Quản lý tài chính tại trung tâm phát thanh truyền hình quân đội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

ĐỖ PHƢƠNG LINH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM PHÁT
THANH - TRUYỀN HÌNH QUÂN ĐỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

HÀ NỘI - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

ĐỖ PHƢƠNG LINH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM PHÁT
THANH - TRUYỀN HÌNH QUÂN ĐỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG TRIỀU HOA

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, chưa
được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của người khác. Việc sử
dụng kết quả, trích dẫn tài liệu của người khác đảm bảo theo đúng các quy định.
Các nội dung trích dẫn và tham khảo các tài liệu, sách báo, thông tin được đăng tải
trên các tác phẩm, tạp chí và trang web theo danh mục tài liệu tham khảo của luận
văn.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2020

Tác giả luận văn

Đỗ Phƣơng Linh

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được đề tài luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm
hướng dẫn, giúp đỡ của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Hoàng Triều Hoa, cô đã tận tình
hướng dẫn, khích lệ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình làm luận văn.
Tôi xin cảm ơn an lãnh đạo, nhân viên các ph ng ban của Trung tâm Phát
thanh - Truyền hình Quân đội đã cung cấp cho tôi những thông tin, tư liệu quý giá
và những đóng góp xác đáng, hết sức quý báu để tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin bày tỏ l ng biết ơn tới các thầy, cô giáo Trường Đại học Kinh
tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành chương trình đào tạo thạc sỹ Quản lý
kinh tế.
Cuối cùng tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, kính chúc quý Thầy, Cô
thành công trong sự nghiệp cao quý.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... vii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1
2. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................... 2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................2
3.1. Mục tiêu nghiên cứu đề tài .................................................................................2
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ................................................................................2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ......................................................2
5. Kết cấu của đề tài ..................................................................................................3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ QUÂN ĐỘI ..........4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý tài chính ở đơn vị quân đội .....4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp nói
chung ..........................................................................................................................4

1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại các đơn vị quân đội ......8
1.1.3. Đánh giá chung về các công trình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cho
đề tài ..........................................................................................................................11
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị quân đội ................................ 12
1.2.1. Các khái niệm cơ bản.....................................................................................12
1.2.2. Nội dung quản lý tài chính đơn vị quân đội .................................................21
1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính của đơn vị quân đội ..............27
1.2.4. Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý tài chính của đơn vị quân đội .......31
1.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại các đơn vị quân đội và bài học kinh
nghiệm cho Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội .............................. 32

iii


1.3.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại các đơn vị quân đội ............................... 32
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội 36
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................38
2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu, số liệu ...........................................................38
2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp .........................................................38
2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp ...........................................................38
2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ..............................................................................39
2.2.1. Phương pháp thống kê mô tả ........................................................................39
2.2.2. Phương pháp đối chiếu, so sánh ...................................................................40
2.2.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp .................................................................40
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
TRUNG TÂM PHÁT THANH - TRUYỀN HÌNH QUÂN ĐỘI .........................42
3.1. Khái quát chung về Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội .........42
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội ...................................................................................................................42
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội

...................................................................................................................................43
3.1.3. Về tổ chức, biên chế của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội .45
3.2. Phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội ............................................................................................ 50
3.2.1. Thực trạng lập dự toán thu, chi tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội ...................................................................................................................50
3.2.2. Thực trạng triển khai thực hiện dự toán tại Trung tâm Phát thanh - Truyền
hình Quân đội...........................................................................................................63
3.2.3. Thực trạng quyết toán ngân sách tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội ...................................................................................................................75
3.2.4. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện dự toán tại Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội.............................................................................................. 78

iv


3.3. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền
hình Quân đội ..........................................................................................................80
3.3.1. Những mặt đạt được ......................................................................................80
3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...............................................................................81
CHƢƠNG 4: QUAN ĐIỂM ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM PHÁT THANH TRUYỀN HÌNH QUÂN ĐỘI .................................................................................85
4.1. Bối cảnh mới tác động đến công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát
thanh - Truyền hình Quân đội ...............................................................................85
4.2. Quan điểm và định hƣớng hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung
tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội .............................................................. 85
4.2.1. Quan điểm hoàn thiện quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền
hình Quân đội...........................................................................................................85
4.2.2. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát
thanh - Truyền hình Quân đội ................................................................................89
4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh
- Truyền hình Quân đội ..........................................................................................91

4.3.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán ...................................................................91
4.3.2. Hoàn thiện công tác triển khai thực hiện dự toán .......................................94
4.3.3. Hoàn thiện công tác quyết toán ngân sách ...................................................96
4.3.4. Hoàn thiện công tác kiểm tra, kiểm soát quản lý tài chính .........................97
4.3.5. Nâng cao trình độ cán bộ tài chính và tăng cường ứng dụng công nghệ
thông tin vào quản lý ................................................................................................ 98
KẾT LUẬN ............................................................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

v


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa
Ngân sách Nhà nước

1

NSNN

2

BQP

3

ĐHCL

Đại học công lập

4

ĐVSN

Đơn vị sự nghiệp

5

KBNN

Kho bạc Nhà nước

6

QLHC

Quản lý hành chính

7

QLTC

Quản lý tài chính

8

QPVN

Quốc ph ng Việt Nam

9

TTXVN

Thông tấn xã Việt Nam

10

XDCB

Xây dựng cơ bản

ộ Quốc ph ng

vi


DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT

Bảng

1

ảng 2.1

2

ảng 3.1

3

ảng 3.2

Tên bảng biểu
Số lượng đối tượng điều tra (người)
Biên chế của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội theo ph ng, ban chức năng
Dự toán thu của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội giai đoạn 2017-2019

Trang
39
45

51

Ý kiến trả lời của cán bộ nhân viên về công tác quản
4

ảng 3.3

lý tài chính của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình

54

Quân đội
5

ảng 3.4

6

ảng 3.5

Dự toán chi của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình
Quân đội giai đoạn 2017-2019
Tình hình thực hiện dự toán thu của Trung tâm Phát
thanh - Truyền hình Quân đội giai đoạn 2017-2019

58

63

So sánh giữa dự toán và thực hiện dự toán thu của
7

ảng 3.6

Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội giai

65

đoạn 2017-2019

8

ảng 3.7

Tình hình thực hiện dự toán chi của Trung tâm Phát
thanh - Truyền hình Quân đội giai đoạn 2017-2019

68

So sánh giữa dự toán và thực hiện dự toán chi của
9

ảng 3.8

Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội

69

giai đoạn 2017-2019
10

ảng 3.9

11

ảng 3.10

Ý kiến trả lời của cán bộ nhân viên về thực hiện thu
chi của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội
Kết quả quyết toán chi tại Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội giai đoạn 2017-2019

vii

72

73


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế - xã hội và là
khâu quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính công là quá trình lập kế hoạch,
tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động thu và chi của nhà nước nhằm thực
hiện có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. Trong quá trình này, các
chủ thể quản lý sử dụng có chủ đích các phương pháp quản lý và các công cụ quản
lý để tác động và điều hành các hoạt động thu và chi của nhà nước nhằm đạt được
các mục tiêu đã định. Việc quản lý sử dụng nguồn tài chính tại các cơ quan Nhà
nước liên quan trực tiếp đến hiệu quả của tài chính Nhà nước, do đó đ i hỏi phải có
sự quản lý, giám sát, kiểm tra, nhằm tạo động lực khuyến khích các cơ quan đơn vị
tích cực, chủ động tự xác định số biên chế cần có, sắp xếp, tổ chức và phân công lao
động hợp lý, nâng cao chất lượng công việc, sử dụng kinh phí với hiệu quả cao, hạn
chế những đ i hỏi về tăng biên chế và chi phí hành chính. Thông qua đó, làm cho
bộ máy quản lý hoạt động có hiệu lực và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu và đ i hỏi ngày
càng cao của các tổ chức và công dân.
Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội là một đơn vị dự toán thực
hiện nhiệm vụ sản xuất các chương trình chuyên sâu về lĩnh vực quân sự - quốc
ph ng và truyền thông tập trung cho nhiệm vụ chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Ngân
sách sử dụng được hình thành từ 2 nguồn (Ngân sách quốc ph ng thường xuyên và
nguồn thu được để lại theo chế độ từ các hoạt động có thu của đơn vị). Trong thời
gian qua, nhờ quán triệt tốt các quy định của nhà nước, cùng với sự lãnh đạo, chỉ

đạo sát sao của an giám đốc Trung tâm, công tác quản lý tài chính tại Trung tâm
đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ, đơn vị đã chủ động lập dự toán, xây dựng
kế hoạch sử dụng nguồn kinh phí trong năm, xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ sát
với các nhiệm vụ thực tế, mức chi hợp lý,... Tuy nhiên, hoạt động quản lý tài chính
tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội c n một số hạn chế, vì vậy chưa
Trung tâm phát huy được hết tiềm năng, thế mạnh trong triển khai các loại hình

1


hoạt động có thu như: Công tác lập kế hoạch thu - chi chưa thực sự phù hợp với tình
hình thực tế và nhiệm vụ được giao hàng năm; Công tác quyết toán nguồn thu sự
nghiệp chưa kịp thời,... Những hạn chế này đã làm giảm hiệu quả của công tác quản
lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội.
Từ thực tế trên, việc nghiên cứu để đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản
lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội là vấn đề có ý nghĩa
về lý luận và thực tiễn. Vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tải: “Quản lý tài chính tại
Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội” làm đề tài luận văn Thạc sỹ,
chuyên ngành Quản lý kinh tế.
2. Câu hỏi nghiên cứu
an Giám đốc Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội cần có giải
pháp gì để hoàn thiện công tác quản lý tài chính ở đơn vị?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu đề tài
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện
công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài
Để thực hiện mục tiêu trên, luận văn cần phải giải quyết các nhiệm vụ sau:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài
chính tại đơn vị quân đội.

- Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền
hình Quân đội; Chỉ ra ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế trong công
tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội giai đoạn vừa
qua.
- Đề xuất một số quan điểm và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài
chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu đề tài: Công tác quản lý tài chính tại đơn vị quân đội.
- Phạm vi nghiên cứu đề tài:

2


+ Về không gian: Tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội.
+ Về thời gian: Từ năm 2017 đến năm 2019.
+ Về nội dung: Luận văn nghiên cứu công tác quản lý tài chính tại Trung tâm
Phát thanh – Truyền hình Quân đội theo các nội dung về lập dự toán thu chi tài
chính, thực hiện dự toán, quyết toán và kiểm tra giám sát việc thực hiện dự toán.
5. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn bao gồm 04 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về
quản lý tài chính tại đơn vị quân đội.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng công tác quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội.
Chương 4: Quan điểm định hướng và giải pháp hoàn thiện công tác quản lý
tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội.

3

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐƠN VỊ QUÂN ĐỘI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý tài chính ở đơn vị quân đội
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp nói
chung
Quản lý tài chính là đề tài nhận được sự quan tâm đặc biệt của các nhà khoa
học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Đã có nhiều tác giả nghiên cứu quản lý tài
chính với các cấp độ khác nhau như: Luận án tiến sỹ, báo cáo nghiên cứu khoa học,
luận văn thạc sỹ; các bài báo đăng trong các Tạp chí khoa học; các bài đăng trong
Kỷ yếu các Hội thảo khoa học quốc gia, quốc tế... có thể kể đến một số công trình
nghiên cứu tiêu biểu có liên quan đến đề tài như sau:
Trần Trí Trinh, 2008, Các giải pháp cải cách quản lý tài chính công nhằm
thúc đẩy cải cách hành chính nhà nước Việt Nam, Luận án Tiến sỹ Quản lý hành
chính công, Học viện Hành chính quốc gia. Tác giả đã hệ thống hoá và làm rõ một
số vấn đề cơ bản về cải cách quản lý tài chính công trong mối quan hệ gắn bó với
cải cách hành chính nhà nước, đặc biệt là các nội dung, nguyên tắc, yêu cầu của
quản lý tài chính công, cũng như vai tr , mối quan hệ và tác động của cải cách quản
lý tài chính công đối với cải cách hành chính nhà nước.
Từ phân tích quản lý tài chính công là quá trình tác động, điều chỉnh của nhà
nước đến tài chính công nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ
của nhà nước một cách có hiệu quả nhất - tác giả luận án đã đưa ra 3 nguyên tắc
quản lý tài chính công: kỷ luật tài chính, đảm bảo hiệu quả phân bổ nguồn lực và
đảm bảo hiệu quả hoạt động với các yêu cầu về tính trách nhiệm, tính tiên liệu, tính
linh hoạt và sự tham gia của xã hội để phân tích các hoạt động của cải cách quản lý
tài chính công đến cải cách hành chính nhà nước.

4

Tác giả luận án nêu lên được một cách tổng quát và phân tích, đánh giá khá
xác đáng, trung thực, khách quan tình hình thực hiện cải cách quản lý tài chính công
những năm gần đây ở nước ta. Qua đánh giá thực trạng, tác giả luận án đã chỉ rõ
được các thành tựu, các mặt hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân của chúng. Một số
vấn đề quan trọng đặt ra từ thực trạng cải cách quản lý tài chính công cần giải quyết
trong thời gian tới đã được luận án đề cập tới như các nội dung có liên quan đến
chính sách tiền lương, cơ chế tự chủ tài chính, tự chịu trách nhiệm đối với các đơn
vị sự nghiệp, thực hiện xã hội hoá dịch vụ công và phân cấp quản lý tài chính.
Vũ Thị Thanh Thủy, 2012, Quản lý tài chính các trường đại học công lập ở
Việt Nam, Luận án Tiến sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân - Hà Nội. Luận án đã
đề xuất khái niệm mới về tự chủ tài chính các trường đại học công lập, khác biệt với
quan điểm của nhiều chuyên gia kinh tế và nhà quản lý thực tiễn ở Việt Nam, trong
đó, nhấn mạnh tự chủ tài chính đối với các trường đại học công lập nhằm mục tiêu
cuối cùng là đảm bảo thu đủ bù đắp chi phí tương ứng với chất lượng đào tạo,
hướng tới bền vững tài chính. Từ kết quả phân tích bộ số liệu của 50 trường đại học
công lập từ năm 2006 đến 2010 (bảng phần mềm thống kê SPSS), tác giả luận án đã
đánh giá thực trạng quản lý tài chính các trường đại học công lập ở Việt Nam c n
nhiều yếu kém, biểu hiện ở việc hiệu quả chi rất thấp, quyền tự chủ tài chính cho
các trường c n nhiều bất cập. Kết quả phỏng vấn sâu 06 cán bộ quản lý tài chính
của 06 trường đại học công lập cho phép nhận diện các nguyên nhân dẫn tới hạn chế
trong quản lý tài chính đối với các trường đại học công lập. Phân tích thực trạng
quản lý tài chính trong các trường đại học công lập, tác giả đã đề xuất các giải pháp
hoàn thiện quản lý tài chính các trường đại học công lập ở Việt Nam. Trong đó, giải
pháp tăng cường quyền tự chủ tài chính các trường đại học công lập có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng, tăng tính thuyết phục của giải pháp, đã thiết lập điều kiện để các
trường đại học công lập tự chủ tài chính.
Đào Đức Huệ, 2015, Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Thông tấn xã
Việt Nam. Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế, Trường Đại học Kinh tế - Đại học
Quốc gia. Hoạt động thực tế đã chỉ rõ rằng, mặc dù đã đạt được những kết quả tích

5


cực, nhưng trong quá trình thực hiện cơ chế quản lý tài chính tại TTXVN thời gian
qua cũng đã thấy bộc lộ một số hạn chế, tồn tại cần phải có những giải pháp để đổi
mới và hoàn thiện. Luận văn đã tập trung nghiên cứu vấn đề đó và đã hoàn thành
những nhiệm vụ sau: Thứ nhất là hệ thống hoá những vấn đề lý luận về cơ chế quản
lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập có thu. Thứ hai là phân tích thực
trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chính và cơ chế tài chính đặc thù tại TTXVN trong
giai đoạn 2007 - 2014, từ đó nêu lên những thành công và hạn chế, tồn tại của cơ
chế quản lý tài chính này và chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại đó. Thứ
ba, trên cơ sở quan điểm, mục tiêu phát triển của TTXVN tới năm 2020, đề xuất
giải pháp và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại TTXVN.
Nguyễn Thị Giang Hương, 2015, Quản lý tài chính tại các trường đại học
công lập tự chủ tài chính trên địa bàn TP. Hà Nội trực thuộc Bộ Giáo dục và đào
tạo, Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế, Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Thông qua việc phân tích, đánh giá thực trạng về tự chủ tài chính và quản lý tài
chính tại một số trường đại học công lập tự chủ tài chính trên địa bàn Hà Nội trực
thuộc ộ Giáo dục và Đào tạo để tìm ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý
tài chính theo hướng bền vững cho các trường đại học công lập tự chủ tài chính
trong thời gian tới.
Phạm Thanh Hường, 2017, Quản lý tài chính tại Trường Đại học Y Dược
Thái Bình, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Thương mại. Trên cơ sở khoa học về
QLTC; các yếu tố tác động đến QLTC trong trường ĐHCL; tác giả nghiên cứu thực
tiễn một số nước về QLTC các đơn vị công lập, rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt
Nam và QLTC đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Tác giả đi sâu nghiên cứu thực
trạng QLTC tại Trường Đại học Y Dược Thái ình, tác giả đã phân tích cụ thể cơ
chế quản lý tài chính tại Trường Đại học Y Dược Thái ình, bao gồm các nội dung
về nguồn thu, các nội dung chi và việc thực hiện trích lập các quỹ tại Trường Đại
học Y Dược Thái ình. Trên cơ sở đó, các nội dung quản lý tài chính được đi sâu

phân tích từ khâu lập kế hoạch đến khâu chấp hành, đánh giá tình hình thực hiện kế
hoạch tài chính đồng thời, phản ánh kết quả của công tác và thanh tra, kiểm tra việc

6


thực hiện kế hoạch tài chính tại Trường Đại học Y Dược Thái ình đối với các nội
dung thu chi hoạt động thường xuyên. Từ những phân tích đó, rút ra những kết quả
đã đạt được và chỉ ra những hạn chế c n tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế
đó trong công tác quản lý tài chính tại Trường Đại học Y Dược Thái ình.
Từ cơ sở khoa học và thực tiễn đã nêu ở trên, tác giả đề xuất nội dung 7 giải
pháp hoàn thiện QLTC của đơn vị trong thời gian tới: ồi dưỡng nâng cao nghiệp
vụ thường xuyên cho đội ngũ cán bộ làm công tác QLTC, công tác tài chính kế toán
ở trường; thay đổi công tác QLTC theo hướng phục vụ nhu cầu quản trị; chủ động
khai thác nguồn thu để đảm bảo nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên, tăng tính
tự chủ về tài chính của trường trong thời gian tới; thay đổi công tác lập dự toán từ
phương pháp truyền thống sang phương pháp cấp không; phân bổ các nguồn kinh
phí cho các nhiệm vụ chi một cách hợp lý; đảm bảo các khoản chi được thực hiện
một cách tiết kiệm, hiệu quả; tăng hiệu quả sử dụng dịch vụ tại ệnh viện Đại học
Y Thái Bình.
Nguyễn Thị Huệ, 2019, Quản lý tài chính tại Trung tâm Công tác xã hội và
Bảo trợ xã hội tỉnh Thái Bình, Luận văn Thạc sỹ, Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
Trung tâm Công tác xã hội và ảo trợ xã hội tỉnh Thái ình là một đơn vị sự nghiệp
được Nhà nước giao đảm bảo 100% kinh phí thường xuyên trực thuộc Sở Lao động
Thương binh và Xã hội tỉnh Thái ình có chức năng, nhiệm vụ tổ chức tiếp nhận,
quản lý, nuôi dưỡng và giáo dục các đối tượng bảo trợ xã hội (như trẻ em mồ côi,
trẻ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trẻ em bị bỏ rơi, người tàn tật, người già cô đơn
không nơi nương tựa và các đối tượng bảo trợ xã hội khác trên địa bàn tỉnh Thái
ình). Hiện nay, cơ chế quản lý áp dụng đối với Trung tâm Công tác xã hội và ảo
trợ xã hội tỉnh Thái ình là cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm

vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính. Việc áp dụng cơ chế quản lý tài chính
theo hướng giao quyền tự chủ tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp này với
mục đích tạo quyền chủ động, tự quyết, tự chịu trách nhiệm cho đơn vị sự nghiệp
đặc biệt thủ trưởng đơn vị; thúc đẩy phát triển hoạt động sự nghiệp theo hướng đa

7


dạng hoá các loại hình đồng thời sắp xếp bộ máy tổ chức lao động hợp lý hơn và
tăng thêm thu nhập, phúc lợi và khen thưởng cho người lao động.
Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý tài chính ở Trung tâm Công tác xã hội
và ảo trợ xã hội tỉnh Thái ình cho thấy công tác quản lý tài chính ở Trung tâm đã
dạt được một số kết quả như sau: Quy chế chi tiêu nội bộ đã được hoàn thiện; Tận
dụng khai thác các nguồn thu; Tăng cường kiểm tra, kiểm soát công tác thu, chi tài
chính; Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ kế toán; Lập dự toán phù hợp, thực hiện
kiểm tra kiểm soát. Tuy nhiên, trong thời gian qua công tác quản lý tài chính tại
Trung tâm c n một số mặt hạn chế như: Chưa chủ động trong việc triển khai lập dự
toán, dự toán chưa bám sát nhu cầu thực tế, không có tính dự báo trước các khoản
phát sinh trong kế hoạch; công tác kiểm tra, kiểm soát với việc sử dụng kinh phí c n
chưa chặt chẽ, chưa thực hiện kiểm tra ở hầu hết các khâu, mà chủ yếu tập chung
vào lúc quyết toán nên chưa đánh giá được hiệu quả tình hình quản lý và sử dụng
kinh phí. Trình độ đội ngũ cán bộ làm công tác kế toán tại đơn vị c n hạn chế về
năng lực cũng như kinh nghiệm công tác, chưa chủ động, linh hoạt trong thực hiện
nhiệm vụ, vì vậy hiệu quả công tác tham mưu cho lãnh đạo về công tác quản lý tài
chính chưa cao. Trong thời gian tới để công tác quản lý tài chính ở Trung tâm Công
tác xã hội và ảo trợ xã hội tỉnh Thái ình có hiệu quả hơn thì Trung tâm cần hoàn
thiện các giải pháp được nhằm tăng cường công tác quản lý tài chính của cán bộ
Trung tâm.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại các đơn vị quân đội
Nhâm Thái Trung, 2008, Hoàn thiện công tác quản lý tài chính hoạt động có

thu tại các đơn vị dự toán thuộc Trung tâm Khoa học Kỹ thuật - Công nghệ Quân
sự, Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Học viện Hậu cần. Luận văn đã làm sáng tỏ một số lý
luận trong công tác quản lý tài chính hoạt động có thu thuộc Trung tâm Khoa học
Kỹ thuật - Công nghệ Quân sự, trên cơ sở phân tích tìm ra những ưu điểm, nhược
điểm của công tác quản lý hoạt động có thu tại các viện nghiên cứu thuộc Trung
tâm Khoa học Kỹ thuật - Công nghệ Quân sự và đề xuất một số giải pháp hoàn

8


thiện công tác quản lý tài chính đối với hoạt động có thu của các viện nghiên cứu
thuộc trung tâm trong giai đoạn hiện nay.
Nguyễn Huy Tranh, 2008, Đề tài nghiên cứu khoa học: Quản lý tài chính
trong nhượng bán vũ khí, vật tư, trang bị, Cục Tài chính - Bộ Quốc phòng (vật tư,
trang bị được dẫn chứng trong đề tài là các loại đã giảm chất lượng, xuống cấp, lạc
hậu không phù hợp và đáp ứng cho các nhiệm vụ quốc ph ng, hiện các đơn vị trong
quân đội đang nắm giữ và quản lý, được cấp trên cho phép thanh lý, nhượng bán tận
thu tạo nguồn ngân sách cho quốc ph ng). Đề tài đã trình bày cơ sở lý luận và khảo
sát thực trạng tình hình nhượng bán vũ khí, vật tư, trang bị trong quân đội, đi sâu
nghiên cứu tại Cục Quân khí - Tổng cục Kỹ thuật từ năm 2003 đến năm 2007. Đề
tài đã tập trung đánh giá thực trạng từ khâu lập kế hoạch, tổ chức quy trình nhượng
bán, quản lý tài chính, kiểm tra tình hình kết quả nhượng bán, những thuận lợi, khó
khăn khi triển khai và đề xuất quy trình quản lý, theo dõi và xử lý việc nhượng bán,
thanh lý vũ khí, vật tư, trang thiết bị tại các đơn vị, đề xuất quy trình quản lý.
ên cạnh đề tài nghiên cứu khoa học trên đây, tác giả Nguyễn Huy Tranh
trong Luận án Tiến sĩ vào năm 2011: “Quản lý nhà nước về tài chính hoạt động có
thu tại đơn vị dự toán quân đội” cũng đã nghiên cứu những vấn đề về quản lý nhà
nước đối với tài chính hoạt động có thu, hệ thống hoá những lý luận cơ bản mang
tính chủ đạo áp dụng trong quản lý nhà nước về tài chính hoạt động có thu áp dụng
tại đơn vị dự toán quân đội; Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về tài chính hoạt

động có thu của đơn vị dự toán quân đội thông qua phân tích số liệu tài chính và
thông tin phản hồi từ kết quả điều tra khảo sát. Trên cơ sở những đánh giá, phân tích
thực trạng, luận án đã góp phần làm sáng tỏ các quan điểm, định hướng liên quan
đến đơn vị dự toán quân đội tham gia làm kinh tế, từ đó đề xuất và kiến nghị giải
pháp có căn cứ khoa học, giúp cho cơ quan hoạch định, xây dựng chính sách chế độ
của Nhà nước trong việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về tài
chính hoạt động có thu của đơn vị dự toán quân đội.
Các đơn vị dự toán quân đội triển khai hoạt động có thu với nhiều loại hình
phong phú, đa dạng. Để có số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu các khâu của quá

9


trình quản lý nhà nước về tài chính hoạt động có thu của đơn vị dự toán quân đội,
với cách tiếp cận nghiên cứu vừa có tính bao quát, toàn diện, vừa chuyên sâu về một
loại hình hoạt động có thu. Từ cách tiếp cận nghiên cứu đó, tác giả tổng hợp số liệu
kết quả báo cáo về tài chính hoạt động có thu thông qua báo cáo quyết toán ngân
sách và tổng kết công tác tài chính năm của các đơn vị dự toán có quan hệ trực tiếp
với Cục Tài chính - ộ Quốc ph ng với vai tr là đơn vị dự toán cấp 1. Đi sâu tổng
hợp phân tích số liệu tài chính hoạt động có thu thông qua báo cáo tài chính một số
đơn vị: Tổng cục Kỹ thuật, với đặc trưng là có nhiều đơn vị đóng quân trên diện
rộng thuộc nhiều tỉnh và thành phố trong cả nước, có các đơn vị dự toán là cơ quan
các cục chuyên ngành, có đơn vị là viện nghiên cứu, các trường đào tạo, trung tâm
huấn luyện, các kho, các xưởng sửa chữa, nhà khách, xưởng in... (đơn vị dự toán có
nhiều loại hình hoạt động có thu).

ệnh viện Trung ương Quân đội 108, với loại

hình hoạt động có thu chủ yếu là dịch vụ y tế, khám chữa bệnh. Viện Khoa học và
Công nghệ Quân sự, với loại hình hoạt động có thu chủ yếu là làm dịch vụ khoa

học. Học viện Kỹ thuật Quân sự, với loại hình hoạt động chủ yếu là hoạt động từ
liên kết đào tạo, giảng dạy.
Luận án có nhiều điểm tương đồng và có phạm vi nghiên cứu là các đơn vị
dự toán quân đội. Do đó, Luận văn kế thừa một số luận điểm trong cơ sở lý luận và
giải pháp của Luận án.
Dưới góc độ các bài báo khoa học có một số bài như:
Phùng Quang Thanh, 2008, Nâng cao hơn nữa chất lượng công tác tài chính,
góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự, quốc phòng năm, Tạp chí Tài chính quân
đội, số 1(69) 1/2008. Một trong các nội dung quan trọng được đề cập đó là: Việc
quản lý sử dụng nguồn thu, quản lý hiện vật, đất đai, công sản vẫn chưa được quan
tâm đúng mức, một số đơn vị quản lý các hoạt động làm kinh tế, hoạt động liên
doanh liên kết c n lỏng lẻo, gây thất thoát ngân sách, tài sản của nhà nước, quân
đội.
Nguyễn Văn Được, 2008, Nâng cao chất lượng điều hành ngân sách, đáp
ứng yêu cầu hoàn thành các nhiệm vụ của quân đội, Tạp chí Tài chính quân đội, số

10


5 (73) 10/2008. Nội dung thứ nhất công tác quản lý, điều hành ngân sách năm 2008
được đề cập đó là: Cơ quan tài chính phát huy vai tr kiểm tra đôn đốc, tiếp tục chỉ
đạo và thực hiện quản lý sử dụng nguồn thu tại các đơn vị. Các chỉ tiêu thu nộp phải
được thực hiện kịp thời; việc xin cấp lại để sử dụng nhất thiết phải có nội dung, dự
án cụ thể, được Thủ trưởng ộ Quốc ph ng phê duyệt mới thực hiện.
Phạm Quang Phiếu, 2008, Khai thác đa dạng các nguồn lực tài chính, xây
dựng và đảm bảo dự toán ngân sách năm 2009 hiệu quả, tích cực, Tạp chí Tài
chính quân đội số 4 (72) 8/2008. Trong đó có giải pháp khai thác, đa dạng hoá, tập
trung cao, huy động tối đa các nguồn lực tài chính để đảm bảo cho nhiệm vụ quân
sự, quốc ph ng được giao. Khả năng đảm bảo ngân sách của nhà nước là rất quan
trọng, tuy nhiên chưa đáp ứng hết yêu cầu cấp thiết của quốc ph ng. Vì vậy cần đa

dạng hoá nguồn thu, tích cực xây dựng dự toán thu trên cơ sở tính toán chặt chẽ
khoa học, toàn diện, bao quát hết các chính sách, chế độ thu đã ban hành, xác định
các yếu tố khách quan, chủ quan tác động đến thu ngân sách.
Phạm Quang Phiếu, 2010, Đẩy mạnh phong trào thi đua xây dựng đơn vị
quản lý tài chính tốt hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ quân sự, Tạp chí Tài chính quân
đội, số 2 (95) 3/2010. Trước yêu cầu nâng cao chất lượng quản lý và điều hành theo
Luật Ngân sách Nhà nước, hướng tới Hội nghị “Đơn vị quản lý tài chính tốt” với
nội dung chính sau: đề cao vai tr , trách nhiệm của người chỉ huy đối với công tác
đảm bảo và quản lý tài chính, thực hiện tốt Quy chế lãnh đạo của các cấp ủy Đảng
đối với công tác tài chính và tăng cường thực hiện dân chủ công khai. Nâng cao
chất lượng lập, chấp hành và quyết toán ngân sách, tăng cường quản lý vật tư tài
sản. Tích cực tạo nguồn và quản lý chặt chẽ mọi nguồn thu, chú trọng số thu về khai
thác sử dụng đất quốc ph ng vào mục đích kinh tế; đẩy mạnh tăng gia, lao động sản
xuất, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ.
1.1.3. Đánh giá chung về các công trình nghiên cứu và những vấn đề đặt ra cho
đề tài
Nhìn chung, những nghiên cứu trên đã góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận,
thực trạng quản lý tài chính công ở cấp vĩ mô, quản lý tài chính trong các đơn vị

11


quân đội. Tuy nhiên, đối với những cơ quan quản lý mang tính chất đặc thù như
Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội, đến thời điểm này chưa có công
trình nghiên cứu về quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân
đội. Do đó, nghiên cứu về hoạt động quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh Truyền hình Quân đội là một vấn đề mới, chưa từng được nghiên cứu trước đó. Vì
vậy, tác giả lựa chọn đề tài “Quản lý tài chính tại Trung tâm Phát thanh - Truyền
hình Quân đội” nhằm nghiên cứu một cách có hệ thống lý luận về quản lý tài
chính, đồng thời nghiên cứu thực tiễn hoạt động quản lý tài chính tại Trung tâm
Phát thanh - Truyền hình Quân đội, chỉ ra những tồn tại, hạn chế, tìm ra nguyên

nhân và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này tại
Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội nói riêng và áp dụng cho các đơn vị
quân đội nói chung.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại đơn vị quân đội
1.2.1. Các khái niệm cơ bản
1.2.1.1. Tài chính và chức năng của tài chính
Khái niệm tài chính được hiểu theo những phương diện khác nhau:
- Tài chính bao gồm các quỹ tiền tệ được hình thành bởi nhà nước nhằm thực
hiện những chức năng và nhiệm vụ của nhà nước. Đây là cách hiểu trực quan lên
hiện tượng tài chính. Cần phải phân biệt rõ, tài chính không phải là tiền tệ, nhưng
các quỹ tiền tệ được hình thành bởi Nhà nước chính là những biểu hiện bên ngoài
của tài chính. Cụ thể hơn các quỹ tiền tệ chính là biểu hiện về mặt vật chất của tài
chính để qua đó mà tài chính tồn tại thực trong đời sống kinh tế - xã hội.
- Tài chính là tổng hợp các quan hệ kinh tế, hình thành trong quá trình thành
lập, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ nhất định của Nhà nước, để thực hiện các
chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước. Đây là cách hiểu tài chính trừu tượng, xuất
phát từ bản chất bên trong của tài chính - vốn là các quan hệ phân phối của tài chính
là phân phối tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân - kết quả của các hoạt
động kinh tế.

12


Một cách khái quát, tài chính được xác định như sau: Tài chính là hiện tượng
đặc trưng bằng sự vận động độc lập tương đối của tiền tệ với chức năng phương
tiện thanh toán và phương tiện cất trữ trong quá trình tạo lập hay sử dụng các quỹ
tiền tệ đại diện cho những sức mua nhất định ở các chủ thể kinh tế - xã hội. Tài
chính phản ánh tổng hợp các mối quan hệ kinh tế trong phân phối các nguồn lực tài
chính thông qua tạo lập hay sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng yêu cầu tích luỹ
hay tiêu dùng của các chủ thể (pháp nhân hay thể nhân) trong xã hội. (Giáo trình

Tài chính học, NX Tài chính 1997, tr 12.)
Tùy theo mỗi nước hệ thống tài chính có sự khác biệt. Ở nước ta, hệ thống tài
chính bao gồm tài chính nhà nước (ngân sách nhà nước, bảo hiểm, tín dụng), tài
chính xí nghiệp và ngành kinh tế quốc dân để phân phối và phân phối lại sản phẩm
xã hội và thu nhập quốc dân. Ngân sách nhà nước giữ vị trí chủ yếu trong hệ thống
tài chính ở nước ta, là một khâu quan trọng nhất trong tài chính công. Thu của ngân
sách nhà nước được lấy từ nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội khác nhau, trong đó thuế
là hình thức thu phổ biến dựa trên tính cưỡng chế là chính. Chi tiêu của ngân sách
nhà nước nhằm duy trì sự tồn tại của bộ máy nhà nước và thực hiện các chức năng
của Nhà nước. Ngân sách nhà nước là một hệ thống bao gồm các cấp ngân sách phù
hợp với hệ thống chính quyền nhà nước các cấp.
Nhiều nhà kinh tế học coi tài chính là quan hệ thu chi tiền tệ, qua đó hình
thành nên những quỹ tiền tệ tập trung (ngân sách nhà nước) và không tập trung (vốn
của các doanh nghiệp, quỹ gia đình) và sử dụng những quỹ tiền tệ đó để thực hiện
những mục tiêu nhất định.
Tài chính nước ta là hệ thống quan hệ kinh tế biểu hiện trong lĩnh vực hình
thành, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ trong nền kinh tế quốc dân nhằm xây dựng,
bảo vệ và phát triển xã hội chủ nghĩa, hoặc: tài chính là một phạm trù kinh tế khách
quan gắn liền với kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường. Đó là một hệ thống các
quan hệ kinh tế nhất định biểu hiện dưới hình thức tiền tệ, nhằm phát triển sản xuất,
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

13


Như vậy, có thể coi tài chính là một phạm trù kinh tế, phản ánh mối quan hệ
giữa các chủ thể kinh tế trong việc hình thành, quản lý và sử dụng các quỹ tiền tệ
nhằm phát triển sản xuất và thỏa mãn các nhu cầu chung của xã hội, cũng như nhu
cầu của các tổ chức, cá nhân.
Việc xác định đúng đắn bản chất tài chính có ý nghĩa quan trọng, tạo điều

kiện phân biệt phạm trù này với phạm trù khác, giúp cho việc sử dụng tốt hơn phạm
trù tài chính trong phát triển kinh tế - xã hội. Trong thực tế, nguồn tài chính được
nói đến với nhiều tên gọi: vốn tiền tệ, vốn bằng tiền, tiền vốn và những tên gọi riêng
khác như vốn trong dân, vốn tín dụng, vốn ngân sách,... tất cả các quỹ tiền tệ đều
vận động từ việc tạo lập (hoặc bổ sung) và được sử dụng. Ví dụ, ngân sách nhà
nước được chia thành: chi tiêu thường xuyên và chi đầu tư phát triển. Ngay trong
chi tiêu thường xuyên lại chia thành chi hành chính, chi quốc ph ng - an ninh, chi
văn hóa xã hội... Qua phân tích trên có thể xác định được bản chất của tài chính:
Sự vận động độc lập tương đối của các nguồn tài chính để trực tiếp (hay
thông qua thị trường) tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ như khía cạnh trực quan của
tài chính.
Việc tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ là phương thức phân phối đặc thù
giúp cho việc phân biệt phạm trù tài chính với các phạm trù phân phối khác như:
tiền lương, giá cả,...
Có thể khái quát nội dung kinh tế của phạm trù tài chính như sau: tài chính
được đặc trưng bằng sự vận động độc lập tương đối của tiền tệ với chức năng
phương tiện thanh toán và phương tiện cất trữ trong quá trình tạo lập hay sử dụng
các quỹ tiền tệ đại diện cho những sức mua nhất định ở các chủ thể kinh tế - xã hội.
Tài chính phản ánh tổng hợp các quan hệ kinh tế trong phân phối các nguồn lực tài
chính thông qua tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng yêu cầu sản xuất
hay tiêu dùng của các chủ thể (pháp nhân, thể nhân) trong xã hội.
Bản chất của tài chính cần thể hiện rõ hơn qua hai chức năng của nó là phân
phối và giám đốc:

14


Chức năng phân phối: là cái vốn có, nằm sẵn trong phạm trù tài chính và
biểu hiện bản chất của tài chính trong đời sống kinh tế - xã hội khi phân phối của
cải vật chất dưới hình thức giá trị. Chính nhờ chức năng này mà những nguồn tài

lực đại diện cho những bộ phận của cải xã hội được đưa vào sử dụng với các mục
đích khác nhau của đời sống xã hội.
Đối tượng phân phối ở đây là của cải xã hội dưới hình thức giá trị, là các
nguồn tài chính, là tiền tệ đang vận động một cách độc lập với tư cách là phương
tiện thanh toán và phương tiện cất trữ trong quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ
tiền tệ. Chủ thể phân phối có thể là: nhà nước, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và
dân cư.
Chức năng giám đốc: Đó là khả năng khách quan để sử dụng tài chính làm
công cụ kiểm tra, giám đốc bằng đồng tiền với việc sử dụng chức năng thước đo giá
trị và phương tiện thanh toán của tiền tệ. Khả năng này thể hiện ở chỗ khi thực hiện
chức năng phân phối, sự kiểm tra có thể diễn ra dưới dạng: xem xét tính cấp thiết,
quy mô của việc phân phối các nguồn tài chính, hiệu quả của việc phân phối các
quỹ tiền tệ (tạo lập hay sử dụng các quỹ tiền tệ).
Chủ thể của giám đốc, kiểm tra cũng chính là các chủ thể phân phối. Chức
năng giám đốc của tài chính luôn gắn với chức năng phân phối. Ngay trong quá
trình phân phối bằng việc sử dụng tài chính quá trình vận động của các nguồn tài
chính để tạo lập, để sử dụng các quỹ tiền tệ đã luôn có sự cần thiết và khả năm kiểm
tra sát sao các quá trình đó.
Từ hai chức năng trên, các chức năng của tài chính được chi tiết hóa như sau:
Chức năng huy động và phân bổ các nguồn lực: nguồn ngân sách được hình
thành chủ yếu từ thuế và nguồn ngân sách này sẽ được phân bổ cho các lĩnh vực của
đời sống xã hội.
Chức năng phân phối, thực hiện công bằng xã hội: chức năng này được thể
hiện thông qua phân phối lần đầu và phân phối lại sản phẩm xã hội. Thông qua các
công cụ, trong đó tập trung ở công cụ thuế, Nhà nước có thể điều tiết thu nhập giữa
các cá nhân, các tầng lớp dân cư, các tổ chức các doanh nghiệp... nhờ đó duy trì

15

được sự công bằng xã hội ở mức độ nhất định, hạn chế phân hóa giàu nghèo tạo nên
sự ổn định xã hội.
Chức năng tạo lập duy trì ổn định kinh tế vĩ mô: để điều tiết nền kinh tế, Nhà
nước sử dụng các công cụ tài chính như thuế, lãi suất, bù giá... nhằm tạo ra các quan
hệ cân đối lớn góp phần phát triển ổn định, hạn chế những tác nhân mất cân đối.
Chức năng giám đốc bằng tiền của tài chính: chức năng này được thể hiện
chủ yếu thông qua các mệnh lệnh hành chính và sự kiểm tra giám sát của Nhà nước.
1.2.1.2. Đơn vị dự toán quân đội và tài chính đơn vị dự toán quân đội
* Đơn vị dự toán quân đội:
Quân đội với chức năng, nhiệm vụ của mình, được Nhà nước cung cấp kinh
phí hoạt động hàng năm.

ên cạnh nhiệm vụ thường trực sẵn sàng chiến đấu, các

đơn vị quân đội cũng tham gia lao động sản xuất làm kinh tế, tạo nguồn thu tài
chính để cải thiện, nâng cao đời sống của bộ đội và bổ sung kinh phí hoạt động khi
ngân sách nhà nước, ngân sách quốc ph ng chưa đáp ứng được kịp thời.
Đơn vị dự toán quân đội là các cơ quan, đơn vị, nguồn kinh phí hoạt động
chủ yếu là do ngân sách nhà nước bảo đảm. Nguyên tắc cấp phát tài chính đơn vị dự
toán thực hiện phương pháp cấp phát không hoàn trả trực tiếp, bảo đảm nhu cầu đơn
vị, không phụ thuộc vào việc các hoạt động của đơn vị có mang lại các khoản thu
cho ngân sách nhà nước hay không.
Theo ộ Tài chính quy định về mã số các đơn vị có quan hệ với ngân sách,
đơn vị dự toán là đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước, theo đó các cấp đơn vị dự
toán như sau:
Đơn vị dự toán cấp 1 là đơn vị trực tiếp nhận dự toán ngân sách hàng năm do
Thủ tướng Chính phủ hoặc Ủy ban nhân dân giao, thực hiện phân bổ giao dự toán
ngân sách cho các đơn vị cấp dưới trực thuộc.
Đơn vị dự toán cấp 2 là đơn vị cấp dưới đơn vị dự toán cấp 1, được đơn vị dự
toán cấp 1 giao dự toán và phân bổ dự toán, đơn vị dự toán cấp 2 được giao và phân

bổ dự toán cho đơn vị dự toán cấp 3 trong trường hợp được ủy quyền của đơn vị dự
toán cấp 1.

16