Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi trong trường mầm non huyện tam dương

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên, đặt nền móng cho các bậc học tiếp
theo trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trẻ mầm non đến trường được chăm sóc,
nuôi dưỡng và giáo dục để phát triển toàn diện về “đức, trí, thể, mĩ và lao động”.
Lao động ở đây chính là những kĩ năng xã hội mà cô giáo hướng dẫn, rèn dũa
cho trẻ để trẻ có được những kĩ năng, kĩ xảo cơ bản, chuẩn bị hành trang bước
vào lớp 1. Kĩ năng mà trẻ mầm non không thể thiếu đó chính là kĩ năng tự phục
vụ.
Kĩ năng tự phục vụ là một trong số những hành vi quan trọng nhất mà mỗi
đứa trẻ cần phải học. Ở lứa tuổi mẫu giáo lớn, kĩ năng tự phục vụ gồm có: mặc
quần áo, chải đầu, vệ sinh, ăn uống, chải răng…Với trẻ, việc thành thạo cách sử
dụng thìa khi ăn, cài cúc áo…là một bước nhảy vọt, bước tiến lớn hướng tới sự
độc lập.
Trẻ ở lứa tuổi mầm non như một trang giấy trắng, trẻ sẽ tự nhận thức và học
hỏi từ chính bố mẹ, thầy cô, bạn bè. Nắm vững các kĩ năng tự phục vụ sẽ giúp
cho trẻ luôn cảm thấy tự tin và cố gắng sử dụng khả năng của bản thân để vượt
qua mọi thử thách trong cuộc sống. Cho nên giáo dục kĩ năng sống cho trẻ cần
phải bắt tay ngay từ khi trẻ còn trong độ tuổi mầm non, đặc biệt là kĩ năng tự
phục vụ. Việc thiếu kĩ năng tự phục vụ sẽ gây hệ quả nghiêm trọng, ảnh hưởng
đến sự phát triển của trẻ, dẫn đến việc trẻ lười biếng, thụ động và gặp nhiều khó
khăn hơn khi tham gia vào các hoạt động tập thể. Vì vậy vai trò của người
lớn chúng ta là rất quan trọng, đặc biệt đối với giáo viên mầm non, cô là người
hướng trẻ tới những hành vi đúng, tránh xa hành vi sai trái
Cần giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho trẻ để trẻ có nhận thức đúng và có hành
vi ứng xử phù hợp ngay từ khi còn nhỏ. Khi thuần thục các kĩ năng tự phục vụ,
trẻ sẽ biết khiểm soát cảm xúc, thể hiện tình yêu thương, sự chia sẻ đồng cảm
1

với người xung quanh, giúp trẻ mạnh dạn tự tin, tự trọng và tôn trọng người
khác, có khả năng giao tiếp tốt, trẻ biết lắng nghe, nói năng lịch sự, hòa nhã và
cưởi mở.
Đối với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, ngưỡng cửa cho trẻ chuẩn bị hành trang vào
lớp 1 thì việc hình thành cho trẻ những kĩ năng tự phục vụ bản thân là vô cùng
quan trọng. Khi trẻ nắm trong tay các kĩ năng tự phục vụ bản thân, sẽ là những
kĩ năng nền tảng giúp trẻ mầm non hình thành và phát triển toàn diện nhân cách,
sẵn sàng đi học lớp 1. Giúp trẻ ham hiểu biết, sáng tạo có những kỹ năng thích
ứng với hoạt động học tập.
Tuy nhiên, thực trạng ở các trường mầm non hiện nay, việc giáo dục kĩ năng
tự phục vụ cho trẻ còn chưa thực sự được quan tâm chú trọng nhiều mà chủ yếu
là các cô vẫn chú tâm đến các hoạt động dạy học. Bên cạnh đó, một số giáo viên
trẻ mới vào nghề hay giáo viên cao tuổi lại chưa thực sự quan tâm trong việc
đưa hoạt động rèn dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ vào trong kế hoạch giảng dạy cũng
như trong các hoạt động hàng ngày. Về phía gia đình, bố mẹ thường có tâm lý
“sợ con vất vả” cho nên đã làm thay trẻ mọi việc, thậm chí tước đi cả kĩ năng tự
phục vụ như: cất xếp đồ dùng cá nhân hộ con, mặc quần áo cho con…và nghiễm
nhiên đứa trẻ như trở thành “ông chủ” không phải tự tay động đến bất cứ việc gì.
Nhưng cha mẹ không biết rằng những việc làm ấy vô tình sẽ làm mất dần kỹ tự
phục vụ của trẻ. Trẻ lớn lên sẽ cảm thấy quá lạ lẫm với những kĩ năng tưởng
chừng như đơn giản.
Thiếu hụt những kĩ năng tự phục vụ, đa phần các em sống rất ích kỷ, chỉ biết
đến bản thân, chỉ biết nhận biết hưởng thụ mà không biết cho đi. Các em hầu
như thiếu sự sáng tạo, luôn ỷ lại phụ thuộc vào người lớn; mỗi khi gặp tình
huống trong thực tế thì lúng túng không biết xử lý như thế nào.
Để góp phần giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ điều quan trọng là chúng ta
tạo được môi trường giáo dục thật tốt. Vì thế, yêu cầu đặt ra là các trường phải
tổ chức thực hiện một cách nghiêm túc và khoa học trong việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ. Do vậy với vai trò của giáo viên dạy lớp 5-6 tuổi, bản thân tôi luôn
2

trăn trở phải tìm ra những biện pháp giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ như thế
nào để đạt được kết quả tốt hơn. Nói một cách cụ thể, là giúp trẻ tìm hiểu, nhận
biết và thực hành một một số kỹ năng tự phục vụ cần thiết một cách có hiệu quả
nhất.
Xuất phát từ sự cần thiết và thực tiễn, với khả năng và hứng thú của mình tôi
lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi trong trường mầm non huyện Tam Dương”.
2. Tên sáng kiến
“Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong
trường mầm non huyện Tam Dương”
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên : Nguyễn Thị Thanh Huyền
- Địa chỉ tác giả sáng kiến: Trường mầm non Đạo Tú - Tam Dương - Vĩnh Phúc
- Địa chỉ email : SĐT: 0979463973 – Email
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến : Nguyễn Thị Thanh Huyền
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến : Lĩnh vực phát triển tình cảm và kĩ năng xã hội
6. Ngày viết sáng kiến được áp dụng lần đầu : Từ 15/02/2018 – 15/02/2019
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1 Về nội dung của sáng kiến
7.1.1. Vai trò của kĩ năng tự phục vụ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ
Đối với việc giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ em, hoạt động giáo dục kĩ
năng tự phục vụ có một vị trí quan trọng và có quan hệ mật thiết với đối với các
mặt giáo dục khác, giúp cho quá trình giáo dục nhân cách phát triển toàn diện
diễn ra thuận lợi. Có kĩ năng tự phục vụ bản thân giúp trẻ được an toàn, khỏe
mạnh, khéo léo, bền bỉ, có khả năng thích ứng được với thay đổi của điều kiện
sống.
3

Ngay từ khi còn nhỏ nếu như trẻ được thực hiện các kĩ năng tự phục vụ bản
thân tuy là mới đầu sẽ còn lúng túng, hậu đậu, gây ra đổ vỡ nhưng lâu dẫn trẻ sẽ
thành thạo trong việc điều khiển đôi tay của mình khiến cho mình trở nên khéo léo
hơn, nhanh nhẹn hơn. Trẻ sẽ tích cực hơn trong các hoạt động chung cùng cô và
bạn. Đây cũng là một trong những cách hiệu quả để rèn luyện các tố chất vận động
của trẻ.
Mặt khác, khi có kĩ năng trẻ sẽ biết việc gì nên làm và việc gì không nên
làm, từ đó mỗi ngày trẻ lại có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống. Khi trẻ đã tự
tin thì trẻ sẽ chủ động hơn và biết cách xử lí các tình huống thành thục. Điều này
giúp trẻ khơi gợi khả năng tư duy.
Trong khi trẻ thực hiện các kĩ năng tự phục vụ, trẻ sẽ cần phải trao đổi nhiều
hơn với người lớn, với bạn bè. Trẻ muốn biết công việc này làm như thế nào?
Cách để đi đôi dép đúng ra sao?...trẻ muốn làm tốt thì bắt buộc phải hỏi, từ đó
môi trường tiếp xúc của trẻ luôn được mở rộng, vận dụng tối đa ngôn ngữ của
mình. Từ đó, vốn từ mới của trẻ được hình thành và phát triển. Đây cũng là một
yếu tố để phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non.
Không chỉ như vậy, thông qua việc thực hiện các kĩ năng tự phục vụ trẻ có
nhu cầu hướng đến cái đẹp. Chẳng hạn, khi trẻ chải tóc, trẻ không chỉ chải xong
rồi buộc lên một túm là được, trẻ cũng có nhu cầu muốn tết tóc hay buộc kiểu
tóc nào cho đẹp. Chính vì như vậy mà khi trẻ tự thực hiện được các kĩ năng tự
phục vụ cũng góp phần không nhỏ trong việc hình thành và phát triển thẩm mĩ
cho trẻ. Trẻ luôn có tâm thế muốn hướng đến cái đẹp, làm cho bản thân mình
thêm đẹp trong mắt mình và trong mắt mọi người.
Khi trẻ có các kĩ năng tự phục vụ, trẻ có thể làm mọi việc theo cách riêng mà
không cần sự giúp đỡ, ngược lại trẻ còn có thể giúp đỡ người khác. Trẻ có thể tự
quyết định được mình sẽ làm gì? làm như thế nào? Trẻ cảm thấy hài lòng với kết
quả công việc mình làm được. Từ đó thúc đẩy sự thân thiện, hòa nhã và tình
đoàn kết giữa trẻ với nhau, giúp trẻ phát triển tình cảm và các kĩ năng xã hội.
4

7.1.1. Đặc điểm và hình thức thực hiện kĩ năng tự phục vụ của trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi
a. Đặc điểm của kĩ năng tự phục vụ ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
Các nhà tâm lý giáo dục đã nghiên cứu “mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt,
tồn tại độc lập không giống nhau”. Bên cạnh đó, quá trình phát triển tâm lý của
mỗi trẻ cũng khác nhau qua từng độ tuổi. Đặc biệt là trẻ ở độ tuổi 5 - 6 tuổi các
cháu thích làm mọi việc mình thích, thích làm những công việc giúp người lớn,
thích thể hiện cái “tôi” của bản thân.
Vào độ tuổi mẫu giáo, trẻ học hỏi rất nhanh và thường hiếu động với mọi thứ
xung quanh. Vì thế, cách giáo dục trẻ ở trường là không bao giờ đủ nếu không
có sự phối hợp với gia đình trong việc dạy kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Khi trẻ
biết tự phục vụ và chăm sóc bản thân, trẻ có thể dễ dàng thích nghi với môi
trường sống xung quanh ngay cả khi không có bố mẹ chăm sóc. Các bé hoàn
toàn có thể làm những việc nhỏ như tự biết ăn, biết ngủ, tự đi vệ sinh, dọn dẹp
chăn gối, tự biết thay quần áo, tự biết cho quần áo bẩn vào máy giặt và giúp đỡ
mọi người. Bố mẹ cũng có thể dạy trẻ quét nhà, lau nhà, tưới cây hay trông em,
nhặt rau, rửa chén bát hay chế biến những món ăn đơn giản.
Trẻ ở độ tuổi này rất thích tự làm những công việc vừa sức của mình để phục
vụ cho bản thân. Từ những việc như đánh răng, rửa mặt, rửa cốc, thay đồ, đi nhà
vệ sinh hay rửa tay đúng cách… nếu trẻ tự mình thực hiện đồng thời nhận về
mình nhiều lời động viên, khen ngợi từ phía người lớn, trẻ sẽ dễ bị kích thích và
cuốn hút vào những hoạt động này.
Kĩ năng tự phục vụ bản thân của trẻ mẫu giáo gắn liền với trò chơi, khi trẻ
thực hiện các kĩ năng để làm các công việc hàng ngày thì thì động cơ thúc đẩy
trẻ tích cực tự giác thường do động cơ chơi chi phối : được làm vườn tưới nước
cho cây, dọn bàn ghế, cất đồ chơi thật nhanh để thắng bạn... vì vậy giờ giáo dục
kĩ năng tự phục vụ của trẻ phải diễn ra nhẹ nhàng, cần đưa yếu tố chơi để kích
thích tính tích cực, tự giác ở trẻ.

5


b. Một số hình thức rèn kĩ năng tự phục vụ của trẻ mẫu giáo
+ Lao động tự phục vụ : là hình thức nhằm thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt cá
nhân hàng ngày nhằm chăm sóc cho bản thân mình. Ở trẻ mẫu giáo lớn, hình
thức này thường phong phú hơn, mang tính chất thường xuyên và chuyển dần
thành nhiệm vụ trực nhật. Các kĩ năng mới đưa vào như thu dọn đồ dùng cá
nhân cho giờ ngủ trưa, sửa chữa đồ chơi... trẻ biết tự tổ chức các công việc và
giúp đỡ các trẻ em nhỏ hơn có ý thức giữ gìn đồ vật.
+ Tự phục vụ trong sinh hoạt: là hình thức hình thành những kĩ xảo sinh hoạt
sơ đẳng như: giúp đỡ dọn bàn ăn, xếp gọn đồ chơi sau khi chơi... Đối với trẻ 5-6
tuổi nội dung tự phục vụ phong phú hơn, mang tính chất thường xuyên và phần
lớn chuyển thành nhiệm vụ của các em (trẻ giữ gìn sạch sẽ lớp học, dán lại sách
vở, giúp đỡ các em nhỏ...)
7.1.2 Nội dung rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
Việc rèn luyện các kĩ năng tự phục vụ là một nội dung quan trọng, là phương
tiện không thể thiếu để gíúp trẻ tăng năng lực hội nhập, tích cực, chủ động, sáng
tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách
Đề tài được xây dựng dựa trên tất cả các nội dung dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ,
tôi chia ra và thực hiện cho trẻ rèn luyện theo các hình thức khác nhau: Kĩ năng
vệ sinh cá nhân, kĩ năng vệ sinh môi trường, kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt.
Tôi kết hợp dạy trẻ luyện tập các kĩ năng vào các hoạt động trong ngày của trẻ
như: hoạt động góc, giờ ăn trưa, ngủ trưa, hoạt động chơi ngoài trời, hoạt động
chiều, đón trả trẻ...các nội dung bao gồm:
- Kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt: Bao gồm các nội dung dạy trẻ (tự xúc
ăn, lau dọn bàn ăn; tự cất xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp; tự lấy, cất đồ
dùng cá nhân khi đến lớp; tự chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho giờ ngủ, gấp chăn,
gối; tự mặc, cởi áo quần; tự đi giày, dép đúng cách)
- Kĩ năng vệ sinh cá nhân: Trong nội dung này, cô giáo cần tổ chức hướng

dẫn cho trẻ thực hiện được các kĩ năng làm một số việc đơn giản hàng ngày (sử
6


dụng nhà vệ sinh đúng cách, tự rửa tay, tự rửa mặt, chải răng, tự tắm, tự chải
đầu)
- Kĩ năng vệ sinh môi trường: Bao gồm các nội dung rèn dạy trẻ các kĩ năng
(tự bỏ rác vào thùng; chăm sóc cây cối; tự lau dọn tủ, giá và vệ sinh đồ dùng, đồ
chơi; quét nhà, lau nhà)
Mỗi chủ đề ở từng tháng, tôi đưa ra các nội dung và biện pháp dạy trẻ phù
hợp với độ tuổi của trẻ 5-6 tuổi.
7.1.3 Thực trạng rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 5-6 tuổi trong
trường mầm non Đạo Tú- Tam Dương- Vĩnh Phúc
a. Thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi
- Cơ sở vật chất: Trường lớp khang trang sạch sẽ, thoáng mát, nằm ở trung
tâm địa bàn của xã nên tiện lợi cho việc đi lại của các cháu, các giá để đồ dùng
đồ chơi, tủ để tư trang của trẻ đều được cấp. Một số lớp học được xây mới khép
kín, có phòng vệ sinh riêng, phòng ngủ riêng thuận lợi cho trẻ tự rèn luyện các
kĩ năng cần thiết
- Đối với trẻ: Trẻ cùng một độ tuổi, linh động, có khả năng thích nghi nhanh
với môi trường mới. Nhiều trẻ thông minh, lanh lợi, thích được tham gia hoạt
động cùng cô và bạn
- Đối với giáo viên: Đội ngũ giáo viên trẻ tuổi năng động nhiệt tình yêu nghề
mến trẻ, tích cực học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nhà trường
tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn. Vào
các dịp hè được tham gia học bồi dưỡng chuyên môn của Sở GD&ĐT, phòng
giáo dục và đào tạo và của trường mở. Dự và dạy các hoạt động chuyên môn của
phòng, chuyên đề của trường, dự giờ đồng nghiệp tạo điều kiện cho giáo viên
được học tập nâng cao kiến thức chuyên môn nghiệp vụ.

7


Bản thân tôi là giáo viên được đào tạo chính quy, có trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, đã nhiều năm liền được giảng dạy trẻ 5-6 tuổi nên căn bản đã nắm bắt
được đặc điểm tâm – sinh – lí trẻ mẫu giáo lớn, biết được năng lực và khả năng
cá nhân của từng trẻ từ đó có những biện pháp giáo dục phù hợp với trẻ.
Ban giám hiệu vững vàng về chuyên môn, luôn sát sao chỉ đạo giáo viên
thực hiện tốt chuyên môn.
* Khó khăn
Về cơ sở vật chất: Tuy được đầu tư song còn thiếu, đồ dùng trực quan chưa
đa dạng về hình thức, chất liệu, chủ yếu do giáo viên tự làm hoặc sưu tầm; còn
nhiều lớp học chưa có phòng ngủ, phòng vệ sinh riêng; tủ đựng đồ dùng cá nhân
của trẻ chưa đáp ứng đủ số trẻ, vẫn có trẻ phải để chung ngăn tủ với bạn. Diện
tích lớp học chưa đáp ứng với sĩ số trẻ trên lớp nên việc tổ chức các hoạt động
rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn. Nhà vệ sinh còn trật hẹp,
chưa có đủ vòi nước cho trẻ rửa tay mà trẻ vẫn phải dùng chung trật trội.
Về phía trẻ: Vì là độ tuổi trẻ thích thể hiện bản thân, muốn được làm những
công việc như người lớn nhưng lại chưa thể làm tốt do chưa được hướng dẫn cụ
thể; đa số trẻ là con em nông thôn nên một số gia đình chưa quan tâm và hiểu rõ
tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng tự phục vụ cho trẻ; bên cạnh đó một
số trẻ được nuông chiều quá mức, bố mẹ làm hết tất cả mọi việc thay trẻ cho nên
kĩ năng tự phục vụ của trẻ còn rất hạn chế.
Một số trẻ bị ảnh hưởng nhiều của các phương tiện như: điện thoại, tivi,
mạng internet…trẻ được bố mẹ cho ngồi một chỗ sử dụng điện thoại, xem tivi…
nên trẻ không hứng thú tham gia bất cứ hoạt động nào khác, kĩ năng tự phục vụ
của trẻ vì thế mà cũng không được thành thạo
Ở lớp có nhiều trẻ quá hiếu động không những không tập trung chú ý vào
hoạt động mà trẻ lại còn hay phá rối những trẻ xung quanh, có những trẻ có cá

tính thích hoạt động một mình, không thích tham gia hoạt động cùng với những
người xung quanh.
8


Về phía giáo viên:
+ Nhà trường: Đa số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc phối hợp với
phụ huynh trong việc rèn kĩ năng tự phục vụ. Ngoài ra, một số giáo viên khi tổ
chức hoạt động dạy các kĩ năng tự phục vụ cho trẻ còn dập khuôn, máy móc
khiến trẻ chưa được thoải mái khi tham gia hoạt động. Đồng thời, phương pháp
lồng ghép tích hợp vào các hoạt động khác ở mọi lúc, mọi nơi chưa linh hoạt
sáng tạo, kết quả trên trẻ chưa cao.
+Bản thân: Trong năm học trước, đối với việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho
trẻ, tôi đã có những biện pháp cụ thể: Lập kế hoạch rèn kĩ năng tự phục vụ cho
trẻ, xây dựng môi trường trong và ngoài lớp, rèn kĩ năng cho trẻ ở mọi lúc, mọi
nơi… Tuy nhiên kế hoạch đề ra chưa sát sao, cụ thể; Môi trường lớp học đã xây
dựng nhưng các góc mở chưa phong phú, chưa đa dạng về tranh ảnh, màu sắc
dẫn đến trẻ nhàm chán, không hứng thú. Việc rèn kĩ năng ở mọi lúc, mọi nơi cho
trẻ còn chưa được thực hiện thường xuyên và chưa có sự phối hợp của phụ
huynh nên đa số trẻ còn nhút nhát, tính tự lập chưa cao. Bên cạnh đó, tôi là giáo
viên vào nghề chưa lâu nên khi tổ chức các hoạt động rèn kĩ năng tự phục vụ
cho trẻ 5-6 tuổi còn gặp khó khăn về cách dùng từ, hướng dẫn trẻ thực hiện các
kĩ năng, hạn chế về sử dụng các phương tiện dạy học để hỗ trợ, chưa có nhiều
kinh nghiệm trong việc xử lí các tình huống và vận dụng các kĩ năng sư phạm
vào rèn dạy trẻ;
Về phía phụ huynh: Đa số phụ huynh làm nông nghiệp nên ít có điều kiện
quan tâm đến việc học tập của trẻ ở trường cũng như thời gian dạy dỗ trẻ ở gia
đình. Nhiều gia đình chưa chú ý rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ mà phó thác
hoàn toàn cho cô giáo. Có những gia đình có điều kiện hơn thì lại quan tâm con
quá mức, làm hết thảy mọi việc cho trẻ (bón cơm, chải răng, mặc quần áo…)

b, Thực trạng rèn luyện kỹ tự phục vụ cho trẻ lớp 5-6 tuổi A5 trong trường
mầm non Đạo Tú- Tam Dương- Vĩnh Phúc
Với những thuận lợi và khó khăn như vậy tôi luôn nghĩ rằng phải rèn dạy
bằng phương thức nào để có thể giúp trẻ hứng thú và tự giác khi tham gia hoạt
9


động hàng ngày, thực hiện các kĩ năng tự phục vụ bản thân. Từ đó để có thể giúp
trẻ rèn luyện kỹ năng tự vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, tự phục vụ trong
sinh hoạt hàng ngày và tôi tiến hành khảo sát đầu vào của trẻ như sau: Tổng số
trẻ ở lớp 5-6 tuổi A5 là 38 trẻ:
Biểu mẫu 1: Khảo sát trẻ lớp 5-6 tuổi A5 Trường MN Đạo Tú
Thời gian khảo sát tháng 02/2018
STT

Nội dung dạy trẻ

Tỷ lệ đầu năm trẻ
đạt (T-K)

1

Kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt

15/38 = 39%

2

Kĩ năng tự vệ sinh cá nhân

13/38= 34%

3

Kĩ năng vệ sinh môi trường

12/38 = 31%

Từ kết quả trên cho thấy: Kĩ năng tự phục vụ của trẻ 5-6 tuổi đạt ở mức như
vậy là còn rất thấp so với độ tuổi và mục tiêu mà chương trình giáo dục mầm
non đặt ra. Trẻ còn rất hạn chế trong việc thực hiện các kĩ năng tự phục vụ
Từ đó, tôi tiến hành lên kế hoạch theo từng chủ đề và tìm biện pháp dạy trẻ
theo từng nội dung.
Đối với trẻ 5-6 tuổi việc lựa chọn nội dung dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ tưởng
chừng như dễ dàng nhưng lại không hề đơn giản. Trẻ cùng một độ tuổi nhưng có
mức độ nhận thức khác nhau, có đặc điểm cá thể riêng biệt và sự khéo léo của
mỗi trẻ cũng không giống nhau. Song việc sử dụng các phương pháp, biện pháp
để rèn dạy trẻ cho phù hợp với nội dung lại càng trở nên phức tạp. Cần có những
phương pháp phù hợp để giúp trẻ phát huy tính tích cực chủ động tham gia vào
các hoạt động cùng cô và bạn là rất quan trọng.
Với khả năng và sự hiểu biết của bản thân, tôi tin chắc rằng mình sẽ hình
thành ở trẻ nề nếp, thói quen và hứng thú, đặc biệt thể hiện được tính tích cực
khi thực hiện các kĩ năng tự phục vụ bản thân.

10


Bên cạnh việc điều tra thực trạng trường Mầm non Đạo Tú tôi tiến hành khảo
sát đồng thời thực trạng việc trẻ thực hiện kỹ năng tự phục vụ của Trường MN
Hợp Hòa về cơ sở trường, lớp về phía giáo viên và trẻ tại lớp 5-6 tuổi B như sau:

7.1.4 Thực trạng rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lớp 5-6 tuổi B trong
trường mầm non Hợp Hòa - Tam Dương - Vĩnh Phúc
* Thuận lợi
Về cơ sở vật chất, phục vụ hoạt động dạy trẻ kĩ năng tự phục vụ
Năm học 2018-2019 nhà trường được cung cấp đủ tài liệu, đa dạng về học
liệu cho trẻ hoạt động. Trường lớp khang trang sạch sẽ, thoáng mát, các giá để
đồ dùng đồ chơi, tủ để tư trang của trẻ đều được cấp. Các lớp 5 tuổi được đặt ở
vị trí có nhà vệ sinh khép kín phù hợp cho trẻ thực hiện các kĩ năng vệ sinh cá
nhân. Khuân viên trường có tường bao quanh, sân chơi lát gạch, có mái che,
vườn hoa, vườn cổ tích được bố trí hợp lí và sinh động.
Hàng năm nhà trường được Sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT cấp phát thêm một
số đồ dùng phục vụ cho cô và trẻ.
Hệ thống đồ chơi ngoài trời liên hoàn, sắp xếp hợp lý, đủ không gian cho trẻ
chơi và hoạt động.
Đối với giáo viên:
Đội ngũ giáo viên trẻ tuổi năng động nhiệt tình yêu nghề mến trẻ, tích cực
học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nhà trường tạo điều kiện
thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn. Dự và dạy các
hoạt động chuyên môn của phòng, chuyên đề của trường, dự giờ đồng nghiệp
tạo điều kiện cho giáo viên được học tập nâng cao kiến thức chuyên môn nghiệp
vụ.
Đối với khối mẫu giáo 5-6 tuổi, có 7 giáo viên/5 lớp. Trình độ đại học 100%
Ban giám hiệu vững vàng về chuyên môn, luôn sát sao chỉ đạo giáo viên
thực hiện tốt chuyên môn.
11


Đối với trẻ: Tổng số trẻ 5 – 6 tuổi là 178 trẻ. Mỗi khối lớp trẻ đều cùng một
độ tuổi, đi học chuyên cần, ngoan ngoãn.
Đối với phụ huynh

Trường đặt ở vị trí trung tâm Thị trấn, đa số các hộ gia đình làm kinh doanh,
cán bộ cho nên rất quan tâm đến việc học của con em mình. Thường xuyên phối
hợp với giáo viên để tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục một cách tốt
nhất.
* Khó khăn
Về cơ sở vật chất: Lớp học chưa có phòng ngủ riêng. Khuôn viên trường còn
để nhiều đồ chơi ngoài trời nên khoảng trống trên sân chưa được rộng. Đồ dùng,
trang thiết bị cung cấp cho việc rèn kĩ năng tự phục vụ của trẻ còn hạn chế
Về phía giáo viên: Đa số là những giáo viên vào nghề đã lâu nhưng các cô
thường tập trung vào bồi dưỡng kiến thức cho trẻ hơn là tổ chức các hoạt động
dạy kĩ năng tự phục vụ. Việc tổ chức lồng ghép các kĩ năng tự phục vụ vào trong
các hoạt động học, hoạt động trong ngày còn chưa linh hoạt.
Về phía trẻ: Vì trẻ được sinh ra và lớn lên trên địa bàn vùng nông thôn nên
một số gia đình chưa quan tâm và hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ
năng tự phục vụ cho trẻ; bên cạnh đó một số trẻ được nuông chiều quá mức, bố
mẹ làm hết tất cả mọi việc thay trẻ cho nên kĩ năng tự phục vụ của trẻ còn rất
hạn chế trong sinh hoạt hàng ngày.
Một số trẻ bị ảnh hưởng nhiều của các phương tiện như: điện thoại, tivi,
mạng internet…nên trẻ không hứng thú tham gia bất cứ hoạt động nào khác, kĩ
năng tự phục vụ của trẻ vì thế mà cũng không được thành thạo
Ở lớp có nhiều trẻ quá hiếu động không những không tập trung chú ý vào
hoạt động mà trẻ lại còn hay phá rối những trẻ xung quanh, có những trẻ có cá
tính thích hoạt động một mình, không thích tham gia hoạt động cùng với những
người xung quanh.
12


Về phía phụ huynh: Đa số phụ huynh làm kinh doanh nên ít có điều kiện
quan tâm đến việc học tập của trẻ ở trường cũng như thời gian dạy dỗ trẻ ở gia
đình. Nhiều gia đình chưa chú ý rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ, phụ huynh thấy

trẻ làm việc gì mãi không xong là lại nói để cho mẹ làm cho nhanh, hoặc phó
thác hoàn toàn cho cô giáo. Một số phụ huynh có quan điểm sai về việc rèn kĩ
năng tự phục vụ cho trẻ, họ cho rằng nội dung đó là không cần thiết trong khi lại
quá quan trọng việc học và cung cấp kiến thức.
Với những thuận lợi và khó khăn như vậy tôi luôn nghĩ rằng phải giảng dạy
bằng phương thức nào để có thể giúp trẻ hứng thú khi thực hiện các kĩ năng tự
phục vụ. Từ đó để có thể giúp trẻ rèn luyện kỹ năng tự vệ sinh cá nhân, vệ sinh
môi trường, tự phục vụ trong sinh hoạt hàng ngày và tôi tiến hành khảo sát đầu
vào của trẻ như sau: Tổng số trẻ ở lớp 5-6 tuổi B – do cô Nguyễn Thị Châm chủ
nhiệm là 35 trẻ:
Biểu mẫu 2: Khảo trẻ lớp 5-6 tuổi B Trường mầm non Hợp Hòa
Thời gian khảo sát tháng 02/2018
STT

Nội dung dạy trẻ

Tỷ lệ đầu năm trẻ
đạt (T-K)

1

Kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt

14/35 = 40%

2

Kĩ năng tự vệ sinh cá nhân

13/35= 37%

3

Kĩ năng vệ sinh môi trường

12/35 = 34%

Với kết quả như trên, tôi nhận thấy một thực tế tỷ lệ trẻ đạt tốt, khá ở các
nội dung chưa cao. Trong khi đó, kĩ năng tự phục vụ của trẻ 5-6 tuổi đạt ở mức
như vậy là còn rất thấp so với độ tuổi và mục tiêu mà chương trình giáo dục
mầm non đặt ra. Trẻ còn rất hạn chế trong việc thực hiện các kĩ năng vệ sinh cá
nhân, kĩ năng vệ sinh môi trường cũng chưa tích cực, Kĩ năng tự phục vụ trong
sinh hoạt thì có phần được tốt hơn, nhiều trẻ tự xúc cơm, cất đồ dùng cá nhân,
tuy nhiên đa số trẻ vẫn chưa biết mặc quần áo đúng cách, chưa gập được chăn
13


sau khi ngủ dậy… Bên cạnh đó, tỷ lệ trẻ yếu lại khá cao trên 20% vì vậy tôi đã
tìm tòi nghiên cứu và quyết định tiến hành áp dụng sáng kiến thông qua các biện
pháp sau.
7.2 Về khả năng áp dụng của sáng kiến
Ngay từ khi nghiên cứu xây dựng đề tài, tôi đã áp dụng vào thực tiễn giảng
dạy ở lớp của mình, đồng thời vận động các lớp trong toàn khối cùng áp dụng.
Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài tôi nhận thấy đề tài có ý nghĩa to
lớn trong việc hình thành và phát triển toàn diện một con người. Tôi tin chắc đề
tài có thể áp dụng cho tất cả trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi trong toàn huyện.
Qua suốt quá trình xây dựng, nghiên cứu đề tài, từ thực trạng rèn luyện kĩ tự
phục vụ ở lớp mình, những hạn chế từ các biện pháp đã thực hiện nhưng chưa có
kết quả cao tôi đã cải tiến, bổ sung các giải phápđã và đang thực hiện đồng thời
đưa ra một số giải pháp dạy trẻ như sau:

* Biện pháp 1: Lập kế hoạch rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ vào trong kế
hoạch các chủ đề
Từ thời điểm mới nhận trẻ đầu năm học, nhận thấy kĩ năng tự phục vụ của
trẻ lớp mình có nhiều hạn chế tôi đã quyết định phải tìm ra những biện pháp tốt
nhất để có thể trang bị cho trẻ những kĩ năng tự phục vụ cơ bản, đáp ứng được
mục tiêu giáo dục mầm non. Ngay từ đầu năm học, khi xây dựng kế hoạch chủ
đề tôi đã đưa các nội dung rèn kĩ năng tự phục vụ vào trong các hoạt động chăm
sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ. Thông qua mỗi chủ đề, tôi lồng ghép một hay
một số nội dung để tích hợp cùng các hoạt động khác nhằm giúp cho trẻ được
rèn các kĩ năng tự phục vụ cơ bản nhất giúp trẻ phát triển toàn diện. Ứng với các
chủ đề tôi đưa vào các nội dung thích hợp, tuy nhiên đảm bảo trẻ có được các kĩ
năng sau:
- Kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt: Bao gồm các nội dung dạy trẻ (tự xúc
ăn, lau dọn bàn ăn; tự cất xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn nắp; tự lấy, cất đồ

14


dùng cá nhân khi đến lớp; tự chuẩn bị đồ dùng cần thiết cho giờ ngủ, gấp chăn,
gối; tự mặc, cởi áo quần; tự đi giày, dép đúng cách)
- Kĩ năng vệ sinh cá nhân: Trong nội dung này, cô giáo cần tổ chức hướng
dẫn cho trẻ thực hiện được các kĩ năng làm một số việc đơn giản hàng ngày (Sử
dụng nhà vệ sinh đúng cách, tự rửa tay, tự rửa mặt, chải răng, tự tắm, tự chải
đầu)
- Kĩ năng vệ sinh môi trường: Bao gồm các nội dung rèn dạy trẻ các kĩ năng (tự
bỏ rác vào thùng, tự lau dọn tủ, giá và vệ sinh đồ dùng, đồ chơi; quét nhà, lau nhà)
+ Chủ đề trường mầm non: tôi dạy trẻ kĩ năng cất đồ dùng đồ chơi đúng nơi
quy định, sử dụng nhà vệ sinh đúng cách, xúc cơm gọn gàng không rơi vãi. Tôi
đưa vào rèn cho trẻ trong hoạt động chơi ở các góc, chơi tự do với đồ chơi tự
chọn, tích hợp trong giờ ăn trưa và các thời điểm khác trong ngày sao cho phù

hợp.
+ Chủ đề bản thân: Tôi dạy trẻ những kĩ năng đi giầy dép, mặc quần áo, rửa
tay, rửa mặt, chải tóc. Đối với những kĩ năng này tôi đưa vào dạy trẻ qua các
hoạt động chiều, lồng luồn qua các hoạt động khác trong ngày và thực hiện ở
mọi lúc, mọi nơi.
+ Chủ đề gia đình: Tôi áp dụng vào trong thực tiễn dạy trẻ kĩ năng lau dọn
bàn ăn, chuẩn bị đồ dùng cho giờ ngủ và kĩ năng gấp chăn gối sau khi ngủ dậy.
Cho phù hợp với mỗi hoạt động, trong kế hoạch tôi áp dụng vào giờ ăn trưa và
giờ ngủ của trẻ, tác động bằng lời để trẻ thực hiện các kĩ năng này.
+ Chủ đề nghề nghiệp: Ở chủ đề này tôi đưa vào dạy trẻ các kĩ năng như lau
tủ, giá và vệ sinh đồ dùng, đồ chơi; quét nhà, lau nhà). Để phù hợp tôi đưa vào
kế hoạch trong các hoạt động góc, hoạt động tự chọn (đóng vai cô lao công để
lau dọn tủ, giá đựng đồ chơi; vệ sinh đồ dùng, đồ chơi) hay sau giờ ăn trưa trẻ
biết quét nhà, lau nhà.
+ Chủ đề Thế giới thực vật: tôi đưa vào kế hoạch rèn các kĩ năng như bỏ rác
vào thùng, bảo vệ cảnh quan môi trường.
15


+ Chủ đề nước và các hiện tượng tự nhiên: Dạy trẻ kĩ năng chải răng đúng
cách, kĩ năng tự tắm rửa.
+ Các chủ đề còn lại tôi đưa vào kế hoạch cho trẻ ôn luyện các kĩ năng thông
qua các hoạt động trong ngày, các bài thơ, truyện hay đồng dao …nhằm giúp trẻ
củng cố các kĩ năng đã học và nâng cao sự khéo léo khi thực hiện các kĩ năng tự
phục vụ cho bản thân.
* Biện pháp 2: Xây dựng môi trường rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ
Đối với trẻ mầm non, môi trường giáo dục là một trong những yếu tố tác
động mạnh mẽ đến nhận thức và sự sáng tạo của mỗi đứa trẻ. Bên cạnh đó, hiện
nay Bộ GD&ĐT đang khuyến khích các trường mầm non xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đây cũng là thời điểm thuận lợi để tôi kết hợp

xây dựng môi trường rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ. Gồm có Xây dựng môi
trường trong lớp học và môi trường ngoài lớp học.
* Xây dựng môi trường trong lớp học
Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ tại lớp
mình, tôi đã tham gia cuộc thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” cấp trường và đạt kết quả cao. Cụ thể là trong lớp học tôi bố trí các góc
chơi một cách hợp lý và trang trí theo hình thức “mở” để dễ dàng tổ chức các
hoạt động rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ: Góc bé tập vệ sinh, phòng khám nhi
khoa, siêu thị của bé, góc thư viện… Thông qua đó trẻ được chơi một cách thoải
mái và cũng đồng thời được rèn kĩ năng tự phục vụ một cách hiệu quả.

16


Ví dụ: trang trí siêu thị ở góc phân vai: tôi cắt dán các hình phù hợp và dán
lên tường theo từng nhóm rau, củ, đồ dùng có đặc điểm chung vào một nhóm;
góc học tập tôi sắp xếp khoa học theo từng loại sách truyện, tranh ảnh… để trẻ

nhận thấy được sự sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp
Hình ảnh: siêu thi của bé

17


Hình ảnh: Góc học tập
Ở góc bé tập vệ sinh: tôi trang trí các hình ảnh về vệ sinh cá nhân (bé rửa tay,
rửa mặt, chải tóc…) để khi trẻ chơi ở góc này có mong muốn được thực hiện các
kĩ năng tương tự.

18

Hình ảnh: Góc bé tập vệ sinh
Đồng thời ở góc “phòng khám nhi khoa” tôi trang trí hình ảnh bác sĩ và các
đồ dùng, dụng cụ thông dụng của nghề y tế. Khi trẻ chơi ở góc này, nhập vai bác
sĩ với bệnh nhân trẻ có thể rèn các kĩ năng như chải răng (bác sĩ hướng dẫn bệnh
nhân cách chải răng để không bị sâu răng)
Bằng những tranh ảnh chủ đề, tranh ảnh giáo dục lễ giáo treo trong lớp trẻ
luôn bắt gặp những hình ảnh mô tả kĩ năng vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường,
vệ sinh tự phục vụ trong sinh hoạt: hình ảnh bé rửa tay, hình ảnh bé xúc cơm,
hình ảnh bé tự gấp chăn…Qua đó, giúp trẻ rèn luyện các kĩ năng tự phục vụ một
cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Sau mỗi chủ đề, tôi sẽ thay đổi một số nội dung
ở các góc cho phù hợp với nội dung của chủ đề mới và các kĩ năng mới mà tôi
định dạy cho trẻ, phát huy tối đa tác dụng của môi trường giáo dục trong lớp học
* Môi trường ngoài lớp học
Môi trường ngoài lớp học có tác động rất lớn đến trạng thái tâm lý và việc
hình thành các kĩ năng cho trẻ. Cho nên, tôi tận dụng môi trường sẵn có bên
ngoài lớp học để tích hợp rèn trẻ những kĩ năng tự phục vụ.

19


Góc thiên nhiên của lớp: Tôi trồng nhiều cây cảnh và hoa để tiện cho trẻ
chăm sóc góc thiên nhiên cũng như tổ chức các hoạt động lao động cho trẻ dọn

vệ sinh, giữ vệ sinh môi trường tại góc chơi ngoài trời.
Hình ảnh góc thiên nhiên của lớp
Hay ở khu vực “Vườn trải nghiệm” tôi cho trẻ vào chơi và tổ chức một số
hoạt động như thu gom rác; Ở góc “chợ quê” thì cho trẻ chơi những trò chơi như
bán hàng ăn, hàng quần áo, hàng giầy dép…ở đây trẻ được rèn các kĩ năng như

20


xúc cơm gọn gàng, kĩ năng mặc quần áo, đi giầy dép đúng cách, khi chơi xong
cũng biết cách cất xếp đồ chơi gọn gàng…
Hình ảnh: khu vực vườn trải nghiệm và chợ quê
Qua việc tận dụng môi trường giáo dục và tổ chức các hoạt động bổ ích cho
trẻ ở ngoài trời, trẻ tỏ ra hứng thú khi tham gia cùng cô và bạn, biết chơi đoàn
kết hơn, thân thiện hơn. Các kĩ năng tự phục vụ trong sinh hoạt hàng ngày cũng
như kĩ năng vệ sinh môi trường của trẻ được rèn luyện thường xuyên hơn và
ngày càng trở nên thuần thục.
Song song với việc thiết kế môi trường giáo dục trong và ngoài lớp học, bản
thân tôi cũng luôn tạo cho trẻ cảm giác an toàn, tự tin và thoải mái nhất khi đến
lớp và tham gia các hoạt động. Luôn tạo cho trẻ có nhiều cơ hội được thực hành,
trải nghiệm một cách tự nhiên nhất theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó
trẻ được thể hiện hết khả năng của mình để học tập, vui chơi và thực hành các kĩ
năng tự phục vụ.
* Biện pháp 3: Rèn kĩ năng tự phục vụ ở mọi lúc, mọi nơi qua chế độ sinh
hoạt của trẻ ở trường mầm non
* Qua chế độ sinh hoạt trong ngày ở trường mầm non
- Trong giờ đón trẻ:
+ Trò chuyện với trẻ kết hợp rèn kĩ năng vệ sinh cá nhân: Tôi ngồi gần gũi
với trẻ để trò chuyện thân thiện, tạo cho trẻ cảm giác thoải mái.
Ví dụ: Sáng nay thức dậy con đã làm gì? Con có biết tự chải răng không?
Con đã tự rửa mặt chưa? Ở nhà con có giúp bố mẹ những việc gì?... Chẳng hạn,
trẻ nói “con rửa mặt xong con mới rửa tay” thì tôi sẽ nhắc nhở trẻ là nên rửa tay
trước, để đôi tay sạch sẽ rồi thì mới cầm vào khăn để rửa mặt. Như vậy, vi
khuẩn sẽ không từ tay sang khăn mặt và không gây bệnh đau mắt….

21


Qua lời kể của trẻ, tôi sẽ tìm ra những kĩ năng mà trẻ thực hiện chưa được
chuẩn xác để gợi ý và hướng dẫn trẻ làm lại vào hôm sau cho đúng, cho tuần tự.

Hình ảnh: cô trò chuyện với trẻ vào giờ đón trẻ
Như vậy, thông qua hình thức trò chuyện trong giờ đón trẻ tôi đồng thời
rèn trẻ được một số kĩ năng vệ sinh cá nhân một cách khéo léo và nhẹ nhàng.
+ Thông qua hoạt động này tôi cũng rèn cho trẻ kĩ năng tự lấy, cất đồ dùng
khi đến lớp: Trẻ thực hiện kĩ năng này sẽ không còn lười biếng và ỷ nại vài
người lớn. Trẻ sẽ học được cách tự lập, tự làm mọi việc mà mình thích, làm
những việc mà bản thân mình muốn. Cho nên tôi luôn nhắc nhở trẻ tự cất đồ
dùng cá nhân của mình mỗi khi đến lớp, không để bố mẹ, cô giáo hay bạn nào
làm thay việc đó.

22


Ví dụ: Giờ đón trẻ, tôi đứng cửa lớp chào phụ huynh rồi đón trẻ vào lớp, tôi
giúp trẻ cầm balô để trẻ tự xếp giầy, dép lên giá. Sau đó nhắc trẻ chào bố mẹ và

đưa balô cho trẻ cầm vào trong lớp tự để vào ngăn tủ của mình.
Hình ảnh: Trẻ tự cất đồ dùng vào tủ cá nhân, xếp dép gọn gàng
Cứ như vậy, thành thói quen, trẻ lớp tôi đã có kĩ năng tự cất xếp đồ dùng cá
nhân mà không trẻ nào nhờ sự giúp đỡ của cô hay các bạn.
- Trong hoạt động học: Tôi lồng ghép giáo dục kĩ năng tự phục vụ vào các
hoạt động trong các lĩnh vực phát triển, nhằm giúp trẻ lĩnh hội và có cơ hội thực
hiện các kĩ năng này thông qua hoạt động học tập.
+ Hoạt động hoạt động khám phá khoa học về môi trường xung quanh

Ví dụ: Với chủ đề bản thân (cơ thể bé). Tôi tích hợp giáo dục vệ sinh cá
nhân: các con phải làm gì để giữ cho các bộ phận trên cơ thể người luôn sạch
sẽ? Trẻ sẽ trả lời được là cần phải rửa mặt, rửa tay, tắm…
+ Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học: Thông qua nội dung các bài
thơ, câu chuyện tôi cho trẻ đóng vai các nhân vật, kể lại câu chuyện, ghi nhớ nội
dung truyện để rút ra bài học cho bản thân, qua đó giáo dục cho trẻ một số kĩ
năng tự phục vụ

23


Ví dụ: Giờ kể truyện “Gấu con bị sâu răng” trẻ hiểu được lí do mà gấu con bị
sâu răng, đau nhức răng là vì Gấu con không chịu khó đánh răng nên phải đi gặp
bác sĩ. Qua đây tôi giáo dục cho trẻ cần phải giữ gìn vệ sinh răng miệng bằng
cách chải răng thường xuyên và tổ chức hoạt động củng cố bằng cách cho trẻ tập

chải răng đúng cách.
Hình ảnh: Trẻ trả lời cô về cách chải răng sau khi nghe truyện
+ Hoạt động làm quen với toán, tôi cũng có thể đan xen những nội dung rèn
kĩ năng đi giầy dép đúng cho trẻ. Từ đó mà qua một thời gian, trẻ lớp tôi đã đi
đúng giầy dép và trở nên nhanh nhẹn hơn mỗi khi ra ngoài trời, mỗi khi tan học
bố mẹ đón về. Trẻ cảm thấy thích thú khi thực hiện kĩ năng này đúng cách, tự tin
hơn với bạn bè.
Ví dụ: trong hoạt động “xác định những đồ vật có đôi” tôi cũng cho trẻ học
kĩ năng đi giầy dép cho đúng và nhanh nhất.
Ngoài ra, tôi thường tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi nhẹ nhàng có đan xen
việc rèn dạy kĩ năng tự phục vụ bản thân sau mỗi giờ học. Từ đó trẻ dễ dàng lĩnh
hội được kiến thức cũng như được tự mình thực hiện các kĩ năng tự phục vụ.
24

- Hoạt động góc: Trẻ hứng thú nhất là khi được tham gia các góc chơi. Ở các
góc chơi trẻ được sống làm chính mình, được thể hiện tài năng, sự khéo léo cũng
như kĩ năng hợp tác với bạn bè. Ở hoạt động này tôi có thể rèn cho trẻ các kĩ
năng như: chải tóc, chải răng, rửa tay, cất xếp đồ dùng đồ chơi gọn gàng, ngăn
nắp.
+ Ở góc chơi phân vai. Ở góc chơi này tôi thường tạo ra các tình huống để
giúp trẻ có cơ hội thực hiện kĩ năng tự phục vụ bản thân.
Ví dụ: Tôi đến và nói với trẻ “các bác ơi! Tóc của tôi rối quá, bác chải tóc
giúp tôi với có được không?”
Như vậy trẻ sẽ vui vẻ và sẵn sàng giúp đỡ tôi chải tóc. Từ đó trẻ cũng được
tự rèn luyện thêm kĩ năng chải tóc khéo léo hơn và áp dụng để chải cho chính
bản thân mình.
+ Ở góc chơi nghệ thuật tạo hình (trẻ chơi với đất nặn), góc sách truyện (trẻ
viết phấn) …sau khi chơi xong được sự gợi ý của cô trẻ biết đi rửa tay sạch sẽ,
không để bẩn ra quần áo, đồ dùng.
+ Qua hoạt động góc rèn cho trẻ kĩ năng tự cất xếp đồ chơi gọn gàng, ngăn
nắp: Đây là kĩ năng mà trẻ cần thực hiện thường xuyên và liên tục. Kĩ năng này
giúp cho trẻ học được cách sống nề nếp, tươm tất và gọn gàng. Đây là việc
không chỉ giúp cho trẻ có được kĩ năng tự phục vụ mà còn giúp trẻ có con mắt
thẩm mĩ khi nhìn nhận sự vật xung quanh
Ví dụ: Sau mỗi giờ hoạt động góc hay chơi tự do với đồ chơi tự chọn. Tôi tổ
chức cho trẻ thi đua xem góc chơi nào sẽ xếp đồ chơi nhanh hơn và đẹp hơn. Trẻ
sẽ cùng nhau thực hiện một cách nhanh chóng và sẽ cố gằng để xếp cho đẹp. Tôi
sẽ khuyến khích để tất cả trẻ trong lớp cùng tham gia thực hiện, với những trẻ
lười không mấy khi cất đò chơi thì tôi gọi trẻ đến và cùng cất đồ chơi cùng cô.
Với những trẻ hang hái cất đồ chơi nhưng xếp chưa gọn gàng thì tôi dùng lời
hướng dẫn trẻ phân loại đồ dùng, đồ chơi và đặt theo nhóm.

25