Tăng cường thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (fdi) vào tỉnh nghệ an

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN

ð NG THÀNH CƯƠNG

LU N ÁN TI N SĨ KINH T

HÀ N I – 2012


B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN

ð NG THÀNH CƯƠNG

Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s2:
62.31.12.01

LU N ÁN TI N SĨ KINH T
NGƯ I HƯ6NG D7N KHOA H C:
PGS.TS. NGUY;N TH< B=T

HÀ N I – 2012

i

L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. Các k t qu nghiên c u trong lu n án là trung th!c, các
s$ li%u trong lu n án có ngu'n g$c rõ ràng.

Tác giA

ðBng Thành Cương


ii

M CL C
L I CAM ðOAN ....................................................................................................... i
M C L C.................................................................................................................. ii
DANH M C CÁC TE VI T TFT.......................................................................... v
DANH M C CÁC BGNG ....................................................................................... vi
DANH M C CÁC BIHU ........................................................................................ vii
MI ðJU .................................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SI LÝ LU N VL THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P
NƯ6C NGOÀI VÀO ð1.1

TONG QUAN VL V N CHO ðJU TƯ PHÁT TRIHN ............................... 10

1.1.1

ð u tư và ñ u tư phát tri n........................................................................... 10

1.1.2

Ngu n v n cho ñ u tư phát tri n.................................................................. 12

1.2

V N ðJU TƯ TRNC TI P NƯ6C NGOÀI................................................ 16

1.2.1

Khái ni m và ñ c ñi m c a v n FDI............................................................ 16

1.2.2

Các hình th'c ñ u tư v n tr(c ti)p nư*c ngoài ............................................ 19

1.2.3

Nh-ng tác ñ.ng c a v n FDI ñ i v*i n/n kinh t)........................................ 23

1.3

THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P NƯ6C NGOÀI VÀO ðPHƯƠNG ..................................................................................................... 42

1.3.1

Khái ni m và quan ñi m trong thu hút v n FDI vào ñ4a phương ................ 42

1.3.2

Chính sách thu hút v n FDI vào ñ4a phương ............................................... 44

1.3.3

Cơ c8u thu hút v n FDI vào ñ4a phương...................................................... 47

1.4

CÁC NHÂN T

GNH HƯING ð N THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC

TI P NƯ6C NGOÀI VÀO ð
1.4.1

Nhân t t< môi trư>ng kinh t) vĩ mô............................................................ 50

1.4.2

Nhân t n.i t@i c a ñ4a phương ti)p nhAn v n FDI...................................... 54

1.4.3

Nhân t liên quan ñ)n các nhà ñ u tư nư*c ngoài ....................................... 57

1.5

KINH NGHIRM CSA M T S
THÀNH PH

NƯ6C CHÂU Á VÀ CÁC TTNH,

T I VIRT NAM TRONG THU HÚT V N ðJU TƯ

TRNC TI P NƯ6C NGOÀI ........................................................................ 61


iii
1.5.1

Kinh nghi m c a m.t s nư*c Châu Á ........................................................ 61

1.5.2

Kinh nghi m c a các tEnh, thành ph t@i Vi t Nam ..................................... 67

1.5.3

Bài hIc kinh nghi m cho tEnh Ngh An....................................................... 74

KVt luYn chương 1 ................................................................................................... 80
Chương 2: THNC TR NG THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P NƯ6C
NGOÀI VÀO TTNH NGHR AN ............................................................................ 81
2.1

ð C ðIHM KINH T , XÃ H I TTNH NGHR AN GNH HƯING ð N

THU HÚT V N FDI .................................................................................... 81

2.1.1

ð c ñi m t( nhiên ........................................................................................ 81

2.1.2

Dân s , giáo dMc và ñào t@o ......................................................................... 81

2.1.3

Cơ sN h@ t ng kO thuAt c a tEnh Ngh An .................................................... 82

2.1.4

Kinh t) Ngh An........................................................................................... 83

2.2

THNC TR NG THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P NƯ6C NGOÀI
VÀO TTNH NGHR AN ................................................................................. 84

2.2.1

Chính sách thu hút v n FDI c a tEnh Ngh An ............................................ 84

2.2.2

Tình hình v n FDI vào tEnh Ngh An .......................................................... 89

2.2.3

Hi u quR sS dMng v n FDI t@i tEnh Ngh An ............................................. 101

2.3

ðÁNH GIÁ CHUNG VL TÌNH HÌNH THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC
TI P NƯ6C NGOÀI VÀO TTNH NGHR AN ............................................ 112

2.3.1

Nh-ng thành công trong thu hút v n FDI vào tEnh Ngh An .................... 112

2.3.2

Nh-ng h@n ch) và nguyên nhân ................................................................. 121

KVt luYn chương 2 ................................................................................................. 143
Chương 3: GIGI PHÁP TĂNG CƯ NG THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC
TI P NƯ6C NGOÀI VÀO TTNH NGHR AN ................................................... 144
3.1

CƠ H I, THÁCH TH_C VÀ ðNƯ6C NGOÀI VÀO TTNH NGHR AN...................................................... 144

3.1.1

B i cRnh kinh t) th) gi*i ............................................................................ 144

3.1.2

Xu hư*ng c a dòng v n FDI trên toàn c u ................................................ 145

3.1.3

Cơ h.i và thách th'c ñ i v*i Ngh An trong thu hút v n FDI .................. 146


iv
3.1.4

ð4nh hư*ng thu hút v n FDI vào tEnh Ngh An ........................................ 152

3.2

GIGI PHÁP TĂNG CƯ NG THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P
NƯ6C NGOÀI VÀO TTNH NGHR AN...................................................... 157

3.2.1

Tăng cư>ng ñ u tư phát tri n cơ sN h@ t ng kO thuAt t@o s( h8p dXn các
nhà ñ u tư nư*c ngoài ................................................................................ 157

3.2.2

Thúc ñYy ho@t ñ.ng xúc ti)n thu hút v n FDI ........................................... 160

3.2.3

Nâng cao ch8t lư[ng công tác quy ho@ch .................................................. 162

3.3.4

Phát tri n công nghi p h] tr[ ..................................................................... 163

3.2.5

CRi cách th tMc hành chính ....................................................................... 165

3.2.6

ð u tư phát tri n ngu n nhân l(c............................................................... 166

3.2.7

ðYy m@nh công tác ki m tra, thanh tra, th(c hi n các bi n pháp ch ng
chuy n giá .................................................................................................. 168

3.2.8

C n th(c hi n vi c ñánh giá hi u quR sS dMng v n FDI t@i ñ4a phương
b_ng các mô hình kinh t) lư[ng ................................................................. 170

3.3

KI N NGH< ................................................................................................ 175

3.3.1

ð i v*i Qu c H.i ....................................................................................... 175

3.3.2

ð i v*i Chính Ph và các B. ngành có liên quan ..................................... 176

KVt luYn chương 3 ................................................................................................. 179
K T LU N ............................................................................................................ 180
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG B

CSA TÁC GIG ...................... 182

DANH M C TÀI LIRU THAM KHGO............................................................. 183


v

DANH M C CÁC TE VI T TFT
KÝ HIRU

FDI
BCC
BOT
BTO
BT
PPP
ODA
MNCs
TNCs
R&D

OECD
WTO
UNCTAD
IMF
WB
VTH
VðK
KCN, KKT, KCX
ICOR
UBND
VCCI
PCI
ðTTN
VA
NV
ðTTN
NSNN
USD
VND
ASEAN
AFTA
EU

N I DUNG

ð u tư tr(c ti)p nư*c ngoài
H[p ñ ng h[p tác kinh doanh
H[p ñ ng xây d(ngckinh doanh và chuy n giao
H[p ñ ng xây d(ngcchuy n giao và kinh doanh
H[p ñ ng xây d(ng và chuy n giao

H[p tác công – tư
H] tr[ phát tri n chính th'c
Các công ty ña qu c gia
Các công ty xuyên qu c gia
Nghiên c'u và tri n khai
Ti ch'c h[p tác và phát tri n kinh t)
Ti ch'c thương m@i th) gi*i
Diln ñàn Thương m@i và Phát tri n c a Liên hi p qu c
QuO ti/n t qu c t)
Ngân hàng th) gi*i
V n th(c hi n
V n ñăng ký
Khu công nghi p, Khu kinh t), Khu ch) xu8t
H s sS dMng v n
Uo ban nhân dân
Phòng thương m@i và công nghi p Vi t Nam
ChE s năng l(c c@nh tranh c8p tEnh
ð u tư trong nư*c
Giá tr4 gia tăng
V n th(c hi n
ð u tư trong nư*c
Ngân sách nhà nư*c
ð ng ñô la MO
ð ng ti/n Vi t Nam
Hi p h.i các Qu c gia ðông Nam Á
Khu v(c MAu d4ch T( do ASEAN
Liên minh châu Âu


vi

DANH M C CÁC BGNG
BRng 2.1:

T c ñ. tăng trưNng và cơ c8u kinh t) c a Ngh An giai ño@n 2006 c 2010 .. 83

BRng 2.2:

Kinh phí h] tr[ ñ i v*i các d( án ñ u tư xây d(ng kinh doanh k)t
c8u h@ t ng KCN.................................................................................. 86

BRng 2.3:

S d( án, VðK, VTH c a cR nư*c và Ngh An t< 1988 c 2000 ............ 90

BRng 2.4:

S d( án, VðK, VTH c a cR nư*c và Ngh An t< 2001 c 2005 .......... 92

BRng 2.5:

S d( án, VðK, VTH c a tEnh Ngh An và Vi t Nam giai ño@n 2006 c 2010.. 93

BRng 2.6:

V n FDI c a Ngh An và cR nư*c giai ño@n 2006 c 2010. ................. 95

BRng 2.7:

Thu hút v n FDI vào Ngh An theo hình th'c ñ u tư......................... 95

BRng 2.8:

Tình hình thu hút v n FDI theo ñ4a ñi m ñ u tư t< 1992 c 2010 ........ 97

BRng 2.9:

Thu hút v n FDI phân theo ñ4a gi*i hành chính tEnh Ngh An........... 98

BRng 2.10:

Thu hút v n FDI theo lĩnh v(c ñ u tư t< 1992 – 2010........................ 99

BRng 2.11:

Thu hút v n FDI theo ñ i tác ñ u tư ................................................. 100

BRng 2.12:

H s ICOR khu v(c FDI c a tEnh Ngh An và cR nư*c .................. 102

BRng 2.13:

Năng su8t lao ñ.ng khu v(c FDI, ðTTN tEnh Ngh An ......................... 103

BRng 2.14:

ðóng góp c a khu v(c FDI theo giá th(c t) trong GDP Ngh An giai
ño@n 2000 c 2010................................................................................. 104

BRng 2.15:

Kim ng@ch xu8t khYu khu v(c FDI và c a cR tEnh Ngh An giai
ño@n 2000 c 2010................................................................................ 107

BRng 2.16:

Thu ngân sách khu v(c FDI và cR tEnh Ngh An giai ño@n 2000 c 2010 .. 108

BRng 2.17:

S lao ñ.ng khu v(c FDI và cR tEnh Ngh An giai ño@n 2000c2010 . 110

BRng 2.18:

K)t quR x)p h@ng PCI c a tEnh Ngh An t< 2005 c 2010.................. 128

BRng 2.19:

BRng s li u theo t
BRng 3.1:

VA, NV, LD khu v(c FDI c a tEnh Ngh An giai ño@n 2000 c 2010....... 171

BRng 3.2:

Ting h[p k)t quR h i quy m i quan h gi-a ngu n v n, lao ñ.ng
và th>i gian v*i VA c a khu v(c FDI t< mô hình (1) ñ)n (7) .......... 172

BRng 3.3:

BRng k)t quR ư*c lư[ng mô hình (1)................................................. 173

BRng 3.4:

Giá tr4 th(c t) và giá tr4 lý thuy)t c a VA khu v(c FDI.................... 174


vii

DANH M C CÁC BIHU
Bi u 2.1:

VðK, VTH c a tEnh Ngh An giai ño@n 2001 – 2005........................... 92

Bi u 2.2:

VðK, VTH trên 1 d( án theo hình th'c t@i Ngh An.......................... 96

Bi u 2.3:

H s ICOR khu v(c FDI, tEnh Ngh An và cR nư*c ........................ 101

Bi u 2.4:

Năng su8t lao ñ.ng c a các khu v(c kinh t) t@i Ngh An............ 103

Bi u 2.5:

T c ñ. tăng c a VA khu v(c FDI và GDP tEnh Ngh An giai ño@n
2001 c 2010 ........................................................................................ 105

Bi u 2.6:

To trIng xu8t khYu khu v(c FDI trong ting xu8t khYu t@i Ngh An
giai ño@n 2000 c 2010......................................................................... 106

Bi u 2.7:

To l thu FDI trên v n th(c hi n ....................................................... 109

Bi u 2.8:

V n th(c hi n bình quân 1 lao ñ.ng t@i tEnh Ngh An giai ño@n
2000 c 2010 ........................................................................................ 111

Bi u 2.9:

To trIng v n FDI th(c hi n trong ting v n ñ u tư toàn xã h.i giai
ño@n 2000 c 2010 ............................................................................... 112

Bi u 2.10:

ChE s PCI các tEnh duyên hRi mi/n Trung năm 2010....................... 128

Bi u 2.11:

Bi u s li u theo t

1

MI ðJU
1. Tính cbp thiVt cda ñg tài
ð i v*i nh-ng nư*c ñang phát tri n và tích lũy v n n.i b. trong n/n kinh
t) còn th8p như Vi t Nam thì c n phRi thu hút v n t< bên ngoài cho ñ u tư
phát tri n, trong ñó vi c thu hút v n FDI là m.t t8t y)u khách quan. ðây ñư[c
coi là “cú huých” nh_m giúp ñ8t nư*c thoát kh{i “cái vòng luYn quYn” v/
kinh t). Th(c t) cho th8y, th>i gian vbi sung v n r8t quan trIng cho n/n kinh t), ñáp 'ng nhu c u ñ u tư phát tri n
và tăng trưNng kinh t). Nh-ng thành t(u ñ@t ñư[c trong vi c thu hút ngu n
v n FDI th>i gian qua ñã t@o cho ñ8t nư*c nhi/u ngành công nghi p m*i và
tăng cư>ng năng l(c cho các ngành công nghi p như d u khí, hóa ch8t, l|p
ráp ô tô, công ngh thông tin…Bên c@nh ñó, ngu n v n FDI cũng góp ph n
hình thành và phát tri n h th ng các khu công nghi p, khu ch) xu8t và ñ c
bi t g n ñây là khu công ngh cao.
Ngh An N v4 trí trung tâm c a vùng B|c Trung B. nhưng vXn là m.t
tEnh nghèo, kinh t) chAm phát tri n. Vi c thu hút v n t< bên ngoài ñ thúc ñYy
kinh t) phát tri n còn th8p, ñ c bi t là t< ngu n v n FDI. Trong khi ñó, v*i
mMc tiêu tăng trưNng và phát tri n kinh t) trong giai ño@n t*i, tEnh Ngh An
c n phRi huy ñ.ng m.t lư[ng v n l*n t< bên ngoài. M c dù ñã ban hành và
th(c hi n nhi/u chính sách, bi n pháp ñ thu hút v n FDI nhưng vXn còn
nhi/u h@n ch) c n ñư[c quan tâm giRi quy)t. ð c bi t là vi c t@o ra cơ ch)
nh_m thu hút, quRn lý và sS dMng hi u quR ngu n v n này. Xu8t phát t< th(c
tiln ñó, tác giR ñã chIn ñ/ tài "Tăng cư ng thu hút v n ñ u tư tr c ti p
nư c ngoài vào t nh Ngh" An" v*i mong mu n nghiên c'u và phân tích th(c
tr@ng thu hút v n FDI th>i gian qua, t< ñó ñ/ xu8t các giRi pháp nh_m tăng
cư>ng thu hút v n FDI trong th>i gian t*i, góp ph n th(c hi n các mMc tiêu
phát tri n kinh t) c a tEnh Ngh An.

2
2. ð2i tưhng và phjm vi nghiên clu
c Thu hút v n FDI vào ñ4a phương
c N.i dung: tăng cư>ng thu hút v n FDI vào ñ4a phương.
c Th>i gian: t< năm 1988 ñ)n 2010, nghiên c'u hi u quR sS dMng v n
FDI t< năm 2000 ñ)n 2010.
c Không gian: trên ñ4a bàn tEnh Ngh An.
c Tăng cư>ng thu hút v n FDI trên cR hai góc ñ. là tăng cư>ng v/ m t quy
mô và tăng cư>ng v/ hi u quR sS dMng v n.
3. Mmc tiêu nghiên clu
c H th ng hóa và làm rõ các v8n ñ/ v/ lý luAn có tính khoa hIc ñ i
v*i ho@t ñ.ng thu hút v n FDI vào ñ4a phương.
c ðánh giá th(c tr@ng v n FDI t@i tEnh Ngh An
c Xây d(ng và ki m ñ4nh mô hình phRn ánh hi u quR sS dMng v n FDI
t@i tEnh Ngh An.
c ð/ xu8t các giRi pháp cM th nh_m tăng cư>ng thu hút v n FDI vào
tEnh Ngh An trong th>i gian s|p t*i.
4. Tnng quan vg tình hình nghiên clu
Lĩnh v(c FDI ñã và ñang ñư[c nhi/u tác giR nghiên c'u làm rõ th hi n
trong các ñ/ tài luAn văn, luAn án, các h.i thRo khoa hIc. Có th k ra các
công trình ñã nghiên c'u g n ñây nh8t ñó là:
Lu%n án Ti n s(:
c “Các gi i pháp tài chính nh+m tăng cư.ng thu hút và qu n lý FDI t5i
Vi%t Nam” c a NCS Lê Công Toàn năm 2001 [45]. Trong luAn án này tác
giR ñã h th ng các lý luAn v/ vai trò c a các giRi pháp tài chính trong quRn
lý và thu hút FDI, kinh nghi m c a m.t s nư*c châu Á trong vi c sS dMng
các công cM tài chính ñ thu hút FDI, ñánh giá th(c tr@ng sS dMng các giRi
pháp tài chính trong thu hút và quRn lý FDI N Vi t Nam giai ño@n 1998 c

2000 ñã ñ/ ra các giRi pháp cM th v/ ti/n t , chi ngân sách, thu)… và cũng


3
ñ/ ra các ñi/u ki n c n thi)t ñ thu hút và tăng cư>ng quRn lý FDI giai
ño@n 2001 c 2010.
c“M9t s$ gi i pháp hoàn thi%n công tác qu n lý nhà nư:c ñ$i v:i ho5t
ñ9ng FDI t5i Thành ph$ HCM”, c a NCS Tr n ðăng Long năm 2002 [21], n.i
dung c a luAn án này tác giR ñã ti)n hành nghiên c'u công tác quRn lý nhà
nư*c ñ i v*i ho@t ñ.ng FDI v/ lý thuy)t và th(c tr@ng t@i Thành ph HCM, ñ
ra các giRi pháp hoàn thi n công tác quRn lý nhà nư*c ñ i v*i ho@t ñ.ng FDI.
c“M9t s$ gi i pháp tăng cư.ng thu hút v$n ñnư:c G7 vào Vi%t Nam” năm 2004, c a NCS Tr n Anh Phương [36]. Tác giR
c a luAn án ñã ñánh giá th(c tr@ng thu hút FDI c a nhóm G7 vào Vi t Nam
giai ño@n 1988 c 2002, xem xét m'c ñ. tác ñ.ng t*i quá trình kinh t) xã h.i
c a ñ8t nư*c ñ t< ñó ñ/ ra 2 nhóm giRi pháp c8p bách như: gia tăng FDI t<
NhAt BRn, Anh, MO, Pháp và nhóm giRi pháp lâu dài.
?“Gi i pháp tăng cư.ng thu hút v$n ñC Vi%t Nam”, c a NCS Nguyln Th4 Kim Nhã năm 2005 [35], ñã mô tR b'c
tranh toàn cRnh v/ thu hút FDI N Vi t Nam năm 1988 ñ)n 2005, ñánh giá các
m t thành công và h@n ch) các ho@t ñ.ng thu hút FDI t@i Vi t Nam, phân tích
các nguyên nhân Rnh hưNng ñ)n thành công và h@n ch) ñó. T< ñó nêu rõ các
v8n ñ/ c n ti)p tMc xS lý ñ tăng cư>ng thu hút FDI trong th>i gian t*i. ði m
m*i c a luAn án này là khi tính lư[ng v n FDI vào Vi t Nam thì chE tính ph n
v n ñưa t< bên ngoài vào và cũng ñã luAn giRi m.t cách khoa hIc khái ni m
“Hi u quR các d( án FDI ñã tri n khai” là m.t nhân t tác ñ.ng ñ)n thu hút
FDI c a m.t qu c gia.
c“M9t s$ bi%n pháp thúc ñFy vi%c triGn khai th!c hi%n các d! án ñtr!c ti p nư:c ngoài (FDI) t5i Vi%t Nam”, năm 2006 c a NCS Bùi Huy
Như[ng [34]. Tác giR c a luAn án ngoài vi c h th ng hóa nh-ng v8n ñ/ lý

luAn chung v/ ñ u tư tr(c ti)p nư*c ngoài, ñã có nh-ng ñóng góp m*i v/ m t


4
lý luAn liên quan ñ)n tri n khai và thúc ñYy tri n khai th(c hi n d( án FDI
ñi/u này có ý nghĩa r8t quan trIng trong công tác quRn lý nhà nư*c ñ i v*i
các d( án ñ u tư tr(c ti)p nư*c ngoài sau khi c8p phép ñ u tư. LuAn án cũng
phân tích và ñánh giá khá toàn di n b'c tranh v/ tình hình ñ u tư tr(c ti)p
nư*c ngoài t@i Vi t Nam theo s( vAn ñ.ng c a ngu n v n này, t< vi c thu hút
ñ)n tri n khai ho@t ñ.ng th(c hi n các d( án ñây ñư[c coi là cơ sN quan trIng
cho vi c ho@ch ñ4nh chính sách v/ FDI trong th>i gian s|p t*i.
c“Thu hút và sI dJng v$n ñduyên h i miLn trung”, năm 2007 c a NCS Hà Thanh Vi t [57], cũng ñã phân
tích luAn giRi v/ các nhân t Rnh hưNng ñ)n khR năng thu hút và sS dMng hi u
quR v n FDI trên m.t vùng kinh t) c a m.t qu c gia, khái quát ñư[c b i cRnh
kinh t) c xã h.i c a vùng Duyên hRi mi/n trung và nh8n m@nh ñ)n t m quan
trIng c a v n FDI trên cơ sN phân tích ñánh giá th(c tr@ng v/ hi u quR c a
thu hút và sS dMng v n FDI t@i vùng Duyên hRi mi/n trung và nh-ng nguyên
nhân ch y)u dXn ñ)n tình tr@ng trên. T< ñó ñ/ ra 3 nhóm giRi pháp và có
nh-ng giRi pháp ñ c thù áp dMng riêng cho vùng Duyên hRi mi/n trung. LuAn
án ti)n sĩ kinh t) “V n dJng m9t s$ phương pháp th$ng kê phân tích hi%u qu
kinh t c a ñTrIng HRi, năm 2008 [18]. Tác giR ñã h th ng hóa và hoàn thi n các khái
ni m, các chE tiêu, quy trình phân tích th ng kê v/ hi u quR kinh t) c a FDI,
ñ c bi t luAn án ñã phát tri n ñư[c: phương pháp ñ th4 không gian ba chi/u
trong phân tích nhân t , phân tích dãy s th>i gian ña chE tiêu, phương pháp
chE s mN r.ng trong phân tích hi u quR kinh t), tác giR cũng ñã ñ/ xu8t ñư[c
các giRi pháp và ki)n ngh4 có tính khR thi nh_m nâng cao ch8t lư[ng c a công
tác phân tích th ng kê hi u quR kinh t) FDI và tăng cư>ng hi u quR FDI t@i
Vi t Nam. Và g n ñây nh8t là luAn án “Môi trư.ng ñ

hút v$n ñ

5
Liên [20], năm 2011. Trong ñó, luAn án ñã ñưa ra b'c tranh ting th lý luAn
v/ môi trư>ng ñ u tư g m khái ni m, ñ c ñi m, phân lo@i, các y)u t c a môi
trư>ng ñ u tư các chE s môi trư>ng ñ u tư mà các nghiên c'u khác chE ñ/ cAp
ph n nào và chưa ñ y ñ . Trong luAn án, tác giR cũng ñã vAn dMng phương
pháp Pareto vào quá trình nghiên c'u luAn án nh_m tìm ra y)u t quan trIng
gây trN ng@i ñ)n ho@t ñ.ng FDI, luAn án ñã ñ/ xu8t quy trình ñánh giá, cRi
thi n môi trư>ng ñ u tư theo phương pháp Pareto.
Các ñ) tài c*p Thành ph , c*p B-:
c “ Chi n lưNc ñOi m:i chính sách huy ñ9ng các ngu'n v$n nư:c ngoài
phJ vJ s! nghi%p phát triGn kinh t ? xã h9i giai ño5n 2001 ? 2010” (2000)
[38], ð/ tài c8p B. c a vM tài chính ñ i ngo@i, B. Tài chính, ch nhi m ñ/ tài
TS.Trương Thái Phiên. Trong ñ/ tài này, tác giR ñã ñưa ra các giRi pháp ch
y)u thu hút ngu n v n FDI như: ðii m*i cơ c8u FDI nh_m chuy n d4ch cơ
c8u kinh t), nâng cao ch8t lư[ng xây d(ng quy ho@ch ñ i v*i FDI, hoàn thi n
h th ng pháp luAt và cơ ch) chính sách quRn lý nh_m cRi thi n môi trư>ng
ñ u tư nư*c ngoài, mN r.ng h[p tác ñ u tư nư*c ngoài theo hư*ng ña phương
hóa, ña d@ng hóa, ñYy m@nh cRi cách th tMc hành chính, cRi ti)n công tác ti
ch'c b. máy quRn lý, phân c8p và cơ ch) hút v n, nâng c8p cơ sN h@ t ng,
thúc ñYy ho@t ñ.ng h] tr[, xúc ti)n FDI, tăng cư>ng công tác bRo h. sN h-u
trí tu , phát tri n và nâng cao ch8t lư[ng ñào t@o ngu n nhân l(c trong nư*c
phMc vM có hi u quR ho@t ñ.ng FDI.
c“Nghiên c u các gi i pháp cơ b n nh+m thu hút ngu'n v$n FDI ñvào Hà N9i giai ño5n 2001 ? 2005”, mã s 01Xc07/13c2001c1, c a SN K)
ho@ch và ð u tư Hà n.i, ch nhi m ñ/ tài Tr n Văn Lưu [22]. Trong ph n
giRi pháp, ñ/ tài ñã ñ/ cAp m.t s v8n ñ/ ch y)u như tư duy kinh t), cRi cách
hành chính trong công tác xúc ti)n thu hút FDI và xét duy t c8p gi8y phép ñ u

tư cho d( án, quy ho@ch ñô th4, phát tri n ngu n nhân l(c và t@o vi c làm,


6
thúc ñYy xu8t khYu, ña d@ng hóa hình th'c ñ u tư, chính sách thu), ñ/n bù và
giRi phóng m t b_ng, quRn lý vĩ mô, ki n toàn h th ng pháp luAt, cân ñ i
ngu n tài chính ñ th(c hi n công tác xúc ti)n FDI, thúc ñYy thu hút dòng v n
FDI vào các khu công nghi p.
c“Xây d!ng m9t l9 trình thu hút v$n FDI vào Vi%t Nam giai ño5n 2003
? 2010”, ñ/ tài c8p b. c a trư>ng ð@i hIc kinh t) thành ph H Chí Minh, ch
nhi m ñ/ tài TS. Nguyln NgIc ð4nh [10]. V8n ñ/ cơ bRn mà ñ/ tài giRi quy)t
là nghiên c'u, phân tích các nguyên nhân gây ra s( giRm sút v n FDI t@i Vi t
Nam trong th>i gian qua, qua ñó ñ/ ra các giRi pháp tăng cư>ng thu hút v n
FDI theo l. trình ñư[c xây d(ng t< năm 2003 c 2010. L. trình này ñư[c xây
d(ng như sau: Giai ño@n 2003 c 2005 tAp trung vào vi c hoàn thi n môi
trư>ng ñ u tư, giai ño@n 2005 c 2008 ñ4nh hư*ng ñ u tư tr(c ti)p nư*c ngoài
theo ñúng chi)n lư[c phát tri n kinh t) c a Vi t Nam, giai ño@n 2008 c 2010
bi)n Vi t Nam trN thành m.t ñi m nóng trong thu hút FDI. M]i giai ño@n
trong l. trình, tác giR ñưa ra nh-ng giRi pháp khác nhau. Giai ño@n 1 tác giR
ñ/ ngh4 xây d(ng luAt ñ u tư th ng nh8t, ban hành luAt ch ng phá giá, LuAt
ch ng ñ.c quy/n, ñi/u chEnh nh-ng văn bRn có liên quan ñ)n ho@t ñ.ng quRn
lý nhà ñ u tư nư*c ngoài theo hư*ng th ng nh8t và ñ ng b., ti)n hành thS
nghi m và ti)n t*i cho phép th(c hi n r.ng rãi vi c ci ph n hóa các doanh
nghi p có v n ñ u tư nư*c ngoài t@i Vi t Nam, cRi ti)n hơn n-a th tMc hành
chính, xây d(ng m.t h th ng thông tin nhanh nh@y. Giai ño@n 2 có nh-ng giRi
pháp như xây d(ng nh-ng khu kinh t) tAp trung, khu kinh t) mN, hư*ng v n
FDI vào nh-ng ngành kinh t) mũi nhIn c a Vi t Nam, chú trIng vào chi/u sâu
trong thu hút v n FDI, nâng cao hi u quR sS dMng v n FDI. Giai ño@n 3 có các
giRi pháp: t@o nên nh-ng ưu ñi m khác bi t c a Vi t Nam so v*i nh-ng qu c
gia trong khu v(c như: cơ sN h@ t ng, môi trư>ng ñ u tư in ñ4nh, tránh nh-ng

“cú s c” b8t ng> trong ñi/u hành n/n kinh t), ti)p tMc duy trì và phát tri n


7
nh-ng chính sách ưu ñãi ñ i v*i ho@t ñ.ng ñ u tư t@i Vi t Nam, có chính sách
tích c(c trong ti)p cAn và xâm nhAp vào th4 trư>ng v n qu c t)…
Như vAy, cho ñ)n nay ñ/ tài v/ v n FDI N Vi t Nam ñã ñư[c nhi/u
ngư>i quan tâm, nghiên c'u. Trong các nghiên c'u ñó các tác giR ñ/u ñ/ cAp
ñ)n nh-ng lý luAn v/ v n FDI, ñ/u có phân tích v/ th(c tr@ng v/ v n FDI t@i
Vi t Nam, vùng kinh t) và sS dMng ngu n v n này. Tuy nhiên, N luAn án này, tác
giR chE tAp trung nghiên c'u thu hút v n FDI vào m.t tEnh, cM th là tEnh Ngh
An, trong ñó s… phân tích th(c tr@ng thu hút v n, hi u quR sS dMng v n FDI, ñ c
bi t tác giR s… sS dMng mô hình kinh t) lư[ng ñ ñánh giá hi u quR sS dMng v n
FDI t@i tEnh Ngh An. Trên cơ sN ñánh giá th(c tr@ng, luAn án ñưa ra các giRi
pháp cM th cho tEnh Ngh An trong thu hút v n FDI th>i gian t*i.
5. ðóng góp mri cda luYn án
• Nh/ng ñóng góp m i v) m2t h3c thu%t, lý lu%n
c Trên cơ sN k) thkhRo sát th(c tiln, luAn án ñã h th ng b. chE tiêu ñánh giá hi u quR sS dMng
v n ñ u tư FDI theo cách ti)p cAn vĩ mô ñ'ng trên góc ñ. nhà quRn lý, ñó là:
(1) Giá tr4 gia tăng, (2) M'c ñ. ñóng góp vào GDP, (3) H s ICOR, (4) Năng
su8t lao ñ.ng, (5) Hi u su8t sS dMng ñi n năng, sS dMng ñ8t, (7) M'c ñ. ñóng
góp vào xu8t khYu, ngân sách Nhà nư*c và t@o vi c làm t@i khu v(c FDI.
c LuAn án cũng ñã luAn giRi các chính sách ñ thu hút v n FDI vào ñ4a
phương là chính sách cơ c8u ngành t@i ñ4a phương, chính sách thu), phí và l
phí, chính sách v/ ñ8t ñai, chính sách v/ lao ñ.ng, v/ ưu ñãi h] tr[ ñ u tư,
chính sách cRi cách th tMc hành chính và chính sách v/ xúc ti)n ñ u tư.
• Nh/ng ñóng góp m i v) m2t th c ti6n.
c LuAn án nghiên c'u th(c tr@ng thu hút và hi u quR sS dMng v n FDI
t@i Ngh An, nơi ñã có m.t s ñ/ tài nghiên c'u v/ thu hút v n FDI nhưng ít có

nghiên c'u ñ/ cAp ñ)n hi u quR sS dMng v n FDI. Thông qua vi c ñánh giá


8
th(c tr@ng v n FDI t@i Ngh An, luAn án ñã chE ra nhi/u h@n ch) dXn ñ)n k)t
quR có s( m8t cân ñ i trong thu hút v n FDI, hi u quR sS dMng v n FDI th8p,
quy mô v n nh{.
LuAn án sS dMng ph n m/m Eview4 ñ ti)n hành h i quy mô hình ñánh
giá hi u quR v n FDI th(c hi n t@i tEnh Ngh An. K)t quR ki m ñ4nh cho th8y
mô hình t i ưu nh8t có d@ng:
VA = c31.088,36 + 0,471832*NVi + 34,75335*LDi + 37.229,96*Ti
Trong ñó: VA là giá tr4 gia tăng khu v(c FDI, NV là v n th(c hi n khu
v(c FDI, LD là s lao ñ.ng khu v(c FDI và T là bi)n th>i gian.
Mô hình h i quy cho th8y m i quan h gi-a v n FDI th(c hi n và VA là r8t
ch t ch…, ñây chính là cơ sN ñ xác ñ4nh c n phRi thu hút FDI bao nhiêu ñ ñ@t
ñư[c t c ñ. tăng trưNng kinh t) theo k) ho@ch ñ/ ra cho tEnh Ngh An.
c LuAn án cũng khŠng ñ4nh hi u quR sS dMng v n FDI còn th8p so v*i kỳ
vIng ñư[c ch'ng minh qua tác ñ.ng c a v n FDI ñ)n ñóng góp vào kinh t),
t@o vi c làm, cRi thi n môi trư>ng, ñ ng th>i cũng chE ra nh-ng nguyên nhân
dXn ñ)n nh-ng h@n ch) trong ñó nh8n m@nh ñ)n cơ sN h@ t ng kO thuAt, quRn lý
nhà nư*c, ho@t ñ.ng xúc ti)n và chE s năng l(c c@nh tranh c8p tEnh.
c K)t quR nghiên c'u cũng góp ph n khŠng ñ4nh vi c tăng cư>ng thu hút
FDI t@i Ngh An c n g|n quy mô v*i ch8t lư[ng và hi u quR sS dMng, ch'
không thu hút b_ng mIi giá. D(a trên cơ sN th(c t) t@i ñ4a phương, luAn án
cũng ñưa ra các giRi pháp ñ tăng cư>ng thu hút v n FDI vào ñ4a bàn tEnh, ñó
là: (1) Tăng cư>ng ñ u tư vào cơ sN h@ t ng kO thuAt t@o s( h8p dXn ñ i v*i nhà
ñ u tư nư*c ngoài; (2) Thúc ñYy ho@t ñ.ng xúc ti)n; (3) Nâng cao ch8t lư[ng
công tác quy ho@ch; (5) Phát tri n công nghi p h] tr[; (6) CRi cách th tMc hành
chính; (7) ð u tư phát tri n ngu n nhân l(c; (8) ðYy m@nh công tác ki m tra,
thanh tra th(c hi n các bi n pháp ch ng chuy n giá; (9) Th(c hi n ñánh giá

hi u quR sS dMng v n FDI b_ng các mô hình kinh t) lư[ng.


9
6. Phương pháp nghiên clu
• Trong quá trình th(c hi n luAn án tác giR ñã sS dMng các phương
pháp truy/n th ng như:
c Phương pháp th ng kê, phân tích, ting h[p, diln d4ch quy
c Phương pháp ñi/u tra khRo sát: thông qua các phi)u ñi/u tra khRo sát
thu v/ t< các nhà ñ u tư nư*c ngoài có các d( án ñang ho@t ñ.ng trên ñ4a bàn
tEnh Ngh An và ti)n hành ph{ng v8n sâu 3 cán b. quRn lý nhà nư*c làm công
tác xúc ti)n thu hút v n FDI t@i trung tâm xúc ti)n ñ u tư và tư v8n phát tri n
thu.c sN K) ho@ch & ð u tư tEnh Ngh An.
c Phương pháp ting h[p t< kinh nghi m thu hút v n FDI c a công tác
thu hút t@i các ñ4a phương khác, nư*c ngoài, t< các h.i ngh4, h.i thRo, các
chuyên gia v/ thu hút v n FDI, qua ph{ng v8n tr(c ti)p nh-ng ngư>i làm
công tác thu hút.
• ð c bi t, trong luAn án này tác giR còn sS dMng phương pháp ñ4nh
lư[ng, t'c sS dMng mô hình kinh t) lư[ng ñ lư[ng hoá hi u quR sS dMng v n
FDI t@i tEnh Ngh An. Trong ñó, tác giR ñã phân tích m i tương quan gi-a
bi)n phM thu.c là giá tr4 gia tăng c a khu v(c FDI, còn các bi)n ñ.c lAp là v n
FDI th(c hi n và s lao ñ.ng tham gia vào khu v(c FDI t@i tEnh Ngh An.
7. B2 cmc cda luYn án.
Ngoài ph n mN ñ u và k)t luAn, luAn án ñư[c trình bày theo k)t c8u 3
chương như sau:
Chương 1: Cơ sN lý luAn v/ thu hút v n ñ u tư tr(c ti)p nư*c ngoài vào
ñ4a phương
Chương 2: Th(c tr@ng thu hút v n ñ u tư tr(c ti)p nư*c ngoài vào tEnh
Ngh An
Chương 3: GiRi pháp tăng cư>ng thu hút v n ñ u tư tr(c ti)p nư*c

ngoài vào tEnh Ngh An


10

Chương 1
CƠ SI LÝ LU N VL THU HÚT V N ðJU TƯ TRNC TI P
NƯ6C NGOÀI VÀO ð1.1 TONG QUAN VL V N CHO ðJU TƯ PHÁT TRIHN

1.1.1 ðuu tư và ñuu tư phát triwn
1.1.1.1 ð u tư
ð u tư là m.t trong nh-ng nhân t ch y)u quy)t ñ4nh ñ)n s( phát tri n
c a n/n kinh t) qu c dân. ð u tư là vi c sS dMng các ngu n l(c hi n t@i nh_m
bi)n các l[i ích d( ki)n thành hi n th(c trong tương lai. Tuy nhiên, trong ph@m
vi xem xét khác nhau, khái ni m v/ ñ u tư cũng có nh-ng ñi m khác nhau.
Theo LuAt ð u tư năm 2005 c a Vi t Nam thì “ñbW v$n b+ng các lo5i tài s n hXu hình hoYc vô hình ñG hình thành tài s n
ti n hành các ho5t ñ9ng ññKnh khác c a pháp lu t có liên quan”. Theo khái ni m này, ñã là ñ u tư thì
phRi b{ v n, chính là các tài sRn h-u hình và vô hình ñ ti)n hành các ho@t
ñ.ng ñ u tư ñư[c pháp luAt cho phép, như vAy t8t cR các nhà ñ u tư ñ/u
ñư[c tham gia ñ u tư vào t8t các lĩnh v(c trong n/n kinh t) mà không vi
ph@m các quy ñ4nh c a pháp luAt. Tuy nhiên, quan ni m này l@i chưa phRn
ánh ñư[c mMc tiêu c a các nhà ñ u tư là phRi sinh l[i.
Cũng có quan ñi m cho r_ng ñ u tư là “vi%c sI dJng các ngu'n l!c
hi%n t5i nh+m bi n các lNi ích d! ki n thành hi%n th!c trong tương
lai"[16], v*i quan ni m này ñã nh8n m@nh ñ)n mMc ñích c a ñ u tư là thu
ñư[c l[i ích trong tương lai nhưng l@i chưa phRn ánh ch th mong mu n thu
ñư[c l[i ích trong tương lai. Xét trên góc ñ. kinh t), ñ u tư là hy sinh tiêu

dùng hi n t@i ñ hy vIng có ñư[c thu nhAp cao hơn trong tương lai. ð i v*i
t

11
tr4 riêng bi t cho các ch th . ð i v*i toàn b. n/n kinh t), chính là t@o ra ho c
gia tăng giá tr4 ting th cho toàn xã h.i. ð u tư là phRi 'ng ra m.t lư[ng v n
nh8t ñ4nh và ñư[c sS dMng trong tương lai, do ñó ñ u tư luôn g|n v*i r i ro.
V*i ph@m vi nghiên c'u c a luAn án, tác giR xin ñưa ra quan ñi m v/ ñ u
như như sau: ñmYt, tài s n) C hi%n t5i v:i mJc ñích là làm tăng thêm giá trK trong tương lai
cho ch thG bW v$n.
1.1.1.2 ð u tư phát tri9n
• Khái ni%m
ð u tư phát tri n là quá trình b{ v n N hi n t@i ñ ti)n hành các ho@t
ñ.ng nh_m làm tăng thêm ho c t@o ra nh-ng tài sRn vAt ch8t (nhà xưNng, thi)t
b4…) và tài sRn trí tu (tri th'c, kO năng…), gia tăng năng l(c sRn xu8t, t@o
thêm vi c làm nhưng vì mMc tiêu phát tri n. Ch th ñ u tư phát tri n bao
g m ngư>i sN h-u v n, ho c ñư[c giao quRn lý, sS dMng v n ñ u tư, các ch
th này s… ñ u tư phát tri n v*i mMc ñích khác nhau: ð i v*i Nhà nư*c, là
nh_m thúc ñYy tăng trưNng kinh t), tăng thu nhAp qu c dân, giRi quy)t vi c
làm và nâng cao ñ>i s ng các thành viên trong xã h.i, ñ i v*i doanh nghi p là
t i ña hóa giá tr4 doanh nghi p. MMc ñích c a ñ u tư phát tri n là vì s( phát
tri n b/n v-ng, vì l[i ích qu c gia, c.ng ñ ng và nhà ñ u tư.[32]
• ðYc ñiGm c a ñð u tư phát tri n ngoài mang ñ c ñi m c a ñ u tư thì còn có nh-ng ñ c
ñi m riêng do y)u t phát tri n. ð c ñi m c a ñ u tư phát tri n bao g m:
c ð u tư phát tri n có s( gia tăng thêm v/ tài sRn vAt ch8t (nhà xưNng, máy
móc, thi)t b4…), tài sRn trí tu (trình ñ. văn hoá chuyên môn) và tài sRn vô hình
như bRn quy/n, phát minh sáng ch)…các k)t quR ñ@t ñư[c c a ñ u tư phát tri n

góp ph n làm tăng thêm năng l(c sRn xu8t c a xã h.i và vì mMc tiêu phát tri n.
c V n b{ ra thư>ng l*n: V n N ñây ñư[c xét trên 4 khía c@nh, ñó là v n
b_ng ti/n và v n vAt tư hàng hóa, v n v/ lao ñ.ng, v n vô hình. ð i v*i v n


12
b_ng ti/n và vAt tư hàng hóa thì trong quá trình th(c hi n ñ u tư ñòi h{i các
ch ñ u tư phRi có giRi pháp t@o v n và huy ñ.ng v n h[p lý, xây d(ng ñư[c
các chính sách, k) ho@ch ñúng ñ|n, quRn lý ch t ch… ngu n v n ñ u tư, b trí
v n theo ti)n ñ. ñ u tư, th(c hi n ñ u tư trIng tâm. ð i v*i lao ñ.ng do
lư[ng lao ñ.ng trong ñ u tư phát tri n c n v/ quy mô và ch8t lư[ng t t nên
trong công tác tuy n dMng, ñào t@o, sS dMng và ñãi ng. c n phRi có k) ho@ch
ñ4nh trư*c, sao cho ñáp 'ng t t nh8t nhu c u tc Th>i gian ñ u tư dài: Th>i gian này ñư[c tính t< khi khNi công th(c
hi n d( án ñ)n khi d( án hoàn thành và ñưa vào ho@t ñ.ng. Có nh-ng d( án
kéo dài hàng chMc năm, vì th>i gian dài cho nên trong quá trình ñ u tư ch
ñ u tư phRi tránh tình tr@ng v n l*n b4 ' ñIng gây lãng phí, mu n th) thì phRi
ti)n hành phân kỳ ñ u tư, b trí v n và ngu n l(c tAp trung hoàn thành d't
ñi m tc ð. r i ro cao: Do th>i gian ñ u tư kéo dài, v n b{ ra l*n cho nên m'c
ñ. r i ro thư>ng cao. R i ro là khR năng xRy ra tin th8t ngoài d( ki)n, do t<
phía ch ñ u tư quRn lý kém, ch8t lư[ng sRn phYm không ñ yêu c u… ho c
do s( bi)n ñ.ng c a th4 trư>ng v/ giá cR…[32]
1.1.2 Nguxn v2n cho ñuu tư phát triwn
1.1.2.1 Ngu:n v n ñ u tư trong nư c
• Ngu n v n nhà nư*c bao g m 3 b. phAn:
c Ngu'n v$n t` ngân sách nhà nư:c: ðây là ngu n v n ñư[c l8y t< ngân
sách nhà nư*c, quy mô c a ngu n v n này phM thu.c vào các khoRn thu t<
ho@t ñ.ng kinh t) c a ñ8t nư*c mang l@i, trong ñi/u ki n kinh t) phát tri n thì
ngu n thu vào ngân sách nhà nư*c cao, ngư[c l@i khi kinh t) b4 suy thoái, l@m

phát cao, tình hình kinh doanh g p khó khăn thì r8t khó khăn cho ngân sách
nhà nư*c. Ngân sách nhà nư*c dùng ñ chi tiêu cho các ho@t ñ.ng c a Nhà
nư*c như chi cho h th ng quRn lý Nhà nư*c, chi qu c phòng an ninh và các
ho@t ñ.ng kinh t) c a Nhà nư*c khác…ð c bi t, ngân sách nhà nư*c có vai


13
trò h)t s'c quan trIng thông qua vi c ñ u tư vào h@ t ng cơ sN, chi cho quRn
lý c a Nhà nư*c và các d( án quy ho@ch ting th phát tri n kinh t) vùng, ñô
th4 và nông thôn…t@o cơ sN ñ thúc ñYy phát tri n các ngành kinh t), in ñ4nh
xã h.i. Tuy nhiên, do ngân sách nhà nư*c b4 gi*i h@n, các khoRn chi ngày
càng nhi/u cho nên chE m.t s h@ng mMc, công trình quan trIng thì m*i ñư[c
ưu tiên sS dMng v n t< ngân sách nhà nư*c, còn các khoRn ñ u tư kinh t) xã
h.i khác thì phRi huy ñ.ng t< khu v(c tư nhân.
? Ngu'n v$n tín dJng ññ c ñi m là phRi mang tính hoàn trR, không có s( bao c8p c a Nhà nư*c. Ch
ñ u tư là ngư>i vay v n t< Nhà nư*c, phRi tính kO hi u quR sS dMng v n ñ
sau khi th>i h@n sS dMng phRi hoàn trR cho Nhà nư*c cR g c và lãi. Thông qua
cho các ch th trong n/n kinh t) vay ñ ñ u tư phát tri n, Nhà nư*c còn th(c
hi n công tác quRn lý và ñi/u ti)t vĩ mô, khuy)n khích phát tri n kinh t) xã
h.i c a ngành, vùng, lĩnh v(c theo ñ4nh hư*ng chi)n lư[c c a mình. ð'ng N
khía c@nh là công cM ñi/u ti)t vĩ mô ñây chính là th(c hi n mMc tiêu phát tri n
xã h.i. Vi c phân bi và sS dMng v n tín dMng ñ u tư còn khuy)n khích phát
tri n nh-ng vùng kinh t) khó khăn, giRi quy)t các v8n ñ/ xã h.i như xóa ñói,
giRm nghèo, chuy n d4ch cơ c8u kinh t).
c Ngu'n v$n t` các doanh nghi%p Nhà nư:c: Ngu n v n này ñư[c l8y t<
các doanh nghi p mà nhà Nư*c có v n góp chi ph i, ngu n này bao g m t<
l[i nhuAn gi- l@i c a các doanh nghi p, v n ban ñ u t< Nhà nư*c,…ngu n
v n này ñã ñóng góp r8t l*n vào ting ngu n v n cho ñ u tư phát tri n.
• Ngu n v n tư nhân:

Bao g m ngu n v n tích lũy c a dân cư và các doanh nghi p. N)u xã h.i
chE d(a vào ngu n v n t< ngân sách nhà nư*c ñ ñ u tư phát tri n xã h.i thì
không ñ , c n có các ngu n v n khác ñó chính là khu v(c tư nhân. Ngu n
v n này có ñ c ñi m là thu.c sN h-u riêng c a các ch th trong n/n kinh t),


14
do các ch th ñó quy)t ñ4nh vi c sS dMng. Trong ting ngu n v n ñ u tư c a
xã h.i, ngu n v n này có vai trò quan trIng trong vi c thúc ñYy phát tri n
kinh t) ñ8t nư*c. [32]
1.1.2.2 Ngu:n v n ñ u tư t; nư c ngoài
Th nh\t, v n FDI (Foreign Direct Investment): là ngu n v n do nhà ñ u
tư nư*c ngoài b{ v n ñ ng th>i ti ch'c ñi/u hành, quRn lý.
Th hai, v n ODA (Official Development Assistance): là v n h] tr[
chính th'c t< bên ngoài bao g m các khoRn vi n tr[ và cho vay v*i ñi/u ki n
ưu ñãi. Ngu n v n này thư>ng dành cho các nư*c ñang và kém phát tri n
ñư[c các cơ quan chính th'c c a chính ph , Trung ương và ñ4a phương ho c
các cơ quan thphi chính ph tài tr[. Ngu n v n này phát sinh t< nhu c u c n thi)t c a m.t
qu c gia, ñư[c ti ch'c qu c t), chính ph nư*c ngoài xem xét và cam k)t tài
tr[ thông qua m.t hi p ñ4nh qu c t), ñư[c ñ@i di n thYm quy/n hai bên nhAn
và h] tr[ v n ký k)t. Hi p ñ4nh ký k)t h] tr[ này ñư[c chi ph i bNi công pháp
qu c t). N)u xét theo tính ch8t tài tr[ ODA bao g m:
V n ODA không hoàn l@i: ñây là hình th'c cung c8p ODA không phRi
hoàn trR l@i cho nhà tài tr[.
V n ODA cho vay ưu ñãi (tín dMng ưu ñãi): là hình th'c cung c8p ODA
cho vay v*i lãi su8t và ñi/u ki n ưu ñãi sao cho “y)u t không hoàn l@i” hay
“thành t h] tr[” ñ@t không dư*i 25% c a ting tr4 giá khoRn vay.
V n ODA h]n h[p: là khoRn vi n tr[ không hoàn l@i ho c các khoRn cho
vay ưu ñãi ñư[c cung c8p ñ ng th>i v*i các khoRn tín dMng thương m@i

nhưng tính chung l@i, “y)u t không hoàn l@i” ñ@t không dư*i 25% ting giá tr4
các khoRn ñó.
ð có ñư[c ngu n v n này thư>ng ñi kèm các ràng bu.c và ñi/u ki n
tương ñ i kh|t khe g|n li/n v*i các mMc ñích chính tr4 c a bên ñ u tư v n.
N)u như v n FDI ít ch4u s( chi ph i c a chính ph ñ c bi t ít phM thu.c vào


15
m i quan h chính tr4 gi-a nư*c ch ñ u tư và nư*c ti)p nhAn ñ u tư, thu
nhAp t< v n FDI hoàn toàn phM thu.c t< chính k)t quR kinh doanh mang l@i
còn v n ODA l@i thư>ng g|n li/n v*i quan h chính tr4 gi-a nư*c c8p v n v*i
nư*c nhAn vi n tr[. Chính ph c a nư*c ngoài, các ti ch'c liên chính ph ho c
liên qu c gia như: UNDP, IMF, EU, WB khi c8p vi n tr[ ñòi h{i các nư*c
nhAn vi n tr[ phRi th(c hi n r8t nhi/u cam k)t, có nh-ng cam k)t dXn ñ)n b8t
l[i cho qu c gia ti)p nhAn như: phRi cRi cách h th ng tài chính, ti/n t , tái cơ
c8u n/n kinh t), phRi mua bán thi)t b4 công ngh theo s( chE ñ4nh c a ñ i tác,
phRi trR lương cao cho các chuyên gia… vì th) h@n ch) khR năng ti)p thu công
ngh , kO thuAt hi n ñ@i và kinh nghi m quRn lý phù h[p t< nư*c ngoài. Ngoài
ra còn có các ñi/u ki n ràng bu.c khác liên quan ñ)n v8n ñ/ giRi ngân và ti)n
ñ. th(c hi n d( án r8t kh|t khe. Trong trư>ng h[p hi u quR d( án không cao,
dXn ñ)n khR năng trR n[ g p khó khăn, thAm chí còn có nư*c không có khR
năng trR n[.
Th ba, ngu n v n tín dMng t< các ti ch'c tài chính qu c t): Ngu n
v n này không có các ưu ñãi l*n như v n ODA nhưng l@i không g|n li/n
v*i các ñi/u ki n v/ chính tr4 c xã h.i. ð ti)p cAn ñư[c ngu n v n này thì
th tMc tương ñ i kh|t khe, th>i gian trR n[ nghiêm ng t, m'c lãi su8t
thư>ng cao, ngoài ra còn có các ñi/u ki n vay v n khác b8t l[i cho nư*c
vay v n, các ti ch'c tài chính trên th) gi*i có th cung c8p ngu n v n này
như IMF, WB, ADB…
Th tư, ngu n v n huy ñ.ng t< th4 trư>ng tài chính qu c t): Thông qua

th4 trư>ng tài chính qu c t) ñ có th thu hút ngu n v n dài d@n dùng cho ñ u
tư phát tri n như thông qua phát hành trái phi)u qu c t). Ngu n v n này có
thuAn l[i là có th huy ñ.ng v*i kh i lư[ng l*n ñ ñáp 'ng nhu c u v/ v n
cho n/n kinh t) mà không b4 ràng bu.c các ñi/u ki n như trong quan h tín
dMng, bên cho vay khó có th dùng quan h này ñ gây s'c ép cho nư*c huy


16
ñ.ng, t@o ñi/u ki n ti)p cAn th4 trư>ng v n qu c t). ðây cũng là cơ h.i ñ
thúc ñYy th4 trư>ng tài chính trong nư*c phát tri n, tính thanh khoRn trên th4
trư>ng này cao do các công cM có th mua ñi bán l@i ñ chuy n hóa thành ti/n
m t. Tuy nhiên, vi c huy ñ.ng b_ng hình th'c này cũng g p phRi h@n ch) là
n)u có h s tín nhi m th8p thì phRi ch4u lãi su8t cao.
1.2 V N ðJU TƯ TRNC TI P NƯ6C NGOÀI

1.2.1 Khái nizm và ñBc ñiwm cda v2n FDI
1.2.1.1 Khái ni"m v) v n FDI
ð u tư nư*c ngoài là s( d4ch chuy n tài sRn như ti/n, công ngh , kO
năng quRn lý… t< nư*c này sang nư*c khác ñ kinh doanh nh_m thu l[i
nhuAn cao trên ph@m vi toàn c u. V n FDI là m.t trong nh-ng kênh ñ u tư
c a các nhà ñ u tư nư*c ngoài
Có nhi/u cách ti)p cAn khác nhau v/ v n FDI. Theo UNCTAD, FDI là
m.t khoRn ñ u tư bao g m các m i quan h trong dài h@n, phRn ánh l[i ích và
quy/n ki m soát lâu dài c a m.t th(c th thư>ng trú N m.t n/n kinh t) (nhà
ñ u tư nư*c ngoài hay công ty m• nư*c ngoài) trong m.t doanh nghi p
thư>ng trú N m.t n/n kinh t) khác v*i n/n kinh t) c a nhà ñ u tư nư*c ngoài
(doanh nghi p 100% v n nư*c ngoài, doanh nghi p liên doanh ho c chi
nhánh nư*c ngoài).
ð i v*i IMF, hI quan ni m r_ng “ð u tư tr(c ti)p nư*c ngoài là v n ñ u
tư th(c hi n ñ thu ñư[c l[i ích lâu dài trong m.t doanh nghi p ho@t ñ.ng N

m.t n/n kinh t) khác v*i n/n kinh t) c a nhà ñ u tư. MMc ñích là dành ñư[c
ti)ng nói có hi u quR trong quRn lý doanh nghi p ñó”. Khái ni m này ñã nh8n
m@nh ñ)n tính lâu dài c a quá trình ñ u tư, ch ñ u tư là nư*c ngoài và vi c
ñ u tư N ñây g|n li/n v*i quy/n ki m soát quRn lý.
Theo LuAt ð u tư năm 2005 c a Vi t Nam thì “ð u tư tr(c ti)p là hình
th'c ñ u tư do nhà ñ u tư b{ v n ñ u tư và tham gia quRn lý ho@t ñ.ng ñ u