ChiPheo tiết 53( chuan va hay)

Ngày soạn:
13/11/2010
Ngày dạy 16/ 11/ 2010 18/ 11/ 2010 17/ 11/ 2010
Lớp 11 B3 11 B7 11 B8
Sĩ số
Tiết 51: Văn học
CHÍ PHÈO
Phần một : Tác giả Nam Cao
A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh
1. Về kiến thức
- Nắm sơ lược về cuộc đời, con người Nam Cao.
- Hiểu biết về quan điểm nghệ thuật, những đề tài chính, tư tưởng chủ đạo và
phong cách nghệ thuật của Nam Cao - đại diện xuất sắc của văn học hiện
thực phê phán Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945.
2. Về kĩ năng
- Rèn luyện kĩ năng đọc - hiểu về tác gia văn học.
- Tóm lược hệ thống luận điểm của bài học.
3. Về thái độ
- Khâm phục nhân cách và con người Nam Cao.
- Yêu thích và trân trọng những sáng tác của nhà văn.
B. Phương tiện dạy học
1. Giáo viên
- Bài soạn, sách giáo khoa, sách giáo viên Ngữ văn lớp 11, tập 1.
- Tài liệu tham khảo: " Tuyển tập Nam Cao" NXB. Văn học, " Nam Cao về
tác gia và tác phẩm" NXB. Giáo dục.
2. Học sinh
- Vở soạn, sách giáo khoa, vở ghi và bảng phụ.
- Chuẩn bị tư liệu cho bài học.
C. Tiến trình lên lớp
1. Kiểm tra bài cũ: không thực hiện
2. Bài mới:

Nam Cao là một nhà văn hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam,
một nhà nhân đạo chủ nghĩa tiêu biểu nhất thế kỉ XX. Trong lời tựa "Tuyển
tập Nam Cao" NXB. Văn học, Gs. Hà Minh Đức đưa ra nhận định: " Đời
văn Nam Cao không dài. Trên mười năm sáng tác ở cả hai thời kì trước và
sau cách mạng, Nam Cao đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị. Thời gian trôi
qua, tác phẩm của Nam Cao như càng bộc lộ thêm những phẩm chất mới,
1
những giá trị mới. Chúng ta càng thêm yêu quý ông, một tâm hồn trung
thực và cao đẹp trong cuộc đời cũng như trên trang sách; một nhà văn
chiến sĩ với ý nghĩa đích thực và trọn vẹn của danh hiệu này". Bài học hôm
nay cô và các em sẽ cùng tìm hiểu đôi nét về tác gia văn học này.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT
* Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh
tìm hiểu vài nét về tiểu sử và con
người Nam Cao.
- HS đọc SGK
- GV giảng giải kiến thức
- GV lưu ý cho HS về bút danh, các
yếu tố về gia đình, quê quán, thời đại.
? Em hiểu biết gì về con người của
Nam Cao ?
- HS hoạt động độc lập trả lời.
- GV chốt kiến thức.
A. PHẦN MỘT : TÁC GIẢ
I. Vài nét về tiểu sử và con người.
1. Tiểu sử
- Tên thật là Trần Hữu Tri (1917 -
1951).
- Quê quán: làng Đại Hoàng, tổng Cao
Đà, huyện Nam Sang, phủ Lí Nhân,

tỉnh Hà Nam -> Nam Cao là bút danh
ghép giữa tên đầu của tổng và huyện
quê ông.
- Xuất thân trong một gia đình nông
dân đông con.
- Học hết bậc Thành chung, Nam Cao
vào Sài Gòn kiếm sống. Sau hơn ba
năm vì ốm đau, ông phải về quê. Từ
đó, ông sống chật vật, lay lắt khi làm
ông giáo khổ trường tư, khi làm gia sư,
khi viết văn, có lúc phải sống nhờ vợ.
- Năm 1943: tham gia hội "Văn hóa
cứu quốc" ở Hà Nội. Từ đó ông một
lòng phục vụ kháng chiến.
- Năm 1947 ông lên Việt Bắc làm công
tác văn nghệ phục vụ kháng chiến.
- Tháng 11 năm 1951 trên đường đi
công tác, ông bị giặc Pháp phục kích và
sát hại.
2. Con người
2
- GV nhấn mạnh
- Bề ngoài lạnh lùng, vụng về, ít nói
( ông tự giễu mình " cái mặt không
chơi được") nhưng đời sống nội tâm lại
rất phong phú.
- Là người trí thức "trung thực vô
ngần" luôn đấu tranh với chính mình để
thoát khỏi lối sống tầm thường, nhỏ
nhen và khao khát vươn lên.

- Có tấm lòng đôn hậu, chứa chan yêu
thương, gắn bó sâu nặng với quê hương
và những người nông dân nghèo khổ bị
áp bức, khinh miệt trong xã hội cũ.
=> Cuộc đời lao động sáng tạo nghệ
thuật vì lí tưởng nhân đạo và sự hi sinh
anh dũng vì sự nghiệp giải phóng dân
tộc của ông mãi mãi là tấm gương cao
đẹp của một con người chân chính.
Năm 1996, Nam Cao được Nhà nước
tặng giải thưởng Hồ chí Minh về Văn
học nghệ thuật.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh
tìm hiểu quan điểm nghệ thuật của
Nam Cao
- GV yêu cầu HS đọc thầm SGK mục
1. Quan điểm nghệ thuật
- GV dẫn dắt
? Tóm tắt quan điểm nghệ thuật của
Nam Cao ?
- HS hoạt động độc lập trả lời.
- GV chốt kiến thức.
II. Sù nghiÖp v¨n häc.
1. Quan điểm nghệ thuật
* Trong cuộc đời cầm bút, Nam Cao
luôn suy nghĩ về vấn đề " sống và viết",
ông rất có ý thức về quan điểm nghệ
thuật của mình.
* Không được tình bày trực tiếp mà
được thể hiện trong những sáng tác của

ông qua lời của những nhân vật, những
hình tượng nghệ thuật.
a) Trước cách mạng
- Lên án những quan điểm "nghệ thuật
vị nghệ thuật" của văn học lãng mạn để
đứng đầu quan điểm "nghệ thuật vị
nhân sinh"(vì con người), nhân đạo chủ
nghĩa.
3
- GV mở rộng kiến thức bằng việc lấy
ví dụ minh họa cho HS.
VD: Trong "Trăng sáng" Nam Cao
viết: " Nghệ thuật không phải là ánh
trăng lừa dối, không nên là ánh trăng
lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là tiếng
đau khổ kia thoát ra từ những kiếp
lầm than"-> ông phê phán thứ văn
chương thi vị hóa cuộc sống đen tối mà
yêu cầu nghệ thuật phải nhìn thẳng vào
hiện thực đời sống và nói lên nỗi khổ
cùng quẫn của nhân dân.
- Tác phẩm văn chương phải thể hiện
được giá trị nhân đạo sâu sắc.
VD: Trong " Đời thừa" Nam Cao viết:
" Một tác phẩm thật giá trị phải vượt
lên trên tất cả các bờ cõi và giới hạn,
phải là tác phẩm chung cho cả loài
người. Nó phải vừa đau đớn, lại vừa
phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương,
tình bác ái, sự công bình,... Nó làm

con người gần người hơn."-> tác
phẩm văn chương chân chính phải
hướng tới giá trị nhân đạo. Đây là cái
gốc của văn chương từ cổ tới kim.
- Văn chương phải có sự tìm tòi, sáng
tạo. Người nghệ sĩ nói chung, nhà văn
nói riêng phải có ý thức, trách nhiệm và
lương tâm nghề nghiệp.
VD 1: Trong " Đời thừa" Nam Cao
viết: " Văn chương không cần đến
những người thợ khéo tay, làm theo
một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn
chương chỉ dung nạp những người
biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi những
nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những
gì chưa có."
VD 2: Trong "Đời thừa" ông khẳng
định: " Sự cẩu thả trong bất cứ nghề
gì cũng là một sự bất lương rồi.
Nhưng cẩu thả trong văn chương thì
thật là đê tiện"
4
* Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh
tìm hiểu các đề tài chính
? Kể tên những tác phẩm tiêu biểu và
giá trị nội dung của đề tài người trí
thức nghèo và nông dân nghèo ?
- HS hoạt động nhóm gắn kết quả lên
bảng
+ Thời gian: 5 phút.

+ Nhiệm vụ:
. Nhóm 1, 3: Cùng tìm hiểu về đề tài
người trí thức nghèo.
. Nhóm 2, 4: Cùng tìm hiểu về đề tài
người nông dân nghèo
+ Các nhóm khác bổ sung ý kiến.
- GV nhận xét, chốt kiến thức.
b) Sau cách mạng
Nam Cao quyết định hi sinh nghệ thuật
cao siêu vì lợi ích của dân tộc.
- Nam Cao vẫn sáng tác theo quan
điểm đúng đắn, tích cực
VD: Đôi mắt - tuyên ngôn nghệ thuật
của giới nghệ sĩ lúc bấy giờ. Tác phẩm
đặt ra vấn đề " nhận đường" giúp cho
mọi người có cái nhìn đúng đắn về
người nông dân.
=> Gần một thế kỉ trôi qua nhưng
những quan điểm của Nam Cao về
chức năng của nghệ thuật chân chính
và các giá trị của tác phẩm văn học, về
nghề văn và người nghệ sĩ vẫn còn
nguyên tính thời sự.
2. Các đề tài chính
a) Trước cách mạng
* Đề tài trí thức nghèo
- Những tác phẩm tiêu biểu: truyện
ngắn Giăng sáng, Đời thừa,, tiểu thuyết
Sống mòn, ...
- Giá trị nội dung

5