Tiểu luận nguyên lý công tác tư tưởngGIÁO dục đạo đức CÁCH MẠNG CHO cán bộ ĐẢNG VIÊN)

MỤC LỤC
A-MỞ ĐẦU............................................................................................2
B- NỘI DUNG.......................................................................................4
I- Giáo dục đạo đức , lối sống cho cán bộ, đảng viên là yêu cầu cấp
thiết hiện nay......................................................................................................4
1-Tình hình giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên...............4
2-Một số giải pháp khắc phục tình trạng trên.........................................6
II- Bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng
Hồ Chí Minh....................................................................................................10
1- Quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.......................10
2- Bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán
bộ, đảng viên....................................................................................................11
III- Cấp ủy, tổ chức đảng giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho
cán bộ, đảng viên.............................................................................................17
1- Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện
nay....................................................................................................................17
2- Tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng
viên trong giai đoạn hiện nay..........................................................................19
IV- Giáo dục, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán
bộ, đảng viên hiện nay.....................................................................................22
V- Một số giải pháp xây dựng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ,
đảng viên trong tình hình mới.........................................................................26
C-KẾT LUẬN......................................................................................31
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................33

1


A-MỞ ĐẦU
Cùng với nghệ thuật, khoa học, đạo đức là một trong 3 thành tố đặc thù
của văn hóa hình thành nên các giá trị phổ biến và vĩnh hằng Chân - Thiện Mỹ của nhân loại. Chân - Thiện - Mỹ vừa là mục tiêu để con người hướng

đích nhưng cũng là thước đo giá trị của hành vi con người. Khẳng định điều
này để chúng ta thấy rằng không nên quá ảo tưởng về tăng tưởng kinh tế mà
bỏ rơi đạo đức xã hội, không nên lấy tư tưởng làm giàu bằng bất cứ giá nào để
đánh giá nhân cách và giá trị con người. Phát triển bền vững phải có nền tảng
đạo đức tốt đẹp và lành mạnh. Để làm được điều này thì nhất định phải hiện
thực hóa các giải pháp giáo dục đạo đức sau đây.
Đội ngũ cán bộ, đảng viên có vai trò hết sức to lớn trong hệ thống chính
trị nói riêng và sự phát triển đất nước nói chung. Đây là đội ngũ ưu tú có
nhiệm vụ lãnh đạo, quản lý đất nước, chèo lái con thuyền dân tộc trong trong
những thời điểm khó khăn. Điều này đồng nghĩa với việc đội ngũ cán bộ đảng
viên mà bị suy thoái đạo đức thì nhất định dẫn đến nguy cơ chia rẽ xã hội.
Nghị quyết Trung ương V đã đưa ra nguy cơ về sự suy thoái về tư
tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ đảng viên. Thực này đã làm
ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, giảm sút long tin của các tầng lớp nhân dân
đối với Đảng. Chính vì vậy, bên cạnh việc giáo dục đạo đức truyền thống thì
nhất định phải giáo dục đạo đức cánh mạng, đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân trong
mỗi cán bộ, đảng viên.
Hồ Chí Minh từng cho rằng: muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có
con người mới xã hội chủ nghĩa. Như vậy, xây dựng con người về cơ bản
không chỉ đề cập đến một lực lượng mà cốt lõi là phẩm chất của mỗi con
người trong thế hệ đó. Chính vì vậy mà việc xây dựng con người, xây dựng
xã hội phải gắn với việc xây dựng đạo đức nói chung và đạo đức cách mạng
nói riêng đối với cán bộ, đảng viên và đoàn viên thanh niên. Đây là vấn đề đã
được bàn đến từ lâu và đã được rất nhiều nhà nghiên cứu quan tâm và khẳng
2


định giá trị của nó. Điều quan trọng là chúng ta nhìn nhận vai trò của đạo đức
cách mạng với tư cách là nhân tố cốt lõi của văn hóa Đảng. Chủ tịch Hồ Chí
Minh từng nói: Đảng ta là đạo đức, là văn minh. Tổ chức Đảng phải là một

biểu tượng, là hình mẫu, là ngọn đuốc dẫn đường cho mọi thắng lợi của cách
mạng. Trong Di chúc để lại, Bác Hồ từng khẳng định: “Đảng ta là một Đảng
cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách
mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật
trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành
của nhân dân”.
Thắng lợi của cách mạng Việt Nam đi liền với giáo dục đạo đức cách
mạng trong tổ chức Đảng, đặc biệt là ở những biểu hiện rất cụ thể, thường
nhật của từng cán bộ, đảng viên. Điều này cũng có nghĩa là sự suy thoái về tư
tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên hiện
nay đã làm xấu đi biểu tượng trong sạch, đạo đức, văn minh của đảng. Không
phải ngẫu nhiên mà hiện nay trên các phương tiện thông tin đại chúng nhiều
người thường nhắc nhiều đến từ văn hóa như một sự đòi hỏi lớn lao về mặt
đạo đức. Không phải ngẫu nhiên mà chúng ta đặt ra vấn đề xây dựng văn hóa
Đảng với tư cách là giá trị cao nhất của hệ thống chính trị. Tuy nhiên, đây là
một việc làm không phải dễ dàng bởi lẽ hiện nay đã có sự thay đổi khá sâu
sắc về môi trường và thời điểm. Chẳng hạn, chúng ta phát động phong trào
“Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, điều đó là thật sự
đúng đắn nhưng vẫn còn nhiều người hoài nghi, thậm chí có cả những người
giữ những cương vị lãnh đạo trong tổ chức Đảng.
B- NỘI DUNG
I- Giáo dục đạo đức , lối sống cho cán bộ, đảng viên là yêu cầu cấp thiết
hiện nay.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng răn dạy cán bộ, đảng viên phải thường
xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống và năng lực để hoàn thành nhiệm
3


vụ của Đảng và nhân dân giao cho. Trong hai tiêu chuẩn cơ
bản “đức”và “tài” của người cán bộ, đảng viên thì “đức” được xem là gốc. Do

vậy, giáo dục đạo đức và lối sống cho cán bộ, đảng viên phải được xem là nội
dung cơ bản của công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ thường xuyên của các
cấp ủy đảng và tổ chức đảng. Đặc biệt, trong thời điểm hiện nay, trước thềm
đại hội Đảng các cấp hướng đến Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, lại càng
có ý nghĩa quan trọng trong việc lựa chọn những đảng viên có đủ tư chất đức
và tài để tuyển chọn, xứng đáng là người lãnh đạo của các cấp bộ Đảng.
1-Tình hình giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên.
Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII đã nhấn mạnh: “Các tổ chức
đảng phải thường xuyên giáo dục, quản lý, kiểm tra cán bộ, đảng viên về đạo
đức, lối sống cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư, gương mẫu, giữ gìn phẩm
chất người chiến sĩ cộng sản”. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện đã
có nhiều vấn đề nảy sinh, thách thức mới, có khi rất gay gắt, đây đó, niềm tin
của nhân dân đối với Đảng giảm sút. Hiện nay, đạo đức, lối sống của cán bộ,
đảng viên đang chịu sự tác động, chi phối bởi nhiều yếu tố. Trong đó, đáng
chú ý là: diễn biến chính trị trên thế giới phức tạp, khó lường; trong nước nền
kinh tế mở cửa, hội nhập sâu rộng với bên ngoài, vận động theo cơ chế thị
trường với nhiều thành phần kinh tế, thêm vào đó, sự du nhập của văn hoá, lối
sống xa hoa trụy lạc; các tệ tham nhũng, tiêu cực trong cán bộ, đảng viên các
cấp đang lây lan, nhũng nhiễu trên nhiều lĩnh vực là một nguy cơ; sự chống
phá của kẻ địch với nhiều âm mưu thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, nhất là âm
mưu “diễn biến hòa bình” đã và đang tấn công vào bên trong nội bộ Đảng;
chúng tăng cường hoạt động chống phá, chia rẻ nội bộ Đảng, chia rẻ mối quan
hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng với nhân dân; nhằm thúc đẩy cán bộ, đảng
viên “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” theo hướng tiêu cực; làm cho Đảng suy
yếu, đánh mất vai trò lãnh đạo đối với đất nước. Cùng với sự phát triển của
chủ nghĩa cá nhân, cơ hội … đã và đang làm thay đổi quan niệm về thang giá
trị đạo đức xã hội; xuất hiện những vấn đề mới mà nhận thức chính trị, tư
4

tưởng và hành động của nhiều cán bộ, đảng viên không theo kịp thực tiễn của
cuộc sống. Mặc dù những thành tựu của công cuộc đổi mới là sự thật hiển
nhiên, tác động tích cực đến đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, song
mặt trái của cơ chế thị trường và các mặt tác động tiêu cực khác đang làm xói
mòn đạo đức, lối sống, làm suy giảm sức chiến đấu của Đảng.
Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) đã chỉ ra 3 vấn đề về xây dựng Đảng
hiện nay là yêu cầu cấp bách, nếu không được khắc phục sửa chữa sẽ là thách
thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. Bởi trong
Đảng đang có “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những
đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý kể cả cán bộ cao cấp suy thoái về tư
tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai
nhạc lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo
danh lợi, tiền tài, kèn cựa, địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô
nguyên tắc…”. Như bòn rút của công, làm giàu bất chính ngày càng nghiêm
trọng; lối sống xa hoa, hưởng lạc, kèn cựa, địa vị, mất đoàn kết, báo cáo thiếu
trung thực, móc ngoặc, chạy bằng, chạy tuổi, chạy chức, chạy quyền diễn ra
phức tạp, tinh vi; buôn gian, bán lậu, lợi ích nhóm…đang thao túng nhiều cá
nhân, nhiều tổ chức, trên nhiều lĩnh vực khác nhau, có hiện tượng móc nối từ
ngoài vào trong, từ trên xuống dưới... Tính chất nguy hại của các hiện tượng
trên phần lớn phản ánh sự lợi dụng chức quyền để thực hiện tham vọng cá
nhân với những động cơ trái với đạo đức cách mạng. Có nhiều người bất chấp
cả đạo lý và nguyên tắc tìm mọi cách để có quyền lực. Khi đã có chức, có
quyền thì chỉ lo củng cố quyền và lợi cho cá nhân, gia đình và bà con họ
hàng… không chú tâm vì lợi ích của Đảng, của dân; đáng chê trách hơn là
tình thương yêu đồng chí, đồng đội hôm nay không còn như những năm nằm
gai, nếm mật, đồng cam cộng khổ, chết sống có nhau, vì mục tiêu độc lập tự
do, ấm no hạnh phúc cho dân tộc- Manh áo vải, viên thuốc đắn, chén canh rau
rừng, bếp lửa hồng sưởi cho nhau ấm lòng, vững chí, người trước hy sinh,
người sau tiến bước; bây giờ dường như đã dần lu mờ rơi vào quên lãng, thay
5

vào đó đèn nhà ai nấy rạng, bếp nhà ai nấy sáng, mục tiêu phấn đấu của mỗi
người: Nhà mấy mê, xe mấy chấm, cậu ấm du học ở nước nào? Đến cái bắt
tay cũng bắt mạch được đồng chí đang nghĩ gì về ta, thậm chí bất chấp cả đạo
đức và nhân tính, thủ đoạn với đồng chí, đồng đội; lợi dụng chức quyền để trù
úm những người không cùng phe cánh, không có “quà cáp”, không xu nịnh
với mình... Tất cả các hiện tượng đó là sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo
đức và lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, thực sự đang
là vấn đề bức xúc đối với xã hội, làm giảm sút ý chí chiến đấu và vai trò lãnh
đạo của Đảng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thanh danh và uy tín của Đảng,
làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng.
Nguyên nhân cơ bản của tình trạng trên là: Tính tự giác tu dưỡng, rèn
luyện, học tập, trau dồi phẩm chất đạo đức, lối sống, không thường xuyên của
cán bộ, đảng viên dẫn đến giảm sút ý chí chiến đấu, xao lãng trách nhiệm với
Đảng, với dân, nói và làm không đúng đường lối, chủ trương của Đảng; việc
kiểm tra, giám sát của tổ chức Đảng không kịp thời; xử lý khắc phục khuyết
điểm không nghiêm minh; nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng buông
lỏng; thêm vào đó công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo
đức, lối sống còn đơn điệu, hình thức, chưa đủ sức thuyết phục, động viên cán
bộ, đảng viên.
2-Một số giải pháp khắc phục tình trạng trên.
Để khắc phục tình trạng trên, góp phần thực hiện tốt Nghị quyết số 12NQ/TW, ngày 16/01/2012 của BCH Trung ương (khóa XI), gắn với đẩy mạnh
việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo tinh thần Chỉ
thị 03 của Bộ Chính trị sâu rộng, thực chất; tránh phô trương hình thức, chạy
theo thành tích; đồng thời nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, đảm bảo 3
tính chất sinh hoạt Đảng, cùng với việc tăng cường các biện pháp cụ thể để
nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên
ở chi bộ trong tình hình hiện nay, cần tập trung các nội dung sau:
Trước hết, phải thường xuyên quan tâm công tác giáo dục, bồi dưỡng đạo

6


đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên một cách toàn diện theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Đạo đức cách mạng không phải ở trên trời
rơi xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng
cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”. Do vậy,
công tác giáo dục, nâng cao đạo đức cách mạng và lối sống trong sạch, lành
mạnh phải được các cấp ủy đảng quan tâm đúng mức, trở thành nhiệm vụ
thường xuyên. Cần trang bị đầy đủ kiến thức cơ bản, giúp cán bộ, đảng viên
phân biệt rõ đúng sai, những việc cần làm và những việc cần tránh. Thông qua
giáo dục giúp cán bộ, đảng viên nhận thức và rèn luyện theo những chuẩn
mực cần có để hoàn thiện nhân cách của mình trong quá trình hoạt động thực
tiễn. Nội dung giáo dục đảng viên ở chi bộ, đảng bộ trước hết phải đặt lên
hàng đầu việc giáo dục Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Vì
đây, là nền tảng của nhận thức, giúp cán bộ, đảng viên nâng cao đạo đức,
phong cách lối sống, giữ vững quan điểm, lập trường giai cấp của Đảng.
Chú trọng giáo dục những vấn đề có liên quan đến nhiệm vụ của
toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, mà trực tiếp là những nhiệm vụ chính trị của
chi bộ nơi đảng viên công tác, làm việc. Nội dung giáo dục phải gắn với
nhiệm vụ của người đảng viên và 19 điều quy định đảng viên không được
làm. Coi trọng giáo dục và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh mà cốt
lõi là tư tưởng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư cho mọi cán bộ, đảng
viên của chi bộ. Bên cạnh đó, cần giáo dục truyền thống yêu nước, cần cù,
nhân ái, ham học, cầu tiến bộ để từng cán bộ, đảng viên nêu cao tinh thần tự
giác, phấn đấu rèn luyện, chí công vô tư, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc,
phục vụ nhân dân.
Thứ hai, kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục và xây dựng đạo đức, lối sống
lành mạnh với đấu tranh khắc phục các biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối

sống của cán bộ, đảng viên.

7


Kết hợp chặt chẽ giáo dục với xây dựng các biện pháp thực hiện. Cấp
ủy, chi bộ cần thường xuyên đưa nội dung giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối
sống của đảng viên vào nghị quyết của chi bộ, đảng bộ. Nghị quyết cần cụ thể
hóa các tiêu chuẩn đạo đức, lối sống để nhận xét, đánh giá khi phân tích chất
lượng đảng viên, làm cơ sở đêr quy hoạch, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Tổ chức
quán triệt, học tập cho tất cả đảng viên về chủ trương, đường lối của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước: Luật thực hành tiết kiệm, Luật phòng
chống tham nhũng, lãng phí và các quy định về những điều đảng viên không
được làm. Phổ biến để cán bộ, đảng viên hiểu rõ, nắm chắc các quy định, chế
độ, tiêu chuẩn được hưởng của từng đối tượng. Thực hiện nghiêm quy chế
dân chủ ở cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích các tổ chức quần
chúng giám sát các hoạt động của cán bộ, đảng viên. Thực hiện nghiêm
nguyên tắc, chế độ tự phê bình và phê bình trong sinh hoạt Đảng. Theo chế độ
định kỳ (6 tháng, 1 năm), lấy ý kiến đóng góp của quần chúng ở cơ quan, đơn
vị, địa phương và nhân dân ở nơi cư trú góp ý cho cán bộ, đảng viên. Cấp ủy
trực tiếp tổng hợp các ý kiến phê bình, đóng góp của quần chúng và thông báo
tới từng cán bộ, đảng viên, yêu cầu từng người phải giải trình rõ sự việc (nếu
có sai phạm), có kế hoạch và biện pháp tiếp tục phát huy ưu điểm, khắc phục
triệt để các thiếu sót, khuyết điểm.
Khen thưởng kịp thời những cán bộ, đảng viên gương mẫu, xử phạt
nghiêm minh, kiên quyết những cán bộ, đảng viên vi phạm phẩm chất đạo
đức, lối sống theo phương châm: đúng người, đúng khuyết điểm. Tuy nhiên
cũng cần phải thống nhất về nhận thức trong xử lý cán bộ, đảng viên vi phạm
đạo đức, lối sống. Kỷ luật nghiêm minh, kịp thời cũng chính là biện pháp giúp
cán bộ, đảng viên phấn đấu, sửa chữa, rèn luyện phẩm chất đạo đức và phong

cách lối sống của cán bộ, đảng viên tốt hơn.
Thứ ba, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; thường xuyên quan
tâm đến lợi ích chính đáng của cán bộ, đảng viên.

8


Công tác kiểm tra, giám sát cần tiến hành trong mọi điều kiện, hoàn
cảnh, nhất là đối với những cán bộ, đảng viên thực hiện nhiệm vụ trong
những lĩnh vực quản lý tài chính, vật tư, nhà đất; những cán bộ, đảng viên
công tác lưu động dài ngày, xa sự quản lý trực tiếp của cấp ủy, chi bộ. Qua đó
đề cao trách nhiệm cá nhân, nghiêm túc với bản thân mình, tự giác học tập và
rèn luyện phấn đấu trở thành cán bộ, đảng viên tiêu biểu trong chi bộ.
Quan tâm giải quyết hợp lý lợi ích vật chất và tinh thần cho cán bộ, đảng
viên là một việc làm thiết thực, qua đó giáo dục, giữ gìn đạo đức cách mạng
và lối sống trong sáng, lành mạnh cho cán bộ, đảng viên. Từng bước xây
dựng các chế độ, tiêu chuẩn, chính sách tương xứng với trách nhiệm và công
việc được giao. Trên cơ sở chính sách chung, cấp ủy, chi bộ cần lãnh đạo xây
dựng những quy chế, quy định bảo đảm lợi ích, quyền lợi của đảng viên. Quy
chế phải được xây dựng dân chủ, khoa học, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho
cán bộ, đảng viên học tập, công tác, rèn luyện, vừa có tác dụng phòng ngừa,
giúp tránh được những sai lầm, khuyết điểm.
Thứ tư, phát huy vai trò, hiệu quả thực hiện việc Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ,
đảng viên trong chi bộ; bằng những việc làm cụ thể từ nhỏ đến lớn. Cấp ủy,
người chỉ huy cần đề cao sự gương mẫu nói và làm, gắn với hưởng ứng các
phong trào thi đua của chi bộ, cơ quan, đơn vị, địa phương. Nhất là tự phê
bình và phê bình trong Đảng, việc thực hành tiết kiệm, phòng chống tham
nhũng, lãng phí. 06 tháng, 01 năm phải công khai minh bạch các khoản thu,
chi trong cơ quan, đơn vị, địa phương cho mọi người biết và cùng thực hiện.

Tin rằng, những giải pháp trên được đặt ra trong bối cảnh lịch sử cụ thể,
nếu được thực thi nghiêm túc, phù hợp với điều kiện cụ thể của mỗi người,
mỗi tổ chức sẽ góp phần tích cực đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay.

9


II- Bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên theo tư tưởng
Hồ Chí Minh.
1- Quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.
Trong khi “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có
những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau
về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng,
chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy
tiện, vô nguyên tắc...”, thì việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ,
đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh ở nước ta hiện nay là việc làm cấp
bách.
Trong quá trình đấu tranh giành và giữ nước, Đảng Cộng sản Việt Nam
đã vận dụng tư tưởng đạo đức cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo
nhân dân tiến hành thắng lợi cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất
nước, đưa cả nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. Trong điều kiện Đảng cầm
quyền, việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo năm đức tính “trí, tín, nhân,
dũng, liêm” là vấn đề quan trọng và có ý nghĩa sống còn của chế độ xã hội
chủ nghĩa ở nước ta.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người ta ai cũng muốn ăn ngon mặc đẹp,
nhưng muốn phải cho đúng thời, đúng hoàn cảnh. Trong lúc nhân dân ta còn
thiếu thốn mà một người nào đó muốn riêng hưởng ăn ngon mặc đẹp, như vậy
là không có đạo đức”. Vì vậy, việc bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho cán bộ,
đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta thực hiện tốt việc xây

dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức trong tình hình mới, bởi vì, “cán
bộ là cái gốc của mọi công việc”; qua đó phát huy mặt tích cực, khắc phục
mặt tiêu cực, mặt trái của nền kinh tế thị trường, phục vụ sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Mặt khác, thực hiện tốt công tác
này cũng là để thực hiện tốt việc xây dựng và chỉnh đốn Đảng, qua đó nâng
cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, có ý nghĩa quyết định thắng
10


lợi của sự nghiệp đổi mới đất nước vì mục tiêu: “dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh”.
2- Bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán bộ,
đảng viên.
Để bồi dưỡng đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán
bộ, đảng viên trong điều kiện Đảng cầm quyền, cần thực hiện tốt các nội dung
sau:
Một là, thường xuyên giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán
bộ, đảng viên. Đây là nội dung có ý nghĩa hết sức quan trọng, bởi vì: “Đạo
đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền
bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng,
vàng càng luyện càng trong”. Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán
bộ, đảng viên phải thường xuyên, liên tục và kiên trì trong đấu tranh tự phê
bình và phê bình hàng ngày. Nội dung bồi dưỡng đạo đức cách mạng phải sát
với từng đối tượng, có yêu cầu cụ thể, gắn với từng cấp, từng ngành, từng
nhiệm vụ theo cương vị, chức trách. Trong đó, thường xuyên giáo dục, bồi
dưỡng nâng cao nhận thức về mục tiêu, lý tưởng, lòng trung thành; rèn luyện
bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tình yêu thương con người,
sống khiêm tốn giản dị, nói đi đôi với làm; bồi dưỡng trình độ trí tuệ và tác
phong, phương pháp công tác của cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ có
chức, có quyền. Đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp cần nêu gương về sự

giác ngộ lý tưởng cộng sản, quán triệt sâu sắc đường lối, quan điểm của Đảng,
tổ chức đơn vị thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao;
thực hiện dân chủ, đoàn kết và kỷ luật, phát huy cao độ hiệu lực của mọi tổ
chức, mọi lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ; gương mẫu trong công tác và
lối sống, thương yêu cấp dưới, không quan liêu, độc đoán chuyên quyền, gia
trưởng... Vì người cán bộ có đạo đức cách mạng phải: suốt đời làm đày tớ
trung thành của nhân dân.

11


Hình thức giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng
viên phải được vận dụng một cách phong phú, đa dạng. Trong đó, tiếp tục
thực hiện các nghị quyết về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhất là Nghị quyết
Trung ương 6 (lần 2) khoá VIII, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI); thực
hiện tự phê bình và phê bình; giáo dục chính trị, tư tưởng; phát động phong
trào tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
trong cán bộ, đảng viên để “kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng
suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ
cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và
của nhân dân đối với Đảng”. Đồng thời, đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống quan
liêu, tham nhũng, lãng phí, bè phái, chủ nghĩa cá nhân để củng cố và phát
triển những đức tính tốt đẹp của đạo đức cách mạng, làm trong sạch đội ngũ
cán bộ, đảng viên.
Hai là, xây dựng cho mỗi cán bộ, đảng viên lòng trung thành đối với
Đảng, với Tổ quốc và nhân dân. Sự trung thành đó trước hết phải thể hiện ở
sự giác ngộ sâu sắc lý tưởng, mục tiêu cách mạng của Đảng, lấy đó làm mục
đích hoạt động của mình. Sự trung thành đó thể hiện trong bất kỳ hoàn cảnh
khó khăn nào cũng quyết tâm phấn đấu để thực hiện mục tiêu, lý tưởng của

Đảng, suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng; hết lòng, hết sức phụng
sự nhân dân, thương yêu giúp đỡ nhân dân, kiên quyết chống bệnh quan liêu,
thói gia trưởng, cửa quyền, ức hiếp nhân dân và thói kiêu ngạo. Mọi cán bộ,
đảng viên phải có ý thức cộng đồng, luôn biết đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc,
cộng đồng lên trên lợi ích cá nhân; biết hy sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích
chung của Đảng; có lối sống “mình vì mọi người”; gương mẫu trước quần
chúng. Mọi cán bộ, đảng viên phải: “Trung với nước, hiếu với dân, cần, kiệm,
liêm, chính, chí công vô tư, việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì
có hại cho dân, ta phải hết sức tránh, phải khổ trước thiên hạ, sướng sau thiên
hạ, biết yêu thương con người, có tình cảm quốc tế trong sáng”. Mỗi cán bộ,
12


đảng viên phải nâng cao tinh thần học tập lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, hiểu, nhận thức một cách đúng đắn, khoa học, đồng
thời biết vận dụng một cách sáng tạo trong hoạt động thực tiễn góp phần vào
sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhân dân, bảo vệ thành quả
cách mạng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.
Ba là, xây dựng lối sống có tình, có nghĩa, có trước, có sau, nhân hậu,
thủy chung, đoàn kết, thương yêu, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau bằng chính
những hành động của mình trong cuộc sống hàng ngày. Có thái độ nghiêm
khắc đối với chính bản thân mình; khoan dung, độ lượng và tôn trọng đối với
mọi người là yêu cầu đối với mỗi cán bộ, đảng viên. Giáo dục, rèn luyện cán
bộ, đảng viên có đức tính: cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, có nghĩa là
phải tận tụy trong công việc, không lười biếng, không tham ô, lãng phí của
công, sống trung thực thẳng thắn đối với mọi người, hết lòng, hết sức phục vụ
sự nghiệp chung, tránh lối sống vị kỷ và chủ nghĩa cá nhân. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã dạy: “Một người cán bộ tốt phải có đạo đức cách mạng. Muốn có
đạo đức cách mạng phải có 5 điều sau đây: Trí - Tín - Nhân - Dũng - Liêm”.
Phải thực hành tiết kiệm, không tham ô, lãng phí và biết tuyên truyền giáo

dục để mọi người cùng làm theo. Vì vậy, dù ở cương vị nào, mỗi cán bộ, đảng
viên đều phải thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo
đức cách mạng, biết cụ thể hóa “trí, tín, nhân, dũng, liêm” cho phù hợp với
nhiệm vụ chức trách của mình, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân.
Bốn là, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức
đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, tăng cường kỷ luật, xây dựng môi
trường dân chủ lành mạnh trong Đảng.
Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi
thắng lợi của cách mạng nước ta. Vì vậy, phải không ngừng củng cố và chỉnh
đốn Đảng, làm cho “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”. Đạo đức và văn minh
của Đảng được thể hiện ở hành động, lối làm việc thấm đượm đạo đức, lý
tưởng cách mạng và có trí tuệ cao. Đảng ta đã xác định: xây dựng chính trị, tư
13


tưởng, đạo đức, lối sống là một trong những lĩnh vực then chốt trong xây
dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Vì "nếu Đảng ta không thật vững vàng về
chính trị, tư tưởng; không thống nhất cao về ý chí, hành động; không trong
sạch về đạo đức, lối sống; không chặt chẽ về tổ chức; không được nhân dân
ủng hộ thì không thể đứng vững và đủ sức lãnh đạo đất nước đi lên". Để nâng
cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thực hiện chế độ
tự phê bình và phê bình một cách thường xuyên với tinh thần nghiêm túc,
thẳng thắn đi đôi với thực hiện dân chủ rộng rãi; giữ vững nguyên tắc tổ chức
và sinh hoạt đảng; tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên; kiên quyết
đưa ra khỏi Đảng và bộ máy nhà nước những phần tử cơ hội, thoái hoá biến
chất, thiếu đạo đức cách mạng; kiên quyết xử lý những cán bộ, đảng viên vi
phạm Điều lệ Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Để tăng cường và nâng cao tầm lãnh đạo của Đảng, cần phải chú trọng
bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Để giữ vững
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, bất luận trong hoàn cảnh nào

Đảng phải có đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự trong sạch, có phẩm chất đạo
đức cách mạng trong sáng mới. Thực tiễn thời gian qua chứng minh, Đảng ta
đã nhìn thẳng vào sự thật, sửa chữa, khắc phục những khuyết điểm, sai lầm để
đáp ứng với yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới. Đảng xác
định: “Chống nguy cơ sai lầm về đường lối, vi phạm nguyên tắc tổ chức và
sinh hoạt đảng, sai lầm về lựa chọn và bố trí cán bộ; tệ tham nhũng, lãng phí,
quan liêu xa rời nhân dân, xa rời thực tế; xây dựng đạo đức, nhân cách đảng
viên”. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên phải tiên phong gương mẫu trước quần
chúng, có uy tín, phẩm chất đạo đức cách mạng, lối sống trong sạch, lành
mạnh, nói đi đôi với làm, vì quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách
đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta
bắt chước... Hô hào dân tiết kiệm mình phải tiết kiệm trước đã và “đảng viên
đi trước, làng nước theo sau”; “vui sau thiên hạ, lo trước thiên hạ”, bởi gương

14


mẫu là một nội dung, một phương thức trọng yếu trong công việc lãnh đạo
của Đảng.
Năm là, đánh giá đúng cán bộ, đảng viên, gắn đào tạo, bồi dưỡng với
quy hoạch, sử dụng cán bộ. Trong tình hình hiện nay, Đảng phải có cơ chế,
chính sách đúng đắn, phù hợp trong đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch
và sử dụng cán bộ. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ là cái gốc của mọi
công việc. Vì vậy, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”. Chuẩn hóa
tiêu chuẩn chức danh cán bộ; bố trí, đề bạt, sử dụng cán bộ phải đúng người,
đúng việc, đúng chỗ, đúng sở trường, đúng phẩm chất, năng lực. Đồng thời,
phải kiên quyết đấu tranh đưa ra khỏi bộ máy của Đảng, Nhà nước những
người thoái hóa biến chất theo đúng tinh thần: “Định kỳ kiểm tra, đánh giá
chất lượng cán bộ, công chức, kịp thời thay thế những cán bộ, công chức yếu
kém và thoái hóa”.

Sáu là, nâng cao trình độ mọi mặt cho cán bộ, đảng viên. Bất cứ một
quốc gia, dân tộc nào muốn phát triển đất nước đều phải quan tâm đào tạo con
người. Bởi “Dốt thì dại, dại thì hèn. Vì không chịu dại, không chịu hèn, cho
nên thanh toán nạn mù chữ là một trong những việc cấp bách và quan trọng
của nhân dân các nước dân chủ mới”. Cho nên, ngay sau khi Cách mạng
tháng Tám thành công, Đảng ta đã phát động phong trào diệt giặc đói, giặc
dốt và giặc ngoại xâm. Trong đó, việc chống giặc dốt được đặc biệt quan tâm,
bắt đầu từ việc xoá nạn mù chữ trong toàn dân. Có như vậy, cách mạng mới
phát triển và giành thắng lợi. Qua đó, phát huy được trí tuệ, tài năng và sức
sáng tạo và của cả dân tộc. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nay chúng ta
đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp
tốc ngay trong lúc này là nâng cao dân trí”; “Muốn giữ nền độc lập, muốn làm
cho nước mạnh, dân giàu... mọi người Việt Nam phải có kiến thức mới để
tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà”. Nước nhà cần phải kiến thiết,
kiến thiết thì phải có nhân tài cho đất nước, muốn có nhân tài cho đất nước
phải giáo dục để họ vừa có “đức” vừa có “tài” để phụng sự Tổ quốc, phục vụ
15


nhân dân. Con người đó phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư; con người đó phải được gột rửa tư tưởng cá nhân chủ
nghĩa, có kiến thức toàn diện, có đủ đức, đủ tài, vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Người viết: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Vì vậy tôi đề nghị mở một
chiến dịch để chống nạn mù chữ”. Để đào luyện những con người mới phục
vụ cho sự nghiệp sáng tạo ra xã hội mới cần đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục,
đào tạo của nước nhà và đặc biệt chú ý, quan tâm đến việc bồi dưỡng thế hệ
trẻ, bởi đó chính là tương lai của đất nước. Người cho rằng: “Đoàn viên thanh
niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó
khăn, có chí tiến thủ. Đảng viên phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng
cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa

“hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc
rất quan trọng và rất cần thiết”. Đồng thời, coi trọng việc xây dựng đời sống
mới cho cán bộ, đảng viên mà cốt lõi là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô
tư; truyền thống yêu nước thương nòi, tinh thần đoàn kết, cố kết cộng đồng;
tinh thần nhân ái khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý; đức tính cần cù sáng
tạo trong lao động sản xuất; tinh thần dũng cảm, kiên cường bất khuất, mưu
trí, gan dạ trong chống giặc ngoại xâm; bồi dưỡng chủ nghĩa anh hùng cách
mạng, có tư tưởng, tình cảm, lẽ sống, lối sống, đạo đức và phong cách mới,
những con người đủ đức, đủ tài phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ Tổ
quốc và nhân dân.
Bảy là, đấu tranh không khoan nhượng với những hành vi thiếu đạo
đức cách mạng. Muốn xây dựng được con người mới, phải thường xuyên tu
dưỡng đạo đức cách mạng, kiên quyết chống những biểu hiện thoái hóa đạo
đức, cần có biện pháp nhằm khắc phục sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo
đức, lối sống của một bộ phận cán bộ có chức, có quyền. Sự suy thoái đó có
biểu hiện như: hoài nghi về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
thiếu tin tưởng và nhất trí với đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước;
tham ô, lãng phí, bè cánh, hủ hoá, lối sống thực dụng, quan liêu, trù dập, thiếu
16


dân chủ, vi phạm nguyên tắc, không yêu thương con người; không thực hiện
cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư.
Đồng thời, phải xây dựng cho cán bộ, đảng viên lòng dũng cảm, ý chí
kiên cường trong đấu tranh ngăn chặn những biểu hiện sai trái, tiêu cực trong
cuộc sống và những hành động chống phá của các thế lực thù địch đối với
cách mạng nước ta trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; đấu tranh không
khoan nhượng với chủ nghĩa duy tâm, xét lại, các thế lực thù địch chống phá
cách mạng nước ta trên mặt trận tư tưởng, lý luận bằng chiến lược “diễn biến
hòa bình” làm tha hóa đội ngũ cán bộ, đảng viên, xa rời mục tiêu lý tưởng

cách mạng. Xây dựng và nâng cao bản lĩnh chính trị cho cán bộ, đảng viên, có
lập trường, quan điểm vững vàng, thế giới quan khoa học, có kiến thức sâu
rộng, năng lực, phương pháp tư duy khoa học, sắc bén về lý luận, nhạy cảm
trong thực tiễn, cảnh giác cách mạng cao, dũng cảm, có đạo đức cách mạng
trong sáng nhằm tạo ra các giá trị đạo đức cách mạng mới, giữ vững nền tảng
tinh thần của xã hội. Cần đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp đấu
tranh; chủ động đoàn kết phối hợp chặt chẽ với các lực lượng tham gia có
hiệu quả vào cuộc đấu tranh chống chiến lược “diễn biến hòa bình”, đập tan
mọi âm mưu phá hoại và gây bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, đảng
viên, đó là sự chuẩn bị tốt về mọi mặt để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam
xã hội chủ nghĩa.
III- Cấp ủy, tổ chức đảng giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán
bộ, đảng viên.
1- Giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện
nay.
Tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ
phận không nhỏ cán bộ, đảng viên với những biểu hiện ngày càng tinh vi,
phức tạp. Sự sa sút ý chí, phai nhạt lý tưởng, thờ ơ về chính trị, thói vô cảm,
tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, xa hoa, xa rời quần chúng… đã làm giảm
nghiêm trọng lòng tin của nhân dân đối với Đảng. Đây là một thách thức lớn
17


đối với vai trò lãnh đạo của Đảng. Thực tiễn đang đòi hỏi công tác giáo dục
chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, cho cán bộ, đảng viên được đặt lên hàng
đầu, đi trước một bước. Các cấp ủy, tổ chức đảng và toàn hệ thống chính trị
coi đây là nhiệm vụ quan trọng, có quyết tâm, trách nhiệm chính trị cao để
thực hiện.
Trong điều kiện hiện nay, công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư
tưởng, đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên của các cấp ủy, tổ chức đảng

phải gắn với việc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị
quyết Trung ương 4 (khoá XI) đã xác định. Chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện
vọng, diễn biến tư tưởng của cán bộ đảng viên, phát hiện những biểu hiện mất
đoàn kết nội bộ để có biện pháp xử lý kịp thời. Quan tâm giáo dục, bồi dưỡng
đạo đức, lối sống, tác phong cho cán bộ, đảng viên gắn với đẩy mạnh việc học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Đối với một số vấn đề nổi
cộm trong đơn vị, cấp ủy, tổ chức đảng tổ chức kiểm điểm, tự phê bình và phê
bình nghiêm túc, phân tích rõ đúng, sai, tạo điều kiện để cán bộ, đảng viên tự
rèn luyện, bồi dưỡng đạo đức theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; gắn việc
kiểm điểm thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật với thực hiện nhiệm vụ
đảng viên. Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức giáo dục đạo đức
cho cán bộ, đảng viên. Thông qua sinh hoạt chi bộ, các cấp ủy phải đưa nội
dung giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống vào nghị quyết của chi bộ, thành
nội dung sinh hoạt chuyên đề trong chi bộ. Tăng cường kiểm tra, giám sát đối
với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và vấn đề rèn luyện đạo đức cách mạng,
nhất là giám sát chặt chẽ đối với cán bộ, đảng viên đảm nhiệm các nhiệm vụ
liên quan đến quản lý tài chính, đất đai, xây dựng cơ bản… Tập trung khắc
phục những thiếu sót khuyết điểm như: một số tổ chức đảng chưa thường
xuyên quan tâm tới giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Nội
dung sinh hoạt đảng còn nghèo nàn, nhiều nơi trong sinh hoạt chi bộ chỉ phổ
biến, quán triệt nghị quyết, chỉ thị, chính sách, pháp luật, chưa chú trọng giáo
dục, bồi dưỡng, kiểm tra việc thực hiện đạo đức của cán bộ, đảng viên; chưa
18


vận dụng, cụ thể hóa trong thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo. Tuyên truyền lý luận
chính trị còn xơ cứng, thiếu chiều sâu, thiếu hấp dẫn. Nhiều nội dung lý luận
chưa được cập nhật, chưa phù hợp với sự thay đổi của thực tế. Nội dung,
phương thức giáo dục đạo đức, lối sống có mặt chưa phù hợp, truyền đạt một
chiều, chưa hình thành được tinh thần tự giác thường xuyên rèn luyện đạo đức

cách mạng của cán bộ, đảng viên. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
chí Minh ở một số tổ chức đảng còn hình thức. Công tác kiểm tra, giám sát
việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, rèn luyện tu dưỡng đạo đức, lối sống của
cán bộ, đảng viên ở một số cấp ủy, tổ chức đảng chưa thường xuyên, thiếu
biện pháp thiết thực, cụ thể; hiệu quả kiểm tra, giám sát việc thực hiện các
chuẩn mực đạo đức chưa cao. Công tác quản lý cán bộ, đảng viên ở nhiều tổ
chức đảng còn thiếu chặt chẽ; xử lý cán bộ tiêu cực chưa nghiêm, chưa triệt
để, chưa có tác dụng “răn đe”. Về mặt tổ chức, một số cấp ủy, tổ chức đảng
chưa xây dựng được hệ thống chuẩn mực đạo đức để làm cơ sở cho cán bộ,
đảng viên tự rèn luyện, bồi dưỡng; tổ chức đảng căn cứ vào đó để đánh giá,
thực hành tự phê bình và phê bình. Còn thiếu sự kết hợp chặt chẽ giữa vận
động tư tưởng với biện pháp hành chính; giữa tuyên truyền, thuyết phục với
chính sách xã hội phù hợp... để tạo ra các điển hình tiên tiến và xây dựng
những mẫu hình đạo đức của thời kỳ mới.
2- Tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng
viên trong giai đoạn hiện nay.
Để tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ,
đảng viên trong giai đoạn hiện nay, các cấp uỷ, tổ chức đảng cần thực hiện tốt
một số giải pháp chủ yếu sau:
Một là, nâng cao nhận thức về vai trò và sự cần thiết, trách nhiệm của
cấp uỷ, tổ chức đảng đối với việc tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức
cách mạng cho cán bộ, đảng viên hiện nay. Nâng cao nhận thức về vai trò to
lớn của đạo đức cách mạng và sự cần thiết phải tăng cường giáo dục, rèn
luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên không chỉ trong cấp ủy, tổ
19


chức đảng, trong đội ngũ cán bộ, đảng viên mà còn trong cấp ủy cấp trên. Cần
tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng về giáo dục đạo đức, chính
trị, tư tưởng, như Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về văn hóa; Nghị

quyết Trung ương 6, lần 2 (khóa VIII); Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX);
Nghị quyết Trung ương 5, 6 (khóa X); đặc biệt là Nghị quyết Trung ương 4
(khóa XI) về xây dựng Đảng, trong đó nhấn mạnh vấn đề trọng tâm, xuyên
suốt và cấp bách nhất là: Kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ
cán bộ, đảng viên, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp để nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, củng cố niềm tin của đảng viên và
nhân dân đối với Đảng.
Hai là, xác định nội dung, xây dựng chương trình, kế hoạch của cấp uỷ,
đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho
cán bộ, đảng viên. Cấp ủy, tổ chức đảng cần tiếp tục đổi mới nội dung,
phương thức giáo dục; định hướng và tuyên truyền đạo đức cách mạng theo
hướng chủ động, hiệu quả. Trước mắt, cấp ủy, tổ chức đảng cần tiếp tục đẩy
mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ chí Minh, làm cho cán
bộ, đảng viên thật sự thấm nhuần tấm gương của Người về cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư, từ đó, triệt để thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng
phí... bằng các tiêu chí, chuẩn mực đạo đức cụ thể. Có các phong trào thi đua,
xây dựng các mô hình, tấm gương của tập thể, cá nhân tiêu biểu trong rèn
luyện, tu dưỡng đạo đức cách mạng. Tạo sự chuyển biến thực sự về tư tưởng
chính trị, đạo đức, lối sống.
Ba là, phát huy tinh thần tự học, tự rèn đạo đức cách mạng của cán bộ,
đảng viên và tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ, đảng viên tự học, tự rèn. Các
cấp uỷ, tổ chức đảng cần tạo môi trường thuận lợi, chú trọng phân công, giao
nhiệm vụ cho cán bộ, đảng viên để có điều kiện cọ sát, rèn luyện, thử thách.
Tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phong trào học tập, tu dưỡng, rèn luyện về tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh trở thành hành động tự giác, tự nguyện, tự thân
20


trong mỗi người cán bộ, đảng viên. Phải thật sự là một tấm gương mẫu mực

trong học tập, công tác cũng như trong cuộc sống để quần chúng noi theo.
Trong giai đoạn hiện nay, tự học tập, tu dưỡng rèn luyện phải trở thành nhu
cầu trực tiếp, thói quen hằng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên. Nếu lười học,
lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận, cập nhật những thông tin mới,
những tri thức mới cũng là một biểu hiện suy thoái về đạo đức.
Bốn là, nghiêm túc thực hiện tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết
Trung ương 4 (khóa XI). Để tự phê bình và phê bình có hiệu quả, đòi hỏi mỗi
cán bộ, đảng viên phải tự giác học tập và rèn luyện đạo đức, lối sống; đề cao
nguyên tắc tập trung dân chủ; nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Trong tự phê bình và phê bình phải thể hiện trách nhiệm cá nhân, có thái độ
thực sự cầu thị, biết lắng nghe ý kiến phê bình của người khác; phải bảo đảm
tính giáo dục, tính chiến đấu cao, giúp cho cán bộ, đảng viên sau mỗi lần phê
bình và tự phê bình trưởng thành hơn về nhận thức, tư tưởng, có tinh thần
đoàn kết, ý thức tích cực trong đấu tranh chống những biểu hiện của chủ
nghĩa cá nhân.
Năm là, tăng cường kiểm tra, giám sát đối với việc giáo dục, rèn luyện
đạo đức cách mạng, về tự học, tự rèn nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ,
đảng viên. Kiểm tra, giám sát quá trình rèn luyện, tu dưỡng phấn đấu, về tự
học, tự rèn của cán bộ, đảng viên sẽ tạo điều kiện cho họ thường xuyên làm
tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, chấp hành nghiêm kỷ luật Đảng, pháp
luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, phải xây dựng môi trường công tác của cơ
quan, đơn vị, trong sạch, tích cực làm cho cán bộ, đảng viên có nếp sống lành
mạnh, có đạo đức trong sáng; cấp trên làm gương cho cấp dưới, cán bộ, đảng
viên nêu gương cho quần chúng, nói và làm đi đôi với nhau.
Sáu là, thường xuyên làm tốt công tác thi đua khen thưởng, kịp thời
nêu gương người tốt, việc tốt. Tuyên truyền và nhân rộng những tấm gương
điển hình, tiên tiến; có chế độ, chính sách thoả đáng với những người có công
trong phát hiện và đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; kiên quyết xử lý
21

nghiêm minh, kịp thời, đúng pháp luật đối với những cán bộ, đảng viên vi
phạm kỷ luật, hoặc có biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống, tham nhũng,
buôn lậu, làm giàu bất chính; đồng thời xác định rõ trách nhiệm người đứng
đầu cơ quan, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
IV- Giáo dục, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ,
đảng viên hiện nay.
Giáo dục, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng theo đức tính “trí,
tín, nhân, dũng, liêm” là vấn đề cực kỳ quan trọng. Bởi vì, cán bộ, đảng viên
khi hội tụ đủ những đức tính đó nó sẽ tránh được sự cám dỗ của chủ nghĩa cá
nhân và giúp chúng ta thực hiện tốt việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên
phát huy được mặt tích cực, khắc phục được mặt tiêu cực của họ.
Mặt khác, hiện nay, khi mà “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên,
trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ
cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống...”, thì việcgiáo dục,
bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở nước
ta hiện nay càng có ý nghĩa thiết thực. Chúng ta cần thực hiện tốt một số nội
dung, biện pháp sau đây:
Một là, thường xuyên giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, xây
dựng lòng trung thành đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân cho cán bộ,
đảng viên.
Đây là nội dung hết sức quan trọng, bởi vì: “Đạo đức cách mạng không
phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát
triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”. Yêu cầu giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên
phải thường xuyên, liên tục và kiên trìrèn luyện trong đấu tranh tự phê bình và
phê bình hàng ngày. Thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, đảng
viên nâng cao nhận thức về mục tiêu, lý tưởng cộng sản, lòng trung thành;
quán triệt sâu sắc đường lối quan điểm của Đảng, rèn luyện bản lĩnh chính trị,
phẩm chất đạo đức, lối sống, tình yêu thương con người; gương mẫu trong

22


công tác, lối sống, khiêm tốn giản dị, dân chủ, đoàn kết và kỷ luật nói đi đôi
với làm; thương yêu đồng chí, đồng đội, không quan liêu, độc đoán chuyên
quyền, gia trưởng...có trình độ trí tuệ và tác phong, phương pháp công tác tốt;
luôn đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc, của cộng đồng lên trên lợi ích cá
nhân; biết hy sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích chung của Đảng; có lối sống
“mình vì mọi người”; luôn “Trung với nước, hiếu với dân, cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư, việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì có hại
cho dân, ta phải hết sức tránh, phải khổ trước thiên hạ, sướng sau thiên hạ,
biết yêu thương con người, có tình cảm quốc tế trong sáng”. Vì người cán bộ
có đạo đức cách mạng phải: suốt đời làm đày tớ trung thành của nhân dân.
Hai là, nâng cao trình độ mọi mặt cho đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Mỗi cán bộ, đảng viên phải nâng cao tinh thần học tập lý luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng một cách sáng tạo vào
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã khẳng định: “Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong
những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí”;
phải có kiến thức mới để tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà để phát
huy trí tuệ, tài năng, sức sáng tạo của con người và của cả dân tộc; phải đẩy
mạnh sự nghiệp giáo dục, đào tạo và đặc biệt chú ý, quan tâm đến việc bồi
dưỡng thế hệ trẻ, bởi đó chính là tương lai của đất nước. Giáo dục, bồi dưỡng,
nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên phải toàn diện
trong đó, cần trau dồi tư tưởng xã hội chủ nghĩa, “cần, kiệm, liêm, chính, chí
công vô tư”; bồi dưỡng truyền thống yêu nước, thương nòi, tinh thần đoàn
kết, cố kết cộng đồng, tinh thần nhân ái khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lý;
đức tính cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất; tinh thần dũng cảm, kiên
cường bất khuất, mưu trí, gan dạ trong chống giặc ngoại xâm; bồi dưỡng chủ
nghĩa anh hùng cách mạng, có tư tưởng, tình cảm, lẽ sống, lối sống, đạo đức

và phong cách mới có đủ đức, đủ tài, vừa “hồng” vừa “chuyên” phục vụ sự
nghiệp cách mạng, phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Cần có biện pháptổ
23


chức, hướng dẫn và kiểm tra cán bộ, đảng viên học tập, rèn luyện, có cơ chế,
chính sách đúng đắn, phù hợp nhất là trong đánh giá, đào tạo, bồi dưỡng, quy
hoạch và sử dụng cán bộ. Bởi vì, “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”.
Ba là, chú trọng tự giáo dục đạo đức cách mạng, đẩy mạnh việc “làm
theo” tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên.
Tự giáo dục, tự rèn luyện đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng
viên là biện pháp có ý nghĩa quyết định, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả của
việc tự giác hóa quá trình hình thành, phát triển đạo đức cách mạng của đội
ngũ cán bộ, đảng viên. Tự giáo dục đạo đức cách mạng phải gắn liền với học
tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh,
nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực tư duy lý luận,
năng lực tổ chức, quản lý của cán bộ, đảng viên. Mặt khác, phải gắn liền giáo
dục đạo đức với giáo dục chính trị tư tưởng và giáo dục pháp luật, kết hợp
giữa nâng cao nhận thức về đạo đức cách mạng với rèn luyện đạo đức cách
mạng qua hoạt động thực tiễn.
Tiếp tục thực hiện các Nghị quyết về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nhất
là Nghị quyếtTrung ương 4 (khóa XI),thực hiện tự phê bình và phê bình; giáo
dục chính trị, tư tưởng; cần phát động phong trào tự giáo dục, tự rèn luyện
đạo đức cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên, kiên
quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng,
đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên. Đồng thời,
đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, bè phái, chủ
nghĩa cá nhân để củng cố và phát triển những đức tính tốt đẹp của đạo đức
cách mạng làm trong sạch đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đẩy mạnh việc “làm
theo” tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, coi đây là công việc thường xuyên

của cán bộ, đảng viên, của mọi tổ chức Đảng; phải khơi dậy tinh thần tự giác,
tự nguyện học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong toàn xã
hội; gắn cuộc vận động với phong trào thi đua thực hiện nhiệm vụ chính trị và
công tác chuyên môn của cơ quan, đơn vị. Cán bộ, đảng viên càng giữ các
24


trọng trách lớn, càng phải làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để nêu
gương và cổ vũ mọi người học tập, noi theo.
Bốn là, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức
Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, tăng cường kỷ luật, xây dựng môi
trường dân chủ lành mạnh trong Đảng.
Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng, thực
hiện nghiêm túc chế độ tự phê bình và phê bình: tự phê bình và phê bình phải
trở thành nếp sinh hoạt thường xuyên với tinh thần nghiêm túc, thẳng thắn và
đi đôi với thực hiện dân chủ rộng rãi; giữ vững nguyên tắc tổ chức và sinh
hoạt Đảng; tăng cường công tác quản lý cán bộ, đảng viên. Cần phát huy vai
trò của hệ thống chính trị các cấp trong việc xây dựng đạo đức cách mạng cho
đội ngũ cán bộ, đảng viên. Phát huy vai trò của các tổ chức và nhân dân trong
quản lý, giáo dục, kiểm tra, giám sát, phê bình, phát hiện, đấu tranh, ngăn
chặn những hiện tượng suy thoái đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Qua
đó, rèn luyện cán bộ, đảng viên về quan điểm, lập trường tư tưởng, tác phong,
lối sống và đạo đức cách mạng.
Năm là, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, không khoan
nhượng với những biểu hiện, hành vi tiêu cực thiếu đạo đức cách mạng trong
một bộ phận cán bộ, đảng viên.
Chủ nghĩa cá nhân là một trở ngại lớn cho việc xây dựng đạo đức cách
mạng, do chủ nghĩa cá nhân mà một số cán bộ, đảng viên suy thoái về chính
trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống biểu hiện như:hoài nghi về chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thiếu tin tưởng và nhất trí với đường lối của
Đảng, chính sách của Nhà nước; cơ hội về chính trị, cơ hội về tổ chức; ngại

gian khổ, khó khăn, sa vào tham ô, tham nhũng, hủ hóa, lãng phí xa hoa; tự
cao tự đại, coi thường tập thể, xem khinh quần chúng, độc đoán chuyên
quyền; xa rời quần chúng, xa rời thực tế, mắc bệnh quan liêu, mệnh lệnh;
không có tinh thần cố gắng vươn lên, không chịu học tập để tiến bộ; mất đoàn
kết, bè cánh, lối sống thực dụng, trù dập, thiếu tính tổ chức, tính kỷ luật, kém
25