Chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam chi nhánh bạc liêu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

HOÀNG VĂN HÀ

CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN VIỆT NAM- CHI NHÁNH TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

HOÀNG VĂN HÀ

CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ
NHỎ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG
THÔN VIỆT NAM- CHI NHÁNH TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ THỊ TUYẾT HOA

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Chất lượng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - chi nhánh tỉnh Bạc
Liêu” đƣợc hoàn thành trên cơ sở nghiên cứu, tổng hợp do tôi tự thực hiện. Các số liệu và
trích dẫn trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng và trung thực.
Luận văn này là mới và không sao chép từ bất kỳ một luận văn nào khác.
Bạc Liêu, ngày 20 tháng 10 năm 2018
Tác giả

HOÀNG VĂN HÀ


LỜI CẢM ƠN

Để thực hiện và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học này, em đã nhận đƣợc sự
hỗ trợ, giúp đỡ cũng nhƣ là quan tâm, động viên từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Nghiên cứu khoa học cũng đƣợc hoàn thành dựa trên sự tham khảo, học tập kinh nghiệm
từ các kết quả nghiên cứu liên quan, các sách, báo chuyên ngành của nhiều tác giả ở các
trƣờng Đại học, các tổ chức nghiên cứu. Đặc biệt hơn nữa là sự sự giúp đỡ, tạo điều kiện
về vật chất và tinh thần từ phía gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp.
Trƣớc hết, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Cô: Lê Thị Tuyết Hoa ngƣời trực
tiếp hƣớng dẫn khoa học đã luôn dành nhiều thời gian, công sức hƣớng dẫn em trong
suốt quá trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học.

Em xin trân trọng cám ơn Ban giám hiệu, cùng toàn thể các thầy cô giáo công tác
trong trƣờng Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt những kiến thức
quý báu, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tuy có nhiều cố gắng, nhƣng trong đề tài nghiên cứu khoa học này không tránh
khỏi những thiếu sót. Em kính mong Quý thầy cô, các chuyên gia, đồng nghiệp, gia đình
và bạn bè những ngƣời quan tâm đến đề tài, tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ
để đề tài đƣợc hoàn thiện hơn.
Một lần nữa em xin chân thành cám ơn!
Bạc Liêu, ngày 20 tháng 10 năm 2018.
Tác giả

Hoàng Văn Hà


MỤC LỤC
TRANG BÌA NGOÀI
TRANG BÌA TRONG
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
MỤC LỤC
Trang
1.

TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...........................................................................

2.

MỤC TIÊUNGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI ............................................................

2.1. Mục tiêu tổng quát: ....................................................................................................
2.2. Mục tiêu cụ thể: .........................................................................................................
3.

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .......................................................

4.

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .....................................................................................

5.

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .........................................................................

6.

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................................

7.

ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ....................................................................................

8.

TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ....................................................

8.1 Các nghiên cứu ngoài nƣớc ...........................................................................................
8.2 Các nghiên cứu trong nƣớc ..........................................................................................
8.3. Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................................
9.

KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN ...............................................................................

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ĐỐI
VỚI DNNVV .......................................................................................................................


1.1. Chất lƣợng tín dụng ngân hàng thƣơng mại............................................................. 1
1.1.1. Tín dụng ngân hàng thƣơng mại.............................................................................. 1
1.1.2. Quan niệm về chất lƣợng tín dụng ngân hàng.......................................................... 4
1.2. Chất lƣợng tín dụng ngân hàng thƣơng mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ........5
1.2.1. Doanh nghiệp vừa vả nhỏ......................................................................................... 5
1.2.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ............................8
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng tín dụng ngân hàng đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ..................................................................................................................................... 9
1.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng ngân hàng đối với DNNVV.......11
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................................ 17
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP

VỪA VÀ NHỎ CỦA AGRIBANK BẠC LIÊU............................................................... 18
2.1. Giới thiệu khái quát về Agribank Bạc Liêu............................................................... 18
2.1.1. Cơ cấu tổ chức của Agribank Bạc Liêu.................................................................. 19
2.1.2. Đội ngũ nhân viên ngân hàng................................................................................. 20
2.1.3. Các nghiệp vụ chủ yếu của Agribank Bạc Liêu...................................................... 21
2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh................................................................................ 21
2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc
Liêu.................................................................................................................................. 24
2.2.1. Quy trình tín dụng.................................................................................................. 24
2.2.2. Doanh số cho vay và dƣ nợ................................................................................... 25
2.2.3. Tình hình khách hàng............................................................................................. 27

2.2.4. Cơ cấu doanh số cho vay........................................................................................ 28
2.3. Phân tích chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc
Liêu.................................................................................................................................. 31
2.3.1. Nợ quá hạn............................................................................................................. 31
2.3.2. Nợ xấu.................................................................................................................... 33
2.3.3. Cơ cấu dƣ nợ......................................................................................................... 36
2.3.4. Chỉ tiêu về tốc độ chu chuyển vốn tín dụng (vòng quay vốn tín dụng)..................37


2.4. Đánh giá chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Agribank Bạc
Liêu.................................................................................................................................. 38
2.4.1.

Những thuận lợi và khó khăn.............................................................................. 38

2.4.2. Những kết quả đạt đƣợc và hạn chế....................................................................... 41
2.4.3. Nguyên nhân những hạn chế.................................................................................. 44
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................................ 48
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA AGRIBANK BẠC LIÊU................................................ 49
3.1. Chiến lƣợc nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với DNVVN của Agribank Bạc Liêu.
49
3.2. Các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với DNVVN của Agribank
Bạc Liêu........................................................................................................................... 49
3.2.1. Phát triển sản phẩm dịch vụ ngân hàng đối với DNVVN....................................... 50
3.2.2. Đảm bảo thực hiện tốt quy trình tín dụng............................................................... 50
3.3.3. Tăng trƣởng tín dụng hợp lý đối với DNVVN....................................................... 51
3.2.4. Tăng cƣờng quản trị rủi ro tín dụng, quản lý nợ xấu.............................................. 52
3.2.5. Nâng cao chất lƣợng công tác thẩm định dự án..................................................... 54

3.2.6. Quản lý các khoản vay, thu hồi nợ vay................................................................... 55
3.2.7. Các giải pháp hỗ trợ............................................................................................... 56
3.3. Kiến nghị................................................................................................................ 58
3.3.1. Đối với NHNN....................................................................................................... 58
3.3.2. Kiến nghị đối với Chính phủ.................................................................................. 59
3.3.Kiến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam..........61
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................................ 64
KẾT LUẬN...................................................................................................................... 65


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức của Agribank Bạc Liêu:.......................................................... 19
Sơ đồ 2. 1: Quy trình tín dụng đối với DNVVN tại Agribank Bạc Liêu..........................25
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Kết quả kinh doanh của Agribank Bạc Liêu.................................................... 22
Bảng 2. 2: Doanh số cho vay DNNVV của Agribank Bạc Liêu....................................... 26
Bảng 2. 3: Cơ cấu doanh số cho vay DNVVN theo ngành kinh tế tại Agribank Bạc Liêu
30
Bảng 2. 4: Tỷ lệ nợ xấu đối với DNVVN theo lĩnh vực tại Agribank Bạc Liêu..............35
Bảng 2. 5:Tỷ lệ dƣ nợ cho vay trên huy động vốn........................................................... 39
Bảng 2. 6: Kết quả kinh doanh của Agribank Bạc Liêu................................................... 40


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2. 1: Tỷ lệ thu nhập từ tín dụng của Agribank Bạc Liêu.....................................23
Biểu đồ 2. 2: Tình hình khách hàng (DNVVN) có dƣ nợ tín dụng tại Agribank Bạc Liêu
27
Biểu đồ 2. 3: Cơ cấu doanh số cho vay DNVVN theo kỳ hạn tại Agribank Bạc Liêu......28
Biểu đồ 2. 4: Cơ cấu doanh số cho vay DNVVN theo loại tiền tại Agribank Bạc Liêu. . .29
Biểu đồ 2. 5: Tình hình tỷ lệ nợ quá hạn đối với DNVVN tại Agribank Bạc Liêu...........32

Biểu đồ 2. 6: Tỷ lệ nợ xấu của DNVVN phân theo đối tƣợng/tổng nợ xấu của ngân hàng
33
Biểu đồ 2. 7:Tỷ lệ nợ xấu đối với DNVVN của Agribank Bạc Liêu so với tỷ lệ nợ xấu
của Agribank.................................................................................................................... 34
Biểu đồ 2. 8: Tình hình cơ cấu dƣ nợ cho vay DNVVN theo thời hạn tại Agribank Bạc
Liêu.................................................................................................................................. 36
Biểu đồ 2. 9: Vòng quay vốn tín dụng qua các năm từ 2012 đến 2017 của Agribank Bạc
Liêu.................................................................................................................................. 37
Biểu đồ 2. 10: Tình hình huy động vốn của Agribank Bạc Liêu...................................... 39


Agribank
Agribank Bạc
Liêu
DNVVN
NHTM
NHTMCP
NHLD
NHNNg
NHNN
WTO
TCTD
TDNH


i

PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong quá trình phát triển kinh tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng một

vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia, đặc biệt là đối
với các nƣớc đang phát triển nhƣ Việt Nam. Chính vì vậy Chính phủ nƣớc ta
đã có rất nhiều chính sách ƣu đãi đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Kể từ
khi triển khai Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ
trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020, Nghị quyết 19-2017/NQ-CP về
những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao
năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2017, định hướng đến năm 2020; quan hệ
tín dụng giữa ngân hàng thƣơng mại và doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp
vừa và nhỏ đã đƣợc cải thiện theo hƣớng cởi mở hơn, gần gũi hơn và hiệu quả
hơn; tín dụng ngân hàng góp phần đảm bảo cho hoạt động của các doanh
nghiệp vừa và nhỏ đƣợc liên tục, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nâng cao khả
năng cạnh tranh.
Tuy nhiên, trên thực tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn gặp nhiều khó
khăn trong việc tiếp cận vốn ngân hàng, tỷ lệ vốn vay của doanh nghiệp vừa và
nhỏ còn khiêm tốn. Chính vì thế hoạt động tín dụng đối với loại hình doanh
nghiệp này của các ngân hàng thƣơng mại cần đƣợc cải thiện và chú ý nhằm
tăng tính hiệu quả của việc sử dụng vốn và kích thích các doanh nghiệp hoạt
động đƣợc hiệu quả cao.
Hơn nữa, chúng ta đang sống trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế,
trƣớc sức ép cạnh tranh đang ngày càng gay gắt với các NHTM trong nƣớc,
đặc biệt là các ngân hàng thƣơng mại cổ phần đang ngày càng phát triển cả về
quy mô lẫn chất lƣợng phục vụ và các ngân hàng liên doanh, ngân hàng nƣớc
ngoài với năng lực tài chính rất lớn, đã đƣợc đối xử bình đẳng quốc gia theo
cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO kể từ ngày 1/1/2011. Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam nói chung, Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh tỉnh Bạc Liêu nói riêng


ii

đã và đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ trong việc đảm bảo
hệ thống, đứng vững và hoạt động có hiệu quả.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà Nƣớc chi nhánh tỉnh Bạc Liêu, Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam tỉnh Bạc Liêu mặc dù đã
đạt những kết quả nhất định nhƣng chất lƣợng cho vay đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ còn nhiều bất cập, tỷ lệ nợ quá hạn còn khá cao. Từ những đòi hỏi
mang tính thực tiễn và nhu cầu bức thiết trong việc tiếp cận vốn ngân hàng của
doanh nghiệp vừa và nhỏ ở tỉnh Bạc Liêu, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập khu
vực và toàn cầu hoá với những thách thức và khó khăn; việc xem xét một cách
tổng thể và xác định những nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn tỉnh Bạc Liêu là hết sức quan trọng và cần thiết.
Xuất phát từ những lý do trên, học viên quyết định chọn đề tài “Chất
lượng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam-chi nhánh tỉnh Bạc Liêu” để nghiên cứu.
Đề tài nghiên cứu tự nó đã hàm chứa ý nghĩa khoa học và thực tiễn đối
với nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
Agribank Bạc Liêu.
2. MỤC TIÊUNGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Mục tiêu tổng quát:
Phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng
đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam-chi nhánh tỉnh Bạc Liêu (Agribank Bạc Liêu).
2.2.

Mục tiêu cụ thể:

Để đạt đƣợc mục đích tổng quát là phân tích thực trạng và để xuất giải
pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
Agribank Bạc Liêu. Mục tiêu cụ thể nhƣ sau:

-

Phân tích đƣợc thực trạng chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp

vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.


iii

-

Đánh giá đƣợc thực trạng chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp

vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
-

Đề xuất đƣợc một số giải pháp để nâng cao chất lƣợng tín dụng đối

với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
-

Đối tƣợng nghiên cứu: Chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa

và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
+

Phạm vi nghiên cứu:

Về không gian: Đề tài nghiên cứu về chất lƣợng tín dụng, thực trạng

và giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
Agribank Bạc Liêu. Do chiến lƣợc hoạt động của tín dụng đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu không thể tách rời với chiến lƣợc
phát triển tổng quan của hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn Việt Nam nên các phân tích ở tầm vĩ mô cũng sẽ dẫn chiếu một cách
phù hợp với nội dung nghiên cứu.
+

Về thời gian: Số liệu liên quan đến tín dụng đối với doanh nghiệp vừa

và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu từ năm 2012 đến năm 2017.
+

Về nội dung: Nghiên cứu chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp

vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu
4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Các câu hỏi nghiên cứu dƣới đây đƣợc xác định để đảm bảo thực hiện
mục tiêu nghiên cứu của đề tài:
-

Thực trạng chất lƣợng tín dụng với doanh nghiệp vừa và nhỏ của

Agribank Bạc Liêu giai đoạn 2012 - 2017 nhƣ thế nào? Chi nhánh đã làm gì để
nâng cao chất lƣợng tín dụng với doanh nghiệp vừa và nhỏ?
-

Agribank Bạc Liêu đã đạt đƣợc kết quả gì về chất lƣợng tín dụng đối

với doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn. Những hạn chế và nguyên nhân
của những hạn chế đó là gì?


iv

-

Những giải pháp và đề xuất kiến nghị nào để nâng cao chất lƣợng tín

dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu trong giai đoạn
tiếp theo?
5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài sử dụng tổng hợp nhiều phƣơng pháp để phục vụ cho nghiên cứu,
trong đó tập trung vào các phƣơng pháp chủ yếu sau:
-

Phƣơng pháp thống kê: là phƣơng pháp thu thập và trình bày có hệ

thống các số liệu lấy từ báo cáo kết quả hoạt động của Agribank Bạc Liêu giai
đoạn 2012-2017, tình hình cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ thông qua
các biến số về quy mô ngân hàng; mạng lƣới hoạt động; Agribank Bạc Liêu để
từ đó kết hợp với các phƣơng pháp nghiên cứu khác làm rõ đối tƣợng và mục
tiêu cần nghiên cứu: Phân tích đƣợc thực trạng chất lƣợng tín dụng đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
-

Phƣơng pháp so sánh: phƣơng pháp sử dụng số liệu thu thập đƣợc

đem ra so sánh theo từng giai đoạn nghiên cứu, để làm rõ tình hình cho vay,

chất lƣợng cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu giai đoạn
2012-2017.
-

Phƣơng pháp phân tích- tổng hợp: là phƣơng pháp phân tích, đánh

giá, tổng hợp, thông qua các chỉ số phản ánh chất lƣợng tín dụng. Xác định
mối quan hệ, đánh giá mức độ ảnh hƣởng của từng tiêu chí lên chất lƣợng tín
dụng với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Agribank Bạc Liêu giai đoạn 2012 2017. Số liệu đƣợc lấy từ báo cáo tổng hợp thƣờng niên theo năm của Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam hoặc từ báo cáo kết quả
hoạt động của Ngân hàng Nhà nƣớc chi nhánh tỉnh Bạc Liêu giai đoạn 2012 –
2017.
-

Ngoài ra, học viên còn sử dụng phƣơng pháp định tính trong việc

phân tích mô tả các nhân tố tác động đến chất lƣợng tín dụng, phân tích điểm
mạnh, điểm yếu của Agribank Bạc Liêu.
6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
-

Tổng hợp cơ sở lý luận về chất lƣợng tín dụng và các chỉ tiêu đánh giá

chất lƣợng tín dụng đối với DNNVV.


v

-

Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và

nhỏ tại Agribank Bạc Liêu giai đoạn 2012 – 2017. Từ đó, đánh giá chất lƣợng
tín dụng và các nhân tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng tại Agribank Bạc
Liêu.
-

Nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với doanh

nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
Về mặt lý thuyết
Luận văn đã hệ thống hóa và vận dụng các lý thuyết về đánh giá chất
lƣợng tín dụng trong quản trị ngân hàng hiện đại để phân tích thực trạng hoạt
động kinh doanh và đánh giá chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại Agribank Bạc Liêu.
Về mặt thực tiễn
Luận văn hỗ trợ cung cấp thông tin cho các nhà Quản trị hệ thống ngân
hàng Agribank nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp tỉnh Bạc Liêu nói riêng
trong việc hoạch định các chiến lƣợc phát triển nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt
động tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank chi nhánh Bạc
Liêu.
8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU
Các đề tài nghiên cứu liên quan đến chất lƣợng tín dụng đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ đã đƣợc nghiên cứu trên nhiều góc độ ở trên thế giới và cả
ở Việt Nam. Từ những công trình nghiên cứu mang tính khoa học đến những
công trình nghiên cứu ứng dụng đã đƣợc áp dụng cho các doanh nghiệp, ngân
hàng lớn trên thế giới.
8.1 Các nghiên cứu ngoài nƣớc
Phƣơng pháp phân tích định tính trong đánh giá chất lƣợng tín dụng đối

với doanh nghiệp vừa và nhỏ của ngân hàng đã đƣợc sử dụng trong một số các
nghiên cứu nhƣ của Allan Manning (2004) với đề tài nghiên cứu các giải pháp
nhằm ngăn chặn khủng hoảng tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong đó khẳng
định vai trò của tín dụng ngân hàng trong việc gia tăng nguồn vốn để phát triển
của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Úc (lấy mẫu là 12 doanh nghiệp


vi

có số lao động nhỏ hơn 500 ngƣời trong giai đoạn 1997 – 2001: giai đoạn diễn ra
khủng hoảng tài chính ở Châu Á). Nghiên cứu của Beck và Demirguc-Kunt
(2006), kết quả khảo sát hơn 80 nƣớc giai đoạn 1999-2000 cho thấy đa số các
quốc gia đều chú trọng đến vấn đề tài chính của các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Nghiên cứu của LiJiaJu (2011) đã đề cập đến những khó khăn và thách thức của hệ
thống ngân hàng Trung Quốc trong việc hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa
và nhỏ trong điều kiện khan hiếm về nguồn lực tài chính; trong đó tác giả sử dụng
các phƣơng pháp phân tích cơ bản nhƣ: Nhìn nhận kinh nghiệm của các nƣớc lân
cận, mô tả thực trạng tiếp cận vốn trực tiếp và gián tiếp tại các doanh nghiệp vừa
và nhỏ, tìm ra nguyên nhân và đƣa ra các giải pháp vĩ mô và
vi mô nhằm cải thiện tình hình tín dụng ngân hàng tại Trung Quốc. Hay nghiên

cứu của Wu Jian Ming (2011), lấy mẫu 32 khoản vay nợ từ các doanh nghiệp
để từ đó phân tích các rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh
Giang Tô, Trung Quốc; từ đó đƣa ra giải pháp cho các ngân hàng thƣơng mại
trong việc quản lý rủi ro tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bảng 8.1: Bảng tổng hợp các đề tài nghiên cứu ngoài nƣớc
ST
T

1

2


3


vii

4

8.2 Các nghiên cứu trong nƣớc
Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu thực tiễn liên quan đến đề
tài chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, xuất phát từ tầm
quan trọng của việc cần phải đẩy mạnh khả năng cạnh tranh và nâng cao chất
lƣợng tín dụng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ của các ngân hàng
thƣơng mại thời kỳ hội nhập, trong thời gian qua đã có một số tác giả trong
nƣớc quan tâm nghiên cứu về vấn đề này, những nghiên cứu này chủ yếu tiếp
cận theo phƣơng pháp phân tích định tính truyền thống, cụ thể nhƣ:
Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hà (2009), Phân tích hoạt động tín
dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại cổ
phần Ngoại thƣơng - Chi nhánh Long An, đề tài nghiên cứu thực trạng cho
vay tín dụng cho DNVVN trong 03 năm 2005, 2006 và 2007; tác giả đã sử
dụng phƣơng pháp định tính để phân tích thực trạng hoạt động tín dụng, đồng
thời đã xác định đƣợc các nhân tố ảnh hƣởng đến khả năng tiếp cận tín dụng
chính thức của doanh nghiệp nhỏ tại Long An. Đề tài đã đƣa ra những cơ sở lý
luận và thực tiễn về một số vấn đề liên quan đến tín dụng đối với doanh nghiệp
vừa và nhỏ, chƣa đi sâu nghiên cứu chất lƣợng tín dụng đối với loại hình
doanh nghiệp này.
Nghiên cứu của Lê Bá Minh Long (2011), Nâng cao chất lƣợng tín dụng

đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Phƣơng Đông, tác giả đã
sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp thống kê, phân tích, tổng hợp và so sánh


viii

để làm rõ nội dung nghiên cứu là chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ
và vừa; tác giả đã phân tích chất lƣợng tín dụng thông các nhóm chỉ tiêu về
tăng trƣởng tín dụng, nhóm chỉ tiêu về nợ có tài sản bảo đảm, nhóm chỉ tiêu về
nợ xấu, nhóm chỉ tiêu về lợi nhuận từ hoạt động tín dụng. Kết quả: tác giả nhận
xét chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP
Phƣơng Đông đƣợc cải thiện hơn thông qua sự tăng lên về tăng trƣởng tín
dụng đối với các DNNVV, tỷ lệ nợ có đảm bảo bằng tài sản cũng đƣợc tăng
cao, chỉ tiêu về nợ xấu cũng đƣợc giảm xuống. Đề tài tuy thời gian nghiên cứu
từ năm 2011, có thể tình hình và chất lƣợng tín dụng đối với DNVVN không
phù hợp với hiện tại nhƣng kết luận rút ra từ nghiên cứu và các giải pháp đƣa
ra sẽ đƣợc học viên kế thừa và tiếp thu có chọn lọc trong nghiên cứu này.
Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Đông (2012), nghiên cứu các giải pháp
nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại
thƣơng Việt Nam trong quá trình hội nhập; theo đó, tác giả đã xây dựng một số
nhóm chỉ tiêu phản ánh chất lƣợng tín dụng ngân hàng thƣơng mại thể hiện
trên các mặt cụ thể sau: (1) Đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế; (2)
Phƣơng diện lợi ích chủ sở hữu ngân hàng thƣơng mại; (3) Năng lực tài chính
của ngân hàng thƣơng mại; (4) Mức độ an toàn hoạt động tín dụng của ngân
hàng thƣơng mại; (5) Năng lực quản lý hoạt động tín dụng của ngân hàng
thƣơng mại. Công trình nghiên cứu trên phạm vi rộng của một trong những
NHTM có quy mô lớn nhất ở Việt Nam và phạm vi là hoạt động tín dụng đối
với toàn bộ các đối tƣợng chứ không nghiên cứu riêng cho chất lƣợng tín dụng
đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, tác giả đã kế thừa một phần cơ sở
lý luận về các chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng tín dụng của NHTM.

Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hà (2013), Một số giải pháp nâng cao
chất lƣợng tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ của Ngân hàng
TMCP Sài Gòn – Hà Nội. Tác giả đã sử dụng các phƣơng pháp phân tích tổng
hợp, phân tích thống kê, so sánh, đánh giá; kết hợp nghiên cứu lý luận và thực
tiễn hoạt động tín dụng đối với DNVVN tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà
Nội. Các chỉ tiêu để đánh giá chất lƣợng tín dụng là: Tỷ lệ nợ xấu, Tổng dƣ nợ,
Tính đa dạng hóa của tài sản và sự phù hợp giữa cơ cấu vốn huy động và cho


ix

vay, Thu nhập ròng từ lãi cho vay, thu nhập từ lãi cho vay/Tổng dƣ nợ, Vòng quay
vốn tín dụng. Kết quả nghiên cứu: Doanh số cho vay và dƣ nợ tín dụng doanh
nghiệp vừa và nhỏ tăng mạnh, tăng trƣởng khá nhanh cả về số lƣợng tín dụng,
chất lƣợng tín dụng lại có xu hƣớng tăng, nợ xấu tăng lên, nợ quá hạn của khách
hàng DNVVN tăng mạnh qua các năm tăng trƣởng dƣ nợ cao nhƣng tiềm ẩn
nhiều rủi ro theo từng năm làm ảnh hƣởng đến chất lƣợng tín dụng đối với
DNVVN. Với đề tài nghiên cứu này, học viên kế thừa về cách tiếp cận và xây
dựng hệ thống tiêu chí đánh giá chất lƣợng tín dụng đối với DNVVN.


x

Bảng 8.2: Bảng tổng hợp các đề tài nghiên cứu ngoài nƣớc
S
T

Tác giả

T

Nguyễn
1

Thị Thu
Hà

Lê Bá
2

Minh
Long

Nguyễn
3

Thị Thu
Đông


4

Nguyễn
Thị Thu
Hà


xi

8.3. Khoảng trống nghiên cứu

Nhìn chung, đã có nhiều đề tài nghiên cứu về chất lƣợng tín dụng đối
với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại một ngân hàng. Tuy nhiên, chƣa có đề tài nào
đánh giá chất lƣợng tín dụng của Agribank chi nhánh tỉnh Bạc Liêu, cũng chƣa
có đề tài mới nào đánh giá mối quan hệ tín dụng của ngân hàng thƣơng mại
nhà nƣớc (cụ thể là Ngân hàng Nông nghiệp Việt Nam) với doanh nghiệp vừa
và nhỏ. Trong khi đó, Ngân Hàng Nông Nghiệp là một trong những ngân hàng
thƣơng mại nhà nƣớc có mạng lƣới các chi nhánh và phòng giao dịch lớn nhất
trong hệ thống ngân hàng và cũng là tổ chức tín dụng cung cấp vốn cho các
doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với khu vực nông thôn nhƣ ở tỉnh Bạc Liêu - một
tỉnh thuộc duyên hải vùng đồng bằng sông Cửu Long, nằm trên bán đảo Cà
Mau với cơ cấu kinh tế gồm khu vực nông nghiệp chiếm 51,7% và có doanh
nghiệp vừa và nhỏ ngừng hoạt động và tỷ lệ nợ xấu thấp nhất so các tỉnh thành
trong khu vực. Do đó, điểm mới của luận văn là sự khác biệt về đối tƣợng
nghiên cứu và cập nhật mới tình hình khó khăn về tiếp cận vốn của doanh
nghiệp vừa và nhỏ tại tỉnh Bạc Liêu. Tác giả sử dụng các chỉ tiêu đánh giá chất
lƣợng tín dụng để đánh giá, từ đó đƣa ra giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng
tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Agribank Bạc Liêu nói riêng.
9. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận và danh mục các tài liệu tham
khảo, luận văn gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về chất lƣợng tín dụng ngân hàng đối với
DNNVV
Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng tín dụng đối với doanh nghiệp vừa và
nhỏ của Agribank Bạc Liêu
Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ của Agribank Bạc Liêu


1

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG
ĐỐI VỚI DNVVN
1.1. Chất lƣợng tín dụng ngân hàng thƣơng mại
1.1.1. Tín dụng ngân hàng thƣơng mại
1.1.1.1. Khái niệm
Lịch sử phát triển cho thấy, tín dụng là một phạm trù kinh tế và cũng là một sản
phẩm của nền sản xuất hàng hoá. Nó tồn tại song song và phát triển cùng với nền kinh tế
hàng hoá và là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế hàng hoá phát triển lên những
giai đoạn cao hơn. Tồn tại và phát triển qua nhiều hình thái kinh tế-xã hội, đã có nhiều
khái niệm khác nhau về tín dụng đƣợc đƣa ra. Có thể định nghĩa tín dụng là quan hệ vay
mƣợn dựa trên nguyên tắc hoàn trả. Đó là quan hệ giữa hai bên trong đó một bên (trái chủ
hay ngƣời cho vay) chu cấp tiền hay hàng hóa, dịch vụ dựa vào lời hứa thanh toán lại
trong tƣơng lai của ngƣời phía bên kia (ngƣời thụ trái hay ngƣời đi vay). Khái quát lại có
thể hiểu tín dụng theo khái niệm cơ bản sau:
Theo Hồ Diệu (2001), thì "Tín dụng ngân hàng là một giao dịch giữa hai chủ thể,
trong đó bên cấp tín dụng (ngân hàng/tổ chức tín dụng khác) chuyển giao một tài sản cho
bên nhận tín dụng (doanh nghiệp, cá nhân hoặc các chủ thể khác) sử dụng theo nguyên
tắc có hoàn trả cả gốc và lãi".
Mối quan hệ giao dịch này thể hiện các nội dung sau:
-

Ngƣời cho vay chuyển giao cho ngƣời đi vay một lƣợng giá trị nhất định. Giá trị

này có thể dƣới hình thái tiền tệ hoặc dƣới hình thái hiện vật nhƣ: hàng hoá, máy móc,
thiết bị, bất động sản.
-

Ngƣời đi vay chỉ đƣợc sử dụng tạm thời trong một thời gian nhất định, sau khi

hết thời hạn sử dụng theo thoả thuận, ngƣời đi vay phải hoàn trả cho ngƣời cho vay.

-

Giá trị hoàn trả thông thƣờng lớn hơn giá trị lúc cho vay ban đầu hay nói cách

khác ngƣời đi vay phải trả thêm phần lợi tức (lãi vay).
Tín dụng ngân hàng là mối quan hệ tín dụng giữa một bên là ngân hàng với một
bên là các chủ thể khác trong nền kinh tế, trong đó ngân hàng đóng vai trò vừa là ngƣời đi
vay vừa là ngƣời cho vay, hay nói cách khác, ngân hàng là một trung gian tài chính luân


2

chuyển vốn từ nơi tạm thừa vốn sang nơi thiếu. Giá (lãi suất) của khoản vay là mức lợi tức
mà khách hàng phải trả trong suốt khoản thời gian tồn tại của khoản vay. Chủ thể tham gia
trong quan hệ TDNH là ngân hàng, nhà nƣớc, doanh nghiệp và hộ dân cƣ. Đối tƣợng
đƣợc sử dụng trong quan hệ tín dụng chủ yếu là tiền, do đó, nó không chịu sự giới hạn
theo hàng hoá, vận động đa phƣơng đa chiều. Đây chính là ƣu điểm nổi bật và là đặc
điểm khác biệt giữa TDNH với các loại hình tín dụng khác.
Theo Luật các Tổ chức tín dụng (2010) : "Ngân hàng thương mại là loại hình ngân
hàng được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác
theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận". Theo đó tín dụng NHTM là việc
cấp tín dụng của NHTM đến các chủ thể khác trong nền kinh tế.
1.1.1.2. Các loại hình tín dụng ngân hàng thƣơng mại
Để phân loại tín dụng ngân hàng cần những căn cứ:


Căn cứ vào thời hạn

Tổ chức tín dụng xem xét quyết định cho khách hàng vay theo các thể loại ngắn
hạn, trung hạn và dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch vụ,

đời sống và các dự án đầu tƣ phát triển:
Tín dụng ngắn hạn là các khoản tín dụng có thời hạn cấp tín dụng đến 12
tháng;
12

Tín dụng trung hạn là các khoản tín dụngy có cấp thời hạn tín dụng từ trên

tháng đến 60 tháng;
Tín dụng dài hạn là các khoản tín dụng có thời hạn cấp tín dụng từ trên 60
tháng
trở lên.
 Căn cứ vào phƣơng thức tín dụng: Các NHTM có thể thỏa thuận với khách hàng
việc áp dụng các phƣơng thức tín dụng nhƣ:
-

Cấp tín dụng từng lần: Mỗi lần vay vốn khách hàng và tổ chức tín dụng thực

hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết hợp đồng tín dụng.
-

Cấp tín dụng theo hạn mức tín dụng: Tổ chức tín dụng và khách hàng xác định

và thỏa thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định.