Tìm hiểu công tác phát triển nguồn tin tại trung tâm thông tin thư viện học viện ngân hàng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (430 KB, 69 trang )
Khóa luận tốt nghiệp
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phát triển nguồn tin là quá trình làm cho nhu cầu thông tin của người dùng
tin được đáp ứng kịp thời, đầy đủ, chính xác. Nói cách khác phát triển nguồn tin
nhằm đáp ứng nhu cầu tin của người dùng tin.
Vì vậy trong 4 năm học tại Khoa Thông tin - Thư viện thuộc trường Đại học
Khoa học xã hội & nhân văn, cùng với quá trình được thực tập tại Trung tâm Thông
tin – Thư viện Học viện Ngân hàng, nhận thấy được công tác phát triển nguồn tin tại
đóng vai trò quan trọng và góp phần nâng cao hiệu quả phục vụ người dùng tin tại
Trung tâm Thông tin – Thư viện Học viện Ngân hàng.
Công tác phát triển nguồn tin tại Trung tâm thông tin - Thư viện Học viện
Ngân hàng, đã được chú trọng ngay từ khi Trung tâm bước vào hoạt động đến nay.
Với số lượng sinh viên, giảng viên, cán bộ… trong Học viện lớn với nhu cầu nguồn
thông tin mới, chất lượng. Chính vì vậy Trung tâm đã đưa ra các kế hoạch cũng như
xây dựng các đề án phát triển nguồn tin trong tương lai nhằm nâng cao chất lượng
phục vụ NDT.
Nguồn tin trong hoạt động thông tin khoa học là nhân tố quyết định sự sáng
tạo cũng như đưa ra chiến lược phát triển cho Trung tâm. Việc phát triển nguồn tin
tốt đến đâu ta sẽ thấy được mức độ phát triển của TTTT – TV đến đó. Hiện nay với
mức độ phát triển không ngừng của công nghệ thông tin ngày càng lớn, vì vậy cần
phải có chiến lược phát triển nguồn tin hơn nữa với các nguồn tin hiện đại đang
được triển khai như số hóa tài liệu, lưu trữ thông tin trên CD… Với khả năng lưu trữ
được lâu đây là cách mà hiện nay các trung tâm Thông tin – Thư viện nói chung và
tại TTTT TV HVNH nói riêng đang cùng nhau hướng tới xây dựng trong thời gian
qua, là một bước phát triển không ngừng của các Trung tâm nói chung.
Hiện tại TTTT – TV HVNH đang hướng tới xây dựng một thư viện hiện đại,
với tài liệu được số hoá và quy trình tự động hóa cao.
K53 Thông tin – Thƣ viện
1
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Công tác phát triển nguồn tin là một trong những nội dung được quan tâm tại
Trung tâm Thông tin –Thư viện Học viện Ngân hàng ( TT TT – TV HVNH – gọi tắt
là Trung tâm). Đứng trước sự phát triển của xã hội và nhu cầu tin ngày càng lớn của
người dùng tin cũng như nhận thấy tầm quan trọng của công tác phát triển nguồn tin
tại Trung tâm, nên tôi chọn đề tài “Tìm hiểu công tác phát triển nguồn tin tại
Trung tâm Thông tin - Thư viện Học viện Ngân hàng” làm đề tài khóa luận của
mình.
2.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích: Trên cơ sở tìm hiểu nghiên cứu thực trạng công tác phát triển
nguồn tin tại TTTT – TV HVNH, đề xuất phương hướng và giải pháp cho công tác
phát triển nguồn tin tại TTTT – TV HVNH.
Nhiệm vụ: Khảo sát tại TTTT – TV HVNH, từ đó đưa ra nhận định cũng như
cách nhìn khả quan tại TT và đưa ra giải pháp, giúp phát triển hơn nữa tại TTTT –
TV HVNH. Nhất là trong khâu phát triển nguồn tin tại đây.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung chuyên sâu nghiên cứu và xem xét
toàn bộ nội dung liên quan đến công tác phát triển nguồn tin tại Trung tâm Thông
tin –Thư viện Học viện Ngân hàng : Thành phần vốn tài liệu; Nguồn bổ sung ; Kinh
phí cho hoạt động bổ sung; ...
Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu trong phạm vi TTTT – TV HVNH
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Nghiên cứu công tác phát triển nguồn tin tại TTTT – TV HVNH, trong vài
năm gần đây (2007 – nay), để thấy được sự phát triển của nguồn tin trong vài năm
lại đây.
Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp khảo sát, thống kê
Phương pháp quan sát
K53 Thông tin – Thƣ viện
2
Khóa luận tốt nghiệp
5.
Vũ Thị Thu Thảo
Phương pháp tổng hợp tài liệu
Tình hình nghiên cứu đề tài
Đề tài “Tìm hiểu công tác phát triển nguồn tin tại Trung tâm Thông tin - Thư
viện Học viện Ngân hàng” có nhiều đề tài đã được nghiên cứu sâu và mang nhiều
cách viết khác nhau cùng một chủ đề. Nhưng mọi người đều có cái nhìn và phương
pháp triển khai khác nhau. Tuy nhiên mỗi năm các nguồn tin đều thay đổi theo
nhiều hướng và luôn muốn người tìm hiểu nữa phải đưa ra được các giải pháp khả
quan nhằm giúp TTTT – TV HVNH phát triển hơn trong hoạt động của mình.
Trong quá trình làm đề tài tôi đã tham khảo đề tài “Nghiên cứu ứng dụng
công nghệ thông tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Học viện Ngân hàng” để
trau dồi kiến thức để hoàn thành Khóa luận một cách hiệu quả và đạt chất lượng tốt.
6. Những đóng góp của đề tài.
Về mặt lý luận: Nêu được vai trò của nguồn tin trong hoạt động của TTTT –
TV HVNH. Đồng thời giúp cán bộ TT –TV, đưa ra được cách giải quyết cũng như
phương hướng phát triển nguồn tin trong giai đoạn hiện nay.
Về mặt thực tiễn: Tôi đã đưa ra một số đề xuất cũng như một số giải pháp,
giúp Trung tâm tham khảo nhằm phát triển nguồn tin để đáp ứng nhu cầu thông tin
của người dùng tin tại TTTT – TV.
7. Bố cục bài Khóa luận.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, tài liệu tham khảo. Khóa luận gồm 3
chương:
Chương 1: Khái quát về Trung tâm Thông tin –Thư viện Học viện Ngân hàng
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển nguồn tin tại Trung tâm Thông tin
–Thư viện Học viện Ngân hàng
Chương 3: Nhận xét và đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả phát
triển nguồn tin tại Trung tâm Thông tin –Thư viện Học viện Ngân hàng
K53 Thông tin – Thƣ viện
3
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
NỘI DUNG
CHƢƠNG 1.
KHÁI QUÁT VỀ TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƢ VIỆN
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
1.1 Học viện Ngân hàng trong thời kỳ đổi mới
Học viện Ngân hàng Hà Nội (nguyên là Trường Cao cấp nghiệp vụ Ngân
hàng, được thành lập ngày 13/09/1961 theo Quyết định số 3072/VG của Thủ tướng
Chính phủ) là tổ chức đào tạo và nghiên cứu khoa học của Nhà nước về lĩnh vực
ngân hàng. Học viện Ngân hàng được thành lập ngày 09/02/1998, theo Quyết định
số 30/1998/QĐ-TTg Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở tổ chức lại Trung tâm Đào tạo
và Nghiên cứu khoa học Ngân hàng.(Hình 1, Phụ lục 1)
Học viện Ngân hàng có nhiệm vụ đào tạo cán bộ ở bậc giáo dục chuyên
nghiệp, bậc đại học và trên đại học về lĩnh vực tiền tệ - tín dụng - ngân hàng và một
số ngành, chuyên ngành khác theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; Tổ chức
các khoá bồi dưỡng nghiệp vụ và công nghệ ngân hàng; Tổ chức NCKH và công
nghệ về ngân hàng; Thực hiện hợp tác về đào tạo và NCKH ngân hàng với các tổ
chức trong và ngoài nước theo quy định chung của Nhà nước.
Học viện Ngân hàng được tổ chức và hoạt động theo Quyết định số 48/QĐNgân hàng Nhà nước ngày 12/01/2004 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt
Nam, chịu sự lãnh đạo và quản lý trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước Việt Namvà
chịu sự quản lý nhà nước về giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Học viện có trụ sở chính tại Hà Nội, Viện NCKH Ngân hàng, các phân viện
Bắc Ninh, Phú Yên và Cơ sở đào tạo Hà Tây.
*
+
Quá trình hình thành và phát triển của Học viện Ngân hàng
GIAI ĐOẠN TỪ 1961 – 1998
1961 -1975: Trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng được thành lập theo
Quyết định số 3032/GV ngày 13/09/1961 của Thủ tướng Chính phủ với nhiệm vụ
K53 Thông tin – Thƣ viện
4
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
chủ yếu là đào tạo trình độ đại học và cập nhật kiến thức cho đội ngũ cán bộ Ngân
hàng.
1976 – 1992: Thực hiện Quyết định số 1229/NH-QĐ ngày 16/12/1976 của
Tổng Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân
hàng phát triển thêm cơ sở 2 ở thành phố Hồ Chí Minh và triển khai đào tạo các hệ
dài hạn chính quy, tại chức ở trình độ Cao đẳng và Đại học ngành Tài chính – Ngân
hàng.
1993 – 1997: Trung tâm Đào tạo và Nghiên cứu khoa học Ngân hàng được
thành lập theo Quyết định số 112-TTg ngày 23/03/1993 của Thủ tướng Chính phủ
trên cơ sở sáp nhập Trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng Hà Nội, Cơ sở 2 thành
phố Hồ Chí Minh, 3 trường trung cấp Ngân hàng Bắc Ninh, Phú Yên, Hà Tây và
Viện Nghiên cứu Tiền tệ - Tín dụng thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
+ GIAI ĐOẠN 1998 ĐẾN NAY:
Học viện Ngân hàng được thành lập theo Quyết định số 30/1998/QĐ-TTg
ngày 09/02/1998 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở tổ chức lại Trung tâm Đào tạo
và Nghiên cứu khoa học Ngân hàng. Theo đó, Học viện Ngân hàng là một cơ sở đào
tạo của Nhà nước, được phép đào tạo các bậc học từ trung cấp, cao đẳng, đại học và
sau đại học về lĩnh vực tiền tệ - tín dụng – ngân hàng.
Theo Quyết định số 48/2004QĐ-NHNN của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam, Học viện Ngân hàng có trụ sở chính tại Hà Nội, Phân viện Bắc Ninh, Phú
Yên, Cơ sở đào tạo Sơn Tây. Học viện Ngân hàng chịu sự lãnh đạo và quản lý trực
tiếp của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, chịu sự quản lý nhà nước về giáo dục của
Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Ngày 29/04/2009, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành
Quyết định số 1009/QĐ-NHNN quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ
cấu tổ chức của Học viện Ngân hàng thay thế cho Quyết định số 48/2004QĐ-
K53 Thông tin – Thƣ viện
5
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
NHNN trước đây nhằm kiện toàn bộ máy tổ chức và hoạt động của Học viện Ngân
hàng cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế trong điều kiện hội nhập.
Trong giai đoạn hơn 10 năm, Học viện Ngân hàng đã phát triển không ngừng.
Từ một trường đại học chuyên đào tạo lĩnh vực Tài chính – Ngân hàng, Học viện
Ngân hàng đã mở rộng đào tạo đa ngành. Trình đọ và tính chuyên nghiệp của đội
ngũ giảng viên ngày càng được nâng cao. Sinh viên tốt nghiệp Học viện Ngân hàng
đã đáp ứng được nhu cầu nguồn nhân lực cho nền kinh tế và góp phần khẳng định vị
thế của Học viện Ngân hàng trên thị trường lao động. Đây cũng là giai đoạn Học
viện Ngân hàng phát triển mạnh các hoạt động hợp tác đào tạo quốc tế thông qua
các chương trình trao đổi giảnh viên, sinh viên, liên kết đào tạo với nhiều trường đại
học có uy tín trên thế giới. Các hoạt động nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách
và chuyển giao công nghệ của Học viện Ngân hàng trong giai đoạn này đã tạo nên
động lực nâng cao chất lượng đào tạo và đóng góp có hiệu quả cho nền kinh tế.
*Thành tựu đạt đƣợc của Học viện Ngân hàng
Đánh giá cao công lao đào tạo đội ngũ cán bộ cho nền kinh tế quốc dân và
ngành tài chính – ngân hàng, Học viện Ngân hàng đã được Đảng và Nhà nước trao
tặng:
-
Huân chương Lao động Hạng Nhất, Hạng Nhì và Huân chương Độc lập Hạng
Nhì, Hạng Ba cho Học viện Ngân hàng.
-
Huân chương Lao động Hạng Hạng Nhất, Hạng Nhì cho Phân viện Bắc Ninh
-
Huân chương Lao động Hạng Hạng Nhì, Hạng Ba cho Phân viện Phú Yên
-
Huân chương Lao động Hạng Nhì cho Cơ sở đào tạo Sơn Tây
-
18 Huân chương Lao động các hạng cho các cán bộ lãnh đạo, quản lý và giảng
viên của Học viện qua các thời kỳ công tác.
Ngoài ra, Nhà nước nước Cộng Hòa Nhân Dân Lào cũng đã trao tặng:
-
Huân chương Ixala (Huân chương Độc lập) Hạng Nhất, Huân chương Cách mạng
Lào Hạng Ba cho Học viện Ngân hàng
K53 Thông tin – Thƣ viện
6
Khóa luận tốt nghiệp
-
Vũ Thị Thu Thảo
Huân chương Ixala Hạng Nhất, Huân chương Cách mạng Lào Hạng Nhì cho Cơ
sở đào tạo Sơn Tây
-
Hơn 100 Huân chương Ixala các hạng cho các cán bộ lãnh đạo, quản lý và giảng
viên của Học viện qua các thời kỳ công tác
1.2 Quá trình hình thành và phát triển của Trung tâm Thông tin –Thƣ viện
Học viện Ngân hàng
Được thành lập ngay từ những ngày đầu thành lập Trường Cao cấp Nghiệp
vụ Ngân hàng với quy mô lúc ban đầu rất nhỏ bé. Ngoài việc phục vụ báo và tài liệu
tham khảo, thư viện còn kiêm cả việc quản lý kho giáo trình, tổ chức cho mượn giáo
trình đối với học viên các khoá đào tạo. Biên chế chỉ có một người, sinh hoạt chung
cùng Phòng Giáo vụ.
-
Năm 1985, Trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng thành lập phòng Nghiên
cứu khoa học và bộ phận Thư viện, theo quyết định của Ban giám hiệu nhà trường
đã được chuyển từ phòng Giáo vụ về đây với biên chế có 3 người. Công tác chủ yếu
vẫn là phục vụ sách báo tham khảo cho cán bộ, học sinh. Việc cho mượn giáo trình
đối với học sinh do phòng Giáo vụ đảm nhận.
-
Năm 1992, Ngân hàng Trung ương ra quyết định sáp nhập Viện Nghiên cứu
Tiền tệ - tín dụng với Trường Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng để thành lập Trung tâm
Đào tạo và Nghiên cứu khoa học Ngân hàng. Viện Nghiên cứu trung tâm Tín dụng
Ngân hàng được đổi tên thành Viện Khoa học Ngân hàng, là một bộ phận
trong Hội sở chính của Trung tâm đào tạo. Lúc này bộ phận thư viện của Trường
Cao cấp Nghiệp vụ Ngân hàng được sát nhập với phòng Tư liệu của Viện Nghiên
cứu trung tâm Tín dụng Ngân hàng và thành lập phòng Tư liệu - biên dịch (thuộc
Viện Khoa học Ngân hàng). Với biên chế ban đầu chỉ với 7 cán bộ, ngoài các chức
năng nhiệm vụ chính của 1 thư viện, phòng còn được giao nhiệm vụ sưu tầm, thu
thập, xử lý các tài liệu nghiệp vụ bằng tiếng Việt cũng như bằng tiếng nước ngoài
trong lĩnh vực tiền tệ - tín dụng - ngân hàng để phục vụ cho công tác NCKH, đào
tạo cán bộ; Tổ chức công tác biên dịch các tài liệu bằng tiếng nước ngoài ra tiếng
K53 Thông tin – Thƣ viện
7
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Việt; tổ chức việc in ấn các bài giảng, giáo trình phục vụ công tác dạy và học của
giáo viên, học sinh; Tổ chức việc xuất bản các tài liệu tham khảo về nghiệp vụ ngân
hàng, làm đầu mối xuất bản các loại tài liệu này cho toàn ngành ngân hàng phục vụ
công tác cập nhật, đổi mới kiến thức, góp phần đào tạo và đào tạo lại đội ngũ cán bộ
ngân hàng.
- Từ tháng 2/1998, phòng Tư liệu - biên dịch được đổi tên là Phòng Tư liệuThư viện và Xuất bản - là đơn vị trực thuộc Viện NCKH Ngân hàng (trước đây là
Viện Khoa học Ngân hàng).
-
Từ tháng 3/2004 phòng Tư liệu - thư viện và xuất bản thuộc Viện NCKH
Ngân hàng đã được Giám đốc Học viện điều chuyển về Học viện Ngân hàng và
thành lập Trung tâm Thông tin - Thư viện.
Tính đến nay, hoạt động Thông tin- Tư liệu và Thư viện của Trung tâm về cơ
bản đã hoàn thành nhiệm vụ chủ yếu được giao và có đóng góp đáng kể vào thành
tích đào tạo chung của Học viện.Hiện Trung tâm đã và đang dần trở thành nơi cung
cấp thông tin, kiến thức bổ sung cho cán bộ giảng viên và sinh viên nhằm tạo những
tiền đề thiết thực cho việc dạy tốt, học tốt.
Từ năm 2008 Học viện đã thực hành đào tạo theo hệ thống tín chỉ, vì vậy mà
vai trò của thư viện đã không ngừng được tăng lên. Thư viện đã trở thành giảng
đường thứ 2 của đông đảo người dùng tin. Điều đó đồng nghĩa với yêu cầu cần
mở rộng phòng đọc, đa dạng hơn trong công tác phục vụ, đồng thời tạo ra nhiều sản
phẩm và dịch vụ mới, đa dạng và phù hợp nhằm kịp thời đáp ứng nhu cầu thông tin
cho đông đảo NDT tại Học viện.
1.3 Chức năng, nhiệm vụ
Chức năng:
Trung tâm Thông tin - Thư viện là đơn vị quản lý hành chính cơ sở của Học
viện Ngân hàng có chức năng phục vụ hoạt động giảng dạy, học tập, đào tạo, nghiên
cứu khoa học, triển khai ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ và quản lý
K53 Thông tin – Thƣ viện
8
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
của Học viện thông qua việc sử dụng, khai thác các loại hình tài liệu trong thư viện
và các nguồn thông tin khác.
Nhiệm vụ:
-
Tham mưu giúp Giám đốc Học viện xây dựng quy hoạch, kế hoạch hoạt động dài
hạn và ngắn hạn của thư viện; tổ chức điều phối toàn bộ hệ thống thông tin, thư viện
trong Học viện.
-
Bổ sung, phát triển nguồn thông tin trong nước và nước ngoài đáp ứng nhu cầu
giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của Học viện;
Thu nhận các tài liệu do Học viện xuất bản, các công trình nghiên cứu khoa học đã
được nghiệm thu, tài liệu hội thảo, khoá luận, luận văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ của
cán bộ, giảng viên, sinh viên, học viên, chương trình đào tạo, giáo trình, các ấn
phẩm tài trợ, biếu tặng, tài liệu trao đổi giữa các thư viện.
-
Tổ chức xử lý, sắp xếp, lưu trữ, bảo quản các loại tài liệu; Xây dựng hệ thống tra
cứu thích hợp, thiết lập mạng lưới truy cập và tìm kiếm thông tin tự động hoá; Xây
dựng các cơ sở dữ liệu.
-
Tổ chức phục vụ, hướng dẫn người đọc khai thác, tìm kiếm, sử dụng hiệu quả
nguồn tài liệu và các sản phẩm dịch vụ thông tin – thư viện thông qua các hình thức
phục vụ của thư viện phù hợp với quy định chung.
-
Xây dựng quy hoạch, kế hoạch, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại
ngữ, tin học cho cán bộ thư viện để phát triển nguồn nhân lực có chất lượng nhằm
nâng cao hiệu quả công tác.
-
Quản lý cán bộ, tài sản theo sự phân cấp của Giám đốc Học viện; bảo quản, kiểm
kê định kỳ vốn tài liệu, cơ sở vật chất kỹ thuật và tài sản khác của Trung tâm Thông
tin - Thư viện; tiến hành thanh lọc ra khỏi kho các tài liệu lạc hậu, hư nát theo quy
định của Học viện và của Nhà nước.
-
Tham gia các hội nghề nghiệp, các hội nghị, hội thảo khoa học về thông tin thư
viện trong nước và quốc tế; Liên kết hợp tác với các thư viện, tổ chức cá nhân trong
nước và nước ngoài về tiếp nhận tài trợ, viện trợ, trao đổi nguồn lực thông tin, kinh
K53 Thông tin – Thƣ viện
9
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
nghiệm chuyên môn, tham gia các mạng thông tin phù hợp với quy định của Học
viện và pháp luật.
-
Tổ chức các hoạt động dịch vụ có thu phù hợp với quy định của pháp luật và chức
năng nhiệm vụ được giao.
-
Từ chối phục vụ tài liệu trái pháp luật và nội quy, quy chế của thư viện.
-
Thực hiện chế độ báo cáo theo quy định.
-
Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Học viện giao cho.
1.4 Cơ cấu tổ chức, đội ngũ cán bộ
Hệ thống thư viện Học viện Ngân hàng ( HTTV HVNH) bao gồm 4 thư viện:
-
Trung tâm Thông tin Thư viện Học viện Ngân hàng ( TTTTTV HVNH)
-
Thư viện Cơ sở đào tạo Hà Tây ( TV CSĐTHT)
-
Thư viện Phân viện Bắc Ninh ( TV PVBN)
-
Thư viện Phân viện Phú Yên ( TV PVPY)
Cơ cấu tổ chức: Trung tâm đặt tại tòa nhà 7 tầng của Trụ sở Học viện, tổ chức
theo tổ dưới sự quản lý của Ban Giám đốc Trung tâm, do Ban Giám đốc Học viện
trực tiếp lãnh đạo, cụ thể như sau:
K53 Thông tin – Thƣ viện
10
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
BAN GIÁM ĐỐC HỌC VIỆN
vvhọcvi
GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM
PHÓ GIÁM ĐỐC
TỔ NGHIỆP VỤ
Bộ phận Bổ sung
Bộ phận Biên mục
TỔ PHỤC VỤ
Phòng đọc TK Tầng 2
TỔ SẢN PHẨM
VÀ DỊCH VỤ
THÔNG TIN
Phòng đọc GT Tầng 3
Phòng đọc TK Tầng 4
Phòng Báo-TC Tầng 5
Phòng đọc NC Tầng 6
Phòng Internet Tầng 7
Đường chỉ đạo
Đường phối hợp
Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức Trung tâm Thông tin- Thư viện HVNH
Nhìn chung, cơ cấu tổ chức của TTTTTV khá gọn nhẹ, khoa học, hợp lý. Mô
hình các tổ dưới sự quản lý trực tiếp của Ban giám đốc Trung tâm giúp công việc
được tiến hành nhanh hơn, không bị hạn chế bởi khoảng cách giữa lãnh đạo và nhân
viên. Tuy vậy, việc phân công phân nhiệm cho cán bộ còn hạn chế, đôi khi công
việc chuyên môn còn bị chồng chéo, sự liên kết phối hợp công tác giữa các tổ chưa
chặt chẽ nên chưa phát huy được hết năng lực cán bộ.
K53 Thông tin – Thƣ viện
11
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Hiện tại TTTT- TV HVNH tổ chức hoạt động theo mô hình động, linh hoạt,
không cố định. Các bộ phận: bổ sung, xử lý nghiệp vụ, phục vụ bạn đọc, dịch vụ
thông tin, biên tập và xuất bản sách được bố trí các cán bộ nghiệp vụ có trình độ
khá, giỏi mới ra trường đan xen với các cán bộ có kinh nghiệm công tác lâu năm.
Trung tâm Thông tin - Thư viện bao gồm các tổ công tác như sau:
-
Tổ Bổ sung và xử lý tài liệu:
Nghiên cứu tình hình xuất bản sách, báo tạp chí cũng như các tài liệu khác trong
và ngoài nước. Từ đó tìm hiểu, thu thập lựa chọn tài liệu bằng các hình thức: mua,
nhận lưu chiểu, trao đổi, biếu tặng, sao chụp.
-
Xử lý liệu khi nhập về thư viện theo phần mềm của thư viện sử dụng. Ở đây
- TV HVNH đang sử dụng phần mềm Ilib.
CT
-
Xây dựng và phát triển vốn tài liệu cho TTTT - TV HVNH
-
Tổ Phục vụ bạn đọc và bảo quản tài liệu
Tổ chức hệ thống phục vụ đọc sách, báo và một số loại hình tài liệu khác của thư
viện.
-
Quản lý ấn phẩm nhập về thư viện, tổ chức và quản lý hệ thống kho. Trưng bày
giới thiệu sách báo…
-
Phục vụ bạn đọc các tài liệu in, tài liệu điện tử
-
Phục vụ tra cứu tin trong thư viện, quản lý việc sao chụp tài liệu cho bạn đọc.
-
Phòng phục vụ bao gồm: Phòng đọc báo tạp chí, phòng đọc mở, phòng đọc tổng
hợp, phong tra cứu Internet.
Tổ Thông tin thư mục, dịch vụ
-
Biên soạn các ấn phẩm thông tin thư mục, xây dựng tra cứu thư mục trực tuyến.
-
Tổ chức quản lý hệ thống thông tin của TTTT- TV HVNH
-
Tổ chức các dịch vụ thông tin theo quy đinh được phân công.
-
Nghiên cứu ứng dụng thông tin
Đội ngũ cán bộ:
K53 Thông tin – Thƣ viện
12
Khóa luận tốt nghiệp
-
Vũ Thị Thu Thảo
Trung tâm TT-TV có 17 cán bộ, trong đó có 10 cán bộ chuyên ngành TT -TV, 5
cán bộ chuyên ngành khác, 2 bảo vệ thường trực. Độ tuổi của các cán bộ Thư viện
còn khá trẻ (trên 80% cán bộ có độ tuổi từ 25-35), có trình độ chuyên môn nghiệp
vụ vững vàng ( Thạc sĩ : 3, Cử nhân : 13, Trung cấp và Cao đẳng : 2).
-
Thư viện Phân viện Phú Yên có 2 cán bộ chuyên ngành TT -TV.
-
Thư viện Cơ sở đào tạo Sơn Tây có 2 cán bộ chuyên ngành TT-TV.
-
Thư viện Phân viện Bắc Ninh có 1 cán bộ chuyên ngành TT-TV, 1 cán bộ chuyên
ngành Ngân hàng.
Như vậy, tổng số nhân sự của cả hệ thống là 23 người, đa số là cán bộ có
chuyên môn thư viện.
Như vậy, nguồn nhân lực cho hệ thống Thư viện Học viện là dồi dào, tỷ lệ
cán bộ tốt nghiệp đúng chuyên ngành khá cao, đa số là cán bộ trẻ, những yếu tố này
tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển hệ thống trong tương lai. Bên cạnh đó để
đáp ứng công việc và nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc, Trung tâm cần có sự đầu
tư hơn nữa trong công tác nâng cao trình độ trong công tác nghiệp vụ, có các lớp bồi
dưỡng cán bộ …
Bố trí lao động như sau:
-
Lãnh đạo trung tâm và chỉ đạo chung: 1 người, làm việc tại tầng 3
-
Bổ sung và xử lý nghiệp vụ: 03 cán bộ, làm việc tại tầng 1
-
Hỗ trợ tin học và xây dựng công cụ tra cứu: 01 kĩ sư tin học, làm tại tầng 2
-
Phục vụ bạn đọc theo hình thức kho mở: 02 cán bộ, làm trong giờ ở tầng 2
-
Phục vụ bạn đọc ngoài giờ và cả ngày thứ 7: 02 cán bộ, tại kho tầng 2
-
Phục vụ bạn đọc giáo trình trong giờ: 01 cán bộ, tại tầng 3
-
Phục vụ bạn đọc theo hình thức kho mở: 02 cán bộ, làm trong giờ tại tầng 4
-
Phục vụ bạn đọc báo, tạp chí: 01 cán bộ, tại tầng 5
-
Phục vụ bạn đọc luận văn, luận án và tài liệu ngoại văn tham khảo: 01 cán bộ, tại
kho tầng 6
-
Phục vụ dịch vụ thông tin và bán sách: 01 cán bộ tại quầy sách
K53 Thông tin – Thƣ viện
13
Khóa luận tốt nghiệp
-
Vũ Thị Thu Thảo
Phục vụ tra cứu thư mục trực tuyến, Internet và tài nguyên điện tử: 01 cán bộ tại
kho tầng 7
1.5 Cơ sở vật chất kỹ thuật
Mặt bằng làm việc của Trung tâm gồm 1 tòa nhà 7 tầng, tổng diện tích sử
2
dụng khoảng 1600m , được trang bị đồng bộ phục vụ người dùng tin và các hoạt
động nghiệp vụ. Các phòng đọc đều được trang bị hệ thống giá sách mới hiện đại,
bàn đọc ghế ngồi đều được trang bị phù hợp với tiêu chuẩn của thư viện hiện đại.
Hiện nay các phòng đọc cùng một lúc có thể đáp ứng đủ chỗ ngồi cho 400 độc giả
với đầy đủ ánh sáng, hệ thống quạt mát thông gió tự nhiên tốt. Cùng với việc hiện
đại hóa cơ sở vật chất Trung tâm được bổ sung thêm các nhân viên chuyên nghiệp,
đưa tổng số nhân viên lên 17 người. Trung tâm đã tập trung xây dựng phần mềm
quản lý tài liệu riêng trên cơ sở ứng dụng Access. Năm 2008- 2009 Trung tâm được
trang bị thêm cổng từ để quản lý sách và đảm bảo an ninh, hệ thống truy cập sách,
photo tài liệu, mượn sách ngày càng thuận tiện cho sinh viên. Cụ thể như sau:
Phòng phục vụ bạn đọc:
+
Tầng 1: phòng nghiệp vụ
+
Tầng 2: phòng đọc tài liệu tham khảo, có 80 chỗ ngồi.
+
Tầng 3: phòng đọc giáo trình, có 50 chỗ ngồi.
+
Tầng 4: phòng đọc tài liệu tham khảo, có 80 chỗ ngồi.
+
Tâng 5: phòng đọc báo, tạp chí; có 80 chỗ ngồi
+
Tầng 6: phòng máy tính dành cho giáo viên (12 chỗ ngồi) và phòng đọc tài liệu
ngoại văn (50 chỗ)
+
Tầng 7: truy cập thư mục trực tuyến, Internet và tài nguyên điện tử với 36 chỗ
ngồi.
Năm 2009-2011 các thiết bị quản lý của một thư viện hiện đại ngày càng
được hoàn thiện, với máy đọc mã vạch, 12 tai nghe, phần mềm Ilib.
K53 Thông tin – Thƣ viện
14
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Có một phòng sách ngoại văn chuyên ngành Tài chính Ngân hàng, quản trị
kinh doanh phục vụ cho nhu cầu tra cứu thông tin bằng Tiếng Anh và dành riêng
cho giảng viên và sinh viên các chương trình quốc tế.
Các thiết bị tin học :
-
Hệ thống máy tính cho sinh viên: 37 máy và 1 máy quản lý.
-
Phòng máy tính cho giáo viên: 12 máy
-
Hệ thống máy tính tra cứu: 06 máy
-
Máy tính dùng cho nghiệp vụ: 12 máy
-
Máy in laze: 04 chiếc
-
Máy photocopy: 01 chiếc
-
Hệ thống tủ gửi đồ dành cho bạn đọc: 144 ô
-
Thang lấy sách: 03 chiếc
-
Xe đẩy sách: 03 chiếc
-
Hệ thống báo cháy tự động có ở 7 tầng
-
Cửa từ theo dõi sách ra vào thư viện: 1 bộ
-
Thang máy 600kg, 7 điểm dừng: 1 bộ
-
Hệ thống wireless: 01 bộ phát
Tất cả số máy tính trên đều được nối mạng với máy chủ của Học viện thông
qua 3 bộ HUB.
Các phòng làm việc, phòng đọc, phòng máy tính đều được trang bị đầu phát
tín hiệu Wirless phục vụ truy cập Internet không dây.
Thư viện được trang bị riêng 1 đường ADSL để kết nối hệ thống máy tính
của Trung tâm với mạng Internet.
Hiện tại, cơ sở vật chất và trang thiết bị của Trung tâm trong những năm gần
đây đã có những cải thiện đáng kể nhờ được sự quan tâm và đầu tư của Ban Giám
đốc Học viện. Tuy vậy sự phát triển còn chưa đồng đều. Hiện nay chỉ có TTTT - TV
được đánh giá là có trang thiết bị và cơ sở vật chất tương đối đồng bộ, hiện đại, là
nền tảng cho việc xây dựng thư viện điện tử trong tương lai
K53 Thông tin – Thƣ viện
15
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
1.6 Ngƣời dùng tin và nhu cầu tin
1.6.1 Người dùng tin
Với TTTT- TV HVNH trực thuộc Ban giám đốc Học viện và phục vụ theo
quy chế do Nhà trường ban hành. Nên đối tượng phục vụ chính của TT tập trung
vào 3 nhóm chính sau:
-
Nhóm 1: cán bộ quản lý, lãnh đạo
-
Nhóm 2: cán bộ nghiên cứu giảng dạy
-
Nhóm 3 : sinh viên và học viên sau đại học, nghiên cứu
sinh ► Nhóm cán bộ quản lý, lãnh đạo
Người cán bộ quản lý, lãnh đạo là những người thường xuyên phải đưa ra
quyết định ở các cấp khác nhau, là những cán bộ xây dựng đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng và Nhà nước, các bộ và các ngành.
Người dùng tin trong nhóm này bao gồm Ban giám hiệu, các cán bộ lãnh đạo
của Đảng và nhà nước, các trưởng phó khoa, bộ môn, các phòng ban chức năng, các
tổ chức…trực thuộc Học viện.Tuy rằng, số lượng nhóm NDT này không lớn nhưng
đặc biệt quan trọng vì họ vừa là NDT, vừa là chủ thể thông tin. Họ vừa thực hiện
chức năng quản lý giáo dục đào tạo, vừa là người xây dựng các chiến lược phát triển
của Học viện. Nguồn thông tin mà họ cần phải đảm bảo tính đầy đủ, chính xác,
nhanh chóng và kịp thời nhằm tạo ra hiệu quả cao nhất trong công việc.
+
Độ tuổi : Rất đa dạng. Theo điều tra thì tỷ lệ người có độ tuổi từ 40 – 60 chiếm số
lượng lớn. Họ là những người có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, dày dạn về kinh
nghiệm và thâm niên công tác. Điều này có thể thấy rõ qua những cống hiến trong
sự nghiệp công tác.
Cán bộ lãnh đạo quản lý trong độ tuổi từ 30 – 40 chiếm tỷ lệ nhỏ. Họ là
những cán bộ trẻ, thâm niên công tác còn ít, đang trong quá trình tích lũy và trau dồi
kinh nghiệm và năng lực nghề nghiệp.
+
Trình độ học vấn: Nhóm NDT này là những người có trình độ học vấn cao nhất
trong 3 nhóm NDT trên. Họ luôn tích cực trong việc tích lũy và trau dồi kinh
K53 Thông tin – Thƣ viện
16
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
nghiệm và kiến thức để có thể đưa ra được những chính sách, quyết định sáng suốt
trong công việc.
Do trình độ học vấn cao nên thông tin mà họ cần không đơn thuần là những
thông tin cho việc học tập mà phải là những thông tin mang tính chiến lược và
hoạch định.
►
Nhóm cán bộ nghiên cứu giảng dạy:
Đây là nhóm NDT thường cung cấp thông tin thông qua các bài giảng, bài báo, tạp
chí,công trình nghiên cứu khoa học được công bố, các đề xuất, kiến nghị. Đồng
thời, đây cũng là đối tượng NDT thường xuyên của Trung tâm. Họ là những người
có trình độ cao, có học hàm học vị, có vai trò quan trọng trong việc đổi mới giáo
dục, đào tạo trong nhà trường. Đồng thời họ còn là những người có ảnh hưởng quan
trọng trong công cuộc đổi mới giáo dục của đất nước.
+
Độ tuổi: Phần lớn nhóm NDT này có độ tuổi trung bình trong khoảng từ 36 – 50
tuổi. Họ là những người có nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn giảng dạy, có kiến
thức sâu rộng và uyên thâm. Một số cán bộ trong độ tuổi từ 30 – 35 đều là những
cán bộ trẻ, năng động và nhiệt tình trong công việc với niềm đam mê và khả năng
tiếp thu công nghệ mới một cách nhanh chóng và linh hoạt.
+
Trình độ học vấn : Nhìn chung, nhóm NDT này có trình độ học vấn tương đối cao
từ trình độ cử nhân, thạc sĩ tới Tiến sĩ…Họ còn là những người tích cực tham gia
nghiên cứu Khoa học và có những thành tích đáng kể.
Loại hình ngôn ngữ họ sử dụng khá phong phú. Bao gồm ngôn ngữ các quốc
gia Anh, Pháp, Nga, Trung và Đức. Trong đó ngoại ngữ Tiếng Anh và Tiếng Nga
được ưu tiên sử dụng nhiều hơn cả và rất phổ biến (> 50%).
►Nhóm sinh viên, học viên sau đại học và nghiên cứu sinh
Đây là nhóm NDT chiếm tỷ lệ đông đảo nhất (khoảng 15000 sinh viên và
250 học viên sau Đại học) . Họ là những người đang theo học các chương trình đòa
tạo theo các chương trình đào tạo theo các chuyên ngành khác nhau của Học viện
được coi là nhóm NDT tiềm năng.
K53 Thông tin – Thƣ viện
17
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Ngoài việc tìm kiếm nhũng thông tin chuyên sâu theo chuyên ngành học mà
họ theo đuổi thì họ còn có nhu cầu tin về các lĩnh vực khác có tính mới và được
nhiều người quan tâm.
+
Độ tuổi: Độ tuổi trong khoảng từ 18 – 25 tuổi chiếm tỉ lệ cao
Do đặc tính về độ tuổi đa dạng nên đây được đánh giá là nhóm NDT có nhu
cầu tin cao hơn so với nhũng nhóm khác, nội dung của nguồn thông tin vì vậy cũng
rất đa dạng.
+
Trình độ học vấn: Đa phần họ đang còn là sinh viên, người có trình độ cao còn
chiếm tỉ lệ nhỏ so với các nhóm NDT khác
Để góp phần nâng cao trình độ, tích lũy kinh nghiệm, bên cạnh những cố
gắng trong học tập, họ còn là nhũng người hăng hái tham gia các hoạt động nghiên
cứu khoa học, tham gia các sân chơi tri thức để tăng vốn h iểu biết chuẩn bị hành
trang cho tương lai.
Trình độ ngoại ngữ của nhóm NDT này chủ yếu là sử dụng tiếng Anh (82,5%
), số còn lại là sử dụng các ngôn ngữ khác như Pháp, Nga, Trung…
1.6.2 Nhu cầu tin
Trước nhu cầu ngày càng nhiều của NDT hiện nay việc đáp ứng đầy đủ thông
tin cho họ là bài toán khó đặt ra cho các TTTT - TV nói chung, TTTT – TV HVNH
đang có các phương hướng để đáp ứng nhu cầu của NDT.
Qua khảo sát tại TTTT- TV HVNH tôi nhận thấy nhu cầu tin của các nhóm
như sau:
-
Nhóm 1: Để có những quyết định quản lý đúng đắn thì người quản lý không chỉ
cần nắm được những thông tin về môi trường quản lý mà còn phải thường xuyên
thu thập thông tin về đối tượng bị quản lý. Thông tin mà họ cần phải là những thông
tin đảm bảo khắt khe về độ chính xác, tính logic, có chiều sâu, rộng theo đúng yêu
cầu tính chất công việc. Nguồn thông tin nhóm đối tượng này cần dưới các dạng
sách, CD ROM, các bản báo cáo hôi thảo, kỷ yếu hội thảo khoa học, báo cáo
thường…
K53 Thông tin – Thƣ viện
18
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Những thông tin mà nhóm NDT chủ yếu các lĩnh vực chuyên ngành : Luật
pháp triết học, chính trị xã hội, công nghệ thông tin, tài chính, ngân hàng, tài chính,
kinh tế …Tài liệu Khoa học xã hội chiếm tỷ lệ ít hơn.
Nhìn chung, các lĩnh vực tri thức mà nhóm đối tượng này quan tâm rất đa
dạng và có sự phân chia theo lĩnh vực tri thức.
-
Nhu cầu về hình thức tài liệu: Các bài báo, tạp chí chuyên ngành, những bài tóm
tắt luôn là những tài liệu được ưu tiên hàng đầu khoảng 86 %.
-
Nhóm 2: nhu cầu tin của họ là các tài liệu mang thông tin tổng hợp, tài liệu về
một ngành khoa học cụ thể nhưng ở diện hẹp. Ngoài thông tin mới thì nhóm
NDT này còn tìm hiểu các thông tin hồi cố. Bên cạnh đó họ là nhóm người có
chuyên môn cao nên ngoài sách tiếng Việt, Trung tâm còn cung cấp các loại sách
ngoại văn có giá trị. Cùng đó nhóm người dùng tin này biết cách xác định nguồn
tin cần tìm, điều đó đòi hỏi cán bộ thư viện phải có trình độ nghiệp vụ tốt để đáp
ứng nhu cầu của họ.
-
Nhóm 3: Đối với sinh viên và học viên cao hoc, nghiên cứu sinh nhu cầu tin
của họ đa dạng, phong phú hơn rất nhiều. Bên cạnh thông tin về chuyên ngành
họ còn quan tâm đến các lĩnh vực khác. Không chỉ phục vụ nhu cầu học tập mà
còn cả giải trí. Tài liệu chủ yếu là các tài liệu nâng cao… với Sinh viên nhu cầu
tin chủ yếu sách giáo trình, tài liệu tham khảo. Nhưng chủ yếu vẫn là tập trung
các tài liệu liên quan đến chuyên ngành học và nghiên cứu. Nên việc tìm thông
tin phục vụ nhóm NDT này mang tính đơn giản hơn.
K53 Thông tin – Thƣ viện
Khóa luận tốt nghiệp
19
Cán bộ quản lý lãnh
2%
2%
đạo
Sinh viên
1%
Học viên sau đại học
Nghiên cứu sinh
Giảng viên
95%
Hình 2: Biểu đồ thể hiện tỉ lệ nhóm ngƣời dùng tin
Trong quá trình phục vụ tại TTTT- TV HVNH đã đưa ra:
Sinh viên nữ lên Trung tâm nhiều hơn sinh viên nam (Có thể đây cũng là đặc
trưng riêng của HVNH với tỉ lệ nữ nhiều hơn nam, đồng thời cũng có thể do thói
quen của sinh nữ chăm chỉ hơn) 77% so với 23%. Số lần đến sử dụng dịch vụ cũng
khác nhau:
-
1- 2 lần/ tuần: 15%
K53 Thông tin – Thƣ viện
20
Khóa luận tốt nghiệp
-
2 - 4 lần/ tuần: 26%
-
Đến thư viện hàng ngày: 15%
-
Không cố định: 42%
Vũ Thị Thu Thảo
Như vậy ta có thể thấy được nhu cầu sử dụng thư viện rất cần thiết với bạn
đọc tại Trung tâm Thông tin –Thư viện Học viện Ngân hàng, đồng thời qua đây
cũng cho thấy được sự phát triển không ngừng của Trung tâm .
Trong chương 1 đã cho thấy được sự phát triển của Học viện Ngân hàng,
những thành tựu đạt được trong thời gian qua. Quá trình hình thành và phát triển
của Trung tâm Thông tin – Thư viện Học viện Ngân hàng, đưa ra cơ cấu tổ chức
đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất và nhất là xác định được các nhóm người dùng tin
chính tại Trung tâm và hiểu dõ đươc nhu cầu tin của các nhóm bạn đọc tại Trung
tâm. Để thấy được TTTT – TV HVNH có những bước phát triển như thế nào
trong thời gian tới.
K53 Thông tin – Thƣ viện
21
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Chƣơng 2.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN NGUỒN TIN
TẠI TRUNG TÂM THÔNG TIN – THƢ VIỆN
2.1 Vai trò của nguồn tin trong hoạt động thông tin thƣ viện
2.1.1 Khái niệm nguồn tin
Trong hoạt động thông tin - thư viện nguồn tin đóng vai trò quan trọng không
chỉ cung cấp cho người dùng tin những thông tin cần thiết, mà đây còn là nhân tố
quan trọng trong sự phát triển của TTTT - TV.
Trước đây khi thư viện ra đời xuất hiện cụm từ vốn tài liệu - nguồn tin và cùng
đó là nhiều định nghĩa khác nhau về vốn tài liệu. “Vốn tài liệu là bộ sưu tập có hệ
thống các tài liệu phù hợp với chức năng, loại hình và đặc điểm của từng thư viện,
nhằm phục vụ cho người đọc của chính thư viện đó hoặc thư viện khác, được phản
ánh toàn diện trong bộ máy tra cứu cũng như để bảo quản lâu dài trong suốt thời
1
gian được người đọc quan tâm”[ ]
Khi xã hội thông tin bùng nổ thì nguồn tin càng ngày càng thể hiện được vai
trò của mình, thông tin trong nguồn tin được đánh giá là một tài nguyên có giá trị
không chỉ ở các TTTT- TV mà cả các cơ quan khác.
Khái niệm nguồn tin được thể hiện ở nhiều quan điểm
Nguồn tin tương đương với tiềm lực của hoạt động thông tin, bao gồm nguồn
tin và các yếu tố khác nhau tạo nên hoạt động thông tin như: cơ sở vật chất, kinh phí
và nhân lực.
Nguồn tin thể hiện được đầy đủ hơn cả là qua khái niệm: “Nguồn tin là sản
phẩm trí tuệ, là sản phẩm lao động khoa học, kiến thức, suy nghĩ, sang tạo của con
người, phản ánh những thông tin được kiểm soát và ghi lại dưới một dạng vật chất
2
nào đó.”[ ]
1. Cẩm nang nghề thư viện / Lê Văn Viết
2 Phát triển nguồn tin: đề cương tóm tắt bài giảng / Trần Hữu Huỳnh
K53 Thông tin – Thƣ viện
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Như vậy trong công tác Thông tin – thư viện, nguồn tin trong Thông tin là khái
niệm cơ bản của khoa học và của xã hội trong thời đại ngày nay. Mọi quan hệ, hoạt
động dựa vào hình thức giao lưu thông tin, những tri thức trong nguồn tin đều bắt
nguồn từ những vấn đề diễn ra con người đã biết, nói và làm. Ngày nay, nguồn tin
khoa học là tiêu chí để xác định bản chất và chất lượng của xã hội.
Nguồn tin thông qua sự tác động trừu tượng của bản thân nó tới con người.
Do đó chất lượng của nguồn tin đóng vai trò quyết định.
2.1.2 Vai trò của nguồn tin tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Học viện Ngân
hàng
Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong các ngành khác nhau mà trong hoạt
động TTTT- TV nguồn tin đóng vai trò rất quan trọng. Trong đó:
-
Nguồn tin là thành phần của hệ thống thông tin đồng thời chính là nguyên
liệu đầu vào của quá trình hoạt động thông tin khoa học. Cũng như bất kỳ một
ngành sản xuất nào nguồn tin cũng phải đáp ứng nhu cầu trong hoạt động của nó, vì
vậy nếu nguồn tin không đạt chất lượng sẽ không mang lại hiệu quả. Điều đó đòi
hỏi nguồn tin phải đáp ứng yêu cầu của NDT cũng như mang lại hiệu quả trong mọi
hoạt động của Thư viện.
-
Nguồn tin là cơ sở để tạo ra các sản phẩm dịch vụ thông tin, làm công cụ tra
cứu: thư mục, các CSDL…
-
Nguồn tin là cơ sở để chia sẻ hợp tác giữa các cơ quan TT- TV. Vì vậy các
cơ quan TT- TV phải ngày càng nâng cao hiệu quả của việc phát triển nguồn tin hơn
nữa, từ đó mới khẳng định được vai trò của mình trong xã hội hiện tại, với nhiều
biến động.
-
Nguồn tin là một trong những nhân tố tạo nên Thư viện, mà còn là nguồn
tin phục vụ cho NDT. Nếu đến Thư viện mà không có nguồn tin thích hợp thì sẽ làm
cho NDT xa dần với Thư viện. Khi cơ sở vật chất nghèo nàn, nhưng nguồn tin luôn
phong phú và luôn đáp ứng được nhu cầu của NDT sẽ thu hút được NDT đến Thư
viện.
K53 Thông tin – Thƣ viện
23
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Một Thư viện tồn tại lâu dài được một phần phụ thuộc vào nguồn tin có đáp
ứng nhu cầu tin cho NDT hay không.
Riêng với TTTT- TV HVNH thì nguồn tin có ý nghĩa rất quan trọng trong
hoạt động và phát triển của Trung tâm.
Việc phát triển nguồn tin không những giúp cho việc định hình hoạt động của
Trung tâm, đồng thời còn giúp các cán bộ thư viện dựa trên nguồn tin đó có thể đưa
ra các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng yêu cầu sử dụng của NDT.
Ngoài ra nguồn tin còn đánh giá được mức độ phát triển của Trung tâm qua
công tác phát triển nguồn tin mà Trung tâm đã làm được, vì vậy nguồn tin không chỉ
là nhân tố chính mà còn là nhân tố không thể tách rời trong hoạt động của Thư viện
nói chung và trong TTTT-TV HVNH nói riêng.
Đối với TTTT- TV HVNH nguồn tin có vai trò đặc biệt, ngoài mục đích cung
cấp nguồn tin cho việc học tập của sinh viên tại Học viện, mà đây còn là nơi cung
cấp nguồn tin cho cán bộ, giảng viên tại các chuyên ngành trong Học viện. Điều đó
khẳng định được vai trò của Trung tâm trong việc cung cấp tri thức cho NDT.
CT
– TV HVNH đang phấn đấu tăng nhanh về chất lượng nguồn tin và
trong vài năm tới Trung tâm càng ngày càng hiện đại hơn nữa.
Như vậy tại TTTT – TV HVNH đã khẳng được rằng nguồn tin luôn đóng vai
trò đặc biệt quan trọng, không chỉ trong hoạt động TT -TV mà ngay trong mọi lĩnh
vực kinh doanh, sản xuất cũng mang lại giá trị cao, hiện tại TTTT - TV HVNH đang
có những đổi mới trong công tác phát triển nguồn tin để năng cao hơn nữa nguồn tin
hiện có trong Trung tâm.
2.2 Thực trạng công tác phát triển nguồn tin tại TTTT- TV HVNH
Từ năm 1998, Trung tâm thuộc Viện NCKH Ngân hàng, đã được quan tâm
phát triển cho hoạt động nghiên cứu, giảng dạy. Vào thời kỳ các luồng thông tin
mạng và sự giao lưu quốc tế còn hạn chế thì nguồn sách Trung tâm được coi là nơi
cung cấp thông tin tham khảo và tự học chủ yếu của đội ngũ cán bộ giảng dạy.
K53 Thông tin – Thƣ viện
24
Khóa luận tốt nghiệp
Vũ Thị Thu Thảo
Trong thời gian đó Trung tâm đặt ở tầng 3 tòa nhà chính với diện tích khiêm
tốn và chưa có phòng đọc. Công tác quản lý thư viện chủ yếu là thủ công (bước đầu
tiếp cận với phần mềm CDS/ISIS của UNESCO với 2500 biểu ghi). Số đầu sách là
1.930 và số bản là 19.952 bản. Đến năm 2004- 2005, TV lúc đó ( thuộc TTTT- TV)
tạm chuyển xuống tầng 1 khu giảng đường H. Số đầu sách thời kỳ này đã tăng lên
2.300 với 25.502 bản một khối lượng lớn luận án, luận văn, khóa luận của sinh viên,
các đề tài nghiên cứu của giảng viên và sinh viên trong Học viện Ngân hàng. Thời
gian này cùng với yêu cầu của đổi mới phương pháp giảng dạy, sinh viên buộc phải
tự học nhiều hơn nên nhu cầu sử dụng nguồn tư liệu của TV nhiều hơn, so với thời
ký trước. Và trước sự lớn mạnh chung của HVNH TTTT - TV cũng phát triển TV
của mình rộng ra theo các phân viện của Trường.
Hiện nay Trung tâm còn có thêm 3 phân viện nữa tại Sơn Tây, Phú Yên, Bắc
Ninh tại đây Trung tâm cũng được xây dựng khang trang, nhằm phục vụ cho công
tác học tập, giảng dạy tại các phân viện này.
-
Tại cơ sở Sơn Tây tính đến năm 2010 có số đầu sách tăng lên nhanh chóng. Với
năm 2004 chỉ có 300 đầu sách (2000 bản), 5 đầu tạp chí. Năm 2007, số lượng sách
là 690 (2.948 bản) và 27 tên tạp chí. Đến năm 2010 số đầu sách tăng lên 900 (7.393
bản) và 27 tên tạp chí.
-
Tại cơ sở phân viện Bắc Ninh, số đầu sách hiện nay là 760 với 5192 bản, 10 tên
báo tạp chí và các ấn phẩm khoa học khác.
-
Tại cơ sở phân viện Phú Yên, hiện nay có 1997 đầu sách với 10.155 bản, 17 loại
báo tạp chí, 30 tài liệu số.
Tuy nhiên, vốn tài liệu của hệ thống mới chỉ đáp ứng một phần nhu cầu của
người dùng tin, chưa có đủ tài liệu để tổ chức cho mượn. Trong hệ thống chỉ có
CT
– TV HVNH có đầy đủ các dạng tài liệu từ truyền thống đến hiện đại, bổ
sung nhiều sách ngoại văn phục vụ nhu cầu nghiên cứu chuyên sâu. Trung tâm
Thông tin -Thư viện Phú Yên cũng có con số thống kê tên tài liệu dồi dào, số lượng
tài liệu lớn, nhưng trên thực tế lượng sách cũ, ít giá trị sử dụng chiếm tỷ lệ khá cao.
K53 Thông tin – Thƣ viện
25
