ máy quản lý phải bảo đảm nguyên tắc chế độ một thủ tr
4 - Thiết kế bộ máy quản lý phải bảo đảm nguyên tắc chế độ một thủ tr
-
-
ởng
ởng
Quyền quyết định về kinh tế kỹ thuật, tổ chức hành chính đời sống
Quyền quyết định về kinh tế kỹ thuật, tổ chức hành chính đời sống


trong phạm vi toàn doanh nghiệp và từng bộ phận phải đ
trong phạm vi toàn doanh nghiệp và từng bộ phận phải đ
ợc giao cho một
ợc giao cho một


ng
ng
ời - Thủ tr
ời - Thủ tr
ởng.Ng
ởng.Ng
ời đó có nhiệm vụ quản lý toàn bộ các hoạt động của

ời đó có nhiệm vụ quản lý toàn bộ các hoạt động của


đơn vị mình, đ
đơn vị mình, đ
ợc trao những trách nhiệm và quyền hạn nhất định.
ợc trao những trách nhiệm và quyền hạn nhất định.
Thủ tr
Thủ tr
ởng có thể sử dụng bộ máy cố vấn giúp việc tranh thủ ý kiến
ởng có thể sử dụng bộ máy cố vấn giúp việc tranh thủ ý kiến


đóng góp của cấp d
đóng góp của cấp d
ới, nh
ới, nh
ng ng
ng ng
ời quyết định cuối cùng vẫn là giám
ời quyết định cuối cùng vẫn là giám


đốc(Thủ tr
đốc(Thủ tr
ởng) Mọi giám đốc có thể uỷ quyền cho cấp d
ởng) Mọi giám đốc có thể uỷ quyền cho cấp d
ới nh
ới nh
ng phải

ng phải


chịu trách nhiệm liên đới.Mọi ng
chịu trách nhiệm liên đới.Mọi ng
ời trong doanh nghiệp và từng bộ phận
ời trong doanh nghiệp và từng bộ phận


phải phục tùng nghiêm chỉnh mệnh lệnh của thủ tr
phải phục tùng nghiêm chỉnh mệnh lệnh của thủ tr
ởng .
ởng .
Tính tất yếu phải tiến hành chế độ một thủ tr
Tính tất yếu phải tiến hành chế độ một thủ tr
ởng là xuất phát từ
ởng là xuất phát từ


nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý kinh tế xuất phát từ yêu cầu
nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý kinh tế xuất phát từ yêu cầu


đời sống phải chính xác, kịp thời và xuất phát từ chuyên môn hoá lao
đời sống phải chính xác, kịp thời và xuất phát từ chuyên môn hoá lao


động càng sâu sát thì hợp tác lao động sẽ xảy ra.Yêu cầu bất cứ sự hợp
động càng sâu sát thì hợp tác lao động sẽ xảy ra.Yêu cầu bất cứ sự hợp

tác nào cũng phải có sự chỉ huy thống nhất.
tác nào cũng phải có sự chỉ huy thống nhất.
Trong tr
Trong tr
ờng hợp doanh nghiệp lớn thì thủ tr
ờng hợp doanh nghiệp lớn thì thủ tr
ởng cấp d
ởng cấp d
ới phải phục
ới phải phục


tùng nghiêm chỉnh thủ tr
tùng nghiêm chỉnh thủ tr
ởng cấp trên tr
ởng cấp trên tr
ớc hết là thủ tr
ớc hết là thủ tr
ởng cấp trên trực
ởng cấp trên trực


tiếp, thủ tr
tiếp, thủ tr
ởng từng bộ phận có quyền quyết định những vấn đề trong bộ
ởng từng bộ phận có quyền quyết định những vấn đề trong bộ


phận của mình và chịu trách nhiệm tr

phận của mình và chịu trách nhiệm tr
ớc thủ tr
ớc thủ tr
ởng cấp trên.
ởng cấp trên.
Các cấp phó là ng
Các cấp phó là ng
ời giúp việc thủ tr
ời giúp việc thủ tr
ởng.Để làm rõ thêm về nguyên
ởng.Để làm rõ thêm về nguyên


tắc này ta có bảng sau:
tắc này ta có bảng sau:
Bảng 1 : Chức danh vị trí thủ tr
Bảng 1 : Chức danh vị trí thủ tr
ởng và mối quan hệ giữa chúng trong
ởng và mối quan hệ giữa chúng trong


Công ty
Công ty
Chc danh th trng
Chc danh th trng
V trớ tng chc danh
V trớ tng chc danh
Phm vi phỏt huy tỏc dng
Phm vi phỏt huy tỏc dng
Giỳp vic th trng

Giỳp vic th trng
Ngi di quyn
Ngi di quyn
Giỏm c
Giỏm c
Th trng cp cao nht trong doanh nghip
Th trng cp cao nht trong doanh nghip
Ton doanh nghip
Ton doanh nghip
Cỏc phú giỏm c
Cỏc phú giỏm c
Mi ngi trong doanh nghip
Mi ngi trong doanh nghip
Qun c
Qun c
Th trng cp cao nht trong phõn xng
Th trng cp cao nht trong phõn xng
Ton phõn xng
Ton phõn xng
Cỏc phú qun c
Cỏc phú qun c
Mi ngi trong phõn xng
Mi ngi trong phõn xng
IV/
IV/
Những nôi dung cơ bản của công tác tổ chức bộ máy quản lý trong
Những nôi dung cơ bản của công tác tổ chức bộ máy quản lý trong


doanh nghiệp

doanh nghiệp
1 - Các kiểu cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp
1 - Các kiểu cơ cấu tổ chức trong doanh nghiệp
Cùng với sự phát triển của sản xuất đã hình thành những kiểu tổ chức
Cùng với sự phát triển của sản xuất đã hình thành những kiểu tổ chức


quản lý khác nhau.Mỗi kiểu chứa đựng những đặc điểm, ưu điểm, nhược điểm
quản lý khác nhau.Mỗi kiểu chứa đựng những đặc điểm, ưu điểm, nhược điểm


và được áp dụng trong những điều kiện cụ thể nhất định.Sau đây là một số kiểu
và được áp dụng trong những điều kiện cụ thể nhất định.Sau đây là một số kiểu


cơ cấu tổ chức quản lý thường gặp:
cơ cấu tổ chức quản lý thường gặp:
1.1 Cơ cấu chức năng
1.1 Cơ cấu chức năng
Người lãnh đạo chức năng A
Người lãnh đạo chức năng A
Người lãnh đạo doanh nghiệp
Người lãnh đạo doanh nghiệp
Người lãnh đạo chức năng B
Người lãnh đạo chức năng B
1
1
2
2
3

3
n
n
...................
...................
Đặc điểm:
Đặc điểm:
Nhiệm vụ quản lý được phân chia cho các đơn vị quản lý
Nhiệm vụ quản lý được phân chia cho các đơn vị quản lý


riêng biệt theo các chức năng quản trị hình thành nên những người lãnh đạo
riêng biệt theo các chức năng quản trị hình thành nên những người lãnh đạo


được chuyên môn hoá chỉ đảm nhận thực hiện một chức năng nhất định.
được chuyên môn hoá chỉ đảm nhận thực hiện một chức năng nhất định.
Mối liên hệ giữa các nhân viên trong tổ chức rất phức tạp. Những người
Mối liên hệ giữa các nhân viên trong tổ chức rất phức tạp. Những người


thừa hành nhiệm vụ ở cấp dưới nhận mệnh lệnh chẳng những từ một người lãnh
thừa hành nhiệm vụ ở cấp dưới nhận mệnh lệnh chẳng những từ một người lãnh


đạo của doanh nghiệp mà cả những người lãnh đạo các chức năng khác hẳn
đạo của doanh nghiệp mà cả những người lãnh đạo các chức năng khác hẳn


nhau.

nhau.
Ưu điểm
Ưu điểm
: + Chuyên môn hoá quản lý theo các chức năng một cách sâu
: + Chuyên môn hoá quản lý theo các chức năng một cách sâu


sắc
sắc
+ Giảm bớt gánh nặng quản lý cho người lãnh đạo
+ Giảm bớt gánh nặng quản lý cho người lãnh đạo
+Tận dụng được tài năng của các cơ quan chức năng
+Tận dụng được tài năng của các cơ quan chức năng


Nhược điểm
Nhược điểm
: + Một cấp dưới phải chịu sự chỉ đạo của quá nhiều cá nhân
: + Một cấp dưới phải chịu sự chỉ đạo của quá nhiều cá nhân


cấp trên trực tiếp
cấp trên trực tiếp


+ Hay xảy ra các quyết định khác nhau giữa người lãnh đạo
+ Hay xảy ra các quyết định khác nhau giữa người lãnh đạo


quản lý chung và người lãnh đạo chức năng

quản lý chung và người lãnh đạo chức năng
1.2 - Cơ cấu tổ chức trực tuyến (đường thẳng)
1.2 - Cơ cấu tổ chức trực tuyến (đường thẳng)


Người lãnh đạo doanh nghiệp
Người lãnh đạo doanh nghiệp
Người lãnh đạo trực tuyến 1
Người lãnh đạo trực tuyến 1
Người lãnh đạo trực tuyến 2
Người lãnh đạo trực tuyến 2
1
1
2
2
3
3
B1
B1
B3
B3
B2
B2
Đặc điểm:
Đặc điểm:
Một người lãnh đạo thực hiện tất cả các chức năng quản lý và
Một người lãnh đạo thực hiện tất cả các chức năng quản lý và


chịu trách nhiệm hoàn toàn về hệ thống của mình phụ trách, mọi vấn đề đều

chịu trách nhiệm hoàn toàn về hệ thống của mình phụ trách, mọi vấn đề đều


được giải quyết theo kênh đường thẳng.Người thừa hành mệnh lệnh chỉ nhận
được giải quyết theo kênh đường thẳng.Người thừa hành mệnh lệnh chỉ nhận


mệnh lệnh qua cấp trên trực tiếp và chỉ thi hành mệnh lệnh của người đó mà
mệnh lệnh qua cấp trên trực tiếp và chỉ thi hành mệnh lệnh của người đó mà


thôi.
thôi.
Ưu điểm
Ưu điểm
: Mệnh lệnh được thi hành nhanh, dễ thực hiện chế độ một thủ
: Mệnh lệnh được thi hành nhanh, dễ thực hiện chế độ một thủ


trưởng.Mỗi cấp dưới chỉ thực hiện mệnh lệnh của một cấp trên trực tiếp.
trưởng.Mỗi cấp dưới chỉ thực hiện mệnh lệnh của một cấp trên trực tiếp.
Nhược điểm:
Nhược điểm:
+ Người lãnh đạo phải thực hiện tốt chức năng quản lý do đó người lãnh
+ Người lãnh đạo phải thực hiện tốt chức năng quản lý do đó người lãnh


đạo phải có kiến thức toàn diện và không có số đơn vị trực thuộc lớn.
đạo phải có kiến thức toàn diện và không có số đơn vị trực thuộc lớn.
+ Chưa tận dụng được tài năng đóng góp của các chuyên gia vì thế cơ cấu

+ Chưa tận dụng được tài năng đóng góp của các chuyên gia vì thế cơ cấu


trực tuyến (đường thẳng) chỉ sử dụng cho tổ sản xuất.
trực tuyến (đường thẳng) chỉ sử dụng cho tổ sản xuất.
1.3 - Cơ cấu trực tuyến chức năng
1.3 - Cơ cấu trực tuyến chức năng
Lãnh đạo doanh nghiệp
Lãnh đạo doanh nghiệp
Lãnh đạo T1
Lãnh đạo T1
Lãnh đạo chức năng A
Lãnh đạo chức năng A
Lãnh đạo chức năng B
Lãnh đạo chức năng B
Lãnh đạo T2
Lãnh đạo T2
1
1
2
2
A
A
B
B