Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen văn học cho trẻ 3 4 tuổi

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Trẻ em không chỉ là niềm vui, niềm hạnh phúc của mỗi gia đình mà cịn là
tương lai của đất nước, của xã hội. Hồ Chí Minh đã từng nói: “Non sơng Việt
Nam có trở nên vẻ vang hay khơng, dân tộc Việt Nam có trở nên sánh vai với
các cường quốc năm châu hay khơng, chính là nhờ phần lớn ở công học tập của
các cháu”…
Non sông Việt Nam có được lớn mạnh hay khơng, xã hội Việt Nam có trở nên
phồn vinh hay khơng, điều đó phụ thuộc phần lớn vào sự nghiệp giáo dục của
nước nhà, trong đó trẻ em là người trực tiếp được giáo dục, là những chủ nhân
tương lai của đất nước. Do đó sự nghiệp giáo dục đã và đang được Đảng và
nước ta quan tâm coi trọng hàng đầu. Giáo dục Mầm non là khâu đầu tiên trong
hệ thống giáo dục quốc dân, là nền tảng cho sự hình thành và phát triển nhân
cách con người. Hơn ai hết, bản thân tơi là một giáo viên Mầm non, tơi hiểu vai
trị, trách nhiệm của mình trong việc chăm sóc giáo dục trẻ là giúp trẻ phát triển
hài hòa, cân đối về mọi mặt “Đức - Trí - Thể - Mĩ…”
Bên cạnh đó, hoạt động cho trẻ làm quen văn học đã đóng góp một phần khơng
nhỏ vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Cho trẻ tham gia vào hoạt động văn
học là chúng ta đã giúp cho trẻ hình thành, phát triển nhân cách tồn diện về trí
tuệ, đạo dức, thẩm mĩ, đặc biệt là chúng ta đã giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch
lạc. Nhưng hoạt động làm quen văn học của trẻ còn chậm, nhút nhát, sử dụng từ
chưa đúng, trẻ chưa hứng thú với giờ học.
Vậy muốn trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lac, hứng thú với giờ học, sử dụng từ
lưu lốt hơn. Đó là điều tơi phải băn khoăn, suy nghĩ tìm ra những giải pháp,
cách làm để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ của mình. Hoạt động cho trẻ làm quen
văn học là một lĩnh vực mà qua đó tơi có thể giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch
lạc là một cách tốt nhất, có hiệu quả nhất, đó cũng là lí do tơi chọn đề tài “Một
số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen văn học cho
trẻ 3 - 4 tuổi”.
2.Tên sáng kiến

“Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động làm quen văn học
cho trẻ 3 - 4 tuổi”.
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Lê Thị Bình
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường Mầm non Hoàng Đan.


- Số điện thoại: 037.986.6084
- E_mail:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Lê Thị Bình
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi A4 trường mầm non.
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
- Tháng 02/2018 đến tháng 02/2019.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Về nội dung của sáng kiến
* Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết, ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng của con người,
thông qua ngơn ngữ con người có thể giao lưu để hiểu nhau và trao đổi những
thông tin cần thiết. Đối với trẻ, ngơn ngữ là cơng cụ giúp trẻ hịa nhập vào thế
giới xung quanh, là cơ sở để hình thành và phát triển nhân cách. Với trẻ 3 - 4
tuổi, vốn từ của trẻ tương đối phong phú về số lượng cũng như từ loại. Tư duy
của trẻ phát triển hơn, có nội dung hơn. Trẻ biết phát biểu những nhận định của
mình, trẻ kể lại được những chuyện mà trẻ trơng thấy, nghe được. Trẻ có thể kể
theo tranh, đồ chơi hoặc đồ vật mặc dù phần lớn cịn bắt chước giọng kể của
người lớn. Thơng qua các tác phẩm văn học như chuyện kể, thơ ca, hò, vè, câu
đố, tục ngữ, ca dao… Trẻ đã thực sự bị lơi cuốn vào các hoạt động khác một
cách tích cực, có hiệu quả. Qua đó giáo viên có nhiều thuận lợi để giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ mạch lạc, một giờ dạy hay không chỉ dừng lại ở chỗ trẻ hiểu
được điều gì? Trẻ có hứng thú lắng nghe hay không? Mà người giáo viên Mầm

non cần phải giúp trẻ biết thể hiện những suy nghĩ của mình, giúp trẻ nhập vai
cùng nhân vật, sống cùng nhân vật, đặc biệt trẻ biết sử dụng ngơn ngữ của mình
để đánh giá nhân vật, trò chuyện, đàm thoại, biết diễn đạt nguyện vọng, sự hiểu
biết của mình một cách mạch lạc. Trẻ biết kể lại câu chuyện theo tranh, đồ chơi,
kể chuyện sáng tạo, biết kể trình tự, diễn cảm, rõ ràng, mạch lạc, khơng nói
ngọng, nói lắp.
* Cơ sở thực tiễn
Trong những năm qua, việc cho trẻ làm quen với văn học là một trong những
chuyên đề đã được Sở giáo dục đào tạo Vĩnh Phúc, Phòng giáo dục và đào tạo
Tam Dương triển khai rộng rãi về các trường mầm non, đến từng giáo viên với
nhiều giải pháp tích cực và thực hiện có hiệu quả. Trong q trình thực hiện cơ
sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng đồ chơi được trang bị đáng kể, môi
trường trong và ngồi lớp học phong phú lơi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động.
Từ đó chất lượng trên trẻ tăng lên rõ rệt, nhiều trẻ có năng khiếu kể chuyện diễn


cảm, trẻ biết nhập vai vào nhân vật, thể hiện đúng các tình tiết của câu
chuyện… Song để duy trì và nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học,
nhất là việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ tơi đã gặp phải một số thuận lợi và khó
khăn sau:
* Thuận lợi
- Về bạn giám hiệu:
+ Luôn quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, tạo mọi điều kiện giúp tơi thực hiện
tốt chương trình giáo dục mầm non.
+ Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên học tập, rút kinh
nghiệm.
- Về giáo viên:
+ Có lịng u nghề, mến trẻ, tận tình với cơng việc.
+

Có
trình
độ
đào
tạo
trên
chuẩn
+ Giáo viên đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống cũng như trong
công việc, cùng nhau học hỏi, trao đổi kinh nghiệm.
- Về phụ huynh:
+ Phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên về tình hình của trẻ ở lớp và luôn
quan tâm đến trẻ, thường xuyên dành thời gian trao đổi với cơ giáo để cùng
chăm sóc, giáo dục trẻ.
* Khó khăn:
- Lớp có 26 trẻ, 11 trẻ nữ, 15 trẻ nam, 100% trẻ là con em nơng thơn nên sự
quan tâm của phụ hynh cịn gặp nhiều hạn chế, nhất là việc phát triển ngôn ngữ
cho trẻ còn chưa được quan tâm đúng mức.
- Nhiều trẻ chưa qua lớp 2 tuổi, trẻ nói nắp, phát âm chưa rõ lời.
- Hoạt động làm quen văn học của trẻ còn chậm, nhút nhát, sử dụng từ chưa
đúng, chưa hứng thú với giờ học.
- Qua khảo sát tình hình đầu năm cho thấy kết quả nhận thức của trẻ đối với
môn học:
TS trẻ 26

Trẻ trả lời rõ ràng, mạch lạc

Trẻ kể chuyện, đọc thơ diễn cảm

Tốt

Khá

ĐYC

Tốt

Khá

ĐYC

7

8

11

5

9

12

7.2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến


Xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tiễn về vấn đề phát triển ngôn ngữ mạch lạc
cho trẻ 3 - 4 tuổi hiện nay, tôi đã đưa ra những giải pháp thực hiện một số biện
pháp giảng dạy cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua các hoạt động làm quen với tác
phẩm văn học cụ thể như sau:
7.3. Với các biện pháp

Biện pháp 1: Tìm hiểu đặc điểm, tình hình nhận thức của trẻ
Để giúp cho trẻ phát triển ngơn ngữ mạch lạc thì trước hết cơ giáo phải nắm
vững đặc điểm tâm sinh lí và hồn cảnh của trẻ. Vào đầu năm học tôi đã tổ chức
nhiều cuộc trò chuyện với trẻ như dạy trẻ khi đến lớp biết khoanh tay “Con chào
cô giáo con vào lớp ạ,…”, khi cần hoặc xin phép phải nói “Con thưa cô…” kể
cho trẻ nghe vài câu chuyện ngắn tương đối dễ, sau đó đặt ra các câu hỏi như:
Cơ vừa kể cho các con nghe câu chuyện gì? Trong câu chuyện có những ai?
Dạy trẻ đọc một số bài thơ ngắn, dễ thuộc như bài “Bạn mới”, “Yêu mẹ”,…
Hoặc cho trẻ kể về gia đình bé, hỏi trẻ: Trong gia đình con có những ai? Thường
làm việc gì? Ai là người hay đưa (đón) con đi học? Con yêu ai nhất? … Trong
q trình đó tơi ln chú ý, quan sát, đàm thoại với trẻ và tiến hành khảo sát khả
năng cảm thụ văn học cũng như khảo sát đặc điểm ngơn ngữ của từng trẻ, từ đó
đề ra phương hướng giáo dục cho từng cá nhân và cho cả lớp một cách thích
hợp. Mặt khác, gia đình là một yếu tố rất quan trọng để giúp trẻ phát triển ngôn
ngữ. Từ những lời ru của bà, câu chuyện kể của ơng, lời trị chuyện của cha mẹ,
anh chị là những bài học hiệu quả nhất để giáo dục trẻ, giúp trẻ phát triển hơn
về ngôn ngữ. Đa số trẻ ở lớp đều là con em nông thôn, sự quan tâm chăm sóc
của cha mẹ khơng đồng đều, nên khả năng cảm thụ tác phẩm văn học, đặc biệt
là sự phát triển ngơn ngữ của các cháu cịn gặp nhiều hạn chế… Từ hồn cảnh
và đặc điểm tình hình nhận thức của trẻ,tôi đã lên kế hoạch giảng dạy và bồi
dưỡng thích hợp cho trẻ.
Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch
Dựa vào tình hình của lớp, trên cơ sở kế hoạch năm, tháng của nhà trường, tôi
đã xây dựng kế hoạch nhóm, lớp phù hợp với độ tuổi mình được phụ trách, và
được sự đồng ý phê duyệt của ban giám hiệu nhà trường. Kế hoạch được triển
khai cụ thể trong từng chủ đề, kết thúc mỗi chủ đề, tôi đánh giá từng trẻ đạt và
chưa đạt yêu cầu từng mục tiêu của chủ đề, từ đó rút kinh nghiệm xây dựng kế
hoạch cho chủ đề sau. Trong quá trình xây dựng kế hoạch, tơi chú ý bồi dưỡng
thêm cho trẻ kể chuyện theo tranh, kể chuyện sáng tạo vào các buổi chiều hoặc
mọi lúc, mọi nơi. Lên kế hoạch trò chuyện với trẻ hàng ngày, chú ý quan tâm

nội dung của các buổi trị chuyện đó. Khi thực hiện kế hoạch, tơi ln bám sát
chương trình dạy, nhằm theo dõi, rèn luyện những trẻ yếu, kém, nhút nhát…,
phối hợp với phụ huynh để cùng thực hiện chương trình này.
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Bản thân”
- Tuần 1: Chủ đề nhánh “Cơ thể tôi”


+ Thứ 2: PTNT: Trò chuyện với trẻ về các bộ phận trên cơ thể trẻ.
Hoạt động chiều: Cho trẻ làm quen câu chuyện “Cậu bé mũi dài”
+ Thứ 3: Hoạt động ngồi trời: Trị chuyện về các bộ phận trên cơ thể kết hợp
cho trẻ tìm hiểu nội dung câu chuyện
+ Thứ 4: Hoạt động học: Dạy trẻ tập kể chuyện “Cậu bé mũi dài”
Hoạt động góc: Cho trẻ đóng kịch chuyện “Cậu bé mũi dài”
Hoạt động chiều: Cho trẻ kể chuyện theo tranh “Cậu bé mũi dài”….
Giờ đón trả trẻ: Tơi trị chuyện với trẻ về nội dung câu chuyện, trò chuyện với
phụ huynh để trao đổi về tình hình học tập của các cháu.
Biện pháp 3: Chuẩn bị các dụng cụ trực quan đầy đủ, đẹp, sáng tạo
Đồ dùng trực quan là một phần qua trọng không thể thiếu trong giờ học làm
quen với tác phẩm văn học, nó giúp trẻ ghi nhớ, khắc sâu bài học.
Như chúng ta đã biết lứa tuổi Mầm non, là lứa tuổi tư duy trực quan hình tượng,
trẻ thường bị hấp dẫn bởi đồ chơi, hành động chơi, màu sắc, hình dạng, kích
thước, âm thanh của đồ chơi… đặc biệt là trẻ 3 - 4 tuổi. Khi cho trẻ làm quen
với một câu chuyện thì việc sử dụng đồ dùng trực quan để lôi cuốn trẻ, gây sự
chú ý của trẻ vào vấn đề, nhằm giúp trẻ dễ nhớ, dễ nắm bắt câu chuyện một
cách thoải mái, đem lại hiệu quả cao. Khi trẻ đã nhớ câu chuyện, nhớ bài thơ thì
khả năng diễn đạt ngơn ngữ mạch lạc hơn, diễn cảm hơn.
Ví dụ: Khi dạy trẻ câu chuyện “Bác gấu đen và hai chú thỏ”, tôi chuẩn bị tranh
minh họa câu chuyện, máy chiếu có nội dung chuyện, trang phục cho các nhân
vật trong câu chuyện (Rối tay), kể cho trẻ nghe kết hợp quan sát tranh minh họa,
quan sát hình ảnh câu chuyện qua máy chiếu, cho trẻ đóng kịch, nhập vai diễn tả

lại lời thoại của các nhân vật trong chuyện, giúp trẻ khắc sâu nôi dung câu
chuyện, đem lại kết quả cao trong giờ học.
Biện pháp 4: Dạy trẻ ngôn ngữ đối thoại
Dạy trẻ ngôn ngữ đối thoại được tơi tổ chức ở các hình thức dưới đây:
* Trò chuyện với trẻ:
Trò chuyện với trẻ để trao đổi thông tin, nhận biết về ý nghĩ của trẻ, trị chuyện
với trẻ được tơi tổ chức ở mọi lúc, mọi nơi, và thường xuyên trong hoạt động,
mọi hoàn cảnh, có khi tơi trị chuyện từng trẻ, từng nhóm, khi trị chuyện tơi chú
ý đến ngơn ngữ, cử chỉ, hành động của trẻ, nhắc trẻ nói trịn câu, nói mạch lạc,
khơng ngắt qng, khơng nói lắp.
Ví dụ: Tơi hỏi trẻ: Cơ vừa kể cho con nghe chuyện gì? Trong câu chuyện có
những nhân vật nào? Câu chuyện nói về điều gì?…


Khi trị chuyện với trẻ tơi đặc biệt chú ý đến những trẻ rụt rè, trẻ nhút nhát…
Ln có thái độ gần gũi với trẻ, yêu thương trẻ, động viên khuyến khích trẻ, tạo
cho trẻ sự tự tin. Trong quá trình trị chuyện, tơi tìm cách để đưa trẻ vào cuộc trị
chuyện một cách tự nhiên, khơng gị bó, áp đặt trẻ, để trẻ tự do suy nghĩ, tự do
nói theo cách của trẻ.
Ví dụ: Tơi cho trẻ xem củ cải trắng và hỏi trẻ: Củ cải trắng có trong câu chuyện
gì mà cơ đã kể cho lớp mình nghe? Trong câu chuyện ai đã tìm thấy củ cải
trắng? Nhưng Dê con có ăn hết củ cải trắng khơng mà nó đã làm gì nhỉ?…
* Đàm thoại:
Đây là hình thức phát triển ngôn ngữ đối thoại cho trẻ mà tôi thường sử dụng
dựa trên những sự hiểu biết của trẻ và các phương tiện trực quan, một mặt để
củng cố khắc sâu kiến thức, mặt khác giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc.
Câu hỏi đàm thoại được tôi xây dựng có hệ thống, từ cụ thể đến khái quát hoặc
từ khái quát đến cụ thể để nhằm giúp trẻ trình bày sự hiểu biết của mình và trẻ
biết định hướng khi trả lời.
Ví dụ: Tơi đọc cho trẻ nghe bài thơ “Thỏ bông bị ốm”, tôi hỏi trẻ: Các con vừa

nghe cơ đọc bài thơ gì? Bài thơ nói về bạn Thỏ bơng như thế nào? (Bài thơ nói
về Thỏ bơng bị ốm) Vì sao Thỏ bơng bị ốm nhỉ? (Vì Thỏ bơng ăn bậy nên bị
ốm) Các con có học theo Thỏ bơng khơng? Con sẽ làm gì khi ăn uống nào?
(Con không học theo Thỏ bông, con sẽ giữ gìn vệ sinh khi ăn uống và ăn chín,
uống sơi…).
Hoặc bài thơ “Đàn gà con”, tơi hỏi trẻ: Cơ vừa đọc cho các con nghe bài thơ gì?
Bài thơ nói về con gì? Các chú gà con như thế nào?… (Bài thơ nói về con gà,
các chú gà con xinh xắn, rất đáng yêu: “Lông vàng mát dịu, Mắt đen sáng
ngời”)
Khi đàm thoại với trẻ, tôi luôn luôn động viên khuyến khích trẻ, khen ngợi trẻ,
tạo hứng thú cho trẻ say mê vào hoạt động ở các lần sau.
* Tổ chức cho trẻ chơi trị chơi đóng kịch, trò chơi phân vai:
Chơi các trò chơi này, giúp trẻ phát triển năng lực đối thoại phù hợp với ngữ
cảnh giao tiếp, ngôn ngữ rất cần thiết giúp trẻ giao tiếp với nhau thơng qua nhân
vật. Qua đó trẻ trẻ biết sử dung vốn ngơn ngữ của mình vào cuộc thoại. Khi cho
trẻ chơi, tôi chú ý quan sát khả năng diễn đạt của trẻ, đồng thời tập cho trẻ nói
trọn câu, nói rõ từ, những từ mà trẻ chưa nói được tơi cho trẻ nhắc lại, có thể tơi
đọc trước cho trẻ nghe sau đó cho trẻ đọc theo. Bên cạnh đó, tơi giải thích cho
trẻ nói trọn câu thì mới có ý nghĩa trọn vẹn, cịn nếu mình khơng nói trọn câu,
lời nói bị ngắt qng thì lời nói khơng có ý nghĩa và khơng cịn hay nữa để tạo
cho trẻ có ý thức tập nói, chơi trị chơi đóng kịch hay chơi các trị chơi đóng vai
theo chủ đề thì trẻ nắm bắt và thể hiện được ngôn ngữ, cử chỉ, hành động của


các nhân vật, trẻ nhập vai vào nhân vật, trẻ biết phân biệt được giọng kể của các
nhân vật trong chuyện.
Ví dụ: Trong trị chơi phân vai tơi có thể đóng vai cơ mua hàng hỏi trẻ về các
mặt hàng mà trẻ bày bán để trẻ trả lời như: Đây là quả gì? Bác bán mấy đồng
một quả?…(Đây là quả mướp, tôi bán 3 đồng một quả ạ), hoặc: Đây là món gì?
Mấy đồng một đĩa? (Đây là món chả cuốn, 4 đồng một đĩa) ….

Khi cho trẻ đóng kịch chuyện “Bác Gấu đen và hai chú Thỏ”, tôi cho trẻ tự chọn
vai, khi trẻ tham gia đóng kịch, tơi luôn chú ý quan sát giọng điệu, cử chỉ, sắc
thái của từng nhân vật. Đặc biệt nhắc trẻ chú ý nói chọn câu, diễn đạt mạch lạc,
trơi chảy, chú ý đến ngữ, nghĩa trẻ nói. (Giọng nói của Bác Gấu thì ồm ồm:
“Bác gấu đen đây! Mưa to quá, cho bác trú nhờ một đêm được khơng…”, giọng
nói của thỏ nâu thì gắt gỏng: “Khơng trú nhờ được đâu, bác to quá, bác làm đổ
nhà của cháu mất…”, còn giọng của thỏ trắng thì nhẹ nhàng, ấm áp: “Ồ cháu
chào bác gấu đen, mời bác vào đây bác ướt hết rồi”…)
Biện pháp 5: Dạy trẻ ngôn ngữ đọc thoại
Dạy ngôn ngữ đọc thoại cho trẻ là cho trẻ giữ vai trị chủ đạo trong khi nói,
trong khi lựa chọn nội dung, cách thức nói. Dạy trẻ ngơn ngữ đọc thoại được tơi
thể hiện ở các hình thức như: Kể chuyện theo tranh, dạy trẻ kể chuyện theo trí
nhớ, dạy trẻ kể chuyện sáng tạo.
* Dạy trẻ kể chuyện theo tranh:
Thông qua các buổi hoạt động chiều, hoạt động ngoài trời, tôi kể chuyện hoặc
đọc thơ cho trẻ nghe, kết hợp với việc sử dụng hình ảnh trực quan, hệ thống câu
hỏi. Sau đó u cầu trẻ kể lại cho cơ và các bạn nghe. Trong khi thực hiện, tôi
chú ý gọi những cháu có năng lực kể trước để làm trực quan cho những cháu kể
sau. Trẻ kể được chuyện theo tranh thì cơ giáo phải cung cấp các kiến thức khá
kĩ càng về vấn đề mà trẻ sẽ trình bày. Những lúc ra chơi, tôi mở đĩa kể chuyện
cho trẻ nghe để giúp trẻ nắm bắt được các giọng kể, cách diễn đạt câu chuyện,
trẻ ghi nhớ và kể lại câu chuyện được tốt hơn.
Ví dụ: Cho trẻ xem tranh “Tết ngun đán”
Cơ hỏi trẻ: Tranh vẽ gì? Con thấy có những gì? Bố đang làm gì? Mẹ đang làm
gì? Hoa đào có màu gì? Cây quất có màu gì? Con cịn thấy gì nữa trong bức
tranh?…
Cơ kể cho trẻ nghe: “Ngày Tết thật là vui, mẹ gói bánh chưng, bố cắm hoa vào
lọ… cả nhà cùng chuẩn bị đón tết vui vẻ”
Cơ cho trẻ kể và sửa sai, đặc biệt là những trẻ nói ngọng, nói lắp, nói chưa trọn
câu,… tơi thường xun quan tâm để có kế hoạch bồi dưỡng các cháu nhiều hơn

các cháu khác. Tập cho các cháu nói những câu, những từ khó trước, sau đó mới
tập dần cho trẻ nói trọn câu, cho trẻ tham gia kể chuyện, xem sách báo, qua máy


chiếu, nghe băng đĩa, tạo sự yêu thích cho trẻ đối với môn học, đặc biệt để trẻ
mạnh dạn tự tin vào chính bản thân mình, từ đó trẻ được phát triển ngơn ngữ
hơn.
* Kể chuyện theo trí nhớ:
Khi cho trẻ kể chuyện theo trí nhớ, tơi lựa chọn những đề tài quen thuộc với trẻ,
những câu chuyện trẻ đã biết, đã thuộc. Khi cho trẻ kể chuyện tôi chú ý đến
cách sử dụng ngôn ngữ của trẻ, nhắc trẻ nói trọn câu, nói đúng ngữ, nghĩa của
câu.
Ví dụ: Cho trẻ kể lại một câu chuyện đã học, hoặc kể về bà, người thân của
bé… khi trẻ kể tôi luôn ln động viên, khuyến khích trẻ, với những trẻ nhút
nhát, rụt rè tôi quan tâm chú ý nhiều hơn. Gợi ý cho trẻ tìm những ý, những từ
khó để diễn đạt theo suy nghĩ của mình. (Nhà con có mấy người? Đó là những
ai? Hàng ngày bố mẹ thường làm cơng việc gì? Ai thường đưa các con đi học?
Cịn ai bế em và cho em ăn, ….)
* Kể chuyện sáng tạo:
Nội dung này hơi khó hơn so với độ tuổi của trẻ, vì vậy ở nội dung này tơi thực
hiện vào cuối năm và với những trẻ có năng khiếu. Khi cho trẻ kể chuyện sáng
tạo, tôi luôn gợi mở cho trẻ, hướng cho trẻ những vấn đề để giúp trẻ nắm bắt
được nội dung câu chuyện. Sau đó cho trẻ tiến hành kể chuyện, khi trẻ kể tôi
chú ý đến cách dùng từ và lựa chọn ngôn ngữ để kịp thời sửa sai cho trẻ.
Ví dụ: Tơi cho trẻ xem đàn gà đồ chơi, sau đó tơi gợi ý cho trẻ kể: “ Gà mẹ dẫn
5 chú gà con đi ăn, vừa đi gà mẹ vừa kêu tục tục…tục”, để các chú gà con
khơng bị đói gà mẹ lo bới đất tìm giun, cịn bầy gà con thì chạy nhảy từ nơi này
sang nơi khác. Đến gần chưa gà mẹ kiếm được nhiều mồi liền gọi bầy gà con
đến ăn, gà mẹ đếm “Ồ sao chỉ còn 4 gà con? Gà út đi đâu rồi nhỉ? Điều gì đã
sảy ra với gà út?” các con hãy kể tiếp câu chuyện cho cô nghe với nào?

Biện pháp 6: Phối hợp với phụ huynh
Để việc giáo dục đem lại hiệu quả, cơng tác phối hợp với phụ huynh đóng một
vai trị hết sức quan trọng. Qua những giờ đón, trả trẻ, những buổi họp phụ
huynh, tôi luôn trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của việc phát triển
ngôn ngữ cho trẻ. Mời phụ huynh dự những giờ dạy trẻ làm quen với văn học từ
đó nâng cao nhận thức của phụ huynh. Hiểu được ý nghĩa của môn hoc, phụ
huynh sẽ tạo mọi điều kiện tốt nhất nhằm bồi dưỡng thêm cho trẻ ở nhà.
Ở góc tuyên truyền “Những điều cha mẹ cần biết”, tôi dành riêng một mảng để
tuyên truyền với phụ huynh những nội dung của giờ học. Trao đổi về đặc điểm
ngôn ngữ của trẻ, những bài thơ, câu chuyện trong chủ đề với phụ huynh. Để
giúp trẻ phát triển tốt hơn nữa, tôi đã vận động phụ huynh mua thêm sách báo,
chuyện tranh đọc cho trẻ nghe ở nhà, tập cho trẻ kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch
để giúp trẻ phát triển ngơn ngữ mạch lạc hơn.


8. Những thơng tin cần được bảo mật
Khơng có
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
* Nhân lực: Được sự đồng thuận, nhất trí, ủng hộ của chị em đồng nghiệp, phụ
huynh học sinh của lớp và sự tập trung, hứng thú của trẻ, phụ huynh học sinh.
- Giáo viên có trình độ trên chuẩn, hiểu biết về chương trình giáo dục mầm non,
hiểu được tầm quan trọng của môn học làm quen với văn học, giúp trẻ phát triển
một cách tồn diện về Đức - Trí - Thể - Mĩ, được phụ huynh tín nhiệm, học sinh
quý mến.
- Trẻ tại nhóm lớp được học đúng độ tuổi theo quy định, ngoan ngỗn, lễ phép
với ơng bà, bố mẹ, cô giáo.
- Phụ huynh quan tâm hơn về cơng tác chăm sóc – giáo dục trẻ của cơ giáo đối
với con em mình, nhiệt tình tham gia các buổi họp phụ huynh học sinh trong
năm học và ủng hộ các phong trào do lớp và nhà trường phát động.
* Vật lực: Cơ sở vật chất, trang thiết bị tại nhóm lớp được trang bị đầy đủ phù

hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, có đủ đồ dùng học tập, tối thiểu theo quy định.
* Thời gian thực hiện: Từ tháng 02/2018 đến tháng 02/2019
* Địa điểm: Học sinh 3- 4 tuổi trong trường mầm non
10. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức,
cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử
(nếu có) theo các nội dung sau
10.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
Qua biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non thông qua các tác phẩm
văn học, những câu truyện, bài thơ quen thuộc, gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ, trẻ
được nghe, được đọc diễn cảm, được đóng vai vào các nhân vật đó một cách
thoải mái, nhẹ nhàng, khơng gị bó mang lại kết quả cao trong giờ học làm quen
với tác phẩm văn học của trẻ.
10.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng sáng kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân.
- Sáng kiến được đánh giá đảm bảo tính khoa học, tính sáng tạo, có hiệu quả và
ứng dụng thực tiễn dễ dàng .
10.3. Kết quả trên trẻ
- Chất lượng môn học làm quen với văn học tăng lên rõ rệt:


TS trẻ 26

Trẻ trả lời rõ ràng, mạch lạc,

Trẻ kể chuyện, đọc thơ diễn cảm

Nói trọn câu
Tốt

Khá

ĐYC

Tốt

Khá

ĐYC

Đầu năm

7

8

11

5

9

12

Cuối năm

10

12

5

10

13

3

+ Trẻ thích chơi đóng kịch, đóng vai theo chủ đề, trẻ nhập vai, thể hiện
vai các nhân vật trong câu chuyện rất tốt.
10.4. Kết quả từ phía các bậc cha mẹ
- Từ những kết quả đạt được trên, bản thân tôi đã tạo được lòng tin với phụ
huynh, làm cho phụ huynh càng tin tưởng, yên tâm đưa con đến trường.
- Phụ huynh ln coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục
trẻ, thường xuyên chăm lo, trao đổi, hỏi thăm lực học của con em mình.
- Phụ huynh cảm thấy mãn nguyện với kết quả mà con em mình đạt được, tin
tưởng vào kết quả giáo dục của nhà trường, phụ huynh hiểu được tầm quan
trọng của môn học, luôn thông cảm, chia sẻ những khó khăn cùng cơ giáo.
10.5. Về phía giáo viên
- Cơ giáo đã nắm chắc phương pháp, tự tin, linh hoạt hơn trong các tiết dạy.
- Có kế hoạch thực hiện phù hợp với nhóm lớp mình phụ trách, nắm vững được
đặc điểm tâm lí, tình hình của từng trẻ để từ đó đưa ra những biện pháp có
phương hướng giáo dục trẻ thích hợp hơn.
- Trong giảng dạy có đầy đủ đồ dùng trực quan để lôi cuốn trẻ vào vấn đề, giúp
trẻ nắm được vấn đề một cách dễ dàng hơn, thường xuyên chú ý đến những trẻ
nhút nhát, trẻ nói ngọng.
- Tăng cường cho trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động làm quen với văn học
như kể chuyện, đọc thơ, đóng kịch, đóng vai theo chủ đề, nghe băng đĩa, xem
máy chiếu, sách báo….

- Thường xuyên phối kết hợp với phụ huynh để giúp phụ huynh nhận thức được
tầm quan trọng của mơn học. Từ đó phụ huynh tạo mọi điều kiện tốt nhất để
giúp trẻ phát triển ngơn ngữ mạch lạc.
- Qua q trình thực hiện, tơi nhận thấy ngơn ngữ đóng vai trị rất quan trọng, sự
chậm trễ về ngôn ngữ ảnh hưởng lớn đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Cho
nên việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đúng lúc và phù hợp với từng lứa tuổi là
điều hết sức cần thiết. Phát triển ngơn ngữ mạch lạc là cái đích cuối cùng của
việc của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đây là việc làm không phải dễ nhưng


đầy lí thú. Vì vậy để trẻ đạt hiệu quả cao thì cơ giáo cần tổ chức hoạt động này
một cách khéo léo, nhằm phát triển tư duy, trí tưởng tượng cũng như năng lực
sử dụng ngôn ngữ cho trẻ. Dạy trẻ phát triển ngôn ngữ cũng là dạy trẻ biết giao
tiếp, cũng là dạy trẻ học làm người. Không chỉ về ngôn từ, cấu trúc câu mà cả
học về cái tâm, cái tình, cái hồn, hay nói cách khác là học giá trị của người đó.
Với trẻ thơ thì đây là sự khởi đầu nhưng lại có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong
quá trình hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Vì vậy khi gần trẻ người
lớn phải có ý thức nối năng mẫu mực, khơng nói lắp, nói ngọng hay nhái giọng,
lời nói phải có văn hóa, lịch thiệp để làm gương cho trẻ noi theo.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử
hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu
TT

Tên tổ chức/

Địa chỉ

cá nhân
1

Các lớp mẫu giáo 34 tuổi trường mầm
non Hoàng Đan

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Xã Hoàng Đan huyện
Tam Dương tỉnh Vĩnh
Phúc

Hoàng Đan, ngày 28 tháng 02 năm 2019

Trẻ 3 – 4 tuổi/ Lĩnh vực phát triển ng
ngữ

Hoàng Đan, ngày 28 tháng 02 năm 2019

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

(Đã ký)

(Đã ký)

Trần Thị Kim Ký

Lê Thị Bình