Mối quan hệ giữa vốn nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư trong nước với tỷ suất sinh lợi trên thị trường chứng khoán việt nam

BỘ

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
__________________

TRỊNH THỊ VÂN ANH

MỐI QUAN HỆ GIỮA DÒNG VỐN NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI
VÀ NHÀ ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC VỚI TỶ SUẤT SINH LỢI
TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP HỒ CHÍ MINH - 2013


BỘ

GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH
___________________

TRỊNH THỊ VÂN ANH

MỐI QUAN HỆ GIỮA DÒNG VỐN NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI
VÀ NHÀ ĐẦU TƯ TRONG NƯỚC VỚI TỶ SUẤT SINH LỢI
TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 60340201

NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGD.TS NGUYỄN THỊ NGỌC TRANG

TP HỒ CHÍ MINH -2013


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam oan lu n v n “M i quan h
u tư trong nư

cvit

gi a dòng v n nhà u tư nư c ngoài và nhà

su t sinh l i trên th

trư

ng ch ng

khoán Vi t Nam” là công

trình nghiên c u c a riêng tôi.
Các thông tin, d li u ư c s d ng trong lu n v n là trung th c, các n i dung ư ngu n g
c và các k t qu nghiên c u ư c trình bày trong lu n v n này chưa ư t i b t k các

c ghi rõ
c công b

công trình nghiên c u nào khác.
Tp H Chí Minh, ngày … tháng … n m 2013
Ngư i cam oan


MỤC LỤC
Trang ph bìa
L i cam oan
Mclc
Danh m c các b ng
Ký hi u các bi n trong mô hình VAR
Chương I: Giới thiệu................................................................................................................. 1
1.1

t v n.............................................................................................................................. 1

1.2 M c tiêu nghiên c u.................................................................................................... 1
1.3 Ph m vi nghiên c u...................................................................................................... 2
1.4 Câu h i nghiên c u..................................................................................................... 3
1.5 K t lu n............................................................................................................................. 4
Chương II: Cơ sở lý thuyết................................................................................................... 5
2.1 Các lý thuy t cơ b n..................................................................................................... 5
2.2 Nghiên c u th c ti n.................................................................................................... 7
Chương III: Dữ liệu, phương pháp nghiên cứu và giả thuyết......................18
3.1 D li u và tình d ng c a chu i th i gian................................................................ 18
3.2 Phương pháp nghiên c u......................................................................................... 21
Chương V: Kết quả thực nghiệm..................................................................................... 29
4.1 Tỷ suất sinh lợi trong quá khứ tác động đến dòng vốn.............29

Dòng v n mua nhà

u tư trong nư c............................................................... 29

Dòng v n mua nhà

u tư nư c ngoài.............................................................. 32

Dòng v n bán nhà

u tư trong nư c................................................................ 35

Dòng v n bán nhà

u tư nư c ngoài............................................................... 39

4.2 Dòng vốn trong quá khứ tác động đến
tỷ suất sinh lợi.............................................................................................
42

Dòng v n mua nhà
....u tư trong nư c
....42
Dòng v n mua nhà

u
tư nư c ngoài
....43
Dòng v n bán nhà

...u tư trong nư c
....44
Dòng v n bán nhà
...u tư nư c ngoài
....45

Chương V: Kêt luận...............................................................................................
49

5.1 K t qu nghiên c u..................................................................................
49

5.2 G i ý chính sách.......................................................................................
50
5.3 H n ch
52

tài............................................................................................

TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1


DANH MỤC CÁC BẢNG
B ng 2.1: Th ng kê th tr
B ng 2.2: Giá tr dòng v n mua/ bán c a nhà u t
B ng 3.2: Th ng kê d li u.
B ng 6.1: K t qu
n dòng v n mua c a nhà
B ng 6.2: K t qu

n dòng v n mua c a nhà
B ng 6.3: K t qu
n dòng v n bán c a nhà
B ng 6.4: K t qu mô hình VAR n
dòng v n bán c a nhà u t n

nh h ng c a t su t sinh l i trong quá kh tác ng c ngoài.

B ng 6.5: K t qu

nh h

u t trong n
B ng 6.6: K t qu
ut n

mô hình VAR
c tác

ng t su t sinh l i trên th tr

mô hình VAR

c ngoài tác

ng c a dòng v n mua trong quá kh

nh h

B ng 6.7: K t qu

t trong n c tác

mô hình VAR nh h

B ng 6.8: K t qu
t n c ngoài tác

mô hình VAR nh h

ng ch ng khoán.

ng c a dòng v n mua trong quá kh

ng t su t sinh l i trên th tr

c a nhà

c a nhà

ng ch ng khoán.

ng c a dòng v n bán trong quá kh c a nhà

ng t su t sinh l i trên th tr

ng ch ng khoán.

ng c a dòng v n bán trong quá kh c a nhà

ng t su t sinh l i trên th tr

u

ng ch ng khoán.

u


KÝ HIỆU CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH VAR
Các biến trong mô hình VAR
T su t sinh l
khoán VN - Index
Nhà
- Dòng v n mua
- Dòng v n bán
Nhà
- Dòng v n mua
- Dòng v n bán
Bi n gi kh ng ho ng
Trong ó,
- T su t sinh l i th tr

ng ch ng khoán VN _ Index: RET theo ơ n v %

- Giá tr dòng v n mua/ bán nhà

u t trong n

theo d li u h ng ngày, ơ n v tính t
-

c/ nhà

ut n

c ngoài

cly

ng.

Bi n gi kh ng ho ng có giá tr =1 trong th i k kh ng ho ng, =0 trong th i k không có
kh ng ho ng kinh t x y ra.


1

1.1
S

tvn
hi u bi t v

hơn bao gi
cho r ng hành vi giao d ch c
ch

ng khoán m

di n giao d ch v i các nhà tư nư c ngoài,

trư ng ch
gi

ng khoán. Tuy nhiên, hi n n
a các hành vi giao d ch c

có bi n pháp
l i trong quá kh
d

hi u do thi u d

trư ng ch
M

ng khoán m
c

quan tr ng v dòng v n gi
su t sinh l

i trên th

quy vector VAR trên chu i d
u tư trong nư c, nhà
nmt

02/03/2007

Bài vi t ư

domestic and foreign investors and stock returns in Sri Lanka” c a tác giá
Lailth P. Samarakoon ng trên t p chí International Financial Markets, Institutions &
Money (2009). Bài nghiên c u s d ng mô hình t h i quy vector VAR xem xét m i quan h gi
a các dòng v n và t su t sinh l i Sri Lanka theo các d li u giao d ch h ng ngày


2

trong kho ng th
nhà u tư. Thông qua vi c s
mua/ bán c

a nhà

quan tích c

cv

có liên quan tiêu c
vi giao d ch d n
th c hi n hành vi mua/ bán d n
d ch mua c

at

trong khi dòng v n bán c a t
hơn.
T khóa chính: Dòng v
nư c ngoài
1.2

M c tiêu nghiên c u

Bài vi t nh m xem xét hai v n

nghiên c u chính cho m i

i tư ng nhà

u tư. C

th ,
•

Li u t su t sinh l i VN-Index trong quá kh
u tư trong nư c và nhà

•

Li u dòng v n trong quá kh

có tác

ng

n dòng v n c a nhà

u tư nư c ngoài.
có nh hư ng

n t su t sinh l i VN-Index trong

tương lai trên th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.
Tác gi thông qua mô hình t h i quy vector VAR ki m nh m i quan h gi a dòng v n c a nhà u
tư trong nư c/ nhà u tư nư c ngoài v i t su t sinh l i VN-Index.
Vi c s d ng k thu t ph n ng xung (IRF) trong mô hình VAR, tác gi s cung c p v các b ng
ch ng liên quan v ph n ng xung c a t su t sinh l i v i nh ng cú s c dòng v n trong quá kh , và
ph n ng xung c a dòng v n v i nh ng cú s c t su t sinh l i


3

trong quá kh ư c ki m nh v i m i i tư ng nhà u tư trong nư c/ nhà u tư nư c ngoài thông
qua các giao d ch mua và bán. T ó, ánh giá m i quan h gi a dòng v n và t su t sinh l i trên
th trư ng ch ng khoán Vi t Nam.
1.3

Ph m vi nghiên c u

tài ch t p trung nghiên c u trên th trư ng ch ng khoán Thành ph H Chí Minh (HOSE)
xác nh m i quan h gi a dòng v n c a nhà u tư trong nư c/ nhà u tư nư c ngoài v i t su t
sinh l i VN-Index trên th trư ng ch ng khoán.
1.4

Câu h i nghiên c
• T su t sinh l i trên th
tư ng nhà
• Bi n

n

th i gian bao lâu
1.5

K t qu

n

Nh ng phát hi n chính c a bài vi t như sau:
M i quan h gi a dòng v n và t
r ng t t c

các nhà

giao d ch mua và bán. i u thú v
trong th

i gian kh

trong c

giao d ch mua và giao d ch bán t

l i quá kh
trong nư c và nhà

có tác


4

M i quan h gi a t su t sinh l
r ng hành vi bán c a nhà u tư nư c ngoài tác
sinh l i trong tương lai. Dòng v
c ng như dòng v n mua c a nhà
t
l

su t sinh l i trong tương lai. Ngoài ra, tác
i trong tương lai là không khác nhau gi a giai o n kh ng ho ng và giai

không kh ng ho ng.


5

C
2.1

Các l

Lý thuy t

u tiên mà i n hình là (Bikhchand
Tác gi

cung

vi b y

àn trê

vi b y

àn, n

hành vi b y
ch
Hành vi b y
là khác nhau. Gi
gia: nhà u tư trong nư c (D) và nhà
v

chuy n

th

u tư vào c

trong nư c (BD) trên th trư ng trái phi u trong nư c. Nhà
có th

u tư

nư c ngoài (BF) trên th
(D) do có nhi u ưu th
u tư D khi t ng t l
mua t
m t hành vi mua b y

àn trong khi nhà

các n
u tư F xu t hi n m t hành vi bán b y

àn.
Trong bài nghiên c u, tác gi

cho r ng các nhà

trư ng tài chính trong nư c nhi u hơn các nhà
n m t chi n lư c

u tư trong nư c am hi u th
u tư nư c ngoài,

i u này d n

u tư giao d ch ph n h i tích c c (feedback trading) c a các


nhà

u tư nư c ngoài vào th

trư ng. Chính sách giao d ch ph n h i dương


6

(positive feedback trading) d n
gi m) giá c
hơn. Ngư c l i, hành
thì ư

c xem là giao d ch

này cho th y t
v

n.

M t lý thuy t tương ph n c
trên th

trư ng ch

Bài nghiên c u th
tư qu c t
qua vi c s
dòng v

n và t su t sinh l i c

d ts

thay

dòng v

nc

nh ng k

i giá ch ng kh
v

ng c

dư ng như ph n ánh k
trong tương lai. Ngoài ra, các nhà
khoán m
ch ng khoán m
câu h i
ch ng khoán? Có l
gi i thích phù h
hành vi b y
ngư c l i theo
thông tin riêng c
u tư khác. Tính minh b ch thông tin trên th

t ra là nguyên nhân nào d n


7

ra. Theo ó, hành vi b y
không bao gi
quy t

ti t l

àn x y ra khi thông tin c a th trư ng là kém hi u qu

cho công chúng (Redding, 1996) b i vì nó ư

nh c a các nhà

c b o ph

ho c
b i các

u tư khác.

2.2 Nghiên c u th c ti n
Trong th i gian g n ây, có m t s
và t su t sinh l i trên th

V n
Các nghiên c u

th 1: Dòng v

i u tra các giao d ch thông tin ph n h i tích c

t su t sinh l i trên th trư ng. Kinh doanh ph n h i tích c c ư khi

c c a các dòng v n lên
c

nh ngh a là mua sau

giá t ng và bán sau khi giá gi m.
• (Grinblatt và Keloharju, 2000) ã áp d ng k

thu t phân tích t

tpd

h i quy (AR) trên

li u giao d ch c

trong hai n m 1995 và 1996. B ng cách so sánh m i tương quan gi a quy t
mua/ bán t

ng lo i c

ch ng khoán này c a các nhóm nhà
nhà

u tư nư c ngoài là nh ng ngư i có k t qu

nư c. M t ph n lý do ư
chi n lư c

u tư t

ngoài theo

u i chi

khoán

ang lên giá (có t

giá (có t su t sinh l i âm); các nhà
cá nhân, l i theo

u tư trong nư c,

u i chi n lư c ngh ch xu th

ch ng khoán ang r t giá và bán các ch ng khoán

c bi t là các nhà

u tư

(contrarian strategy) – mua các
ang lên giá.


8

•

(Froot và Ramadorai, 2008) th c hi n phân tích VAR và phân tích VECM trên
b ng d li u chéo c a 25 nư c (g m 8 th

trư ng ch

ng khoán m

tích m i quan h
t

ch c

u tư c

các nư c khác trong m u cho th y r ng, các nhà
n ng d
c

oán giá c a ch ng kh
a các qu óng c a các qu

ngư i có l
•

i th

(Bohn và Tesar, 1996) th y r ng hành vi mua t i nư c ngoài hàng tháng c a các
nhà

u tư M

nư c

ó.

• (Brennan và Cao, 1997) phát tri n m t mô hình
c ph n qu
trong và ngoài nư c. Bài nghiên c
hành vi mua hàng quý c a các nhà
tri n v

it

mua trong quá kh
sinh l

i t i nư c

trong giai
sinh l
•

i là th

Nghiên c u c a các dòng v n hàng ngày trên th trư ng Hàn Qu c (Choe et al,

1999) – tác gi th c hi n kh o sát tác ng c a nhà u tư nư c ngoài trên c phi u t i Hàn
Qu c t ngày 30 tháng 11 n m 1996 n h t n m 1997 d a trên các d li u giao d ch mua
– bán trên th trư ng ch ng khoán. V i chu i d li u này,
tác gi o lư ng t su t sinh l i b t thư ng trong kho ng 15 phút theo sau các giao d ch c
a nhà u tư nư c ngoài, ng th i s d ng phương pháp OLS ki m nh

9

tác ng mua ròng c a các nhà
tư nư c ngoài trong các giao d ch h ng ngày lên t
ó, tác gi

ã

trư ng có xu hư ng t ng và bán khi l i nhu n th
ho ng kinh t
giao d ch thông tin ph n h i tích c
•

(Batra, 2003) b ng cách phân tích các d li u h ng ngày 1/2000 – 12/2002 và
h

ng tháng t 01/1994 – 12/2002, tác gi ti n hành th

g

m: (1) ki m tra tác ng trong các giao d ch nhà u tư nư c ngoài có th hi n

thông tin ph n h
các giao d ch nhà
d ch nhà u tư nư c ngoài n t su t sinh l i th trư ng. B ng cách s
hình VAR, thông qua ki m
cho th y các nhà
c
• S

c trên m t cơ s
d ng d

i n (Dahlquist và Robertsson, 2004). Thông qua mô hình VARX,
c

u hành vi

ngoài và l i nhu n c
ròng c a các nhà
cho th y r ng doanh nghi p trong nư c gi m chi phí v
tìm th y m t liên k t m nh m
ngoài và t m quan tr
như r t thích các công ty n i a l n, n i ti ng và các công ty này gi m ư c chi phí v n.
Hơn n a, nghiên c u c ng cho th y các nhà u tư nư c ngoài t ng n m gi c ph n ròng
c a h trong các công ty n i a có l i nhu n t t.


10

• (Richards, 2005) bài vi t tác gi

phân tích d

li u cho các giao d ch h ng ngày

t ng h p c

a t t c các

Châu Á m

i n i (Indon

TWSE, Thailand SET) trong kho ng th i gian t
mô hình VAR xem xét tác
c a giá ch

ng khoán lê

d ch c a nhà
v n nư c ngoài hi n giao d ch thông tin ph n h
như l i nhu n v
•

(Griffin, Nardari và Stulz, 2007) nghiên c u m i quan h tích c c gi a các ho t
ng giao d ch toàn th trư ng và l i nhu n c phi
c

a bài nghiên c u xem xét t

nhu n trong quá kh . S d ng mô hình t h i quy Vector VAR gi
g

ml

tu n t

i nhu n th trư ng, bi n
1993 -2003. K t qu cho th y, nhi u th trư ng ch

m i quan h m nh m
• (Bae và Min, 2007) s
ngoài có xu hư ng mua c phi u ã vư t tr i so v i trư c
gi m. Do ó các nhà
• (Chayawadee và H , 2008) th
d ch hàng ngày c
Châu Á m i n i (
xem xét m i quan h trong hành vi giao d ch c
phi u th

trư ng ch ng khoán trong nư

o n 1/1/1999 – 29/12/2006. Tác gi cho r ng, t
th trư ng và giao d ch mua/ bán các c phi u, và ngư c l i, các nhà
ngoài tr

thành ngư i mua ròng c phi u


11

th

trư ng ch

m

t ưu th c

nư c ngoài. Ngoài ra, tác gi
ng
M t khác, còn có các nghiên c
nhà

u tư liên quan

•

Trái ngư c v
ó th
et al, 1999) tìm th y b ng ch
ngoài trong các giao d ch bán c a h

•

(Grinblatt và Keloharju, 2000a và 2000b) b ng vi c s d ng các d li u t Ph n
Lan, nghiên c
c a các nhà
lên hành vi mua/ bán c
m c u tư c a các nhà
u tư trong nư c.

•

S d ng d li u c a Hàn Qu c (Kim và Wei, 2002) - tác gi nghiên c u hành vi
giao d ch c a nhà

u tư nư c ngoài cư trú và không cư trú t i Hàn Qu c trư c và

trong cu c kh
th y, các nhà
h i tích c c trong khi
trư c khi cu c kh ng ho ng c a Hàn Qu c.
• (Hamao và Mei, 2001) th
trên th trư ng tài chính Nh t B n b ng cách s


12

nhà

u tư trên th
c bi t, bài nghiên c

h

tuyên b

Nh ng ngư i cho r ng: (1) giao d ch c a nhà
t ng bi n
u tư nư c ngoài có
c

ah

, khi n các nhà

ngoài có xu hư ng ư a ra quy t nh
ph i là nguyên t c cơ b n lâu dài, ch ng h n như t ng trư ng c

K t qu cho th y, tác gi
trên. Ngư c l i, tác gi
u tư nư c ngoài t i Nh t B n.
• (Barber và Odean, 2000) – Bài nghiên c u cho r ng các nhà
nhà

u tư ch

là nh

ng ngư i n m gi

d ch cao. Trong khi, t
hơn t
s

su t sinh l
làm

nh hư ng

• (Griffin, Harris, và Topaloglu, 2003) – Bài nghiên c
t

su t sinh l i th
u tư cá nhân. K t qu , cho th y các nhà

trái ngư c trong
trư c
• (Bae và Min, 2007) – Bài nghiên c

hành vi trái ngư c tri n lãm trong
ngư i chi n th ng trong quá kh .

ó.


13

V nth
Mt

2: xem
ng l

c tích c

khi giá ti p t

c gi m sa

sau khi bán hàng ho c giá ti p t c gi m sau khi mua hàng.
(Choe et al, 1999)
giao d ch nư c ngoài trên th
ch nh nhanh chóng doanh s
Tuy nhiên, (Froot et al, 2001) th y r ng danh m c
quan v
Ph n
r ng s

it

su t sinh l i tương lai

ng xung tác
ti p t

c ph n á

m t gi i thích khác là
tư nư c ngoài d
có th
(Froot và Ramadorai, 2001).

là m

t k t qu


14

B ng 3.2: Th ng kê các lý thuy t th c ti n

Tác gi

Grinblatt
Keloharju

D

và

1

(2000)

Froot
Ramadorai
(2008)

Brennan
Cao (1997)

và

và

1
4



15

th trư ng

Choe et al.
(1999)

Batra (2003)

Dahlquist và
Robertsson
(2004)

3
1

(n

1
1
(n
1
1
(t

1

(t


16

Richards
(2005)

Griffin,
Nardari
Stulz (2007

Chayawadee
và
(2008)

và

H