Bai 1. Dan so

Phần một :
THÀNH PHẦN NHÂN VĂN CỦA MÔI TRƯỜNG
Tiết 1 - Bài 1 : DÂN SỐ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp cho HS hiểu biết căn bản về :
- Dân số và tháp tuổi . Dân số là nguồn lao động của một địa phương .
- Tình hình và nguyên nhân của sự gia tăng dân số .
- Hậu quả của bùng nổ dân số đối vơi các nước đang phát triển .
- Hiểu và nhận biết được sự gia tăng dân số và bùng nổ dân số qua các biểu đồ dân số
- Rèn kĩ năng đọc và khai thác thông tin từ các biểu đồ dân số và tháp tuổi .
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
- Biểu đồ gia tăng dân số thế giới từ đầu công nguyên đến năm 2050 (tự vẽ)
- Biểu đồ gia tăng dân số địa phương tự vẽ (nếu có ). Tranh vẽ 3 dạng tháp tuổi .
III. HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP :
1. Ổn định lớp :
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới : Các em có biết hiện nay trên Trái Đất có bao nhiêu người sinh sống làm sao
biết được trong số đó có bao nhiêu nam , bao nhiêu nữ , bao nhiêu trẻ bao nhiêu già ?
Hoạt động của GV - HS Nội dung chính
Hoạt động 1 : cả lớp.
* Bước 1 : ? Bằng cách nào ta biết được dân số của
một nước hoặc một địa phương ?
(Điều tra dân số )
* Bước 2 : HS quan sát hình 1.1 cho biết :
? Hãy cho biết số trẻ em từ 0 - 4 tuổi ở mỗi tháp
khoảng bao nhiêu bé trai và bao nhiêu bé gái ?
? Hình dạng của 2 tháp tuổi khác nhau như thế nào ?
? Tháp tuổi như thế nào thì tỉ lệ người trong độ tuổi lao
động nhiều ? (thân tháp mở rộng)
* Bước 3 : GV cho HS biết :
- Tháp tuổi là biểu hiện cụ thể về ds của một địa
phương .

- Tháp tuổi cho ta biết các độ tuổi của dân số, số
Nam , Nữ, số người trong độ tuổi dưới tuổi lao động (là
màu xanh lá cây),trong độ tuổi lao động (là màu xanh
biển), trên tuổi lao động (là màu cam) .
- Tháp tuổi cho biết nguồn lao động hiện tại và trong
tương lai của 1 địa phương .
- Hình dạng cho ta biết dân số trẻ(ở tháp thứ nhất),
dân số già ở (tháp thứ hai) .
2. Hoạt động 2 : cả lớp.
1. Dân số, nguồn lao động

- Các cuộc điều tra dân số cho
biết tình hình dân số, nguồn lao
động … của một địa phương,
một nước . Dân số được biểu
hiện cụ thể bằng một tháp tuổi .
2. Dân số thế giới tăng nhanh
trong thế kỉ XIX và thế kỉ
XX :
* Bước 1 : Gv cho HS quan sát hình 1.2 :
? Tình hình dân số thế giới từ đầu thế kỉ XIX đến cuối
XX (tăng nhanh)
? Dân số bắt đầu tăng nhanh vào năm nào ? Tăng vọt
vào năm nào ?
(tăng nhanh từ năm 1804, tăng vọt từ năm 1960
đường biểu diễn dốc đứng . Do kinh tế xã hội phát
triển, y tế tiến bộ ; còn những năm đầu công nguyên
tăng chậm do dịch bệnh, đói kém, chiến tranh) .
3. Hoạt động 3 : hoạt động lớp.
* Bước 1 : GV cho HS hiểu thế nào là tỉ lệ (hay tỉ suất)

sinh, tỉ lệ tử .
- GV hướng dẫn HS đường xanh là tỉ lệ sinh, đường
đỏ là tỉ lệ tử và phần tô màu hồng là tỉ lệ gia tăng dân
số (khoảng cách giữa đường xanh và đường đỏ ).
? Khoảng cách giữa tỉ lệ sinh và tỉ lệ tử năm 1950,
1980 , 2000 ?
(khoảng cách thu hẹp
⇒
dân số tăng chậm ;
còn khoảng cách mở rộng
⇒
dân số tăng nhanh ).
* Bước 2 : cho HS quan sát biểu đồ 1.3 và 1.4 :
? Trong giai đoạn 1950 đến 2000 nhóm nước nào có tỉ
lệ gia tăng dân số cao hơn ? Tại sao ?
(nhóm nước đang phát triển tăng cao hơn
⇒
các
nước này lâm vào tình trạng bùng nổ dân số (dân số
tăng nhanh đột ngột, tỉ lệ sinh hàng năm cao hơn
21%o , trong khi đó tỉ lệ tử giảm nhanh).
? Tỉ lệ sinh năm 2000 các nước đang phát triển là bao
nhiêu ? Các nước phát triển là bao nhiêu (Nước đang
phát triển là 25%o, các nước phát triển là 17%o).
* Bước 3 : ? Đối với các nước có nền kinh còn đang
phát triển mà tỉ lệ sinh còn quá cao thì hậu quả sẽ như
thế nào? (làm kinh tế chậm phát triển, đói kém, nhà
ở, học hành, y tế, tệ nạn …).
- Dân số thế giới tăng nhanh
trong hai thế kỉ gần đây.

- Các nước đang phát triển có tỉ
lệ gia tăng dân số tự nhiên cao
hơn các nước phát triển .
3. Sự bùng nổ dân số :
- Bùng nổ dân số là do dân số
tăng nhanh và tăng đột biến ở
nhiều nước châu Á, Phi, Mĩ
Latinh

- Nguyên nhân do tỉ lệ sinh cao
hơn tỉ lệ tử , nên dẫn đến hậu
quả là kinh tế chậm phát triển,
đói rách, bệnh tật, mù chữ, thiếu
nhà ở, sinh ra tệ nạn xã hội …
- Các chính sách dân số và phát
triển kinh tế - xã hội đã góp phần
hạ thấp tỉ lệ gia tăng dân số ở
nhiều nước .
4.CỦNG CỐ HDVN :
Câu hỏi 1 : Tháp tuổi cho ta biết nhưng đặc điểm gì của dân số ?
Câu hỏi 2 : Bùng nổ dân số xảy ra khi nào ? Nguyên nhân, hậu quả và hướng giải
quyết
- Về nhà học bài, làm bài tập 2 trang 6 và chuẩn bị bài 2 .